Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 707 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 135

Kraków, Czwartek 24 Marca 1910.

Rocznik LX III.

(Numer poranny).

Wybuch Etuy.

Cattania. (B. kor.) Ubiegłej nocy instrumenty

seismograficzne tutejszego obserwatoryum zano

towały 23 lekkich wstrząsnień ziemi.

0 godzinie 8 minut 15 rano nastąpił wybuch

Etny z krateru w wysokości 2.400 metrów,

z którego zaczęła się wydobywać lawa i

popiół.

Cattania. (B. kor.) Wybuchy Etny trwa

ją dalej; utworzyły się cztery kraterr

z których lawa spływa na sąsiednie pola

uprawne.

Mesyna. (B. kor.) Wczoraj o godzinie 2 mi

nut 30 i o 4 w nocy nastąpiły dwa bardzo

silne wstrząśnienia ziemi, które jednak

nie wyrządziły szkody.

Saaamli:dEyCT.

«H.srósŁ’wr.

Wiedeń. (B. kor.) Wiener Zeitung ogłasza:

Cesarz sankcyonował uchwaloną przez Sejm ga

licyjski ustawę, dotyczącą dalszych zarządzeń

z powodu wygaśnięcia prawa propi

nacyi, oraz ustawę dotyczącą rozdziału rocz

nej kwoty 2,250.000 koron między 37 miast,

którym do końca roku 1910 przysługuje wy

łączne prawo propinacyi.

Po rozwiązaniu sejmu węgierskiego.

Budapeszt. (Tel. pryw.) Członkowie gabinetu

odbyli wczoraj przed południem Radę mini«te

ryalną, na której, jak doniesiono, omawiano

*prawy bieżące. Słychać jednakże, że Rada mi

nisteryalna zajmowała się położeniem polity«z

nem i kwestyą rozpisania nowych wy

borów. Hr. Khuen-Hedervary udaje się dzisiaj

do swoich posiadłości na święta.

Echa zajść w sejmie węgierskim.

Budapeszt. (Węg. B . kor.) Policya przesłu

chiwała wczoraj tych świadków, którzy dobro

wolnie się zjawili do zeznawania o poniedział

kowych zajściach w sejmie. Zeznania świadków

obciążają byłych posłów Zachariasa,

Hofmana i Markosa.

Budapeszt. (Węg. B. kor.) Wczoraj zjawiła

się u prezydenta ministrów hr. Khuena Heder*

varego deputacya narodowej partyi pracy i wy

raziła mu swą sympatyę z powodu oburzających

zajść poniedziałkowych. Prezydent ministrów po

dziękował za te objawy sympatyi i rzekł, że o

burzenie całego kraju złagodzi w oczach świata

hańbę, którą się okrył parlament węgierski.

Korupcya w Ameryce.

Londyn. (Tel. pryw.) Z Nowego Jorku dono

szą, że przeciwko 60 członkom magi

stratu w’Pittsburgu wytoczył sąd wyższy

dochodzenia z powodu przekupstwa.

Kanclerz niemiecki w Rzymie.

Rzym. (B. kor.) Kanclerz R zeszy Bethmann—

Hollweg udał się wczoraj z pruskiego poselstwa

przy Stolicy Apostolskiej w towarzystwie pru

skiego posła przy Watykanie hr. Miihlberga oraz

posła Flotowa o godzinie wpół do 12 w połu

dnie do Watykanu i przyjęty został przez Pa

pieża na audyencyi, która trwała trzy kwadran

se. Następnie kanclerz został przyjęty przez se

kretarza stanu kardynała Merry del Val, poczem

powrócił do poselstwa.

Rzym. (B. kor.) Kardynał sekretarz stanu

Merry del Val złożył wizytę wczoraj po połu

dniu kanclerzowi niemieckiemu w pruskiem po

selstwie.

Rzym. (B. kor.) Minister spraw zagranicznych

hr. Guieciardini udał się wczoraj do niemieckiej am

basady, gdzie odbył z kanclerzem Rzeszy kon

ferencyę.

Rzym. (B. kor.) Minister spraw zagranicznych

i hrabina Guieciardini wydali wczoraj na cześć

niemieckiego kanclerza obiad, w którym wzięli

udział: prezydent ministrów, minister rolnictwa,

ambasador niemiecki,

włoscy

ambasadorowie

z Paryża i Berlina, jeneralny adjutant króla

senator Tittoni.

Pariameiit angielski.

Londyn, (ii. kor.) Izba gmin odroczyła się do

29 b. m. Po ponownem podjęciu obrad zacznie

*ię debata nad rezolucyami.

«...

Kró? Piotr w Petersburgu.

. Petersburg. (Pet. Aj. tel.) Król

Sl? wczoraj rano z Carskiego Sioła

kurga i po południu złożył wizytę carowej-w

wle oraz wielkim książętom.

Wiedeń. (Tel. pryw.) W tutejszych kołach

dyplomatycznych zwrócono uwagę na laKt, ze

car, przyjmując króla Piotra, nie miał odznacze

nia ustanów onego przez Karageorgewiczow, lecz

order serbski, jaki mu nadał król Aleksander.

Stało się to jak mówią, dlatego, ponieważ

Piotr po objęciu tronu nadał ów order, za o.

przez Karageorgewiczow, oficerom, ktoizy na

Ż6li doi* SpigkU.

n/,(m

Petersburg. (B. kor.) Na cześć króla Piotra

wydał wczoraj serbski poseł Popovic ucz v,

w której w z i ą ł udział król wraz z wszystkim

Przybyłymi z nim dygnitarzami serbskimi, oraz

Stołypin , fewolski, Kokoweew iSuchomlinow.

w.,—

------ - " ’—

Król bułgarski w Konstantynopolu.

Konstantynopol. (B. kor.) Król bułgarski

królowa byli wczoraj przed południem ° be ^

na posiedzeniu parlamentu.

Parlament uchwa i

podziękowanie dla króla bułgarskiego za odwie

dziny.

Kraków, czwartek, dn. 24 marca.

Dziś:

Kalendarzyk kościelny: Tymoteusza.

Kalendarzyk astronomiczny: Wschód słońca o go

dzinie 5’34, zachód o godzinie 5’36 długość dnia go

dzin 12’20.

T eatr miejski: zamknięty.

Teatr indowy: zamknięty.

Łoterya spożywcza na Zakład św. Jadwigi w= ujeż

dżalni przy ulic_y Zwierzynieckiej po południu.

Złożenie wieńca na kamieniu pamiątkowym w Rynku

Głównym .

Doroczne zgromadzenie kandydatów adwokackich o

godz. wpół do 7 wieczór w Izbie adwokackiej (ul. Go

łębia).

W ,,Żywym Dzienniku", który się odbę

dzie w auli Uniwersytetu Jagiellońskiego w niedzielę

dnia 3 kwietnia na rzecz tegorocznej kolonii waka

cyjnej młodzieży szkół średnich, w dziale artykułów

przyjęli dotychczas współpracownictwo pp.: prof. Uniw.

Dr Stanisław Ciechanowski redaktor Prze glą

du lekarskiego, Witold Noskowski współredak

tor Csasu, dyr. Roman Z a w i1iń sk i redaktor

P o ra d n ik a językowego. Wybitne nazwiaka dzien

nikarzy i publicystów krakowskich dają gwarancyę,

żo sprawy aktualne będą uwzględnione w sposób

zapewniający »Dziennikowi" pełne powodzenie.

Łoterya fantowa (święcone) na zakład św.

Jadwigi odbędzie się dzisiaj po południu w ujeż

dżalni przy ulicy Zwierzynieckiej. Wczoraj już zno

szono tam fanty: szynki, kiełbasy, polędwice, drób

wszelkiego gatunku, flaszki wina, babki, ciasto it. d.

Ujeżdżalnia przedstawiać się będzie jak olbrzymia

hala zastawiona »święconem". Jak słychać, setki o

sób wybierają się na dzisiejszą ioteryę,pragnąc spró

bować szczęścia i poprzeć humanitarny zakład św.

Jadwigi.

Mycie n ó g . w katedrze na Wawelu odbę

dzie się dzisiaj podniosła ceremonia umywania nóg

dwunastu ubogim starcom. Ceremonii dopełni, a za

razem wypowie odpowiednie feżzanie X. biskup Nowak.

= Ś n i e g . Po wiosennych dniach w połowie marca,

przychodzą zimowe. W palmową niedzielę padał gę

sty śnieg z deszczem; wczoraj przeszła nad naszem

miastem burza śnieżna, pokrywając białymi płatkami

całe miasto, zielone trawniki na plantacyaeh i krzo

wy, wypuszczające młode listki. Zawierucha śnieżna

trwała kilka godzin, przy ostrym północno-zachodnim

wichrze. Śnieg stopniał wkrótce; po śniegu padał

zimny deszcz.

Nowe stowarzyszenie. Namiestnictwo za

twierdziło statut nowego stowarzyszenia w Krako

wie : producentów wody sodowej i napojów musu

jących. W ubiegłym tygodniu na podstawie statutu

zwołano zgromadzenie dla wyboru zarządu. Pierwsze

zgromadzenie spełzło jednak na niczem z powodu

niezgody członków. Dopiero na drugiem walnem ze

braniu, odbytem przy współudziale instruktora prze

mysłowego p. Witolda Ostrowskiego, po długiej, nie

zwykle ożywionej dyskusyi przyszło do porozumie

nia. Pre.zesem stowarzyszenia wybrano p. Ameisena.

Stowarzyszenie rozciąga działalność na miasta: Kra

ków, Podgórze i powiaty krakowski i podgórski,

w przyszłości jednak m a skonsolidować producentów

z całej zachodniej Galicyi.

N a szkoły kresowe urządzona onegdaj Sta

raniem I Koła T. S. L. wenta spożywcza osiągnęła

niezwykłe powodzenie. Napływ publiczności był tak

wielki, że w przeciągu jednej godziny wylosowano

wszystkie fanty, którymi obciążonych było dwanaście

stołów. Wenta przyniosła kresom pokaźny dochód

około 3000 kor. To wielkie powodzenie zawdzięczać

należy energii i wytężonej pracy komitetu pań pod

przewodnictwem p. prezydeatowej Leowej i ofiarno

ści społeczeństwa, które pięknemu celowi nie poską

piło poparcia.

Eksport do Królestwa Polskiego. Od

dział handlowy austryackiego konsulatu jeneraluego

w Warszawie odniósł się do krakowskiej Izby han

dlowej z propozycyami, celem podniesienia wywozu

naszych wyrobów przemysłowych do Królestwa Pol

skiego. Przedsiębiorstwa handlowe lub przemysłowe,

interesowane w eksporcie do Warszawy i Królestwa,

zechcą dostarczyć Izbie katalogu swych wyrobów,

,raz podać ceny en gros, obliczone o ile_możmości

loco Warszawa w walucie rosyjskiej. Kalkulacyę

frachtu przeprowadza na życzenie biuro Izby, które

dostarcza też wszelkich informacyj celnych.

Z kroniki pogotowia. Koło rogatki Zwie

rzynieckiei wczoraj wieczorem kilkunastu robotników

murarskich wszczęło bójkę, w której poraniono kilka

osób Rannych opatrzyło pogotowie ratunkowe. -

Przy

przenoszeniu ciężaru na ulicy Grodzkiej upadł robo

tnik Wojciech Balon i doznał złamania obu kości

przedudzia u prawej nogi. Odwieziono go na oddział

chirurgiczny szpitala św. Łazarza.

.....

M ianow ani«. Z Wiednia telefonują: Minister

sprawiedliwości nadał VIII rangę kasyerowi urzędu

depozytów cywilno-sądewych we Lwowie Zygmunto

wi Sieradzkiemu.

n.. .

Nazwa Poznania. W czasopiśmie Urstori

scke M on ałsbldłter fur die Prociuz Posen oglo

i} Dr Konrad Borchling interesujące studyum o na

zwie stolicy Wielkopolski. W pracy swej oparł się

historyk na najdawniejszych dokumentach, poczyna

n e od aktu erekcyjnego biskupstwa poznańskiego.

Znaiac język polski, korzystał także z źródeł pol

skich jakoteż z aktów radzieckich Poznani.. Nazwa

ndasta jest podawana w rozmaiłem brzmieniu, jako

/ posnanh Poznani, Poszeń, Poznan, Poznania,

i Poszenaw, Posnaw, Poszń i i. P- - Autor wy

wodzT że w nazwie tej jest niewątpliwie p,erwia.

s t e k słowi.ński i sądzi, że nazwę Poznan.a należy

wywodzić od imienia osobowego.

stel

W W ilnie ukazał się nowy dziennik p. t

Goniec codzienny. Jako redaktor odpowiedzialny i

wydawca podpisuje to pismo p. Bronisław Pawło

wicz.

Burze śnieżne. Z Wiednia telefonują:

Po wczorajszym dniu pogodnym, choć zimnym, na

stąpiła Wieczór o godzinie 9 zawierucha śnieżna, a

ulice wkrótce pokryły się śniegiem. O burzach śnież

nych donoszą także ’z Czech, szczególnie z okolic

górzystych.

Polscy uczeni W Rzymie. Korespondent

Gaz. lwowskiej pisze z Rzymu: Przez całą zimę

w archiwach watykańskich, roi się od ’,profesorów**,

jak Włosi nazywają.. Wszystkie narodowości są tam

reprezentowane, a pomiędzy niemi znajdują się i Po

lacy. Tych nawet w roku bieżącym jest więcej, niż

innych lat. Są to : Dr Jan Ptaśnik, młody historyk

Dr Abdon Kłodziński, Dr Maeiej Loręt,.’J. Rutkowski.

Z filologów bawią w Rzymie Dr J. Sajdak i Dr

Przychodzki. Kilka miesięcy spędził również w Rzy

mie prof. Wincenty Zakrzewski. Przeglądał on akta

do dziejów reformacyi *w Polsce w w. XVI, celem

uzupełnienia swego dzieła o* reformacyi w nowem

Wydaniu i zebrania nowych dokumentów do rodziny

Łaskich, która odegrała tak wybitną rolę w XVI

stuleciu. Dr Ptaśnik pracuje nad dziełem Monumen

ta Y aticdn a Poloniae, jakie przygotowuje Akade

mia. Pierwszy tom ’jest już ukończony. Obejmować

on będzie dokumenty do Polski z XIII wieku i z po

czątku XIV; drugi tom zawiera dokumenty od r. 1344

do r. 1371 ; III tom będzie poświęcony Analectom,

jakie A. O. Theiner wydał niedokładnie, lub też po

minął. Znajdzie się tam ów polityczny proces kra

kowskiego biskupa Muskaty, toczący się w XIV w.

Krakowie na tle walki polszezyzuy z napływowymi

żywiołami niemieckimi, proces,, którego akta odnalazł

Dr Wład. Abraham.

Z historyi średnich wieków dużo czerpią w Rzy

mie Niemcy i Francuzi, instytuty belgijski i holen

derski, Anglicy itd. Warunki, w jakich pracują ba

dacze owych krajów, są jednak korzystniejsze od

naszych. Krakowskiej Akademii Umiejętności przy

szedł w pomoc instytut austryacki, bardzo życzliwie

udzielający polskim delegatom możliwości korzystania

z książnicy Instytutu.

Nad wiekami średnimi pracuje także Dr A. Kło

dziński. Dr Loret zajęty jest historyą Kościoła w dru

giej połowie XVIII w’,, speeyalnie zaś dyaryuszem

nuncyusza Garampiego (dotąd niewydanym - cząstkę

onego wydał X. Palmieri) z epoki pierwszego rozbioru.

Dr Rutkow’ski bawi w Rzymie dla kolacyonowa*

nia pierwszego tomu nuocyatury X. Calligarego (w.

XTI w.) i Dyaryusza X. Mucantego, papieskiego mi

strza ceremonii, który w r. 1592 pojechał do Polski

i opisał swój pobyt, oraz innego cerimoniere wa

tykańskiego, Alateo, przebywającego nad Wisłą

w tym samym mniej więcej czaiie. Dr Sajdak zajęty

jest pismami ojca Kościoła, św. Grzegorza z Nazianzu,

którego ma wydać Akademia. Przed dwoma laty

pracował nad tym przedmiotem prof. Dr Sinko. Obe

cnie razem z Drem Sajdakiem pracuje Dr Przy

chodzki, przybyły od miesiąc* do Rzymu.

Kongres hygieny szkolnej tt Paryżu.

Udział Pelski w III kongresie międzynarodowym hy

gienistów szkolnych, zorganizowany przez ,,Komitet

towarzystw polskich**, zapowiada się bardzo poka

źnie. Polacy zgłosili dotąd 12 odczytów do różnych

sekcyi kongresu. Mają oni jednego członka w sta

łym komitecie międzynarodowym, dwóch honorowych

przewodniczących sekcyjnych, w publikacyach zaś

kongresowych komitet (złożony z trzydziestu kilku

przedstawicieli dwudziestu z górą towarzystw) ma

zastrzeżone równouprawnienie z organizaeyami pań

stwowemu Za najważ*iejszy jednak szczegół swej

działalności nważa komitet wydanie broszury ilu

strowanej o szkolnictwie polskiem, zredagowanej

w języku francuskim. Znakomitym’ przykładem wy

dawnictw tego rodzaju są *broszury o szkołach

szwedzkich i finlandzkich, rozdane na ostatnim kon

gresie (w Londynie 1907). Dają one sposobność przed

staw’ienia rzeczy dokładniejszego i bardziej wszech

stronnego, niż referaty lnb odczyty, poza tem zaś

pozostają jako trwały dokument. Wstęp broszury

(p. t. Les ecoles polonaise,s) zawierać będzie ustę

py : Kraj. Ludność. Warunki polityczne. Warunki c

konomiczno-społeczne. Warunki zdrowotne. Rzut oka

na dzieje szkolnictw’a polskiego aż do doby obecnej.

Zakończy pogląd na propagandę zasad hygieny szkol

nej w’ Polsce. Celem zebrania materyałów do bro

szury rozsyła komitet szczegółowo opracowany kwe

styonaryusz. Odpowiedzi na kwestyonaryusz, oraz

broszury, sprawozdania, plany sytuacyjne, klisze itp.

należy nadsyłać na ręce Dra Eugeniusza Piaseckiego.

(Lwów’, ulica Trzeciego Maja L. 2).

Osobliwości parlamentarni* w Anglii

Zarówno w Izbie lordów jak w Izbie gmin panują

rozmaite osobliw’e zwyczaje. I tak np. słuchaczowi,

siedzącemu na galeryi w Izbie gmin nie walno wy

rzec ani jednego słowa; nie wolno m u też, nawet

gdyby się nudził, wyjąć gazetę i czytać. Czuwa nad

tem bardzo piluie osobny dozorca, który winnego

natychmiast usuwa. Nawe,t członkom Izby nie wolno

czytać gazet podczas posiedzeń. Służba przestrzeg

też pilnie, aby wszystkie osoby na galeryi siedziały

z odkrytą głową; obowiązuje to również parów,

którzy z galeryi przysłuchują się obradom. Natomiast

posłowie w sali obrad siedzą zazwyczaj w kapelu

szach na głowie. Przed kilku laty zdarzyło się, że

jakiś książę indyjski powstał na galeryi i chciał

przemówić. W całej sali wywołało to nieopisane za

mieszanie. Zanim jednak Hindu.s mógł wypowiedzieć

jedno słowo, już znikuął z galeryi, wyprowadzony

przez dozorców. W Izbie lordów przypada biskupom

26 miejsc. Ponieważ biskupów jest w Anglii znacznie

więcej, więe wchodzą do Izby po starszeństwie,

Nowy biskup musi być wprowadzony przez dwóch

innych. Powitanie z lordem kanclerzem jest niezmier

nie ceremonialne; składa się na nie szereg wzajem

nycli ukłonów.

Wybuch w fabryce brom. z Berlina te

legrafnją: W rządowej fabryce broni w Szpandawie

wybuchł wczoraj pocisk. Trzech robotników odniosło

bardzo ciężkie zranienia; jednemu z nich siła wybu

chu oderwała nogi.

Aresztowanie oszusta, z Petersburga te

legrafują : Z rozporządzenia sędziego śledczego do

spraw ważniejśzych w Moskwie, aresztowano tu ks.

Borysa Wołkońskiego, oskarżonego o spełnienie sze

regu oszustw.

Z procean weneckiego, w tych dniach

przybył z Weneeyi do Kijowa ojciec Tarnowskiej,

hr. O ’Rourke. w celu zaproszenia nowych świadków,

którzy mają złożyć zeznania w sądzie weneckim

w procesie jego eórki. Hr. O ’Rourke wyjeehal do

Weneeyi; towarzyszą mu: siostra cioteczna matki

Tarnowskiej, p. Ozierowskaja, syn jej student uni

w’ersytetn Mikołaj Ozierowsliij, oraz trzy pokojowe,

które służyły u Tarnowskiej podczas jej, pobytu

w Kijowie. Osoby te wystąpią w sądzie w charak

terze świadków. Hr. O ’Rourke zwracał się również

do lekarzy kijowskich, którzy w swoim czasie le

czyli Tarnowską, aby również złożyli swoje zezna

nia; ci jednak odmówili, uważając, żo nic ważnego

dla sprawy nie megliby powiedzieć.

Plany Morgana. Miliarder Pierponi Morgan,

stojący na cze!e ,Standard Oil Compagny**, powziął

plan wyzwolenia Ameryki południowej z pod finan

sowej przewagi Anglii i Niemiec. W tym celu przy

byli do Lońdynu przyjaciele i wspólnicy milionera

Frank Vanderlip, dyrektor banku National w New

Yorku i p. H. Davisou. Po załatwieniu interesów

udadzą się na narady z Pierpontcm Morganem do Rzy

neu, gdzi» przebywa obeenie miliarder. Zamierzają

oni utworzyć w Ameryce południowej sieć banków,

kapitałem 100 milionów funt. szterlingów.

,, T y i(, ,,’W y 1* e z y ,,pan4i? Sprawa ,,tytulacyi

towarzyskiej** była przedmiotem dyskusyi na oslat

miem zebraniu Towarzystwa kultury polskiej w War

»zawie. Treść tych ciekawych obrad podajemy po

dług Nowej Gazety. O te«, że na sprawę tę zwra

cano dotychczas mało uwagi, może świadczyć fakt,

że nie mogli udzielić o niej żadnych prawie wyja

śnień tacy znawcy języka polskiego i liieloryi, jak

prof. Baudouin do Courtenay i prof. Ptaszycki, do

których zwracsł się inicyator wieczoru, Aleksander

Świętochowski. Jedynie tylko prof. Kryński ze L wo

wa nadesłał obszerny list, w którym wyjaśnił zna

czenie i pochodzenie poszczególnych form tytulacyi

staropolskiej, jako to wasza miłość, potem skrócone

waszmość, waszmość pan, waszeć, waść, asan i t. d.

Tych form tytulacyi używała zazwyczaj szlachta,

stopniując je w zależności od tego, do jakiej osoby

(zajmującej równe, wyższe, czy też niższe stauowisko

społeczne) się zwracano. Takie tytuły, jak wielmożny,

jaśnie Wielmeżny, jaśnie oświecony, oraz tytuły przy

należne stanowi duchownemu, referent traktował po

bieżnie, jako nie wchodzące w zakres programu wie

czoru. Obecnie we wszystkich językach używane są

trzy zasadnicze formy tytulacyi towarzyskiej: nty,

wy (oni) i pan**. Formy ,ty** i ,pan** znane b,yły już

w starożytności; używali ich zarówno Grecy i Rzy

iniani*, jak i żydzi. Natomiast trzecia forma (,wy**)

,jest wytworem stosunkowo niedawnym, lztnieje ona

prawie we w’szystkich językach europejskich, jednak

geneza jej jest niewiadoma. Aleksander Święto

chowski postawił hypotezę, że powstała ona jako

forma zwracania się feudalnej szlachty do tłumu,

który traktowano jako masę niezróżniczkowaną. -

nas forma ,pan** znana była, jak wynika to

z przechowanych form roty przysięgi w sądach, już

w’w. XIV. Używano jej, gdy mówiono o osobie nieo

becnej, lub gdy osoba stanu niższego mówiła o oso

bie stanu wyższego. Forma ,wy** używana była wśród

kmieci i mieszczan nie tylko w rozmowie pomiędzy

równymi, lecz nawet w stosunku dziecka do rodzi

ców. Dla warstw oświeconych forma ta nigdy nie

była pon,ętna. Do warstw inteligentnych przeszła ona

dopiero niedawno i używana jest przeważnie pomię

dzy młodzieżą szkolną. Forma ta jest, zdaniem re

ferenta, nie tylko zupełnie nielogiczna, lecz i zupeł

nie niezgodna z duchem języka. Najsłuszniej byłoby

używać albo formy ,ty**, albo formy ,pan**, dodając

czasownik w drugiej osobie (np. pan zrobisz), a nie

w trzeciej osobie, jak to jest pow’szechnie używane.

Po przemówieniu A. Świętochowskiego wywiązała się

dyskusya, przyezem większość zabranych zgadzała się

ze zdaniem referenta. Jeden tylko z przemawiających

oświadczał się za koniecznością stosowania formy

wy", jako określ.ającej stosunek koleżeński, ale nie

zawsze przyjacielski. Poza tem poruszono w dysku

syi sprawę wyrugowania takich form tytulacyi, jak

wielmożny pan**, którym tytułuje się bardzo często

osoby, które... bardzo mało mogą.

Pierwszy kodeks żeglugi powietrznej.

W dn. 18 marca r. b. ,Aeroklub francuski** wrę

czył ministrowi robót publicznych w Paryżu pierwszy

w dziejach świata kodeks prawny, normujący w pew

nym stopniu lot statków powietrznych. Myślą prze

wodnią prawodawców było zapewnienie żegludze po

wietrznej jak największej swobody ruchów. Ale po

nieważ ludzie ukrzydleni uznają nietylko swe prawa,

ale i obowiązki względem bliźnich na ziemi, więc

zaprowadzono cały szereg ograniczeń. Zaczęto od to

go, że podczas wielkich konkursów awiatycznych

w Reims wydano szereg przepisów tymczasowych,

ograniczających swobodę awiatorów, znacząc słupami

przestrzeń, po której wolno się poruszać.

Obecnie zaprojektowano cały szereg przepisów

w interesie bezpieczeństwa, z których najważniejsze,

są następujące :

Krążenie ponad domami i ogrodami prywatnem

po wsiach i osadach dozwolone jest na wysokości

conajmniej 50 metrów, a wylądowywanie w odległo

ści najmniej 500 metrów od takich posiadłości. Każ

dy, kto chce puścić się w drogę na aeroplanie, musi

uprzednio zdać odpowiedni egzamin, podobnie jak

palacz samochodowy i dopiero po otrzymaniu w’ła

ściwego świadectwa wolno m u samodzielnie kiero

wać maszyną. Maszyny cięższe od powietrza (aero

plany) winny ustępować z drogi balonom motoro

w y m (aerostatom).

Dwa aeroplany, jadące naprzeciw siebie, winny

się mijać w odległości najmniej 50 metrów, i trzy.

mać się każdy *trony prawej. Jeśli przewodnik (pi

lot) aeroplanu ma zamiar wyminąć drugi aeroplan,

to powinien go przedewszystkiem ostrzedz za porno

cą gwizdka, i wyminąć go z prawej strony, z od!e

g!ości najmniej 50 metrów i na poziomie także o

metrów wyższym.

Jeśii awiator zauważy, że zbliża się do miasta, to

o i!e nie posiada specj’alnego pozwolenia, obowiąza

ny jest miasto iub osadę ominąć. Każdy aeroplan

przed uruchomieniem winien podlegać oględzinom

komisj’i specj’alnej, która wj’daje mu odpowiedni

numer i numer ten, zarówno jak adres właściciela

r.ależy wj’pisać wielkiem, zdała widocznem pismem.

Takie są obowiązki aeronautów jednych względem

drugich i względem obywateli lądu, a ci ostatni bę

dą nawzajem obowiązani oświetlać wszystkie budyn

ki wyższe ponad 50^’metrów od zachoduTaż do

wschodu słońca i w sposób odznaczający ich wyso

kość we wszystkich kierunkach. Towarzystwa kole

jowe zaś wypiszą na dachu każdej stacyi wielkiemi

literami białemi nazwę danej miejscowości.

Jako uzupełnienie tych przepisów, dodano jeszcze

kilka, tyczących się t, zw. balonów wolnych t. j

takich, które poruszają się tylko siłą wiatru. A więe

przewodnikom takich balonów dozwolone jest w y

rzucanie balastu li tylko w formie płynu lub gazu,

a stanowczo unikać należy odciążania przez wyrzu

canie wszelkich materyi brudnych lub szkodliwych

z jakiego bądź względu.

Ale jaka będzie siła prawna, zmuszająca panów

powietrza do stosowania się do tych"wśzystkich prze

pisów ? Oczywiście władza wykonawcza może czyn

nie wystąpić dopiero wtedy, gdy zmobilizowany bę

dzie odpowiedni oddział powietrzny. Do tego zaś

czasu w przestworzach awiatorzy będą obowiązani

kontrolować się nawzajem, na ziemi zaś każdy pilot

będzie musiał, na żądanie władzy, okazać swoją 1*

gitymacyę.

Zwalczanie chorób zakaźnych.

W tych dniach odbyło się w Krakowie po»i«

dzenio Towarzystwa lekarskiego przy niezwykle

licznym udziale członków. Zgromadziło się 85

lekarzy, aby radzić nad jedną z najdonioślej

szych spraw w interesie publicznego zdrowia :

nad zwalczaniem chorób zakaźnych. W alka z cho

robami zakaźnemi powinna być podjętą w mie

ście i na wsi i prowadzoną łącznemi siłami le

karzy i społeczeństwa, państwa i kraju. W ulka ta

ma doniosłe zadanie chronienia życia tysięcy lu

dzi przed strasznym wrogiem; a jest w naszym

kraju tein więcej wskazaną, że statystyka wy

kazuje u nas znacznie wyższe cyfry śmiertelno

ści z pow odu chorób zakaźnych, aniżeli w in

nych krajach zachodnich, któro już umiejętni«

zorganizowały lub organizują obronę przed cho

robami zakaźnemi.

Wynik rozpraw w tej mierze na posiedzenia

krakowskiego Towarzystwa lekarskiego jest nastę

pujący : fizyk miejski Dr Janiszew ski wska

zał, jnk ciężkie »zkcdy wyrządzają społeczeń

stwu choroby zakaźne; rozpatrzył ze stanowi

ska naukowego szerzenie się tych chorób i w sk a

zał środki zaradcze. Głównymi środkami są:

niszczenie umiejętne i troskliwe zarazków, od

dzielenie chorego, dokładne wczesno rozpozna

nie i tłumienie choroby, zanim przerodzi się

w epidemię. Do tłumienia i wczesnego rozpo

znania chorób zakaźnych przj’czynić się mogą

wiele lekarze szkolni, oraz zbudow ane odpowie

dnio pawilony szpitalne i dobrze zorganizowana

służba zdrowia.

Cenne uwagi zawierało przemówienie prof.

Dra M. L. Jakubow skiego, twórcy szpitala

św. Ludwika dla dzieci. Przy szpitalu tym istnie

je oddział chorób zakaźnych, oddający wielkie

usługi mniej zamożnej ludności i zdrowiu pu

blicznemu. Przed powstaniem tego oddziału w u

bogich mieszkaniach pozostawały dzieci bez na»

leżytej opieki, bez odpowiedniej izolacyi, sze

rząc ospę, szkarlatynę, dyfteryę, zapalenie o

pon mózgowych. Z chwilą powstania oddziału

chorób zakaźnych w szpitalu św. Ludwika, znaj

dują tam pomieszczenie i m ogą być zawezasu

usunięte z mieszkań; tem samem zmniejszono

częściowo niebezpieczeństwo chorób zakaźnych,

dziesiątkujące najmłodze pokolenie.

Prof. Jakubowski podzielił zapatrywania Dra

Janiszewskiego, iż najskuteczniejszymi środkami

przy zwalczaniu chorób zakaźnych, a szczegól

niej płonicy, jest odkażanie i izolowanie cho

rych. Dokładne przeprowadzenie dwóch tych

wskazań łączy się z wielkimi kosztami, którym

zaledwie podołać mogą rodziny zamożne, które

atoli stają się uciążliwe dla średnio zamożnych,

a niemożliwe do wykonania dla ubogich. Dr Ja

niszewski w informacyach swych zwraca ubo

gich w celu leczenia i izolowania dzieci, dotknię

tych płonicą, do szpitala św. Ludwika. Wiemy,

że szpital ten jest prywatną własnością humani

tarnego Towarzystwa, które osobną umową z wy

działem krajowym zobowiązało się czasowo u

trzymywać w tymże szpitalu osobne sale dla

12 chorych, dotkniętych płonicą i tylko w razie

koniecznej potrzeby, w razie napływu dzieci za

miejscowych, zwiększyć liczbę łóżek do 18.

Z tablic statystycznych, przedłożonych tutaj, do

wiadujemy się, że w r. 1908 zapadłe w Krako

wie na płonicę osób 412, z której to liczby

w szpitalu św. Ludwika izolowano i leczono 169.

Potrąciwszy z ogólnej liczby chorych osoby do

rosłe i dzieci rodzin zamożniejszych, stwierdza

się, że ciężar leczenia i izolowania przeszło po

łowy dzieci ubogich spadł na prywatny szpital

św. Ludwika. Przyjmując wypowiedziane przez

Lra Janiszewskiego zapatrywania, iż chory na

płonicę powinien być izolowany przez 6 tygo

dni, to w szpitalu w ciągu roku z jednego łóżka

może korzystać 10 chorych, czyli na 12 łóżkach

przy stałem ich zajęciu może odbyć leczenie 120

chorych. Tymczasem w r. 1908 w szczupły«»

oddziale płonicsym szpitala św. L udwika znala

zło z konieczności pomieszczenie 169 dzieei, t .j .

o 49 więcej ponad st,an łóżek, a więe było prze

pełnienie, zwłaszcza w miesiącach zimowych,

wpływ ające niekorzystnie na leczenie chorych

Diimsr wieczornjM^baĘ

V K r.!:ew ie w m iejsca.................................... -

****l"?

ualmlesiĄa

zodnoszeniem do doma

1**’

20 J*oraB I 7 kof*50ż. 8 kor.SCbal.

Pocztąw państwie Austryackiem

............................

o« koron

9kor. -

3kor. -

7 dwukrotną wysyłką pocztową

******I

koron

9kor.—

3kor.—

pocztąw państwie Niemieckiem . . |

’

j )*oron

79 kor-99k- 3kor. 50haL

Do wszystkich państw, należących do związku pocztowego 48 koron U12k o r- °

?w 50k,lL

Wpaństwie rosyjskiem(abonamentprzez urzędy7pocztowi) |grb 20k.

4rbO%k.1rbMkon

łNStSstk7S I-JSł

_______________

dzie nnikówK.Taubera.

Prenumeratę przyjmują: Administracja Czasu w Krakowie i urzędy pocztowe. Miejscową

prenum eratę kaięg. S .A . Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego, H.Kretschmera, Biuro dziea.

Hopcasa i Salomonowej, GA Trafika. We Lwowie ,,Czas" jest Co nabycia w biurach dzles. A. Oljzewskls§ty

*. Sokołowskiego, C. Buchstaba, na stacjach kolejowych w Tarnowie, Rzeszowii, iaślt, Nowym Sącza sa porosi«

w księgarni kolejowej, tudzież u Innych główniejszych stacyach 1 portyerów kolejowych,

ceny ogłoszeń: od wiersza petitem za pierwszyraz20 hal,, zakażdynaatępnypo 10hal: układtabe

laryczny, cyfrowy,skomplikowany,pierwszy raz40haL, następnypo10UaLNadesłane iNekrolog!*

od miejsca wiersza drukiempetitowym60halerzyza każdyraz. Glosypublicznościpo 2kor.; wszcl

kie prywatne komunikatypokronice i po dziale ekonomicznym i Lp. po 1kor. od miejsca wiunase

Ogłoszenia Iprenumeratęprzyjmują: we Lwowiebiura dziennikówL.Plohna, A.Olszewskiego,

at.Sokołowskiego,K.Buchstaba;wJarosławiuBiurodzienników; wPodgórzu Poturalski;wPrze

myślu A.Juszyńskiksięgarnia, D.Heszeles:w RzeszowieM.Weintraub;wStanisławowieJaeiel

ikiiSp.; w Tarnowie M.Rockach, O.Hnnt; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wylącinie

p.W .Raczkowski, 14CitódeTrevise; w Wiedniu Ilaasenstein «SVogler, R.Mosse(także we wszyst

kich filiach): H. Śchalek, M. Dukes, E. Braun, J. Danneberg, H. Friedl (tylko prenumeratę H. Gold

schmidtAComp.);w Frankfurcie n. M.G.L.Dauba ói.Comp., w Pradze czeskiej Fr. Hoyorka.

Listy z pieniądzmi i przekazy pieniężne na prenumeratę i ogloszouia przyjmuje Administracya

Czasu w Krakowie. Reklamacye nieopieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej. Listów nieopła- *

conych nie przj=jmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się. .

00JJ- Za każdą zmianą adresu dopłaca się 49 hal. .*HG

ADRES REDAKCYI: ul.św. Tomasza Nr32.

—

Telefon Nr 50.

C-NHZSS=Z;r.-.

Vt-=

ui-ńlL=-=J

Ti.-,.—

ygtjrLtYSZPMZrńs .cŁtlW? -

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu