Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 610 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 196.

A,raków, *Niedziela 28 Sierpnia Iwfc,T.

Kocznik

CZAS

Prenumeratą przyjmują:

Administracya ,CZASU" v U i *f*wieiurzędypocztowe. MI«»J*»ewm preanentf §garn!a

8.A .Ip -zyżanowBkiego,h ,ndelZ.?! ali »igo w

biuro ziennlló r i ogłoszeń M, Silbt itcfna

a°ij v

.H,.w

h-T-ide) Bajei., nl. Grodz* j, trafika K nłdińskief" w Sukiennicach, ?łdgpia trafika

!iiiy°j

* na.

O ^ ro łzciiii pns ,ratyj przyjmuje lię za opłatą od niejset wiersz»

drobnym drukie_m_ (petit_) za p,err "zy i LOernŁ, za każdy następuj) po 5 oent. MadMłane (na

3 stronie) od miejsca _wiersza drnkiem drobnym po o0 cent. za fcażdy ras — Ogłoizente 1 gnrm*

nam eratę_przyjmuj§: we Lwowie Ajencya BCZ\SU" głównym składzie tytoniu Nr II aMea

Tiybunalska L. 4; w Peryi ,i wyłącz; ie p. Adam, Rue dea SaintB-Pferes 81, *prenumeratę p.W.Ka

czkowski, ConrbevoipoaPar -ż’m. Rue du Chemin de fer44). w WUidnla pp Hs senatem ftVogler

(także w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie LipsLu, Baz§ie» i W roeła,ńu), A . Oppelik, R

(także w Berlinie, Hamburgu, Mnnachiun: i Noryaiberazpi, H . Sćhalek ’d. Duki J . tuneberg, LHerndl,

M.Stern, (tylko prenumeiatę pp. H .GoldscLmid ftC.)-, w

rnuUuifcn.H

G.L.Danb ftO.

**** W sniaw le przyjmnją ";głoszenia pp. Reieiiman i Frendler, biuro ogłoszeń przy nl. Senatorskiej.

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłk§ pocztowy w państwie

Austryack’"em na Wrzesień . . złr. 2-50

Od 1 Września do końca Grudnia

8-—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemiecłriem na W rzesień . . ,

marek 6

Od 1 Wrześn;a do końca Grudnia

B20

BC Pienumerata liczy się tylko

od pierwszcg-o do ostatniego dnia

w miesiącu.

Przegląd Polityczny.

Kraków 21 sierpnia.

Protest dyplomatyczny m ocantw przeciw wy

I rowi i intronizaeyi ks. Kobnrgskiego jest tedy

faktem ni zaprzeczonym Organ kanclerza niemie

ckiego widział się spowodowanym kategorycznie

stwierdzić, iż Porta zgodnie z Ros_,ą i innemi mo

carstwami postępowanie księcia w Rułgaryi uważa

za nielegalne i_przeciwne trat. tatom. Lecz milczący

ten protest, niepop; ty siłą, nie posunie kwestyi

bu icskiej ani o krok naprzód i ”ie zdoła wy

trącić rządów z ręki ks. Kobnrgskiego, od którego

żądają patryotyi ,,ne koła bnłgarskie, aby spełnił

twój obowiązek do ostateczności, to znaczy, aby

tylko przed przemocą ustąpił. Lecz dotąd i e za

nosi się ’s to wcale, aby które mocarstwo prze

mocą chciało usuwać ks. Kobnrgskiego z Bułga

i ?i. Sama Rosya nie wkroczy do Bnłgaryi, Tnrcya

nie daje się :łonić do wspólnej z nią booperacyi

wc ikowej, Francya Niemcy tylko dyplomaty

cznie popiorą,ą zapatrywania rządn petersburg

iki_ego, Austry a A nglia Włochy zajmują, wycze

kujące stanowisko i angażować się c;zynnie prze

ciw księciu lue myślą. T ak więc mimo protestu

mocarstw, mógTby książę prawie swobodnie dalej

rządzić, porządkować sprawy wewnętrzne, podno

sić stan ekonomiczny krajn, wprowadzać ład w ad

ministracyi, a karność w zarządzie wojskowym,

i cała ta jego działalność odpowiadałaby jeżeli

n literze, o z pewnością duchowi traktatn Der

lińskiego.

rszak sobrar:’e swobodnemi głosami

powołab księcia na t ro n, wobec sobrania złożył

n przysięgę, wśród radości i entuzyazmu narodn

bułgarskiego objął rządy, zwierzchnictwo Porty

uznaje, wobec mocarstw skłania się do ustępstw

i uległość traktaty chce szanować, a tem samem

przedstawia się raczej jako obrońca, a nie jako

bu. =y i d pokojn europejskiego.

przeprowadzeniu tej misyi pokojowej nie

dozna książę na razie z zewnątrz gwałtownych

przeszkód Świeżo dow:adnją się Daily News, iż

w »Htatnicb dniach kursowały liczne telegramy

między rosyjskim urzędem spra w zagranicznych

a rosyjskimi reprezentantami za granicą, a ta

ż) wa wymiana depesz miała przekonać Rosyę, że

żadne mocarstwo nie jeg§ skłonnem chwycić się

energicznych środków przeciw ks. Ferdynandowi,

albo też na razie zezwolić, aby takich środków

użyto w ogóle przeciw niemn. Z zewnątrz tedy

nie grozi niebezp’eezeństwo księciu Koburgskie

iru mógłby on teraz spokojnie działać i spo

kojnie spać , gdyby w samej Bułgarvi wewnątrz

swe o krajn, miał pewny grunt pod nogami.

W Bułgaryi zas samej obecnie trzy główne wv

stępują stronnict,wa. Pierwsze liberalno-narodowe,

poc zeeb.de pat?’yotycznem zwane, któremu prze

wodzą ;tambułow, Mntkurow i Tonczew; drngie

z E dosław. , wem n a czele, popie;rane przez pa rtyę

woj ?:ową, nie odstępnje jeyzcze zawsze sztandaru

ks. P ittcnbe skiego; a trzeciem jest stronnictwo

rosy mkie p_od rozkazami Cankowa. posłuszne bez

względnie tnstrnkcyom z Petersburga. Stronnictwo

pierwsze sto. bezwzględnie przy księciu i pragnie

go utrzi mać na tronie; stronnictwo drugie da się

łatwo dla sprawy k lęcia pozyskać, skoro tyiko

otrzyma zapewnienie, że książę rządzić będzie

w duchu swego poprzednika; a nieprzejednanymi

są tylko Cankowiści, w dzący w księciu Ferdy*

nar ,zie uzurpatora

odmawi ijący wszelkiego n

działu przy tworzeniu nowego rządn. J ak silnem

jest obecnie strono”ctwo rosyjskie w Bnłgaryi, czy

wystarczy ono nietylko do wywołani? wewnętrz

nej rewolucyi, a le i do zwyciężenia i obalenia

księcia, o tem nfe mamy pewnych informacyj.

Teraz to tylko pewna, że zamiar księcia utworze

nia gabinetn koalicyjnego ze wszystkich stronnictw

nie powiódł się wgkutek negatywnego stanowiska

Cankowistow 1 że nawet ukonstytuowanie się ga

binetn z jednol"tych żywiołów narodowych ciągle

natrafia na przeszkody. Wedłng ostatnich telegra

mów Tonczew nie przyjął misyi utworzenia no

wego gabinetu, tłnmacząc się tem, iż stojąc poza

gabinetem, będzie mógł być pożyteczniejszym k się

ciu i sprawie bułgarskiej. Ajencya Havasa dowia

duje ię, iż utworzenie nowego gabinetn przewle

cze się jeszcze przez trzy lnb cztery dni. Równo

cześnie zaś z Konstantynopola donosi biuro Ren

tera, ż Porta wystosuje nowy okólnik do mocarstw,

w którym wezwij je do praktycznego porozumie

nia w sprawie bułgarskiej. Wyczekiwać tedy trze

ba treści tego okólnika i ewentualnej odpowiedzi

mocarstw.

Ojciec św. j a k donosi bióro Wolffa, zawiadomił

Kardynałów, że ludność znacznej liczby miejsco

wości w Macedonii wyra ziła życzenie powrócenia

na łęno katolickiego Kościoła i poprosiła o kapła

nów katoP k, ch, którzyby ją nrzygotowali do tego

ważnego aktn.

O.,sen.Romano dowiaduje się, iż Ojciec św.

w dniu swcjjch imienin (d. 21 b. m .j otrzymał te

legramy gratulacyjne od wszystkich monarchów i

naczelr ków rządowych w Europie.

Z Rzymu telegrafują: Pomimo rozlicznych ko

mentarzy, r ’ ) przywiązują ani tn ani w Pcters

i urgn *agi do faktu, Se sekretarz stann Rampol

la uzyskał dla Ojca Ferrari T. J . prawo pobytu

w Rosyi. Ojciec Fe rra ri udaje się do Rosyi tylko

w celach naukowych bez wszelkiej naturalnie mi

syi kościelnej, jestto jednakowoż pierwszy wypa

dek r. od 1820, że wogóle Jezuicie pozwolono wsią

pić na terytorynm rosyjskie.

Do spraw, które przyjdą pod obrady przyszłej

sesyi sejmu pruskiego, należeć będzie także nie

wątpliwie sprawa uregulowania ujścia Wisły. Prze

prowadzenie tego projektn, którego potrzebę wy

kazały zeszłoroc zne spustoszenia, opóźniło się dla

tego, że rząd nie mógł się porozumieć z resztą

interesantów, mianowicie z przyległemi stowarzy

szeniami tamowemi co do p= działu kosztów, oce

nionych n a blisko 19 milionów m arek. W miejsce

njśc ,a pod Górkami (Nenfahr) zamierzono przez

przekop w kiernnku biegu rzeki zyskać dogodniej

sze njście, któreby nie narażało na niebezpieczeń

stwo wylewów.

W ber’ińskich kołach kupieckich pannje oży

wiona agitacya przeciwko projektowanemu Towa

rzystwu akcyjnemu kn wyzyskaniu okowity. Wro

cławscy handlarze wódki postanowili na przypa

dek dojścia do skutku tego przedsięwzięcia zało

żyć nową gorzelnią spółkową; to samo zamierza

ją nczynić kupcy w Katowicach. Pewien berliński

fabrykant spirytusu obiecuje erorzeluik.. m w arun

ki równe tym, jakie ofianpe towarzystwo mono

połowę, a w Nordbausen chcą właściciele gorzelni

na własną rękę założyć towarzystwo kn zakupy

waniu okowity

W Izbie niższej parlam entu angielskiego rozpo

częła się we czwartek Jysknsva nad znaną pro

klamacyą w sprawie iilandzkiej ligi narodowej.

Gladstone motywował rezolueyę, dom agającą się

wystosowania adresu do królowej z prośbą o u

cŁylenie proklam acyi, ogłaszającej narodową ligę

irlandzką za towarzystwo niebezpieczne dla państwa,

gdyż parlamentowi nieznane są czyny ligi, któ

reby usprawiedliwiały wydanie owej proklamacyi.

Wywody Gladntona zbijał sekretarz stann Balfonr.

W dysknsyi nad pomienioną rezolncyą weźmie

także prawdopodobnie udział minister spraw we

wnętrznych Matthews i minister Goescben, dalej

przywódcy partyi Gladstona Harcourt i Trewelyan,

a z irlandzkich narodowców P arnell i Dillon.

Kilka dni zalpdwie oddziela nas od otwar

cia Wystawy krajowej w naszem mie)ście, a

podczas kiedy nasamprzód mówiono o tego

roczn

Wystawie do pewnego stopnia z nie

wiar§,. później przynajmniej z obaw§, to dzi

siaj wsponaninaj§ o niej wszyscy z ufności§

i otuch§, a z upragnieniem oczekuj§, aby

ostatecznie nadszedł już dzień uroczystego

otwarcia Wystawy krajowej.

I uroczysty to bedz:e istotnie a zarazem

ważny dz ’eń. Z pocz§tk’ora rokn przez długi

szereg tygodni nie dozwalała niepewność sy

tnacyi polityczn ej szczerze i wył§cznie zaj§ć

si§ spraw§ Wystawy; każdsj myśl o niej za

chmurzała troska, aby brutalne wypadl:i po

lityczne nie obróciły w niwecz poczynionych

już starań i zabiegów. Nasuwały się dalej

w§tpliwości, czy słnsznem jest urz§dzarie

Wystawy w epoce, gdy kilkoletnie przesile

nie ekonomiczne całemu krajowi, wszystkim

zawodom tak dotkliwie dale si§ we znaki i

tyle wyczerpało zasobów, czy wobec ogóln:e

odczuwanych złych czasów Wystawa nasza

z braku ndziału i wystawców i zwiedzających

nie będzie chybbmem i bezowocuem a kosz

townem przodsi§wzieciem. N a s zczęście zn i

kły dość wcześnie te w§tpFwości

obawy, a

nadchodz§ce pierwotnie nader sk§po zgłosze

nia wystawców przybrały ostatecznie bardzo

wielkie rozmiary tak, że dziś Komitet Wy

stawy nie ma o to troskę, jak zapełnić wyst,a

wione pawilony, ale raczej, jak w wystawio

nych a bynajmniej nic szczupłych budynkach

pomieścić to , co ze wszech stron krain na

desłano.

Wobec tego jest udanie l § Wystawy za

pewnionem, bo nie brak czynnego i wszech

stronnego ndziału ze strony producentów kra

jowych, a to każe nam się spodziewać, że

ona będzie miała i powodzenie materyalne,

że nie zabraknie tych, co przybęd§, aby wi

dzieć i naocznie si§ przekonać, jak§ jes t dziś

nasza krajowa produkcya

Nie łudz§c się bynajmni1j an:, co do obe

cnego stann naszej produkcy’ krajowej, a, i

co do doniosłości znaczenia krajowej Wy

stawy, mamy jednak prawo dzień jej otwar

cia uważać za dzień uroczysty, a sam fakt

jej urządzenia za wypadek ważny i poż§dany

zarazem.

Na Wystawie krajowej maj§ wyst§pić

w zwartym szeregu producenci krajowi, tam

mamy znaleść niejako obraz i obrachunek

naszej gospodarczej pracy, tam mamy się

przekonać, jakie osi§gnęliśmy inż rezultaty

w tej tak żywotnej dzie dżinie, a uroczy st§

bez w§tpienia jest chwiia, gdy społeczeństwo

przystępuje do tairiego obrachunku.

Ale ta chwila jest i ważn§ zarazem. Ni0

Da to buwitm nrz§dzlliśmy Wystawę krajów§,

aby tylko napatrzyć się na dotychczasowo re

zultaty naszej pracy, ale aby z jedne4 strony

społeczeństwu całemu pokazać, co inż wszy

stwo w krąiu wytwarzamy, co wszystko aż

wyrobami krajowemi zaspokoić i gdzie te wy

roby nabyć możemy, a zarazem aby z dru

giej strony zyskać świadomość, czego nam

jes/=cze nie dostaje, jakie s§ braki i luki w na

szej krajowej produkcy,.

Chociażbyśmy więc

nader ostro i nader pesymistycznie nawet o

ceniali dotychczasow§ nasz§ produkcyjn§ dzia

łalność i na podstawie tego zbyt surowego

s§dn przyszli do przekonania, że nie mamy

się z czem przed światem pokazać, to jednak

i natenczas musielibyśmy przyznać słuszność

i zasług§ tym, co wyst§pili z imcyatyw§ W y

stawy, co niezrażeni pocz§tkow§ obojętności§

czy niec hęci§, jaka się niejednokrotnie z ró

nycli stron objawi; ła, gorliwości§ wytrwa

łości§ sw§ nrz§dzenie Wystawy przyprowa

dzili do skutku.

Czy mamy się jnż z czem pokazać przed

obcym,i, na to odpowie niebawem urz§dzona

właśnie Wystawa; dziś tyle już pewna, że mo

żemy się przynajmniej usiłowaniami poszczycić,

a zarazem pewna, że mniejsz§ wagę ma dla

nas to, co inni o Wystawie, czy przeciw niej

Dowiedz§, jak to, czego my się z niej nau

czymy. Rozszerzenie świadomości o tem, co

jnż wytwarzamy, może znakomicie powiększyć

odbyt na wyroby krajuwe— j ak tego jnż sam

krakowski Bazar wyrobów krajowych jasne

złożył dowody - a zwiększaj§c popyt za wy

robami krajowemi i tychże zbyi, przyczyni

się do podniesienia i ulepszenia dotychczaso

wej prodnkcyi, zatrzyma w kraju niejeden

gr os z. który dotychczas szedł za granicę co

rokn, uboż§c kraj, zwiększaj§c obcych siły

ekonomiczne. Równocześnie daje nam W ysta

wa możność przekonania się o istni ;j§eych

niedostatkach krajowej prodnkcyi, a poznaw

szy jo i stwierdziwszy, bedz,smy mieli do

kłada§ wskazówkę, w jakim kiernnkn usilne

zwrócić będzie trzeba zabiegi, aby istr ej§ee

niedustatki w przyszłości uchylić i luki wy

pełnić. Maj§e zaś w krajn szereg s zkół prze

mysłowych — których wyroby, sąsiaduj§e na

Wystawie z wyrobami domowego przemysłu,

zdołaj§ słu żyć za objaśnienie, o ile uprawi.io

nemi s§ nadzieje, jakie przywiązujemy do

istnienia i rozwoju tych szkół — maj§e z je

dnej strony szkoły przemysłowe, powołane do

krzewienia fach( wych wiadomości w szerszych

warstwach ludu, a z drugiej strony wiedz§e,

że i nasze Koło w Radzie państwa i Sejm

krajowy i opinia publiczna, całe społeczeń

stwo, chętnie się godz§ na program ekonomi

cznej pracy i program ten poprzeć czynnie

a gorliwie s§ gotow e, możemy się spodzie

w ać, że z postępem lat zdołamy stopniowo

ulepszać krajową prodnkcyę, uchylać niedo

statki, jakie obecnie jeszcze dostrzeżemy.

—

A mniemamy, że i dziś już na Wystawie

krajowej ukaż§ się wczesne, może jes zcze nie

zbyt dojrzałe, ani obfite, przeć eż cenne, bo

obiecujące owoce owej pięknej inicyatywy, d o -

wziętej prz«z M ikołaia Z yblikiewicza w prze

prowadzeniu programu ekonom cznego i śm a

łem zwróceniu się do prz°m ysłn krajowego,

tego Mikołaja Zyblikiewicza, którego nieod

żałowaną niedawno stratę kraj cały opłakuje,

a który miał przewodniczyć Wystaw% krajo

wej i byłby niewątpliwi) żywo zajął się j j

losami, gdyby nie przedwczesna śm: rć, która

pozbawiła nasz kraj przcwódzey na. drodze,

po której pod jego godłem dalej postępować

będzie.

I dojdziemy na tej drodze, da Bńg, do u

pragnionego celu.

Rozwój każdego społeczeństwa odbywa sie

w ciągi lat szeregu puwoli, stopniowo, a

każdoczesny s tan s połeczeństwa, również i

stan jego gospodarstwa jest produktem h i

storycznym, a nie naturalnym. To też i nam

w§tpić nie wolno o przyszłym naszym roz

woju, o stopniowem doskonaleniu się naszej

krajowej produkcyi. A le każdy postęp trzeba

mozolną i wytrwał§ zdobywać prac§, on nie

przychodzi sam z siebie, jego zdobyć trzeba.

I nas przeto czeka wielka i długoletnia pra

ca przedewszystkiem w ekonom czn^j dzie

dzinie, aby to powetować, cośmy zaniechali,

to dogonić w czem opóźniliśmy si§. Nieuo

statki dzisiejszego ekonomicznego stann Ga

licyi nie z naszej tylko wynikły winy; n?e

możebnem było pracować nad podniesieniem

kraju, gdy ster władzy krąiowoj w nieżyczli

wej spoczywał ręce; truduem było oddać się

sprawom ekonomicznym całem sercem i du

sz§, gdy nam wypadło staczać walki parla

mentarne o najpierwsze i najdroższe prai:a,

o język ojczysty w urzędzie

szkole; ale

Jenerał Maurycy Hauke

dziad Ks. %leksandra B nł’f?rarsKieg:o.

Ze wspomnień ś . p. Józ ef a Paszkowskiego,

pulkowmk-i artyleryi i profesora szkoły aplikacyjnej

w Królestwie Polskiem.

(5)

(Ciąg di.lszy).

Przytoczyliśmy tjlko te korespondencye, które

ta,k wybitnie odznaczają indy w.dualności dwóch

przeciwnych sobie jenerałów; acz wszystkie wa

żne, ale dla krótkości pisma niepodobna ich za

mieszczać. Ostatnia zrobiła przerwę aż do przyby

cia od wielkiei armii z cola bitwy pod Bautzen

pułkownika Fałkowskiego z doniesieniem o zawie

szenia b ron między stronami wpiniącemi. Uprze

dził go jenerał: R ath, że nie może śmiało przybli

żać się do Zamościa, bo podłng zapowiedzenia

jenerała H anke, iż będą przedni: straże strzelać

do parlamentarzy, niebezpiecznem jest bez jakiegoś

uprzedzenia narażać się. Jenerał Hanke jest sil

neg) charakteru

Jakaż to była radość z przybycia do twierdzy

pułkownika Falkowskiego z tak p iżądanemi no

winami.

Załączamy i ektóre rozkazy do garnizonu, od

znaczające hierarchiczną patryarchałność ówcze

snego jenerałr, gdzie wszystko tchnęło chwałą i

honorem.

Kasi twierdzy znikąd nie otrzymywała zasił

ków, garnizon więc nie był płatny; aby przeto

choć dla zabawki ezemkolwiek zasilać kiedy nie

kGdy walecznych, jenerał Hanke nrządzd praw

dziwie obozową mennicę i zapomocą kafara kazał

wybijać dwuzłotówki ze wziętych sreber z kościoła,

sposobem pożyczki rządowej, jak poświadcza na

stępujące rozporządzenie:

Do podprefekta Zarębskiego, podinspektora Kon

teckiegu i m ajora placu M achnickiego!

Ze złożonych w Kollegiacie tutejszej sreber ko

ścielnych należących do klasztoru XX. Francisz

kanów, Wny Podprefckt wybierze te , których ro

bota ma najmniej wartości i oddać je raczy urzę

dowme pann podinspektorowi Konteckiemn, pod

którego dyrekcyą pieniądze z nich m ają być wy

bite. Z całej tej czynności powinien być zrobiony

wywód słowny w asystencyi majora placu. bur

m istrza, członków m agistratu , niemniej księdza

Kanonika Przełożonego Kol!egiaty, którego jeden

egzemplarz w Ki Ilegiacie, drugi w podprefektnrze,

trzeci w magistracie, czwarty u pana podinspek

tora Konteckiego, piąty do mnie, szósty do biura

pla:-n oddany będzie.

Dnia 6 września 1813 r. w Zamościu,

(podpis,) J. D . Hauke.

Rozkaz dzi*nny,

22 września 1313 rokn.

Żołnierze! Wiadomo Wam jest, że cesarz Na

poleon wydał Austryi wojnę, uczynił on to dla n

przątnienta wszelkich przeszkód do trwałego po

koju, Nieprzyjaciel sam się przyznaje, że odniósł

szy klęski, do Czech scLronić się mnsiał. Książę

Józef Wódz nasz Naczelny z wojskiem Polskiem

w Czechach już od 20 sierpnia mści się za wy

rządzone w Polsce bezprawia przez wojska an

stryackie w czasie przeszłorocznej kampanii, kiedy

woisko to imię przyjacielskiego nosiło, a po

nieprzyjaeiclsku z mieszkańcami się obchodziło.

Ucierpieliście wiele! choroby was dręczą! Lecz

niech Was nadzieja nie opuszcza! Bądźcie wy

trwałymi ! Któyż z Was chciałby utracić słodki

owoc swej pracy ? Któryż wyrzei się zechce chwa

ły, która go czeka? Zapatrujcie się na offieerów

waszych. Zarówno z waim dzielą trudy, niedo

dostatki i niebezpieczeństwa. Nic nas rozłączyć

nie powinno! Wkrótce albo pokój będrc zawarty,

albo też w ojska zwycięskie Napoleona na odsiecz

nam przybędą.

(Podpisano) Gubernator twierdzy Zamość

J. D Hauke.

Zdaje się, iż jenerał Hanke wydając ten roz

kaz, wiedział o zwycięstwie Napoleona pod Dre

znem zadziwiają nas jego środki otrzymywania roz

m a ityc ,h wiadomości, kiedy twierdza b y ła ściśle

obsaczona! Los fortec zależy od losu kam pa nii;

stós°wnie więc przezorny ich Gubernator musi

przybierać różny charakter, oastrajać energią, bo

od tego zależy pomyślna, działalrość 11C Ii c

Zwycięstwo pod Dreznem był to ostatni uśmiech

fortuny Napoleońskiej. Los kampanii coraz smu

tniejszą przybierał postać. Wiedz’ał o tem Fauke

i jako doświadczony, przod ujący następstwa

acz sam może i zwątpił o kampanii utrzymaniu

twierdzy, rozwija jednak ostateczną enerwią, aby

godność wojska i narodn utrzymać. Na dowód

nrzyłączamy rozkaz, wydany do garnizonu d. 22

październik: 1813 r.:

Koledzy! Teraz, gdy zapewniony jestem, iż woi

ska cesarza Naw eona, a z niemi wo;°ka polskie,

zwycięskim krokiem ku nam postępują, położenie

twierdzy wymaga, abym dla utrzymania jej no

wego od Was wymagał poświęcenia! Trzeba, aże

byśmy uczynili ofiarę z naszych koni, które nie

koniecznie do służby są nam potrzebne. Przeko

nany jestem, iż każdy z kolegów, urzędników cy

wilnych lnb administracyi wojskowej i osób stann

cywilnego, chętnie d a ten nowy d ow id gorliwości

w ncż=ynieniu zasług Oiczyznie Niech każdy uwa

ża, że nietylko współziomkowie nasi, a le cała

Europa naszym się przypatruje czynom, a gdy

zgodnymi znajdzie z praw Iłami honoru i prawdzi

wego patryotyzmu nw r:it’ac ie będzie.

tetan tu niżej załączony wykazuje, ile każdy

z nas koni do służby zatrzymać koniecznie mntil.

Wszystkie zaś inne na rzeż oddane być winny.

Oddawanie koni zbytecznych d(, m agazynu za

cznie się od moich, a potem kolejno podług załą

czonego staD u na rekwizyeyą magazynu nastąp5

it.d.

Ale rozwiązanie tej kompani było również t r a

giczne, jak rokn zeszłego. Napoleon, po trrydr o

wei niepomyślnej walce p,ld Lipskiem, był zmu

szony ustępować do Francyi. Cała Rzesza Niemie

cka przeciw niemn się zdekla r )wała. W ojska fran

cuskie w nieładzie Ren prze=szły Próżna j e st obro

na twierdzy, chociażby średk iei utrzymania nie

były do szczętu wyczerpane. Objaśni nas o tem

przytoczona korespondencya:

Jenerał Rath do jenerała Hauke.

Sitaniec d. 16 Listopada 1813 r.

Panie Jenerale!

Gazety go przynajmniej teraz przekonają o obe

cnem położer|n Europy Cierpie=nia, na które się

narażasz z oficerami i garnizonem Zamościa, "ie

doznają żadnej zmiany, żadnęi pomocy, na żadne

aie możesz racbowae okoliczności. Rn/,waż sam

Panie Jenerale! co jest w tej chwili najwłaści

w izem.

Odpowiedź jenerała Hauke.

Zamośó d. 17 Listopada 1813 r.

Panie Jenerale!

Miałem zaszczyt pod datą wczorajszą odebrać

!ist.

Dowiaduję się z gazet, iż cesarz Napoleon zo

stawił do woli królowi, mojemu Pann, odstąpić

od związkn z Francyą; sądzę więc, iż wkrótce

otrzymam rozkazy od mo *h starszych.

Odpowiedź jenerała Rath.

Sitaniec 17 lietopada 1813 r.

Panie Jenerale!

Król Saski jest jeńcem wofennym. Naród Saski

p )łączył się z państwami sprzymierzonemu, które

walczą za wolność Niemiec. Jeńce wojenni nie

wydają rozkazów i mogę go zamęczyć, it inż nie

matz starszych, którzyby ci mogli dać rozkazy

a następnie znikąd ich nie otrzymasz.

Jenerał Hanke przewidywał treść, tej odnowie

dzi, a!e jako reprezentujący władzę, ch(ńał okazać

przeciwnikowi, iż zawsze szanuje swoją zwierz

chność i od niej tylko odbiera rozkazy. Przeko

nawszy się, iż los wydarł z rąk iegc wodze, pod

daje się temuż losowi. Ocaliwszy godność, szla

chetność narodową, nic sądzi się nadal w prawie

w ystawiać podwładnych na nieużyteczną ofiarę.

Zwołuje radę wojenną i za jej zdaniem przyjmuje

kapitulaeyą.

Ostatni poźegralny do załogi rozkaz.

Zamość 23 listopada 1813 r.

Koledzy! Przez cały ciąg oblężenia nie przesta

waliśc;ie ani na jeden moment dawać dowodów

waleczności, gorliwości i pośw ęcen a się’ Honor

i miłość Ojczyzny jedynie Wami kierowały. Z a

służyliście sobie na szacunek si mego nawet nie

przyjaciela n a wdzięczność i uwielbienie współ

rodaków. Nadeszła chwila, w której wszystkie,

nasze usiłowania są daremne. Nie zważając ni,

n;edostatek, bylibyście dłnżej jeszcze walczyli,

gdyby zupełny brak żywności i .epodi bn ństwo

zdobycia lej, wystawiając nawet życie, do oddan*a

fortecy nie przymur;zały mię. W szakże wieln ofice

rów ostatni zabytek, to iest sv e konie na wyży

wienie garnizonu poświęcili... Jesteśmy nieszczę

śliwi przez zbieg okoliczności, lecz nie z naszej

winy! Z chlubą każdy z was powiedzieć może.

,,Należę do załogi Zamościa!" Niw wątpię, aby

wkrótce wymiana nasza nasti;pić ni? miała! Wa

lecznych jak my, cesarz Napoleon nie będzi;

chciał dłngo zostawić w nieczynne ści. Ci, którzy

n a wyższe stopnie lnb ozdoby sooie za służj ,

zapewne je otrzymają. O zapłaceniu waszych na

leżności nie wspominam, albowiem nigdy nie o

fiarowaliście za pieniądze Ojczyźnie waszych usług.

Nie żegnam się z wami Ki ledzy! T ak w szczę

ściu j a k w nieszczęściu los z wami dzielę! W p/zy

ozłem waszem postępowaniu niech każdy pamięta,

co winien jest honorowi i Ojczyźnie! Niech pa

mięta , że Art. 3 przymierza zawartegi dnia 14

marca r. z., między cesarzem Anstiyac ,;im i cesa

rzem Francuzów, tak brzmi:

Art. 3.

,,Gdyby n? wypadek w= iny z Rosyą

Królestwo Polskie przywróconem być mi?ło F ra n

cya zapewnia posiadanie Galicyi, lnb gdyby Au

sirya oddać chciała część Galicyi do przywrócenia

Królestwa Polskiego, na ten wypadek cesarz

przyrzeka Anstryi powrocie w sposob’e zamiany

prowincye Illyryjskie ."

,,Zachowajcie! proszę was Koledzy! niniejszą

odezwę moją w sercu i w pamięci."

Taka jest pierwsza epoka wojskowego żywota

jenerała Maurycego Hanke. Nacechowana ona jest

ideą chwały i honoru pod hasłem miłości Ojczy

*ny, jak ci ła ",ych walk epoka. Obwołano go też

iwcześnie bohaterem Zamościa, a księżna Izabela

Czartoryska uczciła w ogrodzie Puławskim pa

miątką na kamieniu.

(Ciąg dolsc,y nastąpi).

Poczt(! W państwi I anstryaeluaiii ....

nar"ty rok na kwartał na lmieńąc

niomieokif"]

i : ..............................

\ 50ot—

B doW%h, kb(

iglii, Bolgi Szwajcarjd, Tnroyi

i onych

w, należących do zw ąz m pjoztoi go . .

32itr.

8 złr.

3 złr.

to"

ękoplunśw nadyłauych nie zwracr uię

*ln J,jS**8 i 0h0^ .

dera5" rteczór» wyjąwszy niedziele i dni świąteczne.

Oddzielni Nra Czasu, o ilg zapa«, sta°czy, w Krakowie po 10 o., wo Lwowie lub z przesyłką pocztową 12o.

Prenumerata wynosi:

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu