Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 673 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

K*170.

CZAS

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem na Sierpień . . złr. 2’50

Od lgo Sierp, do końca Września B 5*—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieckiem na Sierpień . . . 6 marek

Od lgo Sierp, do końca Września 12 ,,

9MT* Prenumerata liczy się tylko od pferwazeg,o do

oatatnlepo dnia w miesiącu.

SEJM.

2.9 Posiedzenie sejmowe.

(Dokońesenie).

L w ó w 26 lipea. (Koresp. Czasu).

Posiedzenie otwarto o godżinie 10 min. 20 rano.

Protokół z 27go posiedzenia przyjęto bez zarzntn.

Gminie Sokołów powiatu Kolbuszowskiego u

dzielono zezwolenia na pobór opłat gminnych od

nafty, gminom Lubycz, Bełżec. Korczucina, Staje

i Tarnoszyn powiatu Rawskiego nozwolenie na

pobór wyższych dodatków gminnych.

Z porządku następuje

Sprawozdanie Wydziału krajowego o udzielenie

gminie miasta Brodów prawa do poboru opłat

od napojów spirytusowych, piwa i miodu i o udzie

lenie rękojmi kraju do zaciągnięcia pożyczki w kwo

cie 120,000 złr. Sprawozdawca poseł Smolka.

Wydział krajowy wnosi zezwolenie na żądaną

rękojmię i w związku z tem zezwolenie na pobór

opłat gminnych od napojów słodzonych.

P. Krukowieeki sprzeciwia się wnioskom

Wydziału krajowego. Podnosi, że Brody nie po

trzebują tej pożyczki na cel wykupna propinacyi

a ciężar tej pożyczki zanadto ich obciąży, jak do

wodzą tego protesta wniesione ztamtąd przeciw

jej zaciągnięciu. Wnosi przejście do porządku

dziennego.

P. Zucker przedstawia przebieg tej sprawy od

r. 1862, wykazuje, źe dochód jaki miasto mieć

będzie, kiedy zakupione przez nich prawo propi

nacyi przeniesione zostanie na opłaty gminne, wy

starczy znpełnie na amortyzacyę długu, zaś długi,

jakie gmina ma od roku 1859, są intabulowane

na 60 realnościach miasta, Z tego wynika, że

kraj na tej gwarancyi stracić nie może. Odmó

wienie tego Brodom, byłoby odebraniem im do

chodu z podatku konsumcyjnego, który przynosi

około 50,000 złr.

P. Abrahamowicz uważa przedłożenie tej

sprawy jako sprzeczne z uchwałą, iż wszystkie

pieniężne sprawy i petycye mają być ogłoszone

drukiem, dlatego wnosi tylko głosowanie nad u

chwałą co do poboru dodatków.

Marszałek wyjaśnia, że sposób postępowania

w tej sprawie unormowany został uchwałą spe

cyalną z dnia 21 lipca na wniosek u. Znkra. Izba

zaś miała zupełne prawo odstąpić od regulamino

wych przepisów.

Wniosek p. Abrahamowicza odrzucono.

Na zapytanie p. Wodzickiego wyjaśnia sprawo

zdawca. że obie sprawy t. j . tak gwarancya po

życzki jak i dozwolenie na pobór opłat są ściśle

ze sobą związane i jedna bez drugiej uchwaloną

być nie może.

P. Bartmański nie zgadza się z tem zapa

trywaniem i oświadcza, że głosować będzie_za ze

zwoleniem na pobór opłat, zaś przeciw udzieleniu

gwarancyi.

Namiestnik hr. P o to c k i zwraca nwagę, że jeżeli

nstawy nie zostaną uchwalone, wtedy Brody zosta

ną bez żadnych dochodów.

Po zamknięciu dysknsyi przemawia p. Haus

ner za wnioskiem komisyi, upomina, aby Sejm

nie traktował tego miasta jako nieprzychylne naro

dowym dążnościom, lecz jako miasto krajowe

a podnpadłe. Będzie to ze strony sejmn wspania

łomyślnością, która przyczynić się może do tego,

że brodzey mieszkańcy połączą się zresztą na

rodu.

Część literacko-artystyczna.

Katarzyna Radziejowska,

Powieść historyczna z X V I wieku.

Część druga.

(Ciąg dalszy).

Marszałek zobaczywszy człowieka w takich opa

łach, począł zdaleka psy nawoływać i chciał mu

spieszyć na pomoc.

—

Nie psujże nam zabawy — zawołał pierw

szy chłopczyk — psy go przecież nie połkną a j e

żeli mu hajdawery oberwą, to jego wina, po co

się włóczy po nocy.

—

To nie musi być dworzanin, kiedy go psy

nie znają — zawołał drugi chłopczyk.

—

Czy dworzanin, czy nie dworzanin ratować

go potrzeba, przecież jesteśmy chrześcianinami —

wtrącił trzeci chłopczyk.

Jeżeli szpieg lub złodziej, surowo zostanie

ukarany, a ty świętoszku nie ucz nikogo, jak ma

postępować, — wyrzekł ten, którego nazywano

marszałkiem.

—

Pobiegłbym go bronić, gdyby mię tylko psy

znały — rzekł znowu trzeci chłopczyk.

—

Leć płakso, broń, ratuj! nikt cię nie trzy

ma, przecież mówiłaś niedawno, że wolałabyś się

P. Krukowieeki przemawiając przeciw wnio

skom komisyi zwraca uwagę, że jeżeli Brody we

dług zdania p. Hausnera wypowiedzianego w ra

dzie państwa, wskutek zniesienia przywileju maja

zbankrutować, to sejm nie powinien im poręczać

pożyczki. Zresztą dla czegóż miały one wskutek

zniesienia przywile,ju podupaść, jeżeli inne miasta

takowego nigdy nie miały; mówca nie widzi po

trzeby, aby Brody jakoś wyjątkowo traktować.

Sprawozdawca jeszcze raz przedstawia, że

jeżeli wniosek o porękę odrzuconym zostanie, wte

dy odpadnie Brodom dochód 29,000 złr. gdyż nie

kupiwszy od właściciela propinacyi, nie będą mo

gły pobierać jakichkolwiek opłat; wskutek tego

też zapowiada, iż wniesie przejście do porządku

dziennego nad ustawą o zezwoleniu na opłatę,

skoro nstawa o gwarancyi pożyczki opadnie.

W głosowaniu wniosek p. Krnkowieckiego, zmo

dyfikowany o tyle, iż odnosić się ma do ustawy

o gwarancyi, przyjęto.

Wskutek tego p. Smolka cofa drugą ustawę co

do zezwolenia na pobór opłat od napojów spiry

tusowych, których Brody nie będą mogły pobie

rać, nie kupiwszy propinacyi.

P. Bartmański jest zdania, że bez knpienia

propinacyi, będą mogły Brody opłaty nakładać.

W sprawie możliwości nałożenia opłat wywią

zała się żywsza dyskusya, w której zabierali głos

pp. Zucker, Rappaport, Badeni i Abra

hamowicz, poczem przejście do porządku, wnie

sioną przez p. Smolkę. Wskutek tego p. Smolka

składa referat, który obejmuje p. Bartmański.

Na wniosek namiestnika p. br. Potockiego odro

czono sprawę do wieczora, dla poroznmienia się

z Wydziałem krajowym.

P. Golejewski składa wniosek naglący o

wzmocnienie deputaeyi do Najj. P ana, jeszcze

dwoma członkami, eo bez dysknsyi uchwalono.

Wybór nastąpi później.

P. Matkowski również składa następujący

wniosek do laski marszałkowskiej: wzywa się

rząd, aby koneesyi na kolej hu8iatyńsko-tarnopol

ską nikomu nie udzielał, dopóki nie zostanie za

bezpieczoną budowa kolei z Husiatyna do Żywca.

Wniosek ten uznany jako nagły Izba uchwala.

Z porządku następuje sprawozdanie komisyi

administracyjnej o wyłączeniu osady Podwołoczy

ska i Zagrobela z dotychczasowego związku gmin

nego i utworzenia odrębnej gminy miejskiej (mia

steczka) Podwołoczyska.

Ustawę, zmianę tę zaprowadzającą, uchwalono

bez dyskusyi.

Z kolei następuje sprawozdanie komisyi kul

tury krajowej w przedmiocie szkół rolniczych

w Dublanach i o funduszu na laboratoryum che

miczne tych szkół. Sprawozdawca p. Jan S ta

dnicki.

Komisya przedkłada następujące wnioski:

I. Sejm przyjmuje do wiadomości sprawozdanie

Wydziału krajowego o wykonaniu uchwały sej

mowej z dnia 10 października 1878 w sprawie

odebrania od komitetn Tow. gosp. galie. absoln

ryum z użycia snbwencyi rządowej 14,000 złr.

na bndowę laboratoryum chemicznego w Dnbla

nach i o przyjęciu tego funduszu na rzecz fundu

szu krajowego.

n . Sejm uwalnia Towarzystwo gosp. galie. z obo

wiązku pokrycia przewyżki wydatków na utrzy

manie nezniów szkoły niższej w Dublanach w rokn

1877 w kwocie 531 złr. 92 ct. i przyjmuje nie

dobór ten na fundusz krajowy.

HI. Sejm poleca Wydziałowi krajowemu:

a) by postępowanie w sprawie dochodzenia przy

czyn braku materyałów przyspieszył i zarządził

odpowiednie kroki, celem wynadgrodzenia szkody

przez ten brak funduszom krajowym zrządzonej.

b) by wezwał niezwłocznie komitet Tow. gosp.

galie. do zwrotu snbwencyi ’krajowej 6000 złr. i

snmę tę przyjął na fundusz krajowy;

c) by w porozumieniu z kuratoryą szkół du

blańskicb,

1. zbadał wszystkie potrzeby i nakłady jakich

szkoły i folwarek dublański wymaga;

2. ułożył jednolity plan, podług którego nakła

dy te miałyby być zrobione, przedstawił Sej -

mowi w jakiej kolei czasu, ze względn na nagłość

i konieczność potrzeby, nakłady te mają byó ro

bione ;

3. ułożył ogólne kosztorysy i plany dla robót,

w odleglejszej przyszłości mogących być wyko

nanemi ;

4. ułożył szczegółowe kosztorysy i plany, po

trzebne ministeryalne zatwierdzenia uzyskał, zaś

0 państwowe subwencye starał się dla robót, któ

rych wykonanie jest niezwłocznie potrzebne.

IV. Śejm przechodzi do porządku dziennego

nad wnioskami Wydziału krajowego 2 i 3 zmie

rzaj ącemi do sprzedaży Karwat i nżycia ze sprze

daży uzyskanej sumy na pokrycie nadzwyczajnych

potrzeb gospodarczych majętności Dublany.

V. Sejm upoważnia WydziV krajowy:

a) do użycia na zaspokojenie najnaglejszyeh

preliminarzem na rok 1880 i 1881 nie objętych

potrzeb folwarku dublańskiego sumy 6000 zlr.,

która funduszowi krajowemu przez komitet Tow.

gosn. ma być zwróconą, J II b);

b) do użycia sumy 6595 zlr. z funduszu na

bndowę laboratoryum, na zaspokojenie najnaglej

szycb, preliminarzem na rok 1880 i 1881 nie

objętych potrzeb szkół dnblańskicb, oraz na przy

gotowanie cegły do robót o których mowa we

wnioskn (III. c).

P. Zbrożek podnosi złe położenie Dnblan pod

względem zdrowia: budynki wilgotne i po części

zrujnowane nie będa mogły być zrestaurowane,

chyba z ogromnym kosztem, zła woda tam się

znajdująca zmusiła zarząd zwinąć owczarnię. Z tych

powodów mówca proponuje, aby Wydział kraj.

zastanowił się nad przeniesieniem tej szkoły do

Lwowa i przyłączeniem jej do akademii polite

chnicznej.

P. Gros zapowiada poprawkę do ustępu HI

zmierzaiacą do tego, aby Tow. dozwolono dłużną

kwotę 6000 spłacić w czterech rocznych ratach,

zaś w razie przyjęcia tego wniosku poprawkę do

ustępu V tej treści, iż zamiast proponowanego

przez komisyę ustępu V, wstawić następuj"ące

słowa:

Na zaspokojenie najnaglejszyeh preliminarzem

na rok 1880 i 1881 nie objętych potrzeb folwarku

dublańskiego i szkół dublańskich otwiera sejm

Wydziałowi krajowemu dodatkowy kredyt na rok

1880 w kwocie 4,500 złr., or»z upoważnia Wydz.

kraj. do nżycia sumy złr. 6595 z funduszu na bu

dowę laboratoryum przeznaczonego. Drugi ten

wniosek uzasadnia mówca tero, że w razie przy

jęcia pierwszei poprawki, odpadnie Wydziałowi

z snmy 6000 złr, od Towarzystwa gospodarczego

suma 4500 złr. którą więc uzunclnić należy.

P. Wereszczyński popiera wnioski p Grosa.

Sprawozdawca zgadztr się z (wnioskiem

pierwszym, natomiast uważa drugi wniosek jako

niepotrzebny, gdyż najnaglejsze potrzeby Wydział

może załatwić kwotą proponowaną przez komisyę,

chociaż ona o 4,500 złr. zmniejszoną została.

Przy specyalnej dysknsyi wniosek p. Zbrożka

nie został poparty, natomiast oba wnioski p. Grosa

przyjęte.

Nastąpił wybór dwóch członków deputaeyi do

Najj. Pana. Wybrani X. bisknp Dunajewski

1p. Smolka.

Sprawozdawca komisyi prawniczej zdaje spra

wę o petycyach w przedmiocie zaprowadzenia są

du kolegialnego w Sanoku i wnosi rezolucyę, iż

pożądane iest jak najsoieszniejsze ustanowienie

trybunału I instancyi w Sanoku, a dalej, iż wzywa

się rząd, aby ustanowił te trybunały, których po

trzebę sejm nznał uchwałą swą z 15 grndnia

1873 i 4 maja 1875.

P. Czerkawski wnosi, aby wezwano rząd

do założenia trybunałów I instancyi w Brzeża

nach, Sanoku, Stryju i Czortkowie.

Po przemówieniu pp. Madejskiego, Jasińskiego

i sprawozdawcy, p. Czerkawski cofa swój wnio

sek, a wnioski komisyi przyjęto.

Petyeyę Czesława Kozłowieckiego o wydzie

lenie ciała tabularnego Seferów z powiatu Tarno

brzeskiego odstąpiono Rządowi do uwzględnienia.

Petyeya rady powiatowej w Kałuszu o przyłą

czenie powiatów sądowych Kałusz i Wojniłów do

okręgu sądn obwodowego w Stanisławowie od

stąpiono rządowi do jak najrychlejszego uwzglę

dnienia.

Petyeyę p. Franciszka Kopernickiego o zwrot

szkód doznanych przy dostawie szutru odstąpiono

Wydziałowi krajowemu do uwzględnienia.

P. Justynowi Dziubińskiemu udzielono tuniam

aetatiz.

W sprawie petycyi młodzieży akademickiej

o zaprowadzenie katedry prawa polskiego na uni

wersytecie lwowskim, nehwalono wezwać rząd, aby

we Lwowie systemhował katedrę prawa polskie

go, i aby we Lwowie i Krakowie wprowadził

prawo polskie jako przedmiot obowiązkowy egza

minów ścisłych.

Petyeyę gminy Lęg o oddzielon’e od gminy

Czyżyny i utworzenie z niej gminy osobnej prze

kazano Wydziałowi krajowemu do rozpoznania i

uwzględnienia.

W sprawie petycyi osady jurydyki o rozdział

od gminy brodzkiej uchwalono przekazać sprawę

Wydziałowi krajowemu do zbadania.

Petyeyę Wolfa Knrzera o rozwiązanie dzierża

wy mytniczej na drodze mosteńskiej i o odszko

dowanie co do pierwszego żądania, polecono Wy

działowi krajowemu do uwzględnienia; co do dru

giego załatwiono odmownie.

Petyeyę mieszkańców przedmieścia żółkiewskie

go we Lwowie w sprawie trudności jakie snowo

dowała idąca tamtędy linia kolejowa do Tarno

pola, przekazano Wydziałowi krajowemu do zba

dania.

Petyeyę gminy Zubia w snrawie zwrotu ko

sztów leczenia za Eleonorę Michałowską szpita

lowi wiedeńskiemu, odstąpiono Wydziałowi kraj.

do zbadania i nwzględnienia.

Miasto Brzeżany uwolniono od opłaty dodatków

na potrzeby krajowe od nowo wybudowanych lnb

dobudowanych domów.

Nad petycyą Salomona Chajesa o wynagrodze

nie za straty poniesione przy dostawie drzewa dla

zakładu obłąkanych na Kulparkowie, przeszła Izba

do porządku dziennego.

P. Komisarz rządowy odpowiadając na interpe

lacyę p. Jasieniekiego w sprawie zarządzenia sta

rostwa w Turce, któremu ustanowił zbiorowego

pisarza dla kilku gmin, wyjaśnia, iż stało się to

wskutek tego, że ’pisarze tamtejsi nie odpowia

dali swemu zadaniu, że zresztą gminy nie były

zmuszone udawać się do tego zbiorowego pisarza

Na tem przerwano posiedzenie o godzinie 3

min. 5 popoł.

0 godzinie 6 rozpoczęto je referatem p. Bart

mańskiego w sprawie udzielenia gminie Brodów

prawa do poboru opłat od napojów gorących.

Po dłuższych przemówieniach pp. G r o c h o 1

skiego i Ząkra, którzy wykazywali, że wła

ścicielowi propinacyi w Brodach nie czyni się tem

ujmy i p. Smolki, który dowodził przeciwnie, tu

dzież sprawozdawcy, p. Bartmańskiego ustawa o

tem nadaniu prawa została uchwaloną w drngiem

i trzeeiem czytaniu.

Z porządku dziennego następuje sprawozdanie

komisyi wybranej do zbadania obecnego stanu

regnlaeyi podatkn gruntowego. Sprawozdawca p.

Męeiński.

Komisya przedkłada następujące wnioski:

1 BZważywszy, że proponowane przez organa

c. k . Ministerstwa skarbu taryfy klasowe są dla

krajn naszego, w stosunku do innych krajów ko

ronnych, zbyt wysokie i niesłuszne;

,zważywszy, że przy klaso waniu przydzielono

ju t w ogóle i tak zbyt wielką ilość grantów do

klas wyższych, a mimo tego są pewne wiadomo

ści, że przy wykonaniu zarządzonego obecnie re

tlasowania organa rządowe dążą do jeszcze wyż

szych rezultatów;

,,Sejm wyraża nadzieję i przekonanie, że Rząd:

na) powstrzyma nadany reklasowanin kierunek

podwyższający i poleci w ogóle swoim organom,

żeby przy tej czynności nie spuszczali z oka głó

wnej zasady sprawiedliwego stosunku tak pomię

dzy krajami jak i wewnątrz kraju;

nb) podda taryfy klasowe ponownemu i ścisłe

mu zbadaniu i uczyni co należy, aby: doprowa

dzić do równomiernego faktycznym stosunkom od—

X)wiadającep;o oszacowania gruntów i zapobiedz

grożącemu ruiną nagłemu a niesłusznemu pod

wyższeniu podatku w kraju naszym.

II. Poleca się Wydziałowi krajowemu, aby wjak

najkrótszym czasie złożył u stóp Najwyższego

Tronu prośbę, żoby w tej żywotnej dla kraju na

szego sorawie słuszności zadość się stało.

n i . Niniejszą uchwałą załatwione zostają pety

cye wniesione przeciw podwyższeniu podatku grun

towego."

W rozprawie ogólnej zabiera głos p. Chrza

nowski. Podnosi, że podwyższenie podatku grun

towego, które w Galicyi wyniesie do dwóch mi

lionów, obniży wartość ziemi w całym kraju o 40

milionów. Podwyższenie to wobec olbrzymiejącego

rokrocznie przywozu zboża i bydła z Ameryki do

Europy musi zgubnie wpłynąć na ekonomiczne

stosunki nasze. Niemieckie i francuskie Towarzy

stwa gospodarcze wzywały już Rządy swoje, aby

chroniły produkcyą europejską od napływu zboża

obcego przez umożliwienie konku’-encyi. Jednym

ze środków ku temu byłoby obniżenie podatku

gruntowego, tymozasem u nas zamyślają o pod

wyższeniu. Anglia wysłała do Ameryki komisyą, któ

ra zbadać ma powody tego wzrostu produkcyi ame

rykańskiej. Sprawotdania swego komisya nie przed

łożyła. Z publikacyi wydanych przez pojednawczych

członków komisyi można sobie nrobić wyob*aże

nie o olbrzymim wzroście przywozu zboża i by

dła do Europy. Mówca przytacza caly szereg cyfr

w tym przedmiocie; o wzroście przywozu płodów

surowych możni sobie wyrobić wyobrażenie z po

równania roku 1868, w którym przywóz z Ame

ryki wynosił 180 milionów dolarów, z rokiem 1878,

w którym on wzrósł do sumy 590 milionów do

larów.

Powody wzrostu takiego leżą w tem, iż od

r. 1877 wielka część kapitalistów zwróciła się do

rolnictwa i zawiązawszy spółki nprawiała obszary

obejmujące 50 do 60 tysięoy akrów. Wskutek

tego obszar zajęty pod uprawę pszenicy zwiększył

się w przeciągu dwóch lat o trzynaście milionów

akrów. My obszaru ziemi pod uprawę zboża zwię

kszyć nie możemy, natomiast możemy ułatwić pro

dukcyę przez obniżenie podatku gruntowego, któ

rego w Ameryce prawie niema i przez obniżenie

kosztów przewozu. Kończy mowea oświadczeniem,

że zabrał głos dla przedstawienia sprawy z tej

strony pozostawiając innym członkom podniesie

nie innych stron (brawo).

P. Abrahamowiczw długiem oklaskami prze

rywanem przemówieniu popiera gorąco wnioski

komisyi. Mowa jego jest następująca:

Wielka to śmiałość z mój strony, iś zabieram

głss w ehwili, gdy Wy*. Iiba za godzinę lub

dwie zamkniętą będzie, i i e zamierzam mówić o

przedmioeie, którego ważność i obszerność mimo

asjwiękizćj oszezędnośai w słowzeh przecież znie

wala do nadużycia eierpliwośei tćj Wysokićj

Izby.

Starać się bedę być jak najkrótszym, najtre

ściwszym, wszelako jnż w tćj ehwili mnssę pro

sić o pobłażliwość, jeżeli przekroczę peryod eza

sn s e względn na bliBkie zamknięcie obrad tego

Wys. sejmn mowoom wskazany.

Szanowni P anow ie! Do jaksgmbnyeh następstw

prowadzi przewaga fiikalismn biurokratycznego

w gospodarstwie państwowem, mnogie na to do

wody znajdujemy w prsedkonstjtacyjnyeh rzą

dach nazzćj monarehii. Fiskalizm ten wedle któ

rego ladanie rządn w gospodarstwie sjołessnem

niemal laesyna i konszy się tem, zaąd rozpoczy

na się pobór pierwszych podątków, istnieje dot^d

mimo 20 -letnleh rządów konitytueyjnyab.

Łagodniejszym jest tylko oo do formy, eo

do treści rzeezy, nie praestał być jednym z g łó

wnych powodów tyeh różnic, które sajkodzą po

między poitanowieaiami zasadaiczemi nstaw ad

ministrasyjno-saarbowTch, a ieh wykonaniem prak

tyesnem, jak niemniój jedną z głównych przy

czyn i nssatgo zastoju ekonomicznego i naszych

słabych sił produkcyjnych.

Kiedy w innyeh krajaek wszelkie usiłowania

sw;óeone są kn temu, aby podnieść produkeyę we

wsselkiah jćj kierunkach, n n u zaledwie jakaś

czynność bndaić aię z uśpienia zaczyna, esy to

w dtiale priemysłn rolniczego, czy w diiJe ^r*e

aaysłu domowego ezy w jakiejkolwiekbąaź in

nój gałęzi pracy lsdzkiój, niemal jednocześnie

walka z fiskalizmem staje zię nieuniknioną. Jak

znajdować wśród dzikich zwierząt, niż w towa

rzystwie jego wysokości, psy to przecie ani wilki,

ani lwy, a kiedy książę cię nie naruszył, zapewne

i psy na ciebie nastawać nie będą, obawy niema.

Całe towarzystwo wybuchło śmiechem.

—

Brawo Jagusiu! — krzyknął marszałek, —

tak lnbię, u ciebie w zgodzie i mowa i czyny.

Wśród śmiechów i dowcipków starzec jęknął

głośno, równocześnie krew buchła na jego odzież

i ziemia gdzie stał zarumieniła się mocno.

Trzeci chłopczyk na ten widok porwał odła

maną gałąź i rezolutnie rzucił się między psy.

Inni pospieszyli za nim, nie dla ratowania star

ca, ale z obawy aby się dziewczyna nie oberwała.

Wszyscy bowiem trzej chłopczyki były to dziew

częta przebrane, które po skończonej uczcie mar

szałek odprowadzał do domn.

Psy odegnano i odprowadzono do oficyn, tym

czasem dziewczynka, którąśmy nazwali trzecim

chłopczykiem, obwiązywała staremn pokrwawione

ręce i nogi, a zobaczywszy powracającego mar

szałka wołała zdaleka: panie Jordanowski, pobie

gnij na zamek, przynieś trochę bielizny i nieco

wina, aby należycie opatrzyć nieszczęśliwego.

—

Bóg zapłać mój paniczn czy panno! — po

wiedział stary.

—

Nie nudź mię twojemi czułościami — odpo

wiedział marszałek na słowo panienki - ma to,

czego chciał, dobrzeby było jeszcze dla niego, że

by się na tem skończyło, zaraz tu nadejdą hajducy

i zabiorą go z sobą, stanie potem przed sądem

moim marszałkowskim i będzie musiał wyśpiewać,

co o tej godzinie robił na zamku i w jaki sposób

się tu dostał. To mówiąc zbliżył się do starego,

chcąc mu się przypatrzeć.

—

Jakto! — zawołał nagle - wy mój ojcze

i panie tutaj, a ja nic o tem nie wiedziałem.

—

Bogn dziękuję, żeś o tem nie wiedział, tylko

tym sposobem mogłem się dowodnie przekonać

o sercu i moralności mego syn* — odparł ojciec.

Na te słowa dwie dziewczyny uciekły, a trzecia

która go właśnie pielęgnowała, pocałowała starego

w rękę i powiedziała:

—

Ma waszmość teraz syna przy sobie, ja już

niepotrzebna, mogę sobie odejść.

—

Kto ty jesteś moje dziecko ? — zapytał się

stary.

—

Nieszczęśliwa sierota bez ojca i matki od

powiedziało dziewczę.

—

Mój dom stoi ci otworem, mam trzy córki,

ty będziesz czwartą, zarówno z niemi przyszłość

ei obmyślę, jeżeli się na to zgodzisz.

- N i e wśród rodziny uczciwej i bogobojnej dla

mnie schronienie — mówiło dziewcze pokornie -

za życzliwość stokrotnie dziękuję, koraystać z ła

ski nie mogę; cóżbyś wasza miłość powiedział

córkom? gdzie mię znalazłeś, zkąd mię wziąłeś ?

trzebaby kłamać ciągle, a tego me umiem_ i nie

chce Pierwszy raz byłam dzisiaj na zamku i osta

tni. Macocha moja. która się zna z synem waszmo

ści, zmusiła mię do tego, obiecując u jaśnie oświe

conej księżny chleb i służbę. Byłam pewną, żęta

księżnę zastanę, marszałek i macocha zapewniali

mię o tem. Dzisiaj dla mnie jedynym przytułkiem

klasztór i jeżeli mi waszmość dopomódz raczysz

do osiągnienia tego eeln, całe życie nie przestanę

mu być wdzięczną i modlić się za niego.

—

Wszystko zrobię co będę mógł, stoję n Ber

nardynów, przyjdź tam moje dziecko w południe,

zastaniesz u mnie księdza, który ci wielką po

mocą w twoim zamiarze będzie.

—

Tymczasem nadeszli hajducy, marszałek k a

zał im odejść, sam pokornie zbliżył się znowu do

° jca

—

Nie moja wina, żem pana ojca nie poznał —

rzekł, chcąc ująć jego rękę, żeby ją ponieść

do ust.

—

Ja cię o to bynajmniej nie winię, żeś mię

nie poznał — mówił ojciec — lecz czem uspra

wiedliwisz złe serce, żeś człowiekowi będącemu

w niebezpieczeństwie nie pospieszył na ratunek?

czem towarzystwo w jakiem cię zobaczyłem? czem

ułatwianie Jego Wysokości prowadzenia nagannego

życia? czem uwiedzenie tej poczciwej dziew

czyny i sprowadzenie jej z drogi cnoty i obowią

zku ? Nank i przykładów podobnych nie otrzyma

łeś w domn, zły duch cię opętał, tylko pracą i mo

dlitwą jego więzy rozknć zdołasz, u dwora tego

dopiąć nie potrafisz, podziękujesz zatem księciu

panu za służbę, spakujesz manatki, przenocujesz

u mnie, a jutro ino świt, wyruszymy do Jażdźe*

wa, gdzie przy pomocy boslriej odzyskasz zdro

wie moralne i łaskę Ducha świętego.

—

Wasza miłość ojcze i panie mój zapomina

cie, że to dwór monarszy, a ja znacznym urzędni

kiem jestem, bez narażenia na pośmiewisko księ

cia, nrzędu i siebie w ten sposób stanowiska mego

opnszczaćbym nie mógł, gdybym tego nawet pragnął,

zresztą nie mam samiarn opuszczać dworu, na

przód, że do domn niema po co wracać, powtóre, że

na tej drodze spodziewam się dobić majątku i zna

czenia, a i wam panie ojcze nie powinno byó obo

jętnem, że imie Jordanowskich zasłynie i po za

rodzinny zaścianek.

—

Mam ja przeczucie smutnej sławy, jaka cię

czeka - przyczem zrobił gest, jak gdyby k o ^

szyję ucinano.

Marszałka ubodły do żywego słowa a bardziej

jeszcze gest, rzekł więc opryskliwie.

—

Jestem już pełnoletni i potrafię się rządzić

własnym rozumem, czem jestem winienem sobie

i tej poczciwej ciotce, która się więcej losem moim

zajmowała, niż ten do którego z prawa przyro

dzonego należało. Jej zawdzięczam urząd, którego

mi w eałem Mazowszu zazdroszczą.

— Bogdajbyś kiedy nie przeklinał chwili, w Któ

rej się ta ciotka tobą opiekować zaczęła!

—

Bez niej nie byłbym dzisiaj marszałkiem

dworu książąt mazowieckich.

—

I wielkim rajtarem księstwa mazowieckiego,

czerskiego, ziemi łomżyńskiej, różańskiej i ciecha

nowieckiej — odparł ojciec — naprawdę żaden

z Jordanowskich nie piastował jeszcze tak wyso

kiej godności, dopiero syn mój ma opromienić

przeszłość i przyszłość naszego domn tą niepospo

litą zasługą i chwałą.

—

Klnę się waszej miłości, że nie czynię tego

z rozpusty.

—

Wiem o tem, i to mnie najbardziej boli, roz

pusta ustaje z wiekiem, ale umysł przewrotny nie

opuszcza człowieka do grobowej deski; jeżeli tego

nie czynisi z krewkości, to czynisz ze siuialstwa

lub z gorszych jeszcze pobudek, o których mi już

nieco powiadano, żaden chrześcianin godzien tego

imienia, czegoś podobnego by się nie dopuścił, a

już szlachcic umarłby ze sromu na samą myśl, że

go uważać mogą za odpowiedniego do podobnych

usług.

Na czyim wózku Bię jedzie tego piosnkę się

ammn-j?”!,

*°«*»*****. WyJiw»f 8l»Sste!« I dal idąW tue

Cł,a

° 8*" »0 Us ***** «*»««*. w Krakowi* po 10 a, w« Lwowie lak a pHa?łką poratow* 11«

V*CRanciala wyaoili

Pont« w p a s t w i. A a r t n w d r t « ......................................................

"*ffŁ?*

* - J ° . _^ j*Ł,?g?°yH *Płffli Belga,* fcwąi««ji Tai^r*

y«h państw naleiącyeh do iwiąskn poeatowsgo ......

81 ab.

8 ab.

8 sir.

,,ł fr14* ** *** *» *stalaiH* *niswniestara.

BUty

PlonlęineaM prenumeratę i ogłoszenia (luiersty) upnasa się nzdayłzd frmrnyi

Administraeyi Czaru w Kr»kowie.—

Listy reklam acyjne n ’eopicctftouHZ%e a le podlegają opłacie

pocztow ej.

Lutów nttfrankowmtyeh nie przyjmuje sle.

* * * » » « s u m nadsyłane Redakoyi nie zwraoają się, leoz bywają niszczone.

*»*eemewaiępiip|H a|ąi

Wbrak«dei ilahMmpi .OtABC«tUiM. » i .

tadągmrals B. A . Krzyłaaewzkiage, kudeł ’łn «^ . __ .

Ł.tTZ!uj?*

opłatą od mlsjm wier.wi drukiem drobnym (pettt^SS’

",1

raz po6 eent.ladsrtaad (na8iteontiro

eent.u każdyraa.asl...«U . «

t e J f wierasa droMesi drobnym po 80

Mąz. cenąl ab. od MOegzem. dl.

CS,%».S%sj”SSKSi;aś^jąySgigiS ?;Ł^

ftakże w Pradze) H M n..n

u,’

j o V 1 WWilawlBfc 4 Oppelik, Stnbenbaatel Nr. 1 *?2

(takie W Prądu), R. M o-c(t*We w Berliuie Hamburgu, Monachium I Nc^mb^rdze), G. L.Daube

a Lomp. (takie w Frankfurcienad Menem), Rotter * Comp. Slemergaese 18.

1 of 6 • Strona 1

Czas.

➔

Description

Structure

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" :

PD-001-2007-02

Similar

Similar publications

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 157 spotkanie p.t. "Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa (SKOK) »Jaworzno« w Wieliczce - 10 lat działalności (2000-2010)". R. 14 (2011), Zeszyt 102.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 103 spotkanie z serii: "Wsie w Gminie Wieliczka" (4): "Byszyce". R. 9 (2006), Zeszyt 48.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 93 spotkanie z serii: Wsie w gminie Wieliczka (3): "Mietniów". R. 8 (2005), Zeszyt 38.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 144 spotkanie z serii: "Wielickie rodziny (7): We dwoje 50 lat i więcej …" Zofia i Leszek Stochowie oraz rodziny Dunikowscy, Gołdowie, Grubeccy". R. 12 (2009), Zeszyt 89.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 165 spotkanie z serii: "Wsie w gminie Wieliczka" (9): "Janowice". R. 14 (2011), Zeszyt 110.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 137 spotkanie z serii: "Wsie w Gminie Wieliczka" (7): "Grajów". R. 12 (2009), Zeszyt 82.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 175 spotkanie z serii "Wsie w gminie Wieliczka" (10): "Dobranowice". R. 15 (2012), Zeszyt 120.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 96 spotkanie z serii: "Wielickie Rodziny (3): We dwoje 50 lat i więcej …" p.t. "Krystyna i Aleksander Okońscy oraz rodziny: Kozaków, Śmigielskich, Widomskich". R. 8 (2005), Zeszyt 41.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 193 spotkanie z serii: "Wielickie rodziny (11)… We dwoje 50 lat i więcej…" "Halina i Franciszek Stachurowie, Lucyna i Józef Świetlikowie oraz rodziny: Hyszków, Siodołkiewiczów, Skoczylasów". R. 16 (2013), Zeszyt 138.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 132 spotkanie z serii: "Wielickie Rodziny (6): We dwoje 50 lat i więcej …" p.t. "Klementyna i Bolesław Piotrowscy, Irena i Czesław Szelągowie oraz rodziny: Batków, Kaszowskich, Twardoszów". R. 11 (2008), Zeszyt 77.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 145 spotkanie z serii: "Zabytki Wieliczki" (24) p.t.: "Dom Śląski, Plebiscytowy im. Gabriela Narutowicza i jego mieszkańcy". R. 13 (2010), Zeszyt 90.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 147 spotkanie z serii: "Ojciec i syn w rodzinie" p.t. "Józef i Eligiusz Duda". R. 13 (2010), Zeszyt 92.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 105 spotkanie p.t. "Dyrektorzy Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Matejki w Wieliczce w latach 1910-2006". R. 9 (2006), Zeszyt 50.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 154 spotkanie p.t.: "Tradycje i rozwój lecznictwa w Kopalni Soli »Wieliczka« (KSW) - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (NZOZ) - Podziemny Ośrodek Rehabilitacyjno-Leczniczy". R. 13 (2010), Zeszyt 99.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 94 spotkanie p.t. "100 lat działalności Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) w Wieliczce 1905-2005". R. 8 (2005), Zeszyt 39.Duda, Jadwiga 1955-

Read

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 140 spotkanie z serii "Zabytki Wieliczki" (23): "Rynek Górny w Wieliczce i jego mieszkańcy". R. 12 (2009), Zeszyt 85.

Mirador viewer