Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 634 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

7 r--»

*.*Łrx/«

KJVWVllUł

JVUK lOOO.

r?Ac

ł»*n«m*ni^ przy)miiją:

Ądminhhacya »CZASU* w Hrahowte. tudzieł ureedypocztowe. Miej»*ową prenuaeratę

EB:ęgarnia ». A. Krzyżanowskiego, handel Nowakowskiej w Sukiennicach obok filii pocztowej. — O gto«

a s e n i a (inseraty) przyjmuje Bię za opłatą od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym) za pierw

szy raz 10 cnt., za każdy następny raz po 5 cnt.

Nadesłane (na 3 stronnicy dziennika) od miej

sca wiersza drukiem drobnym po 30 cnt. za każdy ra z . -

Dołączenia do »Czaso" (prospekta, cyr

ogłoszenia i t. p .) przyjmuje się za cenę 1 złr. od 100 egzem, dla zamiejscowych, a 50 cent

od 100 egzem, dla miejsoowych prenumeratorów.

Należytożó uprasza się nap rzód nadesłać prze

kazem pocztowym. - O

głoszenia iprenumeratę przyjmują: we LwowieAjcncya »CZASU’1

w głównym składzie tytoniu Nr. II przy ulicy Trybunalskiej L. 4; w P a ryżu wyłącznie p. Adam,

Rue Clćment 4: (prenumeratę p. Wincenty Raczkowski, Faubourg Poissonićre 33); w W ied n ia pp

Haasenstein ft Vogler (także w Hamburga, Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu!,

A. Oppelik, Stubenbastei Nr 2, R. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Mora?hium i ;Norymberdze).

H. Sohalek, M. Dukes, M. Stern, w Frankfurcie n. M. Q . L . Daube ft Comp.

Kraków 30 lipe;t.

Przegląd Polityczny.

Tl iener Abmdpost donosząc o przyjoździe ce

’.arza Wilhelma do Gastein, pisze: ,,Jak lat zo

śzłych tak i tego roku zanosi się, oa ,spotkanie

zaprzyjaźnionego Monarchy ź naszym Ńajmiłosęi

wszym Cesarzem. Spotkanie to jest dla wier

nych ludów poźądanem ponownem wzmocnieniem

związku przyjaznego, poręczającego i stojącego

na straży pokoju.

Wniosek hr. Clam-Martinitza względem zapro

wadzenia w szkołach średnich czeskich nauki obu

języków kra,jowych, jako przedmiotu obowiązko

wego, pomimo borby zapowiedzianej przez p.

Gregra, przyjdzie jak się zdaje na stół Izby sej

mowej. Onegdaj bowiem po bardzo długiej dys

kusyi przyjął go klub posłów czeskich. Kiedy

wniesionym zostanie w sejmie jeszcze nie posta

nowiono. Ciekawem jest w tej sprawie stanowi

sko Gregra, bo kiedy w r. 1864 taki sam wnio

sek był przedmiotem dyskusyi w Sejmie czeskim,

wmwczas p. Gregr głosował za nim; dziś inaczej,

ten sam poseł obiecuje teraz zrobić skandal,

jeżeli wniosek uczynionym zostanie w Sejmie.

Ędaje się, iż do tego czasu p. Gregr uspokoi się

i przyjdzie do równowagi w swoich zapatryw a

niach.

Sejm czeski, jak donoszą z Fragi do Presse,

m a obradować tylko do 10 sierpnia. Między in

nemi sprawami sejm przeprowadzi dyskusyę nad

kwestyą szkolną.

W sprawie kanału Suezkiego, odzywa się w spo

charakterystyczny Obsener. Słowa jego nie

pozostawiają pod względem jasności i doniosłości

mc do zyczenia. Anglia nragnie- powiada tygo

dnik - otrzymać w swoje ręce kontrolę kanału,

j .!y_ me chcemy kanału monopolizować, przeci

wnie życzymy sobie, aby był on otwarty d!a

wszystkich narodow. Anglia jest jednak natural

i nym stróżem kanału. Łatwo można r,gWi(!dz!0ć

1 byc chcemy, ale trudni»*

4 t". i uWłcaz!0C

1mamytoos

’

orż66’

8Posob(^

.. .,^gi!ąć. F, Lesseps twierdzi, że jna

; «jtąezny przywilej na budowanie kanałów przez

^ przesmyk Suczki, a prawo to uzyskała równjeż

?4 Anglia. Prawo to możemy tylko sobie zdobyć -%Tą.

Ł^fiop!ej’z góry powiedzieć: Ang!in, gdy zechce, zdoła

podyktować swoje warunki Nje trzeba%się

**" ........ ’ ’i ł

’ "*I ostępy* -:.ii

że «h-

’

do zerwania z Francyą i do kó.tfliktu z caią Eu

.! ropą, Później, czy prędzej, będziemy prawdopodo—

I. bnie zmuszeni przeciąć ten węzeł gordyjski. Na

) teraz konieczność ta jeszcze nie istnieje. W tej

chwili, lepiej rzeczy pozostawić, jak są. Układ

z Lessepsem nie odpowiada interesom angielskim,

(lo pewnego bowiem stopnia inauguruje na po

wrót system Duclerca, od którego uwolniliśmy się

ledwo. Sprawa drugiego kanału musi pozostać

nie załatwioną, dopóki stanowisko nasze w Egip

cie nie wyjaśni się. Gdy już raz zdecydujemy się

na objęcie protektoratu w Egipcie, wtedy otrzy

mamy od Towarzystwa kanału warunki odpowie

dnie. Jak w tym razie, sprawa drugiego kanału

pozostanie kwestyą otwartą.

Trudno zaiste być bardziej otwartym !

Korespondent londyński N. fr. Presse, miał z je

- dnym z członków rządu rozmowę o kanale Suez

kim. Angielski mąż stanu oświadczył, że obecnie,

skoro Anglia jest faktycznie w posiadaniu Egi

ptu, nie potrzebuje zaprzeczać Lessepsowi wy

łącznego przywileju.

—

Układy z Lessepsem to

e-i’ a rz4d spodziewa się pewnych mo

dynkac_yj, któie zapewnie zadowolnią parlam ent.

W razie zaś wojny lub rozruchów w Indyacb,

każdy rząd angielski opanuje za pozwoleniem mo

carstw lub wbrew ich woli, kanał Suczki, i będzie

go bronić przed całym światem.

Z Londynu telegrafują, że chwilowy konflikt an

gielsko-francuski, wywołany zajściem w Tamatawe,

został zupełnie usunięty. Obie strony uznały, że

popełniono błąd. Kwestyą ta spadła więc z po

rządku dziennego.

Post donosi, źe ks. Bismark zamierza udać się

jrost do ,Kissingen, nic zatrzymując się w Ber

linie, skCrt, tylko « a n jego zdrowia się. polepszy.

W e francuskiej Izbie deputowanych toczy się

dyskusya nad konwencyami, zawartemi przez’rząd

z Towarzystwami kolejowemu

Ucłm ała Rady miejskiej wiedeńskiej, do

tycząca obchodu rocznicy oswobodzenia Wie

dnia od Uurków w 1683 r., świadczy, jak

dalece namiętnościpolityczne zaślepiają ido

kąd nieroztropne miotanie się wobec roz

woju dziejowego doprowadzić *inoże.

Nie chciała ,Rada miejską obchodź ć u

roczyście rocznicy oswobodzenia Wiednia,

bo uie chciała uznać i uświęcić bohater

skiego i pełnego poświęcenia czynu Pola

ków w tej wiekopomnej potrzebie. Pozioma

zazdrość, ślepa chwilowa niechęć, sztucznie

wywołane rozdrażnienie, popchnęły małodu

sznie Radę miejska do zapasów z hisloryą,

z chwałą rycerską i wspó"lną świetną prze

szłością, a to przy odgłosie potwarzy i po

dejrzeń rzucanych na Polaków. Nie dość

było Radzie miejskiej wiedeńskiej przejść

do porządku dziennego nad wielkim czy

nem, zdziałanym przez naszych przodków;

mówcy jej dorzucili jeszcze obelgi i fałsze

0 dzisiejszem w monarchii stanowisku Po

laków i o ich zamiarach. Wszystko to, ni

skie, poziome, niegodne a liliputowe wobec

faktu historyczuego, który do tego postępo

wania dał powód! Kt takiej szuka ichwyta

się broni, ten widocznie wypróżnił już swój

;wionął.

’A ’le - zet.,’g -dtia uwagi. Oio postanowie

nie Rady miejskiej wiedeńskiej zamyka na

raz wobec świata spory powstałe na roz

palonym gruncie politycznych i narodowych

namiętności, co do znaczenia i doniosłości

dla nas niewątpliwych, a przecież kwestyo

nowanych— udziału Sobieskiego w oswobo

dzeniu Wiednia. Nic silniej i bardziej prze

konywitjąco stwierdzić nie mogło wobec ten

dencyjnie podnoszonych wątpliwości że Jan

Sobieski oswobodził Wiedeń, niź ostatnia

uchwała Rady miejskiej, niż ten jej oporlu

nistyczny wstręt do obchodu, który musiał

być uznaniem i uczczeniem czynu poświę

cenia dla świata chrześciańskiego i monar

chii Habsburgów, narodu polskiego.

Dla

faktu dziejowego w teraźniejszości i przy

szłości uchwała Rady miejskiej ważuiejsze

ma ze stanowiska polskiego znaczenie , niż

najświetniejsze uroczystości. Ze względu na

obecne stosunki"’polityczne, ubolewamy nad

zaślepieniem reprezentacyi stolicy.

Postanowienie Rady miejskiej wiedeńskiej,

które historycznie daje nam najzupełniejsze

zadośćuczynienie, powinno być dla nas nau

ką, abyśmy, przy

zbliżającym

się ob

chodzie, umieli uczynić to, do czego ona

okazała się niezdolną , to jest abyśmy się

wznieśli ponad namiętności polityczne i chwi

lowe zapasy, przedewszystkiem zaś ponad

ową małoduszną uchwałę i abyśmy święcili

godnie oswobodzenie clirześciaństwa, zba

wienie monarchii, z której losami nasze po

dwóch wiekach zespoliły iię, oraz wielkie

zdarzenie historyczne, fakt europejskiej do

niosłości, czyn boski przez naród polski

zdziałany, którym

on nazwisko

swoje na

wieki w księdze dziejów świata zapisał.

* " HK!l»» *------------------—

Sprawy krajowe.

(Stan spraw serwitutowych po koniec czerwia

1883 roku).

Od początku ustanowienia władz serwitutowych

aż po koniec czerwca b. r. zgłoszóńCf 30.083 u

żywalności, podlegających p; stępowaniu w myśl

ces. patentu z d. 5 lipca 1853 r.

Z tych zgłoszono 28 używalności dopiero w u

biegłem półroezii.

Ogólna liczba gmin i miejscowości, w których

wykazano służebn ości, wynosi 5,405.

Z pomienionej liczby zgłoszonych używalności,

załatwiono do końca czerwca b. r. 30,033 uży

walności, z którycK jednab pozostaje jeszcze

w zawieszeniu 44, tak, żc liczba ostatecznie już

załatwionych używalności wynosi 29,989.

Z końcem czerwca b. r. pozostało do załatwie

nia 50 używalności, z których jednak tylko 29

nic było jeszcze przedmiotem dochodzenia, gdyż

co do 8 wydano już orzeczenia przygotowawcze,

a 13 było w’łaśnie w toku.

W ciągu ostatniego półrocza załatwiono osta

tecznie 23 używalności i z tych przeprowadzono

w drodze ugody na korzyść stron uprawnionych

10 spraw, rozstrzygnięto orzeczeniami na korzyść

stron uprawnionych 6 sprawę a w 7 wypadkach

odsądzono występujących z «roszczeniami do słu

żebności.

Z orzeczeń zapadłych

’zyść stron upra

wnian-y ,d? , oplew,’? ^Jdwrtczna woda to, ? zaw a rtych

zaś ugod opiewa 4

regulacyę.

Ze względu na rodzaj używalności obejmują

sprawy załatwione 11 spraw o pobór drzewa o

pałowego, jedna sprawa o pobór drzewa budul

cowego, dziewięć spraw o prawo paszy, i dwie

sprawy o inne służebności.

Jako wynagrodzenie za zniesione służebności

przyznano prawomocnie:

a) w pieniądzach po koniec grudnia 1882 r.

1,191,723 złr. 72 ’/a ct., w ubiegłem półroczu 4116

złr. 26 ct., razem 1,195,839 złr. 98 ’/a ct.

b) w gruncie: po koniec grudnia 1882 roku

275,739 morgów 862’/a sążni, w ubiegłem półro

czu 33 mor. 620 sążni, razem 275,772 morgi

l,482’/a sąż.

Ekwiwalenta gruntowe obejmują 160,811 mor,,

1,166 kwad. sąż. lasów, 114,961 mor. 316’/a sąż.

innych gruntów.

Sprawy dotychczas niezałatwione przypadają na

pojedyncze powiaty w następującym stosunku:

najwięcej, bo 8 spraw pozostaje w powiecie żół

kiewskim, po 3 sprawy w powiatach: Limanowa,

N’owy Targ, Podhajce, Rzeszów; dalej po dwie

sprawy w powiatach: Bochnia, Brzesko, Dolina,

Krosno, Lwów, Nowy Sącz, Rawa, Zbaraż, wre

szcie po jednej sprawie w powiatach: Bohorod

czany, Brzeżany, Cięszanów, Czortków, Łańcut,

Nadworna, Rudki, Sanok, Sokal, Tarnów, Tłu

macz, Wieliczka, Zaleszczyki i Złoczów — zaś

wp wszystkich innych wyżej niowymienionych po

wiatach niem a niezałatwioncj sprawy.

Gazeta Lwowska.

Ziemie Polskie.

Z powodu procesu socy alisty czn e g o

jaki się świeżo toczył w Poznaniu, berliński Taq

blatt mimo znanej swej nienawiści do Polaków i

ciągle miotanych podejrzeń, zmuszonym jest u

znaó tę przepaść, jaka dzieli obóz narodowy pol

ski od doktryn i praktyk socyalistycznych! Oto,

co w tej mierze pisze Tagblatt:

,,Zdaleka na rzecz patrzącym mogłoby się zda

wać, że miiędży obu temi czynnikami istnieje j a

kaś asocyacya idei, ’źe jest pomiędzy niemi punkt

zetknięcia, który osobnym właściwościom i innym

przeciwieństwom nie dopuszcza na jaw wystąpić.

Tak jednakże nie jest, a jak obrońca oskarżonych

we wspomnianym socjalistycznym procesie, ad

wokat Sachs, przekonywująco dowiódł, nic może

być prżeoiwnie dla socyalno-demokratycznych za

biegów mniej kffrżystnej widowni, aniżeli nią jest

prowincya poznańska, jak Z drugiej strony dowo

dzi odwagi i nieprzełamanej siły socyalnej demo

kracyi, źe mimo to usiłuje widownią podjętej

przez się walki i tam dotąd przenieść. Tłumaczy

się to bardzo naturalnie, skoro się zważy, żc ży

wioł polski, który się trzyma dawnych history

cznych trądycyi- który je pragni e rozbudzić, oży

wić, zwiększyć, jest wcieleniem zasady narodowo

ści, kiedy socya!na demokracja widzi w tych i

owych obszarach tylko przypadkow e, jeograficzne

pojęcie, które przez solidarność interesów przed

stawiają jednolitą całość... Istnieje wprawdzie

także i w Poznaniu specyficznie polska socjalna

demokracyd, która znajduje swój punkt łączności

w stronnictwie noszącem miano ludu polskiego.

Mimo to przecież wypiera się międzynarodowa

demokracja socjalna, jaka była reprezentowana

w’ poznańskim procesie przez głów’nego oskarżo

n ego Padl ew’skiego, w’szelkiej wspólności ze st r o n

nictwem ludu polskiego. Padlewski przyznał się

nawet z pewną dumą do autorstw’a oświadczeń,

które zwolenników jego partyi przestrzegały przed

stronnictwem ludu polskiego.

Fakt tedy, że Polacy są oskarżonymi, nie do

prowadził do togo, aby na ich agitacyi wycisnąć

specyficznie narodowe piętno. Można sobie wyo

brazić, jak nieprzyjazne stanowisko połskio na

rodowe stronnictwo zajmuje wobec tego niwelu

jącego wszelką narodowość zastępu. Czuje bo

wiem, że się kończy jej panowanie, jeżeli się te

muż zastępowi uda znaleść przystęp do mas lu

dowych, oddanych narodowym dążnościom. To też

w obecnym przypadku polskość w Poznańskiom

w dziwaczny sposób praktykuje służbę policyjną

i przedstaw ia najbezpieczniejszą podporę dla władz

państwa. Polskie prasowo organa czuwają z trwo

żną uwagą nad każdym ruchem socyalizmu i de

nuncyują (!) takowy policyi, jak z drugiej strony

przestrzegają swych czytelników w każdym swym

numerze wśród wyrażeń najgłębszej nienawiści i

wstrętu przeciw socyalnej dcmokraeyi. Mianowicie

uważał Orędownik za. zadanie spełnić w tym kie

runku swój obowiązek.

Towarzystwo Pedagogiczne.

»*ryj 19lipca.

XVII-te walne zgromadzenie

członków Towarzystwa pedagogicznego w Stryju.

(CK) Dyskusyą nad wnioskiem p. Ignacego Żół

tow skiego, by się zjazdy pedagogiczne odbywały

!co trzy lata, rozpoczął delegat z Krakowa p. M a

.ciołowski, oświadczając na w stępie, iż tak

’ wnioskodawca, znany w całym kraju przyjaciel

oświaty ludu, poświęcający tej sprawie od lat kil

kunastu wszystkie swo siły i grosz ciężką pracą

zdobyty, jak i oddział krakowski, gorliwą rozwi

jający działalność, niczego innego swym wnio

skiem nie zamierzali osiągnąć, tylko nowy, sil

niejszy ruch w Towarzystwie obudzić, tylko sp o

wodować tem pewniejszy i pomyślniejszy jego

rozwój. Dotychczasowe walne zgromadzenia człon

ków właśnie dlatego, że bywały zbyt tłumne, nie

okazały się sposobne do rozwinięcia takiej dys

kusji , któraby dozwoliła gruntownie i wszech

stronnie każdą rozpatrzyć sprawę i skuteczne po

wziąć uchwały. W niosek zaś p. Żółtowskiego dąży

właśnie do tego, aby tym sprawom, które na wal

nych zjazdach nie mogą byó załatwione, zapewnić

gruntowniejsze zbadanie na zjazdach delegatów

corocznie odbywanych. Mówca nie pod ziela r ó

wnież obaw referenta, iż przez zjazdy członków

co trzy lata odbywane, nie będzie Tow. miało

takiego rozgłosu, sądzi bowiem przeciwnie, iż naj

silniej nawet natężony głos walnego zgromadze

nia, nie będzie w całym kraju, jak togo sprawa

wymaga, słyszany, i że tylko czyny Towarzystwa

dotrą do ostatniego zakątka kraju, a te w miarę

swej doniosłości będą dość głośnemi, czy wyjdą

od zjazdu członków wszystkich, czy też od zjazdu

delegatów.

Po wyczerpującej dyskusyi, prowadzonej z wiel

kim taktem, godnością i objektywnośeią, uchwa

liło zgromadzenie na teraz nie przychylić się do

wniosku p. Żółtowskiego, tem więcej, gdyż mia

sta rok rocznie ze staropolską gościnnością za

praszają do siebie członków Towarzystwa, a na

wet często się zdarza, iż kilka miast równocześnie

zgłasza się z zaproszeniem.

Najpiękniejszą chwilę w przebiegu wczorajsze

go posiedzenia, stanowi niewątpliwie wybór Ma

tejki honorowym członkiem Towarzystwa. Uro

czysta zapanowała cisza i wszyscy mimowolnie

powstali, kiedy p. Bolesław Baranowski wy

mienił nazwisko całej Polsce znanego męża. W po

rywających słowach polecił tego znakomitego kan

dydata p. B., a m owa jego zainteresuje niewątpli

wie czytelników naszych, gdyż dotyczy ona w iel

bionego mistrza krakowskiego, któremu cześć i

hołd cały naród polski złożyć zamierza.

,,Narzędziem nauczyciela — powiada p. IT.

—

jest słowo. Chcąc poruszać umysły sw’ych uczniów,

chcąc działać na ich uczucie i wolę, musi nau

czyciel być do pewnego stopnia mistrzem słowa.

Obrazy z przyrody i obrazy z dziejów malujo

nauczyciel słowami. Są jednakże nauczyciele, ktć

rzy i,nnym jeszcze językiem przemawiają do dusz

naszych. Mamy mistrza malowanych dziejów, na

uczyciela, co wymowniej od słów naszych pendzlein

przemawia. Powiedziano dziś, że przyszłość nasza

na polu pedagogiki musi się o przeszłość oprzeć,

że musi z niej, jak drzewo z korzoni, ssać poży

wienie. A któż utworzył nam świetniejszą, bar

wniejszą arkę przymierza, między przyszłemi i

minionemi laty, niż Jan Matejko? Wszakżoż on

jest nietylko z najznakomitszych malarzy histo

rycznych wogóle, ale przedewszystkiem twórcą

polskiego malarstwa historycznego. On stworzył

u nas szkołę tego malarstwa z wybitnym kierun

kiem, on jako dyrektor krakowskiej szkoły sztuk

pięknych działa w tym duchu. Dlatego słuszna

rzecz, ażeby Towarzystwo pedagogiczne zo swego

stanowiska oceniło jego zasługi. Dla nas ma on

jednakże inne jeszcze, większe znaczenie. Naród

nasz musi walczyć o uznanie praw swych, o ?izna

nie swej żywotności. Co chwila pow stają w E uro

pie głosy, coby chciały nad nami przojśó do po

rządku , głosy, co wołają do nas: »Niema was!

Wy nic nie znaczycie, nie jesteście żywiołem,

wa"żnym dla kultury." Tak mówią do narodu, któ

ry wydał, Kopernika, co »bryłę świata z posad

ruszył;* Śniadeckiego, co stworzył teoryą jestestw

JULIUSZ SŁOWACKI

pod koniec życia.

Skreślił D r I! . Biegeleinen.

(4)

(Dokończenie).

Jeżeli przytoczone dwa wiersze są może nieco

wcześniejszo, to następujące aforyzmy, wyjęte z je

go ,,Dziennika myśli*, które tu po raz pierwszy

podaję do druku ,’ pochodzą, niewątpliwie z roku

1848 ’) i charakteryzują dobitnie umysłową i mo

ralną fizyognomię poety przed śmiercią.

Świat.

Świat podobny jest do uczty — część u stołu

siedzi, a część caeka, aż się pierwsi najedzą i

wstaną. Lecz gdy ci, którzy miejsca usiedli, n a

jedzą i napiją się do syta, a zamiast odejść i

miejsc ustąpić, pić zaczną i rozpustow ać, wtenczas

gospodarz je spito wypędza ze wstydem , a dru

gie do obiadu zaprasza. Gospodarz jest Bóg...

Mefistofel Goethego.

Goethe nic nie wiedział — Mefistofel nie jest

szatanem , je_stto uczony i złośliwie dowcipny Nie

miec. Sam nie wiedząc tajemnic stworzenia" drwi

z ludzi, którzy także nie wiedzą. W jednem’miej

scu, gdzie przemienia stół w winnicę, j est szata

nem , ale scena ta natchniona, napisana jest m i

mo sumiennej wiedzy w poccc. Goethe nie wie

’) K ilka pierwszych af oryzmów należy odni eść do

koń ca 1847 r., w późniejszych są daty wyraźnie za

znaczone. Wszystkie wyjęte są z oprawionego w wi

śniowej tekturze kajetu in 4° (autograf Słowackie

go w bibl. Ossol. 1. inw. 1792).

rzy, że się taka sztuka stać może podług praw

natury, nie przez szatana, ale nawet przez czło

wieka. Największy fałsz jest we wskrzeszeniu H e

leny. W szystko szatanowi dać było potrzeba, wie

dzę nadludzką, moc szkodzenia i obłąkiwania,

władzę nad sercami, materyalizowanie tłumów —

wszystko, oprócz siły wskrzeszania, bo ta jest

Świętych.

O własności.

Własność przywiązaną być powinna do ducha,

nie do ciała. Ztąd społeczność powinna czuwać,

gdzie duchem wrócisz, a własności twojej docho

wać. Jak sługa przy uśniętym panie czuwa, a tak

kładzie mu przy łożu na w’idoku pieniądze i o

dzież, aby pan wraz otw’orzywszy oczy poznał,

gdzie jest i przypomniał, co ma swego ku użyt

kowi. Ztąd potrzeba dziedzictwa familijnego, do

póki się w rodzie duch familijny objawia.

Sprawiedliwość ludzka.

Ludzie dziś sądzą, że sprawiedliwymi są, gdy

n. p. biednemu człowiekowi krzywdy nie pozwolą

uczynić, lecz gdyby widzieli świat duchowy, po

strz"egliby nier az, iż chcąc być względem niejedne

goto biedaka sprawiedliwymi, trzebaby mu milio

ny utracone przez śmierć, albo nieraz koronę

wrócić.

’W ielka epoka.

W ielka epoka globowa nadchodzi, ludzie za

czną się czuć panami globu przez wiedzę prawdy.

Cóż (to) będą za lata, gdy się im planety zaczną

zwierzać z tajemnic! gdy słońce wypowie cuda

swojo — i Jowisz i Mars i Venus!

Francya.

TiVe Francyi wszystko na konwersacyi zależy,

język, filozofia, poezya— wszystko jest skutkiem

wzajemnej zgody i z tą zgodą odmienia się mo

da : zgodzicie się, że to piękne.

Kapłan W alte r Scotta.

Dawniej gdyś widział kapłana, myślałeś, żc on

w domu jest jak przy ołtarzu tajemniczo-święty,

lecz przyszedł Walter’ Scott i pokazał ci cieka

wemu , tego człowieka w kłótni z zakrystyanem

o wino mszalne...

;Słowiańskie wojska.

Słowiańskie wojska tak idą na w roga, jak lu

dzie, którzyby szli pożar gasić — spokojnie. Bia

da tem u, który ten lud jaką wściekłością zapali.

Niemce, Pomorczycy, jak psy i węże wściekają

się w boju.

26 (października 1848).

Rzeź humańska.

Z pod rzezi humańokiej wyszło więcej znako

mitych Polaków, którzy teraz działają, niż z li

ceum Krzemienieckiego.

D. 4 (listopada 1848).

Francuzi.

W nicspodzianości wypadków szukają Francuzi

czegoś nowego, jak miłośnicy, którzy od nowej

kochanki anielskiego szczęścia wyglądają.

8 (listopada 1848).

Repuhlikanizni francuski.

Pod repnblikanizm cm francuskim fcst impera*

toryzm głębiej leżący w duchu ludu. , bo to jest

Karlom anizm czyli Alfa narodu franc .skiego.

Nowsze literatury.

Literatury ostatnich epok są bez korzenia —

nqui non c’c la radiceu — słowa ambasadora

hiszp(ańskiego) na widok skarbów weneckich.

D. 5 grud(nia 1848).

Miłość ezy interes?

Miłość musi się pokazać w złączeniu mocy

cielesnych dla otrzymania rzeczy, których rezul

tatem będzie postęp ducha. Interes łączy się tak

że, ale dla pożytków materyalnych (asocyacya).

Ojczyzna nie jest asocyacyą, ale miłością w złą

czeniu się duchów okazaną widzialnie. Fałszem

jest przypisywać potworzenie się, narodow intere

so w i^ — instynkt miłosny ducha, wyprzedzają

cy wszelką wiedzę, tworzył hierarchiczne pira

midy.

Dnia 5 grudnia 1848.

Wolność.

Walczyć za wolność! Wolność jest tylko środ

kiem nie celem. To tak, jak gdyby dwóch ludzi

walczyło o flet, a jeden z nich tylko był muzy

kantem.

(Dnia 20 grudnia 1848).

Podałem zaledwie kilkanaście aforyzmów z bo

gatej skarbnicy myśli poety, wiele z nich jest

tak mistycznych i tajemniczych, że ich trudno

zrozumieć, inne zaś nie nadają się tu do ogło

szenia dlatego je pominąłem. Mógłbym też podać

jeszcze kilka innych nieogłoszonych pism Sło

wackiego z tej ostatniej doby jego życia i pod

nieść jeszcze wiele rysów charakteru i umysłu

poety w owym czasie, ale obawiam się, że i tak

już przekroczyłem szczupłe ramy feljetonu. (O

graniczam się zatem do podania na zakończenie

nieznanego testamentu Juliusza, który przy

padkowo odszukałem przeglądając bruliony »Kró

la Ducha* złożone w bibliotece Ossolińskich (rę

kopisów 1. inw. 1773 Zeszyt litera! I I I karta in

folio) .

Testament Słowackiego.

,,Nic nie mam w sprzętach, do czegobym przy

wykł, a samotność w ostatku chorowitego żywota

wszystko mi niemiłem uczyniła. Dlatego nic nie

widzę, cobym mógł posłać m atce mojej , oprócz

Myśl ta zaprzątała wówczas umysły na emi

gracyi, znalazła ona swój typowy wyraz w mowie

Buchmanna w Panu Tadeuszu.

czarnej oprawnej Ewangelii, która przez kilka

lat ostatnich ciągle przy łóżku leżała, a często

przebudzonego w nocy uspokajała— tę ewange_

lię ’), którą teraz całuję, ukochanej matce mojej

posyłam.

Tu następuje na boku umieszczony rachunek,

odkrywający nam stan majątkowy Juliusza w o

statnich latach jego życia:

2.000 franków

1.000

5001 ,,

500

w ydania

1,5001 ,

5.000

4.000

dzieła moje

R azem 9,500 franków.

,Urządziwszy tc wszystkie intcresa, o ilości po

zostałych pieniędzy raczy szanowny Lom an uwia

domić osobę, którą 2) mu w liście osobnym w ska

żę, i zapytać ją o jej wolę").

,,Szanowny Loman przez cały czas trudnienia

się interesami mojemi, począwszy od dnia śmierci,

z procentów, lub gdyby te nie wystarczyły, z ka

pitałów raczy odliczać n a wynagrodzenie _za

trud podjętv4) po franków 300 na rok, które

ma prawo odbierać z góry.

,,Szanowny Lom an zechce wziąć do siebie lub

umieścić gdzie na składzie wszystkie_ wydruko

wane, a w arkuszach będące dzieła moje i p_i z o

dażą się zająć, z której wypływające

pieniądze zechce do pozostałości-’) mo

ich dokładać, a sam procent 10 od sta za trud so

bie odliczać zechce. Zresztą przedaż ta zawsze

na różno straty narażająca, nie _powinna w ra

chunkach iść z kupiecką ścisłością, ale zupełnie

bez żadnych szczegółów ma być przez szan(ownego)

(Lomana) en bloc w księgi wpisywane 6).u

,Co do Najukochańszej Matki mojej oświad

czam, że więcej nad 80,000 złotych, więcej nad

to, co mi ojciec zostawił, wybrałem i przez ciąg

OddzielneNraCzasu, oilezapas starczy, w K rlfeS ^olo

*"f

* ° 1 4wi*teozne—

Pro»»

° ’ W8 Lwowie lub 1 przesyłką pocztową 12 o.

PIe»»iner«|* wyno.!s

Foe t) w państwie Austryaekiem

na caty rok na kwartał na 1 miesiąc

Niemieckiem .

’

* * * ........................

24 zh.

6 złr.

2złr. 50o.

łruych państw° n’ależących ^d!?SriJ k f iD o c z ^ (* ^yi,

Prenameratę

’

32 złr’

8 złr*

8 złr.

wassiiTczZnSowi*°ff^

Waw*s

pocztowej U^tóihllf^kSych

°***

*ęlcopisu,

nadsyłanych nie zwraca sif.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction