Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 1133 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 177.

Kraków, Niedziela 3 Sierpnia 1890.

Rocznik XLIII.

CZAS

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłką pocztowy w państwie

Austryackiem na Sierpień . . . złr. 2°50

Od 1 Sierpnia do 30 Września .

w 5*__

Z przesyłka pocztową w państwie

Niemieckiem na Sierpień

marek 6

Od 1 Sierpnia do 30 Września .

M12

WĘT Prenumerata liczy się tylko

od pierwszego do ostatniego dnia

w miesiącu.

Od Administraćyi ,,Czasu".

PP. Prennmeratorowie Czasu mogą

nabywać

w Administraćyi:Podręcznik prawniczy,

książka dla lndn,

zawierająca przykłady próśb,

°dań, skarg,

rewersów,

kwitów i t.p.,

przez

*ra

A. Cinciałę,

opłatną przesyłką 2 złr.

70 centów,

następnie kompletne,

ozdobnie

opra

wne

angielskie płótno ze złotemi

wyciskami

dzida Juliusza Słowackiego w 6 tomach

i »Ramoty" AugustaWllkońskiego, naj

znakomitszego humorysty polskiego,

6 tomach,

razem za 5 złr.;jak również LltuanięGrott

gera, 6 fototypij. tylko za *

złr.95

cenfów.

Wojna—Padółłez, 11 obrazów heliogra

wurowanych, 4

złr.,

z przesyłką 4 złr. 30 cent

Kraków 2 sierpnia.

Wczoraj telegrafowane nam

uchwały Wydziału

krajowego

ważnej

sprawie

uporządkowania

finansów krajowych, zdają się najlepiej odpowia

dać położenia krajn,

także przewalającemu

nim zdaniu.

Istotnie dwie tylko drogi przedstawiały sięjako

logiczne, albo całkowita odrazn reforma finansów

za pomocą ogólnej konwersyi, albo pozostawienie

status quo aż do epoki wyzwolenia się z ciężarn

indem nizacyjnego.

Pierwsza

droga

zaznaczała działanie śmiałe

wielkim styla, który ze względa na nasze sto

sunki , byłby przecież pozostał stylem małym,

to działanie pociągało

sobą bezpośrednio na

kłady w różnych kiernnkacb.

Draga droga powolniejsza na mniejsze naraża

ryzyka i zdaje nam

się odpowiada lepiej i poło

żenia krajn, i że się tak wyrazimy, jego finanso

wemu

i przedsięborczemu temperamentowi.

ona i tę korzyść, że wymija trudność, jeżeli nie

niebezpieczeństwo przemiany natnry długa iadem

nizacyjnego,

która w każdym razie

obciążyłaby

na razie kredyt krajowy. Tę obierając drogę, kraj

dojdzie spokojnieibezhazardów do chwi’i,w któ

rej skoneentrowanemi środkami, a dzięki ug.dzie

indemnizacyjnej, bez obaw i troski, będzie

się

mógł wziąść do dzieła

reorganizacyi finansowej i

ekonomicznej.

Droga pośrednia przyjęta przez ankietę,

miała

wszystkie

niedogodności dwóch

wyżej

wytknię

tych, a żadnej korzyści,

ani jednej

ani drugiej.

Już

cbradach

ankiety poseł Stadnicki bronił

wymownie zdania, które onegdaj przewatyło pod

czas naradWydziału krajowego, a mniemamy, że

za Wydziałem krajowym pójdzie większość Sejmu,

gdy ten zbierze się d. 25 września.

głównemu maszyn’ście tak mało pozostawać przy

warsztacie.

Słowami i czynami

stw’erdził cesarz

Wilhelm II swoje przekonanie

o ważności i uży

teczneści podróży iw tej mierze pozostaje wiernym

raz

wygłoszonym

zasadom,

je*t konsekwentnym

meznużenfe. Dania, Norwegia, Belgiaisercu takdziś

bliska^ Anglia, Rosya, a ponoś i w niedalekiej przy

szłości H ’szpania,

bvły lub będą widownią tej

zdumiewającej dz’ałalności podróżnej potężnego

władcy. I powtarzamy, podziwu goduemi

są tak

trudne rządy, sprawiane jeżeli nie śpiewająco, to

podrć żaiąco.—

każdym razie, nowy to sposób

i metoda, którą

może przyjm;e

swoją wiek

dwudziesty.

Podczas gdy cesarz podróżuje, kanclerz Ciprivi

pi^z*,

amemoryał jego

o ugodzie

niemiecko au

gielstiej nietylko jest wstępem do pobyta pana i

władzcy na ziemi angielskiej,

ale zarazem ostat

nim wyrazem

związku dwóch

mocarstw:

najsil

niejszego

lądzie i najsilniejszego

na morzu,

które zdają się mówić: quiscontra nos? Możuaby

zresztą w

memoryale p. Capr!vi dostrzedz obok

polityki nieco poezyi, tak bardzo

wyidealizował

on stosunek Niemiec do Anglii. W

każdym razie

jest to odskrk od realizmu bismarckowBkiego.

Były zaś kanclerz gawędzi dalej i nie cofa się

przed takiemi nawet komunałami, jak że długie

dzierżenie władzy licznych wytwarza zazdrosnych

istnych tych gawędach

ks. Bismarck

opowia

da rzeczy zn?*ne

ostatniem słowem ironii losu

byłoby, gdyby w dalszym ciągu żelazDy czł)wiek

przypominać nam począł Pana Jowialskiego. W y

czerpała się werwa ks. B ’smarcka, pozostał tylko

całej swej mocy pociąg do Rosyi i niewyczer

panem okazaje się bałwochwalstwo tego człowieka

dlasiłybrutalnej i kolosalnej potęgi.— Jak zawsze

tak i dziś tamu imponuje a za tyleusług ipo

mocy udzielonej mu, ongi —

z tamtej strony, u

padły kanclerz

nieszczęściu

wdzięcznym

się

okazuje. —

Jedzie on do Kissingen szukać w tam

tejszych wodach

pokrzepienia,

lecz ua chorobę,

którą dotkniętym jest, niema na ziemi lekarstwa.

Nie z’ściły się jego najgorętsze życzenia i je

szcze

Rosya

nad Bosforem

nie całkiem zapano

wała.

—

Tak przynajmniej

sądzić można po o

brocie, jaki zdaje się brać sprawa biskupów buł

garskich. —

Najbardziej pożałowania godna

jest

tem wszystkiem Porta. —

Biedna Porta, mnie

mać mogła, że pozostawiając jedną część noty p.

Stambułowa

bez odpowiedz*,

czyniąc zadość

drugiej, prześlizuie się, swoim zwyczajem, między

Scyllą a Charybdą, znanych nad Boiforem antago

nizmów.

—

Nie tak jednak zrozumiała

rzecz R j

sya i jak zwykle nie obawiając się ani wymija

jąc porażki dyplomatycnej, dla nieprzedawnienia,

zaniosła przeciw nominacyi biskupów coś, co za

krawało

n a protest.

Musiał ou

być przecież ru

miankowym,

skoro

wedle

ostatnich wiadomości,

już tylko

formalności biurokratyczne opóźniają

|osadzenie w ich dyecezyach biskupów bułgarskich.

Prawda, że Porta po mistrzowsku umie się niemi

posługiwać i że tam

między rozporządzeniem a

wprowadzeniemgo wżycieupłynąćmożedużoczasu

zyskanego przez rząd sułtański tak wobec jednej

jak i drugiej strony. —

Ale znowu w tej sp-awie

odrysowało się położenie, w

któ:em Rosya po je

dnej, wszyscy inni po drugiej znaleźli się stronie

I nie zdaje

się to ją ani niepokoić,

ani przera

żać i ztym samym

olimpijskim spokojem,

pra

wdopodobnie

przyjmie ona porażkę, jeżeli krok

jejdragomana i przedstawienia ambasadora przed

wyjazdem, innego

nie odn:esą skutku,

prósz za

znaczenia jej wytrwale, uporczywie zachowanego

sprawie bułga"skiej stanowiska.

A przecież to jej stanowisko coraz bardziej po

dobnem jest do biegu wody powstrzymanego zbyt

słabą groblą. Za tą groblą gromadzą się drobne

aiepowodlenia,

upokorzenia,

żądse i

apetyty a

gdyby raz przerwały zaporę, z tym straszniejszym

impetem uderzyłaby woda i zalała ckcl cę.

Dziwnego zaiste pomięszania pojęć o zasadach

prawa międzynarodowego i stosunkach państwo

wych jesteśmy świadkami. Nie dalej, jak w

owej

sprawie biskupów widzieliśmy trzy rządy -

mijając czwarty bułgarski, które uznały za stoso

wne powiedzieć słowo i miały je do powodzenia

Kraków 2 sierpnia.

Podziwiać przychodzi doskonałość państwowej

maszyny niemieckiej, która pozwala, pomimo tylu

znacznych zmian iporuszonych doniosłych spraw,

rzeczy należącej do zakresu wewnętrznych rzą

dów sułtana i dotyczącej prowincyi, która choć

przez trzech pożądana,

dotąd należy do Tarcyi.

Do takich zuchwałych zamachów na prawo zwie

rzchności i na prawo

międzynarodowe

naietała

jnż

sama

pogłoska,

następnie półnrzędownie za

przeczona, jakoby rząd włoski poczynić miał, czy to

nocie p. Crispiego, czy w

rozmowie hr. Nigry,

przedstawienia jakieś

Wiedniu z powodu roz

wiązania stowarzyszenia ProPatria.

Czyn

Uprawnionej

obrony

względem wrogich

państwa żywiołów nie mógł w żadnej mierze być

przedmiotem

nwag

obcego

r?ądn,

najwięcej

mógł był dać powód do objaśnień. Wiedział nowy

a obiecujący namiestnik, gdzie należy uderzyć naj

pierwej, jeżeli powierzone

zadanie

być

korzyścią dla monarchii spełoionem.

—

Dał

przy tem chwalebny przykład, jak

wszędzie we

wszystkich krajach koronnych nsleżaiobysięobcho

dzić z jawnymi wrogami, z pokryjomo niebezpie

cznemi dla pań?twa żywiołami. —

Bez rękawiczek

razie danym,

choćby się miało

ręce powalać,

byle silnie i skutecznie nderzyć.

Źe

Niemcy względem

Dgody, dalej i bardzo

konsekwentnie

zajmnją poprawne, zgodne z inte

resem

monarchii i życzeniem korony stanowisko,

jak tego

znown

dowiedli

uchwałą

sprawie

obesłania wystawy pragskiej, zawdzięczają to oni

pewnej mierze Czechom, którzy im odstąpili tę

rolę Dlanas zaśjesttonowymdowodem, że my

Słowianie, n;gdy już, chyba zmysłem politycznym

odznaczać się nie będziemy.

—

tymczasem

przebiegu

ugody, prócz

złości i namiętności

młodoczeskiej, występuje coraz wyriżiiej czynnik

zawsze najważniejszy, najżywotniejszy w

sporach

narodowych

—

sprawa języka —

nieco podczas

koDferencyi ugodowych

ominięta. —

Sprawa do

niosła i trud aa, którą mądrość, sprawiedliwość, ale

i nnrarkowanie rozwiązać przecież mogą.

I doprawdy

pewną

otachę czerpać

możemy

wszelkich zawikłaniach i trudnościach naszych

wewnętrznych, na myśl, że zasada monarcbiczna,

co znowu tak świetnie się stwierdziła,

w so

bie właściwości balsamiczne, na których zdaje się,

że zbywa republikańskiej -

sądząc po sposobie

jak się między sobą i w sobie zarzynają w tej

chwili dnmne wobec Enropy ze swoich bogactw

republiki południowej Ameryki.

Stosunki angielskie.

Londyn28lipca.

(***) Sesya parlamentarna lepiej się kończy dla

gabinetu

aniżeli przed paru jeszcze tygodniami

przewidywać było można.

Trudności i zawikłania

administracyjne z ajentami policyjnymi, z listono

szami i telegrafistami zakończone zostały, jak te

go życzyć należało, trynmfem władzy i rzeczy do

normalnego powróciły stann.

Rokosz

jednym

batalionie grenadyerów gwardyi ukarany

został

przykładnie: Książe Cambridge, generalissimus armii

odezwie do pubu, oświadczył, że grenadyero

wie zhańbili mnndnr i zasłużyli na snrową Karę.

Nazajutrz wysłany został cały batalion na Bermu

dy. Ponieważ gwardja w czasie pokojn nigdy do

kolonii wysyłaną nie bywa, zatem dyscyplinarny

ten środek wywarł silne wrażenie ijest nadzieja,

że odejmie żołnierzom angielskim

wszelką ochotę

na przyszłość do niekarności.

I w rozprawach parlamentarnych

odwróciła się

kaita. Przeszło pomyślnie kilka drobnych billów;

rozbiór bndżetu

wybrnąwszy

z rozdziała irlandz

kiego, gdzie był ugrzązł tak długo, uczynił kilka

rażiych kroków naprzód, a mianowicie ncbwalono

etat wojskowy i etat poczt i telegrafów,

gdzie

mocya nagany dla p. Raches

odrzucona

została

pokaźną większością głosów.

Umowa aoglo -niemiecka przedłożona

naprzód

Izbie lordów, nie napotkała tam żadnej opozycyi.

Izbie gmin ciekawy

miała przebieg. P . Glad

stone powinszował lordowi Salisbnry’emu

umieję

tnego przeprowadzenia tej

sprawy

afrykańskiej

dnchn sprawiedliweści i z uwzględnieniem praw

i interesów nietylko Anglii, ale iinnych mocarstw.

Z lekka tylko dotknął błędu,

jaki popełnił

nie

umówiwszy się uprzednio z Francyą,

co do zrze

czenia się jej praw do Zanzibaru.

Ale za to po

łożył silny nacisk na inowacyę konstytucyjną, jaką

gabinet uczynił, przedkładając parlamentowi do ra

tyfikacyi ustąpienie Helgolandu.

Cessye teryto

ryalne wchodzą do atrybucyi korony i Izby nie

mają się prawa do nich mieszać. Dziwnym

zbie

giem okoliczności, p. Giadstone, przywódzca libe

ralno radykalnego stronnictwa wystąpił w obronie

praw korony p-zeciwko gabinetowi zachowawcze

mu ! Nie ndeży w tejpozycyizajętejprzez p.Glad

stona widzieć jedyn;e taktyczny

manewr

wytra

wnego strategika parlamentarnego,

ale raczej tę

cześć dla t-adycyj konstytucyjnych, która jest głę

boko zakorzeniona w

umyśle mężów stann angiel

skich i która jest jednym

z warunków ich

wiel

kości narodowej.

Członkowie gabineta przyznali,

że stworzyli nowy precedens kon°tytncyjuy,

ale

usprawiedliwili go wielkością i doniosłością spra

wy, dla której pragnęli pozyskać sankcyę narodo

wą. Samo sę przez się roznmie,

że i Izba gmin

umowę tę zaratyfikowała.

Na ciekawe pytania, czynione sobie co do toku

umów

z Francyą, sir James Fercusson niedał ż%

dnej dokładnej

odpowiedz5. Wiadomem jest jnż

jednak ze źródeł f-aacnskicb, iż p rozumienie na

stąpiło w zasadzie i że jedynie

szczegóły zostaja

do określeń a Anglia okupiła zrzeczen;e się Fran

cyi wszelkich pretensyj do Zanzibaru

uznaniem

jej protekto-a’n

Madagaskarze.

Odtąd exequa

tur dla konsulów ndzielanem będzie przez Fran

cyę. Jestto ze strony A-glii koncesya prawdziwa.

Gdy się przypomni cały szereg kroków przedsię

branych przez ajentów angielskich i przez icb

misyonarzy, ażeby niedopuścić Francnzów do osie

dlania się na wielkiej wyspie oceann Spokojnego,

a następnie do ntrndnienia ich okupacyi, ady się

pomyśli, że dyplomatycznie protektorat Fancyi

nie był uznaoy dotychczas,

to można

widzieć

obecnej koacesyi zapowiedź zgody angielskiej

ijej sankcyę,

którą pójdz5e s%nkcya innych

narodów. Drugie ustępstwo jakie otrzymała Fran

cya jest otworzenie dla siebie sfery działania ko

lon’zacyjuego na pólnccy jeziora Czad. Us*ępstwr

to jest ważnem dla Francyi, ale nie dotyka bez

pośrednio Anglii, która do tej części Afryki pre

tensyi nie rośc5.

Jest jeszcze inna sprawa

zawieszenia dotąd

będąca pomiędzy gabinetami paryskim

londyń

skim, dotyczy ona prawa połowu

wybrzeżach

Terre Neuve.

Narobiła ona

wiele hałasu tej wio

sny,

ale ponieważ

epoka p4own jest już

skoń

czoną, gabinety będą miały wszelki czas do

warcia ugody bez żadnej presyi z zewnątrz. Penie

waż

rząd angielski

uznaje

zupełności prawa

Francyi zagwarantowane traktatem

ntrrchtskim,

zatem idzie jedynie o znalezienie kompensaty od

powiedniej

za z-zeczenie się tych praw.

Świeży

przykład pokazał jednak, że dyplomacya francu

ska targować się umie, skoro za Zanzibar, gdzie

żadnych praw nie miała i gdzie jedynie zagwa

rantowała niezależność

sułtanatu, otrzymała

żne dla siebie ustępstwa. Apetyt jej powiększy się

sprawie Terre Neuve, gdzie istotne prawa po

siada.

Prawdopodobnie

Tunetania

stanie

się

przedmiotem wymiennym.

Dobry stan finansów z jednej strony, a z drn

giej ten snkces djplomatyczny co do prywatnych

afrykańskich posiadłości, pozwala gabinetowi spo

glądać ze zmniejszoną cbawą na epokę wakacyj

ną, podczas której opozycya przypuści nań sztnrm

gwałtowny. Wszelkie pogłoski o zmianach częścio

wyih gabinetn

ucichły, gdyż będą miały miejsce

dopiero w przededniu nowej sesyi. Nie ulega jnż

wątpliwości, że p. H . W . Smith, leader Izby mia

nowany

zostanie

członkiem

dziedzicznym

I%by

lordów, ale kto go zastąpi, n!e wiadomo. Na troje

babka wróżyła. Pomiędzy p.Gischenem, Balfourem,

a lordem Randolphem Chnrch11szale się ważą

do tego

ostatniego, to opinia

zajmowała się nim

dnżo w para

ostatnich tygodniach.

głośnej

swej mowie w B»rmo, wypowiedział teraz dragą

bankiecie,

jaki

wydało

kilkudziesięciu

członków

konserwatywnego

klnbu.

Stanął

tej mowie na grancie

zachowawczym,

ale nie

min;8teryalnym. Świetnie

zakreślił zadanie zacho

wawczego

stronnictwa, walczącego

za swobody i

za porządek publiczny i przeciwstawił jego poli

tykę polityce radykalnego

stronnictwa, które je

dynie zawsze i wszędzie staje po stronie anarchii.

Ale nietylko, że gdy lord Randolph mówi

o to

ryzmle, to tendencyjnie przekształca go na ó w neo

toryzm,

socyalistycznych tendencyach, który

jest jego

csobistym wynalazkiem,

lecz z drngiej

strony nie wykazał bynajmniej, jakich praktycz

nych środków zdaniem jego potrzeba, ażeby poli

tykę zachowawczą porastawić nadal n stera naro

dowego. Przeciwnie

oświadczył, że będąc w zgo

dzie z całą partyą zachowawczą, co do jej zada

nia, każdy może potępiać ten lnb ów bill prawo

dawczy, przedłożony przez gabinet! Na pierwszy

rzrt oka widać następstwa tego krytycznego stano

wiska : znosi ono wszelką dyscyplinę

stronnictwa

i zamienia

regnlarną

amfą na partyzantkę. Par

tyzantem też szlachetny lord

całe życie

zostanie,

ale w karby organiczne nigdy wejść nie potrafi

na dobre. Ogólnie zwróciło nwagę, le położył na

cisk na

reformy irlandzkie.

ostatniej

mowy

Parnella,

nacechowanej

lojalizmem dla Wielkiej

Brytanii, jako jedności p ństwowej, idee samorzą

da dla Irlandyi czynią ogromne postępy w łonie

zachowawczego

stronnictwa.

G%binet to

widzi,

’.daje sob;e sprawę i pojmuje cały błąd, jaki po

nełnił, posuwając, walkę ze stronnictwem

narodo*

dowem

irl%rdzkiem do ostatecznych granic. Nie

można widzieć

sposobn,

iakimby mn

się ndało

rzncić most na przepaść, którą dobrowolnie po

głę bił.

kronice londyńskiego

se%onn,

nadzwyczaj

świetnego i ożywionego tego roku, tydiień wyści

gowy

Godwnod. znaczy krea ostateczny. Udał

się fu kB ążę Walii

z radliną.

Był on niestru

dzonym w

ciąga ubiegłych dwóch miesięcy i po

dziwiać należy energię zarówno jak takt,jakich daje

dowody. Robi

nadzwyczaj wiele dla popular

ności korony, chociaż nolitycznie jest wszelkiego

wpłjwn pozbawiony. Tak samo jak niema arysto

kratycznego saloru, któregoby swoją przytomno

ścią nie

zaszczycił, tak

samo

ni e m a instytucyi,

którejby swego interesu, swej protekcyi nie oka

zał. Tak pojmowane

obowiązki

rodziny królew

skiej są n%jlenszą zaporą przeciwko ideom

repu

blikańskim, które naturalnie i w Anglii zaczynają

mieć swych przedstawicieli, szczególnie w

obozie

socvalistyrznym.

Nie możnaby jednak istnienia

tych prądów podejrzywać, gdy się widzi okrzyki

i oklaski, którymi królowa, ale szczególniej ksią

łę Walii witany bywa, gdy się nkaznje publiczn’e.

Świeży p-zykład tego entnzyazmn, jaki wzbndza,

miał miejsce w Bisley. W

miejscowości tej urzą

dzonym został obóz dla

ochotników londyńskich,

ćwiczących się w manewrach wojskowych i w strze

lanin.

Dotąd obóz ten

znajdował się na polach

Wimbledonn, pomiędzy Londynem a Richmondem

i miejscowość ta w

epoce ćwiczeń riflemen’ów

strzelanin knrkowem

była celem

wycieczek

tłumnych. Z

prawdziwym żalem przyjął Londyn

wiadomość, że ołóz przeniesiony będzie do

od’e*

głego Bisley, ale konieczność ta wskazaną była

coraz

większą

odległością strzałów,

do których

WimbIedon:e nie było miejsca.

Bisley posiada

wszystkie warnnki d’a obozn niezbędne i m a je—

S’cze tę korzyść, iż jest w blizkości obozn

armii

Aldershot. Między gwardyą narodową

armią

regn’araą nastąpi zbliżenie, ktćre dla pierwszej nie

będz’e

bez korzyści. Otwierano tedy ten obóz

B ’slcy

z wielkiemi ceremoniami. K s ’ążę Walii

oowitany tam został przez księcia Cambridge. —

Księżna Walii dała pierwszy strzał

z tak dobrze

ustawionego karabinu, iż trafiła w sam środek tar

czy.

Echa

olbrzymiej

przestrzeni

rozbrzmiały

okrzykami zapała riflemenów na ten okaz strze

leckich zdolności zawsze jeszcze pięknej i dziwnie

młodo wyglądającej księżnej W a ’ii.

przeszłym tygodniu

odbyło się w

Pałacu

krzyształowym w Sydenbam wielkie zebranie »Ar

mii

zbawi(n*a,u t. j.SalvationArmy. Sekta ta

obchodź ła 25 letni jnbileusz swego istnienia.

wodzenie jej niezaprzecione.

P. Booth, który tę

nową ralg’ę otworzył,pokazał sięgłębokim znawcą

natnry

angielskiej,

spekulantem jakich

mało!

BEZ DOGMATU.

POWIEŚĆ

(72)

przez

Henryka Sienkiewicza.

Tom trzeci,

(Ciąg dalszy)

26 czerwca.

Wracam jeszcze do ostatnich chwil naszegopo

bytu w Warszawie. Te

wspomnienia zanadto wy

cisnęły się namoim

mózgu, bym mógł o nich za

milczeć. Miałem dziwne wrażenie na drngi dzień

po przyjeździe Kromickiego. Oto zdawało mi się,

żejuż nie kocham Anielki,

ale że swoją drogą

nie mogę bez niej żyć. Pierwszy raz doznawałem

takiego stann, który nazwałbym rozłamaniempsy

chicznem.

Dawniej, gdy cały ten proces nczncia

odbywał się we mnie prawidłowiej,

mówiłem so

bie: _Kocham ją, więcjejprfg°«

z równą loi

ką jak Kartezyusz mówił: »Myślę,

*nęc jestem".

Teraz zmieniło się na to: »Nie kocham,

ale pra

gnę -

i obie te

części istniały we mnie, jakby

wypisane na dwóch oddzielnych odłamach kamie*

nia.

Obie mnie gniotły niewypowiedzianie.

N:e

prędko zrozumiałem,

że owo »n’e kocbam

jes

słudzeniem. Kocbam, jak i dawniej, tjlko w SP^"

sób tak bolesny, tak gorzki, tak

zatruty, że ta

miłość nie m a jnż

nic

wspólnego

ze szczęśatenr

Czasem myślę, żegdybym nawet teraz usłyszał

’Wyznanie Anielki, gdybym ją rozwiódł, gdyby ona

owdowiała i została moją, nie byłbym jnż szczę

śliwy. Kupiłbym taką godzinę

za cenę życia, ale

doprawdy nie wiem, czy potrafiłbym ją przerobić

na istotne szczęście. Kto wie, czy te nerwy, któ

remi się odcznwa szczęście, nie zostały we mnie

sparaliżowane.

To się mcże zdarzyć. Rzeczywi

ście. na co mi takie istnienie?

wigilię wyjazdu byłem w składzie łroni. Co

za szczególniejszy człowiek sprzedawał mi rewol

wer.

Gdyby nie był puszkarzem, mógłby zostać

profesorem psychologii. Wszedłszy do sklepu, po

wiedziałem m u

z góry, że mi jest wszystko jedno,

czy to będzie system Cotta, czy Smitha, bylesztn

ka była dobra i posiadała odpowiednio duży ka

Iiber.

Stary człowiek

wybrał mi broń, na którą

zgodziłem się natychmiast, następnie spytał:

—

Zapewne będą panu potrzebne i ładunki?

-—

Właśnie chciałem o nie prosić.

Pnszkarz począł na mnie patrzeć nważnie.

—

Czy m a m dodać pokrowiec na rewolwer?

—

Naturalnie. Proszę i o pokrowiec.

—

To dobrze

odpowiedział

w takim razie

dostanie pan ładunki tego samego nnmern, co re

wolwer.

Teraz ja sprjrzałem

niego

ze zdziwieniem,

oo zaś mówił dalej:

—

Ja, panie dobrodzieju,

mam

czterdzieści lat

praktyki w moim

zawodzie i nanczyłem się nie

jednego. Często kupowali n mnie broń ladzie, któ

rzy potem strzelali sobie

we łby.

Icopanpo

wiesz? nie zdarzyło się, żeby taki człowiek kupił

pokrowiec. Zawsze było t3k. Przychodzi i powia

da: »Proszę o rewolwer." —

»A zpokrowcem?—

Nie, niepotrzebny."

—

To jest osobliwsza rzecz,

bo przecie człowiek, który sobie chce w łeb strze

lić, nie potrzebuje rubla oszczędzać. Ale taka już

natura ludzka.

Każdy,

widać,

sobie mówi: »Na

djabła mi futerał!" Ale właśnie dlatego, jak kto

przychodzi po rewolwer,

zaraz wiem,

czy sobie

chce w łeb strzelić, czy nie.

—

Pan mi powiadasz bardzo ciekawe rzeczy —

odpowiedziałem.

I istotnie wydało

mi się to niezmiernie chara

kterystyczne m.

Pnszkarz zaś mówił dalej:

—

Jakem to pomiarkował, tak wymyśbłem taki

sposób: kto bierze rewolwer bez faterału,

to ja

się n*by mylę i daję mn ładnnki

o jeden nnmer

zadnże. Strzelić sobie w łeb, to przecież niemała

rzecz.

Trzeba

na to djablo wziąć się w kupę i

zebrać odwagę.

Myślę, że niejednego zimny pot

obleje.... Nareszcie zdobył się człowiek na posta

nowienie i dalej do rewolweru.

A tu ładnnki nie

lezą.. Choć głową o mur bij, trzeba odłożyć do

jntra... A

co pan myśli: że to łatwo drugi raz się

na to zdobyć? Niejeden, co byłby sobie na razie

łeb strzelił, jak już śmierci zajrzał w oczy, na

zajutrz tego nie zrobi. Byli tacy, co przychodzili

na drngi dzień i kupowali fnterał.... A

mnie

się

tylko śmiać chciało.

»Masz futerał i żyj zdrów".

Zapisuję tę rozmowę, bo mnie teraz rzeczy, ty

czące się samobójstwa, mocno obchodzą, a słowa

starego pnszkarza

wydały mi

się dokumentem

ludzkim do tej sprawy.

27 czerwca.

Czasem przypominam sobie,

że Anielka mnie

kochała, że mógłem się z nią ożenić i mieć życie

ogromnie jasne, ogromnie szczęśliwe —

żewszyst

ko to zależało odemnie i żem wszystko to zmar

nował ,litylko przez nieudolnośćżyciową. A wów

czas zadaję sobie pytanie: czy nie m a m początków

pomieszania

zmysłów

—

i czy istotnie

mógłem

mieć Anielkę na zawsze?

Ale przecie pamiętam

doskonale cały przebieg wypadków od chwili po

znania się naszego aż do dziś. I powiedzieć, że

ta kobieta byłaby moją i tak wierną mnie, jak

jest tamtemn i stokroć jeszcze wierniejszą, bo

mnieby kochała całąduszą. Wrodzona nieudolność,

tak jest! Ale choćby mnie to

całkiem usprawie

dliwiało w e

własnych oczach, co mi z tego, kie

dy nie znajduję w tem żadnej pociechy. Trochę

ulgi przynosi mi jedynie myśl, że tak potomko

wie rodów przeżytych, jak i najbujniejszych skoń

czą ua tem, że ich zasypią ziemią... To mi zmniej

sza różnicę między m ną

a tak zwanymi dzielnymi

ludźmi. Calem

nieszczęściem istot podobnych do

mnie jest icb wyłączność. Jak głupie pojęcie mają

wogóle nietylko romarsopisarze,

ale psychologo

wie fachowi i nawet fizyolodzy, o rodach przeży

tych1 Wyobrażają sobie zawsze,

że wewnętrznej

nieudolności życiowej

odpowiada stale nikłość fi

zyczna,

mały wzrost,

słabe muskuły, anemiczny

m ó z g i licha inteligencya.

Może tak

czasem by

ale czynić z tego ogólną zasadę, to błąd i

pedantyczne powtarzanie jednego w kółko. Potom

kowie rodów przeżytych

odznaczają się nie bra

kiem sił żywotnych, ale brakiem harmonii między

niemi. Ja sam jestem fizycznie tęgim człowiekiem

i nie byłem nigdy głupcem —

aznałemludzimo

jej sfery, zbudowanych jak antyki greckie, uzdol

nionych, bystrych, którzy jednak nie umieli żyć

i żle skończyli, właśnie z braku równowagi mię

dzy,

aż zbyt zresztą bujuemi

siłami żywotnemi.

Sąone w nas,

jakby ż’e

uorganizowane społe

czeństwo, w

którem niewiadomo, gdzie zaczynają

się prawa jednych, a kończą drngicb. Stoimy nie

rządem,

awiadomo powszechnie,

że nierządem

stać niemoina. Każda z tych siłdziałaiciągnie

tylko w swoją stronę, często przeciąga wszystkie

inne —

i ztąd rodzą się tragiczne wyłączności.

Ja właśnie jestem teraz chory na taką wyłączność,

dzięki której poza Anielką nic mnie nie obchodzi,

nic mnie nie zajmnje,

nie nie mogę życia za

czepić. Ale ladzie nie roznmieją, że taki brak har

monii , że t%ka anarcbia

sił żywotnych jest cho

robą cięższą niż fizyczna i moralna anemia.

Oto

rozwiązanie zagadki. —

Dawniej życie i stosunki

społeczne przynosiły nam ratnnek, bo żądały od

nas czynów i poniekąd zmuszały nas do nich. —

Dziś. gdy usunęliśmy się od życia i gdy zatruwa

nas filizof)wanie i zwątpienie,

choroba nasza za

ostrza się jeszcze bardziej w tak niebygienicznych

warunkach. Doszliśmy wreszcie do tego, że zdolni

jest(śmy nie do czynów, a b

tylko do wyskoków,

skntkiem

czego

właśnie najzdolniejsi i najboga

ciej nposażeni zpośród nas kończą zawsze naja

kiemś szaleństwie.

Ze wszystkiego,

z czego

s*§

składa życie,

pozostała n a m

naprawdę tylko ko

bieta —

ijedno z dwojga —

albo rozpraszamy

się,

wydając po groszu kapitał życiowy

na roz

onstę,

albo też, uczepiwszy się za jakąś miłość,

j%k za gułęż, rosnącą nad otchłanią, wisimy w po

wietrzu , tembardziej narażeni na skręcenie karkn,

że najczęściej

wybieramy

miłość nieprawą,

szącą

istocie swej zarody tragedyi. Ja wiem,

że uczncie moie dla Anielki

mnsi

się żle skoń

czyć -

i wiedząc o tem,

nie próbujęjuż nawet

bronić s’ę

n’ego,

bo zresztą obrona byłaby

takie zgubą.

(Ciąg dalszy nastąpi).

*yobodii codziennie wieczór, wyjąwszy niedziele i dni łwiąteczno.

Oidzieln?, Nr» Cuuu, o ile zapas *tarczy, w Krakowie po 10 c., z przesyłką pocztową 12 c.

OWł* P° *U do n*b^el» w

dilennlhńw, ml.MtrolliŁ.dwlk. 1. ».

Fftaiuerata wynosi:

P ofłtt w pui,tw ie toB teyM kiem .................................................

u i e m i e o k i e m ........................................................

28 air

7 złr

8 złr

do Włoch,Frnnoyi, Anglii,Belgii,Szwajoaryi,Turoyi

innych państw, należącyoh do związku pocztowego .

32 złr.

8 złr.

| 3złr.

WM*mmiiaei»tę »nyjną]e alę tylko od 1-gO do oitatalofo dnia w miesiącu

1Pnek°?y pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia uprasza się nadayłaó franco do

AdministracjiCzasu w Krakowie. Listy reklamacyjne **opieczętowane nie podlegL opląota no

oztowsj. Lutów nisfTankowanych nie przyjmuje sfę. m ,k op t.L órr nadsyłanych n!a ,w ^ a *°ę.

?rtaamtrai^

pnyJniJą:

Administracy* .CZA8D* w Kisksw ls i urzędy pocztowe. Hsjisową proaamratf księ

gami* 8. A . Krzyżanowskiego, handel Smidowioza

w Sukiennioaoh, biuro dzienników i ogło

szeń Ignaoego Ber*» przy placu Maryackim L 9, handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, główna trafika

róg Rynku i ulioy św. Jana.

—

O(łocia nla (i**?raty) przyjmuje się aa opłatą od miejsca wierna

drobnym drukiem (petit,) aa pierwszy raz 10 eent., zs kasdy następny po 6 eent. K sd sd u e (u

3 stronie) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 80 cent za każdy raz.

—

Of(iiraais Ipro

naoentf przyjmują:wo Bwowlo Binrodzienników ulicaKarolaLudwika Li: * ru rin

wyłącznie p. Adam, Rac des Saints-Póres 81, (prenumeratę p W. Baozkowski, Uourbevoi pod Paryżem,

Rue du Chemin de fer 44); w Wledala pp,Hauenstein AVogler (także w Hamburgu, Frankfur?U

n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, B. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Ko

nachium i Norymberdze), H. Sohalek, M. Dukes, J . Danneborg, (tylko prenumeratę pp. H . Goldsohmldt

AC.),w rmnkfud* m.u

G.L.DaubeAC. W Wanmwts przyjmująogłoszeniapp.

Eeichman i Frendler, biuro ogłoszeó przy ul. Senatorskiej.

1 of 4 • Strona 1

Czas.

➔

Description

Structure

Структура

Wiadomości Wiśnickie :

Wiadomości Wiśnickie :

Similar

Similar publications

Wiadomości Wiśnickie : dwumiesięcznik informacyjno-kulturalny. R. 15 (2007), [Nr 5-7] (październik-grudzień) ꞊ Nr 128.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : gminny miesięcznik informacyjno-kulturalny. R. 14 (2006), [Nr 1-2] (styczeń-luty) ꞊ Nr 120-121.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : kwartalnik społeczno-kulturalny. R. 25 (2017), [Nr 2] (kwiecień-sierpień) ꞊ Nr 143.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : dwumiesięcznik informacyjno-kulturalny. R. 16 (2008), [Nr 1] (marzec) ꞊ Nr 129.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : kwartalnik społeczno-kulturalny. R. 29 (2021), [Nr 1] (marzec) ꞊ Nr 153.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : kwartalnik społeczno-kulturalny. R. 28 (2020), [Nr 1] (maj) ꞊ Nr 150.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : miesięcznik informacyjny. R. 3 (1992), Nr 5 (maj) ꞊ Nr 16.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : miesięcznik informacyjny. R. 3 (1992), Nr 8 (sierpień) ꞊ Nr 19.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : kwartalnik społeczno-kulturalny. R. 27 (2019), [Nr 2] (maj-październik) ꞊ Nr 149.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : miesięcznik informacyjny. R. 3 (1992), Nr 3 (marzec) ꞊ Nr 14.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : miesięcznik informacyjny. R. 2 (1991), Nr 5 (maj) ꞊ Nr 6.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : miesięcznik informacyjny. R. 4 (1993), Nr 2 (luty) ꞊ Nr 25.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : miesięcznik informacyjny. R. 3 (1992), Nr 10 (październik) ꞊ Nr 21.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : miesięcznik informacyjny. R. 3 (1992), Nr 11 (listopad) ꞊ Nr 22.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : gminny miesięcznik informacyjno-kulturalny. R. 13 (2005), [Nr 3-5] (kwiecień-czerwiec) ꞊ Nr 116-118.

Прочитайте

Wiadomości Wiśnickie : dwumiesięcznik informacyjno-kulturalny. R. 15 (2007), [Nr 3-4] (sierpień-wrzesień) ꞊ Nr 127.

Оцінювати публікації можуть тільки зареєстровані користувачі. Увійти

0 оцінок

Details

Приналежність до колекції

Коментарі (0)

Завантаження метаданих

Завантаження оцифрованих файлів

VIAF/NUKAT

Mirador viewer