Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 432 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

M 15.

Kraków W, Stycznia - Poniedziałek.

ßok 1851.

n}cliodzi wJKrofcowie

codziennie, wyjąwszy Niedziele i Święta.

Cen«i

W KRAKOWIE miesięczna 6 zip.

—

kwartalna 1 6 zip. polską monetą,

w kraju kwartalna razem z przesyłką pocztową 5 zlr. 20 kr. m. k.

i*b*ze(lpta1a

przyjmuje sięwKsięgarniF.Baumgardtena przyGłównymRynkuNr453

l’ieniądzeprzesyłająsiębezpłatniepocztą wprostdoiuóra expedycyi czasu

wyraziwszy na kopercie: npre numeracyjne pieniądz e."

CZAS

P;rzyjmują się

ogłoszenia, rozprawy, odezwy wszelkiego rodzaju.

doniesienia literackie, księgarskie, handlowe, przemysłowe, rólnicze itp.

UWIADOMIENIA tyczące się sprzedaży, kupna, dzierżaw itp.

%n olila!ą

od wiersza petytowego za jednorazowe umieszczenie po 8 groszy, następne po

3 !n-osze

z dopłatą 10 krajcarów za każdą publikacyą na stepel rządowy.

Li«ty

niefTankowane nieprzyjmują się, wyjąwszy od stałych lub znanych korespondentów.

Numer pojedyiiczy kosztuje 10 groszy.

Dla wygody Szan. Abonentów, którzy się

z zaprenumerowaniem C z a su spóźnili, o g ła

sza się dwumiesięczna prenumerata: t. j.

na miesiące L utj I HarZCC

kwartału !s° 1851 r.

w kwocie złl*« 3 XI*. 40 III. c.

Administracya Czasu.

Kraków 19 Stycznia.

Kwestya kościelna.

Przed wszystkiem z góry oświadczamy, iż

kogo ta kwestya nie obchodzi, kto jej nie

przyznaje potężnego w p ływ u , jaki w arty

kule naszym z dnia 8 b. m. wstępnym do

tej materyi, wzkazaliśmy, ten lepiej zrobi

aby artykułów o niej nie czytał, bo mogą

bydź długie a z natury swojej nie bardzo

zabawne. — A le kto choćby niebył jednego

z nami przekonania, pojmuje całą w agę

pytań do porządku duchowego odnoszących

się, tego prosimy aby nas czytał z tą roz

wagą, dobrą wiarą i wyrozumiałem uspo

sobieniem, które ułatwia uznanie prawdy,

a często do niej prowadzi.

Szczególne widzieliśmy w Kwietniu i Maju

roku zeszłego zjawisko. —

Monarcha na

przedstawienie Ministeryum w ydał patent

kruszący więzy, któremi dawni W ładzcy

Austryi, głównie Józef II, skrępowali na

korzyść w ła d zy Monarszej rzecz najwol

niejszą na świecie, Wiarę i Sumienie, a

które lat temu 6 0 okładem wyw’o ł a ły re

wolucyą w Belgii i przyprawiły dom R a

kuski o utratę perły swojej korony. Równie

na sejmie w W iedniu, jak i w Kromieryżu,

w e wszystkich redakcyach praw zasadniczych

(Grund- R echte) /.nachodzimy najwyraźniej

położoną zasadę , że kościół ma bydź wol

nym , niezaw isłym od państw’a, nieuciążanym

w stosunkach z widomą swą głową, panem

swego majątku: jakoż w Kromieryżu zasa

dy te większość przeważna uznała, depu

tacya za ś nasza zbyt często rozdwojona,

tutaj jednozgodnie wotowała.

Zdawało się przeto, że zasada tak isto

tna dla wolności, zasada, w’ której imieniu

powstała 1790 Belgia przeciw A ustryi, a

w 1 8 3 0 przeciw Holandyi; zasada przyjęta

przez sejm w Kromieryżu, głoszona przez

w’szystkich obrońców wolności w roku 1 8 4 8 ,

będzie powitaną dzisiaj, kiedy gw a łtu nikt

w ładzy robić niemógł, i kiedy władza w u

znaniu tylko prawdy i sprawiedliwości dzia

łała, z zapałem, w każdym razie z ocenie

niem i w’dzięcznością przez te przynajmniej

organa opinii publicznej w Austryi, które

jak twierdzą, stoją na czele postępu i my

śli liberalnej. Rozumieliśmy, że te organa

wytkną co w patencie z dnia 1 8 kwietnia

1 8 5 0 r. jest niedostateczne, o ile nie prze

prowadza w zupełności zasady przyjętej, i

żądać będą dochowania tak pięknie rozpo

czętego dzieła.

Stało się inaczej: Koresponden( Austry

acki i Reichszeitung, z którą tak często

byw’amy w niezgodzie, trafnie oceniły wa

żność zrobionego kroku, i błogie następno

ści, jakie z niego przyszłość wyprowadzi.

Lloyd, Ost-Deutsche-Post, Wanderer i Uni

on, pominiemy chór drobniejszych, powstały

przeciwko patentowi, po w stały tem samem

przeciwko prawom zasadniczym Kromieryz

kim , przeciwko prawom z dnia 4g o marca,

przeciw konstytucyi samej, której patent był

konieeznem następstwem, z jednozgodną

zaciekłością, która nas nie pomału zadziwiła.

C zy przypadkiem dzienniki tych za sad, albo

lepiej powiemy, bez zasad, bo ogólniki jak

postęp, wo!n oś ć, prawa człowiek a,

to nie są za sady, rozumieją, iż dziennikar

stwu przystoi zaw sze przeczyć, skoro tylko

władza krok zrobi} dobry albo zły ? My tu

głębszą widzimyprzyczynę. Ludzie tak zwan

liberalni wAustryi, uwięźliw formułachjuż dzi

trochę przestarzałych ; dla w’ielu z nich ucie

miężenie kościoła i sumienia, to tolerancya

przecięcie stosunków duchowieństwa z Rzy

mem,

to wolność kościoła austryackiego

poddanie najwyższej władzy duchownej bis

kupiej pod kontrolę biór cyrkularnych, U

mądrość stanu;

zaprowadzenie niekarnośc

w hierarchii duchownej, to rękojmia wolno

ści dla niższego duchowieństwa.

A tutaj schodzą się z zasadami dawne

przedmarcowej administracyi, której duch je

szcze nie obumarł,

a która w tak piękne

harmonii

umiała

wszystko zrównoważyć

utrzymać w obmyślanym rozumow’o a prior

porządku, w którym przestrzegała, aby się

nie wkradło ani za wiele niewiary (zwła

szcza dla ludu) ani za wiele fanatyzmu, iż

wszystko allait au mieux dans le mei!leur

des mondes, aż huknął grom dnia 14 mar

ca 1848 r.

1 to jest istotna przyczyna

tylu jednozgodnych w tym przedmiocie gło

sów.

—

Ferment XVUI. wieku, który się

już we Francyi przetrawił, burzy jeszcze

w Austryi, szczególniej u pół-uczonych, u

pół-ludzi stanu, a takich też tu w klasie

oświeconej najwięcej; jest tu wprawdzie chęc

wolności xv uściech, ale jej niema xv sercu.

Dla tego zamiast wystąpić na drodze uczo

nej polemiki z kościołem w’ zapasy, co wol

no i do czego otwarte pole, wolą go osła

bić wewnątrz, zalać rozkładającym niekar

ności kwasem,

wskazując duchowieństwu

administracyi

cywilnej niby

obronę,

władzę najwyższą, której to znowu czuły

mi robią się opiekunami, zatrwożyć z jednej

strony przewagą, jakiej kościół na tej dro

dze mógłby nabyć,

z drugiej wrażeniem,

jakie niby podobne postanoxvienia na massach

zrobiły.

Na massach? — Massy o ile do jedno

ści kościoła katolickiego nie należą, a takich

xv Austryi niemało, patrzą na te postano

wienia z pociechą, bo xv nich widzą usza

nowanie swych praw, bezpieczeństxvo swego

wyznania; o ile zaś do niego należą, wi

dzą tylko dotrzymanie tego, co od xviekoxv

im należało,

a słoxvo Monarchy dnia 4go

marca przyrzekło.

—

Któż przeto tak gor

lixvie podnosi głos w obronie wolności ko

ścioła austryackiego (znaliśmy wolności angli

kańskie, o austryackich od 18 kwietnia pierw

szy raz słyszymy). Albo ludzie bez wiary,

którym nikt niewiary nie broni, ale którzy

na tem nie poprzestają, lecz chcą innych

wiarę ukrócić, albo ci z urzędnikóxv, co na

wykli do kontroli wszystkiego, nawet su

mienia, albo źli księża, którym milsza kar

ność administracyjna niż duchowna.

—

Ale

cóż ci ludzie mają za sprawę z naszem prze

konaniem? — Dla jednych powinno być rze

czą obojętną, dla drugich już czas prze

szedł, dla trzecich stoi kościół niemieck

otxvorem.

—

A xvięc te tak zgodnie podnie

sione głosy,

niemają nic wspólnego z ti

spraw-ą i zaiste,

na żadną uxvagę władz)

nie zasługiwał)y bo we własnym interesie

tylko interessowani słuchanemi być winni.—

Spytajcie m ass, czy chcą, aby duchowień

stwo było karne, duchowe, poświęcone,

takiem tylko być może, kiedy będzie wolne

ściśle z swą połączone głową, odpowiedz»

wam jednogłośnie: chcemy!

A jednak te głosy nie zostały, jak mu

’ simy z boleścią wyznać bez skutku: przyj

dzie nam później te skutki rozebrać; dzis

dla tego zastanowiliśmy się nad zrozumie

niem tych praw v* prowincyach niemieckie!

i czeskich, aby różnicę naszego usposobie

nia wystawić i z pociechą uznać, że mx

wolność inaczej, głębiej, sumienniej, jak li

beraliści niemieccy, rozumiemy, bo powta

rzamy} błogą owionęła nas pociechą zgo

(dność deputacyi polskiej w Kromieryżu, ro -

śzumiemy też,

iż i xv kraju rzecz ocenioną

właściw’ie została; idzie o to, aby ją pojąć

; i w życie xvprowadzic.

Posiedzenie Rady miasta Krakowa z dnia 14

stycznia 1851 roku. —

Początek ogodzinie 4 lj»

po południu.—

obecnych 35.

Po odczytaniu i przyjęciu protokółu posiedze

nia z d. 4 stycznia r. b. przypuszczono do po

słuchania pp. Meciszexvskiego i Bochenka, któ

rzy jako delegowani od pogorzelców do ułoże

nia projektu pożyczki w Wiedniu xvpływali, a

to celem dania stosownych objaśnień do tegoż

projektu.

Po zaproszeniu tychże panów na salę obrad,

’ p. Meciszewski zabrawszy głos, prosił prze

dewszystkiem: o okazanie sobie oryginalnych

warunków,jakie Rada miejskaprzedstawiłaWy

sokiemu Ministeryum, utrzymując, jakoby w dru

kowanej relacyi na wydział, sprzecznie z przed

stawieniem do Wiednia uczynionem, niektóre o

ko!iczności zamieszczone były. Następnie za

pytał się dla czego ponjimo wydrukowania za

rzutów’ delegowanym ze strony Rady miejskiej,

nie zostało również wydrukow’ane ich memoran

dum Jego Excellencyi Ministrowi przedłożone;

w kłórem wyłuszczyli powody sxvego postępo

wania.

l)alej rozbierając drukiem ogłoszoną relacyą

dowodził: Ze mylnie w niej zamieszczono, ja

koby delegowani ze strony pogorzelców, do Ra

dy miejskiej xv dniu 28 sierpnia 1850 r. żądali

wów’czas od tejże adhezyi, do ułożonego przez

siebie projektu, tw’ierdząc, że dla zbyt krótkie

go czasu, żądanie to, byłoby niestosoxvne, a j

nawet daremne, gdyby Ministeryum projektu nie

przyjęło; że ciż żądali tylko odpowiedzi od Ra

dy miejskiej: czyli udzieli swej gwarancyi po

życzce, xv razie gdyby Wysokie Ministeryum

takowej się domagało.

Ze błędnie zamieszczono wr relacyi, jakoby

w projekcie Rady miejskiej, m iarą udzielić się

mającej pożyczki pogorzelcom, miało być 3/4

części w’artości domów, wraz z wierzytelnościa

mi po odbudowaniu tychże; gdyż w’ projekcie,

delegoxvanym Rady miejskiej przesłanym wyra

źnie stoi przed pożarem.

Następnie żądał powtórnie, przedłożenia i od

czytania oryginalnego projektu Rady miejskiej,

co jednak z uwagi, że: stosow’nie *do istnieją-’

cych przepisów, jedynie do posłuchania, a by- ’

najmniej pod żadnym pozorem do dyskussyi, de- 1

legowani przypuszczeni nie zostali, stanowczo

mu odmówionem było.

W dalszym rozbiorze relacyi twierdził, że

gdyby w projekcie Rady miejskiej zamiesz

czoną była wartość domu przed pożarem, to ;

natenczas większa część właścicieli domów po

gorzałych, pożyczki by niedoszła.

Jeźli zaś

w tymże projekcie zamieszczoną jest wartość

po odbudoicaniu; to zastrzeżenie to, mniejsza

daleko rękojmią pewności pożyczki daje, niźli

przepisy projektu w’iedeńskiego; dowodząc sw e

go twierdzenia, przykładem domu po pożarze

na 30,000 złp. oszacowanego, obciążonego xvie

rzytelnościami hipotecznemi wysokości 22 ,000

złp.,

na restauracyą którego, wedle kosztorysu(

potrzeba 50,000 złp. a którego w’łaściciel we

dług jego twierdzenia, stosownie do zasad pro

jektu wiedeńskiego otrzymałby pożyczki jedynie

32,840 złp. gdy tymczasem według zasad pro

jektu Harfy miejskiej miałby praw o pożyczyć :

jokoło 60,000 . Zbijając twierdzenie w re!acyi, 1

jakoby fundusz rezerwowy i manipulacyjny prze- 1

znaczony był na opłatę procentu od l.isfów za

stawnych, dowodził, iż takowy ma na celu za

stąpienie chwilowego niedoboru, a z tąd utrzy

manie kredytu.

Co do przepisu iż w razie nie- I

doboru, takow’y Rada miejska od ogółu należą

cych do Gminy ściągnie, oświadczył, iż prze

pis ten jest dawny i konieczny, wypływający

z samego urządzenia Gminy, k’onieczny zaś dla i

jego aby gwarancya pożyczki ogólnie w pro

jekcie Rady miejskiej oznaczona, jasno i dokła

dnie wyłuszczoną była.

Co do rekursów stron

interessowanych i członka komitetu ze strony s

rządu wyznaczonego, od decyzyi Rady miejskiej

w przedmiotach pożyczki wydanych, o których 1

relacya wspomina, utrzymywał, że przepisu te

go, nie ma w oryginaln’ym projekcie JE . Mini

strowi złożonym; że był wprawdzie propono-f

wanym, lecz później na xvyrazne żądanie radz- r

cy ministeryalnego referenta przedmiotu został

zastąpiony przepisem, przyznającym jedynie te- k

muż członkowi rządu prawo reto, w razie xvi- z

docznej obrazy ustaw , i źe jedynie przez po

myłkę, xv egzemplarzu dla Rady miejskićj prze- 1

znaczonym delegowani tejże Rady, przepis da- k

w-ny wykreślić zapomnieć musieli. Mylnie (we

dług jego mniemania) twierdzi relacya jakoby

właściciel domu był panem kosztorysu, albowiem

projekt w’iedeński pozostawia Badzie miejskiej

prawo nakazania nietylko sprawdzenia, ale na

wet przerobienia kosztorysu.

Prawdą jest iż

w projekcie zamieszczono przepisy, że pożyczka

udzielaną będzie porządkiem podań do Dzienni

ka. Przepis ten jednak z tej przyczyny był za

mieszczony, że początkow-o była nadzieja otrzy

mania pożyczki jedynie 500,000 złr. która to

summa widocznie nie w-ystarczającą była, aby

wszystkim zgłaszającym się dać pożyczkę a roz

dział proporcyonalny okazał’się nie praktycznym.

Dla tego też do tego przepisu dołączono uwa

gę, iż takowy delegowani uważają "za niespra

wiedliwy, o której to uwadze relacya milczy.

Mylnie w relacyi zamieszczono, aby w-szyscy

nabywcy domów zgorzałych, przed zatwierdze

niem projektu, wyłączeni byli tymże projektem

od udziału w pożyczce, gdy to się dotyczę je

dynie spekulantów, a nie naturalnych spadko

bierców. Mylną jest również okoliczność w Re

lacyi jakoby z uzyskaniem pożyczki skończyła

się Missya delegow-anych od pogorzelców, bo

jeźli jest" praw-dą, że pogorzelcy mieli prawo

wpływać na warunki pożyczki Gminie udzielo

nej, dla czegóżby niemieli wpływać na warunki

dostania pożyczki.

Co do zarzutu jakoby delegow-ani pogorzel

ców przybrali na siebie rolę kontrolerów gminy,

co samego rządu tylko może być przymiotem,

zarzut ten jest również mylny, bo każden czło

nek Gminy jest z samego praw-a kontrolerem tej

że i jej organem. Mylnem również jest twier

dzenie, jakoby kasa stowarzyszenia przyjmując

kupony za gotówkę —kuponami tymi samymi wy

płacać musiała naleźytości tak, że w końcu

właściciel wierzytelności wzamian za takową o

trzymałby papier nic nieznaczący, jest to bo

wiem prosta operacj-a finansowa;

w relacyi

spuszczono z uwagi że dłużnik prócz 4% na

wymianę kuponów, 2°/0 na umorzenie wierzytel

ności w gotówce płacić jest obowiązany. Dla

tego w projekcie wiedeńskim od dobrodziejstwa

pożyczki w-)-łączono własności instytutowe, bo

mając nadzieję dostania pożyczki wysokości je

dynie 500,000 złr. takowa nie mogła wystar

czyć na podniesienie wszystkich domów pogo

rzałych, w-łasności zaś instytutowe mając hi

potekę czj-stą, wszędzie z łatwością pożyczkę

uzyskać mogą, byle tylko do tego przez Rząu

upow-ażnionemizostał)% Niema przyczyny, aby

administracya pożyczki wymagała kosztów, bo

Bada Miejska administrować będzie przez swo

ich urzędników, którzy jako tacy są już płatni.

Mylnem jest również jakoby Ilada miejska gwa

rantując pożyczkę, stała się właścicielką pie

niędzy wypożyczonych—bo Wysoki Rząd po

życzając takow-ych, nie zrzeka się ich własno

ści—Bada zaś Miejska jest w tym razie admi

nistratorką i ręczycielką, że na właściwy cel

użyte będą.

W zakończeniu rozbioru relacyi , oświadczyli

deputowani, że JE. Minister zaledwo po wiel

kich trudach i po przedstaw-ieniu, iż Rząd ro

biąc dobrodziejstwo, winien takowe robić w zu

pełności, tak żeby było skuteczne, skłonjł się

do udzielenia pożyczki 1,000,000 złr. Ze je

żeli Bada Miejska projekt obecnie przedstawio

ny odrzuci—to żadna pożyczka do skutku nie

dojdzie, że w tym wypadku pogorzelcy z swej

strony wystąpią przeciw postanowieniu Rady

Miejskiej, i że przez ubytek z obiegu4 ,0 0 0 ,0 0 0

złp.,

które stałyby się wsparciem najpotrze

bniejszych, niezliczone straty miasto nasze dot

kną. Bez uzyskania pożyczki nikt nie będzie się

w stanic budować.

Po ustąpieniu deputowanych postanowiono —

z przyczyny potrzeby odczytania koni’ecznych do

przedmiotu dokumentów i projektu (co długiego

czasu wymaga) dalsze w tym przedmiocie roz

prawy do następującego posiedzenia odroczyć.

Z porządku dziennego uch«’*I°no — upowa

żnienie vice-prezesa do m/anowania Referenta

sądowego przy Radzie Mi’ejskiej w miejsce peł

niącego też obowiązki, a zmarłego p. Stanisła

w-a Leszczyńskiego, byłego rendanta papieru

stęp!owego, oraz doprzedstawienia, ażeby no

womianow-any mögt uzyskać dyetę po złr. 1 m.

k. dziennie.

Z tytułu zasług długoletnich, postanowiono

przyznać Mikołajowi Wonajdowiczowi posłu

gaczowi kasy głównej miejskiej, wynagrodze

nie jednorazowe w kwocie złr, 25 ni. k

Podob nież p. Henrykowi Trzcińskiemu w tejże

kassie pracującemu, roczne wynagrodzenie do

złr. 400 m. k

podnieść—nakoniec:

P. Teodorowi Łuszczyńskiemu komisarzomi

Rady Miejskiej z tytułu mozolnych czynności

konskrypcyjno-wojskowych przyznać jedno ra-

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction