Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 624 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Iraków, 2 Maja- Środa,

Bok 1877,

CZAS

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem na miesiąc Maj .... 2 50

od Igo pfąja do końca Czerwca . 5i—

Prenumerata liczy się tylko od p!erwiize^o do

ostatniego dnia w miesiąca.

Mrtków t maja.

Stosunki Anglii do R osyi coraz więcej

*tej3 ,*5 drażliwemi, w miarę tego, jak się

okazuje, że interesa obu tych państw ście

r a ją się z sobą. A przecież zaledwie co wy

buch!a wojna rosyjsko - turecka i jeszcze

niewiadomo, kto z niej wyjdzie zwycięzcą.

W ostatni piątek w nocy zapytał w Izbie

lordów Stratheden: jak dalece rząd Jej Kr.

Mci zgadza się na okólnik rosyjski, który

oznajmia, że Rosya reprezentuje w kwestyi

wschodniej zapatrywanie się i interesa E u

ropy? Na to odrzekł lord Derby, iż pyta

nie to jest niezwykłe, bo nie o to idzie, co

rząd zrobił, robi, lub zrobić zamyśla, lecz

czy rząd zgadza się zpewnemi zapatrywa

niami wyrażonemi przez rząd obcy w pi

śmie przesłanem Anglii i innym państwom;

mioister mniema przeto, że najsnadniej od

powie na pytanie mu zadane, oznajmiając,

że ograniczy się na oświadczeniu, iż An

glia w żadnym razie nie czuje się być zwią

zaną zdaniem przez Rosyę wypowiedzia

nem, i że gabinet Jej Kr. Mci nie przyj

muje faktycznie czy to wywodów, czy na

stępstw w owem piśmie zawartych, ani też

n ie pisze się na obce zdanie.

Jest to zatem jaw ne wyparcie się wszelkiego

wspólnictwa rządu angielskiego z Rosyą,

która wojnie przez siebie wypowiedzianej

nadać chciała cechę egzekueyi protokółu

londyńskiego w imieniu jakoby Europy.

Odpowiedź angielska na notę rosyjską b i

dzie przeto mieściła w sobie formalną od

prawę i odparcie argum entów :gorezako*

wskich. Czy inne mocarstwa podzielać bę

dą zdanie Anglii, lub pokryją milczeniem

oświadczenie Rosyi, jak oby działała w ich

imieniu? Od tego zależeć będzie, czy A n

glia pozostanie w postawie obserwacyjnej,

lub sposobić się zechce do mniej więcej

bezpośredniego wdania się w sprawę wscho

dnią, a przynajmniej do stawiania Rosyi

przeszkód. Gaz. Kotońska utrzymuje, że o

świadczenie powyższe lorda D e rby poczy

tanem zostało w Berlinie za bardzo ważne.

Rzeczywiście, od czasu odrzucenia przez

gabinet angielski memoryału berlińskiego

kg. Gorezakowa, s!owa te ministra angiel

skiego są nowym aktem protestacyi prze

ciw polityce rosyjskiej. Dziś miała nastą

pić deklaracya neutralności angielskiej. (J

anowa tego aktu nie będzie zapewne bez

względną , lecz obwarowana takiemi za

!strzeżeniami, jakie tylko w szystkich intere

!sów Anglii na Wschodzie bronić są zdol

ne. Będzie to neutralność pod bronią, z na

bitemi działami i rozpiętym pawilonem. N eu

tralność ta nie przeszkodzi rozstawieniu sil

nych czat morskich na wodach Lewantu, aby

niedopuścić blokady portów egipskich i sy

ryjskich przez flotę rosyjską, która zimo

w ała w Indyach zachodnich i ma płynąć

na morze Śródziemne. P raw o morskie nie

uznaje blokady imiennej, na papierze, bez

wykonywania jej faktycznie. Do faktyczne

go zaś wykonywania takiej blokady na

wodach Lew antu nie posiada Rosya sił do

statecznych, a tem mniej trudno przypuścić,

aby okręty rosyjskie chciały blokować Ale

ksandry§ i port Saida dla przeszkodzenia

wojsku egipskiemu przybycia na pomoc

Sułtanowi. G abin et francuski chcąc okazać

Usłużność dla Rosyi, przestrzegł Chediwa,

aby nie brał udziału w wojnie z Rosyą,

przesyłając swoje pułki do T ureyi, jak mu

to nakazuje jego stosunek lennika.

Tymczasem w arsenałach angielskich i

aa warsztatach okrętowych panuje ruch nie

zwykły, który świadczy, iż Anglia nie jest

zapewnioną, czy zachowa nadal ściśle neu

tralność. Opozycya whigów przeciw obe

cnemu gabinetowi straciła z chwilą wkro

czenia Rosyi do Rumunii podstawę formal

ną; nawet Tim es, który dla miłości poko

ju swoich protektorów w City, był niemal

rosyjskim , sądząc, że przemawiając ciągle

za ustępstwami, zażegna wybuch wojny,

dziś jest mniej pokojowym, a nadto wyrabia

się w Anglii opinia, że A nglia będzie zmu

szoną wcześniej czy później wystąpić czyn

nie, a przeto należy tę ewentualność mieć

przed oczyma i postarać się o koalicyę

państw neutralnych, któraby awojem veto

paraliżow ała plany rosyjskie. Ostatnie o

świadezenia Melegarego i Depretisa w par

lamencie włoskim wydają się, jakby je dy

ktowauo z Londynu. Czy A nglia liczy na

silniejszych przyjaciół, lub też przypuszcza,

że błędy polityczne gabinetu petersburskiego

pomnożą siły koalieyi państw neutralny ch?

Dość, że deklaracya neutralności angiel

skiej wydaje nam się nietyle jakoby zrze

czeniem się Angin , lecz raczej środkiem

do pociągnięcia w wspólny inte res niektó

rych państw stałego lądu pod hasłem na

pozór bardzo niewinnem utrzymania neutral

ności.

Mowa dep. Dra Dunajewskiego mia

na w Izbie deputowanych Rady państwa d.

28 b. m. podczas obrad nad projektem usta

wy przeciw nadużyciom lichwiarskim, brzmi

według zapisków stenograficznych, j ak na

stępuje :

W motywach rządowych do projektu ,,o zapo

bieżeniu nierzetelnościom w interesach kredytowych

w Galicyi" między innemi stwierdzono, że szcze

gólniej w Galicyi zachodzi mnóstwo transakcyj no

szących wszystkie te znamiona etyczne i ekonomi

czne, które nakłoniły ustawodawstwo do odmówienia

opieki zobowiązaniom pochodzącym z gry. W tych

samych motywach stwierdzono dalej, że transakcye

zachodzące w Galicyi w wspomnianych już intere

sach kredytowych dotykają samej granicy owej dzie

dziny, której zwykłem mianem w kodeksie karnym

,,oszustwo", że jednak transakcyj tych nie można

subsumować pod definicyę oszustwa w myśl kode

ksu karnego. Rząd stwierdza dalej ten fakt na pod

stawie uchwał sejmu galicyjskiego, na podstawie

ścisłych dochodzeń przez cesarskie sądy w Galicyi,

tudzież na podstawie sprawozdań władz politycz

nych. Do czego dodaó wypada, że od wielce sza

nownego pana sprawozdawcy wyszedł w tej Izbie

wniosek zajmujący się tym samym przedmiotem,

t. j . rzeczonemi transakcyami szkodliwemi.

Dwojaka tedy była tu droga do zapobieżenia temu

złemu: albo droga ustawodawstwa cywilnego, albo

droga ustawodawstwa karnego; albo może jeszcze

droga trzecia, mianowicie ta, żeby obie obrano.

Rząd, jak zresztą sam powiada w motywach, nie

sądził, żeby na teraz przynajmniej za p ob ied z mo

4ua atom u w dł?odiao actawodawsiyfa u_y -niluegO przez

zmianę w temże ustawodawstwie; proponuje nam

nowellę karną czyli tworzy, jak sam mówi, nowy

występek. Komisya w rzeczy głównej zgadza się

z rządem, stawia atoli jeszcze wniosek, aby Izba

uchwaliła rezolucyę wzywającą rząd, by zastanawiał

się jeszcze nad sposobem zapobieżenia złemu w dro

dze ustawodawstwa cywilnego.

W mylnem co prawda, jak mówiono, pojmowaniu

położenia rzeczy w tej wysokiej Izbie, gdy przed

miot ten rozbierany był i omawiany przez wiele

powołanych czynników, gdy nakoniec komisya także

po gruntownych, jak dowodzi sprawozdanie, obra

dach i dyskusyi zaleca wysokiej Izbie jak na teraz

przynajmniej przyjęcie tego projektu, by, choć nie

zupełnie zapobiedz złemu, przynajmniej ukrócić je

po części, — zdawało mi się, że wśród obrad w tej

wysokiej Izbie projekt nie spotka się z stanowczym

oporem. Ztąd też mniemałem z początku, że po

zostawić nie należy rozbiór i obronę lepszemu tych

stosunków znawcy, wielce szanownemu panu spra

wozdawcy. Ale ku niemałemu zdumieniu przekona

nałem się, iż oto niedokładnie znam położenie rze

czy i stosunki w tej wysokiej Izbie, i że nawet tak

prosty, naturalny wynik odbytych obrad znajduje

stanowczych przeciwników. Szczególniej uwagi owych

dwu panów, którzy wnioskami swemi zmierzają do

zwrócenia rzeczy na tory ponownych obrad i dy

skusyj, skłaniają mnie prosić wysoką Izbę o łaskawy

dla kilku uwag posłuch, któremi, jak tuszę, w czę

ści przynajmniej powiedzie mi się osłabić motywa

dwu tych panów.

Przedewszystkiem uderza mię, że obaj panowie

wnioskodawcy, w tej, jak mniemam, bardzo prostej

i naturalnej noweli dopatrują się takiego złego, iż

pierwszy z tych panów mówców (Honigsmann) u

znał za rzecz nieodzowną wezwać Opatrzność, Pana

Boga, by ta ustawa nie przyszła do skutku; drugi

zaś Menger zaklinał geniusza Austryi, aby nie do

puścił tej ustawy do prawomocności. Otóż zdaje mi

się, że gdzie chodzi o sprawy tak materyalne, jak

między niemi są ustawy o lichwie, tam naprawdę

należałoby ,,wypuścić Pana Boga z gry." A co się

tyczy geniusza Austryi, w rzeczy tak prostej może

stósowniej zwrócę się do tej wysokiej Izby zamiast

do geniusza, który i tak praktycznie pomódz mi

nie może, i usilnie poproszę Izbę, aby zechciała

wziąć projekt niniejszy pod obrady szczegółowe.

Nie mogę więc potrącić o to, że pierwszy z tych

panów przeciwników zarzucił panu sprawozdawcy,

iż przeniewierzył się mandatowi udzielonemu przez

sejm galicyjski, przeniewierzył się co do terytory*

alnej rozciągłości, przeniewierzył się nawet co do

właściwej istoty ustawy. Drugi z panów przeciwni

ków upominał też wysoką Izbę, a upominał bardzo

na seryo przed szeroko rozpowszechnioną tu mylną

opinią, jakoby sejm galicyjski godził się na taką

ustawę; bo właśnie w tej pomyłce dopatrywał się

niebezpieczeństwa, że wysoka Izba z szczególniej

szej dla sejmu galicyjskiego łaskawości mogłaby

uchwalić ustawę niezgodną z jego przekonaniem.

Niespodzianką mi była ta argumentacya - wy

znaję. Nie przywykliśmy do czegoś podobnego w tej

wysokiej Izbie. Ale jakkolwiek my tu po tej strome

z pewnością poważamy sejm prowincyi naszej i we

dle możności do woli się jego stosujemy, mc jednak

nie wiadomo nam o mandacie jakoby udzielonym

nrzez seim galicyjski wielce szanownemu przyjacie

lowi mojemu i współwyznawcy politycznemu, panu

sprawozdawcy. Sejm _galicyjski wezwał rząd, _aby

wniósł do tej wysokiej Izby projekt ustawy i za

pobiegł wyłuszczonemu przezeń a tu wspomnianemu

złemu. Iżby wysoka Izba, jak mniemał drugi z pa

nów przeciwników, mogła uczuć skłonność do przy

zwolenia czegoś i uchwalenia wskutek takiej po

myłki i przez to wyświadczyć łaskę sejmowi gali

cyjskiemu, chętnie uwierzę; chciałbym jednak do

czekać się dowodów. Niewiadomo mi zresztą, iżby

pomyłka, o której mówił pan deputowany z Szlą

ska, była tu tak szeroko rozpowszechniona.

Nikt z tem się nie taił, a dep. Dr. Rydzowski,

motywując swój wniosek (dkwniej w Radzie pań

stwa uczyniony), clą ra et distincta voce odczytał

uchwały sejmu galicyjskiegor - - że więc między

uchwałami sejmu galicyjskiego a projektem niema

zgodności, to prawda; ale co się tyczy należytej

interpretacyi ducha i dążności uchwały sejmu ga

licyjskiego, bardzo prosiłbym was, panowie, byście

to nam pozostawili, którzy jesteśmy tego sejmu

członkami i braliśmy udział w rozprawach na(

tym przedmiotem, i byście nam wierzyli, że sej

mowi galicyjskiemu nie chodzi o literę swej uchwały,

lecz przedewszystkiem o to, aby zapobiedz wedle

sił złemu ekonomicznemu i społecznemu, które sta

nowi przedmiot narad.

Zanim przejdę do poszczególnych motywów, je

dnę jeszcze pozwolę sobie uczynić uwagę. Obaj pa

nowie przeciwnicy, jeden omawiając rozprawę sta

tystyczną, drugi cytując pewien dziennik galicyjski

o którym utrzymuje, że to pismo bardzo przyzwo

ite — obaj panowie przenieśli sprawę, nie wiem

czy rozmyślnie czy mimowolnie na pole wyznaniowe

mówili o realnościach żydowskich i żydowskiej li

chwie. Od podobnego traktowania przedmiotu zdała

trzymać się będę i zaznaczam tylko, że ani w sej

mie galicyjskim, ani w uchwałach tego sejmu, lub

w motywach, ani też w wniosku pada dep. Dra

Rydzowskiego i jego uzasadnieniu, przedstawionem

tej wysokiej Izbie, że wogóle po naszej stronie ni

gdy nie wymieniano takiego epitetu, nigdy nie da

wano sprawie zabarwienia wyznaniowego. Nam nie

chodzi o wyznanie tych, którzy wyzyskują lub są

wyzyskiwani; pragniemy tylko, by w miarę sił wo

góle zapobieżono wyzyskiwaniu.

Deputowany z Galicyi, który przemawiał przeciw

projektowi, między innemi istotnemi motywami

przywiódł i ten, że sejm galicyjski właściwie zmie

rzał tylko do ukrócenia krzywd wyrządzanych ma

łej posiadłości ziemskiej, podczas gdy ustawa obej

muje wszystkie te akty, przez które wogóle ktoś

kolwiek może być pokrzywdzony lub wyzyskany,

że przeto projekt ustawy daje więcej niż żądał sejm

galicyjski. Otóż co do nas, nic nie mam przeciw

temu, jeśli nam więcej się daje-, niż żądamy; nie

wiedziałbym też, dla cżtfejby arawoao,wcu i_uti rzą,d

miał być obojętny na widok wyzyskiwania właści

ciela dóbr, mieszczanina lub urzędnika przez lek

komyślność, brak doświadczenia lub równowagi u

mysłowej, i dodawać należytą opiekę wtedy tylko,

gdy przedmiotem wyzyskiwania jest mała własność

ziemska.

Ale pominąwszy te uwagi ogólne, zechce wysoka

Izba łaskawie uwzględnić, że nic trudniejszego, jak

zdefiniować w ustawie należycie pojęcie małej wła

sności ziemskiej. Któż jest małym właścicielem

ziemskim ? Czy ten, którego własność nie zapisana

do tabuli krajowej? Wszakże może ktoś posiadać

dwa, trzy domy w mieście i może nabyć małą wła

sność ziemską i występować w podwójnym chara

kterze. Gdzie tak trudno pociągnąć granicę , gdy

takiego rozgraniczenia lub ograniczenia wogóle nie

wymaga weale zasada ustawy, tam, zdaje mi się,

nie należałoby wyzyskiwać pominięcia takiego jako

zarzutu przeciw projektowi.

Że zresztą nie sama mała własność ziemska na

der często w ten sposób jest wyzyskiwana, illustra

cyą do tego będzie może — by o jednym tylko

wspomnieć — wypadek, o którym tych dni się do

wiedziałem. Do tabuli galicyjskiej zapisano w naj

nowszym czasie akt notaryalny, w którym dłużnik

uznaje, jako otrzymał 4200 złr. pożyczki. Za to

zobowiązuje się zapłacić po roku 7000 złr., a jeżeli

po upływie roku nie spłaci tych 7000 złr., zobo

wiązuje się dalej opłacać od tych 7000 złr. rocznego

procentu 36 od sta w ten sposób, że płacić będzie

procent od kapitału 7000 złr., których nawet nie

otrzymał, półrocznie z góry, a to tak, że procent

niezapłacony dodawany będzie do kapitału. Oto je

den wypadek, Sumy zaś 4200 złr. nie pożycza się

zazwyczaj na małą własność, t. zw. włościańską.

Jeżeli pierwszy z panów przeciwników projektu

niniejszego między innemi zadaje pytanie: co się

stanie z ekonomią społeczną i jej zasadami, gdyby

projekt taki zyskał prawomocność? proszę zważyć,

że projekt ten nie mówi wcąle o lichwie, że wogóle

nie ustanawia stopy procentowej, lecz mówi tylko,

że wyzyskiwanie lekkomyślności i t. d. ma być ka

rane.

Nie znam systemu ekonomii społecznej — a zdaje

mi się, że znam dosyć wszystkie — nie znam ani

jednego, którego zasady sprzeciwiałyby_ się karaniu

tak niemoralnemu zaprawdę, jak mówi rząd, epi

demicznemu wyzyskiwaniu lekkomyślności i braku

doświadczenia. Nie sądzę, iżby panu przeciwnikowi

udać się mogło wynaleźć gdzieśkolwiek system taki

także zasady ekonomii społecznej.

Pan przeciwnik, co prawda i co przyznać mu wi

nienem, kilkakrotnie przyznawał, że coś stać się

powinno, byle tylko nie w drodze projektu ustawy

karnej, lecz w drodze prawa cywilnego; a jest to

zdaje mi się, ten zarzut, któremu on największą

przypisuje wagę; a czerpie pobudki do tego za

rzutu z projektu wniesionego przez komisy§, mia

nowicie ztąd, że gdyby ten, kto uznany winnym

wyzyskiwania, albo umarł albo uciekł, gdyby w o

góle nie można ’go pociągnąć do odpowiedzialności

karno-sądowej, komisya subsydyarycznie jeszcze ka

że interweniować sędziemu cywilnemu. A pod ko

niec tego długiego wywodu prawniczego pyta sza

nowny pan deputowany: Jeśli przeto droga prawa

cywilnego rzeczywiście doprowadzić może do upra

gnionego rezultatu we wszystkich tych wypadkach,

w których obwinionego nie można pociągać do od

powiedzialności karnej, dlaczegóż pociągać do od

powiedzialności tego, kto albo żyje albo nie chciał

lub nie mógł uciekać? Otóż zdaj_e mi się, że taką

argumentacyą pan przeciwnik dowiódł zawiele. Prze

dewszystkiem chodzi o to, czy taki czyn sam w so

bie wielce niemoralny, szkodliwy dla ogółu i sze

roko rozpowszechniony rzeczywiście jest karygodny

czy nie. Taka, zdaje mi się, powinnaby być zasada,

którą albo stwierdzić albo której zaprzeć należy.

Postępując bowiem za argumentacyą pana prze

ciwnika , moglibyśmy powiedzieć: Wynagrodzenia

za rzecz skradzioną lub zrabowaną poszukiwać mogę

także w drodze prawa cywilnego, mianowicie we wszy

stkich tych wypadkach, w których złodziej lub ra

buś umarł lub uciekł — rozumie się, jeśli coś po

zostawił. Dla czegóż tedy karać tych złodziei i ra

busiów, którzy ani umarli ani uciekli? Z tego, że

popełniaiący czyn karygodny nieraz ujdzie kary,

nie można wysnować wniosku, iż nie trzeba karać

tych, którzy nie zdołali ujść kary.

Ale pominąwszy ten wywód prawniczy, proszę

was, panowie, zważcie rzecz także praktycznie i

ze stanowiska ekonomicznego. Rozumie się samo

przez się, że ludzie trudniący się z rzemiosła po

dobnemi spekulacyami niemoralnemi nie są obda

rzeni szczególniej rozwiniętem poczuciem honoru.

U nich korzyść lub strata pieniężna, jeśli tylko

drogę prawa cywilnego mieć będziemy na względzie,

jest momentem decydującym. Kto zawiera podobny

interes na wyzyskanie współobywatela, ten oblicza

bardzo ściśle: stracić nic nie mogę, bo w najgor

szym razie, gdy sprawa wytoczy się przed sąd,

zwrócę tylko to, co uznają za zysk przesadny, za

wyzyskanie. Oczywiście tedy nie ulęknie się skłon

ności do interesów takich i do zastawiania na przy

szłego dłużnika rozmaitych, często niemoralnych

sideł, bo nic na tem nie straci. Samem ustawo

dawstwem cywilnem, samą odpowiedzialnością cy

wilną nie położy się zapory takiemu rzemiosłu, je

śli użyć tu można wyrazu »rzemiosło."

Powinien

obawiać się straty jakiejś, straty pieniędzy lub wol

ności. Jeśli nie będzie tej sankcyi karno-prawnej,

nie zapobieży się złemu. Jeśli zresztą ustawy istnie

jące karzą pewne rodzaje gry, nie pojmuję, dla

czego i taka gra, której nie możnaby nazwać grą

dla tego tylko, że tu wszystko obliczone z góry, z pe

wnem wyrachowaniem szkody i upadku dłużnika,

nie miałaby także ulegać karze.

Pierwszemu z panów mówców nie chciało pomie

ścić się w głowie, jak komisya a względnie szano

wny pan sprawozdawca tej komisyi mógł łączyć

niespodzianą a tak licznie w czasie najnowszym

pojawiającą się w niektórych okolicach Galicyi skwa

pliwość do emigracyi z lichwą i wyzyskiwaniem

jako przyczynę ze skutkiem. A jednak ja to poj

muję najzupełniej, a ze mną wszyscy, którzy znają

kraj i te okolice. Droga, na którą się tu wchodzi,

środki, które tu są używane, są dla każdego czło

wieka oświeconego, ktokolwiek zbliska przypatrzy

się rzeczy, bardzo proste; tylko dla biednych ofiar

są one z początku bardzo trudne do pojęcia. W nie

których miastach nadmorskich w Europie są agenci

którzy wysyłają swych subagentów do Galicyi, aby

im sprowadzali fracht ludzki do Ameryki. Wysłani

agenci udają się niestety zazwyczaj do karczmarzy.

Włościanina posiadającego grunt nakłonić do szu

kania szczęścia w dalekiej części świata, mianowi

cie nakłonić do tego włościanina galicyjskiego, jest

rzeczą bardzo trndną. Trzeba go wprzód wyzuć

z własności, a wyzuwają go z własności rozmaitemi

sposobami sztucznemi i niemoralnemi, zawierając

z nim interesa pożyczkowe, aż się nie przekona,

że już go nic nic uratuje. W tej rozpaczy mó

wią mu tedy: »Masz tu pieniądze, dostaniesz się

za nie do Hamburga i t. d., ztamtąd wyprawią cię

do Ameryki, tam tanio a może zadarmo dostaniesz

grunt i będziesz bogatym człowiekiem." Cóż dzi

wnego tedy, że, jak wydarzyło się przed kilku ty

godniami w Krakowie, 20 do 30 rodzin udaje się

do Hamburga, aby tam zginąć w nędzy lub przy

pomocy poselstwa cesarskiego wrócić do Austryi,

ale już nie jako właściciele gruntów, lecz jako pro

letaryusze?!

(Dokończenie na stąpi).

KORESPONDINCYA ,,CZASU!*

Paryż 25 kwietnia.

(VO Jak już nadmieniłem w ostatnim moim liście,

opinia publiczna u nas przynajmniej nie zdaje się

doznawać zbyt silnej obawy z powodu rozpoczyna

jących się na zewnątrz wypadków. Nowy mam do

wód tej koniecznej potrzeby bezpieczeństwa i spo

koju, w sposobie jakim przyjęto tutaj mowę mar

szałka Moltke powiedzianą w parlamencie niemiec

kim. Zaiste mowa ta mogła dać powód do wiel

kich obaw. Znakomity naczelnik głównego sztabu

niemieckiego, wywołał widmo Francyi występującej

z groźbą wobec Niemiec, a zarazem nadmienił o

groźnych ewentualnościach, które zmusiłyby nowe

cesarstwo, stworzone zwycięstwami z lat 1866 i 1870

do bronienia siłą swojego bytu. A pomimo tego,

po pierwszej chwili zdumienia łatwego do pojęcia,

przy lepszem zastanowieniu się, przekonano się,

że słowa hr. Moltke, nie były ani tak straszne, ani

tak bezpośrednio dotykające Francyi, jak się w

pierwszej chwili zdawać mogło. Przypomniano so

bie, że co roku, kiedy idzie o uzyskanie kredytów

na wydatki wojskowe, marszałek wywoływał przed

izbami to samo widmo, i że ostatecznie teraźniej

sze jego przemówienie było tylko zwykłym kraso

mówczym zwrotem, zawsze skutecznym, aczkolwiek

już nie nowym. Słowem światła i rozumna opinia

publiczna we Francyi nie wierzy w skryte i zło

wrogie zamiary Niemiec. Takie przekonanie prze

waża tutaj dzisiaj; mówię oczywiście tylko o chwili

obecnej. Wiem dobrze, że w wzburzonej epoce, w

ctórej żyjemy, że wobec groźnych zawikłań, które

wyrodzić się mogą z wypadków na Wschodzie, po

:ożenia, konieczności, interesa a tem samem i za

patrywania się i uczucia wzajemne państw i naro

dów, mogą się raptem i z wielką szybkością zmie

nić. Nie powiem nawet z Racinem.

Seigneur trop de soucis entraine trop de soin,

Je ne saurais prćvoir les malheurs d’aussi loin.. . 1

bo przezorność jest najniezbędniejszą zaletą w po

lityce, a my Francuzi wiemy najlepiej jak nas drogo

kosztował brak jej w 1870 r. Ale raz jeszcze po

wtarzam, że jest moim obowiązkiem stwierdzać kaź

dodzienne usposobienie tutejszej opinii publicznej.

Otrzymałem z różnych departamentów Fran

cyi wiarogodne doniesienia o stanie umysłów co do

położenia wewnętrznego. Bądź co bądź, ludność

coraz więcej godzić się zaczyna z republikancką

formą rządu a tem samem z rzeczpospolitą, po

mimo iż ostatecznie, nie znajduje pod tym wzglę

dem zbytniej zachęty, z góry i w rządzie. Znaczna

część episkopatu francuskiego, jak wiecie, przedsię

wzięła nową kampanię za prawami Ojca Świętego,

a jak wielu mniema, wprost za władzą świecką

Papieża. Niektórzy upatrują w działaniu biskupów

chęć ukucia broni przeciw obecnemu ministerstwu;

inni twierdzą, że gdyby się powiodło duchowieństwu,

powodzenie to poróżniłoby Francyę z Włochami

a tem samem i z Niemcami. Republikanie i stron

nictwa liberalne oburzają się na biskupów; wielu

zaś ze zwykłą obojętnością zapatruje się na te świeże

ich usiłowania. Są ludzie nieuprzedzeni, rozumni,

wytrawni a dobrej wiary, którzy oddając w zasa

dzie, słuszność troskliwości wyższego duchowieństwa

o los Ojca Świętego, mniemają przecież, że jego

obecne wystąpienie, niezbyt jest może roztropnem;

są nareszcie i tacy, którzy twierdzą, że oddziały

wanie ze strony rządu jest zbyt platonicznem. Za

pewniają mnie, że skoro tylko Izby się zbiorą, je

den z ministrów p. Simon lub p. Martel odpowie

na interpelacyę, którą w tym przedmiocie wnio

są lewice, zaznaczy stanowisko ministerstwa i da

poznać w niedwuznaczny sposób, iż potępia ono po

stępowanie tych biskupów, którzy w powyższym

kierunku występują i działają.

Stronnictwo bonapartystowskie, o którem rząd

mylnie mniemał, iż należy z niem walczyć jedynie

pogardą, prowadzi wściekłą propagandę, w ce

lu rozpowszechnienia swoich zasad politycznych,

a zarazem dla skorzystania z częściowego odnowie

nia rad departamentowych, które nastąpi w lipcu.

Ajenci tego stronnictwa, do tego stopnia posuwają

umiejętność agitacyi, iż przekupują nawet drobnych

dzierżawców, którzy przywożą produkta na targi

małych miast, i za ich pomocą rozpowszechniają po

wsiach, miliony broszur, podkopujących dzisiejszy

rząd. Raporta prefektów zgodne są pod tym wzglę

dem z tem co zauważyli w departamentach depu

towani, przybywający z prowincyj. I pierwsi i dru

dzy twierdzą, że rząd powinien energiczniejsze nieco

zająć stanowisko we własnej obronie, wobec stron

nictwa, wprawdzie zdyskredytowanego w opinii pu

blicznej, ale które pomimo tego publicznie wyznaje,

iż nie cofnie się przed niczem, aby obalić wcześniej

czy później obecny porządek rzeczy i narzucić się

narodowi. Podwójne skazanie p. Pawła de Cassa

gnac da nieco do myślenia, tym z jego współwy

znawców, którzy wraz z młodym i gorączkowym

redaktorem.P a y s twierdzą, że mają za sobą zna

czną większość ludności, i że stan sędziowski zu

pełnie oddanym jest sprawie cesarstwa. P. Cassa

gnac został naj pierwej skazany przez sąd policyi

poprawczej, mniemał przecież że sąd przysięgłych

uniewinni go; lecz właśnie wyrok tego sądu ska

zując publicystę bonapartystowskiego, na dwa mie

siące więzienia i trzy tysiące franków grzywien,

przekonał go zapewne że mieszczaństwo paryskie,

nie solidaryzuje się z nim, ani też nie pochwala

obelg, któremi on obrzuca polityczne instytucye

dzisiejsze; że przeciwnie, chce ono obecnie żyć spo

kojnie pod rządem, który Francya z wolnej obrała

woli, i który jeden w tej chwili powetować może

straty i zagoić rany zadane przez drugie cesarstwo.

Potwierdzenie powyższego wyroku przez sąd ape

lacyjny, które dzisiaj właśnie nastąpiło, stało się

nowem zadośćuczynieniem opinii publicznej, która

już od dawna gorszyła się, bezczelnością i bezwzglę

dnością z jakiemi zapalny i zapalony obrońca im

perializmu występował przeciw swoim przeciwni

kom w Izbach i w dziennikarstwie.

Stronnictwo republikanckie w Izbie pozyskało

nowego członka, jest nim p. Thompson, który w po

nownym wyborze, wybranym został deputowanym

z Konstantyny (w Algierze). P. Thompson, który

odniósł zwycięstwo nad skrajnym radykałem i nad

bonapartystą, należy do odcienia, którego organem

jest L a Republicfue F ra nęa ise i popieranym był

nadzwyczaj usilnie i wytrwale przez ten dziennik,

który jak wiadomo jest monitorem p’. Gambetty. Bę

dzie to zatem deputowany, który trzymać się będzie

zdała od dzisiejszych skrajnych stronnictw w Izbie.

Prezydyum krajowej Dyrekcyi skarbu mianowało

praktykanta konceptowego Antoniego Żukowskie

go, koncepistą dla stałych podatków.

Rada szkolna krajowa mi-nowała rzeczywistymi nau

czycielami : tymczasowego nauczyciela szkoły"etatowej

w Kabarowcach Pawła Litwina; tymcz. naucz,

szkoły etat. w Rzepniowie Joachima Kryta; tym

czasowego nauczyciela Bzkoły etatowej w Rozważa

Juliana Stachurskiego; tymczasowego nauczy

ciela szkoły etatowej w Złotnikach Jana Gr z y c k i e

jo i prowizorycznego nauczyciela kierującego szkoły

etatowej w Zatorze Szymona Żaczka.

W i e d e ń 30 kwietnia. Podajemy dokończenie

projektu o związku handlowo-celnym:

Art. XVII. Obowiązujące obecnie przepisy o opie

nad znakami fsbryczncmi i wzorami pozostają

w mocy, a mogą uledz zmianie tylko za wspólnem

obu części porozumieniem.

Zlożenio i"zarojeBtrowanie znaku, wzoru Jnb mo

delu n jedoój z Izb handlowych jednego z obu ob

szarów zapewnia tema, kogo to tyczy, opiekę pra

wną na oba obszary.

Nazwisko, firma, godło (W a p p e n) lub nazwa za

kłada przemysłowca lub producenta używa tak wj e

dnym, jak w drugim obszarze krajów opieki ustawą

)oręczonśj.

Prawa zyskane już na podstawie dotychczasowych

« « mb wjwkoisi «odstania wyj«wny *isdaMa i iui ftwtataoM.

Od***»*n,,Oun,"oilezupa.«««y,wJlri, *,10a, .7

^fos.towę1|

PtenwmeralA wyaocls

Pom,tfj w państwie A ustryackiem .......................

**g

°*

do Włoch, Francji, Anglii, Belgii, Szwaj j

«*** *

} ,,38

«8

iylko J*° do ostatniego dnia wmio«i§eu.- Atoty apieniędzmii w rtak a m

lw i 1°(?ło9sen!» (inaeraty) uprasza się nadsyłaćf r a n c o doAdministrżo?i ..Czasu*5w Kra

m ezapieozętowane niepodlegajęopłaciepooztowej. -

Lutów *iefranko

e przyjmuje się. -

H ę k n p lim n nadsyłane Redakoyi niezwraoąję sięj ieoz bywąję niszczone.

riiiiHtiiif |f*rjw«ią»

m *jMOtawiai Admbsistraey« ,,0ŁABBMtadaież areę d y pooatówe. Hiejseewę prenumerztę kdęfi

p. i . A. Krzyżanowskiego, handel dawniej Dworskiego. O f I « . « « t a (Inseraty) przyjmuję »*9 » opłątf

od miejsos wiersza drukiem drobnym (petitowym), za pierwszy raz 10 , za każdy następny raz po 5 o.

I s d M l s s s (na 8 stronnicy dziennika) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 o. za każdy raz. .

ao łąneala do »C aan» (prospekt«, oyrkularze, ogłoszeniaitp.) przyjmuję się za oenę 1 złr. od.

100 egzempl. dla zamiejsoowyoh, a 60 o. od 100 egz. dla miejscowyoh prenumeratorów. Przypadajęoę

należytoćć uprasza się aapnód nadesłać przekazem pocztowym. O flo n cała I prenwnaeretlę

przyjmuję: w P a ry * » wrłęeznie p.Adam Carrefour de la Gron Rouge 2, (prenumerato p. W . Racz

kowski Faubourg Poiasonitre 88); w W ie d n i a pp. Haaeenstein Se Vogler (także w Hamburgu, Frank

furcie n. M-, Berlinie, Lipskn, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik Stubenbastei Nr. 2 (także w Pradze),

R. Hossę (także w Berlinie, Hamburgu, Monaohium 1 Norymberdze), G. L . Daubć Se Comp. (takie w

Fręnkfgrotc n. M-), Rotter Se Oomp.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction