Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 646 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ncr 210.

_Kraków, 15 Września - Piątek.

Bok 1882.

CZAS

Kraków 14 września.

Przegląd Polityczny.

Presse pisze:

,,Dzienniki niemieckie zaj"mują się jeszcze mnie

maną rozmową ks. Bismarka z pewnym magna

tem polskim, kt)rą zresztą Nordd. allg. Ztg na

zywa w dzisiejszym numerze pro3tym wymysłem.

Germania zwraca uwagę, że kanclerz nalegał

w swoim czasie długo, ale nadaremnie, na nastę

pcę tronu niemieckiego, aby tenże starał się za

poznać swych Bynów z mową i charakterem naro

du polskiego, a w Wersalu, kiedy stosunki między

Niemcami a Rosyą hyły najserdeczniejsze, wy

rzekł ks. Bismark te pamiętne słow a: ,,byłoby do

brze, gdyby był wielki Kuifllrst przyjął koronę

polską; istniałby na północy podobny układ państw,

ja k na południu przez połączenie Austryi z Wę

grami.11 Utrzymują, że może to nie przypadkowo

ogłosił konserw atywny Reichsbote w ostatnich cz a

sach całą seryę artykułów o kwettyi polskiój,

*Wre poruszały projekt przywrócenia samodziel

nej Polski z secundogenitnrą domu austryackiego.11

Treść a rtykułu Reichsbote podamy jutro. Allg.

Augs. Ztg zajmuje się również w korespondencyi

z Berlina pismem ogłoszonem w Czasie i mówi,

że od 1880 r. myśli wyrażone z jednej i drugiej

strony w rozmowie, są w powietrzu, to jest od

czasu jak starcie się Niemiec z Rosyą uznanem

zostało jako ewentualność zależna od nieobliczal

nych żywiołów. Celu ogłoszenia w tej chwili do

patrz eć się nie można, gdyż bezpośrednio nie ma

mowy o wojnie z Rosyą. Dla tego na pytanie jak:

mógł towarzyszyć zamiar publikacyi Czasu, różne

krążą odpowiedzi. Aby rząd rosyjski potrzebowa

ostrzeżenia, nie jest prawdopodobnem. Prędzej

mogłoby się rozchodzić o stawienie przeszkód po

rozumieniu się Rosyi z Polakami zostającymi pod

jej panow aniem. Dalej Allg.Augsb. Ztg przypisuje

celom wyborczym ogłoszenie artykułu.

Przytaczamy wszystkie te zdania dla nauki i

z aspokojenia ciekawości polskich czytelników, ale

oczywiście z żadnem, żadnej nie bierzemy solidar

ności. Niektóre z nich same przez się upadają. Do

dajmy jeszcze, że N. fr. Presse przytaczając za

przeczenie Nordd. allg. Ztg wpada we wściekłość

na nas, która ją doprowadza do takiego absurdum,

że powiada, iż ogłoszenie owego pisma w Czasie

mogło mieć także na ce)n osłabienie przymierza

niemiecko*austryackiego. Śmieszność tego twierdze

nia jest kolosalną, skoro cale pismo umieszczone

w Czasie i zaw arte w niem|rozumowanie, opartem

bylo na sojuszu niemiecko-austryackim i ożywio

nem równie anstryacką, jak polską ideą. Już to

N ’, fr . Presse może z tem pismem robić, co ze

chce i używa(1 go jak zechce do swoich celów

stronniczych, ale nie dowiedzie ani przekona ni

kogo, a by było w czemkolwiek nieprzyjaznem lub

szkodliwem dla A ustryi. Dzienniki francuskie, które

n as dziś doszły, Temps i Monde, powtarzają w ca

łości ogłoszoną w Czasie rozmowę.

Polit. Corresp. umieszcza artyknł obszerny:

Stosunek prawny galicyjskiego funduszu indemni

zacyjnego do skarbu państwa. O rgan ten zapowia

da drugi końcowy artykuł. Treścią pierwszego

jest, iż Bubwencya,_ państwowa’ wypłacaną’ była

nie Galicyi jako krajowi koronnemu, ale galicyj

skiemu fanduszowi indemnizacyjnenm, a przema

zanie tych subwencyj przez skarb państwa nie bę

dzie aktem łaski dla Galicyi, ale aktem sprawie

dliwości i słuszności.

Lwowskie Dilo donosi, że do dóbr Metropolii

ruskiej, z powodu rezyguacyi X. Sembratowicza,

wyjechał d, 12 yrześnia radca namiestnictwa Sza

bel, a by tam przeprow adzić podział temporaliów

Tenże dziennik otrzymał wiadomość, że X. ex

metropolita ,Scmbrat owic 5, pomimo rezygnacyi, po

zostanie i nadal członkiem Izby panów.

N. fr. Presse poświęca wstępny artyknł rezy

gnacyi X. Sembratowicza, w którym zdradza grubą

nieznajomość stosunków i położenia, a w którym

dowodzi, że Austrya nie ma się czego obawiać ze

strony Rusinów, gdyż oni popierali zaw sze wszy

stkie ministerya wiernokonstytucyjae, a że Polacy

Bą dla niej niebezpiecznymi, bo Czas ogłosił znaną

rozmowę z ks. Bismarkieml!!

N. Presse donosi z Pesztu, że rząd zażąda od

delegacyi kredytu 20 milionowego przeznaczonego

dla prowincyj zajętych.

W dziedzinie polityki wewnętrznej monarchii

austryacko-węgierskiej najważniejszym faktem jest

ogłoszony w Pester Lloydzie obszerny pro

gram K allaya tyczący się przyszłej

organizacyi Bośni i Hercegowiny. Pro

gram ten podajemy poniżej. Od chwili, kiedy Kal

lay z ostał wspólnym ministrem skarbu, a raczej

ministrem dla prowincyj zajętych, można było być

przekonanym, że sprawa Bośni i Hercegowiny

wstępuje w nową stanowczą fazę. Duch inteligen

tnej inicyatywy ożywił to ministerstwo, które

przedtem było rodzajem sinekury, naw et za chwiej

nych rządów mcża tak doświadczonego, jakim był

p. S z 1a v y. Nowy minister rozpoczął swoje urzę

dowanie od puryfikacyi stanu urzędniczego, powo

łując do służby w Bośni now e i świeże siły, na

stępnie ndał się do Sarajewa, aby tam na miejscu

zbadać dokładnie stan kraju. Owocem dwumiesię

cznego blisko pobytu p. K allaya jest program re

foimy, zmieniający radykalnie dotychczasowe

podstawy, n a których opierała się organizacya

władz administracyjnych i sądowych, r . Kaiiay

zerwał zupełnie z dawnemi tradycyami bezmyśl

nej rutyny, a cały jego projekt nosi na sobie pię

tno umysłu wyższego, szukającego nowych uróg

celem dopięcia zamierzonego celu. Trudno ju .

w tej chwili wydaw ać sąd o tym projekcie, który

musi dopiero przejść przez próbę praktycznego

wykonania. Dzisiaj jest on jeszcze dopiero orygi

nalnym pomysłem, śmiałym eksperymentem, któ

rego realną wartość niedaleka już wykaże przy

szłość. Doskonała wszakże znajomość stosunków

autora projektu jest gwarancyą należytą, że próba

wypadnie dobrze i obróci się na korzyść prowin

cyj okupowanych i na dobro monarchii. W każ

dym razie należy się wdzięczność p. Kallayowi,

że tak energicznie prow adzi rozpoczęte dzieło.

Pólurzędownie zaprzeczają pogłosce, jaka w o

statnich czasach obiegała po dziennikach, że Ar

cyksiążę Rudolf z małżonką przy sposobności po

bytu swego w Tryeście, odwiedzi także dwór wło

ski w Turynie lnb we Florencyi. Ma to być po

głoska zupełnie bezzasadna.

W Młodym Bolesławiu staw ał dep. Matusch

irzed wyborcami. Oczywiście rozporządzenie o e

;zaminach prawniczych było najważniejszym punk

tem dyskusyi, po której uchwalono rezolncyę, aby

deputowany ten stanowczo przemawiał za nauką

języka niemieckiego. R ozporządzenie owo, w któ

rem tkwi poniżenie narodowości czeskiej, powinno

wprawdzie być zmienionem, lecz natomiast język

niemiecki powinien być zaprow adzony w szkołach

średnich, jako przedmiot obowiązkowy, a jego zna

jomość m a być udowodnioną tak przy egzaminie

dojrzałości, jak przy każdym egzaminie prakty

cznym. Rezolucya ta m a niewątpliwie wiele za

sobą.

Król serbski Milan wyjechał onegdaj wieczór

z ’Wiednia, udając się na kuracyę do Gleichen

bergu.

Bar. Walterskirchen staw ał onegdaj przed wy

borcami swymi w Rottermann. Mowa jego stresz

czała się w wyrażeniu najgłębszego oburzenia

z postępowania wyborców w Jndenburgu i w os

trej krytyce taktyki ,,zjednoczonej lewicy11. Wąlters

kirchen, który złożył zupełnie słuszne oświadcze

nie, iż jak na teraz nie widzi się spowodowanym

składać mandatu na podstawie wotum nieufności

wyborców z Judenburga, otrzymał od zgromadze

nia w Rottermannie świetne wotum zaufania, u

chwalono je bowiem w tym duchu, iż zgromadze

ni wyborcy podzielają najzupełniej polityczne za

sady bar. Walterskirchena, oświadczają jedynie,

że dziś one się przeprowadzić nie dadzą.

Wiener Abendpost prostując doniesienie jedne

go z dzienników wiedeńskich, że pan minister

skarbu Dr Dunajewski ma już we czwartek udać

się na sześciodniowy pobyt do Lwowa, zawiada

mia, żc p. minister w charakterze posła sejmu

galicyjskiego prosił i otrzymał urlop od marszałka,

gdyż z powodu licznych urzędowych zajęć, jakie

nagromadziły się w chwili obecnej, nie może wziąć

udziału w rozpraw ach sejmowych.

Jak wiadomo, Naj. Pan uda się z Tryestu do

Budapesztu. W czasie pobytu Monarchy w stolicy

węgierskiej odbędzie się, jak zapewnia Pudap.

Corr., wspólna konferencya ministeryalna przy u

dziale br. Taaffego i p. Tiszy, na której miedzy

innemi będzie oznaczony termin zwołania delega

eyj i przedyskutowane zostaną przedłożenia, ma

jące pójść pod ich obrady. W kwestyi, czy księ

ga czerwona ma być wydaną, zdania są podzie

!ono. Z Pesztu donoszą w formie stanowczej, że

przedłożenie księgi czerwonej, nad której zesta

wieniem mają pracować obecnie w ministerstwie

spraw zagranicznycb, je st rzeczą niezawodną. Pres

se zaś dowiaduje się, że księga czerwona nie zo

stanie wcale przedłożoną. W zględem terminu zwo

łania delegacyj dzienniki wiedeńskie zgadzają się

z peszteńskiemi, że zebranie się nastąpi w ostat

nich dniach października.

Dzienniki wiedeńskie donoszą, że propaganda

socyalistyczna zajmowała się ostatniemi czasy roz

powszechnieniem pisemka ulotnego p. t. ,,manifest

robotników1*. Tysiące egzemplarzy tego pisemka

skonfiskowała policya, przyczem aresztowała kilka

osób. Niemniejszą czujność rozwija policya na pro

wincyi, przedewszystkiem w pobliżu stolicy, gdzie

zgubne doktryny anarchistów, chociaż nic zdołały

znaleść dla się żyznego gruntu, potrafiły przecież

ta i owdzie wywołać zamęt w umysłach nieoświe*

conycb robotników.

Jenzrał Wolseley odniósł wielkie i sta

nowcze zwyeięstwo. Już przedwczoraj ko

respondenci dzienników angielskich, a naw et sam

wódz naczelny w swoim raporcie zapowiedział sta

nowczą bitwę. Cała też Europa zwróciła oczy ku

Egiptowi, oczekując z niecierpliwością wypadków

stanowczych. Tym razem Wolseley dotrzymał obie

tuicy; publiczność zaciekawiona niedługo czekała,

bo już w 24 godzin po rozlepieniu we wszystkich

dzielnicach świata afiszy ogłaszających zajmujące

przedstawienie, nastąpił atak na pozycyę w Tel

el-Kebir, którą po zaciętym boju zdobyli An

glicy. Dzisiaj rano otrzymaliśmy drugą obszerną

depeszę, którą poniżej zamieszczamy. Zwycię

stwo Anglików jest zupełne. Była to sta

nowcza bitwa, w której wzięło udział przeszło 30,000

ojska z jednej i drugiej strony. J ak się okazuje,

armia A rabiego, będąca w zupełnej rozsypce,

przestała istnieć. Bitwa pod Tel-el-Kebir w świe

tny sposób stwierdziła pierw szorzędny talent na

czelnego wodza, którego w ostatnich czasach ostre

spotykały zarzuty ze strony dzienników W. Bry

tanii. Zarzucano mn bezczynność i brak decyzyi.

Ostatnie w ypadki zadały stanowczy kłam tym

iry tykom, wykazując ich bezpodstawność i nicośc.

Jako wódz roztropny, nie chcący narazić losów ca

łej kampanii przedwczesnym krokiem, czekał, do

póki nie nadejdą posiłki, i dopiero wtedy z całą

siłą uderzył na Egipcyan.

Bitwa była zacięta. Z obu stron walczono z wiel

ką odwagą. Straty angielskie są bardzo małe, bo

wynoszą one tylko 200 ludzi. Straty ta nie po

winny zadziwiać nikogo, bo Napoleon I w słynnej

bitwie pod Piramidami poniósł mniej więcej te

same straty.

Obecnie jenerał Wolseley będzie zapewne starał

się wyzyskać zwycięstwo, udając się forsownym

marszem ku Kairowi.

Bitwa pod Tel-el-Kebir, jeżeli zwłaszcza spra

wdzi sic wiadomość o ucieczce Arabiego i roz

sypce jego a rmii, wywrze naturalnie stanowcz.y

wpływ na los całej wojny, którą od tej chwili

prawie za skończoną uważać można. J aż zapewnie

obecnie nic nie stoi na przeszkodzie podpisaniu

konwencyi. W przedwczorajszym ,,Przeglądzie11

zaznac!yliśmy związek istniejący między* temi

faktami, dowodząc, że Anglicy czekają tylko na

stanowczą bitwę, aby konwcncyę podpisać. Stanie

się to zapewne natychmiast, a trzechtysięczna

armia turecka, która ma wylądować w Egipcie,

posłuży chyba do uświetnienia swoją obecnością

tryumfalnego w ejścia Anglików do Kairu.

Konf erencya w Konstantynopolu, czeka tylko

na podpisanie konwencyi, aby zawiesić swoje

posiedzenia. Wtedy konferencya rozjedzie się zło

żywszy poprzednio oświadczenie przypominające

Anglii, że spraw a egpipska jest sprawą europejską.

Kuryer Poznański pisze:

Rozmowa z ks. Bismarkiem.

Powtórzona przez nas w sobotę rozmowa jednego

z rodaków naszych z księciem kanclerzem niemie

ckiego cesarstwa, nabierze niezawodnie w krótkim

czasie szerokiego rozgłosu: i już dzisiaj zaczyna

wywoływać różne w prasie niemieckićj sądy.

Dla nas rozmowa ta przedstawi dopiero wtedy

jakąś wartość , jeżeli półurzędowa prasa niemieka

w przeciągu pewnego czasu jćj nie zaprzeczy, lub

pośrednio główną treść jćj zatwierdzi. Dopóki nie

mamy pewności o tem, ta roimowa jest autenty

czna, i że książę Bismark do głównych i wybi

tniejszych myśli się przyznaje, uważamy za zby

teczne robić nad poruszonemi w artykule spraw o

zdawcy zdaniami nasze uwagi i bawić się w pu

kaninę na wiatr.

Konstatujemy też jedynie chwilowo w przypu

szczeniu autentyczności podanćj w artykule gló

wnćj treści rozmowy fakt, że kwcstya polska nie

przestała i nie może przestać zajmowsć umysłów

głębszych, i że każdy głęMćj na rzecz zapatrują

cy się polityk prędzój czy późaićj do nićj przy

stąpić nad nią Bię zastanowić musi. Szkoda tyl

ko, że książę Bismaik, mający jak się zdaje, pe

wne pojęcie o doniosłości tćj sprawy, tak niesły

chanych dopuszcza Bię błędów i tak nieoględnie

niweczy te przejścia, któreby mu w danym razie

do osiągnięcia celu posłużyć mogły. Czy spodzie

wać się można, jak to napisał autor artykułów

w Reichsbote, że tak realny polityk, jak książę

Bismark, z łatwością gotów jest zmienić niefor

tunną taktykę, to przyszłość niedaleka wykaże.

Uważając stanowisko wyczekujące potwierdzę

nia lub zaprzeczenia jako jedynie odpowiednie

właściwe dla prasy polskiój, zapisywać będziemy

dla informacyi naszych czytelników głosy prasy

niemieckićj.

1) Posener Tageblatt, tutejszy o-ga u woluo-kon

serwatywny, widzi w publikacyi Czasu ,,jedno

oko tćj wielkićj sieci intryg), którą obecnie dzierż

gają w Moskwie i Petersburgu." Jeżeli dobrze ro

zumiemy Tageblatt, to słow a powyższe znaczą ty

le: ,Panslawiści moskiewsey chcieliby wywołać

jaką hecę anti-niemiecką, rozdrażnić opinię prze

ciw Niemcom i dla tego wymyślili ową rozmowę

Pola ka z ks. Bismarkiem i przedstawili Bismarka

jako śmiertelnego wroga Rosyi, chcącego przywró

ceni em samodzielnój Polski osłabić Rosyą. Tageblatt

chce być zanadto domyślnym i chybia celu. Czas

ani żadne pismo polskie nie pozwoli się użyć

jako narzędzie do przeprowadzenia intrygi pansla

wistycznćj przeciw komukolwiek.

2) Berliner Tageblatt (Nr 424 z d. 11 b. m .)

organ postępowo żydowski, pieni się ua samą

myśl, że książę Bismark mógł podobne wypowie

dzieć myśli i pisze w artykule, p. t. ,Polskie ma

rżenia" mnićj więcój co następuje :

Dziwna rzekoma rozmowa księ(ia Bismarka

z polskim torysem ogłoszona w pismach polskich

bez wszelkich uw ag, a biorąca z uderzającą bez

ogródkow ością pod roz w agę możliwość przy wrócę

nia Polski, nie ujdzie z wszelką pewnośeią losu

pólurzędowego dement!. Nawet gdyby ta rozmowa

rzeczywiście się odbyła, byłoby niepodobieństwem

oddać ją dokładnie we wszystkich szczegółach, i

do tych niedokładności przyczepi się praw dopodo

bne zaprzeczenie, jak się to już dawniej niejedno

krotnie u nas wydarzało.

Książę B:srmark musi kazać odpowiedzieć, je

żeli nie ch c e , aby w szerokich dzielnicach pol

skich pod zaborem rosyjskim zapalały się gorącz

kowe i niebezpieczne nadzieje, i jeśli nie chce,

aby anti niemiecki prąd wR:syi nie przerwał gro

bli pokojowych z ta!iim trudem wzniesionych.

W publikacyi tej rozmowy nie trudno odgadnąć

skłonności kanclerza do puszczenia się na polski

eksperyment, i do postawienia między Rosyą a

Niemcami Polski jako rodzaj jakiegoś pu/ftra i

to może w ścisłem dyuastycznem (może i celne m?

R. K.) połączenia z koroną pruską. Są to cele tak

zawracające głowę, że w Niemczech mamy naj

zupełniejsze prawo dowiedzieć się, czy rzeczywi

ście k siążę Bismark nosi się z tak olbrzymiemi

a zarazem tak szkodliwcmi planami? Kto sobie

przypomni dotychczasowy przebieg jego tak wy

bitnie rcalistycznćj polityki, ten powie od razu:

nie! to je st niemożebne!

Atoli byłoby rzeczą dobrą, aby to ,nie!" wypo

wiedziane było w sposób autentyczny, zwłaszcza,

że są ludzie, którzy z dawniejszych wyrzeczeń,

zakusów i czynów Bismarka pragną wywniosko

wać, że kanclerz nie uw aia kwestyi polskiej w o

)ecnym stanie troistego podziału wcale za skoń

czoną. Wiadomo, że długo domagał się, acz bez

skutecznie, od księcia następcy tronu, aby synów

swoich zaznajomił z językiem i obyczajem pol

skim, i źe w Wersalu, kiedy przyjaźń rosyjsko

niemiecka była w samym rozkwicie, miał powie

dzieć te pamiętne słow a:

,,Byłoby dobrze, gdyby wielki elektor był przy

jął koronę polską, wtedy byłby na północy istniał

podobny ustrój państwowy, jaki na południu przed

staw iają Austro-Węgry."

Wiadomo t(ż, że obecue nieporozumienia ko

ście lao-polityczne obok innych powodów i z t e

go wzię!y saój początek, iż ksiądz arcybiskup

Lsdóehowski pozwolił sobie przypomnieć pewue

zobowiązania i przyrzeczenia, których zapomniano.

Wszystkie ts objawy ni3 dowodzą niczego, je

żeli książę Bismark nic będzie chciał, aby cze

goś dowodziły, mogą jednak zaważyć na szali,

gdyby rzeczywiście istniały skłonności, jakie Czas

przypisuje kierownikowi nas:ćj polityki.

Prawdą to jest, że Niemcy zetrzeć się muszą

z Rosyą, i że niemieccy mężowie stanu mustą

pomyśleć o stałych środkach bezpieczeństwa prze

ciw kolosowi północy. Ale do utworzenia polskie

go państwa środkowego, do zagrzebania w ten

sposób na Wschodzie Niemiec robaka fermectacyi

i buntu, do tego ztąd krok tak wielki, że tylko

chyba rozpacz do niego popchnąćby mogł», a do

polityki va banyue wobec Rosyi jeszcze na szczę

ście nam daleko."

Dzienni’c Poznański zamieszcza drugi następu

jący artykuł:

Prasa niemiecka wobec rozmowy

z Jcs. BismarJciem.

Z góry można się było spodziew ać, że zamie

szczona w Czasie krakowskim rozmowa nie na

zwanego bliżćj Polaka z księciem kanclerzem nie

mieckim w Warzinie, nie ujdzie uw agi publicysty

ki niemieckiej i stanie się przedmiotem dyskusyi

według różnicy naturalnie stanowiska politycznego,

jakie zajmują. Nawiasowo powiedzmy, że dotych

czasowe milczenie dzienników i urzędowych czy

pólurzędowych jest nam do pewnego stopnia rę

kojmią autentyczności zamieszczonej w Czasie roz

mowy.

Nie przeszkadza to naturalnie, że prędzej czy

później nastąpi oficyalne zaprzeczenie bądź to ca

łego faktu tej konferencyi, bądź przynajmniej co

drastyczniejszych jej szczegółów. Takie zaprzecze

nie nastąpić naw et powinno, ponieważ milczenie

ze strony kanclerskiej stwierdzałoby dokładność

i prawdę wszystkich szczegółów zawartych w Cza

sie, przyznanie zaś takowe równoważyłoby, jeżeli

nie wyraźnemu rzuceniu rękawicy, to przynajmniej

groźbie, na którąby Rosya czemkolwiekbądż odpo

wiedzieć była zmuszoną. Otóż, jakiekolwiek są

dzisiaj, a mogą być jeszcze na przyszłość stosunki

i obrachunki między Rosyą a Prusami, nie zdaje

nam się rzeczą prawdopodobną, abyśmy się znaj

dowali w bezpośredniem już przededniu wojennego

między nimi zatargu. Z tego też powodn zdaje

nam się dalej rzeczą dość naturalną, że zaprze

czenie ze strony kanclerskiej w jakiejbądż formie

na stąpi, co usuw ając wszelką możność jakiegobądź

z atarga dyplomatycznego, nie odbierze przecież

nikomu wiary w sam fakt, treść a cboćby nawet

szczegóły przytoczonej przez Czas rozmowy. Sen

sem jej moralnym , caeterum centeo tej rozmowy

dla nas jest to , cośmy jnż powiedzieli wczoraj:

żywotność i niespożytość kw e styi polskiej i to

na ten raz jnż nie w broszurach jakichś optymi

stycznych publicystów, nie Kinklów, Raschów, Frau

tzów: nie w łamach jakichś mniej lub więcej nam

życzliwych dzienników niemieckich * lecz w kom

binacyach najpraktyczniejszego i najrealistyczniej

szego męża stann, który nas bynajmniej nie kocba,

który nam dotąd daw ał tylko ciągłe dowody swej

stanowczej niechęci, ale który, o co nam też głó

wnie chodzi, nważa nas za niesympatyczną sobie,

ale nieuniknioną konieczność. T eraz zależy nam

na danin szan. czytelnikom pewnego wyobrażenia

0 usposobienia, z jakiem najrozmaitsze małe

1większe dzienniki niemieckie fakt owej rozmo

wy przyjmują. Najwięcej naturalnie nwagi winDy

pcd tym względem zwrócić dzienniki wyrażające

kierunek rządowy. Z większych tego kierunku

dzienników odezwała się w tym przedmiocie ber

lińska Post, z mniejszych i pokątnych Posener

Tagblatt.

Óbie gazety, co rzeczą charakterystyczną, za

mieszczają w dosłownym przekładzie z Czasu o

wą rozmowę z komentarzem wyrażającym wielką

powściągliwość i ostrożność. Widocznie nie w ie

dzą jeszcze, jak się postawić, nie śmią objawić

własnego zdania, widocznie dziwią się, że im mo

że niezadługo przyjdzie odzywać się w interesie

tych samych Polaków, na których dotąd po uka

zie ciskali gradem kamieni, czekają widocznie o

świadczenia kanclerskiego, aby wiedzieć, jaką się i

puścić n astępnie drogą. Z dzianników odmiennego

kierunku przyjmaje katolicka Germania kombina i

cyę przywrócenia Polski nie bez pewnej chłodnej \

sympatyi a zarazem oddaje księcia kanclerzowi *

sochwały za zdanie wyrzeczone o ,,szaleństwach11 i

polskich. Najsympatyczniej i najrozsądniej stosnn- t

kowo. naturalnie jak ze stanowiska dzisiejszego nie

mieckiego, zapatruje się na kwestyą dotkniętą

w pomienionej rozmowie przez księcia-kanclerza i

iberalny Berliner Courier. Pod tytułem nEine Iv

ventnalitat" zamieszcza artykuł, w którym zasadni* I

czo godzi się najzupełniej na myli przywrócenia i

jakiejś Polski i postawienia jej na dość silnych i

nawet podstawach jako zapory rozgraniczającej

Prusy i Rosyę. P ragnie dla Polski secundogenitu

ry albo pruskiej albo austryackiej, a że chce mieć

ją si]ną, dowodzi najlepiej, że pragnie, aby na

czele państwa polskiego stanął człowiek, któryby

się nie czuł wasalem rosyjskiej przewagi. Nie

)rzeszkadza to naturalnie, że artyknł Beri. Cour.

nie życzy sobie przywrócenia Polski w granicach

roku 1772, nie w skazując jej przecież żadnych

innych granic. Cokolwiekbądź przecież nw aża re

stauracyę Polski za ewentualność nie tylko godną

dyskusyi, nie tylko do pewnego stopnia sobie

sympatyczną ale nawet za rzecz, o której wkrót

ce i na seryo pomyśleć warto.

Najpodlejsze i najnikczemniejsze (epitetów tycb

nie szczędzimy umyślnie) stanowisko w tej kwe-1.

styi zajmuje libera)ao-p ostępow o^semicki

Tgblt. Należałoby przypuszczać, ze organ

cy się liberiioym i postępowym nadto, że organ

żydów plemienia prześladowanego długo a zzgro

żonego nowem prześladowaniem i obecnie, plemie

nia, które powinno wiedzieć jak to smakuje gorz

ki chleb niewoli wyjątkowości, prześladowania,

plemie wreszcie, które od Polski doznało samego

tylko dobrego, od zdobywców jej i ciemięzców

samego ty 1ko złego, zdobędzie się na uczucie spra

wiedliwości i nznania wobec perspektywy pro

mienniejszej dla nas przyszłości. Cóż się tymcza

sem dzieje? Organ postępowo liberałno-iydowski

wpada w obce perspektywy przywrócenia Polski

w stan istnie kanikularnej wściekłości, miota się

szalenie przeciw księciu kanclerzowi niemieckiemu

jako przeciw przyjacielowi Polaków, obawia się

przaz restauracyę Polski stworzenia ogniska wie

cznych spisków i buntów na pograniczu wscbo

daic-północnem Niemiec i krzyczy istnie z żydow

ską wrzaskliwością na księcia kanclorza niemiec

kiego, by w interesie zagrożonych teraz na dobre

Niemców i żydów w Rosyi spie szył czemprędzej

z urzędowem zaprzeczeniem faktu i szczegółów

za mieszczonej w Czasie rozmowy.

Otóż takie to stanowisko żydowskiego berliń

skiego Tageblattu w kwestyi polskiej. Jeden fra

zes wszakże nikczemnego tego pisma zagluguje na

poważniejszą nw agę i sprostowanie z naszej stro

ny. Mówi dosłownie: ,,Ks. Bismark musi kazać

odpowiedzieć, jeżeli nie chce, aby w obszernych

polskich krainach Rosyi nie obudziły się gorące

i niebezpieczne nadzieje i jeżeli dalej nie chce,

aby anti-niemiecki prąd w sąsiedniem państwie

nie przełamał z trudnością podtrzymywanych gro

bli pokoju".

—

Ponieważ iluzyę nikczemnego or

ganu mogłyby podzielać male i poważniejsze ży

wioły niemieckie, pozwalamy sobie odpowiedzieć

za naszych rodaków z pod panowania rosyjskie

go, że choćby najprzychylniejsze naw et słowa, do

póki pozostają słowami, księcia kanclerza niemie

ckiego, nie są bynajmniej zdolne pobudzić ich do

jakichbądż gorących i przesadzonych nadziei. p -

Nadzieja jest, jak wiadomo, tylko życzeniem zmia

ny na lepsze. Patrząc zaś na nas, czegoby nam do

prawdy pod względem narodowym i politycznym

mieli do pozazdroszczenia rodacy nasi z pod pa

nowania rosyjskiego. Aby w Polakach pod pano

waniem rosyjskiem obudzić naprawdę nadzieję,

trzebaby zaiste czegoś więcej aniżeli słów, choćby

nawet te słowa były wyrzeczone przez usta kan

cle rskie. Możemy mieć wiele błędów , a le do liczby

błędów, z których z pewnością wyleczyliśmy się,

należy błąd ślepej wiary w pierwsze lepsze sło

wo potężnych tego świata, którzy jeszcze sobie

żadnym czynem na wiarę z naszej strony nie za

służyli.

Cokolwiekbądź, poz w ala my sobie pow tórzyć to

samo, cośmy już powiedzieli wczoraj: mniejsza o

szczegóły, drobiazgi i pojedyncze ustępy tej roz

mowy, sam fakt jej pozostanie najważniejszą rze

czą. Dowodzi nie tylko żywotności kwestyi pol

s kiej, o czem nie wątpiliśmy nigdy naturalnie,

ale co niemniej w ażna, przyprow adza żywotność

jej do świadomości publicystyki europejskiej —

wprowadza ją, jeżeli tak wolno powiedzieć, na

porządek dzienny. W tem głównie jej wartość i

zasługa a dalsze tej ciekawej i ważnej dla nas

sprawy szczegóły i przebieg podamy w naszem

piśmie jak najtroskliwszej i jak najbaczniejszej

nwadze.

Sejm .

Sprawozdania sejmowe*.

(5te posiedzenie dnia 13go wrze(/nia).

Posiedze nie rozpoczęło się o godz. 11 min. 20

przed południem.

Po udzieleniu urlopów p. Żurowskiemu do d. 20

b. m. i p. ministrowi Dr Dunajewskiemu do końca

b. m., odczytano spis -15 nowo wniesionych pety

cyj, których liczba ogólna doszła do 95. Z nowo

wniesionych przekazano do komisyi budżetowej :

petycye o sobwencyę dla szkół przemysłowych

w Rzeszowie i Przemyślu, dla bursy dziewcząt

w Przemyślu, na reorganizacyę szkoły w gminie

Balicze, na budowę szkoły w Dąbrowie, na roz

winięcie szkoły wyrobu sztucznych kwiatów, dia

romisyi do układania ruskich książek szkolnych,

dla ruskiej gazety szkolnej, na wydawnictwo k a

lendarza dla nauczycieli, na poparcie wydawnictw

Domicyana Mieczkowskiego, tudzież petycya gmi

ny Leżajsk o odpisanie pożyczek, Jana Daszkie

wicza o stypendynm na kształcenie się w malar

stwie, Hipolita Witowskiego o emeryturę, Dr Jana

Stelli Sawickiego o prawo do pięciolecia i emery

turę, pisarzy szpitala lwowskiego o podwyższenie

płac, sierót po Karolu Iwanickim o zaopatrzenie,

Karoliny Stnpnickiej i llersza Tłumaka o zapo

mogi.

Do komisyi petycyjnej odesłano petycyę komi

tetu cerkiewnego w ()zowie o zasiłek na budowę

cerkwi, Antoniego .Jakimowskiego i Hipolita Pie

traszkiewicza o wliczenie do emerytury lat przed

etatowej służby, Karola Maniaka o podwyższenie

płacy lub"zaliczkę, Aleksandry Lewickiej, Maryi

Wencek, Pan!iny Poturaj, Agnieszki Bsaiwale, Jana

Dolaickiego, Juliana D olińskiego i pogorzelców

gm. Bilcze o zapomogi. K omisyi edukacyjnej prze

kazano petycye: nauczycieli z Kołomyi i z Gródka

0 reformę ustawy szkolnej, oraz nauczycieli z Gródka

1z Czechowa o podwyzrzenie płac.

Do komisyi administracyjnej odesłano p e ty c y e :

wydz. pow. w Krośnie w sprawie opustu podat

a^ 7żm ii° o 7poZyezkę na budowę koszar i Teo

dora Teodorowicza o pozostawienieŻukowa W sta

r o s t w i e horodeńskiem i przy sądzie pow. w Ober

tynie.

Petycyę wydz. pow. w Żydaczowio o subwcu

n,.iv_

wyoh°dzi °°dziennie, wyjąwszy niedziele i dni świąteczne.

Oddz.elne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 c , we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 c.

Prenumerat« wynosił

Po,,t, » ,tó,hd=

........... ........................ ....... " A " * * * S " f t " f f

; do Wloth, J W I Amlli, Beltfi,’S,w,joorji, iaiiyi

28*h

I łnnyoh państw należących do związku pocztowego . . .

32 złr.

8 złr.

3 złr

rSęfc”ii

J premGrMę ""oetomn”a"’(kiSretf)"»JSzT «"’° !S ”) «

do Admoutntoyi

tfSgP=

RęUoptsmów nadsyłanyok nie zwraca się.

Prenumeratą przyjmują*

ĄdminUtraoya CZASU- w «raUowle, tndzieł urzędy pocztowe. HlejMOwą p « « »

księgarnia 8. A. Krzyżanowskiego, handel Nowakowskiej.— Ogłoszeni,(!°’° f , , l,o?]iw następny

opłatą od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym) za pierwszy raz 10 cnt, za kałfly

razpo5ont. -

M a r te M a n e (na 8 stronniey dziennika) od miejsca wiersza drukiem drobnym p

ont. za każdy raz. -

Dołączenia do _Czasu1*(prospekta, cyrkularze, ogłoszenia i Łp.) P W J

się za cenę 1 złr. od 100 egzem, dla zamiejscowych, a 50 cent. od 100 egzem, dla miejscowy 1

numeratorow. -

Należytość uprasza się n a p r z ó d nadesłać przekazem pocztowym. -

,°f_* f

prenum eratę przyjmują: w e Lw ow ie Ajencya *CZASU1* w głównym składzie tytoniu Hr. «

przy ulicy Trybunalskiej L. 4; w P a r y ż u wyłącznie p! Adam, Rne Clóment 5; (prenumeratę p. Win

centy Raczkowski, Fanbourg Poissonićre 33); w W lednln pp. Haasenstein A Vogler (także w Ham

burgu, Frankfurcie nad Menem, Berlinie, Lipsku, llazylei i Wrocławiu), A. Oppelik. Stubenbastei Nr. Z,

R. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), G. L. Daube A Comp., (także

w Frankfurcie nad Menem), M. Dukes Riemergasse 12.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction