Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 628 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 45.

Kraków 26 Maja - Czwartek.

Rok 18

Wychodzi oodaionnie rano o godzinie 7ej.

prenumerata wynosi;

rocsmo

MIEJSCOWAvKrakowie. . . .ui.*u. . . .

POCZTĄ w państwie Auatry sckio m .

24... .

B do P r u s ............................ ta l. 16 sgr. 2 0 .

a Rzeszy niemieckiej . . 2 1

10.

n Franoyi .... frank. 108 . . . .

n WłochiSzwajoaryi R 116 . . . .

fl Be!gii 1 Anglii . .

80... .

Numer pojedynczy kosztuje 10 centów.

kw?rtalnie

miesięcznie

r6....

tal. 4 sgr. 5

tal. 1 sgr. 15

5B10.

n*»25

frank. 27

frank. 10

n 29.....

n20....*

Frenimieratę prssyjmiająi

Bióro Administracji .Czasu8 w Rynka pod L. 39 w doiau p. Kirchmayera na dole,

tudzież wszystkie Urzędy pocztowe *ustryack?e.

OGŁOSZENIA (insoraty) wsselkiego rodzaju przyjmują się aa op»st%: od wiersza drobn"go M

jeduoraaowe umieszczenie 8 centów, e s następne po 6 centów, oraz za opłato należy*

tości stęplowej po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia.

Prenumerat§ i ogłoszenia przyjmują: w Wiedniu: p. A . Oppelik, W ollżeile 22.

Na całą Francy§: w Paryżu, p. M . Weintemberger Faubouig St. Denis, 12.

li s t t z pieniędzmi przesyłane być winny franco do Admmißtrseyi ,C zasu 8. LISTY reklama

cyjne mezapiecaętowrnc nie ulegaj% frankow-aniu. l i s t y niefrankowana nie przyjmują się.

B%KOPISMA nadsyłane Redakcyi nie awracaj% się i niszczono będ%.

IiLralŁÓw 2 5 in«»ja .

W uwagach naszych nad położenien o

bywateli w Królestwie Polskiem zatrzyma

liśmy si§ na pierwszym z ukazów 2go marca.

Kilka tygodni temu wypowiedzieliśmy (Czas

z 8 kwietnia) zdanie nasze o udziale, jaki

właściciele ziemscy koniecznie brać winni

w reformie spółecznej sprowadzonej owemi

ukazami, a to pomimo dążności ich polity

cznej. Nie będziemy tu powtarzać dowodzeń

naszych dość obszernie wówczas rozwinię

tych; powiemy tylko, że jeżeliśmy przer

wali nieco dalszy tego przedmiotu rozbiór,

to dla tego, iż pragnęliśmy, aby przekonania

nasze nabyło niejakiej sankcji czasu i żeśmy

choieii zostawić woine pole polemice; a

nakoniec, ii zdawało się nam rzeczą pdj;r5e

bną doczekać się choć początku wykona

nie, aby módz należycie ocenić nie tyiko

dążność ale i doniosłość owej nieuniknionej

reformy, zwłaszcza pod względem spółecznej

jej wagi.

Wyznajemy otwarcie, że ilekroć idzie o

wypowiedzenie tego, co krajowi całemu w tej

lub owej okoliczności czynić wypada, nie

możemy się od pewnej uwolnić obawy. Nie

potrzebujemy mówić, że nie o to nam cho

dzi, jakie następstwa zdanie nar :e na nas

ściągnie, ale o to, aby w błąd pomiaowol*

nie nie wprowadzać. Ulegamy wtedy zawsze

silnemu poczuciu obowiązku, ale wszak i

w najlepszej wierze pomylić się można. Chę

tnie też zawsze wtedy zostawiamy rzecz

czasowi i uciekamy się do polemiki; pierw

szy szczególniej wydaje nam się niejako

klapą bezpieczeństwa. ,,Przyznajecie więc

powie kto może — że jest niebezpieczeństwo

w waszem twierdzeniu.44Nie prreczymy wca

le, a jednakowoż obstajemy przy Bwojem

i milczeć niechcemy. Zawsze jest niebezpie

czeństwo, kiedy si§ doradza krajowi postę

powanie, które nie wynika z (normalnego

toku rzeczy, ale jest niejako wymuszone

koniecznością, a jak tym razem ,. najboie

śniejszemi wypadkami i wśród tak groźnych

okoliczności; kiedy się radzi krajowi, aby

ukazy 2go marca, pomimo ich politycznej aż

nadto widocznej dążności przyjął, a przyjął

tak ochoczo, iżby przyjęcie to zastąpić mo

gło udział w wykonaniu formalnem, którego

ml* ukazy prawie w zupełności odmawiają.

Przewidywaliśmy to niebezpieczeństwo pi

sząc, iż niechcielibyśmy, aby nas poma

wiano o nieuwzględnienie położenia, tru

dności, cierpień, a nakoniec ogromnych strat

i ofiar, na jakie obywatele w Królestwie są

narażeni. Niemniej milczeć nie możemy, bo

przyj§cie rozważne i pełne poczytujemy za

jedyny krok zbawczy. Milczenie wytłoma

czyć się tylko może ąlbo niemożnością mó

wienia, albo nieświadomością co czynić na

leży, albo nareszcie abstencyą. Niemożności

zabierania głosu pod tym względem nie do

świadczamy, jest tylko trudność; do nieświa

domości nie poczuwamy się również, lubo

absolutnej pewności mieć nie możemy; co

się zaś tyczy abstencyi, w niej upatrywali

byśmy dla obywateli Królestwa Polskiego

zgubę nietylko moralną ale i materyalną.

Mając więc silne przekonanie, a wierni zresztą

tradycyom naszego dziennika, nie pytamy,

jakie nas spotkać mogą następstwa, ale

podnosimy głos z wiarą, iż dopełniamy o

bowiązku. Jak nie milczeliśmy, lecz do ini

cjatywy poczuwaliśmy się wtedy, gdy w Ga

licyi pierwsze chwile uwłaszczenia bardzo

dotkliwie czuć si§ dawały zpowodu braku rąk

do pracy; gdy później zdawało nam się, iż Gali -

cya o autonomię dobijać się była winna;

jak niedawno zaklinaliśmy obywateli Kró

lestwa, aby pilnowali i nie przekraczali man

datu do wyborów na Rady powiatowe; tak

dziś bez wahania cię nie przestaniemy wzy

wać ich, aby udziałem swoim ów fakt u

właszczenia włościan, od tak dawna w kr"ju

pożądany, ową reform§ epółeczną tak z du

chem demokratycznym dzisiejszej cywiliza*

cyi zgodną, starali się przez jaKiebądź,

choćby największe ofiary i poświęcenia,

sprowadzić z drogi kosmopolityzmu i ko

munizmu, na taką drogę, aby na niej narodo

wość a zw łaszcza spółeczeństwo znalazło dla

siebie korzyść. Niema się bowiem czego o

bawiać, ab y chłop polski zostaUm oskalem ;

ale nader łatwo zaszczepi się w nim ko

smopclityzra; a podsyciwszy w nim namię

tności, stać się on może wielce szkodliwym

komunistą. Nie dziw, że w takich ciężkich

okolicznościach, radzibyśmy po pewnym u

pływie czasu ujrzeć potwierdzone nasze

z:danie. To też z prawdziwem zapisujemy

zadowoleniem, iż nie tylko wiele słysze

liśmy z Królestwa Polskiego głosów, ale na

wet i w dziennikach krajowych wyczyta

liśmy objawione życzenie i radę takowego

właśnie udziału, za jakim oświadczyliśmy si§

odrazu.

Co się tyczy polemiki, od tej nie wiele

zyskaliśmy poparcia. Podjął ją był wpra

wdzie Dziennik Powszechny, lecz z kilku ar

tykułów naszych (z 13 i 17go z. m .) polemice

tej poświęconych, pizekonać się mogli ezy

telcy, że głównie i przedewszystkiem cho

dziło mu o zaprzeczenie wszelkiej polskiej

w uwłaszczeniu włościan inicyatywy. Do

piero w Nr. 89 Dziennik wziął bliżej pod

rosbiór uwagi nasze o pierwszym ukazie

2go marca, i długiem rozumowaniem ode

przeć si§ starał to właśnie, na czem budo

waliśmy nadziej§, że ukazy ulegną pewnej

w wykonaniu zmianie, albowiem można na

pisać ustawę w duchu zemsty, ale wykonać

jej w tym duchu żadne państwo nie zechce.

Owóż Dziennik Powszechny twierdz4, że u

chwcłę w duchu zemsty może tylko wydać

rząd rewolucyjny, ale nigdy rząd regnlar

ny, i na tem opierając eię twierdzeniu, sta

wia za przykład właśnie owo uwłaszczenie,

któro poprzednio ogłoszone było i użyte ja

ko środek, ale które rząd rosyjski ogłasza

tylko jako cel, dobro kraju i ludzkości

w niem upatrując. Stan wyjątkowy, w ja

kim się nasz dziennik znajduje, niepozwala

nam podjąć jakby można i należało tego

przykładu. Lecz nie o to nam chodzi. Zo

stawiamy Dziennik przy owern wyreżeniu

co do celu i środka, które jednak powta

rzamy, iż od nas pożyczył ()Czas 17go kwie

tnia), ale powiemy mu stanowczo, że się

myli co do powyższego twierdzenia. R ządy

despotyczne oprócz wielu innych z rz.ądami

rewolucyjnemi podobieństw, mają i to tak

że, że wydają ustawy w duchu zemsty. Za

przykład posłuży ustawa tycząca si§ emi

gracji wydana przez Rawolncyę Francuską

i ukazy Cesarza Mikołaja tyczące się emi

grantów. Nieporównywamy obu amigracyj,

ani rządów, ale ustawy są prawie te same.

Co większa, obie w duchu zemsty wykonane

zostały. Jakież stąd skutki? Oto we Fran

cyi miliard indemnizacyi sawotowany pcd

cz?s Restauracyi, który, o ile się w dniach

lipcowych do obalenia dynastyi przyczyni*,

wchodzić nie będziemy. Wiadomo znów, jak

dalece emigracya niepokoiła Rosy§ przez lat

tyle, a sama nienawiść, z jaką zawsze wy

stępował ku niej Cesarz Mikołaj, dostate

cznym była dowodem, że wykonanie sro

g;ch ukazów nie wyszło na dobre. Powie

my nadto, że pisząc te wyrazy, przeciw

którym powstaje Dziennik Powszechny, mie

liśmy na myśli ustaw§ napoleońską o ,,bez

pieczeństwie publieznem44, także w duchu

zemsty po zamachu Orsiniego wydaną.

Wszakże nigdy ona wykonaną nie była, jak

to niedawno jeszcze w Izbie Ciała prawo

dawczego wypowiedziano.

Obok tej atoli krytyki w owym numerze

Dziennika Powszechnego, inne nam groziło

niebezpieczeństwo, przeciw któremu nieró

wnie trudniejsza obrona. Byliśmy wszakże

na to przygotowani, że przekręciwszy nasze

zdania i przemieniwszy zamiarjr, Dziennik

zechce nasze wezwanie obywateli do wzię

cia udziału w reformie społecznej ukazami

2go marca orzeczonej, uważać za pewnego

rodzaju zwyci§ztwo, i pochwalić nas dla te

go. Stało się to po części. Korrespondent

jego z Krakowa pisząc o artykule Czasu

x 8go z. m. woła: ,,Słuchajcie więc jego

rad, dobrze jest postępować za niemi,...44

Do kogo zwrócona owa mowa, nie wiemy.

Wątpimy, aby korespondent Dziennika do

obywateli przemawiał. Jeżeli zaś zwracał

się do rządu, to możemy go zapewnić, że

wysłuchanym nie był. Zaprawdę, nie mo

żemy cofnąć zdania, aby ukazy nie miały

być w duchu zemsty napisane, ale śmiało

możemy mu po tem co widzimy ustąpić, ,,a

by ustawy w dachu zemsty napisane, w tym

że ducnu wykonane być nie mogły.44

Wykonanie, co się tyczy pierwszego uka

zu, nie wielo postąpiło. Faktycznie oddano

te grunta włościanom na własność, jakie

posiadali, locz w szczegóły jeszcze Komi

tet nie wszedł. Właśnie teraz komisye

miejscowe zjeżdżają w tym celu. W przed

miocie organizacji gminy daleko więcej wi

dzimy skazówek na przyszłość. Wypada

nam atoli poprzedzić je uwagami nad sa

mym ukazem 2go marca o gminie traktu

jącym; wtedy bowiem nierównie lepiej bę

dziemy mogli ocenić ducha, jaki przewodni

czy wykonaniu, tudzież rozpoznać ażali cel,

jaki sobie według korespondenta do Dzien

nika Powszechnego założył rząd rosyjski, m a

tylko dobro kraju i ludzkości na oku.

K0R2SP01DENCYA CZASU.

ZpodPrxemysla 14 maja.

(m. p.) Przedzieleni jesteśmy tylko kilkunastu

dniowym czułem od bardzo ważnej epoki, w któ

rej mamy dopełnić obowiązku jako członkowie

Towarzystwa zabezpieczenia od pożarów Kra

kowski "go.

Idzie tu rzecz o zbadauie dzisiejszego stanu To

warzystwa ogniowego i o nowe wybory na człon

ków do jego Dyrekcyi, lub pozostawienie pierwo

tnie wybranych na ich dotychczasowych posadach ;

w którym to celu prezes Rady nadzorczej ozns

czyi dzień 6 :zerw ca r. b. jako termin do zebra

nia się członków na ogólne zgromadzenie w Kra

kowie.

Wybory nu członków do Dyrebcyi Towarzystwa

zabezpieczenia od pożarów Krakowskiego, są to

wybory niemniej ważnego znaczenia jak wybory

na członków do Dyrekcyi Towarzystwa Kredyto

wego , jak wybory na członków do Komitetów To

warzystw rolniczo-gospodarskich Krakowskiego i

Galicyjskiego. Słowem, są to czynności stowarzy

szonych obywateli wyłącznie tylko samo dobro

naszego kraju na celu mających. A jako będący

takich Towarzystw, pod opieką Rządu zostających,

sami członkami, uczestnikami i stróżami razem,

mieliśmy nieraz już sposobność w uroczystych

dla takowych Towarzystw chwilach, wybierać

Członków do ich Dyrekcyi.

Gromadząc się na podobne wybory, częstokroć

pytaliśmy się sami siebie, a niekiedy zasięga

liśmy zdania drugich współobywateli, kogo’oy naj

udpowiedniej wypadało wybierać na członków do

Dyrekcyi?

W pośród krzyżujących się własnych i drugich

zdań uznając ogólnie położone zasługi Dyrekcyi

około dobre Towarzystwa, najczęściej potwierdza

liśmy nowemi wyborami jej dawnych członków

na zajętych stanowiskach.

—

Przystępowaliśmy

także niekiedy w danym wypadku do wyborów

nowych członków, jeżli dawni Członkowie własną

koniecznością zmuszeni z Dyrekcyi usunąć się

przynagleni byli. Albowiem takim wyborom prze

wodniczyij zawsze własne i publiczne sumienie

wclae od wszelkich osobistości i własnych wi

doków.

Teras wfcśnie, jak się rzekło, zbliża się ważna

epoka do nowych wyborów na Członków’ do Dy

rekcyi Towarzystwa zabezpieczenia od pożarów

Krakowskiego.

Towarzystwo to, jak krajowi wiadomo, dopiero

od trzech lat przez usiłowanie obywateli w życie

wprowadzone i niebardzo w sprzyjających warun

kach poczęte, zostało obecnej Dyrekcyi jeszcze

prawie jak c niemowlę w dozór i opiekę poruczc*

ne. Musi ono więc budzić niewątpliwie powsze

chną ciekawość dowiedzenia się dziś, o ile tako

we w przeciągu trzechletniego swojego istnienia

pod opieką dzisiejszej Dyrekcyi wzrosło i rozwi

nęło się; albowiem początkowe sily tego Towa

rzystwa, j ak wiadomo, były wątłe i niekoniecznie

rokujące rychłe ustalenie się. Dawały się nawet

sly:zeć wątpliwości o jego świetnej przyszłości.

Zsś agenci Towarzystw ogniowych zagranicznych

przepowiadali mu publicznie w samym zarodzie

suchoty finansowe, a w skutek takowych śmierć

nieochybną. Lecz jedni i drudzy pomylili się bar

dzo grubo w swoich rozumowaniach i rachubach.

Dzisiejsza Dyrekcya Towarzystwa, mając sobie

tak ważne dla kraju do spełnienia powierzono

dzieło, umiała zaraz na początku poznuc jego sła

be strony i takowym energicznie zaradzić. Ażeby

odpowiedzieć godnie swojemu powołaniu, z całą

więc potęgą znajomości obrotów finansowych o

garnęła całą sprawę i przejęła się nią ns

wskróś. Postawić Towarzystwo na silnej podsta

wie fiuansowej, to było najusilniejszem jej stara

niem. I dokonała tego szczęśliwie pomimo braku

pieniężnych funduszów w k:-.ju. Uzasadniona na

pewnych cyfracb danych, umiała zjednać sobie

w krótkim czasie publiczny kredyt, a w skutek

tego wyjednać pożyczkę 15,000 złr.,

za których

pomocą nietylko te Towarzystwu byt swój zape

wniła, lecz nadto do takiej zamożności doprowa

dziła, iż nietylko zaciągnięty dłag 15,000 złr.

z odcctkarai wypłaciła, lecz oprócz tego pooząt

kowy nieznaczny jeszcze fundusz Towarzystwa

blisko do 200,000 zlr. doprowadziła, którym to

sposobem nadając taż Dyrekcya Towarzystwu swo

bodne tycie i dowolne ruchy, we wszystkich kie

runkach swojego zakresu, utworzyła byt jego sil

nym i trwałym na przyszłość.

Pomimo to, przy współdziałaniu obywateli kra

ju potrafiła ona wyjednać kjüce*y§ dc utworze

nia Towarzystwa zabezpieczenia ziemiopłodów od

szkód gradobicia pod własnym kierunkiem.

Dodać tu winniśmy, iż stowarzyszeni członko

wie — o dobro kr :,J, dbający — pod ws*elkie

mi względani według swoich możności Dyrekcyę

Towarzystwa zabezpieczenia od pożarów ze swojej

strony silnie popiera.

Są to pobieżae uwagi dającego się słyszeć po

wszechnego głosu w kraju nad czynnościami dzi

siejszej Dyrekcyi Towarzystwa zabezpieczenia od

pożarów Krakowskiego. Spodziewać się należy, że

zebrani członkowie na najbliżjzem zgromadzeniu

przy wyborach członków do Dyrekcyi potrafią

dokładniej zbadać stan naszego Towarzystwa za

bezpieczenia od ognia i ocenić położone zasługi

Dyrekcyi, która od trzech lat z tak pożądanym

skotkiem dla dobra kraju poświęcała się.

Lwów 23 maja.

(z) W sobotę wieczorem odbyło się w jednej

z sal gmachu teatralnego hr. Skarbka zgromadze

nie literatów, dziennikarzy i artystów, tudzież pe

wnej liczby obywateli tutejszych, zwołane przez

jenerała Załuskiego, jako prezesa komisyi zajmu

jącej się wybiciem medalu dla uczczenia zasług

br. Aleksandr; Fredry. Zebrało się około stu o

sób. Zamierzono oddać pod aprobatę zgromadzo

nych projekt powzięty pierwotnie w małem kół

ku, następnie wzmocnienie zajmującej się tem do

tychczas komisyi dobraniem większej liczby człon

ków, lub też wybór eakiem nowej, jeśliby zgro

madzenie potrzebę tegoż uzaało, a wreszcie rora

wozdauie z dotychczasowych czynności kora;«yi.

W zastępstwie nieobecnego hr. Załuskiego zagaił

posiedzenie p. Wincenty Pol, poczem odczytano

sprawozdanie z załatwionych czynności i przepro

wadzonej w tym przedmiocie korespondencyi, przy

czem odczytano kilka z różnych stron otrzymanych

listów: mianowicie list jenerała hr. Załuski«. óo,

który oświadcza gotowość swoją przewodniczenia

komisyi, jako znający najlepiej tak literackie jak

i wojskowe zasługi br. Aleksandra Fredry, ktćre

ma, gdy byli jeszcze towarzyszami broni, poeta

sędziwy pierwsze odczytywał utwory, następnie

list hr. Piotra Moszyńskiego, który wezwany na

członka komisyi z gotowością udział w niej przyj

muje, przejęty, j ak się wyraża, prawdziwą czcią

dla zasług’ Aleksandra Fredry, który na każdem

polu zostawił wzór j ak służyć ojczyźnie; w końcu

rzewny list Karola Szajnochy, który wezwany na

posiedzenie dzisiejsze oświadcza, że nigdy w ży

ciu nie doszło go milsze i zaszczytniejsze wezwa

nie, ale gdy wezwanie to zastaje go kaleką po

zbawionym władzy ruchu i wźroku, niezdolnym

uczestniczyć w zebraniu, poprzestać musi na prze

słaniu życzeń jak najpomyślniejszego powodzenia

podjętemu zamiarowi.

W podobnem też duchu całe zgromadzenie za

twierdziło jednozgodnie pomysł medalu, wycho

dząc z tego przekonania, że, czy to pomyślniej

szej porze, czy w pośród żałoby i smutku, godzi

się zarówno poczcie zasługę na każdem polu o

koło sprawy narodowej. Na wniosek prof. Małe

ckiego zatwierdzono jednoghJnie skład dotycu*

ezasowej komisyi z przybraniem tylko do niej hr.

Henryka Fredry, brata sędziwego jubilata, a ten

przyrzekł zarazem wystarać się o zdjęcie dokła

dnego wizerunku poety. Przy odczytaniu odezwy

do publiczności, przeznaczonej do ogłoszenia w

dziennikach, p. Wolski wyraził uwagę co do in

tytulacyi tej odezwy do kraju, a nie do narodu.

Zgromadzenie nie mogło uwzględnić tych uwag,

celem bowiem tego zebrania było ułożenie pro

gramatu dalszego działania a nie zmiany tych

warunków, na podstawie których Namiestnictwo

dało pozwolenia na wybicie medalu. P. Franciszek

Tepa przedłożył rysunek medala według swego

pomyciu, poczem zgromadzenie uchwaliło wezwać

przez pisma publiczne inuych artystów do przy

słania swoich projektów medalu po dzień 15 czer

wca b. r. Termin zaś zamknięcia składek pienię

żnych, które mają być wprost do kasy oszczędno

ści odsyłane, wyznaczono na 30go czerwca’ b. r.

Poczem ma być znowu zwołane zgromadzenie o

góine dla ostatecznego wyboru rysunku medalu,

z pomiędzy nadesłanych, tudzież dla ułożenia pro

gramatu uroczystości wręczenia go.

Dzisiaj z rana odbyła się w tutejszym sądzie

karnym przy drzwiaeh otwartych rozprawa osta

teczna w sprawie drukowej o artykuł p. Henryka

Szmitta umieszczony w roku zeszłym w Dodatku do

Goń ca wychodzącym pod redakcy» p. Rapackiego.

Prokurator wniósł oskarżenie o zbrodnię zaburze

nia spokoju publicznego z § 66. P. Eeoryk Szmitt

sam prowadził swoją obronę, bez pomocy pra

wnika, dowodząc, że artykuł ten zawierał jedynie

krytykę działań strategicznych. Sąd skazał obu

obżałowanyeh na rok wlezienia, a p. Rapackiego

na utratę 1000 złr. z kaucyi. Obaj zanieśli rekurs od

tegoż wyroku.

zebraniu, co zaraz pochwycił poseł rosyjski, i po

mimo że przedtem najgwałtowniej Rosya wystę

powała przecra ks. Kuzie, oświadczył, że pierwszy

oddział turecki, któryby przeszedł za Dunaj, bę

dzie dla 70,000 korpusu rosyjskiego hasłem do

przekroczenia granicy besarabskiej.

Na tem mniej więcej skończyły się tym razem

porozumiewania się dyplomatyczne na owem ze

braniu u hr. Rechberga, które tylko i n concret o

stwierdzi!?, że ks. Kuza w tej chwili całkiem swo

bodnie i według upodobania urządzać możo swoje

interesa. J ak się zdaje, w tutejszych dyplomaty

cznych kołach przypisują mu zamiary do ostate

czności posunięte; a mówią nawet o tem, że może

się ogłosi zupełnie niepodległym, a potem tako

bezdzietny ustąpi na rzecz Ks. Napoleona. Są to

niezawodnie, a przynajmniej w tej chwili przesa

dzone i bezowocne domysły; to tylko jest nieza

przeczonym faktem, że w Księstwach naddunsj*

skich mamy dopiero pierwszy początek sprawy,

również i to, że wszystko to składa się na korzyść

Cesarza Napoleona, t a k , że w obecnej chwili I

wobec coraz więcej dojrzewającego pomysłu kon

gresowego, na tym punkcie się opierając, jest on pa

nem sprawy wschodniej.

W iedeń 24 maia.

—

r . Doniosłem już wczrraj, że zajścia naj

świeższe w Księstwach naddunajskich były przed

miotem dyplomatycznych roztrząsań; dziś dodać

mogę kilka bliższych szczegółów. Po poufnej wy

mianie zdań pomiędzy rządami podpisanerai na

traktacie paryskim, odbył się tu rodzaj konferen

cyi, ustue porozumiewanie się posłów dotyczących

mocarstw. Według źródła z którego czerpię tę

wiadomość, zebrali się u br. Rechberga lord Bloom

field, ks. Kallimachi, ks. Grammont, baron Enor*

ring i baron Werther. Rezu’ltat tego zebrania,

jak już wczoraj doniosłem, był ujemnym, o ile

chodziło o sposób bezpośredniego wdania się

w spiawę. W samym początku owej dyplomaty

cznej rozmowy podniesiono ten punkt, że o inter

wencyi z pcwoc!u naruszenia traktatu wtenczas

tylko mówićby można, jeźliby według postanowie

nia owego traktatu zgodziły się ua to wszystkie

mocarstwa na traktacie podpisane, o ciem przy

zachowaniu się Francyi od samego początku nie

podobna było myśleć. Tym sposobem rozmowa i

zebran;e n;s wydały żadnego praktycznego owocu,

chyba żeby kto za taki uważać chciał to, że w san

tek tej rozmowy dyplomatycznej i Turcya, owa

zwierzchuiczka Rumunii, powstrzymać się powinna

od wszelkiego wdawania eię w sprawę księstw;

albowiem przedtem jeszcze poseł turecki przedkła

dał hr. Rschbergowi, że Austrya—już iako państwo

sąsiednie, jnżto ze względu na licznych swych ru

muńskich poddanych — miałaby wszelkie powody

udzielenia ks. Kuzie namacalnej iekcyi, j ak n a

leży szanować traktaty. Hr. RecLberg dał do zro

zumienia, że przeciwnie Austryą wszystko skłania

do unikania bezpośrednie go wdawania się w rze

czoną sprawę; ale nie stawiałaby żadnych prze

szkód, jeżliby Porta jako zwierzehniczka zapro

wadzała porządek we własnym kraju wasalowi

swemu należyte zakreślając granice. W Carogro*

dzie noszą się oddawna już z podobną myślą, to

też poseł turecki ks. Kallimachi, chcąc rozpoznać

pole, napomknął był o czemś podobnem na owem

Berlin 23 maja.

5 Dawno już mówiono o nieporozumieniach,

powstałych w łonie będącego u stera rządu stron

nictwa konserwatywnego z powoda różnego zapa

trywania się na sprawę szlezwicko - holsztyńską.

Długo troskliwie osłaniane, wybuchły nareszcie

otwarcie z tem większą gwałtownością. Początek

ich datuje się od śmierci króla duńskiego Fryderyka

VII, która sprawę księstw przerzuciła odrazu z pola

dyplomatycznych sporów na pole czynu. Nadeszła

z nią chwila praktycznej próby dla postanowień

traktatu londyńskiego i dla zobowiązań Danii

względem mocarstw niemieckich z 1851 i 1852 r.

Gdyby nowy król wstępujący w moc tego traktatu

na tron duński był bez ociągania się zadośćuczy

nił niedopełnionym przez poprzednika swego zo

bowiązaniom, cały ów ruch polityczny, który ogar

ną! wtedy Niemcy, nie byłby zdołał przeszkodzić

załatwieniu sporu w spokojuej drodze.

Ruch ten nie miał przyjaciół ani w gabinecie

pruskim ani w austryackim. Uważano gc za re

wolucyjny, za wywracający równowagę mocarstw

i po;ząduE międzynarodowych stosunków. Oba ga

binety opierały się niewzruszenie na podstawie

traktatu londyńskiego i zawartych z Danią umów.

P. Bismark oświadczał w sejmie, że umowy te są

jedyną podstawą prawną, na której Niemcy do

chodzić mogą praw swoich do Księstw, mianowi

cie do Szlezwiku. Bundestag zmuszony był zanie

chać dyskusyi nad kwestyą sakcesyi w Księsiwacb.

EgzcL ucya musiała się zamknąć w granicach spra

wy holsztyńskiej i nie przekraczać sfery zarzc1..,.

administracyjnego. Półu:zędowa prasa pruska szy

dziła z księcia augustenburskiego. pretendenta do

korony nin partibus iondelium." Prasa niezawisła,

która praw jego broniła, s*ła pod srd za pobu

dzsnib do nienawiści przeciw rządowi. K r c u zz ei -

tu ng prowadziła do boju całe Kolumny cytat pisma

przeciwko duchowieństwu holsztyńskiemu, dzia

łającemu w zgodzie z demokratami i rewolucjoni

stami niemieckimi, za co ściągnęła na siebie klą

twę caLgo protestanc:kiego duchowieństwa w Nie: ,—

czech.

Płonne usiłowania. Ri:ch narodowy w Niemczech,

podsycany dyplomatycznem4. reklamacyami gabi

netu at.giel8Kiego i drażniony bezustannie namiętną

i szyderczą polemiką tamecznej prasy, przybierał

coraz większe rozmiary. A gdy nowy rząd duński

nie tylko dawniejszych zobowiązań nic wypełniał,

lecz, jakby na urągowisko?przedstawień niemie

ckich, nowo uchwaloną konstytucyą wcielił fakty

cznie Szlezwik do monarchii; naczelne mocarstwa

niemieckie, sprzymierzy wszy się z sobą, postano

wiły wzięciem rzeczonego Księstwa w zagład,

mrusić go do wypełnienia zaciągniętych względem

siebie zobowiązań. Wszystko działo się na podsta

wie traktatu. Hr. Reehberg oznajmiał w jednej

z depesz owego czacu, że mocarstwa sprzymie

rzone zdecydowały się do tego kroku między in

nem; i z tego względu, aby uprzedzić Związek

niemiecki, który popychany przez naród, mógłby

interwencyą zwoją sprowadzić kwestyą sporu na

inne pele, i ,:tac się powodem do zakłócenia po

koju europejskiego. Wzywał nadto gabinety za

graniczne, aby wpływem swoim powstrzymywały

zapędy Bundestagu i niektórych państw związko

wych, czego mianowicie Anglia ściśle dopełniła.

Okupacya została dokonaną, nie bez znacznego

krwi rozlewu i ciężkich z obu stron ofiar. Cel za

mierzony zostai w głównej części osiągnięty. Prze

szkodzono wcieleniu Szlezwiku do właściwej Da

nii. Oba księstwa mają dziś udzielny tymczasowy,

zarząd. Pozostała de przeprowadzenia nolityozna

reorganizacja ,?ed!o myśli złożonej w traktacie i

w umowach 1852 r. Zadanie, jakby się zdawać

mogło, nia trudne, bo Dania zapcwneby się dziś

na taką organizacją zgodził_; a nie spuszczajmy

a uwagi, że Bundestag, rzeczony traktat i umowy

uważa dziś dla siebie za żadne i niebyłe, ponie

waż były zawarte bez jego udziału i nie były mu

nawet przedłożone do przyjęcia, źe mówię tenże

Bundestag, już to przez upełnomocnione przez sie

bie gabinety austryacki i pruski, już to wprost,

przez pełnomocnika duńskiego w Zgromadzeniu

związkowem, traktował przez dwadzieścia lat z Da

nią , szczególna rzecz! rie na innej pod_,awie,

jak na owej, ktćrą umowy Danii z mocarstwami

niemieckiemi w r. 1851 i 1852 były określiły.

Cóż się dzieje? Zbiera się konferencya mocarstw

w Lcndyaie, przyprowadza szczęśliwie do skntku

zawieszenie broni między stronami wojującemi, i

ma się zabrać do oznaczenia przyszłego stosuuiu

księstw Szlezwiku i Holsztynu j ak do siebie tak

i do całości mouarcbii duńskiej, kiedy depesza p.

Bismarka do posła pruskiego w Londynie hr.

Bernsdorffa z dnia 15go b. m. ozusjmia zdumio

nej konferencyi, że traktat londyński i nmowy

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction