Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 681 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N er 175.

Kraków, Wtorek 4 Sierpnia 1891.

Rocznik XLIY.

CZAS

Prenumeratę

przyjmują:

Administracya .CZASU1* w Krakowie i urzędy pocztowe, miejscową prenumeratę księ

garnia S. A . Krzyżanowskiego, handel Smidowicza w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń

Ignacego H erza przy placu Maryackim 1. 9 , handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, g!ówna trafika róg

Rynku i ulicy św. Jana. -

Ogłoszeni» (inseraty) przyjmuje się za opłatę od miejsca wierszu

drobnym drukiem (petit.) za pierwszy raz 10 ct., za każdy następny po 5 ct. - Nadesłane (na 3 stronie)

od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 ct. za każdy raz.

—

Ogłoszenia I prenumeratę przyj

m uję: we Lwowie Biuro dzienników ulica Karola Ludwika 1. 9; w Paryżu w yłęcznie p. Adam

rue des Saints-Peres 81, (prenumeratę p. W . Raczkowski, Courbevoi pod Paryżem, rue du Chemin

de fer 44); w Wiedniu pp. Haasenstein A Vogler (także w Hamburgu, Frankfurcie n. M Berlinie,

Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i No

rymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J. Danneberg, (tylko prenumeratę pp. H. Goldschmidt A C.)

w F’rankfurcie n. m. G. L . Daube A Co. W Warszawie przyjmuję ogłoszenia pp. Reichman

i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej.

Czas odnowić przedpłatę.

która wynosi:

Z przesyłk§ pocztowy w państwie

Austryackiem na Sierpień . . . złr. 2 5 0

Od 1 Sierpnia do 30 Września . .

5—

Z przesyłką pocztowy w państwie

Niemieckiem na Sierpień .... marek 6

Od 1 Sierpnia do 30 Września . .

,,12

Prenumerata liczy się tylko

pierwszego do

ostatniego dnia

w miesiącu.

Przegląd polityczny.

Kraków 3 sierpnia.

Urzędowa Wiener Ztg ogłasza: ,,Jego Cesar

ska, Królew ska i Apostolska Mość raczył najwyż

szem postanowieniem z dnia 29 lipca b. r . nadać

Swojemu namiestnikowi Królestwa Galicyi i Lo

domeryi wraz z W. Ks. Krakowskiem Drowi Ka

zimierzowi hr. Badeniemn wielką w stęgę orderu

Leopolda z uwolnieniem od taksy ."

Wiadomość ta niewątpliwie wielkie w kraju wy

woła wrażenie. Jestto jedno z najwyższych od

znaczeń , udzielanych w monarchii Austryackiej

zwykle tylko ministrom, i to po długoletniej z a

szczytnej służbie. Z obecnego gabinetu posiadają

w. wstęgę orderu Leopolda tylko prezydent mini

strów cislitawskich hr. Taaffe, baron Prażak i br,

Falkenhayn. Za wielkie zasługi około skarbo

wości austryackiej tym orderem odznaczonym zo

stał w roku 1887 JE. pan minister Dunajewski.

JE. pan Ziemiałkowski otrzymał tę wysoką od

znakę, gdy ustępował z ministerstwa. Z namiest

ników, o ile wiemy, otrzymał w latach ostatnich

w. ws tęgę orderu Leopolda baron Possinger-Cho

borski po dwudziestu latach urzędow ania jako n a

miestnik. Zaszczycenie br. Badeniego tym ord e

rem w trzecim roku namiestnikowstwa jest do

wodem niezwykłej życzliwości monarszej i zara

zem świadczy o stanowisku, jakie wobec Korony

umiał sobie zdobyć naczelnik rządu w Galicyi.

T imes angielski uczuł potrzebę ożywienia swoich

szpalt w sezonie martwym za pomocą dwóch sen

sacyjnych wiadomości, które rzucić miały p rzera

żające światło na dzisiejszą niejas ną, niepewną

"i niew yrażaą sytuacyę. Niezawodnie, gdyby oka

zało się prawdą, że sułtan odważył się na tak

zuchwały k ro k , jakimby było złożenie chedywa

z urzędu, rzucając w ten sposób Anglii wyzywa

jąc ą rękaw icę, trzebaby było przypuszczać, że za

szły jakieś bardzo doniosłe zmiany w ogólnej

konstelacyi europejskiej; po za plecami Porty

musiałyby stać jakieś czynniki znacznie od niej

poważniejsze, a wywierające na nią wpływ nie

ograniczony, czynniki, których potęga stanowiłaby

dostateczną rękojmię ochrony przed szeregiem nie

obliczonych skutków , jakie w yniknęłyby dla Porty

z ta k bezwzględnego podrażnienia angielskiego

rządn. Złożenie chedywa z urzędu, nie poparte

wcale akcyą czynną, byłoby zresztą krokiem

ośmieszającym Turcyę do reszty wobec opinii pn

blicznej Europy, byłoby wykazaniem całej jej bez

silności i jaw nem wyrzeczeniem się nawet pozo

rów władzy w Egipcie. Wiadomość zatem taka,

podana bez komentarzy, nie mogła, ja k się wy

raził sir Ferguson, n a nikim wywrzeć poważnego

wpływu.

Redakcya Tim esa musiała zatem wyjaśnić bli

żej znaczenie sensacyjnego faktu i uprawdopodo

bnić go dodaniem tła jakiegokolwiek, choćby ró

wnie fantastycznie zabarw ionego, byleby tylko

)ardziej możliwego i więcej wiarygodnego. Tłem

takiem miało być przymierze rosyjsko-francuskie,

ułożone w P aryżu, spisane w Kronsztadzie, przy

mierze, któremu nie nadano wprawdzie ostatecznej

sankcyi podpisem cara, ale które już ma służyć

za stanowczą podstawę do akcyi politycznej, wy

mierzonej przeciwko lidze mocarstw środkowej

uropy; rozporządzenie sułtana, to tylko pierwsze

posunięcie w tej partyi, posunięcie śmiałe i ener

giczne, rozpoczynające gambitowy atak i wpro

wadzające grę nagłą i gwałtowną.

Times należy do pierwszorzędnych i najlepiej

)oinformowanych dzienników europejskich, a k a

żdą wiadomość przez niego podaną, opinia przy

wykła traktować poważnie i rachować się z nią,

ako z enuneyacyą niemałego politycznego zna

czenia ; to też teraz, kiedy pojawiła się w nim

jowyżej wzmiankowana kombinacya, kombinacya,

itóra byłaby znpełnie na miejscu w D aily 7ele

graph, ale w każdym razie nie licząca się wcale

i powagą i znaczeniem Timesa, wrażenie wywo

ane przez nią było doprawdy w pierwszej chwili

niemałe i odbiło się aż w parlamencie, powodu

jąc interpelacyę do sekretarza stanu w angielskim

urzędzie spraw zagranicznych.

Sir Fergusson odpowiadał dotychczas tylko na

zapytanie, tyczące się rzekomego złożenia chedy

wa i naturalnie lekceważącą dał odprawę niepraw

dopodobnym informacyom. Znacznie bardziej usu

wa się z pod kontroli wiadomość o traktacie ro

syjsko francuskim ; trudno się spodziewać, żeby

w parlamencie angielskim mogło być ogłoszone

stanowcze pod tym względem zaprzeczenie; jedna

tylko urzędowa prasa rosyjska mogłaby dać w tym

derunku odpowiednie i autentyczne wyjaśnienia

i jest nadzieja, że wkrótce się z niemi spotkamy

Już teraz jednak można w przybliżeniu ocenić całą

wartość puszczone) w obieg pogłoski, k tóra zasłu

guje chyba o tyle na bliższą uwagę, że niezawo

dnie skwapliwie pochwycą j ą dzienniki francuskie

różnych odcieni i znajdą w niej materyał do ró

żowych marzeń o przyszłości.

Omawiając wymianę depesz między carem a

prezydentem Carnotem, zaznaczyliśmy, że nie

spodziewana depesza cara wygląda na grzeczną

odprawę, daną nadziejom francnskim, niewyrze

kającym się bynajmniej myśli o ścisłym rosyjsko*

francuskim sojuszu. Że nadzieje takie istniały, że

nawet do dziś dnia istnieją, trudno wątpić; ale

w każdym razie przypuszczenie, że punkta ugo

dowe wiezie z sobą admirał marynarki, ma samo

przez się nazbyt wiele cech nieprawdopodobień

stw a, zwłaszcza że sam p. Gervais kilkakrotnie

w sposób wyraźny oświadczał, iż jego misya po

lityczna jest natury czysto-moralnej, a jeżeli kto

w łaśnie, to Francuzi przecież nie mieliby w tem

żadnego interesu, żeby taić ten ewentualny so

jusz, którego tak pragną i za którym tak żywo

tęsknią. Rosya pod względem wojskowym nieprzy

gotowana jeszcze do akcyi na większą skalę, nie

ma wcale powoda, jak to już nieraz wykazywa

no , żeby dobrowolnie wiązać sobie ręce na wy

padek jakichkolwiek zaw ikłań, a już lord Salis

bury zresztą zwrócił na to nwagę, że traktaty

tyle tylko są coś w arte, o ile opierają się na

wspólności interesów. Tej wspólności interesów

między Rosyą a F rancyą brak widoczny; odzy

skanie zabranych prowincyj jest dla Francyi ce

lem jedynym i wyłącznym , wobec którego Rosya

nie może innego, jak tylko obojętne zajmować

stanow isko, tem więcej, iż między Niemcami a

Rosyą jest zapewne narodowa niechęć, ale niema

nigdzie na żadnem polu zasadniczej scysyi, jak

to już niedawno obszernie wywodził książę Bis

marek w szpaltach Hamburger Nachrichten. Z dru

giej zaś strony Fran ey a sztucznie tylko może en

tuzyazmować się dla planów Rosyi na półwyspie

bałkańskim i dla jej antyangielskiej polityki w A

zyi; rozumieją to dobrze nawet ci, którzy w Kron

sztadzie wznoszą kielichy na cześć francuskich

gości przy dźwiękach hymnu rewolucyjnego; w od

powiedziach na entuzyastyczne toasty, wznoszone

przez łatwo zapalnych marynarzy, zachowują oni

pewien wyraźny chłód i oszczędnie szafują sło

w ami, zwracając głównie nwagę ua moralne zna

czenie przyjaźni rosyjsko-francuskiej i na jej zu

)ełnie pokojowe zamiary.

Ta pokojowość rosyjskiego usposobienia nie

wielką wprawdzie może znaleśó w iarę, o tyle przy

najmniej, o ile odnosić się ma do przyszłości; ze

względu na teraźniejszość jed nak jest dosyć wi

doczna i szczera, jak tego dowodzi zachowanie

się dyplomacyi rosyjskiej zarówno w sprawie buł

garskiej, jak i w innych drażliwych wypadkach.

We wtorek odjedzie flota francuska z kronsztadz*

kiego portu, pomimo informacyi Tim esa, mniej

wesoło, jak się z daje, niż przyjechała i zawróci

iu wybrzeżom angielskim, ż^by tem dobituiej po

twierdzić słowa lorda Salisb;.*ego, iż nigdy jesz

cze horyzont polityczny uie był tak pogodny, jak

dzisiaj.

Z sejmu węgierskiego.

Sobotnie posiedzenie sejmu węgierskiego nale

żało do więcej interesujących wskutek odpowie

dzi, jak ą na niem udzielił prezydent mini

strów posłom Kaasowi i Ugronowi na icb inter*

)elacye w sprawie utworzenia czwartego teatru

węgierskiego w Budapeszcie i koncesyi na budo

wę teatru niemieckiego. Co do pierwszego punktu

oświadczył hr. Szapary, że rząd, w ydając 300,000

złr. na cele teatralne, nie jest w stanie popierać

materyalnie teatru, Którego powstanie powitałby

zresztą bardzo sympatycznie. Odnośnie do inter

pelacyj o teatr niemiecki, rozróżnia w nich p re

zydent dwa pytania: jedno dciyczy postanowienia

budapeszteńskiej Rady miejskiej w sprawie kon

cesyi; drugie odnosi się do podania, wystosowa

nego do kancelaryi cesarskiej. Tylko pierwsza

sprawa należy do kompetencyi rządu, któremu

zresztą, według ustaw zasadniczych, nie przysłu

guje prawo zatwierdzania koncesyj teatralnych,

udzielanych przez władze municypalne; w danym

wypadku zatem rząd niema wcale obowiązku zaj

mować przychylnego, ąlbo nieprzychylnego dla

koncesyi stanowiska. Niewątpliwie jednak, gdyby

się kiedykolwiek okazało, że w jakimkolwiek te

atrze w granicach Węgier odbywa się propaganda

w kierunku antynarodowym, albo antypaństwowym,

rząd nie zaniedbałby natychmiast postąpić sobie

jak najenergiczniej. Co do tekstu podania, oświad

czyć musi minister, że rząd może odpowiadać tyl

ko za swoje postępowanie, a nigdy za postęp

wanie ludzi prywatnych. Podanie zostało nieu

względnione i sprawa powinna ń a tem się zakoń

czyć; rząd nie widzi wcale powodu, żeby się

w nią miał pod jakimkolwiekbądź względem mię

szać.

—

Ponieważ interpelacya porusza także

sprawę przedstawień w cafes chantants, zaręcza

hr. Szapary, że pozostają one pod jaknajściślejszą

kontrolą policyjną i że liczba podobnych teatrzy

ków raczej się zmniejsza, niż zwiększa. Prezydent

ministrów zakończył swoją odpowiedź następuj ą

cemi słowami: BZarówno pos. baron Kaas, jak i

pos. Gabryel Ugron mówili w swoich interpela

cyach o npadkn ducha publicznego, który szcze

gólniej podobno daje się stwierdzić w stolicy

Obaj interpelanci zwrócili uwagę Izby i rządu, że

dalszemu rozwojowi tego upadku należy kres po

łożyć, w przeciwnym bowiem razie zaginąć może

węgierski charakter stolicy. Według mojego po

glądu, ani dach publiczny, ani rozwój madiaryza

cyi nie potrzebują poparcia czy osłony. Przypom

nijcie sobie panowie, jak było przed laty dwu

dziestu, jak stała wówczas madiaryzacya i jak

stał patryotyzm i duch publiczny, a jak świetnie

od tego czasu się rozwinął. (Żywe oklaski po

prawicy). Gdzie taki postęp da się stwierdzić, tam

nie może być mowy o upadku ducha publicznego.

(Głośne potakiwania po prawicy). Każdy wie, że

wpośród obywateli stolicy: miłość ojczyzny, przy

wiązanie do idei państwowej i wzrost madiary*

zacyi tak są wielkie, że wobec tych ogólnie d a

jących się stwierdzić objawów nie można wcale

z zachowania się pięciu osób prywatnych wysnu

wać daleko idących konsekwencyj, bo postępowa

nie icb żadną miarą nie może wywrzeć szkodli

wego wpłyWu na ducha publicznego. (Żywe po

takiwanie na prawicy; zaprzeczenia na skrajnej

ewicy). Proszę szanowną Izbę, żeby przyjęła do

wiadomości odpowiedź moją na obie interpelacye.1*

Po Szaparym zabrał głos minister handlu B a

roBz i odpowiadał na zapytanie K aasa, tyczące

się zmadiaryzowania węgierskich korporacyj han

dlowych. Minister zaręczył, że dokłada wszelkich

s ta rań , iżby owe korporacye przez patryotyczną

działalność świadczyły krajowi nslugi; zresztą kor

)oracye te mają ustrój autonomiczny. O ile więc

wpływ rządu sięga, przyrzeka minister, że pilnie

)rzestrzegać będzie, zwłaszcza przy potwierdzaniu

wyborów, iżby nie brakło gw arancyj, że zarządy

wypełniać będą swoje zadania z taktem i z po

trzebnym patryotyzmem. (Żywe oklaski).

Baron Kaas oświadcza, że jakkolwiek handlowi

węgierskiemu dużo jeszcze brakuje do zmadiaryzo

wania się, odpowiedź min. Barosza jest najzupełniej

zadowalniająca. Znacznie mniej zadowalniającą,

zdaniem mówcy, jest odpowiedź hr. Szaparego.

Wobec niemoralnych niemieckich cafes chantants

policya nie wypełnia swoich obowiązków. Co się

tyczy czwartego węgierskiego teatru, jest faktem,

że rząd dla niego nic nie czyni, a doprawdy po

dziękować należy ministrowi za tę trochę życzli

wości, jak ą teatrowi okazał. Odnośnie jed nak do

sprawy podania i koncesyi hr. Szapary odpowia

dał nie jak węgierski, ale j ak austryacko-węgier

ski minister. Mówca byłby się zadowolnił, gdyby

hr. Szapary potępił przedsiębiorstwo teatru nie

mieckiego ; ponieważ atoli tego nie uczynił, mówca

odpowiedzi do wiadomości przyjąć nie może.

—

(Burzliwe oklaski na skrajnej lewicy).

Podobne oświadczenie składa poseł Gabryel

Ugron. Jeżeli rząd ma prawo zakazywać przed

stawień niemoralnych, musi mieć także prawo do

zakazywania przedstawień antypaństwowych i anty

narodowych. Z podania dyr. Lessera wynika, że

takie, a nie inne będą przedstawienia w teatrze

niemieckim. Minister powinien był odpowiedzieć:

Nie mam prawa przeszkodzić powstania teatru

niemieckiego, ale mam prawo zabronić grać to

warzystwu, ożywionemu teudencyami, skierowane

mi przeciwko węgierskiej cywilizacyi i węgier

skim interesom." Tymczasem hr. Szapary nie zna

lazł ani jednego słowa, któreby te tendencye po

tępiało.

Zabrał głos powtórnie prezydent ministrów br.

Szapary i rzekł: ,,Szanowna Izbo! To co mó

wił poseł Ugron, powołując się na ustawy, nie

sprzeciwia się wcale temu, co w tym przedmiocie

powiedziałem w mojem pierwszem przemówieniu.

Uznałem bowiem, że policya, a przez nią zatem

i ministeryum wykonywa dozór nad prze(!stawie

niami teatralnemi. P an interpelant przedstawił ie

doak sprawę w ten sposób, jak gdybym w jaki

kolwiekbądż sposób pochwalał postępowanie tych,

co podanie dyr. St. Lessera podpisali, albo jak

gdybym nie dosyć stanowczo dał wyraz mojego

z tego postępowania niezadowolenia. Za pozwo

leniem! Poglądy pięcia osób prywatnych, z któ

remi rząd niema nic wspólnego i które ma nie

są podlegle, nie mogą stanowić podstawy do po

zytywnego rozporządzenia rządowego. Już w pier

wszem przemówieniu powołałem się na, to, że na

podstawie niestosownych poglądów osób prywa

tnych nie można wnioskować o duchu publicznym

stolicy, jakoteż że wcale nie myślę wyrażeń, za

wartych w owem podania nazywać poprawnemi

Ale pan poseł postawił jeszcze jednę zasadę,

z którą się zupełnie nie zgadzam. Powiedział mia

nowicie, że należy obcych ze stolicy usnnąć (pos.

Ugron: Nie powiedziałem tego!), ponieważ wy

wierają wpływ szkodliwy na madiaryzacyę sto

licy. Nie mogę się na to zgodzić dlatego, ponie

waż stolice nie zwykły się tak rozwijać, żeby nie

wchłaniały w siebie naturalnego przyrostu. Każde

wielkie miasto, żeby się niem stać, musi być cen

tralnym punktem cywilizacyi i wywierać tyle siły

przyciągającej na obce żywioły, żeby je do sie

bie mogło skutecznie przywabić. Ale z tego, że

do wielkiego miasta przybywają obce żywioły,

nie można wnioskować, że one stają się przyczy

ną zatracenia ducha publicznego w ś ród ludności,

owszem, przeciwnie, ci obcy przejmują się takim

duchem publicznym, jaki ożywia miejscowych

mieszkańców. W dążeniu do rozwoju każdej sto

licy trzeba się stanowczo trzymać tendencyi, ma

jącej na celu przywabienie obcych; jest to zasa

dnicza sprawa ekonomiczna. (Oklaski po prawicy).

Na uwagi posła barona Kaasa co do cafds chan

tants nie będę odpowiadał, bo nie przyczynia się

to do sławy stilicy, żebyśmy tutaj mówili o tych

instytncyach i ich działalności. Byłoby to zresztą

zbyt niesmaczne. (Żywe oklaski po prawicy). Pan

poseł twierdził także, że rząd przeszkadza, czy

też że chce przeszkodzić utworzeniu czwartego

teatru węgierskiego; do podobnego twierdzenia

pan poseł nie był niczem upoważniony, a szano

wna Izba będzie miała sposobność przekonać się,

że ono jest znpełnie fałszywe. (Żywe oklaski po

prawicy). Również stanowczo zastrzegam się prze

ciwko temu, jakoby rząd miał był wywierać

wpływ na postanowienie rady miejskiej w spra

wie knncesyi teatru niemieckiego. Nie działo się

to ani pośrednio, ani bezpośredn’o i dlatego to

twierdzenie pana posła muszę nazwać z grantu

nieprawdziwem. (Oklaski po prawicy). A ponie

waż pan poseł podstawowe twierdzenia swoje o

parł na nieprawdzie, naturalnie, że i wszystkie

wnioski, jakie z nich wysnuł, są również nie

prawdziwe."

Baron Kaas oświadczył, że wszystko, co mó

wił, było prawdą, poczem prezydent Izby

stawia pytanie, czy Izba przyjmuje odpowiedź

ministrów do wiadomości. Na wniosek Kaasa

oddzielono sprawę odpowiedzi min. Barosza od

odpowiedzi hr. Szaparego i przyjęto pierwszą j e

dnomyślnie do wiadomości.

Odnośnie do odpowiedzi prezydenta ministrów

dwudziesta członków skrajnej lewicy postawiło

wniosek głosowania imiennego, dwudziestu innych

zaś odroczenia tego głosowania na wtorek. W myśl

regulaminu wnioskom musiało się stać zadość. Ten

ostatni manewr lewicy wywołał żywe poruszenie

na ławach partyi rządowej.

W dalszym ciągu posiedzenia uzasadniał poseł

Mikołaj Bartha (ze skrajnej lewicy) w dłuższej

mowie swoją interpelacyę, odnoszącą się do spra

wy między posłem Ugronem a oficerem Uze

laczem, i do stanowiska, jakie wobec niej zaj

muje minister honwedów bar. Fejervary.

Prezydent ministrów hr. Szapary odpowie

dział, że na razie nie będzie się wdawał w me

ritum sprawy, dopóki komisya nie przedłoży spra

wozdania, ponieważ w niczem nie chce wpływać

na ewentualną tej komisyi opinię. Zresztą nie może

hr. Szapary brać odpowiedzialności za wszystkie

obiegające pogłoski; to jedno jest pewne, że po

głoska, jakoby minister honwedów podał się do

dymisyi, niema żadnych podstaw; wszystkie za

tem wnioski, na niej oparte, nie mają wcale w ar

tości.

Interpelant poseł Bartha oświadczył, że się

Jrmczasowo zadowalnia odpowiedzią ministra; co

o solidarności w tej sprawie prezydenta ministrów

z ministrem honwedów, rzecz, według mówcy,

przedstawia się teraz zupełnie jasno. Hr. Szapary

nie chce uprzedzać wyroku komisyi i zdania swego

nie objawia, podczas gdy przeciwna opinia bar.

Fejeryarego jest dostatecznie znana.

—

Na tem

oświadczeniu, które sprawiło pewną sensacyę,

przerwano posiedzenie sobotnie.

Fuga Bacha.

POWIEŚĆ

przez Esteję.

Margrabina de Groeck, wsparta na ramieniu

pana de Fondres, schodziła po miękkich kobier

cach, między festo nami kwiatów, ze schodów am

basady angielskiej w Paryżu.

Młodziutka, ja s n a bardzo blondynka, drobna,

malutka jak lalka, o wielkich, zdziwionych oczach

piw nych, o zadartym nosku i dołeczkach nad u

8tami, margrabina Elżbieta inaczej Lila de Groeck,

wyglądała naniedo ro słą panienkę. Toaleta jej, po

kryta cała różnobarwnem kwieciem caprifolium,

harmonizowała ślicznie z jej twarzyczką, tak bar

dzo do świeżo rozwiniętego kwiata podobną.

Tuż za nią starsza jej siostra, typ zupełnie

różny, choć wiele piękniejszy, d ążyła , podając

rękę księciu de Monssy. To hrabianka ^Klementy

na w skróceniu Klima Sieniawska. Zimny i du

mny wyraz tw arzy miała w tej chwili. Cery ma

towej nie ożywiał żaden rumieniec, ani podnosił

jej kolorytu srebrny odcień gazy, której lekkie fale

jaskółki podtrzymywały. Nieco żałobna toaleta, bar

dzo piękna, tak jak jej właścicielka, ale wido

cznem było, że nie kokieterya i chęć podniesie

nia urody kierow ała jej wyborem. Nos cienki, ra

sowy, klasyczny, usta wydatne, pełne, choć w tej

chwili zacięty w nich był wyraz, nad oczyma dwa

ciemne łuki brwi wzorowo narysowane, oczy bla

do, bardzo blado niebieskie, długie, a z całej twa

rzy widać było chłód i niezadowolenie. W czar

nych włosach dwie jaskółki wpięte stanowiły je

dyną ozdobę. Dziwnie poważne wrażenie robiła

młoda ta osoba, dążąc za siostrą swoją. Pan de

Fondres, towarzysz tej ostatniej, ku Klimie w górę

oczami i profilem był zwrócony. Coś do mej mó

wił ale ona zajęta była zapinaniem bransolety i

monosylabami odpowiadała. P an de Fondres przy

depta! nieostrożnie snknię margrabiny, ta mu p a

luszkiem pogroziła, mówiąc:

—

Pan zanadto w górę spogląda, tym razem

na dół byłoby bezpieczniej.

On rączkę jej pocałował na znak przeproszenia

i zapytał półgłosem:

—

Czy wszyscy, którzy patrzą na siostrę pani,

patrzą zanadto w ysoko?

Zanim nrocza Lila zdążyła odpowiedzieć, Klima

obok niej się znalazła, u dołu schodów w pię

knym , na średniowieczny sposób urządzonym

przedsionku, gdzie lokaje futra przygotowane trzy

mali, a tak pan de Fondres, jak książę de Monssy,

otulali starannie dwie piękne panie.

—

Czemn tak wcześnie ? pytał książę — to się

nie godzi — panna Klima pozbawia mnie kotyli

ona, choć tak o niego pokornie prosiłem.

—

Tyle pań zostało, jeszcze książę będziesz miał

dla kogo figury i tours de force układać. Gale

ry a dość liczna, odrzekła chłodno Klima.

—

Attrappe, zawołał pan de Fondres.

—

Je ne fais que cela, odparł książę. Tym

czasem konie margrabiny zaszły; panowie we fra

kach , z gołemi głowami na mroźny wiatr odpro

wadzali te panie do drzwiczek karety.

Lila wskoczyła lekko j ak piórko, a otulając się

szczelniej w swoje angora, niebieskim pluszem

pokryte, ubolewała nad zimnem. Klima, zanim

weszła do powozu, spojrzała w stronę kozła, a

w niezrozumiałym dla dwóch panów polskim j ę

zyku, zapytała zdziwiona.

Jak to? więc to wy Wojciechu? Czemu nie

Ludwik powozi?

Jasne światło elektryczne padało na twarz s ta

rego stangreta o ezysto-słowiańskiej fizyognomii.

—

Ludwik się urżnął, proszę panny hrabianki,

ja musiałem zaorzęgać.

—

To bardzo źle, po wczorajszej febrze zmarzli

ście pewnie.

Nie czekając odpowiedzi, zwróciła się w stro

nę pana de Fondres.

—

Czy pan zechce przynieść mi tutaj butelkę

wina i kieliszek?

Zapytanie było widocznie rozkazem, bo żaden

wojskowy pruski nie wykonywa z taką szybko

ścią ruchów na znak dany przez dowódcę, jak

obydwaj panowie wykonali zwrot na lewo, zni

knęli i w mgnieniu oka stawili się z powrotem,

jeden z butelką starego Burgnnda w ręku , drugi

z kieliszkiem.

Klima nalewała jeden kieliszek po d rugim , a

podając trzy porcye szlachetnego wina staremu

słndze, zapraszała go, mówiąc: Pijcie Wojciecbn,

pijcie, nie chcę was mieć na snmienin.

Stary spełnił rozkaz, Klima kieliszek i butelkę

oddała lokajowi z ambasady, wskoczyła do po

wozu, a nie podając ręki żadnemu z dwóch asy

stentów, którzy dzwonili zębami na zimnie, k i

wnęła tylko zlekka głową i rzuciła im krótkie

merci, w dowód wielkiej łaski.

Konie ruszyły. Panowie sini z zimna cofali się

prędko, znikając we drzwiach ambasady, a Lila

serdecznym śmiechem wybuchnęła, wołając:

—

Klimo! Klimo! Ty jesteś jedyna w swoim ro

dzaju. Twoja ekscentryczność na medal zasługuje.

—

I cóż j a takiego zrobiłam? zapytała starsza

siostra.

—

Dlaczego Wojciech miał za naszą świa

towość pokutować?

—

Ale dlaczegóż ci pa nowie mieli pokutować

na mrozie dla twojej fantazyi? Ten biedny de

Fondres był arcy-komiczny, nos siny, usta fiole

towe i jeszcze się na nśmiech silił. Mogłaś mn

przynajmniej rękę podać na pożegnanie.

—

Ja byle komu ręki nie podaję. Nie mówmy

o tem, bo mi humor zepsujesz, a j a w tej chwili

w pysznym jestem humorze.

—

Tak, naturalnie! Mnie na przekór. Szkara

dna jesteś Klimo. T ak się dobrze bawiłam, nigdy

mi nie pozwolisz zostać do końca zabawy.

—

Bo się zanadto dobrze baw isz?

—

Po to właśnie bywam w świecie, żeby się

rozerwać. Inaczej dawno byłabym się otruła lnb

ntopiła. Wyjdź zamąż, to zobaczysz, czy można

wytrzymać podobny system.

—

Ja też dlatego zamąż się nie wybieram, że

bym podobnego systemn nie zniosła. A! Lileczko

droga moja, — pomyśleć, że oni wszyscy tacy...

—

Zdaje się, że wszyscy. Ci, których w świe

cie widujemy, zdają się bardzo poczciwi i mili,

ale widocznie małżeństwo tak na nich żle działa

Mój mąż — pierwszy papa, drugi papa i trzeci

papa, to okropne!

—

Twój mąż mógł przynajmniej dla oczn ludz

kich towarzyszyć nam dzisiaj. Jnż dziesiąty wie

czór same się pokazujemy; ja o zabawy nie dbam,

ale ty tak za tem gonisz. Trudno, by się mama

poświęcała dla ciebie; ona jeszcze mniej świat

znosi odemnie.

—

Biedna mama, ale bo też kto jej kazał wy

chodzić drugi raz za mąż?

—

Kto? serce naturalnie! Serce, to sławny do

radca; kto idzie za jego głosem, dąży do własnej

zgnby. J a mamy nie potępiam. Była nieszczęśliwa

z pierwszym mężem, próbowała szczęścia z dra

gim i — poprawiła je sobie, no, winszuję!

—

Całe złe było w tem, że mama z nami kraj

opuściła; u nasby się taki książę de Poligny nie

znalazł.

—

Nie mów tego. U nas znalazłby się jeszcze

gorszy może. Książę t. j . beau-papa jest przy

najmniej dobrze wychowany, ma wszelkie pozory

wielkiego pana, a nawet kiedy robi mamie des

niches, to robi je z galanteryą. Odebrał mamie

berło, ale wszystkie królewskie honory oddaje. J a

to wolę.

—

Wolisz niż postępowanie twego męża K a

rola?

—

Nie dotykam osobistości, ale widzisz ko

chanko, j a bywałam nieraz imaginacyą w Wer

saln, w Trianon; wolę tamte czasy. Kobietom le

piej wtedy być musiało. Beau-papa mógł się po

dobać i Maryi Antoinecie n aw et A teraz, ta moda

sans f a ęo n jest straszna. Jeszcze gorsza w domu,

jak w świecie. Do równouprawnienia przypuścić

nas nie chcą i mają Błnszność, tymczasem są żle

wychowani, bezwzględni, b rutalni, traktują żony

jak panie z Folies bergćre, albo gorzej, i to wszyst

ko znosić trzeba.

—

Nie, nie trzeba! - Zawsze byli i będą lu

dzie z ciałem Don Jnanów, z duszami arlekinów,

ale niechże przynajmniej pozory dobrego wycho

wania zostaną. J a także wolę męża mamy, niż...

—

Niż mego?

—

Ja tego nie mówię, ale wolę np., niż ojca

twego męża.

—

Już umarł, daj mu p okój,^

f — J a kobiet nie żałnję, mają to tylko, co mieć

chciały. Psujecie, dorlotujecie tych panów, jak

piesków faworytów. Cóż dziwnego, że się zacho

wują jak pieski faworyty, tylko sto razy podlej,

bo gryzą rękę, która je pieści. Mama mogła go

rzej trafić, bo a nas w krajn, aby od dawnej tra

dycyi nie odstępować, naśladują wszystko, co pa

ryskie; i prawie nie zdarzyło mi się spotkać czło

wieka dobrze wychowanego w naszem kole.

A ksiądz Witold? A pan Leon Bracławski?

Ksiądz Witold, to k siądz; to co innego, —

jaka ty dziecinna jesteś Lilo. A pan Leon?... tak,

oddaję mn sprawiedliwość, ale bardzo mi się zdaje,

że i to grób pobielany.

—

A brat mamy, wnj Przemyk?

—

To jedyny wyjątek, który potwierdza regułę.

Dlatego też się nie ożenił, aby nie było powie

dzianem, że jest mężatka szczęśliwa.

—

A tutaj Vero de Montroye?

—

On? a on... czy ja wiem, jaki on jest?

(Ciąg dalszy nastąpi).

)ddzielneN raCW,

KiSrie p^loT wT***61.6!Jni świ*teczne

*eŁ-W,ep.,o..

Prenumerata wynosi:

’ocztą w państwie austryackiem

n a ,??ty ro* 11(1 kwartał na 1 miesiąc

niemieckiem . . .

J’ z?r’

^Z\T-^ ct

do Włoch, Franoyi, Anglii, Belgii SŻwajcaryi Turoyi

innych państw, należących do związku pocztowego .

32 złr

8 złr.

3 złr.

UIuty*źT i" rJ adzmi*i**rirzJ%a»

ho 0,1 *"g° 1,0 oslalnleso dnia w miesiącu,

io Administracyi Ozam i w Krakowie

prenumeratę i ogłoszenia uprasza się nadsyłać franco

,ocztowej. L ttft. niefranlcowanyck nie S m

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку