Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 615 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N er 223.

Kraków, 30 WrzPŚnia - Piątek

!lok 1881.

CZAS

Przedpłata na ,,CZAS"

od dnia l-g0 Października 1881 r.

X przesyłką pocztową tr państwie

Austryackiem:

8iaJ )6l* « kU

na kwartttl

na 1 miesiąc

zlr- «

złr. *50

Z przesyłką pocztową do Niemiec:

na pół roku

na kwartał

na 1 miesiąc

* S marek

1 4 marek

6 marek.

Uprasza się o wczesne zamawianie i wyraźne wy

pisanie nazwiska i miejsea odbioru albo nadesłanie

dawnej opaski drukowanej z adresem.

pSĘ f Prenume,rata liczy się tylko od

pierwszego do ostatniego dnia w mie

siącu.

-*iiFfj

Prenumeratę najdogodniej przesyłać p r z e k a z e m

pocztowym.

Cena Czasu zagranicą ogłoszona jest w tytule

każdego numeru.

Kraków 39 września.

Przegląd Polityczny.

%f W klubie czeskim sejmu praskiego odrzucono

sprawozdanie komisyi co do kwestyonarza rządo

wego o reformie administracyi, które było przy

chylne zapatry waniu rządu. Zarazem polecono ko

misyi jednomyślnie, aby wygotowała nowy elabo

rat w tym kierunku, iż reforma administracyjna

należeć m a do kompetencyi sejmu i jemu ma być

zostawioną. Do P r e s s e telegrafują nadto z Pragi,

że tegoż samego dnia t. j. onegdaj, na posiedze

niu wieczornem większość klubu uchwaliła czekać

na postanowienia sejmu galicyjskiego w sprawie

reformy administracyjnej i postępować solidarnie

z Polakami.

W sejmie węgierskim, jak zapewnia Naplo, wy

brane zostanie to samo bióro prezydyalne, co ro

ku przeszłego. Pomiędzy posłami jest 139 nowo

wybranych, zatem trzecia część sejmu; z tych

w ypad a 79 na liberalnych, 38 na niezawisłych, a

22 na umiarkowaną opozycyę i narodowców. Na

plo twierdzi, źe kwestya armii rozbierany będzie

podczas dyskusyi adresowej ze stanowiska opozy

cyjnego. Lewica najskrajniejsza w swym proje

kcie do adresn ma postawić żądanie samoistnej

armii węgierskiej, co jednak pomieniony dziennik

nazy w a żądaniem niepraktycznem, natomiast twier

dzi, iż rzeczą jest stronnictw opierających się na

zasadzie prawnopolitycznej, nalegać na takie re

formy w wspólnej armii, któreby ,,nie rozwiązu

jąc tej instytucyi, czyniły jedn ak zadość upra

gnionym życzeniom W ęgier11. Czy stronnictwo rzą

dowe obejmie kw estyę armii swym adresem, Naplo

nie wie, wie zaś i pragnie, aby sprawa ta główną

grała rolę w dyskusyi adresowej. Z tego widać,

iż dyskusya ta będzie żywa i ciekawa.

Journal de S ł. Petersbourg mówi z powodu de

peszy ogłoszonćj w Egyetertes: Wobec zarządzo

nego śledztwa trzeba się wstrzymać od wszelkie

go sądu co do wiarogodności, a szczególniej co do

rzetelności użytych tam wyrażeń. Zresztą pisma

te treścią swoją odpowiadają zupełnie i istotnie

położenin. Co się tyczy wyrażenia ,,niespodziewa

ne umiarkowanie," w ypow iada dziennik petersbur

ski stanowczo wątpliwość swoją. Gabinet bowiem

petersburski nie potrzebował czekać na zjazd gdań

ski, aby sobie wyrobić zdanie o poglądach polity

cznych dostojnego kanclerza. Sposobności do tego

nie zbywało i nasuwała się ona dostatecznie w cią

głych korespondencyach obu rządów. Osobiste wi

dzenie się w ciągu kilku godzin mogło utrwalić

zdanie już powzięte i dodać na nowo pewności,

która dobitnością swoją przewyższyła oczekiwanie.

W każdym razie samo wrażenie nie mogło być

niespodziewanem. Bądż co b ąd ż . niedyskrecya

dziennika węgierskiego będzie miała ten stanow

czy skutek, że uchyli wszelką wątpliwość i błę

dne pojmowanie zadawalającego ze wszech miar

spotkania gdańskiego dla pokoju powszechnego.

Polit. Corr. dowiaduje się z Petersburga, że

minister spraw wewnętrznych hr. Ignatiew przyj

mował liczną deputacyę żydów, która mu przed

stawi!a niepewność położenia żydów w kilku gu

berniach południowo-zachodnich Rosyi i błagała go

0 opiekę. Minister powtórzył deputacyi, iż uważa

żydów w Rosyi za istotnych obywateli i stosownie

do tego starać się będzie o rozstrzygnięcie kwe

styi żydowskiej w dnchn sprawiedliwości.

Z Berlina donoszą, że Schlózer ma już w po

ezątkach listopada wrócić z Washingtonu i zaraz

potem podjąć na nowo rokowania z Watykanem.

Krenz Ztg mówi, że Schlozer prz spieszył swój

wyjazd do Washingtonu z powodu zmiany tam

prezydenta; nie wprzódy jednak obejmie on posa

dę posła Stolicy Sćj, dopóki sejm pruski nie u

chwali etatu posła, gdyż wtedy dopiero będzie

mógł Schlozer jako poseł mianowany prowadzić

urzędownie układy.

Rncb wyborczy w Niemczech w całej jest pełni.

Nordd. Allg. Ztg ogłasza tłustemi głoskami nastę

pujące udzielone jej oświadczenie: ,,Zdaje się, że

ze względu na bliskie wybory do parlamentu, n a

deszła pora programów. Stronnictwo niemiecko

konserwatywne nie ma żadnego powodu naślado

wania tego przykładu. Zasady jego są znane i

wyraźnie podczas zawiązania się tego stronni

ctwa wypisane były w programie; stronnictwo to

zresztą przy żywym i często skutecznym udziale

swym w prawodawczych pracach ostatnierai laty

szczegółowo i jasno naznaczyło swoje stanowisko

1 dlatego nie potrzebuje występować z programem.

Ale znaczenie przyszłych wyborów powinno być

napomnieniem dla wszystkich przyjaciół sprawy

konserwatywnej, aby czynny wzięli udział w r u

chu wyborczym i w samych wyborach." Ten sam

dziennik zapisuje w obszernym artykule, że stron

nictwo narodowo-liberalne w odezwach swych wy

borczych naznacza wyraźnie rząd, jako swojego

przeciwnika.

Przywódzca secesyonistów Richter miał na ze

braniu wyborców swoich w Berlinie mowę, która

nie tyle była wymierzoną przeciw Bismarkowi,

jak to zwykł on czynić zawsze w Izbie, jak a ra

czej przeciw konserwatystom którym należy za

wdzięczać ustawę o socyalistach, podwyższenie

budżetu wojny, powiększenie podatków o 145 mi

lionów marek, ścieśnienie wolności osobistej i ek o

nomicznej. Jeżeli dawniej wybierał Berlin postę

powców, lubo Bismark stał na szczycie swej po

pularności, powinien uczynić to tym razem z wię

kszym naciskiem.

Kardynał Edward Borromeo umarł d. 27 wrze

nia. Pochodził on z tćj rodziny niegdyś udzielnćj

we Włoszech, z którćj wyszedł St. Karol Borro

meusz ; urodził się d. 3 sierpnia 1822 w Medyola

nie a kardynałem jest od d. 13 marca 1868 r.

W kolegium kardynałów był on archiprezbiterem i

prefektem zarządu kościoła S. Piotra. Papież Pius

IX zaszczycał go szczególnemi względami i oso

bistą przyjaźnią. Chorym jest także kardynał Mo

retti. (Wiadomość o śmierci kardynała Borroneo

potrzebuje jeszcze potwierdzenia).

Przed niejakim czasem Gambetta był w Belgii

a ztamtąd wróciwszy, wyjechał na granicę szwaj

carską. Głoszono, że z Belgii zrobił wycieczkę do

Holaudyi dla widzenia się z, prezesem Izby wło

skiej Farinim, który tam bawi!. W Belgii miał się

naradzać z ministrami, głoszono nawet, że miał

się spotkać z Bismarkiem. Wszystkie te pogłoski

są bez podstawy, wyszukane przez dzienniki dla

emocyi czytelnika.

Risticz wrócił z podróży, którą po Europie od

bywał, do Belgradu. Spodziewają się z tego po

wodu ożywienia prasy opo*«ycyjnej.

Rosya oświadczyła w Konstantynopolu, że w ta

kim tylko razie zezwoli ujt układ Porty z wie

rzycielami europejskimi, jeśli haracz Bułgaryi

w zupełuośei odstąpionyir-(;aj zostanie na stopnio

we umorzenie długu wojennego.

Projekt Wydziału krajowego nowej in

stytucyi finansowej z ramienia sejm u, pod

gwarancyą kraju, z szerokim zakresem

działania wywołał porównanie z Bankiem

polskim w Warszawie, (świeżo umieściliśmy

dwa listy obywatela z Królestwa Polskiego,

który z tej analogii wydobył kilka wska

zówek i ostrzeżeń wspartych na doświad

czeniach Banku polskiego. Nie będzie rze

czą obojętną dla sprawy, nad którą obra

duje komisya bankowa w sejmie, jeśli po

wrócimy do tego porównania, które w za

łożeniu swjjem nie jest całkowicie ścisłem.

B.mk polski powstał bowiem jak wiadomo

za sprawą ks. Lubeckiego ministra skarbu,

a skarb Królestwa był zupełnie oddzielony

od skarbu cesarstwa. Na pierwszą podsta

wę uzyskał on 10 milionów w gotówce i

10 milionów w listach zastawnych. Lubecki,

który równocześnie przeważny wziął udział

w założeniu Towarzystka kredytowego ziem

skiego, chcąc usunąć obawy i nieufność

obywatelstwa do solidarnej gwarancyi, przy

stąpił do tegoż Towarzystwa z dobrami

rządowemi; uzyskane zaś w ten sposób listy

zastawne dołączył do funduszu zakładowego

dla Banku.

W statucie J anku polskiego

położył na piewszem it^isc u funkcye. które

właściwie były czynnościami skarbowemi,

a nie operacyami bankowemi, jak spłata

długu narodowego. Dalej z rzutkością i

inicyatywą, która go odznaczała zakreślił

mu zadania przemysłowe, BanK brał na sie

bie roboty publiczne, i prywatne przedsię

biorstwa, budował drogi, stawiał fabryki,

zajmował się handlem, nawet dostawą wo

łów, a na tych wszystkich operacyach le

żących po za sferą ściśle bankową, jak już

tu raz wspomniano ponosił dotkliwe straty.

Mimo tego praktyka ta przetrwała aż do

roku 1860. Mamy przed sobą broszurę,

która poruszała myśl reformy Banku w r.

1859. Autor jej p. Piotr Falkenhagen Za

leski łączący długoletnią praktykę finanso

we za granicą ze stanowiskiem naukowem

w ekonomii politycznej , wytknął niedostatki

i błędy tej instytucyi, a pismo jego przy

chylnie przyjęte przez prezesa banku Nie

pokójczyckiego, skłoniło tegoż do przedsta

wienia rządowi memoryału o potrzebie re

formy banku polskiego, reformy, która jak

tyle innych w Królestwie przerwaną została

burzą polityczną, a gdy burza wszystko co

ż dawnych ostało się zmiotła instytucyj, i

to co się nowego tworzyło, wtedy i Bank

polski utracił swoją odrębność i stał się

filią Banku rządowego petersburskiego.

Z broszury p. Falkenha.en Zaleskiego

przytoczymy kilka ustępów mogących mieć

Styczność z projektem banku krajowego

w Galicyi i przyczynić się do wyjaśnienia

zasadniczego sprawy.

Oto co pisze autor w roku 1859 *):

Jedną z funkcyi obowiązujących Bank polski

jest ,,rozszerzenie handlu, kredytu i przemysłu na

rodowego."

Niemasz wątpliwości, że instytucye

bankowe najmocniej wpłynęły i najdzielniej przy

czyniły się do rozwoju handlu i przemysłu, do roz

powszechnienia kredytu w zachodnich krajach

Europy. Ale wpływ i działanie banków w tamtych

krajach na handel i przemysł, na kredyt i powię

kszenie produkcyi były pośrednie nie zaś bezpośre

dnie. Bank polski inaczej wszakże zrozumiał swo

je posłannictwo. Zamiast tworzenia ułatwień dla

handlu, zachęty dla przedsiębiorstw i przemysłu

na wszystkich punktach kraju i dla wszystkich

klas mieszkańców, sam zajął się handlem i prze

mysłem wszelkiego rodzaju. Przez lat przeszło 30

swego istnienia niemasz gałęzi przemysłu, niemasz

rodzaju handlu, któregoby nie próbował. To współ

zawodnictwo Banku z ludźmi oddanymi handlowi

i przemysłowi w szrankach konkureneyi, wywarło

wpływ niefortunny na handel i przemysł krajowy.

Przerażeni słusznie albo niesłusznie potęgą Banku

jedni ustąpili z placu, drudzy zamknąwszy się

w starych przesądach wrócili do dawnego trybu

obrabiania interesów.

Wszystkie prawie znakomitsze domy w Warsza

wie i na prowincyi z wyjątkiem Steinkelera, rzu

ciły się do interesów monopolowych i do dostaw

rządowych. Bankowi zostało całe brzemie rozli

cznych fabryk i górniczych zakładów , które go

zrobiły bez zaprzeczenia największym fabrykan

tem w Polsce. Klęski jakich doznał, straty jakie

poniósł na tem polu prac swoich przekonały go o

tej prawdzie, że nie drogą konkureneyi z przemy

słowcami i kupcami przyczyni się do rozwinięcia

handlu i przemysłu krajowego, że nie przez fol

gowanie systematowi, który go porwać może w wir

spekulacyi i narażać będzie na straty, ustali kre

dyt swój własny i rozszerzy wpływ jego dobro

czynny na klasy handlujące i przemysłowe. Ope

racye czysto kupieckie i przemysłowe, są z natu

ry swej operacjom, właściwie bankowym przeciwne*

Tu autor stawia rozróżnienie między bankilmi

depozytowemi i emisyjnemi, a bankami przemy -

słowemi z zasadami towarzystw handlowych, w ro

dzaju berlińskiej See handlung i paryskiego Credit

rnobilier. Pierwsze są regulatorem kredytu, przy

wracają równowagę w cyrkulacji pieniężnej, zasi

lają handel, przemysł i pierwotną produkcyę, ale

tylko pośrednio. Bank polski, który wyczerpnął

połowę swego kapitału zakładowego na fabryki

i zakłady prywatne (4.481,878 rs .) , dla handlu

właściwego, eskontu weksli używał dużo mniej

szych sum.

Od krytyki i teoretycznego przedstawienia, jakie

zadanie i zbawienny wpływ banków na postęp

produkcyi, zaufanie i ogólny dobrobyt,przechodzi

*) O instytucyaeh kredytowych w kraju naszym

i o potrźebie ich reformy przez P iotra Falkenhaym—

Zaleskicgo. Warszawa u G. Gebethnera i Wolffa.

autor do projektu reformy, doradzając rozwinięcie

operacyj pieniężnych w najłatwiejszych warun

kach, pragnie on przedewszystkiem decentralizacją,

licznych filij po kraju, aby pieniądz był wszędzie

dostępny i cyrkulował swobodnie.

Przytoczyliśmy główne my"śli tego pi

sma — bo zamierzona reforma Banku pol

skiego w r. 1859 może przyczynić się do

wyjaśnienia projektu będącego obecnie na

stole sejmowym.

Pizedewszystkiem pismo to wskazuje, że

Bank polski nie może służyć za wzór, któryby

należało dziś bezwarunkowo skopiować. Jeśli

p. Falkenhagen Zaleski pragnął tę instytucye

do właściwego sprowadzić koryta, równocze

śnie doradzał zmiany w Towarzystwie kre

dytowem, celem rozszerzenia podstaw hipo

tecznych pożyczek, a w innej znów broszu

rze rzucił myśl ,,Domów zleceń rolniczych,44

które z wielkiem powodzeniem zaczęły się

w Królestwie rozwijać przed r. 1863.

Galicya tak jest chorą ekonomicznie,

tak wycieńczoną, a choć nie hrak w niej

kapitałów, taka w ich cyrkulacyi nieró

wność, że pótrzebaby tu równocześnie użyć

kilku odmiennych dźwigni, aby złe usunąć.

Wielka instytncya finansowa projektowana

przez Wydział krajowy, stać się może je

dną z takich dźwigni, a zająć pierwszorzę

dne miejsce. Zakres jej działania może bez

pieczniej rozszerzać dopiero stopniowo i o

pierając się na praktyce.

Z Sejmu.

8-me posiedzenie d. 28go września.

Początek posiedzenia o godz. 11 m. 30 przed

południem w obecności świeżo przybyłych posłów,

J. E. ministra Dunajewskiego i rektora uniwersy

tetu krakowskiego, prof. Stefana Kuczyńskiego.

Marszałek zawiadamia, że udzielił krótkiego ur

lopu p. Kornelowi Mandyczewskiemu, i że p. K a

miński doniósł, iż z powodu ciężkiej choroby nie

może przybyć na Sejm.

Petycyj wniesiono 39, ogólna liczba doszła do

286.

Do komisyi administracyjnej odesłano pe

tycye: Wydziału powiatowego w Nisku w przed

miocie nadsyłania grzywien na fundusz ubogich na

ręce Wydziałów powiatowych; Wydziału powiato

wego w Podhajcaeh i Zbarażu o przeniesienie I

zby handlowo - przemysłowej z Brodów do Tarno

pola i o ustanowienie przystanku dla pociągów po

spiesznych na stacyi Podzamcze; gminy Bilka

o oddzielenie od gminy Siemiakowce, a przyłącze

nie do gminy Michalcze; Wydziału powiatowego

w Zbarażu o zmniejszenie liczby jarmarków.

Komisyi budżetowej przekazano petycyc:

Zygmunta Morawskiego, redaktora Przyrodnika,

o subwencyę na cele tego wydawnictwa; konduk

torów i pomocników inżynierów dróg krajowych

o stabilizacyę i podwyższenie płacy; Henryka

Kuhna, malarza, o stypendyum; Towarzystwa p e

dagogicznego w Przemyśla o zasiłek dla szkoły

przemysłowej; Stowarzyszenia urzędników i dye

taryuszów galicyjskich o zapom )gę dla funduszu

pensyjnego; gminy Dereżyce o prolongatę terminu

do zwrotu otrzymanej pożyczki; Dziobińskiego, na

uczyciela, o pięcioletni dodatek do płacy i Zarzą—

Część literacko-artystyczna.

LISTY zAMERYKI.

IV.

Montevideo d. 2 lutego 1881 r.

(Ciąg dalszy).

Bydło, które Gauchowie ch odują, stanowi też

jedyne bogactwo kraju i główne źródło dochodu

mieszkańców. Odpływ źródła je s t coraz obfitszym,

w miarę rozwoju fabrykacyi ekstraktów mięsnych

Liebiga. W samem mieście są dwie wielkie Sala

dery czyli Liebigowskie fabryki bulionu i kon—

Berw mięsnych. W miesiącach przeznaczonych na

rzeź bydła, przerabiać mają dziennie do 2,000

sztuk różnych zwierząt, oczywiście przy północy

pary, warsztatów blacharskich i olbrzymich gar

barni. W skutek tej nowomodnej i sztucznej pro

dukcyi za stępującej coraz więcej beczkowy wy

rób solonego mięsa, cena wołow podniosła się na

16-20 złr. za sztukę.

Oprócz mięsa wołowego, pod względem jakości

aieosobliwego, a nawet, jak utrzymują, dla zdro

wia Europejczyków szkodliwego, ryby stanowią

iość ważną gałąź handlu i pożywienia mieszkań

ców.

Olbrzymia delta, wytworzona wskutek przypły

wów *Oceanu utrudniający ch ujście połączonych

rzek Uruguaj i Parany do morza , jak również

roztwierające je pobrzeże A tlantyku są nadzwy

czaj zarybione. J ak w H olandyi ujęcie śledzi, tak

tutaj połów ryby z rodzaju wątłuszów, przypomi*

lającyeh nasze Wiślane miętusy, ty lk o pod wzglę

iem spieniężenia przedstawia niejakie trudności.

Rozmnożenie się plemienia rybiego i łatwość wy

łowienia tegoż w pewnych porach roku, są za

dziwiające. Przekonaliśmy się o tem pomimowoli

i bez najmniejszego trudu .

Wykręcając się po Ocąąnie z powodu burzy

przed zatoką La Plata, rozwielmożniony Pampero

wyłaził nam co chwila aż na pokład okrętu, lecz

ciekawość swoję opłacał za każdą razą rybkami,

które gubił na deskach wśród drogi odwrotu.

Szczególniej po jednej zuchwałej wizycie , prze

rzuciwszy jak wściekły wielki bałwan wody po

nad nasze głowy, zostawił n a pokładzie tak zna

czną ilość szeroko-płaskich wątłuszów, iż na dwa

dni zaopatrzył naszą spiżarnię w świeże mięso

rybie, które pod nazwą kablionu, wydostało się

z kuchni na półmiski. Rybki nie były wielkie,

lecz dość tłu ste i smaczne. W Montevideo, uboga

ludność zakupuje i spożywa je powszechnie, a targ

r y b i, ogrzewany południowem słońcem, swym

wstrętnym zapachem, z daleka zdradzał obfitość

towaru obok braku pokupu.

O ile dostrzegłem , rybki te suszone na paty

kach lub po zasoleniu dynstowane na kamieniach

do słońca, idą w drobny handel w charakterze

stokfisza i klipfisza.

O żywicy zbieranej z drzew kauczukowych nad

brzegami rzeki Uruguaj rosnąć mających, o któ

rej jako ceunym przedmiocie tutejszej produkcyi

w wielu książkach czytałem, niewiele dowiedzieć

się mogłem. Te drzewa, które tutaj na stoku brze

gów ujścia U ruguaju i wyspiskach Delty widzia

łem, są stokroć gorsze od najlichszych wierzb na

szych i nie są zdolne do wydania nietylko żywicy,

lecz nawet i iskry ognia. Nazywają je tu taj seibo.

Zewnętrznym układem i karłowatym wzrostem

przypominają tatrzańskie kosodrzewy. Są one gę

sto uplecione z samych gałęzi, rzadko gdzie prze

robionych jakim listkiem lub purpurowym kwiat

kiem, a z daleka wyglądają jak szczotki do góry

przewrócone.

O religijnem usposobieniu mieszkańców, p usta

i obdarta katedra niewiele chlubnego zaświadcza;

zato pod względem uciech światowych, Montevi

deo, jak utraeyusz co strwonił szybko fortunę i

ostatkami goni, posiada niewyczerpane, zasoby do

hucznych zabaw i dostarcza przybyszom najwy

szukańszych rozrywek. Do tych objawów wesołe

go życia, przyczynia śię nieustający przypływ

nowych tysięcy wychodźców i ogrom liczby prze

jezdnych nieszczędząeych złota.

—

Dopokąd bo

wiem Leseps nie przekopie P anamy/port Monte

video zapewnione ma praw a głównej stacyi popa

sowej w Ameryce południowej, dla okrętów uda

ląeych się ua Ocean spokojny, lub powracających

Oceanem z Azyi, Australii i zachodnich brzegów

Ameryki. Towarzystw a żeglugi Royal Mail, Pa

cific Steam-Navigation, Lararello, Piagio i pół

kópy innych przedsiębiorstw przewozowych utrz y

mują tutaj s tałą stacyę dla podróżnych. Rów

nież i w samem mieście są bardzo bogate rodziny

kupców, fakrykantów i różnorodnych przemysłów

ców.

Wszystkie mocarstwa europejskie mają tutaj, ja

ko w bramie wjezdnej do południowych Rzeczypo

spolitych amerykańskich pod ogólne nazwisko Ar

gentina, czyli państwa La P la ta podciągniętych,

swoich reprezentantów z pełnomocnictwem rozcią*

gającem się na owe dawniej platynowe a dzisiaj

srebrne kraje. Niektórzy z nich mieszkają czasowo

w Buenos-Ayres; a wszyscy posiadają wysokie sto

pnie w bierarchiii dyplomatycznej i prowadzą

domy otwarte.

W mieście przebywa znaczna liczba Niemców

i dawnych poddanych naszego Cesarstwa, którzy

w Buenos Ayres wydają s w ó j dziennik polityczny

Die Deutsche Zeitung inspirują miejscowy El Si

glo i mają wspaniały klub własny. In gratiam

naszego przybycia i pełni karnawałowej wypra

wiony został świetny bal, na którym ciało dyplo

matyczne, bautesse finansowa i śmietanka to w a

rzystwa miejskiego, znalazły się w dość licznym

komplecie.

O samym balu cóż napisać m ogę?,,.

Wspa

niałe salony jarząco oświetlone i przybrane

w kwiaty, wyborna muzyka posuwająca gładko

po woskowanej posadzce, wodotryski chłodzące

powietrze, bufet zaopatrzony w chłodniki, szam -

pan .i pasztety, pleć męzka w złoconych mundu

rach, lub w białych krawatach, a żeńska jaśnie

jąca jak zwykle i wszędzie wrodzonym i sztucz

nym wdziękiem — ogniem oczów i brylantów

przyćmiewała światło k and elab rów ... Senat sie

dział dumnie na kanapach, dygnitarze chodzili

poważnie po salach, — a my w pogotowiu, s ta

liśmy przy pięknych damach, jak kanonierzy przy

armatach. Przepraszam za wyrażenie; — lecz ob

sługa jednej tancerki na balu, wymagała i tutaj

pomocy rąk i nóg kilku ludzi, a olbrzymie treny

nasadzone kwiatami, układając się jak lawety

wzbraniały przystępu i doradzały ostrożność.

Przytem trudność poprowadzenia żywszej rozmo

wy w języku Cyda, gdy wiele z pań niechętnie

szczebiotało innym języczkiem , skazywała często

kroć na mimowolne milczenie; — i dlatego jak

naszego Kruppa po wystrzale, tak piękną S e n

norę po zwitku walca, płacącą za taniec won

nym uśmiechem, ustawiało się znowu na dawnem

miejscu, dla nabrania siły do nowego wystrzału,

na środek sali.

Jednem słowem był to bal comme chez nous,

t. j. bal według form wyższych towarzystw wę

giersko-włoskich na naszem południu; albowiem

chociaż byłem obecny na zapowiedzianym wiel

kim balu w R ab ce, polskiej zabawy dotychczas

nie widziałem i z nią porównania uczynić nie

mogę.

Odmienny obraz życia i rozrywki dostarczyła

noc balowa w sali redutowej tea tru Solis przy

placu niepodległości. Skrytość, postęp i intryga

wrodzone Hiszpanom i Włochom, zdradzają się

w ich zabawach ulubionych pod czarną maską i

w przybranym stroju. Dla tego tłumno, duszno

i gwarno k ipiała wesołość, szalał taniec, śmiech

i żarty wśród mrowiska masek, Bóg wie, jakiego

pochodzenia i jakich zamiarów. Była to zabawa

podług myśli Dantego, jak w wieży Babel, bo

rodzajów mowy, strojów i kolorów szyj nie byłby

policzył najzdolniejszy statystyk. Czarni udawali

białych, biali murzynów, Indyanie Hiszpanów a

Hiszpanio Chińczyków. Nikt tam nie pytał o en

glisoh speaken lub parlate italiam, nie troszczył

:.:

się o formy towarzyskie, treny kobiet lub spo

soby zawiązania znajomości, lecz unosił swoją

lub drugiemu porywa! tancerkę, ażeby w takt

zaledwie dosłyszanej muzyki, mógł wybijać po

swojemu tępa rodzinuego tańca.

Z tęsknoty zaledwie nie płakałem za krakow*

skiem ubraniem, które na fiumańskim balu ko

stiumowym rozbudzając etnologiczne zajęcie, słu

żyło mi za wabika na ciekawe tancerki; i dla

tego nie mając tej skutecznej ponęty na uruguaj*

sko-paraguajskie piękności, źle życzyłem tej pani

mamie ze Szczepańskiego p lac u , co je wyexe

kwowała z powrotem. Musiałem się więc zado

wolnić tradycyjnym Czerkiesem, w drodze su

kcesyi z krakowskich maszkarad odziedziczonym

i z nim odbyć kampanię z jakąś ciemno-kościstą

Patagonką, odbitą w tańcu studentom z Sala

manki, na której złocistym staniczku wymacałem

przy polce, coś nakształt jednego żebra więcej

od zwykłych śmiertelnie...

Nie brakło i innych rozciekawiających odkryć,

słów i znaków tajemniczych, uwodzących do

gwałtownych pościgów lub szybkich odwrotów.

Powodzenie i zawód uśmiechały się naprzemian,

zostawiając w rezultacie: wypróżnioną kieszeń,

ból głowy i strzępy iluzyj starganych na sukniach

tanecznic i w sercach tancerzy.

Wysłany za Ocean w innym celu, a nie dla

przyjemności i zabawy, tylko co trzeci dzień o

trzymać mogłem passe par tout; a że już dzisiaj

na szczycie głównego masztu ma być powieszo

nym sinobrody Pawełek, a z nim i res ztka

karnawału i pokłosie uzbieranych nadziei, więc

też i opis chwili odjazdu i egzekucyi n a biednym

chłopcu, do następującego listu odkładam.

(Dal sz y ciąg nastąpi.)

«f,

codzi°nnie. wyjąwszy niedziele i dni świąteczne.

Oddzielne Nra Czasu, o ,le zapas starczy, w Krakowie po 1.0 c,, we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 c.

Prenum erata wynosi:

Pr _j w państwie Austryackiem

na catUrok rea kwariai \na 1 miesiąc

Niemieckiem . ! ! j ............................ Hf %*

n*S" 2 złr. 50c.

do Włoch, Francyi Anglii, Belgii, Szwajcaryi T u rn i

X ,państw należących do związkupocztowa’

| 32 złr.

8złr. |3złr.

rt dedznńT nrzekaz^

*ł ,lło ort *K° «to imtatnleffo dnia w miesiącu.

l.i"t}

j a Iministracyi CzaŁ w Krakow°ie

ogło8z.enia (*ceraty) uprasza się nadsyłać franco

K0W1°- -

Ldsty reklamacyjne meopieczetowane nie podlegają opłacie

P°°łowej.

Lustów mefrankowanych nie przyjmuje się.

nękopiamów nadsyłanych nie zwraca się.

Prenumeratę ppiyjinują:

A dim nistracya .( ’ZASUUn Hrakowle, tudzież urzędy pocztowe, miejscową prenumeratę

księg a rnia S. A . Krzyżanowskiego, handel Nowakowskiej. — Ogłoszenia (inseraty) przyjmuje się za

opłatą od miejsea wiersza drukiem drobnym petitowym) zapierwszy raz10cnt., za każdy następny

raz pó 5 cnt. - l%adeałaue (na 3 stronnicy dziennika) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30

c n t. z a k a ż dy raz. Dołączenia do ,,C’zaau*4 (prospekta, cyrkularze, ogłoszenia i t. p.) przyjmuje

s i ę za cenę 1 złr. o d 1 0 0 egzem, dla zamiejscowych, a 50 cent. od 100 egzem, dla miejscowych pre

numeratorów. — Należytość uprasza sie naprzód nadesłać przekazem pocztowym. -

Ogłoszen ia I

pren umer atę przyjmują: w e L wow ie Ajencya *CZASU11’w głównym składzie tytoniu Nr. II

przy ulicy Trybunalskiej L,. 4; w Haryżu wyłącznie p. Adam, RneClćment5; (prenumeratę p. Win

centy Raczkowski, Faubourg Poissoniśre 33); w W ied n iu pp. Haasenstein 4 Vogler (takie w Ham

burgu, Frankfurcie nad Menem, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppeltk, Stubenbastei Nr.2

(także w Pradze), R. Moasc (także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), G, L. Daube

4 Comp. (także w Frankfurcie nad Menem), Rotter 4 Comp. Riemergasse 12.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu