Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 654 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 160

Kraków, Środa 15 Lipca 1908.

Rocznik LXI.

(Wydanie wieczorne)

Fermenty w obozie wszechpolskim.

Reprezentaeya polska w trzeciej Dumie zajęła,

jak wiadomo stanowisko zgolą odmienne od te

go, które w poprzednich Dumach sprowadziło

przegraną jej programu. Nauczona doświadcze

niem i szkodami ujrzała, że wskazywana dotych

czas przez stronnictwa konserwatywne droga jest

jedyną, po której politycy realni mogą kroczyć.

Ta ewolucya nie minęła bez opozycyi wewnątrz

obozu wszechpolskiego. Reprezentował ją dotych

czas Goniec warszawski, obecnie zaś rozpoczął

wychodzić oficyalny niejako organ frondy w stron

nictwie «endecyi11 pod tytułem M yśl wszech

polska.

Pismo to należy do wydawnictw nielegalnych,

nie przynosi też żadnego nazwiska i nie pozwala

się zoryeutować, jaka siła stoi za niem i za jego

programem. Narzuca się odrazu wrażenie, że fra

zes je st na jego szpaltach dominującym i że

z tego względu nowe wydawnictwo oznaczałoby

cofnięcie się wstecz demokracyi narodowej, gdy

by Myśl wszechpolska miała w tym obozie zwy

ciężyć. Wystarczającą illustracyą są następujące

cytaty.

W artykule wstępnym przedstawia redakcya

w ciemnych barwach obecną sytuacyę w Króle

stwie. Zdaniem autorów praca nad ludem ustała,

inteligencya straciła zapał do pracy społecznej,

porzucono wreszcie myśl rewolucyjną. Ten zwłasz

cza ostatni moment budzi szczególną troskę w obo

zie ,,młodszej" wszechpolskiej organizacyi:

Demokracya narodowa, wychowana w zastoju ży

cia politycznego okazała się bynajmniej nie na w y

sokości chwili, gdy fale życiowe gwałtownie pię

trzyć się i przewalać poczęły. Przeraziła się ona

burzy rewolucyjnej i zamiast korzystać z osłabienia

rządu dla wszczęcia szerokiej akcyi narodowej, do

której parł ogólny nastrój, wszystkie nagromadzone

przez siebie siły skierowała przedewszystkiem do

zahamowania wszelkiego ruchu. Nie skierowany

w odpowiednie łożysko, czego dokonać mogła de

mokracya narodowa dzięki zorganizowanym przez

siebie masom, ruch rewolucyjny zwyrodniał, a na

gromadzona energia masowa, żądna wyładowania,

skierowała się przeciwko własnemu społeczeństwu

Wszystkie natomiast elementy, pragnące spokojn

za wszelką cenę, tłumnie zaczęły się garnąć do de

mokracyi uarodowej. Z pozyskanymi nowymi zwo

lennikami demokracya narodowa żadnej naturalnie

akcyi wszcząć nie mogła, prócz jedynie ugodowej,

do czego zresztą sama,raz przeciwstawiwszy się po

lityce czynu, konsekwentnie iść musiała.

W ten sposób ze stronnictwa walki z rządem, ja

kiem była dawniej demokracya narodowa i jakiem

dotychczas w ogólnej opinii pozostaje, przeobraziła

się ona w stronnictwo ngody. Wobec tej polityki u

godowej masy ludowe przestały już jej być potrze

bne, a nawet zaczęły przeszkadzać; stąd zwrot jej

wsteczny w kierunku antydemokratycznym.

To sprzeniewierzenie się dawnym ideałom przy

wódcy stronnictwa demokratyczno-narodowego wciąż

usiłują przedstawić, jako dalszy jego rozwój, twier

dząc, że wyciągają tylko ze zmianą warunków no

we konsekwencye z wysanych ongi przez siebie

zasad.

Staje się widocznem, jakie grzechy mają do

zarzucenia kierującym politykom demokracyi na

rodowej młodsi oponenci. Artykuł jest pełen we

stchuień do dawnej Ligi Narodowej i wiara w nią

i w jej odradzającą siłę. Gdy jednak ,,pod cio

sami wypadków padła ta ślepa wiara", co począć

obecnie, jak dawne wskrzesić ideały?

Myśl Wszechpolska odpowiada, że przedewszy

stkiem trzeba stworzyć opozycyę i krytykę, trud

niejszą jednak jest kwestya, w imię czego i dla

jakich celów prowadzić się ma tę opozycyę i u

prawiać tę krytykę. Skończonego programu nie

podaje nowy organ, natomiast znajdujemy w nim

następujące ogólne wskazania:

Sytuacya teraźniejsza jedną narzuca poprostu ko

nieczność — oto konieczność wytworzenia w kraju

narodowego stronnictwa walki. Do pewnego stopnia

rolę tę przedtem spełniała demokracya narodowa,

dziś jednak niepodobna się spodziewać, aby zawró

ciła ona z powrotem na dawne tory. Byłoby to na

wet zupełnie niemożliwe dla niej, gdyż sztandar de

mokratyczuo narodowy zbyt już jest w szerokich

warstwach skompromitowany, by pod tą firmą mo

żna było prowadzić działalność opozycyjną.

Stronnictwo walki jest niezbędne przedewszyst

kiem dla zachowania zdrowia moralnego narodu.

Z drugiej strony dla polityki ugodowej, by się mo

gły jakiekolwiek szanse jej powodzenia otworzyć,

konieczne jest powstanie silnej w narodzie opozycyi.

Jeśli bowiem tej opozycyi niema, rząd zaborczy nie

jest wcale zmuszony do czynienia ustępstw, by

wpływy jej złagodzić i wzmocnić dążenia ugodowe.

Nowy kierunek walki dwie przedewszystkiem idee

powinien podnieść z zapomnienia i za swe gwiazdy

przewodnie uznać — idee Polski niepodległej i Pol

ski ludowej.

Uznajemy, że niepodległość Polski w ostatecznym

rezultacie nie da się osiągnąć bez walki zbrojnej.

Obecnie naturalnie powstanie jest niemożliwe, ale

musimy przeciwdziałać temu, by hasła powstańcze

uważał naród nasz za szkodliwą mrzonkę, by wy

rzekał się na zawsze nawet myśli samej akcyi orę

żnej. Nie wiemy, co nas czeka w najbliższej przy

szłości i może prędzej, niżby komukolwiek się zda

wało, nastąpi owa chwila, kiedy warunki zewnętrzne

pozwolą nam na walkę z bronią w ręku lub nawet

zmuszą do niej. Naród musi być wówczas gotów

duchowo do podjęcia tej walki i w tym celu należy

zawczasu ducha jego urabiać, wszczepiając weń po

czucie konieczności rozcięcia kiedyś mieczem swych

więzów.

Polskę ludową pojmujemy w ten sposób, iż w lu

dzie widzimy odrodzenie narodu i dlatego też dą

żymy do tego, by lud ten jak najprędzej dojrzał do

ujęcia steru spraw polskich w swe ręce.

Walkę z rządem, zdaniem naszem, wszelkimi środ

kami prowadzić należy, nie cofając się przed ni

czem. Hasło obrony czynnej we wszystkich formach,

nawet najbardziej ostrych, powinno u nas znaleść

zwolenników. Pod tym względem strzedz się tylko

należy, by nie nadużywać bezcelowo tego rodzaju

środków, jak to czynią socyaliści, gdyż wówczas

chybiają one skutku, wnosząc jedynie demoralizacyę

we własne szeregi.

Czytając te i tym podobne ,,wskazania", prze

nosimy się do czasów, gdy dzisiejsi politycy de

mokratyczno - narodowi stawiali pierwsze kroki

w Przeglądzie wszechpolskim i gdzieindziej. —

Przebiegli od tej epoki sporo lat, a życie wypi

salo na ich działalności niezatarte ślady. Dziś

wchodzą na drogę realnej polityki i mają widoki,

że pociągną za sobą społeczeństwo. I w takiej

chwili objawia się w pewnej części obozu recy

dywa. Te same objawy choroby, ta sama też ma

być terapia!

Czy ferment ten ma jakie znaczenie i czy za

waży na czynach demokracyi narodowej ? Można

przypuszczać, że nie. Nie wiemy wprawdzie,

kto stoi za Myślą wszechpolską ale w niej

samej zamało talentu, a brak zupełny nowej,

świeżej myśli, aby mogła liczne dookoła siebie

zgrupować szeregi. Szkodliwą może być zawsze.

Rozluźni stronnictwo, a nadto, nie chcąc iść na

prawo, jak szczep, od którego się oderwała, z ko

nieczności staczać się będzie na lewo. Samodziei

nego życia nie rokuje ta nowa odrośl, obciążo

ną jest bowiem wszystkimi starymi grzechami,

których szkodliwość poznało już społeczeństwo

i boleśnie ją odczuło.

TSL,Łst,y as

ł,

Praga 13 lipca.

Zjazd gości. — Nastrój wobec zjazdu. -

Polityka. —

Polacy i Rosyanie.

—

Przedstawienie na Winohra*

lach.

—

,,Historyczne posiedzenieK. — Słowiańskie

esperanto.

—

Mowy delegatów.

(j.) Dziś w południe rozpoczął się pierwszy

dzień wszech-słowiańskiej konferencyi. Praga ustro

jona w chorągnie wita ,,gości słowiańskich" z tą

serdecznością, z jaką w Pradze zawsze obcych,

a zwłaszcza Słowian przyjmują. Na każdym kro

ku znać troskliwość, chęć ,,postawienia się", a że

to się nie zawsze udaje, to — zdaje się — już

nie wina komitetu, który dokłada wszystkich sta

rań, aby wszystkim było najlepiej. Liczba bowiem

gości przekroczyła wszelkie oczekiwania. Delega

tów wysłały wszystkie narody i partye prócz

,,Ukraińców" i katolickich Słowieńców, których

nieobecność zresztą tutaj zbytnio nikogo nie ude

rza. Do myłowania ne ma syłowania — po

wiada stare ruskie przysłowie i dlatego też udział

w zjeżdzie należało zostawić każdemu do wolnej

woli. Po za oficyalnymi delegatami przybyło wie

lu posłów do Rady państwa i Sejmu i tak: po

słowie czescy prawie w komplecie, wielu posłów

południowo-słowiańskich, 2 posłów staroruskich

(Dr Hlibowic i X. Dawydiak). Z polskich po

słów nie ma nikogo. Ponadto ściągnął się tu le

gion dziennikarzy ze wszystkich stron świata:

Z Austryi, Królestwa, Rosyi, zastąpione są w szy

stkie poważniejsze pisma niemieckie, francuskie

i angielskie.

Rzecz charakterystyczna, że zjazdowi przypi

sują większe znaczenie obcy niż swoi. Na tle osta

tnich wypadków politycznych i kształtujących się

stosunków międzynarodowych, zjazd wzrasta u ob

cych do miary ideowego wyrównywania tego, co

skleiła dyplomacya. W kołach niemieckich czuć

zdenerwowanie i wysubtelnioną czujną obserwacyę.

co z tego ziarna, które dopiero w ziemię rzucono

wyrośnie. Oczywiście, że iść tak daleko w oce

nianiu wypadku, teoretycznie ogromnie doniosłe

go, byłoby uprzedzaniem porządku rzeczy i do

stosowywaniem faktów do swych życzeń. Z do

tyehczasowego zachowywania się delegatów i z ich

wzajemnego do siebie stosunku widać, że to pier

wsza próba wzajemnego poznania się i zbliżenia

się na wspólnym gruncie. Do tego czasu bowiem

i tego nie można bylo osięgnąć, bo zawsze kogoś

na zjazdach słowiańskich brakowało i dlatego też

kończyło się zawsze — jak to bardzo dowcipnie

i słusznie delegat serbski Gersicz dziś zaznaczył —

na poezyi i bankietach.

Obecnie większość delegatów podkreśliła w swych

oficyalnych przemówieniach konieczność dokona

nia czegoś pozytywnego, realnego, jakkolwiek

każdy miał ochotę wypowiedzieć, jak sobie ten

realny efekt wyobraża. Że główną wartość widzą

delegaci w pewnem polityeznem zbliżeniu się

wszystkich narodów słowiańskich to daje się wy

czuwać z każdego przemówienia. Jest to rzecz

zresztą zupełnie naturalna, w zjeżdzie bowiem

biorą głównie udział czynni politycy, członko

wie partyj politycznych, dlatego też zasadnicza

banicya kwestyi politycznych z obecnego jest rze

czą absolutnie nie do osiągnięcia. »Wkrada się u

też też ona na konferencyę wszystkimi porami,

w uczuciowych wybuchach temperamentów i nie

dopowiedzianych półsłowach, które dla każdego

są jasne może tem bardziej dlatego, że ich nie

dopowiedziano.

Dotychczasowy stosunek Polaków i Rosyan nie

wyszedł dotąd po za granicę towarzyskiej uprzej

mości. Miała się odbyć wczoraj wspólna konfe

rencya delegatów polskich i rosyjskich, ale nie

przyszła do skutku z powodu Rosyan. Dziś w cza

sie otwarcia zjazdu nastąpiło pewne zbliżenie się

z okazyi mowy delegata Matlakowa, członka Da

my petersburskiej, którą szczególnie Polacy ogro

mnie gorąco oklaskiwali. Po zamknięciu dzisiej

szego posiedzenia inauguracyjnego gratulowali de

legaci polscy del. Matlakowowi i żywo z nim

dysputowali.

Od soboty już zaczęli się zjeżdżać delegaci sło

wiańscy do Pragi, na wspólną konferencyę. Pierwsi

przybyli gremialnie Polacy powitani przez komi

tet z ogromną serdecznością. W niedzielę rano

przyjechali południowi Słowianie, po południu

część delegatów rosyjskich. Przyjmowano ich z de

monstracyjną okazałością, na dworcu i na ulicach.

W poczekalni powitali ich pp. Dr Czerny (imie

niem miasta Pragi) Dr Kramarz (imieniem ko

mitetu) ; dworzec, ulice aż do hotelu ,,pod Czar

nym koniem", gdzie zajechali delegaci rosyjscy,

ubrane w kolorowe chorągwie i zasłane tłumem

ludzi, który wi!ał jadących w otwartych powo

zach Rosyan, okrzykami: Na zdar! Sława!

Wieczorem w miejskim teatrze na ,,Winohra

dach", gdzie wystawiono na cześć gości dwie

sztuki: komedyę p. t. Egzamin męza stanu Em.

Bozdiecha i komiczną operę: W s t u d n i Sa

biny, przyszło do małych demonstracyj antypru

skich ze strony Czechów, treścią komedyi Boz

diecha są wypadki polityczne z czasów, kiedy

po odłączeniu Śląska od Korony czeskiej, cesa

rzowa Marya Teresa wybierała alians między

Prusami a Francyą. W interesie Prus pracowali

wtedy w Wiedniu pruski ambasador hr. Pode

wils, który w tymcelu posługiwał się wpływem hra

biuy Sch(inmark ua Franciszka Lotaryńskiego, mę

ża cesarzowej Maryi T eresy. Hr. Wacł. Kaunic, au

stryacki ambasador w Wersalu przyjechał wtedy

do Wiednia i zdemaskowawszy intrygi pruskiego

ambasadora, nakłonił ces. Maryę Teresę do przy

mierza z Francyą. Oratorskie występy bar. Kau

nica, który wykazuje cesarzowej zgubne skutki

przymierza z Prusami, przenieśli widzowie na

obecną sytuacyę; polityczną mowę austryackiego

ambasadora co chwila demonstracyjnie oklaski

wali z okrzykami: ,,Teraz tak samo!".

We wspanialej sali starożytnego ratusza miasta

Pragi odbyło się dziś inauguracyjne posiedzenie

konferencyi słowiańskiej. Wszystkie krzesła za

pełnione delegatami, gośćmi, dziennikarzami; na

galeryi panie i panowie, śledzący przebieg ,,hi

storycznego posiedzenia" z naprężoną ciekawo

ścią. Wąskie stosunkowo witrażowe okna wpu

szczają do sali za mało światła i dlatego płoną

cztery, ogromne lampy elektryczne. Z balkonu

zwisają ogromne bogate gobeliny, na nich herby

miasta Pragi. Na sali gorąco szalone. Nieskóń

czona gama najrozmaitszych typów słowiańskich,

ludzi z wyszukaną elegancyą i wpadającem za

niedbaniem, ludzi, co się bez ustanku kręcą, i

ludzi, co ponuro milczą, ludzi którzy kaleczą bez

litości wszystkie języki słowiańskie, pastwią się

nad gramatyką, akcentem i wymową, ale po

stanowiwszy sobie obejść się bez niesłowiańskiego

języka, tego z wielkim wysiłkiem dotrzymują.

Wśród ogólnego gwaru, powitań, uścisków, wy

krzykników, odzywa się dzwonek z trybuny

Gwar ucicha i za stołem staje prezydent miasta

Pragi Dr Gros, który konferencyę wita imie

niem czeskiej stolicy. Mężczyzna w sile wieku,

z jasną klinowatą bródką, złotym łańcuchem

,,starosty" na szyi, mówi silnym męskim głosem.

Z temperamentem właściwym każdemu czeskiemu

patryocie, wyciąga już po kilku słowach powita

nia na wierzch kwestyę polityczną. Wskazuje na

to odwieczne miejsce zapasów z plemieniem ger

mańskiem, które Praga w ostatnim lat szeregu

przebyła, i przebyła szczęśliwie.

,,Nie prosiliśmy

nikogo o pomoc, samiśmy walczyli — mówi do

niosłym głosem — ale też nigdy do nikogo nie

mieliśmy zawiści". Kończy życzeniem: N a z d a r !

które ginie w huraganie oklasków szczerych i

serdecznych, będących odpowiedzią na te dumne

słowa.

Potem przemawiał właściwy aranżer całej »spra

wy neosłowiańskiej" Dr Kramarz. Treść jego

mowy znana czytelnikom Cz asu z telegramów.

Witał wszystkich po kolei: od nieobecnych po

cząwszy, do Rosyan. Dla każdego narodu miał

jakieś serdeczne słowo i przez wszystkich był

z kolei oklaskiwany. Do każdego narodu mówił

jego własnym językiem i dlatego tem szczerzej

był rozumiany. Wielojęzyczność posła Kramarza

jest już u Słowian popularna. Każdy, kto swego

brata-Słowianina nie rozumie, rozumie Kramarza.

Co w tym wypadku działa: sposób wymawiania

pewnych zgłosek, czy też podkładanie wymawia

nych słów czeskim akcentem — nie wiadomo.

Dość, że—jak wszyscy jednozgoduie p ow iadają—

Dr Kramarz wynalazł słowiańskie es per an to i

jest doskonale przez wszystkich rozumiany, czy

mówi po czesku, po polsku, czy też po rosyjsku lub

serbsku i t. d.

Mowę Dra Kramarza długo, demonstracyjnie

długo, oklaskiwała cała sala, szczególnie kiedy

już w końcu mowy, zwrócił się do wszystkich,

aby wobec swych braci słowiańskich przestrzegali

prawa i sprawiedliwości, ponieważ najbardziej do

tąd paraliżowali wszelką zgodę słowiańską sami...

Słowianie.

Po Dr Kramarzu przemawiali Rosyanie.

Dwóch z nich mówiło. Pierwszy Michajił Wasilje

wicz Krasowski j, członek petersburskiej Rady

państwa, szczupły, niski, trochę pochylony, z Wy

sokiem czołem, z małą siwą bródką, mówił sucho,

bez uniesienia o konieczności zgody i porozumie

nia. Drugi Wasylij Aleksiejewicz M a t lako w,

członek Dumy, kadet, mówił z ogromnym

temperamentem; wywoływał entuzyazm. Jego w y

soka postać, o wyrazistej, sympatycznej twarzy,

czarnych włosach i oczach — czyniła wrażenie

ogromnej szczerości. Podkreślał ustawicznie pier

wiastek wolnościowy i demokratyczny. Hasło:

,,bez swobody i równouprawnienia porozumienia

nigdy nie będzie" — przewijało się ciągle w jego

mowie, wypowiedzianej z ogromnym temperamen

tem, trzymanym na wodzy. Budził też na sali

gromkie oklaski, szczególnie u Polaków.

Po nim zabrał głos prezes »Koła polskiego"

w Dumie Roman Dmowski. Przywitano go de

monstracyjnymi oklaskami, chociaż w ciągu mowy

swej p. Dmowski zawiódł poniekąd oczekiwania

tak Polaków, jakoteż obcych. Było to bowiem

przemówienie zbyt stereotypowe i zbyt daleko

czasem idące. »Jakiekolwiek będzie położenie Po

laków — my od tej sprawy (słowiańskiej) nigdy

nie odstąpimy" — powtarzał ciągle p. Dmowski.

»Spór polsko-rosyjski, mimo, że on istnieje, nie

łączy się ściśle z niniejszą konferencyą, mimo,

że nas w Rosyi dotąd za naród nie uznają".

Po p. Dmowskim przemawiał po rosyjsku p.

Dudykiewicz, podkreślając ideę »jedynej i

wielkiej Rusi", gdziekolwiek ona jest.

Dalej

mówił były minister serbski G e r s i c z, b. minister

bułgarski S. Bobcev, del. chorwacki Tresić Pa

vićic, pos. do wiedeńskiej Rady państwa i wresz

cie del. Słowieńców postępowych, starosta miasta

Lubiany Dr Hribar, pos. do Rady państwa.

Dłuższy ustęp swego przemówienia wypowiedział

w języku polskim, podkreślając, aby ten zjazd

przyniósł jakieś praktyczne rezultaty szczególnie

w kwestyi polskiej. »Droga do pozytywnego re

zultatu, to droga z Petersburga przez Warsza

wę"! — kończył Dr Hribar polski ustęp swego

przemówienia. Potem mówił po rosyjsku, podno

sząc konieczność zgody i solidarnego współdzia

łania wszystkich Słowian.

Po końcowem przemówieniu Dra Kramarza, de

JOSEPH CONRAD (KONRAD KORZENIOWSKI).

W służbie ambasady.

(The secret agent).

—

Mr. Verloc, wychodząc rano z domu, pozostawił

sklep rzekomo na opiece szwagra. Można to było

zrobić, bo interes szedł tępo wogóle, a już wcale

nie szedł aż do wieczora. Mr. Verloc bardzo ma!o

dbał o ten swój oficyalny interes. A w dodatku

żona jego opiekowała się jego szwagrem.

Sklepik był mały, małym też był dom. Był to

jeden z tych nędznych i ponurych domów z ce

gły, których mnogo istniało, nim era przebudowy

zaświtała dla Londynu. Sklep obejmował prze

strzeń kwadratową, której frontowa ściana oszklo

na, była złożona z małych szybek. Za dnia drzwi

zamykano; wieczorem otwarte były dyskretnie,

lecz podejrzanie.

W wystawie okna zauważyć było można foto

grafie mniej lub więcej nieubranych baletnic, nie

kreślone jakieś paczki opieczętowane, wyglądające

jak patentowane lekarstwa; zamknięte żółte ko

perty, bardzo cienkie, z cyframi ,,dwa" i »sześć"

w grubym tłustym druku; parę numerów starych

francuskich pism humorystycznych, wiszących na

sznurku, jak susząca się bielizna; jakiś szpetny

niebieski porcelanowy wazon, z czarną drewnianą

kasetą, ,butelki atramentu do znaczenia, gumowe

stampilie; kilka książek o tytułach, trącących aie

przyzwoitośoią; parę starych widocznie numerów

pism brukowych, nędznie drukowanych, o tytułach

jak Pochodnia, Dzwon i t. p. Poza szybami zaś

oba kurki gazu przykręcone były stale, bądż to

ze względów oszczędnościowych, bądż ze względu

na publiczność.

Tę publiczność stanowili albo bardzo młodzi

ludzie, którzy zazwyczaj kręcili się czas jakiś

przed oknem, zanim chyłkiem wsunęli się do skle

pu; albo też ludzie dojrzalsi, wyglądający prze

ważnie na właścicieli bardzo chudych kieszeni.

Niektórzy z tych ostatnich podnosili kołnierz od

paltota aż po uszy i miewali ślady błota na doi

nem ubrania, wytartem i zniszczonem. I zawar

tość tych ubrań uderzała zazwyczaj chudością.

Z rękoma w kieszeniach paltotów, wsuwali się

w drzwi bokiem, jednem ramieniem naprzód, jak

gdyby lękali się poruszyć dzwonek.

A dzwonek ten, przytwierdzony do drzwi na

stalowej sprężynie, trudno było ominąć. Fatalnie

był pęknięty; wieczorami zaś, za najlżejszem po

trąceniem, klekotał za wchodzącym kłótliwie z bez

czelną jakąś złością.

Klekotał; a na ten znak z poza zakurzonych

szklannych drzwi za sosnową pomalowaną ladą,

wysuwał się pospiesznie Mr Verloc z gabinetu

w głębi. Oczy jego w ciężkich powiekach miały

z natury wyraz senności; wyglądał, jak gdyby

cały dzień przeleżał nierozebrany na nierozebra

nem łóżku. Ktoś inny uważałby taki wygląd za

szczegół niekorzystny dla siebie. W kupieckim

interesie o drobiazgowej sprzedaży wiele zależy

od milej i zachęcającej powierzchowności sprze

dającego. Ale Mr. Yerloc znał swój interes i este

tyczne w zględy nie krępowały go bynajmniej.

Ze spokojną, niespuszczającą oczu bezczelnością,

zamykającą usta, na które mogłoby wybiedz prze

kleństwo albo jaka wstrętna pogróżka, zabierał

się do sprzedawania za ladą jakiego przedmiotu,

którego wartość wyraźnie i skandalicznie różniła

się od wysokości ceny; było to bądż jakieś kar

tonowe pudełko, z niewiadomo czem w środku,

bądź która z tych żółtych kopert starannie za

klejonych, bądż %plamiony tom w papierowej

okładce o zapowiadającym tytule. Od czasu do

czasu zdarzało się, że któraś z tych wyblakłych,

żółtych baletnic znajdowała amatora kupca, jak

*gdyby była żyjącą i młodą,

i Niekiedy znowu pani Yerloc zjawiała się na

:dźwięk pękniętego dzwonka. Winią Yerloc była

| to młoda kobieta o pełnym biuście i szerokich

biodrach, chodziła zawsze w obcisłym staniku i

czesała się bardzo ładnie. We wzroku, podobnie

jak mąż, miała jakiś niewzruszony spokój, a za

szańcem lady zachowywała się z niezgłębioną

obojętnością. Wtedy klient, jeśli to był względnie

młody chłopak, tracił zwykle śmiałoś_ć, widząc,

że ma do czynienia z kobietą i z wściekłością

w sercu prosił o buteleczkę atramentu do znaczę

nia, którą, przepłaciwszy w trójnasób, najczęściej

po cichu rzucał do rynsztoka.

Goście wieczorni — ci, którzy chadzali z po

dniesionymi kołnierzami i w miękkich kapeluszach,

spuszczonych Ua oczy — kiwali poufale głową

pani Verloc i mrucząc swoje »dobry wieczór"

podnosili bez ceremonii klapę na końcu lady, by

dostać sią do gabinetu w głębi; ten gabinet łą

czył się z korytarzem i stromemi schodami na

piętro. Drzwi sklepu były jedynem wejściem, któ

rędy dostać się można było do tego domu, w któ

rym Mr. Verloc prowadził interes kupca niewy

raźnych towarów, wykonywał swój zawód opie

kuna społeczeństwa i uprawia! domowe swe cnoty.

Te zaś były wybitne. Mr. Verloc był w wysokim

stopniu lubownikiem domowego ogniska. Ani jego

duchowe, ani umysłowe, ani fizyczne skłonności

nie w yciągały go tak dalece poza cztery ściany.

W domu znajdował wygodę dla ciała i spokój

sumienia — nie mówiąc już o małżeńskiej tro

skliwości pani Verloc i uniżonym szacunku jej

matki.

Matka Wini była to tęga, astmatyczna niewia

sta o szerokiej brunatnej twarzy. Nosiła czarną

perukę pod białym czepkiem. Spuchnięte nogi

skazywały ją na bezczynność. Uważała się za

Francuskę z pochodzenia, co mogło być prawdą;

po wielu latach pożycia z właścicielem sklepiku

z wiktuałami, zostawszy wdową, zarabiała na

utrzymanie przez wynajmowanie umeblowanych

pokoi dla panów, w ulicy, zaliczającej się jesz

cze do modnej dzielnicy Belgravia. Ten fakt ko

rzystnym był ze względu na ogłaszanie pokoi;

klienci jednak zacnej wdowy, nie zaliczali się do

eleganckiej i modnej kategoryi młodzieży. Ja

kimikolwiek zaś byli, córka jej Winią dopoma

gała matce w obsługiwaniu lokatorów.

Ślady francuskiego pochodzenia, którem szczy

ciła się wdowa, widoczne były i w jej córce.

—

I tak odbijały się w niezmiernie zręcznem, arty

8tycznem ułożeniu ciemnych, lśniących włosów.

Winią pozatem miała i inne wdzięki: młodość

swoją, pełne, okrągłe kształty, jasną świeżą cerę;

przytem coś drażniącego było w głębokiej rezer

wie jej zachowania, nie posuniętej zresztą aż do

niemoty; owszem, na ożywioną gawędę lokato

rów odpowiadała z zawsze równą uprzejmością.

Być może, że Mr. Verloc wrażliwym był na te

uroki. Mr. Verloc był klientem powrotnym. Wpro

wadzał się i wyprowadzał bez wiadomej na po

zór przyczyny. Przybywał zwykle do Londynu*

jak influenca, ze stałego lądn Europy, z tą róż

nicą, że przybycia jego nie zapowiadały dzien

nniki; obecność zaś jego przewracała potrosze

porządek domowy. Jadał śniadanie w łóżku i w y

legiwał się w niem codziennie do dwunastej,

a czasem i później jeszcze z wyrazem spokojne

go używania. Skoro jednak raz wyszedł, zdawało

się, że z trudem przychodziło mu trafić z powro

tem do domu. Opuszczał pokój swój późno, a po

wracał wcześnie, około trzeciej lub czwartej nad

ranem; budząc się zaś o dziesiątej, przemawiał

do Wini, wnoszącej mu tackę z śniadaniem z żar

tobliwą uprzejmością, zmęczonym i ochrypłym

głosem człowieka, wyczerpanego wielogodzinnem

i głośnem gadaniem. Wypukłe jego, w ociężałe

powieki oprawne oczy zataczały ukosem miłosne

i tęskne spojrzenia; nad prześcieradłem, podcią

gniętem wysoko pod brodę, układał się ciemny

gładki wąs, przykrywający grube wargi, zdolne

cedzić wiele miodowych słówek.

W oczach matki Wini Mr. Verloc był to pan

»bardzo porządny". Zbliżał się do ideału, osiągał

nawet ideał »porządnego pana1*, jaki sobie poczci

wa kobieta wyrobiła w sferze, w której żyła.

—

Naturalnie meble twoje zabierzemy ma

mo — zauważyła Winią.

,,Pokoje meblowane" należało zwinąć. Nie w y

padałoby już dalej prowadzić tego interesu. To

dla Mr. YerlocA byłby zbyt wielki kłopot. Nie

zgadzałoby się też to zresztą z jego innem zaję.—

ciem. Jakiem było to zajęcie, nie mówi!; ale za

ręczywszy się z Winią, zadał sobie trud wstawa

nia przed południem, trud schodzenia na dół i za

bawiania matki Wini w jadalnym pokoju, gdzie

biedna kobieta pędziła nieruchawy swój żywot.

Głaskał kota, poprawiał ogień w piecu, kazał so

bie tam drugie śniadanie podawać. Niechętnie po

rzucał zaciszną wygodę tego pokoju, ale i teraz

po dawnemu, nie wracał, aż późną nocą. Nigdy

nie zaproponował Wini, że zaprowadzi ją do tea

tru, czego możnaby się właściwie spodziewać ze

strony takiego porządnego pana. Lecz on wieczo

ry miewał zajęte. Praca jego leżała do pewnego

stopnia w sferze politycznej, wspomniał raz do

Wini. Ostrzegł ją, że będzie musiała być bardzo

uprzejmą dla jego politycznych przyjaciół. Z pro

stem swojem, nieprzeniknionom spojrzeniem odpo

wiedziała, że naturalnie, będzie taką, jaką być

powinna.

(Ciąg dalszy nastąpi)

, , C Z A S " wyekod» z wyjątkiem dni po niedzieli i lwiętach uroczyityeh dwa razy dziennie, z mianowicie.

o godzinie fi rano i o g odzinie 6 wieczorom.

Numer wieczorny 10 hal,, ranny 4 hal.)

PRENUMEHATA WYNOSI:

Ina cały rok na kwartał nalmienąe

30kirtn 7kor. S0h.3kor. Mtai.

36 koron 9 kor.

—

3kor.

—

36 koron 9 kor.

13 kor.

42 koron 10 kor. 50 b. 13 kor. 50 kat.

42koron 10kor. 50h, 3kor. 50hal

48 koron 12 kor. —

4kor.

—

Prenumeratą przyjmoje lię tylko od 1 do ostatniego dnie w miesiąou.

Wedłag*rzędowegowykaznnar. 1908pitm zagranicznych, mających debit w p aństw ie rosyjskiem ,

wynosi w ternie państwie cena prenumeraty nCza*uu wraz z przesyłką pocztow ą: rocznie 16 rb

30 k,; półrocznie 8 rb. 10 k.; za 3 miesiące 4 rb. 05 k.; za 2 miesiące 2 rb. 75 k.; miesięcznie 1 rb. 46 k.

Abonament Czaru przyjmują urzędy pocztowo w głównych miastach państwa rosyjskie*

*o, s mianowicie: w Petersburgu, W arszawie, Kijowie, Wilnie, Moskwie i Odesie.

izsyeb miast i wsi można prenumerować Czat, posyłając pocztą należyto « do urzędu^poeztowegc

najbliższego z powyżej wymienio nych większych miast.

Prenumeratą przyjmują«Administracja Czasu w Krakowie i urzędy pocztowe. Miejseową pre

n u m e r a t ą kaięg. S. A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego, H. Kretschmera, Biuro dzień. HoDcaaa

i Salomonowej, Gł. trafika. We Lwowie ,,Czat" Jeal dt nabycia w biurach dzień. 8. Oltzawtkieaa, t . SakeławsMea«

I . Issbataba, as etacyach kelejewych w Tarnowie, Rzetzawle, Jaile, Nowym Sączu na parania w kaletami keta’

jewaj, tadzież ea innych główniejszych atacyach a pcrtysriw kolejowych.

Ceey e g łe s z e ń : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal,, za każdy następny po 10 hal.; układ tabe

laryozay, eyfrowy, «komplikowany, pierwszy raz 40 hal,, następny po 10 hal. N ad e słan e i N ekrologia

od auejsea wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy raz. G łosy publiczności po 2 kor.; we%

kie prywata« komu nikaty po k ronice i po dziale ekonomicznym i t. p. po 1 kor. od miejsca wiersza

Ogłoszenia i prenumeratą przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego

St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w Jarosław iu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturalski; w Prze

myślu A. Juszyński księgarnia,D. Heszeles; w Rzeszow ie M. Weintraub; w Stanisław ow ie Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie M. Rockach, O. Baut; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłączni«

p. W. Raczkowski, 14 Citć de T rerise; w W iedniu Haasenstein A Yogier, R. Hoss« (takie w« wszrat

kieh filiach); H. Sebalek, H. Dukes, E. Braun, J . Danneberg , H. Friedl (tylko prenumeratę H. Gołd

Mbaudt A Comp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Daube A Comp., w P radze czeskiej Fr. Hevorka

L is ty z pieniędzmi i p r z e k a z y pieniężne na prenumeratę i ogłosz enia przyjmuje Admiu!

atzecya Ctaru w Krakowie. Reklam acye nie.opieczętowani nie podiega]ą opłacie pecetowej. Listów h h

tp i a o t nyc4 ni« przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

g Ę T Za bidą zmianą adresu dopłaca nią 40 hal.

" 400

ADRES REDAKCYI; ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr SO.

iibiNMi w i Mii iTiririin iiriir ii nrr"Ji

rni

miin i

mmii mi

........

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction