Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 674 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N* 177.

Kraków, 7 Sierjiia — Wtorek.

5»*

czas

Kraków 6 sierpnia.

Przegląd Polityczny.

c,2

r° l 8?du *głośnym, a od tej chwili histor

cznym procesie Tisza-Eszlarskim stał sie prze

Wszystkie^za ń°

dzienników wiedeńskie

w szystkie zamieszczają obszerne artykuły wst

pne, omawiające proces, który przez kilka tvav

naiwy/azego stopnia ) , i ^ §

cywilizowany. Dzis jeszcze zbyt są iednak wzbi

m«rto"haS e,nOW *jodnci 4W i”j -K :,T ai

ośtatocznp

Spokojno, bezstronno

^ggateczne w tej sprawio słowo.

się’

Wicderi8kic tryum falnie wyrażaj

niczne S n ? .ume.win?laj^ym . Dzienniki zagr!

wiada J

i 4ZajmUJ(l 8,? wyrokiem. Times%:

dowania kt?Z J”?? °? miało cechę przęśli

wania które okryło hańbą Węgry J)ail

S y bv?n d* tWiGrdz%’ Ż* W

t/n proce!

mogą d?nrow 0dy- ProcedurL dowiódł, do czeg

ludzi n a nńł

VZm rellg!jny i nienawis

n ik L L P? *C,y^ ,1Z0Wanych- WiSksza cz?«ć dzień

*crokn

Am.8klck ,wyraża radość z powodu wy

i \ , Dzienniki francuskie, nie wyjmując na

’J f klerykaInyeh, winszują trybunałowi, że nic

uar się zterroryzować przez anti-semitów, lecz żc

Epszedł za głosem sprawiedliwości.

w Fremdenblatt, organ półurzędowy austryackiego

foreign officepisze, że bytnoś(ć ministra hr. Kal

inow nTjU ?esarf Wilhelmów f}astein, dała

nm-nn«

fanta8tyczny’ch kombinacyj i

przypuszczeń. Mianowicie korespondent berliński

fa/z o w iŻGhr’ Ka,noky P^edstawił Cc

bloti11 ń ° Zfem? We.Tnętrzne Austryi. Fremden

J;,*

P°dstawie najlepszych informacyj zaprze

.tej wiadom°ści. Hr’. Kalnoky

m ieckiet

a8 -n’ aby P°witać Cesarza nie

m ieckiego na ziemi austryackiej.

nrfliZn1SK0^ 0f Ząć się

w sejmie czeskim roz

prawy budżetowe; p. Plener gotuje się do wiel—

Nie ,w C 7, Da karą Czesi maJi odpowiedzieć, j

Nie jedna sprawa da powód do obszernej a zape

^rL

° i Zac.lęt?’ «tyskusyi; przedsmak jej dały

narady w komisyi budżetowej nad subwencyami

,i.

fow memieckiogo i czeskiego. Sprawo

zdawca hr. Fr. Thun wniósł zgodnie z uchwała 1

koim syi, aby odmówić su.bwencyi dla drugieg^l

teatru n,emieckicgo, a Dr RiegeJ co do ro?żne?

subwencyi stałej dla teatru czeskiego wniósł aby

l noif

e§s?*Fas*.

kiS

i Wolfram i po kilku ogólnikowych dość szorst-|

kich wycieczkach przeciw Czechom zapowiedzieli, 1

iż stanowisko swoje określą na pcłnom posiedze

niu sejmu. Komisya dla reformy wyborczej, na

którą nic przybyli wcale posłowie niemieccy, przy

jęła jednogłośnio sprawozdanie wypracowane przez

Dra Riegora.

Namiestnik bar. Pretis złożył mandat poselski

do sejmu Gorycyi, Gradyski i Istryi.

Dzienniki wiodeńskie donoszą, żo na posadę

ambasadora francuskiego w Wiedniu, przezna

czony został hr. Foucher de Careil. Przy

szły poseł urodził się w r. 1826. Pochodzi on ze

starej familii bretońskiej. Ukończywszy świetnie

nauki, odbywał podróże, mianowicie po Niemczech,

a następnie poświęcił się literackim i filozoficznym

studyoin.—

Za cesarstwa w roku 1869 wystąpił

w CaIvados jako kandydat opozycyjny. Podczas

wojny niemieckiej zajmował się czynnie i skute

cznie urządzeniem ambulansów, a po zawarciu poko

ju przyjął z rąk Thiersa prefekturę jednego z depar

tamentów. W r. 1876 wybrano go członkiem se

natu , gdzie przyłączył się do lewego centrum.—

Foucher de Careil w polityce jest właściwio

1homo novJs ! ,Tako pisarz położył zasługi zwł

szcza wydaniem wszystkich dzieł Leibnitza. Pró

(kilku artykułów i broszur, napisał on kilka wi

l/ŹT,t

’ ^ T ° 7 icJe: ”He9el et Schopenhaue

1w ,.

inedite de Spmosa par Leibnitz" it

o i aryz". oczekujfł lada dzień nominacyi tes

1 m asadora filozofa! Będzie on nowym ok

v- zem dyplomaty. Foucher de Careil, który posiać

i Ininem majfl ’ Jest umiarkowanym republik

»_l

)—

Ks. Czarnogórski udaje się do Konstanty

y nopola w odwiedziny Sułtana. W Carogrodzi

i-1eepzacyjna ta, a ważna wiadomość wywołała ni(

y Im.iłe wrażenie. Świat polityczny up"atruje w tc

11wizycie, którą Sułtanowi złożyć zamierza najwię

y.wr0S Muzułmanów, ważny symptom zbliżę

ą ma się Turcyi do Rosyi. Nad Bosforem są prze

i- konam, że podróż ta jest dziełem polityki rosyi

)-jskiej. Sułtan gotuje wspaniałe przyjęcie" dla swe

i-|go gościa, a dawnego wasala! Pokazuje się ra

g jeszcze, jak prawdziwem jest zdanie Ńapolcom

5, Ulgo, zo niema przepaści, którejby polityka za

ol pełnie me mogła,

ćl

-1 Urzędowa depesza zo Saigon donosi, że podłu"

-j wiadomości z Tonkinu, udało się szczęśliwie Fran

- lcuzom zająć Nom Dinh. Nieprzyjaciel, złożony

s wyłącznie z Anamitów , stracił 700 ludzi. Fran

cuzi zdobył, kilka armat. Mówią, że zginął jeden

Iz dowodzcow anamijskicb.

Id T u ryŹ?-m

ian° odkry° spisek legitymistyczny.

Irefekt policyi w swoim raporcie do ministra,

jwyraża przekonanie, że taki spisek istnieje. Śledz

two prowadzić będzie prokurator Lin. Dzienniki

monarchiczne zaprzeczają tym

w iadomościom,

które w istocie należy przyjmować z wielką ostro

żnością.

(tF

Obchody historyczne są moralną potrze

bą społeczeństw. O ile niebezpiecznera

byłoby dla nich źyć jedynie w ubiegłych wie

kach i upajać się minioną świetnością

ze szkodą trzeźwego zapatrywania się na

twardą teraźniejszość, o tyle przeciwnem by

łoby naturze i godności puszczać w niepa

mięć dziejowe czyny przodków, które za

znaczają i określają przeszły byt i życie

narodu. Czyny te wv.cisnełv

słarinictwo i powołanie, które w ścieśnio* 1

nycli warunkach istnienia, nie zmieniły S’ę l

przecież dla niego. Oddana tym czynom

cześć, oraz pamięci tych, którzy je spełnili,

wiążą się z zadaniami teraźniejszości. Ob

chody takie zbawiennie wpłynąć mogą na

zdrowie narodu, na życie jego teraźniejsze

i na przyszłość jego, jeżeli odnoszą się do

faktów istotnie godnych wspomnienia, zna

mienitych, dodatnich; jeżeli nie nadużywa

się ich rozdrabniając je i stosując do rze

czy tuzinkowych lub co gorsza opłakanych,

jeżeli nareszcie tym obchodom przewodni

czy myśl czerstwa, miara i tradycya pra

wdziwie narodowa. Do rzędu obchodów, go

dnych uznania należeć będzie ten, który

przygotowuje się z powodu dwóchsetnej

rocznicy odsieczy Wiednia, tego czynu poli

tycznego i zwycięstwa na polu bitwy, któ

re zaznaczyły narodowi naszemu miejsce

w dziejach i w życiu świata zachoduiego;

a- które były najświetniizą ofiarą poniesioną

cz na rzecz cywilizacyi achodniej , z której

^ 1losami nasze są ściślesspolone, a od zwy

(j’Icię3twa której zależyrzyszłość nasza,

jo l Pełnem pożytku B może dla naszego

i-l społeczeństwa odśw;enie wspomnień tej

a !epoki; a nam przecienie o czczą chwalbę,

lani o błyszczącą słai idzie, lecz, jak przy

stoi narodowi pracucemu dla odrobienia

r-1 i ustalenia bytu — (pożytek.

e Jeżeli przypominaj; Bobie świetną chwilę,

j w której zaważyć ngltśmy i zaważyliśmy

w dziejach świata, z łow im y się sumien

nie nad przyczynam które nas tej możno

ści na długie czasy pozbawiły, będzie to

już nie małym pożyńeoa.

J Ale nie dosUtecz;m! Błędnem byłoby

J mniemanie, że w dsiejszem naszera ży

ciu wystarczy rozjmiętywanie minionej

chwały oraz dawnyc błędów i grzechów.

Przeciwnie, w dzisięizych warunkach na

’!szego bytu, potrzeŁ na każdym kroku,

w każdej chwili czyn, nietylko jako świa

dectwa żywotności, ale przedewszystkiem

jako naprawy stracaego i zmarnowanego

1czasu. W skromnycl a raczej w ścieśnio

nych granicach na ?jego życia, potrzeba

1mrówczej pracy z mędą podjętej wolą.

Do czynu takiego, pdczas obchodu od

| 8ieczy Wiednia, daje kajowi i społeczeń

stwu polskiemu sposołaość piękna myśl

zakupna obrazu mistrzj Matejki, dla Mu

zeum Narodowego, kto*e właśnie w tym

czasie otwartem zostani\ W naszem poło

!żeniu otwarcie tego Mu;eum i zakupuo tego

arcydzieła, będą czynami! A zatem zdobądź

my się na nie. Niech ich spełnienie świad

czy, że nasze obchody nie są czczemi ob

jawami na zewnątrz, lecz pełnem treści ży

ciem wewnętrznem. Mąż tej miary, co mistrz

Matejko, nie potrzebuje, aby mu się odwdzię

czano za taką ofiarę, jak przeznaczenie

Hołdu Pruskiego dla Wawelu. Jego nagroda

w tej ofierze. Ale kraj powinien uczuć po

------- -

- " j -------------------- ----- -Jwj

lepszem ustaleniem instytucyi narodowej i

świadectwem, że pokolenie nasze zrozumiało

potrzebę i zadania chwili obecnej. Będzie

zarazem faktem, którego znaczenia nie zdo

łają lekceważyć ci nawet, co tak chę

tnie i skwapliwie pomiatają nami. A zatem

raźuo bierzmy się do dzieła. Niech składki

wpływają na ręce komitetu. Mistrz Matejko,

rztc można, cudowne dzieło cudownie u

kończył, bo w tak krótkim czasie, że isto

tnie wyższej siły i woli do tego potrzeba

było. Niech kraj nie pozostanie w tyle za

Mistrzem i niech w chwili obchodu i otwar

cia Muzeum naród ma już pewność, że wiel

kie, najuowsze dzieło Matejki, będzie narodu

własnością.

Nowa E:forma nie posiada się z radości, że

Czas z nią polemizuje! Stwierdza tryumfująco,

że polemice z nią poświęcił on w niedzielnym

numcrzo ,cztery szpalty druku:" w liście ,,ze wsi"

i _w korcspondencyi ze Lwowa. W liście ,ze wsi"

Nowa Ref. nie_ była wymienioną, ale mniejsza o

to, uderz bowiem w stół, a nożyce się odezwą.

Pragniemy, aby radość Nowa Ref. była z naszej

przyczyny raz przynajmniej zupełną, dlatego, aby

zajęła miejsce zadowolenia, które ten organ od

czuwa, szerząc bezkarnie fałsze o Czasie.

Noira Ref. zatem w odpowiedzi na ostatni list

,ze wsi" do Czasu, mówi: ,Myśmy tego uie po

wiedzieli, że lepiej, aby Polaków nie było u steru

władzy." Na to my odpowiemy słowy Nowej Ref.:

,Z naczy ów wykrzyk: wobec ministra, któryby

nie był swoim, lepiej, energiczniej, z większ’ą

stanowczością bronilibyśmy ekonomicznych inte

resów kraju, aniżeli wobec tego, którego oszczę

dzać musimy, bo swój."

Czyż to znaczy, że le

piej, aby Polacy byli u steru, czy że lepiej, aby

Polaków niebyło u steru, czy też to wcale i zgoł"a

nic nie znaczy ?

,,Nie postawiliśmy, pisze dalej Nowa Ref. ni

gdy zasady bezwzględnej opozycyi, jak Czas, a

za nim i jego korespondent ,,ze wsi" w czytelni

ków zawsze wmawia — występowaliśmy tylko i

zawsze występować będziemy przeciw polityce

bezwzględnej uległość i, której wyznawcą i

prorokiem jest Czas i jego na szczęście coraz topnie

jące kółeczko. Jeżeli zaś korespondent ,z e wsi"

powiada, że nie mamy pozytywnego programu,

tylko zawsze nego i v«to, to zarzut ten tylko u

śmiech wywołać może na ustach tych, którzy pi

smo nasze znają i czytają.".

Otóż tu powiemy — za pozwoleniem! Dosyć

już tych bredni i fałszów, rozmyślnie rozsiewa

nych, jako zarzewie niezgody, podejrzeń i nieufno

ści. Kto i co daje prawo Nowej Ref. głosić zuchwa

le, że Czas jest zwolennikiem bezwzględnej ule

głości?

Czy prawo konkurencyi dziennikarskiej ? W ta

kim razie winszujemy. Rzeczywiście zaś nie daje

jej tego prawa ani przeszłość Czasu oparta na

kraju, ani jego byt, ani stanowisko, które zaj

mował i które zajmuje, ani artykuły, które ogła

sza. Czas był — i jest dziennikiem niezależnym,

opiera się o ludzi niezależnych, a zwłaszcza o

ludzi przekonań niezależnych od nikogo i nicze

go, którzy niczego od nikogo nie potrzebują i

nie żądają, a tylko dobrem kraju i rozumem polity

cznym na jaki ich stać, kierują się. Czas jest .wła

snością ludzi i jest redagowanym przez ludzi, którzy

nie potrzebują dziennika, jako chleba codziennego i

którzy nigdy i nigdzie ani przed władzą, ani przed u

licą, ani wobec rządu, ani wobec obawy niepopu

hzas -nio iryinarcky?’ a,ui tez ’spuKuiYijć ua "patrio

tyzmie i frazesach patryotycznych, na opozycyi,

niezadowoleniu, nałogach, nerwach lub nareszcie

dobroduszności czytelników. Czas potępia i brzy

dzi się podobną frymarką i podobną spekulacyą,

a nie potrzebuje czernić, szkalować, kłamać i

fałszów rozsiewać o innych, aby istnieć. Miarą

zaś uległości względem rządu, był i jest zawsze

dla niego interes kraju i godność narodowa; mia

rę tę stanowi dziś dla Czasu zachowanie się kra

ju samego, Sejmu, przewodnich ludzi, oraz delo

gacyj w Wiedniu. Czas bowiem pragnie przed

stawiać i godzić z własnemi przekonaniami

politykę krajową a strzeże się niedorzecznej za

rozumiałości, aby przez niego i od niego zaczy

nać się miała polityka krajowa i odrodzenie kra

ju i dlatego właśnie jego ,coraz topniejące kó

łeczko" jest dotąd tylko życzeniem, czy też złu

dzeniem N. Reformy\ Przeciwnie jeżeli co roz

szerzyć może koło Czasu, to przekonanie uczci

wych i rozumnych ludzi o zwiększonej potrzebie

sumiennego i poważnego dziennika, wobec po

wstania takich organów , jak N. Reforma.

Wiedząc o tem dobrze, N. Reforma od samego

początku swojego powstania, aby to powstanie u

motywować i stworzyć sobie racyę bytu przypi

suje Czasowi i jego przyjaciołom zdania, których

ani on, ani oni nie wypowiedzieli; zamiary, któ

rych nie żywią; czyny, których nie spełnili, sło

w em N. Reforma szuka podstawy dla siebie

w przypisywaniu innym wszelkiego rodzaju po

dłości politycznych. Porostawiała ona szereg że

laznych wilków, do których strzela sobie bezkar

nie, strzela oczywiście zawsze celnie, tylko że ni

kogo nie zabija. Są to nieustające napaści, które

wykluczają dyskusyę. Sama zaś stawia się, jako

zbawicielka i obrona przed owemi żelaznemi wil

kami, przed serwilizmem, służbą rządową, zdra

dą Ojczyzny, zaparciem się patryotycznych idea

łów, a nareszcie przed bezwzględną uległością.

Niezadowolona wywoływaniem straszydeł, wytwa

rzaniem codziennem nieuzasadnionych oskarżeń

przypisywaniem Czasowi ijego zwolennikom rzeczy,

które oni całem życiem potępili, calem zachowaniem

się swojem potępiają, szermierzy N. Reforma z niemi

inwektywami i paszkwilem. Wynajduje rzeczy nie

istniejące na to, aby sama istnieć mogła; bałamu

ci kraj, niepokoi umysły, odsądza ludzi uczci

wych, znakomitych, niezbędnych w naszem życiu

publicznem od patryotyzmu i czci, odrywa od

pracy społeczeństwo dla waśni domowej, stucznio

wywołanej; osłabia zatem organizm narodowy na

to, aby usprawiedliwić fałszywy apetyt i zachcian

ki kilku ludzi, którzy zapragnęli dowieść światu,

zdumionemu wprawdzie nieco, że i ich stać na

w łasny organ. Gdyby to było tylko strzelaniem

do żelaznego wilka, byłoby to jeszcze półbiedy,

ale niestety w naszem położeniu może to stać się

wywołaniem wilka z lasu! I właśnie to stanowi

ów moment psychologiczny, w skutku którego po

wstał dziennik oparty na metodzie Don Bazila,

na to, aby przeszczepić zwiędłą już we Lwowie

tromtadracyę na grunt krakowski, rozpocząć za jej

pomocą nową erę odrodzenia kraju i oduczyć

go serwilizmu, braku patryotyzmu i bozwględnej

u ległości!

Dowód to niezmiernej arrogancyi i zarozumia

łości, które od początku okryły śmiesznością No

wą Reformą i które nie wróżą jej żadnej, prócz

chyba smutnej, a szkodliwej dla kraju przyszło

ści. To bowiem, co na fałszu szuka oparcia,

prawdzie służyć nie może.

Uśmiech nie jest odpowiedzią na pytanie, jaki

jest pozytyw ny program Nowej Reformy? Żo go

ma w zanadrzu, — być możo, — lecz żo go

nigdy i nigdzie jasno, :— szczerze, dobitnie nio

postawiła, —

ani rozwinęła, to także pewna.

Ile bowiem razy chciała wyjawić sęow-**Łrł’r?

myśl i prawdziwe zamiary,

U”".

sKiego *Towarzystwa usWiaty ludowej," czy pod

czas wyborów do Rady państwa we Lwowie, czy

nareszcie w jakim na zwiady puszczonym arty

kule, że te zamiary napowrót schować musiała,

przytulić do zbolałego łona i zaliczyć do marzeń,

lub nazwać polityką przyszłości! I dlatego w!aśnie,

że Nowa Reforma nie ma programu zastosowa

nego do obecnego stanu rzeczy, a nic ma odwa

gi wypowiedzieć całej swej myśli, szuka ona pod

stawy bytu w napaściach na innych i w przypisy

waniu innym zdań i zamiarów któreby mogła zwy

cięzko zwalczać! 1 dlatego też Nowa Reforma -

czyli przeszczepiona ze Lwowa na grunt Krakow

ski tromtradracya, mieć może chwilowo powo

dzenie wywołane ciekawością, lecz na szczęście

wobec przewagi uczciwości politycznej i zdrowe

go rozsądku publicznego, przyszłości nie ma i

mieć nie może — oby_ tylko nie wyrządziła mi

mochodem zbyt wielkiej krajowi szkody! Bo na

to zawsze każdego stać.

Co się nas tyczy, z powyżej przytoczonych

powodów, nie możemy uważać Nowej Reformy,

ani za koleżankę, ani za rywalkę, która w innych

warunkach ijpod innemi auspicyami, mogłaby być

dla nas samych pożądaną. T’aką zaś, jaką jest,

poczytać ją musimy za niezdrowy objaw, za

Przygoda na moście.

Tworząca się klechda litewska.

(6.

(Dokończenie).

Tejże jeszcze nocy zeszli się ladzie ze wsi i

przy pochodniach szukali topielców; w szakże na

próżno. Nazajutrz przybył urzędnik, w jego obe

cnośoi wydobyto karetę, ale konie, pudel, foryś,

furman i Sznaps znikli i nie w iedzieć, gdzie się

podzieli. Poczęło się śledztwo; badano mnio jako

jedynego świadka owego wypadku; zeznałem, com

widział, a choć najwyraźniej oświadczyłem, że

nic kto inny, tylko djabeł był przyczyną przypad

ku Sznapsa; chociaż niepojęte zniknienie koni,

furmana, forysia i pudla powinno było każdego

rozumnego _człowieka utwierdzić w tem przeko

naniu, to jednak sąd nie poprzestał na tem , o

w szem oprócz mnie uwięziono i badano wszystkich

Niemców będący_ch _na służbie u Szuapsa, i gdy

nic a nic wykryć nie zdołano, wypuszczono nas

wszystkich na wolność, ale Niemców w takim

stanie, w jakim do nas przybyli; prawdziwa była

radość we w si, kiedy Sznapsowe officyanty wy

chodzili precz ze dworu, niosąc chudo tłómoczki

na kijach. Podobnież stało się i z mieniem Szna

psowem, bo chociaż ludzie wiedzieli, _że to tam

tego było niem ało, chociaż urząd opieczętował

dom cały, to jednak djabeł tak się sprawił, że

nie naruszywszy urzędowych pieczęci, wszystko pra

nie wyniósł i zabrał jako swoją bezsprzeczną wła

sność , tak dalece, że kiedy przyszło do oderwą

.nia pieczęci dla zrobienia inwentarza, z całej ru

chomości Sznapsa, znaleziono tylko obroż starą na

psa i odzienie, w którem przybył raz pierwszy

do naszego dworu, i to jedynie oddano jego suk

ccsorom, którzy aż z Niemiec po spadok przy

byli.

—

Zostałaż przecie kareta, którą, jak powio

działeś kumie Grzegorzu, wydobyto z wody, tę

przynajmniej musieli zabrać sukcesorowie Sznapsa?

—

Otóż to najdziwniejsza, żo djabłu w dalszych

jego zamiarach w zględem Sznapsowej duszy, po

trzebna była i owa kareta, dlatego toż i ona ja

koś znikła następnoj nocy po wydobyciu z rzeki.

Ludzie naw’et widzieli, jak djabeł przerzuciwszy

się w sprawnikowego furmana, przyszedł przed

północą, zaprzągł do niej parę czarnych jak wę

giel kcni, siadł na kozioł i za pierwszem pianiem

koguta, razem z karetą i końmi zniknął.

—

I żadnej odtąd — zapytałem — nie mieli

ście wieści o tych wszystkich osobach?

—

Owszem, panisko sam, jeśli ich nie widzia

łeś, toś przynajmniej słyszał, przejeżdżając nie

dawno przez groblę i most, na których wasze ko

nie tak się przestraszyły.

A to jakim sposobem?

—

Ot tak, że odtąd rok-rocznie w dzień Za

duszny, jak tylko pierwsze gwiazdy zajaśnieją na

niebie, djabeł wyciąga Sznapsa z piekła, sadza

z pudlem do karety, zaprzęga owe czarne konie,

sam siada za furmana, drugiego swojego kamrata

bierze za forysia i hasają ze Sznapsem po naszych

błotach, pokrzykując po forysiowemu , a jak go

już dość namęczą, to wiozą na owe miejsce, gdzie

był most stary i buch! do wody! topią się wszy

scy razem. A na rok następny w tym samym

dniu i o tej samej porze znowu to się powtarza.

I tak będzie dotąd, aż póki Pan Bóg nie zlituje

się nad Sznapsową duszą.

W lat parę po śmierci Sznapsa, powrócił z cie

płych krajów nasz m łody dziedzic i objął majątki

na siebie, a chociaż znalazł je bardzo zniszczone,

to jednak przy porządku i gospodarstwie wszystko

się poprawiło; odżyli po staremu i panowie i lu

dzie; mnie nawet chciano oddać dawną siedzibę,

|a!e nie przyjąłem, bom już stracił ochotę do go

spodarstwa. Zamieszkałem więc w tej chatce, co

stoi nad rzeką, i aby nie być ciężarem dla ludzi,

zostałem rybakiem, a mój wychowaniec strzel

cem. Dawniej bywało, zastawiałem więcicrzo, lub

zaciągałem sieci na tej toni, gdzie się utopił

Sznaps, ale takie już zrządzenie B ożo, że potem

nigdy tam ani oka nic złowiłem, dałem więc

pokój.

Dt i cała historya; teraz wiecie, co was tak

nastraszyło na grobli. Bądźoio zdrowi. Już późno,

już trzecie kury przepiały. Zr--rybę kuma Łuka

szowa nic mnie nie winna; a wy panisko opo

wiedzcie kiedy między swoimi tę awanturę, może

się to im przyda na pożytek, a biednym ludziom

zdrowia i życia oszczędzi.

TI.

W rok i dzień jeden powracając z wesela, na

którem mnie jako asystentowi dano śliczny bu

kiecik, jechałem przez tęż samą groblę, od któ

rej poczęła się ta powieść. Konie spuściwszy się

ze wzgórza szły powolnie, a ja siedziałem w po

jeżdzie milczący i zamyślony, wszakże nie o ka

tastrofie, która niegdyś na tem się miejscu zda

rzyła. Sprzykrzyło się widać Stefanowi moje mil

czenie, gdyż po kilku ukośnych zaczepkach, gdy

nic nie odpowiedziałem, zwrócił się prosto do

mnie z przemową:

—

Et, co tam, pan siedzisz nachmurzywszy się,

jak środa na piątek. No to i cóż, że poszła za

mąż, wielka ważność. Ot zwyczajnie kobieta, to

jak chorągiewka kręci się w tę stronę, w którą

wiatr powieje. Albo to ona jedna na świecie! są

i piękniejsze i lepsze od niej, a prawdę mówiąc

wszystkie djabła warte. Ot wybij pan sobie to

z głowy i pluń na te głupstwa. Przez adwent po

siedzim w domu, a na święta pojcdziem sobie

daleko, aż do tego białego dworu, na górze nad

Niemnem. Ot, tam to , ale ludzie, i gościnni i

uprzejmi, że to u nich człowiekowi, jak w raju,

a panienka tamtejsza, toż to i piękna i rozumna,’

i dobra, jak anioł. Zupełnie udała się w nie

boszczkę panią. Nieprawdaż?

—

Prawda.

—

A sam pan, tóż to drugiego takiego w ca

łym kraju nie znajdziesz; toć słudzy i poddani

kochają go, jako ojca rodzonego; sąsiodzi szanu

ją, bo rozumny, dobry i poczciwy człowiek. Cóż,

pojedziem tam na święta?

—

Nie wiem.

—

Cóż, bo pan nie chcesz po ludzku z czło

wiekiem pogadać; prawda, nie wiem, ot i wszy

stko. Na cóż Pan Bóg dałjęzyk? Już też nie na to,

ażeby milczeć po kilka godzin.

—

Ani też na to, żeby nim mleć cięgle ?

—

E t, — m ruknął nieukontentowany Stefan i

odwrócił się, a konie wraz dotykalnie doznały

skutków jego złego humoru. Pomknęły się więc

raźniej, wkrótce jednak z powodu grząskości grobli,

musiały zwolnić biegu i powrócić do dawnego stę

pa. Tym sposobem wjechaliśmy na most, a Ste

fan, który jakkolwiek był w złym humorze, nie

mógl długo wytrwać w milczeniu, przemówił więc,

wskazując na stronę:

—

Oto tu m usiał być ten most, z którego, jak

Hryhor opowiadał, djabeł zrzucił Sznapsa, ot i

pale sterczą z pod wody. Toż to gdzieś wczoraj

czort woził Sznapsową duszę spaciren; ale co się

mnie zdaje, że i Ilryhor nie dobrze skończy.

—

A to dlaczego?

—

Widzi pan, że on nie bardzo po chrześci

jańsku postąpił; bo choć Niemiec zalazł mu po

rządnie za skórę, to jednak kiedy tonął i wołał

o ratunek, wypadło dać jaką pomoc, a Hryhor

nietylko, że nie starał się_ go ratować, ale jeszcze

odpowiedział z naigrawaniem: ,,Nie męcz się na

próżno, puszczaj się kumie na dno." To mu pewno

na dobre nie wyjdzie. A le co to tam zebrała się

taka gromada ludzi nad brzegiem, ja pojadę po

woli, a pan skocz i dowiedz się, o co rzecz idzie;

musi być coś niedobrego, bo nawet jakiś urzędnik

tam się uwija.

Nietylo przez uległość dla Stefana, jak dla

własnej ciekawości, kazawszy mu zatrzymać się

przed Lukaszową karczmą, do której było już

bardzo niedaleko, wysiadłem z powozu i posze

dłem nad brzeg obaczyć, dlaczego tam zebrali

się ludzie i czynowniki.

Nim doszedłem do miejsca zebrania, zrozumia

łem, że wyciągnięto z wody i opatrywano jakie

goś topielca; ale jakież było moje zdziwienie,

gdy w topielcu poznałem Hryhora, a w płaczącym

nad nim wieśniaku, jego wychowarica.

Ciekawy byłem niezmiernie dowiedzieć się o

powodach śmierci mojego starego znajomego. Na

ten raz łatwo mi było ciekawość moją zaspo

koić, gdyż urzędnik przybyły na śledztw o, także

mi był dobrze znajomy. Jakoż po obejrzeniu tru

pa przez lekarza sądowego, poszliśmy w szyscy ra

zem do Łukaszowej karczmy, gdzie urzędnik ów

ustanowił swoją tymczasową śledztwienną juryz*

dykcyę i przystąpił do badania jedynego świadka

śmierci Hryhora, to jest jego wychowańca; we

dług zaś zdania obojga Łukaszów, wnuka, a sy

na Marynki i Sznapsa. Niew iele wszakże można

było dowiedzieć się o powodach utopienia stare

go wieśniaka, gdyż zeznający albo nie chciał,

albo nie miał nic takiego w tym względzie po

wiedzieć, z czegoby można było wyciągnąć pewno

wnioski. W szakże dla mnie zeznanie owo miało

pewien interes i nie było tak niezrozumiałe, jak

dla urzędnika.

Dowiedzieliśmy się od wychowańca Hryhora,

że jego nieboszczyk opiekun miał zwyczaj rok

rocznie, w Dzień Zaduszny wieczorem, w ychodzić

nad brzeg rzeki i pewien czas tam zostawać; że

dnia wczorajszego także w zwykłej porze prze

chadzał się nad ową rzeką, i stanąwszy na miej

scu, na którem dawny most się znajdo’wał, krzy

knął kilka razy przeraźliwie, i ująwszy oburącz

wielki kamień, zamachnął się, aby rzucić do wo

dy; lecz w rozmachu stracił sam równowagę, i

wraz z kamieniem wnadł do rzeW.

» j" " - " " wuŁionmie, wyjąwszy niedzielo 1 dni śwłątoozne.

OddzielneNra Czasu, oile zapas starczy, w Krakowie po 10 a , we Lwowie lub z przesyłkąpocztową 12a

Prenumerat«

wynosi:

,_,.

na całyrok na kwartał na Imiesiąc

Poczty w państwie A u s b y a o k i e m ............................................

złr.

6 złr.

2złr. 60a

j ,,,T’

Niemie okiem .

........................................

zł r.

złr.8złr.

do Włoch, Francy), Anglii, Belgii, Szwąjoarył, Tnroyt

innych państw należących do związku pocztowego . . .

32 złr.

8 złr.

rrennm ersłę priyjninjc alę tylkoodIgo doosttztnłpgodnia w miesiącu.—

l.isty

* ] ieniędzmi i przekazy pieniężne na prenumeratę ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać francc

io Administracyi Czasu w Krakowie.

!Asty reklam acyjne nieopisczetowane nie podlegają opłacie

pocztowej.

Listów niefrankowanych nic przyjmuje się.

Rękoplamńw nadsyłanych nie zwraca się.

j------------------------

szy raz10ont.*«*każdynastęl"ra** 5 eSt^ °Ł " "H6111f°bnym(petitowym) zapierw*

soi wiersza drukiem drofaympb 30 ont.Pza każdy raz *

kuiarze, ogłoszenia i t p.) przyjmiye się za cenę 1 złr. od 100 egzem, dla zamW*Mwych » m ’oent*

kazem noecT w vi8

prenumeratorów.

Nalcżytość ugasza sięn»pSTadcsłać prze

?3L521B3*5 2 « JJfsĘTiSKŁtsłTft.» ir ,S

”Jra ;°a!s"

Rue Clćment 4: (prenumeratę p. Winoenty Raczkowski, Faubourg Poissonićro 33V » u i ril a l s dd’

Baasenstein t Vogler (także w Hamburgu, Frankfurcie n. M,.

BeHinie lCakn

A. Oppelik, Stubenbastei Nr 2, R. Mosse (takie w Berlinie, Hamburgu, fionaohium i ,Norwnberdie

H.Sohalok,U.Dukes, M.Stern, w Frankfurcie n. M.G.L.Dau^AComp

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction