Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 390 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

140.

Kr«isw ZI ttcrwcä - Sobola.

Rok 1831

" 7 * 1|lw Krakowie

vszy Niedziele i Święta.

cna:

W KRAJtpwi*. c:1

8zip.—

kwartalna 16 zip. polską monetą,

w ki.

nzprzesyłkąpocztową5złr.20kr.m.k.

Prze dpi ata

przyjmuje się, w Księgami F. Baumgardtkna przy Głównym Rynku Nr 453.

Biomądze przesyłają się bezpłatnie pocztą wprost do b i ó r a kxcedycyi czaru

wyraziwszy na kopercie : ,, prenumeracyjne pieniądze.

CZAS

Przyjmują się

OGŁOSZENIA, rozprawy

odezwy wszelkiego rodzaju.

doniesienia literackie, księgarskie, handlowe, przemysłowe, rolnicze itp.

uwiadomienia tyczące się sprzedaży, kupna, dzierżaw itp.

Ha opłatą

od wiersza petytowego z a jednorazowe umieszczenie po 8 groszy, następne po

S groszu — Z dopłatą 10 krajcarów za każdą publikaeyą na stępę] rz.ądowy

Lis()

w e /r anto m(;nę nie/jrzyjmują sit, wyjąwszy od stałych lub znanych korespondentów

W * Numer pojedynczy kosztuje 10 groszy.

Kraków 20 czerwca.

Wspomnieliśmy w Nrze 131 że dziennik

Wanderer, rozpoczął z Nrem 249 publika

cyą szeregu l,istów galicyjskich, tudzież, że

w pierwszym z nich, uwagi nasze nad kon

kursem sadowym, w Nracb 95, 96, 97 i98

ogłoszone,

czyni przedmiotem bardzo jak

przyznaliśmy poważnego rozbioru.

Z odpowiedzią naszą, a raczej z wyja

śnieniem znalezionych w tym pierwszym li

ście zarzutów, wstrzymaliśmy się dotąd dla

tego, żeśmy się chcieli doczekać ogłoszenia

dalszych listów, w celu objęcia repliką na

szą wszystkiego cobyśmy w nich znaleść

jeszcze mogli, dotyczącego bądź przedmiotu

pierwszym listem dotkniętego, bądź stano

wiska naszego dziennika w ogóle.

Jakoż w Nrze 256 ogłoszonym jest list

drugi, w Nrze zaś 264 list trzeci, obydwa

tego samego przedmiotu, tojest uwag na

szych nad konkursem sądowym w Gaiicyi

dotyczące; a lubo z ich treści wnosimy, że

zarzuty dziennika Wanderer nie są jeszcze

wszystkie wyczerpane, tudzież że na dalsze

w tej mierze spostrzeżenia z jego strony,

przygotować się należy; przecież nie w’strzy

mujemy dłużej naszej odpowiedzi dla tego

głównie, iżby nie w’yglądało, że jej uniknąć

chcemy; zastrzegając sobie zaw sze, podnieść

ten przedmiot raz jeszcze,

gdyby dalsza

treść Listów Galicyjskich w sk azała tego

potrzebę.

Przedewszy’stkiem dziękujemy autorowiLi

stów galicyjskich za to , że w wstępie do

swoich uwag, uwzględnia jak należy trudność

zadania naszego; tudzież, że usiłowania

nasze wyw’iązania się z niego sprawiedliwie

ocenia. YV rzeczy samej, zadanie nasze jest

trudnym jak więcej niemożna.

Przekonanie

nasze własne,

okoliczności wśród których

się znajdujemy, i prawo wreszcie któremu

poddani jesteśmy, a które szanować jest nie

tylko naszym obowiązkiem ale i szczerą chę

cią, sprawiają, że w rozbiorze wielu nader

pytań, zwłaszcza tez ściśle krajowych, nie

możemy czynić zadość wymaganiom, któ

reby dojedynego rozumowanego dziennika

w kraju, słusznie roszczone być mogły; a

głownie że im nie możemy’ czynić zadość

tak, jakby tego wymagać mogły, i waga

przedmiotu, i chęci nasze własne.

Słabą

też tę stronę dziennika naszego, czujemy aż

nadto dobrze sami, iżbyśmy się z autorem

L tow mieli spierać o to, że tak niejest;

przecież jak przyjmujemy zarzut o ile na nie

możności naszej jest opartym, tak prote

stujemy przeciw niemu, o ile polega na do

mniemaniu, że nam do gruntownego rozbioru

pytań zwłaszcza krajowych, zbywa badź na

zuoltłośei, bądź na chęci.

Z wyjątkowego położenia naszego dzien

nica, a głównie z okoliczności, że jest je

djityTn w kraju, który się rozbiorem pvtan

politycznych samodzielnie zajmuje, wywodzi

autor ,,Listów"4konieczność, zmieniającą się

pod piórem jego w zarzut, że dziennik nasz

jest raczę, repertoryum najprzeciw’niejszych

z sobą opinij i zasad, rodzajem kanwy, na

której kolejno, najróżnorodniejsze stronnictwa

w kraju, rysują pomysły swoje, aniżeli or

ganem jakiejś stałej, jasnej, i wyraźnie o

rzeczonej zasady lub wiary, samej redakcyi.

Zdaniem autora, trudną ma byc rzeczą do

cięć, które i jakie mniemanie w dzienniku

naszym przeważa?

Jak zgadzamy się na to, że dziennik nasz,

jal.o .jedyny w’ kraju, musi służyć i służy

za repertoryum wszelkich, choćby najprzeci

wniejszych, byle nie anarchicznych mniemań

i zasad, tak się wcale na to zgodzić nie

możemy i niezgadzamy, iżby się przez to

miała w nim zacierać jego własna barwa;

albo, żeby’ jej bez trudu niemiał dociec ka

żdy’, kto tylko takich rzeczy bezstronnie do

ciekać pragnie. Dziennik nasz pod względem

podziału, w części zwłaszcza rozumowanej,

obejmuje trzy głównie oddziały czyli rubryki,

poświęcone samodzielnemu, tj. oryginalnemu

rozbiorowi pytań politycznych krajowych i

nicznych. Piencszą rubrykę, stanowią

artykuły wstępne, redakcyi własne; drugą,

korespondencyą redakcyi krajowa i zagrani

czna; do trzeciej nareszcie, należą reklarna

cye lub krytyka tego wszy’stkiego, co oby’

watele i czytelnicy krajowi, znajdują w twier

dzeniach redakcy’i własnych,

sprostowania

lub odpowiedzi godnym. W

rubryce przeto

ty/ko pierwszej, przez organ której prze

mawia sama redakcya, szukać należy barwy

jej własnych zasad i opinij; i w niej też

barwa o której mowa, jest bardzo wy’datną,

i z łatwością odgadnioną być może. Co do

opinij bowiem w’ rubryce drugiej (korespon

dencyi) znachodzących się, redakcya uznała

iza stosowne, i celowi wszechstronnego wy

’świecenia pytań politycznych odpowiednie,

’zostawić korespondentom swoim samodziel

ność opinii w poglądzie na rzeczy, a to wedle

;miejsca, z którego piszą, i stanowiska, z któ

rego na kwestye bieżące patrzą, choćby się

nawet opinie te pomiędzy sobą, i z jej wła

suenii krzyżować miały ; i przytoczywszy’

w N rze 000 powody’,

dla czego to czyni,

powiedziała zarazem wyraźnie, komu i jaką

za opinie w tej rubryce swego dziennika

objawione, zostawia odpowiedzialność! W re

szcie sam a natura i przeznaczenie rubryki

trzeciej, tj. rubryki reklam cyi i krytyki,

Odnoszących się do tego,, co sama redakcya

napisać może,

sama powtarzamy natura i

przeznaczenie tej rubryki wskazuje, że w pi

smach w niej ogłoszonych, opinie i zasady

reklamantów, różnić się muszą od opinij i za

sad redakcyi, bo gdyby tak niebyło, pisma

te niemiałyby celu, aniby ich redakcya pe

wnie nie ogłaszała; ale okoliczność, że pi

sma tą rubryką objęte, są zawsze zaopa

trzone podpisami

autorów, albo ogłoszo

nemi, albo też redakcyi wiado.nemi, powinna

redakcyą dostatecznie zasłaniać, przeciw

wszelkiej w opiniach tej rubryki solidarno

ści, i rubryka też ta jak dowodzi, że re

dakcya wszelkie opinie, nawet swoim wła

snym przeciwne szanuje, i pod sąd czytają

cy’ch oddać pragnie, tak nie dowodzi wcale,

ażeby niemiała mieć własnych, albo iżby

w ich wykładzie miała być niekonsekwentną.

Podział przeto części rozumowanej dzien

nika naszego, w sposób powy’ższy spraw

dzony i ustanowiony, oddala od nas zarzut,

jakoby dziennik nasz niemiał własnej i wy

raźnej barwy; tudzież, jakoby w obronie

raz stawionych zasad, miał być niekonse

kwentnym; bo rubry’ka pierw: za pisma na

szego, jest właśnie organem zasad i opinij

redakcyi, i nikt nam nie dowiedzie, iżbyśmy

w w’ykładzie i dalszem rozwinięciu zasad

w tej rubryce raz stawiony ch, mieli być kiedy

niekonsekwentnymi.

Auto r przecież Listów yu/icyjskich taki

nam właśnie robi zarzut, i niekonsekwencyi

w przeprowadzeniu zasad do których się raz

przyznaliśmy, przykładem

nawet dowieść

usiłuje.

Zdaniem jego dziennik, który tak

wymownie i gorliwie bronił zasady niepo

dległości sędziego, jak myr jej w Nracb 42

i48 b.r .pismanaszego broniliśmy— który gwa

rancyą tej niepodległości, upatrywał nie w u

staw ach i insty’tucyach, ale w osobistym cha

rakterze sędziego, dziennik ten powtarzamy,

ma byc zdaniem autora niekonsekwentnym,

powstając teraz przeciw licznie trybunałów no

wo zaprowadzić się mających, tudzież przeciw

stosunkowo przenośnej płacy’ urzędników są

dowych.

Wyznajemy’ że nam z trudnością zrozu

mieć przychodzi, jaki związek mieć może

liczba trybunałów, i płaca ustanow’ionych

przy nich sędzió w , z charakterem osobistym

tych ostatnich, w którym jedynie i wyłącznie

gwarancyą niepodległości zdania sędziego

w’skazaliśmy! i dla czegoby’ żądanie nasze,

ażeby przy konferowaniu urzędów sędziow

skich, mianym był przedewszystkiem wzgląd

na charakter osobisty kandydatów’,

miało

w czem derogować późniejszemu żądaniu,

ażeby tych sędziów’ nie było wiecej, aniżeli

ścisła zachodzi potrzeba, ażeby wreszcie

ich płaca, była mniej więcej zastosowaną,

do zamożności kraju, tud zież do płacy in

nych równie ważnych, równie pracowitych

funkcyj publicznych jak są sędziowskie. P o

wtarzamy, że zrozumieć niemożemy’ dla cze

goby’żądanie pierwsze, nie miało się zgadzać

z drugim , i dla tego też zarzutu niekonse

kwencyi, jaką autor Listów upatrzył, pomię

dzy zasadami ogłoszonemi przez nas w Nracb

42 i 48 pisma naszego, a temi do których

się w Nracli 95, 96, 97 i 98 przyznaliśmy,

przyjąć nie możemy i nie przyjmujemy’, J e

żeli prawda, że charakter osobisty sędziego,

jest główną gwarancyą niepodległości jego

zdania, i sumiennego sprawow aniajego funk

cvi; to nabycie i zachowanie tego przymiotu,

tojest charakteru osobistego, ani z liczbą sę

dziów a raczej trybunałów mających funk

cyonować, ani z ich płacą żadnego niema

z.wiązku; ani się ta liczba i ta płaca wniw

czym do zaopatrzenia przyszłych sędz.ió=w*^

w charakter osobisty, nie przyczyni. Co do

liczby bowiem, wiadomo dobrze, że w ludzi

z charakterem nie bardzo świat obfituje, im

mniej ich przeto wypadnie szukać i znaleść,

tym łatwiej wyszukanemi i znalezionymi być

będą mogli; i niepodległość wymiaru spra

wiedliwości zyska oczyw’iście, jeżeli wymiar

ten sprawowany będzie przez małą liczbę

ludzi, a wy’borowych, aniżeli gdyby był po

wierzony w’ ręce tłumu urzędników, wśród

których sama potrzeba liczby, wszelkiego

troskliwszego wyboru zabrania.

Quantitas,

nie zastąpi nigdy qualitatem, a ta ostatnia

znowu, rzadko się ,w pierwszej znachodzi.

Co do płacy: Jakkolwiek dostatek domowy,

oddalać powinien pokusę do nieprawych zy—

Cl"ĘŚĆŁlTEMCEO-MTISTTCHiA.

POWIEŚĆ.

(Ciąg dalszy.)

Hrabina Kallimaki znajdowała się w podobnem u -

sposobieniu, co i pan Białozor; bo równie jak on

czuła się samotną; równie jak on, w bezsennych

nocach, w cichych zadumkach, marzyła o drugiej

istocie z którąby losy swoje pragnęła połączyć.

Trzeba wiedzieć, że piękna ta osoba po *krótkiem po

życiu z nudnym i skąpym starcem, który przez za

zdrość trzym ał ją prawie pod kluczem, w dwudzie

stym roku życia ujrzała się w stanie wdowieńskim.

W kwiecie w ieku, piękna, bogata, i niezawisła od

niczyjego kaprysu, zaprzysięgała z razu, jak tyle

innych w jej położeniu, nigdy a nigdy niewprzęgać

się w złote jarzm o małżeństwa, a tylko używać so

bie tych darów życia, jakiemi ją nieba obdarzyły

tak szczodrze.

Należącej urodzeniem i majątkiem do najpier

wszych towarzystw, dostało się jej bez trudu berło

salonów; królowała więc, a u nóg jej z każdym

dniem mnożyła się liczba adoratorów. Na nieszczę

ście tych panów, piękna Zofia niebyła ani próżną,

ani zalotną, ani lekkomyślną, ani pustą — dla tego

owe ofiary cukrowych słówók, pochlebnych kadzi

deł, znaczących spojrzeń, rozpaczliwych westchnień,

znudziły ją prędko; poznała bowiem, źe podobny

rodzaj życia byłby zmarnowaniem tych darów , ja

kiemi natura i los obsypały ją - jakoż zrobiła so

bie pytanie: naczein polega niezawisłość kobiety

prowadzącej się dobrze i dbałej o swoją sławę?

Długo, długo rozmyślała nad rozwiązaniem; długo

szukała tej średniej drogi, między światowością po

rywającą ją w swoje w iry , a zupełnem usunięciem

się od świata. Jakoż pomału zaczęła coraz mniej

nawiedzać salony, ograniczać liczbę znajomych, a

natomiast wybrańszem otaczać się kołem , i prawie

trzy części roku, nie w stolicy, ale w dobrach swo

ich przebywać. Wyborne wychowanie usposobiało

ją do czytania najlepszych autorów w kilku języ

kach; wrodzona zdolność do malarstwa i m u z y k i

przytem zamiłowanie ogrodu, gospodarstwa; nako

niec przywiązanie do wieśniaków, w których pragnęła

Wszczepić uczucia moralne — wszystko to było nie

wyczerpanem źródłem m iłych rozrywek i pożyte

cznych zatrudnień. A tak umysł jej zawsze czem

sieć zajęty, nietylko nieokazywał znudzenia i prze

sytu, ale się w ciągłej utrzymywał pogodzie. Po

mimo tego, a raczej dla tego samego, w sercu Zo

fii odzywał się brak czegoś, jakaś próżnia, którą

gwałtem trzeba było zapełnić. Przyjaźń z kobieta

mi niezapełniała tej próżni; a uciekanie się do przy

jaźni mężczyzn, gro ziło niebezpieczeństwem. W koń

cu przekonała się, źe wszystkie rozkosze i pocie

chy życia marniały w jej ręku, ponieważ niedzieliła

ich z nikim. Położenie jej z tego względu było

cokolwiek fałszywe; chociaż bowiem każdemu jej

krokowi towarzyszył wielki takt, choć umiała unikać

cienia nawet podejrzeń przynoszących ujmę jej ucz

ciwej sławie, mimo tego nieuszła złych języków,

i najmniejszy zarzut jaki jej czyniono, był ten, że

zimna i dziwaczka.

Ów zamiar zostania do śmierci wdową powzięty

w pierwszych chwilach wdowieństwa, coraz zdawał

się mniej praktycznym; jakoż nieśmiejąc tego wy

znać przed sobą, zac zęła oglądać się za przyja cie

lem , któremuby rękę oddać mogła. Serce jeszcze

niemiało głosu, jedynie rozsądek naglił — pamiętna

jednak na pożycie z pierwszym małżonkiem, przy

tem nauczona pięcioletnią znajomością świata i lu

dzi, prędko ustała w swoich poszukiwaniach; prze

konała się bowiem, źe taki męźszczyzna, który się

jej bardzo podobał w stosunkach towarzyskich i

światowych, do domowego szczęścia najmniej by

w a ł usposobionym. Nietyle wszakże raz iły ją, jakieś

bijące w oczy wady i ułomności, ile raczej niedo

statek wyższych przymiotów, lub zbytek takich wła

sności, jakich nawet niedojrzałoby oko mniej inte

resowanego badacza. Czyliżby np. mogła oddać swą

rękę człowiekowi, któremu nic zarzucić nie można,

tylko to jedno, źe nudny jak lukrecya? A tenże

drugi, dusza salonów, pięknie mówi, dowcip niewy

czerpany — ale cóż potem, kiedy go wszyst(to nu

dzi ! Tamten znowu pełen najosobliwszych przymio

tów — ale jaki śmieszny! Trzeciemu niebyłoby nic

do zarzucenia, gdyby nie to uprzedzenie, że jest naj

doskonalszą istotą. A czyż podobna pokochać się

w takim, który sam wyznaje, źe jego serce stępiało

dla wszelkich uczuć? Jednemu brak delikatności

w obejściu się, drugi aź do ckliwości słodki; ten

impetyk i gorączka; ów zniewieściały i miękki, a

przytem przesiąkły złością.

Mógłby kto zarzucić, że ten sposób oceniania cha

rakterów męskich, jest nietrafny i jednostronny, po

nieważ bierze mężczyznę z salonu lub balu, a n ie -

szuka go w kole domowem. Ten i ów w towa

rzystwie publicznem moźe się wydać śmiesznym

lub nudnym, uszczypliwym lub szczytnym, powa

żnym lub rozstrzepanym, kwaśnym lub słodkim;

moźe mieć wady bijące w oczy — a mimo tego

w przybytku świętości domowej, będzie najtkliw

szym mężem, najlepszym ojcem. Ale gdzież miała

Zofia sposobność poznania mężczyzny ze strony jego

wewnętrznej, tajemniczej ? Takie przymioty odsła

niają się jedynie w poufniejszym stosunku , sarn na

sam, lub w szczupłem gronie przyjaciół gdzie wszel

ki przymus i sztuka ustaje; a tymczasem troskli

wość o dobre imie, niedozwalała Zofii wystawiać sie

bie i kogoś na taką próbę. Znała więc mężczyzn,

ale tylko w tem świetle jakie padało z lampy two

rzącej środek wizytowego koła.

Zjawienie się pana Białozora w towarzystwie war

szawskiem, pozyskało mu od razu względy hrabiny

— a to z tego powodu, iż postać jego, wzięcie się,

sposób mówienia, dziwnie odbijały od przyjętych

form w salonach, które, przykroiwszy najroz

maitsze, najwybitniejsze charaktery do jednćj miary,

niedozwalają im przekroczyć pewnych granic uświę

conych modą lub tak zwanym dobrym tonem.

Farys wcale nie celował znalezieniem się salo

nowein; grzeczność u niego niebyła artykułem ko

deksu przyzwoitości, ale płynęła wprost w dobroci

dus y. Niepoczuwał się do żadnych zobowiązań nie

opartych na rozumnej przyczynie, i tylko o tyle

przyjmował je , o ile miały przyjemność lub poży

tek na celu. Jeżeli niemiał co powiedzieć, niesilil

się na rozmowę ; a mówiąc, tak swoje myśli odda

wał, jak mu przychodziły do głowy. Ujrzawszy po

raz pierwszy hrabinę, nietaił się z wrażeniem jakie

na nim sprawiła; ale też nieokazywał jó j swojego

uczucia owemi drobnemi nadskakiwaniami, zuźytemi

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction