Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 576 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Mjrak»wę Czwartek 15 Czerwca 18,J?.

Rotmfk !J(K!I!

CZAS:

Wya^ta poranne.

B(I*«» r.KlO.Sr, 148.KKS.

*Wlr* j’*«**»» *»«*»»w « -r«.

..*

m’uuMtom.«a«U*,,**

26 *

?inuau,tę«ma

«y*Mry,ifto«|iIŁ«w»ł 86 9tt-ti«AMlaj»a *rf ońnjna wiwau

%j ’ 26*«»««***** *i*

MUJ»«a iiw ut \r*M*rn

40 MA (toM Jnl.i* handlów. pobooiN t** -Ui*J* *kt*x «ni««ajr^

W*«JvSk*t| prpr.ut«, A«ky U

»80

Si..4 aHac. vi*tu.

,juy1*.,*

,*k«u rai

3»t*M*ftfeMfrautcM *M»V. «»m*. r-emyj*_*tŁui oHwi, «j^H w* **» «

olfcwtaŁ

X* trnrtai u

- taHii«jueaenie c;(nu,6 lduL.v .«M fi i i otlp* -i»**

9*Iou«rć* prry/rauj%: w K rakowi* «,ty,tki* *ora Iziaonlkr* i **4*».*w

k W«**sa«rl* R«kłaraa poiik.Ja,na 10, R.Moue f*ar»t*ftow,ka181; L.iK.Ka**ii ;i», ot Karmi*

kaw,kaISO; 1.Bnehwwtt, Uuiiiftsw ,ki 120, l! Bochweita Fr,dry t, X. Fittmiw «

ra/kowaka 116,

WUlkopobka aj.ncya reklamy Krakowckie Pn«dr- -4eie 11, Unx*r Śonator,ki. 12, X i Firm, Bymar,ka 16,

L MUinjla., Swiętoj«r»k* kt. Jan Apto, Zi.(na 88, Międzynarodowa Binro oglo,toó Saiery* akMmbnrg,

A.Fiish« Mar,,aikow,ka119,J.Librod,Mmi’Halk(,w .k .li((; w P otn,ii(a Pol,ka r .t,u-ya reklamy *Par*

Rycar,ka8,Wwlkop.ageneyai.klamy Gwarni19; w W ilnie S.Jut,a Niemi.c-:a 4,Tai* .aajai-Gndowaki,

K’,ikaM;we Lw owie St Sokołow,u, fcinro iiieaników H, Buch,tab, U. Gruca ; v*e Wiednia

K. Moim, IŁ Duke, N ,chf. Ham,etnlein et Fo(l.r , H. Schal,k, Bock *t Herz!eld H. Brana, J. Danaenberg,

1.Rafa,ł,O),t.AnteigeGm. »itia« Woil2.il .li, »Ingę,* FrantJoiefKail, w Bertlale Al- a r .u ,,n,tr.88 ,

U ,t| apieni,iUmiiprtek aif pi*nięin. na pr,numeratf iogłoat*iiiaprzyjmuje Alin;”)Ulu*,« »Czarna

W LondynieAgencetiara,Cheap(ide. WP , -ytuAgenceMara,,PlaceJalaBo*t,*.

Kwklaniaaye nlecpleoactcw ane nie podlegaj, o;łacie poczto-wej.

U,tćw Błeaołaoonych

nie przyjmuje *ię. Koao ***inr n: ;wki p’,

Z, krtd, unlan« edresn doplac* a?, g .(k.

A ffii Rtdtkeji 1AdffllnlttrteFl s]* iw

...

.*.t ”’

’"." Zr. S(!.

Harmonia dwóch organów narodu.

Naczelnik państwa Józef Piłsudski należy

z pewnością do indywidualności bardzo wybi

tnych i nie nadających się na rolę manekina.

W żadnej fazie swego życia, czy wówczas,

gdy był spiskowcem socyalistycznym, czy kie

dy organizował i prowadził w bój Legiony,

czy kiedy zasiadał w Radzie stanu i przeszedł

do biernego opora przeciw Niemcom, nie pod

dawał się wypadkom, ale starał się nimi kie

rować. Dopiero w ostatnich kilku latach, zosta

wszy post tot discrimina rerum »Naczelnikiem

państwa" polskiego, chwycił się innej taktyki.

Przez te przeszło trzy lata śledził zdała roz

grywające się w naszem życiu politycznem

i społecznem wypadki, a za pierwszy swój

konstytucyjny obowiązek uważał zachowanie

najzupełniejszej w stosunku do nich bierności

Patrzył w milczeniu, gdy sejm ogłaszał się w

r. 1919 suwerennym, przez żaden inny organ

narodu niehamowanym. Nie próbował wywrzeć

swojego wpływu ani na Izbę poselską ani na

komisye, gdy sejm uchwalał szkodliwe prze

pisy, odhierające prezydentowi Rzeczypospo

lit(ą jedną atrybucyę po drugiej, od prawa

veta do prawa dowództwa i uniemożliwiające

wszelki stały czynnik władzy w państwie pol

akiem. Tolerował z zupełną rezygnaeyą, gdy

Polska dochodziła w swej konstytneyi do

skrajnej supreniacyi sejmu nad władzą wyko

nawczą, nie uznając żadnych hamulców, przy

jętych wobec legislatywy ogólnie za granicą.

Pozwalał na wytworzenie się absurdalnego

zwyczaju, że zjawiła się obok niego władza

Konwentu serńoró?v, kierowanego przez mar

szałka sejmu — reprezentującego w dodatku

w ostatnich czasach kierunek ostrc-opozycyjny

przeciw rządowi i przeciw Naczelnikowi pań

stwa — i’gdy ten Konwent seniorów ująłfakty

cinie w swoje ręce (pod pretekstem propono

wania składu rządu) atrybucyę daleko dalej idą

c!), bo dobór premiera i ministrów. Z naznaczo

nym przez sejm gabinetem Naczelnik państwa

nie utrzymywał bliższego kontaktu, wyjątkowo

tylko objawiając w sprawach publicznych swe

zdpme *i. wyjątkowo tylko przewodnicząc na

naradach gabinetu i rzucając powagę swego

autorytetu na szalę. Słowem p. Piłsudski pod

kreślając swoją bezinteresowność polityczną,

swojąlojalność wobec supremaeyi sejmu iosten

tacyjnie wstrzymując się od wykonywania przy

sługujących mu prerogatyw, gotował swemu

następcy ciężki los: los manekina.

Występowaliśmy nieustannie na szpaltach

naszego pisma przeciwko takiemu stanowi

rzeczy. Wykazywaliśmy potrzebę równowagi

i wzajemnej kontroli między legislatywą i

egzekutywą, u nas jeszcze potrzebniejszą niż

wszędzie na zachodzie. Wykazywaliśmy po

trzebę stałego, bezstronnego, ponad partyami

stojącego, na m asy wyborcze nie oglądającego

się czynnika w życiu politycznem narodu. Ubo

lewaliśmy —* nie my jedni — że Naczelnik

państwa zbyt łatwo przyjął narzuconą uni rolę

więź"nia w Belwederze i nie wróżyliśmy z le

go niczego dobrego ani dla jego następcy, an

przedcwszystkiem — dla państwa!

Po trzech i pół latach milczącego przypa

trywahia się tej orgii suwerenności, jaką sejn

rozwijał, a która w instytucyi Konwentu se

uiorów ,znalazła przedewszystkiem swój wyraz

Naczelnik Piłsudski wyszedł nagle z dotych

czasowej rezerwy. Jako przyczynę wskaza

w rozmowie z Klubem Pracy konstytucyjne,

zaniepokojenie swoje wobec »zupełnej chao

tyezuości poglądów, panującej w sejmie ora.

wobec braku zrozumienia powagi chwili". Nie

wątpliwa to prawda 1 Któż ho w Polsce nii

widzi rozbicia sejmu na stronnictwa, małe

ich dojrzałości politycznej, zaciekłej ich nie

zgody między sobą, niezdolności sejmu d

rządzenia państwem, a słabości rządu, wyłc

nionego z takiego sejmu? Któż także ni

widzi czarnych chmur, zbierających się o

Wschodu, jeszcze zaś może czarniejszych

cd Zachodu?

Ale niewątpliwą jest także prawdą, że jes

sejm nasz brał dotychczas zbyt wielki ciężf

i zbyt wielką odpowiedzialność na swe rami(

na, nie licząc się z autorytetem władzy w;

kouawczej, to głowa egzekutywy, jaką je

Naczelnik państwa, zbyt mu to ułatwiała, z;

"łykając się w Belwederze i nie biorąc nal

żącego się jej udziału w pracach polityczny(

narodu. Tłomaczenie Naczelnika państwa, w

rażone podobno wobec jednego ze stronnicb

że nie brał w nich udziału, gdyż wszystk

gabinety były mu dotąd »narzucone , nie prz

mawia nam do przekonania. Od chwili, i.

nominacyę podpisał, gabinet jest jego gabin

tim, a gdy dobro państwa współpracy Nacz(

uika wymaga, z każdym swoim gabinetem po

winien on współpracować. To nie jest jego

pr«u o, lecz konstytucyjny obowiązek.

kej chwili jednak na żadne rekryminacyi

nie jest pora. Należą one do trybunału histo

ryk W tej chwili należy wyłącznie patrzyć

w przyszłość. Stosunki między legislatywą i

egzekutywą nie były w Polsce normalne i

trzeba je na przyszłość zmienić. Muszą one

odtąd polegać na równowadze obu organów

władzy. Nie supremacya jednego nad drugim,

al róv.norzędność, zaufanie i kooperacya po

winny być podstawą ich stosunku. Przesilenie

trzeba zakończyć, bo brak rządu jest dla pań

stwa nierównie jeszcze niebezpieczniejszy, niż

rządy samego sejmu. Zakończenie przesilenia

powinno polegać na stworzeniu harmonii, któ

rej dotąd brakowało — zaiste nie z przyczyny

samego tylko sejmu. Oba czynniki są w życiu

państwa prawnego równie potrzebne; każdy

z nieb ma inną funkcyę i jednostronnie żaden

z nich egzystować i władać państwem nje

może.

Obecny epizod polityczny należy uważać

jako reakcyę ze strony Naczelnika państwa

przeciwko sejmowładczym tendencyom dotych

czasowym. Należałohy się obawiać, gdyby

prawo reakcyi podziałało tutaj tak, jak działa

czasem w świecie fizycznym : to jest do prze

sunięcia się wahadła równie odlegle w prze

ciwną stronę, jak daleko doszło obecnie. Oba

wę taką wypowiadamy, czytając zapowiedzi,

że przesilenie może się przeciągnąć bardzo

długo — cóż innego bowiem można pod tem

rozumieć, jak tylko chęć doprowadzenia sejmu

do kapitulacyi politycznej ? Naczelnik państwa

upomniał się słusznie i skutecznie o swoje

prawa przy tworzeniu gabinetu. Dążenie jed

uak do kapitulacyi musiałoby doprowadzić do

konfliktu — my zaś uważamy, że najważniej

szą rzeczą jest na przyszłość stw’orzyć har

monię obu naczelnych i równorzędnych orga

nów narodu.

Warszawa 14 czerwca.

(Tel. wł.) Wczoraj przez całe przedpołudnie

kluby sejmowe odbywały narady nad posta

wionemi onegdaj wieczór przez Naczelnika

państwa na zebraniu przewodniczących klu

bów trzema pytaniami. Na ogoł panuje w sej

mie konsternacya; posłowie stoją jak przed

zapuszczoną zasłoną, nic próbują już nawet

przewidyw-ać, jak i czem skończy się przesi

lenie. Na pytanie: Co będzie dalej? — nikt

nie umie odpowiedzieć.

O 5 po południu *zebrała się komisya kon

stytucyjna. Posłow ie zebrali się bardzo licznie,

aby przysłuchiwać się obradom. Naliczono

przeszło 100 posłów. Dyskusya nad trzema

pytaniami była bardzo długa i nużąca. Cią

gnęła się przez pięć godzin. Niemal każdy

iz klubów postawił wniosek. Podaję wniosek

najbardziej praw’icowy i najbardz,iej lewicowy.

Najbardziej prawicowy wniosek, postawiony

przez Związ.ek ludowo-narodowy, opiewa :

Na pierwsze pytanie Naczelnika państwa:

I Co znaczy słow’o »powołuje" mianowicie, jaką

rolę czynną to słowo przypisuje Naczelnikowi

państwa", Zln. odpowiada: »Marszałek, usta

!liw szy przez poroz.umienie ze stronnictwami

osobę kandydata na premiera, która ma za—

Ipewnione poparcie większości głosów prze?

!stronnictwa posiadanych, tę osobę przedsta

lwia Naczeluikowi państwa do mianowania m

!prezydenta ministrów".

I Na drugie pytanie Naczelnika państwa: »C(

!znaczą słowa »na podslawie porozumienia"

!mianowicie, kto w ostatecznym razie decydu

Ije", Z ln . odpowiada: »Ewentualne wątphwo

Iści Naczelnika państwa co do osoby kandyda

Ita muszą być przez marszałka sejmu zakomu

Inikowane do rozważenia stronnictwom, poezen

Iustaliwszy, kto ma zapewnione poparcie wię

Ikszości, marszałek przedstawi Naczelników

!państwa tego kandydata do mianowania n

!prezydenta ministrów, a Naczelnik państw’a te

-Imu kandydatowi powierzy misyę złożenia nc

-| wego gabinetu".

-I Na trzecie pytanie Naczelnika państwa: »C

Llznaczy słowo »ze sejmem , to jest, w jal

- !sposób ma być wola sejmu wyrażoną" Zln oc

powiada: »Osoba, której na tej podstawie N?

i czelnik państwa poruczy misyę utworzenia g:

-Ibinetu, przeprowadzi odpowiednio narad

|z przedstawicielami stronnictw sejmowych i n

s!podstaw ie tych narad przedstawi Naczelnik(

-Jwi państwa do nominacyi Radę ministró

tjw pełnym składzie .

Wniosek najbardziej lewicowy, postawi(

- lny przez polską Partyę socyahstyczuą, oj-uowi

Na pierwsze pytanie Naczelnika pauslwą PPS

odpowiada: »Według małej konstytucyi inicya

tywa powołania rządu w pełnym składzie na

leży do Naczelnika państwa".

Na drugie pytanie Naczelnika państwa PPS.

odpowiada: »Według małej konstytucyi przed

powołaniem rządu musi nastąpić porozumienie

ze sejmem, które może być dokonane za po

średnictwem zasiągnięcia opinii przez Naczel

nika państwa u stronnictw sejmowych lub w

dowolnej formie porozumienia".

Na trzecie pytanie Naczelnika państwa PPS.

odpowiada: »Rząd powołany (mianowany)

j/rzez Naczelnika państwa staje przed sejmem

ustawodawczym celem uzyskania wotum zau

fania" .

Wnioski, zgłoszone przez inne kluby; wa

hają się między dwoma powyższymi. Wnio

ski te można tak streścić: W szystkie grupy

przyznają Naczelnikowi pań.stwa prawo ini

cyatywy przy powoływaniu nowego rządu

z tą różnicą, że mniejszość lewicowa przy

znaje inicyatywę wyłącznie Naczelnikowi pań

stwa, większość stronnictw przyznaje inicya

tywę zarówno Naczelnikowi państwa jak sej

mowi, a mniejszość prawicowa chce przyznać

ją tylko sejmowi.

Także różne są poglądy na formę porozu

mienia; prawica objawia teudencyę do ulega

izowania Konwentu seniorów, jako instytu

cyi do pośredniczenia między Naczelnikiem

państwa a sejmeiu.

DyskuSyi na wczorajszem posiedzeniu ko

misyi konstytucyjnej nie ukończono. Dalszy

ej ciąg odbędzie się dzisiaj, Postanowiono

jednak, aby przedtem już o g. 9 30 rano ze

brała się specyalna podkomisya, do której

sażdy klub wydeleguje jednego przedstawi

ciela i aby ta podkomisya, zgrupowawszy po

.stawione wczoraj wnioski, ułpżyła tr%y wnio

ski : l) zbliżający interpretacyę 3 punktu ma

ej konstytucyi do obecnego systemu austrya

ckiego, ?) zbliżający I4 iąteipreta(yę do sy

stemu francuskiego i 3) wniosek kompromi

sowy. Wnioski te subkomisya przedstawi peł

nej koini8yi konstytucyjnej.

Marszalek zapowiedział, że zwoła na piątek

plenarne posiedzenie sejmu, naktórem wygo

ować się mające na komisyi konstytucyjnej

wnioski zostaną przedłożone do uchwały.

Warszawa 14 czerwca.

YŁ IJrkH

(Tel. wł.) Naczelmk państwa zaprosił wczo

raj po południu o g. 5 do siebie obecny rząd

i odbył z nim dłuższą konlerencyę. Przypusz

czają, że szło o danie inicyatywy rządowi do

dalszej pracy aż do czasu złozenia nowego

gabinetu.

Warszawa 14 czerwca.

(Tel. pryw.) Naczelnik państwa zaprosił

wczoraj na popołudnie do Belwederu członków

gabinetu. Z tego powodu zebrała się przed

południem Rada ministrów. O ile wiadomo,

minister skarbu Dr Michalski przedstawił obe

cne położenie gospodarcze w państwie i fatal

ne skutki, jakie przeciągające się przesilenie

rządowe wywołuje. Minister skarbu prosił

Radę ministrów o upoważnienie go, jako naj

lepiej obeznanego z sytuacyą ekonomiczną, do

przedstawienia jej jasno i wyraźnie Naczel

nikowi państwa, a następnie 1 marszałkowi

sejmu.

Po południu o 5 udała się Rada ministrów

do Belwederu. Naczelnik państwa wezwał bę

dący in statn dennssionis rząd do sprężystego

i energicznego załatwiania spraw ze względu,

że zanosi się na dłngie przesilenie.

Warszawa 14 czerwca,

(Tel. pryw.) W kołach sejmowych, o których

przypuszczać można, że lepiej się informują,

panuje przekonanie, że jednak właściwym po

wodem udzielenia przez Naczelnika państwa

dymisyi gabinetowi p. Ponikowskiego, są sprą

wy związane z kwestyami wojskowemi. Z je

dnej strony Naczelnikowi państwa, który jest

wyrazicielem idei wojskowej, idzie o podnie

sienie powagi i znaczenia wojska, a z drugiej

strony kierujące sfery wojskowe są przeko

nane, że obrona granic wymaga silniejszego

niż dotychczas pogotowia, a tem samem i o wiele

większych środków materyalnycb oraz koope

ratywy administracyi cywilnej na wschód

nich kresach z wojskowością.

Przesilenie rządowe, jakie na powyższem

tle wybuchło, próbują wykorzystać dla siebie

polskie Stronnictwo ludowe i polska Party

socyalistyczna i to zmyliło opinię publiczną,

Ludowcom idzie o utworzenie takiego gabine

tu, któryby szedł im na rękę przy nowych

wyborach sejmowych, spodziewanych w je

sieni. Socyaliści zrozumieli, że gdyby ludow

com udało się pozyskać jeszcze większą ilość

mandatów sejmowych niżeli posiadają ich do

fżacja1*jftibfrriTaT(jpffis

sejmie zmalałoby i dlatego, salwując swoje

interesy, wolą przez posiłkowanie ludowców

zapewnić sobie pożądaną dla nich ilość man

datów. Jak dotychczas jest to gra w zakryte

jeszcze najważniejsze karty; renons nie jest

bowiem jeszcze odkryty. Naczelnik państwa

nietylko nie wyjawił dotychczas swojej kon

cepcyi, ani co do kierunku przyszłego rządu,

ani co do osoby przyszłego premiera, ani co

do taktyki, jaką ob”uć zamierza.

Obejmowanie Śląska Górnego.

Katowice 14 czerwca.

(PAT.) W poniedziałek kolejarze pol

scy zaczęli obejmować koleje w pol

skiej części Górnego Śląska. Akcya ta

ma być ukończona w tym tygodniu. Na

dziś przewidziane Jest objęcie poczt,

a we czwartek policyi. Do Katowic 1

do Innych miast Górnego Śląska przy

byto Już wielu urzędników polskich,

kolejarzy 1urzędników celnych. Wczo

raj pociągiem rannym przybyło lakże

kilku oficerów sztabu jen. Szeptyckie

go dla porozumienia się z komendą

francuską w spr łwle przejęcia koszar

wojskowych w Katowicach.

Opole 14 czerwca.

(PAT.) Pełnomocnik rządu polskiego wice

minister Seyda udzielił następującej informa

cyi co do terminu objęcia Górnego Śląska:

Pewna zwłoka w notyfikaoyi decyzyi Rady

ambasadorów co do granic nastąpiła wskutek

tego, że nie dos?ło doląd do porozumienia

w sprawie dalszego prowadzenia spraw kar

nych o przestępstwa przeciw koaliantom. Na

poniedzialkowem posiedzeniu uczyniła komi

sya w tej sprawie nowe propozycyę. Pełno

mocnik niemiecki zakomunikuje stanowisko

rządu niemieckiego dziś przed południem.

Przepuszczam, że na posiedzeniu przewidzia

nym na dziś nastąpi zupełne uzgodnienie tej

sprawy. W każdym razie nastąpi we czwar

tek podpisanie przez komlsyę 1 oba

jelnomocuików warunków oddania obu

*części Górnego Śląska oraz notyfika*

cya granic. Dzień sobotni będzie pierw

szym dniem zarządzeń ewakuacyjnych.

W poniedziałek zaś opuszczą wojska

koalicyjne nlerwszą strefę. Po polskiej

tronie tworzyć ją będzie miasto i powiat ka

towicki. W tym samym dniu bezpośrednio

po wyjściu wojsk koalicyjnych nastąpi wkro.

czenie wojsk polskich.

Katowice 14 czferwca.

(PAT) W poniedziałek 12 bm. odbyła się

w Katowicach w biurze p. Ilinzego komisarza

dla przejęcia własności państwowej na obsza

rze Górnego Śląska, przyznanym Polsce, kon

ferencya głównych komisarzy, ustanowionych

dla poszczególnych gałęzi administracyi pań

stwowej oraz komisarzy powiatowych. Celem

konfereneyi było omów’ienie ogólnych zasad

u).stępowania przy przejmowaniu państwowe

go mienia niemieckiego. Tego samego dnia

popołudniu odbyła się narada wspomnianych

comisarzy przy udziale obustronnych,, polskie

go i niemieckiego komisarza państwowego,

7. niemieckim komisarzem głównym i powia

towym. Pr7.edmiotem narad było wzajemne

)orozumienie się w’ powyższej sprawie.

Katowice 14 czerwca.

(PAT). D elegat biskupi X. prałat Kapica

wydał z okazyi zbliżania się terminu objęcia

Górnego Śląska przez Polskę odezwę do lud

ności polskiej, w której podnosi ważność mo

mentu dziejowego, w którym Polska bierze

w sw ą władzę starą dzielnicę polską.

Berlin 14 czerwca.

(PAT.) W sejmie pruskim odczytał prezy

dent Leiuert przed przystąpieniem do porząd

ku dziennego protest wszystkich fralicyj prze

ciwko odcięciu Górnego Śląska od Niemiec.

Podczas burzliwych okrzyków ze strony ko

munistów, które zagłuszone zostały przez o

klaski, oświadczył prezydent, że rozstrzygnię

cie konfereneyi ambasadorów sprzeciwia się

nietylko prawu, ale i zdrowemu rozsądkowi

Sejm pruski wyraża odciętym Górnoślązakom

podziękowanie za ich wierność dla Niemiec

i wola im na pożegnanie: »W nieszczęściu

oddzieleni, ale w wierności zbratani".

Katowice 12 czerwca.

Od korespondenta Czasu.

Chcąc dokładnie scharakteryzować nastró

lndności tej części G. Śląska, która została

przyznana Polsce, wystarczy pow’iedzieć, że

cała bez względu na narodowość oczekuje

z utęsknieniem wkroczenia wojsk polskich,

Wszyscy czują, że przedłużenie stanu obec

nego przynosi krajowi nieobliczalne mate

ryalne straty, wprowadzając przytem najgor

szy ferment społeczny, który aż nadto się uwi

dacznia w nieustannych napaściach, grabieżach

i innych podobnych objawach. Bezpieczeństwo

publiczne u nas jakby nie istniało dla braku

odpowiedzialnych organów; dawna niemiecka

policya prawie nie funkcyonuje, — komisya

międzysojusznicza, — ma całkiem inne troski

i zajęcia. Obok tego stan przejściowy wytwa

rza ogólną niepewność w obrotach handlo

wych i prz.emysłow,’ych i niweczy wszelkie

obliczania ekonomiczne nu dalszą metę. W

kraju produkującym ri1 eKsport takie stosunki

są wprost groźne dla jego przyszłości, im prę

dzej zatem wkroczą wojska polskie i im szyb

ciej wejdzie w życie nowa administracya, tem

bardziej zmniejsza się ujemne r. .stępstwa obec

nego prowizoryuui.

Oprócz fermentów społeczni ch panuje jesz

cze w kraju mniej może niebezpieczna ale

zawsze nienormalna walka narodowościowa.

Zupełnie bezstronnie trzeba stwierdzić, że w y

wołali ją Niemcy, — nie tutejsi — nie Ślązacy,

ale żywioły napływowe sprowadzone na teren

plebiscytowy dla teroryzowania ludności pol

skiej, i popierane dyskretnie przez władze

niemieckie. Na obszarze, który został przy

Niemcach, podjęli Orgeszowcy na spółkę z ślą

skimi renegatami, zaciętą walkę z tymi Pola

kami, którzy w okres7e plebiscytowym ucze

stniczyli w polskiej aheyi i propagandzie. Po

prostu Niemcy postanowili zmusić ich wszyst

kich do opuszczeuia Śląska i użyli do tego

najniegodziwszych śroukuw. Zaczęto od za

mordowania nieodżałowanego l)ra Styczyń

skiego, a potem nastąpił c,iły szereg obydnycb

gwałtów, którym konusye międzysojusznicze

nie mogły czy nie chciały zapcbiedz. Wypę

dzano z doinów polskich u* zębników, lekarzy,

adwokatów, księży, nawet robotników, — ra

bowano polskie sklepy, niszczono polskie re

dakcye. Wszystkie te c?yny uchodziły bez

karnie, i właśnie ta bezkarność wywołała w

polskiej części ślącka rozgoryczenie i obu

rzenie.

Postanowiono zatem chwycić się odwetu, i

zaczęto nawzajem rugować Niemców z wszyst

kich stanowisk jakie zajmovali na polskiej

części Śląska. Rady ludowe stanów iące zawsze

jeszcze najwyższą władze ua Śląsku polskim,

próbowały ten wybuch narodowych przeci

wieństw zahamować, jako niepożądany i nie

korzystny. W raźcie w niektórych fabrykach

kopalniach rolrotnicy powypędzah m/ynierów

pndmajstrzów, których na razie niema kim

zastąpić, tak że zaszła obi-wa powstrzymania

ruchu tych zakładów. Również «.wpędzanie nie

mieckich urzędników i robotników kolejowych

wywoiuje tylko zamieszanie na k* lejach bar

dzo szkodliwe dla normalnego ruchu pociągów.

Ale ma się tu do czynienia z żywiołowym im

petem, który mogłaby powstrzymać tylko silna

władza, nieistniejąca obecnie na Śląska. To też

przywrócenie uporządkowanej administracyi

jest najważniejszym postulatem kraju, który

powinien być jaknajprędzej zrealizowany.

Z polskiej strony wszystkie przygotowania

są już ukończone. Wojewodą został jak wia

domo p. Rymer jeden z najdzielniejszych i

najbardziej zasłużonych działaczy polskich. Jest

to niezawodnie człowiek wypróbowanej energii

doskonale znający śląskie stosunki. Jako by

ły robotnik nie posiada jednak potrzebnego

teoretycznego przygotowania i pod tym wzglę

dem musi go dopełniać wicewojewoda Dr Żó

rawski urzędnik fachowy; starostami zostaną

również ludzie miejscowi jak np. adwokat Dr

Lerche, lub p. Niegolewski; na wszystkie ad

ministracyjne posterunki mamy już zatem od

jowiednich kandydatów, którzy obejmą swoje

stanowiska skoro tylko się rozpocznie okupa

cya wojskov:a.

Również sądownictwo zostało już zorgani

zowane przez Dra Bocheńskiego, przyszłego

jrezydenta sądu apelacyjnego w Katowicach,

którego judykatura rozciąga się na Górny

Śląsk i na Śląsk Cieszyński. Fądy obwodowe

)ędą funkcyonować w Katowicach, Cieszynie

i może w Rybniku. Władze polskie próbow»

y zatrzymać pewną ilość Nr piców na posa

dach sadowych, ale przy dokładnem badaniu

tej kwestyi okazało się, że riema na Śląsku

a n i jednego sądownika, któryby choćby

tylko rozumiał po polsku I Jest to bardzo cha

rakterystyczne dla systemu pruskich rządów,

źe na Śląsk mianowano wyłącznie prawników

z odległych, czysto niemieckich prowincyj

i tylko takich, którzy języka polskiego nie

znali! Można sobie wyobrazić jak wyglądała

sprawiedliwość w kraju, który według urzę

dowej niemieckiej statystyki miał 90 proc. lu

dności polskiej!

Na kolejach i w skarbowości pozostanie za

pewne trochę Niemców miejscowych, o ile ze

chcą sumiennie wyuczyć się języka polskiego;

trzeba dodać, że wszyscy polscy urzędnicy

znają dokładnie język niemiecki, tak, że prze

pisy o narodowych mniejszośeiąch będą z na

szej strony ściele wykonywane. Bardzo jest

jednak wątpliwe, czy Niemcy będą równie

skrupulatni. Na części Śląska, przyznanej

Niemcom, ludność polska stanowi nie mniej

szość ale znaczną większość w powiatach gli

wickim, kozielskim, opolskim, zabrskim i by

tomskim ; tymczasem urzędmkow umiejących

po polsku niema tam wcale i niewiadomo

nawet skąd ich może sprowadzić rząd niemie

cki, zwłaszcza gdy orgeszowcy wypędzili

stamtąd całą niemal intcligencyę; a układ za

warty w Genewie zapewnia wyraźnie ludno

ści polskiej prawo posiugiwania się własnym

językiem w administracyi i sądownictwie. —

1 of 4 • Strona 1

Czas.

➔

Description

Structure

Struktura

Samodzielność :

Biblioteczka_Wielicka

Biuletyn_Wojta_Gminy_Gdow

Panorama_Powiatu_Wielickiego

Similar

Similar publications

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 11 (2000), Nr 9 (październik) ꞊ Nr 82.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 7 (1996), [Nr 1] (styczeń) ꞊ Nr 29.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 6 (1995), [Nr 10] (listopad) ꞊ Nr 27.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 11 (2000), Nr 8 (wrzesień) ꞊ Nr 81.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 6 (1995), [Nr 6] (czerwiec) ꞊ Nr 23.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 11 (2000), Nr 6 (czerwiec) ꞊ Nr 79.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 10 (1999), [Nr 10] (listopad) ꞊ Nr 72.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 6 (1995), [Nr 1] ꞊ Nr 18.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 11 (2000), Nr 1 (styczeń) ꞊ Nr 74.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 14 (2003), Nr 6 (sierpień) ꞊ Nr 112.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 14 (2003), Nr 1 (listopad) ꞊ Nr 107.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 14 (2003), Nr 4 (czerwiec) ꞊ Nr 110.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 13 (2002), Nr 10 (listopad) ꞊ Nr 105.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 7 (1996), [Nr 10] (listopad) ꞊ Nr 38.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 14 (2003), Nr 5 (lipiec) ꞊ Nr 111.

Przeczytaj

Samodzielność : miesięcznik informacyjno-ogłoszeniowy gminy Kłaj. R. 11 (2000), Nr 11 (grudzień) ꞊ Nr 84.

Ocenianie publikacji możliwe jest wyłącznie dla użytkowników zalogowanych. Zaloguj się

0 ocen

Details

Przynależność do kolekcji

Komentarze (0)

Pobieranie metadanych

Pobieranie plików zdigitalizowanych

VIAF/NUKAT

Mirador viewer