Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 705 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

r 107.

Kraków 13 Maja - Ą Niedziela.

Rok 1866j

G u u wy"hodii coc..siennie wieczór (wyjąwszy nied iiele i dnie iiwi§ł0Cisne)

Numer pojedynczy .r K rakowie i we Lwowie fe? :tuje 1 0 centóT:.

sitjicowa

w Krakowifi.

we Lwowk

....

P oc m tą w państwie Austry^ckióm

do Prus ...... ,

m Rzeszy nit mnckićj .

Francyi i Anglii . .

m Włocn i Szwajcaryi.

} B e . g i i .................................................

Lwowieko

tiye 10 centót:

Prenumerata wynosi:

rocznie złr. 20 — 1

.-s

§l

tal. 17 sgr. 2

21B10

frsn. 108

Hbn

5c.25

2c.25

tal. sgr.

tal. 1 sr.Ib

B10

.25

ak.27

fi-;ak. 1 0

10,

CZAS

I przyjmuje się.

Preiiunuira ą pnyjmnjąt

W Krakowie. Bióro Adminbtracyi ,,CżasiF W Rwukir ’M)d L. 39 w domu p Kirdn uw era m dole,

tuaziez wszystkie Urzęda pocztowe aufltryackie.

jg"-ffti i i e n i s (injeraty) wszi lkieg v )dza pizy imają N§ opłat§, od ’wiersza drobnego (petit, o_

jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za następu, po 5 centów, uraz za ppłata naleiyt i(. tepiowćj

po 30 centów cd każdo; arowego ogłoszenia.

I’r e iu meratę t O^łoNz( nin przjgmujf: we Lwowie w Ajencyi ,CzAsua p. Ig,iacjj Eircok

nlica Halicka Ner 240 iVW ednin p A Oppnk, Wollz(ile 22 - N,. Franc b i Anglie w TS,ryi i

L. Płoński, 20 rue des Tonrnellei.. -

Zad t ’Ko ogłopzenia: w WŁ dniu., w Houibnrgu i , Frtmk

furcii nad Menem pp Haasemt^n i Vigier

w Berlinie p. A . R i temeyer - w Frankfurcie

nadMenemp.O.L DauL KComp.

w Lipsku p, Henryk Eng’er - w Wrocławiu p. Jankę

et Sominghuuum.

H (’k o p ii m a nadsyłane B -dakcyi, nie zwracaj§ sig i niszczone bjd§.

Kraków 12 maja.

Nie wiemy i czemu to przypisać wypada;

czy obawie, niepewności coraz drażliwszej

i dotkliwszej, nieświadomości, czy narefzeie

zmiennej naturze ludzkiej, a może wszystkie

mu zarcsem, że te same wypadki a których

się składa obecne poloźeu 3, przybierają w

dziennikach z dnia ns dzień to uniej groźną

to znów groźniejszą bąrwg. Komentars e o

mowie Napoleona IÓ w Auxerre, były one

gdaj znane. Uważano je za strzał armatn

ale ostrzegający. Cóż się wezoraj zmieniło

w ?eh doniosłości? Czy dla tego, źe La Fran

ce oświadczyła, iż w utrzymanie pokoju

wierzyć przestiła. wyda. ;e wojny stało się

pewnkjszem? Że w wyrazach Cesarza Fran

cuzów domyślać się można było kwestyi

Renu Wenecj i, o tem wiedziano tak dobrze

wczoraj ja k azreiąj. C zy dla tego, że temuż

dzienników podobało się napisać, :ż królo

wie pruski i w!osk przysiali powinszowania

za tę mowę władcy Francyi, ma być już

pewnem, że wyrazy cesarskie jedynie prze

ciw Austr] skierowane? Czyż posiadanie

prowinc] j nadreńsl ch nie jest porównie jak

posiadanie Wenecy na traktatach z r. 1815

oparte? Mowa w Aiu;erre naszem zdaniem

odnosi się do obu mocarstw niemieckich, do

wszystkich, któreby ducha tych traktatów

utrzymać chciały. Mowa ta zdaje się zapo

wiadać wojnę ze strony Francyi, w razie

gdyby zmiany dalsze w tych traktatach do

konane, na korzyść jednego lub drugiego

z tych mocarstw wyłącznie wypaść miały, bo

w wczas Francya pominąć się nie da. Na

poleon IH chce zgoła zmiany, przeobraże

nia Europy, ale na innej podstawie; nie są

dzimy wszakże, aby chciał takowego przez

wojnę. Podejmie ją zapewne, ale wtedy do

piero, gdy do tego nie będzie innego wi

dział sposobu. Przygotował sobie tę ewen

tualność ze zręcznością sobie właściwą, u

derzył w stronę honoru i odwetu, na które

Francya zawsze z zapałem odpowiada. Kil

ku słowan przygotował Francyą do mo

żliwej wojny, ale stanowiska swego dotąd nie

opuścił. Ze zaś przeobrażenia Europy życzył

sobie, to wiadomem Dyło oddawca, a zwła

szcza od 1863 r. Dla tego nie potrzeba by

ło mowy w Auxerre, aby wiedzieć, że kon

gres do skutku przyjść nie może, dopóki

do niego me będzie podstawy. Pisaliśmy też

dawno, iż jedyni porozumienie się Austryi

z Francyą, takie któreby zmieniło obecne

położenie rzeczy, jak o niedające tej konie

cznej podstawy , mogłoby poprzedzając kon

gres umożebnić takowy. O takiem właśnie

porozumieniu donosił onegdaj ,,z pewnego

źródła" jeden z dzienników wiedeńskich;

wczoraj inny zaprzeczył temu również ,,z pe

wnego źródła," popierając zaprzeczenie, ,,że

nie trzeba znać wcale usposobienia wysokich

sfer, aby coś podobnego przypuścić można,"

Któremuż wierzyć ? Nic znając usposobienia

wysokich sfer, przycbodzi nam tylko żało

wać, jeżeli wiadomość nieprawdz:i wa.

Podobnież i w zwołaniu wyborów do no

wego Sejmu w Berlinie upatrują ostatnie

dzienniki w\ deńskie symptomat jedynie wo

jenny. Zwołał sejm hr. Bkmark jedynie,

aby zażądać na wojnę kredytu. Nie wątpi

my o tem dziś, jak nie wątpiliśmy wczoraj;

ale czyż już dla tego ma być pewność uda

nia się próby. Czy wojna w Prusiech z dnia

na dzień stała się stanowczo popularną?

Ozy w skutku zbrou.o,czych strzałów Blirda

stanęła do razu zgoda między ministrem a

Sejmem co do spraw wewnętrznych? Tego

przecież wcale nie dowodzą pruskie dzien

niki. Zdu. aćby się mogło, że organa wii

deUskie bię obawiają, aby hr Bismark idąu

za śladem Cavoura nie zażądał od Sejmu

dyktaturv dla obrony państwa, któi emu, .,ak

utrzymuje, A ustryą zagraża. Nie wątpimy

o śmiałości w polityce hr. Bismarka, ale war

to na ten nowy jej dowód poczekać, zwła

szcza, że rząd pruski owej nadzwyczajnej

władzy nie potrzebuje, bo czyliż jej nie po

siada?

W nocie wiedeńskiej z 4 b. m.,

która

jest odDOwiedzią na lotę pruską z 30 kwie

tnia, widzą znów dziennila wiedeński zu

pełne zerwanie z rządem pruskim. Stosunki

między temi dworami, piszą one, trzym ają

się już tylko na włosku, ua projekcie au

stryackim w spraw ,; Księstw Sadelbiań

skich. Ale o cóż poszedł spór, jeżeli nie o

Księstwa? Zapewne, że mogą zerwać się

stosunki, ale nie zrywa ich jeszcze oświad

czenie gabinetu wiedeńsk go: że kwestyę

rozbrojenia uważa za wyczerp: ętą. Cóż w

tem oświadczeniu j e st więcej nad potwier

dzenie faktu, skoro armie stoją na przeciw

siebie? Stanowi ?ko z rjęte przez większe

państwa niemieck i w Bundestagu mogłoby

raoztj powstrzymać niż przysporzyć zer

wanie stosunków ze strony Truś, które Au

strya w rzeczonej nocie zapewni , że zacze

piać ich nie będzie, Ani w owej nocie z 4go

b. m. ani w protestacyl Prus na ostatnią

uchwałę Bundestagu nie widzimy jeszcze

koniecznego potwierdzania doniesień angiel

ek eh, według których kroki nieprzyjaciel

skie ze strony Prus i Włoch ,,natychmiast4

nastąpić mają.

Nie chcemy przez to utrzymywać, aby

wojna nie była nieuchronną, jeżeli nic ..ie

zajdzie, jeżeli się nic w położeniu ooecnem

nie zmieni. Ale pamiętamy dobrze, i w r.

1850 zdawała się również nieuchronną.

Wówczas jak dziś stały wojska na przeciw

siebie, przyszło nawet do starcia się for

pocztowych posterunków. Wówczas jak dziś

pisały ciągle dzienniki: ,,jedynasta godzin^

w’ybiła" Ostatnia godzina sprowadziła zmia

nę. Czekać więc tej ostatniej godziny bę

dziemy, która jeżtl się me mylimy prze

ciągnie się dłużej; tak się przynajmniej za

nosi; i dopiero gdy ta żadnej nie przyniesie

w położeniu zmiany, powiedzieć będzie mo

żna alea jad a est, bo zaprawdę losy Euro

py rzucone wtedy będą jak kości na grę

przypadku.

Z powodu wiadomości o zwołaniu 20,0u0go

korpusu ochotników włoskich, pisze Gazeta

Narodowa z 9go b. m. następujące bardzo

słuszne uwagi:

Czy rząd wioski formować będ ie i legiony

zagraniczne węgierskie i polskie, dotąd ni urzę

dowo nie wiadomo. Ale i w d:óen ?ikach włoskich

nie wyczytaliśmy nigdzie, aby się Węgrzy sami,

wychodźcy, k rzątali około utworzenia legionu wę

gierskiego i czynili kroki w tym celu u rządu

włoskiego. Już dawniej emigracya węgierska o

świ dczyła, że skoro naród węgierski przez swych

leg,; lnycb reprezentantów traktuje z dynastją, wy

chodźcy z ichowywać się będą wyczekująco. Wąt

p; i więo należy, aby i dzisiaj z tego wyczekują

cegi wysrli stanowiska, jak lugo rokowania sej

mowe z rządom trwają jeszcze.

Inaczej postępują polscy wycbouzcy. Zaw sze

znajdzie t ię między nimi część jedna, co nie oglą

dając się na kraj, prowadź" politykę na własną

rękę. Byle tylko nauarzyłr się sposobność two

rzenia legionu poi ,kiego, już §ię znajdą i preten

denci do dowództw_.

Je§żcie dzisiaj sytuacja eu

rupejsba polityki mgłą okryta, jeszcze nie wiado

mo, jaŁ ńę ugrupują mocamtwa, oo czyjej stron e

stanie Moskwa, a jnż, ja k nam donoszą z Włoch,

zjawili ńę polscy ocLotmc,j jeneralsiy z propozy

c yą do rządu włoskiego formowania legionów pol

skich ! Jeszcze rząd wioski me wie, czy może po

zw r!ić formować legiony polskie, be

narażenia

sob’§ Prtas \ Moskwy, a juć rozpoczął się między

wychodźcami .,por, kto z polskich dowódzców ma

stanąć na czele legionu,

i icwicz czy Bosak?

Jeszcze Prusacy )laków, skazanych przez sąd

beiliński za udział w powstiniu r. 1863 trzymają

po foitecach swych w więzieniu i majątki ich

sprzedają dla ściągnięcia kar pieniężnych, a już

część wychodźców idzie Prrsom pośrednio w pó

moc, aby Prusy mogły jeszcze w .Ycej gnieść Po

laków, pod berłem pruskiem tak systematycznie

gnębionych. Gdy naczelny prezyaent Poznańskie

go i ani podwładni przeło ,ca:, jakby na rozkaz

dany z góry, przy każdej sposobność1 najgrawają

się z polskiej narodowości, grożą wytępieniem,

jeż u nie poddadzą się Polacy sami konieczności,

niu zrzeką swej narodowścw a nie zostaną Niem

cami, jak to Dziennik Pozr^ iski z dnia o maja

obszernie opisał, i za co skonfiskowany został,

w te same, chwili polscy wychodźcy t ,oscy w i

raię narodowości polskięj przyczymaią się pośre

dmo do w zmocnienia sił irzeciladowcow polskiej

narodowości, nie uwzględniając wcale stosunków

naszych krs jowyefa, położenia k rtju . Niechby zre

sztą każdy, chcący się ćwiczyć w rzemiośle wo

jenneija, lub chcący w a lrzjó o urzeczywistnienie

włoskiego pi,gramu, postępował, jak mu się po

doba,

, h ni_ch nie wywiesza uztanda-u narodo

wego. Lecz widać źe my Polacy okazani jestes

ij na to, aby się czepiać ząwsze i wszędzie uąj

dalszych mrzonek, kierow ać nczuciami w polityce

a nie rozumem stanu, nie czekać uigdy wyiaśme

ma sytuacy’ oiitycznei, lecz na oślep lecieć, Wie

kowe doświadczenia nar owe są dla nas zaw

sze stracone

lOBESPOPllBrCT i CZASD.

(araków 12 maja.

(Z) Dziś właśnie un ,siąc ,aż mija, jak statut

gminny dla miasta Krakowa został ogłoszony, a

pomimo słów cesawkijh, że część statutu stano

wiąca o wyborze i urządzeniu Bady miejskiej na

tychmiast wykonaną być winna, nie widać na.wet

przygotow ań do wyborów, bo dość powiedzieć, że

raw et listy wyborców nie są jeszcze ogłoszone.

Jakiekolwiek koleje kraj na jz w ostatnich la

tach przechodził, nąjwiększem jego nieszczęściom

Dyło, że z w szelką dowolnością postępowano so

bie z ustawami dla kraju pożytecznemu Zdawało

Się, że te "zasy już minęły Jakoż nie ulega wąt

pliwości, że brak poszanowania dla ustaw dziś

już nie uszedłby bazkarnie gdzieindziej. U nas je

dnakże dzieje się pod: ?nemu. Statut krakow ski

od nuesiąsa obowiązuje, a mkt me poczuwa się

do obowiązków względem ^mgo; od miesiąca po

winien on wejść w wykonanie, a jednak nikt się

nie znalazł, cuby się zajął jego wykonaniem, po

mimo źe każdy szczegół jsst w nim z góry prze

widziany.

Zdarzenie to je st bardzo bolesne. Je st ono bo

lesnem nie dla samego miasta tylko, dla którego

reprezentacya, zwłaszcza w obecnych tak gro

źnych wypadkach, jest nagłą potrzebą, lecz i dla

całego krain; pokazuje się bowiem, że ustawy,

przed któreini gdzieindziej każda w ładz a się ko

rzy, n nas mogą jeszcze być lekceważone, i że

naweł słowo cesarskie nakazujące doraźne i szyb

kie wyk( nanie pewnej ustawy nie wystarczs aby

stało się jej zadość.

Posłowie miastc Krakowa z_ił erztii wczoraj

wytoczyć tę sprawę przed Wydział krajowy, wsze

lako tak Wydział jak i inne wljdze krajowe na

wet na samą tylko wiadomość dziennikarską za

jąć się nią powinny, i dla tego to głćwnie pozwa

’am

sobie sprawę statutu krakowskiego po raz

drugi przed )pinię publiczną wptowadaić.

Lwów 10maja.

(z) Słów parę o składzie nowej Rady miejskiej

n;e od rzeczy będzie dzisiaj powiedzieć. Now a

wybrana Bada sprawdziła wybory, podzieliła się

m= sekcye, ukonstytuowała, w mmjsct kilku człon

ków, którzy nie przyjęli mandatu, powołam za

stępców i uzr

się tym sposobem. Na do

bie przeto będzie porównać skład jej ze składem

Bady di wni :jszej dla obaczenia się w czein re

prezentacya miejska dzisiejsza różni się od d r

wnięiszćj, i azali różnica, jeżeli jest jaka, wypa

dla na :orzyść lub szkodę interesów miejskich.

W łonie dawniejszej Bady rysowały się dwa

stron_=ct a. które jakkolwiek nie występowały

wręcz sobie przeciwnie, zawsze wszelako nwyda

tnsał się pewien antagonizm między obu strona

mi, antagonizm który, wyznać jednakowoż należy,

usuwał się i milknął wobec kaźdćj waśmejsz j

sprawy. Jedno z tych stronnictw tworzyli obywa

tele miejscj, kupry, fabrykanci, rzemieślnicy, one

szczaństwo czystej krwi, oddane praktyce życia;

drugi zaś obóz składała tak zwana przez pierwsze

stronnictwo mteligencya, mianowic,ie księża, a d

wokaci, lekarzu, itp. Przedział takowy nwyda

tniał się w łonie Kady nie dla tego, ażeby inteli

gencya sama dążyła do wyosobnienia się i za od

rębne uważała się stronnictwo, przeciwnie dążyła

ona zawsze do utrwalenie jak najściślejszćj je

dnolitości w ciele reprozentacyi miejskiej: wsze

lakoż samo mieszczaństwo zawsze ją niejako wy

różr’alo od s:ebie. Wyróżnienie to nie Dociągal i

ustatecznie żadnych widocznych skutków w za

łatwienien

spraw mieji(kicb Cały ich ciężar

?padał przew ażnie na barki tej w!aśnie intełigen

cyi, pracującej gorliwie w sekcyacb, odznaczają

cćj się w ogolę szczerem i na znajomości rzeczy

( partem okuło spraw miejskich zajęciem. Imali

gencya wywierała na Radę wpływ, jaka każda

wyższa potęga moralna w około siebie wywiera

i wjwii rać musi ; Bkutkiem teg pomimo powy

żej wspomnionego antagonizmu nigdy nie została

ostatecznie nadwerężoną jednolitość w postępowa

niu Kady i nie odstąpiono od programu, z jasuą

świadomością rzei zy postawionego przez i teu

gencyę, którego treś( są i ostatecznym wyrazem

było utrw alenie w jak najobszerniejszym zakresie

samorządu gminy. Inteligent -ya uczęszt z ala jak

najregularniej na posiedzenia sekcji jakoteż i

Bady pełnćj, a ze zwłaszcza w csta ,aich czasach,

tak trudno było zebrać komplet Bady, źe naj

raźniejsze z tego powodu nalegać musiały spra

wy, wina w tem była nie intehgencyi, lecz naj

z Daleńszycfe właśnie jej przeciwników, odznacza

jących się niedbaiością i obojętnością dla spraw

emi:jy, przekładających zajęrie się sprawami wia

_nem" uad poświęcenie częśri swojego czasu spra

wie publicznej. Pomimo (szczerej pracy i udowo

dnionej ze strony intehgencyi o dobro miasta

troskliwości, obawiano się wszakże, aby z powo

du nieugruntowanycb uprzedzeń większości wy

borców miejskich, skład nowej Rady nie wypadł

iii?pomyślnie przez pominięcie przy wyborach

niektórych najznakomitszych członków Rady, nale

żących do tego tak zwanego obozu inte!igencyi, którzy

przez swe postępowe, a zatem nie zawsze zgo

dne z powszechnie i artemi wyobrażeniami w nie

których drażliwszych kwestyach występowanie,

utracili na wziętości w mnićj postępowy ch kołach

mieszczaństwa. Inaczej się wszakże stało. Obawa

okazała się płonną, zdrowe widzenie rzeczy prze

mogło; lista kandydatów ułożona przez kom’tct

przedwyborczy, który wywiązał się z zada r’a

swego sumiennie, utrzymała się bez miany.

inne listy układa ne przez mniejsze kółka w ybor

ców nie zdołały pozyskać większośr,i: przeciwnie

członkowie umie ;zczeni ua liście kandydatów ko

mitetu wyborczego otrzymał znaczną większość

głosów Tym sposobem skład nowćj Rad pozo—

Btał w całości niezmiennej, wszystkie wydatniej

sze osobistości zostały i nadal wybrane, a tylko

ns miejsce owych członków dsw niejszćj Rady,

którzy zwykle zaniedbywali brać udział w pra

cach Rady, weszło czterdziestu kilku nowych ra

dnych. Tym żywioiem zamiana Rada miejska bę

dzie postępow ać w duchu dawnieiszego programu,

w tym samym jak dotychczas kierunku, z nową

jedynie sprężystością przy nowym sil nabytku.

Su ad( zą o tom dwa odbyte już posiedzenia. PP,

radni zebrali się w całym niemal komplecie tak

gorliwie o naznaczonćj godzinie, że z uderzę)? em

jćj muzna było zagaić posiedzenie, czego od da

wnego czasu u nas nie bywało.

Obliczenie głosów przy sprawdzaniu wyborow

okazało wynik, będący dosyć srautneu świade

ctwem ooojętności w rzeczach publicznych, w u

boższycb mianowicie kołach mieszczaństwa tatą, -

szego. Na 8000 upraw n’onych do głosowani! wy

borców, zgłusilo się po karty legitymacyjne okc )

1500 wyborców, a z tych głosowało tylko 1143,

m iędzj któremi znalazło się 23 głosów nielegal

nie r danych. Jakże więc mala stosunkowo liczba

wyborców chciała ?korzystać ze swego prawa!

Zawsze jednak jest pewien postęp gdy wynik ten

porównamy z wyborem poprzednim, wówczas bo

wiem rozdano kart uprawniających do głosowa

nia 1600 a głosowało tylko 870 wyborców.

Wybór kilku pp. radnych zakwestynnowany

został na mocy § ! ustawy wyborczy, oi zekaia

cego, ze me może być radnym, kto pozostaje z

gminą w stosunkach, z których spór w ymknąć

może według piawa cywilnego. Z tego powodu

odroczono uuzial w Radzie p. hanciewicza, toczą

cego spór ? gminą tutejszą o ekatabulacyą 24,000

złr. przedłóż )ny obecnie pod rozstrzygnienie in

i;tancyi, aż do uk (ficzenia rzeczonego sporu. Co do

rnnych zakwestyonow auych wyborów słusznie u -

czyniła Rada, me chcąc zbyt rozszerzać doniosło

ści rzecz iuego § ?, że nie uznała by go należał?

zastosować w takich razach gdzie nie zachodzi

spór rzeczywisty pomiędzy wybranym członkiem

Rady a gminą, lecz stosunek maijj wagi na obo

pólnej opsrty umowie, jak np, dostarczenie pe

w?it-j ilości papieru za gotową zapłatę na potrzeby

biór magi stratualnych. lub wydzierżawienie jednego

i pół morga gruntu miejskiego. Wybory więc przy

których takow e drobiazgowe zachodziły prze?zko

dy uznano zs ważne. Nie przyjęli mandatów, wy

mawiając się różnego rodzaju przeszk( (darni pp.

Głowacki,, Sidorowicz, Miliing, Kornel Krzeczu

nowicz i J a n fezuman. Na miejsce pierw szych

czterei-h powołano przypadających z kolei z a

stępców. Rezygnaiyi p. Hzumana me przyjęto,

lecz uchwalono w ezw ać go punownie o przyjęcie

mandatu radnego, jak o ied argo z najrzynniejszyi h

najużyteczniejszych członków daw niąiszćj Rady

miejskiej

Człoakanr Rady zawiadowczći fundacyi Dro

bowyskićj (p, Skarbka, potwierdzono mianow anych

przez Rade miejską dawniejszą pp. radnych ta

rzew skiego i Rajskiego.

Wiedeń 11 maja.

—

r. Mim() oświadczeń Layarda i Gladstona

w parlam e niie angielskim , mimo kategorycznego

zaprzeczoma La Frani e i Nordd allg. Ztg, pogło

ska o zebraniu się k( ngresu mocarstw europej

skich ze radą Rosyi i Anglii u wielu nie przcsta

jc znajdywać wiary. Być m((żę, że oba wymienio

ne mocarrtwa w bieżącym sporze najmniej inte

resowane wystąpiły z projektem tego iadzaju,

wątpić atoli należy, aby iune państwa do niugo

przychylić się zechciały. Tylko A ustryą mogłaby

wprost przystąpić do kongresu, Prusy, Francya i

Włochy wystąpiłyby niechybnie z zastrzeżeniami,

któreby %góry zebranie °ię takowego w wątpli

wość podawai Włochy domaga ^ się, aby spra

wa wenecka, Pru .y, aby sprawa Księstw i refor

my Związku niemieckiego wykluczone były z pod

obrad zgromadzenia: nie ma przeto nadziei, aby

kongres przyszedł do skutku, choćby nawet pra

wdą bylo, że czyniono w tym iym. celu żabie

gi ze strony niektórych mocarstw.

Doniesienia z Niemiec południowych i środko

wych utrzymują, że wzburzenie nmy9łów w tam

tych stronach jest wielkie, opinia domaga się je

dnomyślnie obrony praw związkowych przeciw

roszczeniom pruskim. Mianowicie dcmokracya

wielkoni miecka z Wirtembergii, którą Herwegh

tak trafnie Girondą szwabską nazywa, w nieu

stannym znajduje się ruchu. W Sztutgardzie sto -

kroć więcej niż w W.edniu życzonoby sobie woj

ny z Prasami, w przekonaniu, że ostatecznie kwe

stya Związku załatwionąby została w myśl pro

gromu liberi iow wielkoniemieckich. Zasługuje na

uwagę że szaleniec ów , ’itóry strzelał do p. Bis

m a rka pochodzi właśnie z Wirtembergii. Dziś wła

śnie odbywa się w Sztuigardzie narada deputo

wanycb sejmów krajów środkowych i południo—

Część literacko - artystyczna.

TYGODNIK PARYSKI.

W chwili, kiedy polityka wyłącznie głowy za

prząta kiedy pow ietrze duszne, pełne elektryczno

ści, I:idzi obarcza, a w zrok czarnej zasłony jutra

przebić nie może, czekając aż te ciemności roz

proszj światło w ynikające albo z illumin ’cyi, któ

rą zgodę obchodzić będą zwaśnieni, albo i ich

pier szego armatniego w ystrz ału: nie dyplomata

ani gieldziBta, ale prosty kronikarz najwłaśc::, icj

?ni jeże.) i§ przeniesie n a spokojne pole ną

uki,

zie nigdy Mirza ziemska lie dosięga. Tu

taj ty .o cierpliwie można doczekać rozwiązania

wszech rzeczy, kjc ez namysłu, tam się wyno

szę, c , ;gnąp w te wyzsz Btrefy czytelnika, jeż e

li może ląć m- co uw agi rzeezom, których piorun

Jowisza lismark

e razi. Jeżeli me niech nie

czyi

bo tu i ii słowa o brzemiennym wy

padkami sporze Prusko - Austryackim nie znaj

dzie,

W ;Starej Sorbonie odbyło ię dorocznie posie

dzenie francuskich towarzydw uczonych, którego

w ódek istniał jeszcze

rządów

uizota, pod

nazwą komitetu prac hktorjczngch przydanego do

nnnisteryum oświecenia T en komitet pracowity,

1 owego czasu do robu 1861, wydał sto dw a

s ;U’ścia tomów, pod tytułem Zbici _ dokunmt(,w

nd.ioszącgch się do h itorgi francuskiej.

Minister Rouland powiększył komitet prac histo

rycznych wprowadzając do niego żywioł naukowy

w wydziale historycznym, archeologicznym i n a

ukowym zasiedli uczeni z prow’icyi, którzy gdzieś

na uboczu bez św ?tła i zachęty pracowali. Z po

lecenia Cesarza zawezwano uczonych z całej Fran

cyi, ażeby co rok zjeżdzal na waine posiedzenie

io Sorb( . W listopadz’" r. 1861, b : w Paryżu

pierwszy zjazd p al.

Tęgi rot i odbyło się piąte posiedzenie, ulepszo

ne, bo minister oświad ;zył że wszyscy z całego

świata uczeni mogą miewać odczyty na tem ze

braniu francuzkich luminarzy.

Tym sposobem ściany Sorbony znacz1 e J ę

rozprzestrzeniły, światło weszło doń zew s ząd...

tak da!ece, ż( gdyby z grobu wf ał świętej pa

mięci biskup W armiński, nie mógłby j ii pow.e -

dzieć pamiętnej dehnicyi mędrca od śv ętrj Sjr

bor ,niezmiernie głupi — a wielco uczony."

Członków wydziału scyentyficznego podzielono

na trzy komi ye: nauk matematycznych geumetrya,

mechanika, astronomija, geodozya): laukfizycznych

(fizyka, meteorolog ja , .—

emija); ravk przyrodm

n y ch (geologija, minerologija, botanika, zoologija,

yttętwOj, medycynaj. Cażda z tyci komisyj _a

rna wyznacza swoje bióro, przegląda nadesłane

prace i porządek dziennnj uchwala. Swoboda zu

pełna. Minister Duru} w przemówi^ w stępnej o

świadczył, iż wolą rządu zwrócić należne miejsce

na słońcu, d!ugo zapominanym uczonym

wincyi: , T a iednodniowa centralizacya, dodał, zro

dzi rzeczywistą decentralizacyą. ponieważ celem

jej uwiuomić p ra ce cierpliwie na nboczu doko

nywane.

Wiele ciekawych badań zakomunikowali sobie

członkowie komitetu towarzystw uczonych. Złoży

się z nich tom o czterystu stronnicach. Będzie to

spraw ozdanie z pięciu ostatni.)b posiedzeń. D r5a

szóstego rozdawał minister nagrody :a rozn aił .’

wypracowania. W tei ostatniej mowie rozwodził

się szeroko nad użytecznością tak zwanych Court

d’ Aduites, wykładów dla dorostkow, które są do

pełnieniem szkół elementarnych. Wykładów takich

płynących jedynie z dobręi woli nauczycieli, cał

kiem bezpłatnych, Francya liczy już dwadzieścia

pięć tysięcy. Na przyszłość to nauczam Elemen

tarne wyższą oti’yma pomoc rządu: Państwo n

czyni dla dorastającej młodzieży toż s tno, co u

czyniło przód trzydziestu trzema laty dla dzieci.

Tym sposobem sześćdziesiąt mili ,nóie, które ,ząd

łoży rocznie na wychował, e elementarne, wyda

procent daleko większy niż dotąd, kiedy dzieci

porzuciwszy szkoły w dwunastu latach, już nigdy

Więcej o nauce nie słyszały.

Jednocześnie w senacie profesor chenń’ 1

tor Dumas, czytał raport f. o hr^

-J

i sena

sarskiej 50.000 fr.

nagrody ce—

Napoleon III -

był

wstępuiąc w ślady stryju -k t iry

j _uaczy} trzy iy ?iąee , z a najlepsze doświad

ozeuia dokonane w ciągu roku z prąaem galwa

z pro i niemym - a 60,000 temu ,kto zrobi odkrycie sto

digitalizacja: mbc.malopolska.pl

jące na równi z wynalazkiem VoltyK— d( kretem

z 23 lutego 1852 ufundował pięcioletnią nagrodę

50,000 franków, za nowe zartósow anie stosu

V_ity.

Dzisiejszy Cesarz, będąc jeszcze wygnańcem,

żywo zajmował się elektrycznością. W spraw oz

daniach akademii z r. 1843, znajduje ?:ę list

księcia Ludwika Napoleona datowany z twierdzy

Ham, w którym jasno rozwija teuryą chemiczną

stosu, dziś ogólnie przy jętą, ale w ówczas ’eszcze

zbijaną.

Książę Ludwik Napoleon, zostawszy Cesarzem,

wyznaczył nagrodą o której mowa. Pierwszy raz

wypadało ją dać w 1857 roku.

iomipya, której poruczono sąd konku.su, w ra

porcie złożonym w 1858 roku, przez usta piofe

sora Dumasa ( świadczyła że oie ma k_go na

grodzić, i żądała przedłużenia konkursu.

spom

iala jednak pochwalenie o usiłowaniach cztere"j

konkurujących: wymieniła lląbki ?^m kdrffa

reguł,tory elektrycznej ”romenC przyrządy

(fulwcn°-kaustye ^

z Wrd awia,

i elektro

ra p. ^ Dlu.henna . Boulogne. Wy; i

rozcy otrzymali za wyż wspomniane rzeczy wiele

pochwał i parę ledaii

W roku 1864 na konkursie, wielką nagrodę

50,000 przyznano pann Ruhmkorff, którego zasłu

Dumas wymienił w znakomitym raporcie zlc

ionyu wówczas Senatowi.

Obok tak p )tężnego współzawni ;uika znikli ir

ni konkurujący chociaż niepośledniej wartości

Komisya, nie m ając już innej nagrody, rozdała

tylko zaszczytne wzimi.nki panom Achard za wy

nale: anie elektrycznego hamulca-, panu Gaifie za

maszyny do rżnięcia ra kamieniu; Cassellemu za

pcntograf, czyli telegraf piszący, Bonellemu za

krosna elektryczne; panu Hughes za telegraf dru

kujący: panu Froment za calośc jego prac odno

szącyrh się do za%tósowania mechanicznego elek

tryczności panu Sen Lp za regulatora światła elek

tryczmga; kompanii Przymierze (l’ Alliance) za

zastosowanie maszyn magneło-elekhycznych do o

świetlenia elektryc,znego; panu O udry z a zn a czn e

posunięcie gabjcnnoplastyki: i nakoniec, panom Du

chesme i ii Ideldorl za zestósowanie elektryczno

ści do medycyny.

W końcu raportu profesor DuniSS rozw odził się

nad ważnością utrzy^ aDia otwartego konkursu

w iodącej" Jy gtósowania użycia siły jeszcze tak

nowej w ludzkiem ręku.

W ostatnim raport io złożonym teraz Senatowi

Dumas zav adomił o zawotowaniu projektu tio

praw a otwierającego nowy konkurs do nagrody

piędz(esięcio - tysięcznej mającej być rozdaną za

lat pięć, to jest w 1871 roku.

Dekret cesarski umieszczony w Mon Ito.-ze, po

wiada, że uczeni wszystkich narodowości mogą

wziąść udział w nowym konkurs.o . Dumas wska

zał konkurującym rozmaite punkta, na których

mogliby najpożyteczniej pracować, ()to nie które

desiderata uczonego profesora

Wiadomo, że elektryczność może dostarczyć

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку