Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 403 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

M 2ÖJ)t

Krabów 10 Września Czwartek.

pil

wyohod*f eo d*ie«l r»ao w yj?*»ky pouiediialki 1 dni «Mt}pnjęM po

Roli 1857.

uu«ruo*)«no

dniem kaśdafo

*edplata na nntenntlk ,Cmi11

w Państwie Austryaekietn (pos*t?)

*Ir. I«

| roetnie. ....... ałr. 20

uv*xvwi«*!o

.................. ..... r

p i l r o o c n i e ............................ ,

k S S r t n l n l o .........................

*ł

I k w a r t a l n i e ............................ ,

dilo stye sni e ...................... .......

i kr. 80 | niesi}C*nie............................ ,

Priedpłala aa Ailennlb ,Ca*»" a Dodatfclen

w Krakowi*

a Państwie Austryackitm (potu tę)

r « p oi * .................................. t i r . 2 6

| r o s i n i o .................................. * I r . 30

I j l r t f f l i o i e .............................. ^

I p M r o O ( a ł * ............................

«1*

k i t? r t a ł n i * ...............................

| k w a r t a l n i * .......................

Na *am ,Dodatek" prenamerować niemodne.

CZAS

frayjm.!» alf *o m«le...»ant. w in«etatłtcl,.

!*«U’.OSSKNIA, ODBZWY, ÜWIADOSUBOTA, DONIEsnjNlA w** »lk logo r o d » ) » , I T

*ty pr**my*ln. hnBdln, rolnieiwa, »pr*ed»i,, klpBt,

ltp

*a opłatę:

’*d wi*r*** drobnego ta Jednorazowo amle*aoaenie pe 4 kr., *a aa*«jpa, po j u

Do kaddofo in*eratn *alęoaoa* byó winno 10 kr. na opłatę st;picwę a*

kaidor*aowe am!o*ie*enl*.

bt*ty i pieaipdiraf prenumoraoyjaoiui I ias*ratowemi pra*aylau* %yt

franko do B iira Rxpedyeyi Czasu.

l«in ty reklamaeyjne *ieopi*e*}tow*no nlonlo(ajq frankow ania

fi(nty ai*frankowan* alapriyjmpję gl}.

*taftT Nnrner pojedynczy dziennika kosztuje ö kr.

OGŁOiZEIlE PRZEDPŁATY na k w artał IVr, to jest na październik, listopad i grudzień

na Dziennik CZAS w miejscu *Ir. 4, z przesyłką pocztową złr. 5,

na Dziennik CZAS wraz z DODATKIEM miesięcznym, w miejscu *Ir. 7, z przesyłką pocztową *Ir. 8

Listy z pieniędzmi prenumeracyjnemi przesyłane być winny franco.

Na sam DODATEK prenumerować nie można.

Do dzisiejszego numeru dołączają się listy prenwneracgjne powrotne, dlii ułatwienia ’szanownym pp. Abonentom wczesnego przesyłania prenumeraty.

Kraków 9 września.

Piszą nam z Wiednia o kolei żelaznej

galicyjskiej:

Statuta Towarzy»twa Akoyonaryuszów kolei gali

cyjakiój Karola Ludwika, potwierdzone przez N. Fa

na, oddane już zoataty Radzie zawiadowczój, a za

raz potem dziennik urzędowy Gazety Wiedeńskiej

ogłosił je drukiem w numerze iwoim z d. 6 b. m.

Stanowcze więc urządzenie Towarzystwa nastąpi za

pewne niezadługo, zwłaszcza, że zamiarem jest Ra

dy zwołać akcyonaryuizów na dzień 15 grudnia, ce

lem naradzenia się i uchwalenia układów we wzglę

dzie nabycia kolei zachodnio-galicyjskiój, o co się

od zamego początku założyciele naazego Towarzy

stwa wzpółubiegali z Towarzystwem kolei północnój

Cesarza Ferdynanda. Nabycie tój g towój już kolei,

pominąwszy inne względy, b ył by już przez to sa

mo korzystne, iż dostałaby się Towarzystwu w rę

ce część znaczna kolei już gotowej ze służbą uor

ganizowaną, a dalsze posuwanie robót na cdłój li

nii mogłoby iść stopoiotfD i nieprzerwanym ciągiem

ku Lwowu, przedłużając kolój już istniejącą, przez

co najti niejaia przestrzeń natychmiast po wykońoze

nia zwojem dał!aby się w ruch wprowadzić i przy

nosiłaby odpowiedni dochód. Byłoby zaprawdę dziś

zbytecznem chcieć się rozpisyw ać nad ważnością

fcoiei galicyjakiój tak dla wewnętrznego handlu i

obrotu, jako też dla handlu zagranicznego. W ie rn o

każdemu, jak ogromnowAranspórta tow arów i suro

wych płodów krąż?* już teraz codziennie na kolei

galicyjakidj, jakkolwiek doprowadzonój dopiero do

punktu luk matoważnego jak Dębica; a ruch ten za

led’w ie domyślać się dozwala, czem będzie kolój ga

licyjska w całój swój rozciągłości.

Lubo koncesya nadana Towarzystwa tyczyła się

tylko linii od Przemyśla na Lwów, z jednój strony

do Brodów z drugiój do Czerniowiec, tudzież kolei

ubocsnój prowadzącój od Przemyśla do tój oatatniój

linii, niewyłączyła ona wszelako nabywania innych

kolei w G alicyi; nadanie zaś w statutach świeżo

przez N. Pana potwierdzonych nazwy ,kolój gali

cyjska" a nie ,kolój wschi dnio-galicyjsko", dozwa

la wnosić, że przewidywanem jest zjednoczenie we

wspólne przedsiębiorstwo cu!ój sieci kolei w Ga

licyi.

Puszczenie w obieg akcyj, w tój chwili kłop otli

wój dla targu pieniężnego, znalazło tu i owdzie nie

chętuycb; wszelako stan giełdy nie tyle obchodzi

obywateli k ra ju naszego, co spekulantów i bankie

rów wiedeńskich, którzy nie dla lokacyi kapitałów

ale dla gry giełdowój nabywać akcye zwykli; obe

cna zaś pora o tyle zdaje się być w kraju naszym

przyjazna temu przedsiębiorstwu, że obligacye in -

demnizacyjne i inne papiery publiczne d oić wysoko

Stoją.

Iustytucya syndykatu niekorzystna była dla tych

tylko, którym nie szło o powodzenie przedsiębior

stwa i utrwalenie kursu papierów jego, lecz o grę

giełdową, któraby umiejętnie prowadzona zbogaci

ta w pierwszych chwilach kilku zręcznych ludzi mo

gących obracać znaoznemi kapitałami, a pociągnęła

za tobą w następstwie konieoznego spadku kursów,

dyskredyt przedsiębiorstwa i stratę tych, którzy na

prawdę mniejsze kapitały swoje w akcyach lokują.

Wiadomo, że syndykat Towarsyitwa ułożył się był

oddtwna z bankiem kredytow ym co do deponowania

w nim wszystkich akcyj, iżby sprzedaż onych nie

mogta uiżój pa ri odbywać się. Te akcye które przez

wpłatę połowy swój wartości uwolnione byty od

°Piekł syndykatu; ja koteż i ta mata liczba akcyj

Przednio już puszczonych w obieg, reprezentując

razem kepitał 5 mil. złr. który nazbyt jezt stosun

kowo małym, nie mogła i nie może wpływać szko

dliwie m kurs akcyj. Znaczenie i skutki syndykatu

l ie są jeszcze dokładnie ocenione, a jednak jest to

jeden z najpotsżniejazych hamulców g ry promeso

wój, która niejedno przedsiębiorstwo wyszrubowała

sztucznie do wysokości, na którój utrzymać się na

długo wemogło, aipadek ten tem był gwałtowniejszy

i w zsuwach swych niebezpieczniejszy, im wyżój

0 9 *0 było wyciągnięte.

rermm pierwszy wp|aty na afccye kolei galicyj

skiej w kwocie 30% tj. go złr. na jedną akcyę,

nastąpi niezawodnie w listopadzie. Subskrybenci, o -

próo* procentu od kaucyi swój c z yli zadatku, po

trącone będą mieć z tój ra ty samźe zadatek. Pozo

stanie jeszcze do rozdania akcyj za 2V* mil. złr.,

które jak powiadają, w If: jeszcze miesiącu

rozpisane będą, a listy subskrypcyjne otwarte będą

w Izbach handlowych krajow y ai. Ponieważ opróąz

członków towarzystw gospodankich, mało jeszcze

obywateli galicyjskich wzięło udział wte m ważnem

przedsiębiorstwie krajowem, spodziewać się więc na

leży, że reszta akcyj rychło się rozejdzie, zwła

szcza, ie w pła ty zwolna po sobie następować będą.

Pierwsza wpłata wystarczy niezawodnie do r. 1861,

dalsze zaś raty nie mogą uczynić więcćj nad !O%

rocznie.

Ostudzacie początkowego zapału do akcyj gali

cyjskich, okrzyczeli spekulanci jako skutek syndyka

tu , który ich pozbawił prawa spekulowania promes*

sami; lecz skoro akcye kolei bardzo prosperujących

spadły ogromnie w ciągu tego czasu, jakżeż miały

się podnieść w kursie promessy kolei, którój roz

poczęcie budowy zwlekało się tak długo ?

Nieulega wątpliwości, że nabycie kolei xachodnio

galicyjakiój podając Towarzystwu w rękę przedsię

biorstwo już rautujące, w ,.łynie i na pokup akcyj

galicyjskich , albowiem oprócz 5°/0 przypadających

ukcyonaryuizom od wpłaty już wniesionśj; piet wszf

zaraz rok po nabyciu tój kolei przynieść musi dy

widendę, co dla przedsiębiorstw rozpoozynająćych,

rzeczą jest niesłychaną.

Co do waruflSóW nabycia D l Rządu k olei aaoho

dni» -galicyjskiej, jest nadzieja, żeRząd nie będzie

wymagał złożenia jakiejbądź raty na rachunek ku

pna, ani też że niezażąda procentów od należytości

za tę kolój przypadającój, dopóki kolój niebędzie

doprowadzona do Lw ow a, co najpóźniój ma nastą

pić w r. 1862. Nabycie kolei zaohodnio-galicyjskiój

nie będzie nawet wymagało przyśpieszenia wpłaty

rat na akcye, gdyż pierwsza rata łącznie z docho

dami ruchu na kolei już gotowój, wystarczy zape

wne na pierwsze potrzeby aż do wykończenia ko

lei do Lwowa; wtedy zaś właśnie przypadnie ter

min do rat następnych i spłata należytości rządowi

tak z rat pomienionych jako i z dochodów kolei.

Dzień 15go grudnia, jako dzień zwołania akćyonary*

uszów uowo urządzonego Towarzystwa, rozstrzygnie

rzecz o nabycie; zjodziewać się zaś należy, że kie

dy dawniój głosy podnosiły się tak wymownie za

objęciem całej kolei galicyjskiój od granic szląskich

do mołdawskich, dsiś biedy układy się toczą o u

rseczywistnienie tój myśli, kraj gotowym się okaże

i pośpieszy chętnie z nabywaniem reszty akcyj, aby

bei względu na korzyść z lokacyi kapitału, zyskać

przewagę wotów, kiedy przyjdzie rzecz o nabycie

kolei zachodnio-galioyjskiój.

uy starozakonnych tak głośno objawiła i ciąg!a objawia,

przytłumić ju ż wi*cej nia zdoła garstka starowierców

(hassidów), którzy dotąd całą g»ing żydowską terro

ryzowali i od postępu wstrzymywali: Ale też zapewne

i przełożeni gminy żydowskiej, którzy należą do partyi

cywilizowanych. czyli surdutowych, zechcą się zająć u

tworzeniera szkoły normalną żydowsko-niemieckiej, któ

rej utworzeniu dotąd zwlekaniem opór stawiali i nie ze

chcą sig dłużej wystawiać na słuszny zarzut, jaki im

Gazeta iydowska (nięmiecka) wychodząca w Lipsku

w tych słowach zrobiła:

,O d podróżnych z Tarnowa dowiadujemy sig, że ta

meczni nauczyciele pokątni (vulgo Melamdim) otrzymali

od urzędu burmistrzowskiego ostrzeżenie, aby swoje

Chedarim — jako szkoły w brew przepisom utrzymy

wane— dobrowolnie z w in g li, jeżeli nie chcą doprowa

dzić do tego, nby je zamknigto z urzędu. No i jakże się

to podoba? Dawniej *wycząjem b y ło , opór bierny za

rządu gmin (żydowskich) przeciw podobnym rozporzą

dzeniom rządowym przypisywać konsekwentnemu upo

rowi ich stronniozości chssydycznej; otóż zarząd owej

gminy składa się z samych tyiko niemców, a przecież

trzeba ich wprzódy zmuszać jak by krnąbrnych dziecia

ków — nie powiem, że dochodzenia okoł j, młodzieży

oyece ich powierz_onej — lecz dó wykonywanie życzli

wych rozporządzeń wysokiego rządu. Gmina ta liczy

najmniej 1200 rodzin. W ielei dobrego zdzialaćby mo

gb* tyk wielka korporacya, gdyby miała szczęście po

siadać ua czele swojem ludzi, którzy pojmując zaszczy

tne powołanie swoje, wywiązywali s;ę z niego z godno

ścią swoją i gminy sw ojćjl*

ftorcgpondeacytCzasu

Tarnów 5 września.

Od kilku dui mamy tu formalno oblężenie, oblężenie

które każdemu przyjacielowi ludzkości i młodsieży nąj

większą radość sprawić musi. Jest to albowiem oblę

żenie szkoły normalnej i kancelaryi dyrektora jej p. Po—

Bpiszyla, przez dzieci od 6 do 12 la t, które gromadnie

t isną się do zapisu i proszą o przyjęcie do szkoły; a

jest ich tak wielka liczb*, ie już dziś do lćj i 4ej kla

sy więcej dzieci jes t zapisanych, niżeli przed rokiem do

wszystkich szkół normalnych i realnych raiem uczęsz

czało: oprócz bowiem szkółki trywialnej na przedmieściu

Strusinie, zapisanych jest do lć j klasy normalnćj wię

cćj ja k 300 dzieci, a ciągle jeszcze proszą o przyjęcie,

tak i e ju ż teraz klasa ta na 3 oddziały podzieloną być

musi.

Do tćj nie praktykowanej dotąd frekwencyi szkoły nor

malnćj, przyczyniło się wykonan(e przez magistrat roz

porządzenia ażeby wszelka młodzież do szkół uczęss

czała, a zarazem rozwiązanie około 30 szkół iydow

skich (chaider) przez starozakonnych pokątnych nau

czycieli (Rebe belfer) utrzymywanych, tudzież napływ

dzieci ze szkół trywialnych wią skich , osobliwie do 4ćj

klasy normalnej.

Największy napływ dzieci jest ze strony starozakon

nych, a to tak chłopców jako i dziewcząt i kilkanaście

było tekich zdarzeń, że dziecko 7 lub 8-letnie przycho

duj do władzy prosząc, aby przeciw w oli rodziców do

szkoły przyjętem zostało.

T ćj chęci uczęszczania do szkół publicznych normal

nych , która sig w dzieciach i znaoansj więkaiósci gml—

U ladeń 6września.

(ó Zjazd Cesarzów francuskiego i rosyjskiego w Sztut

gardzie zajmuje uwagę publiczną. Doniósłem o stano

w isku, a jakiego ludzie polityczni zapatrują się tutaj na

ten w a in y wypadek. Na innych ró w nie i punktach Nie

miec, sąd głębszy i spokojny, widzi w nim nowy i

w itlzi zakład trwałości pokoju i ulepszeń ogólnych na

drodze przyjętej otwarcie przez rządy, i wskazanćj ca

ićj Europie przez rzeczywiste życzenia i potrzeby roz

maitych narodów. Postęp cywiliza ’ yi przez rozw ój co

raz rozleglejszy przemysłu, handlu, nauk, wynalazków

i zaspokojenie tym sposobem dążności materyalnćj co

do polepszenia bytu szczególnych klas ludności i pod

niesienia bogactw i s ił każdego państwa, są celem tćj

można powiedzieć nowćj po lityk i, która im stanie się

cgóniejszą, tćm będiie trwalszą i obfitszą w następ

stwa. Zjazd dwóch Cesarzów w Sztutgardzie odpowie

tym dążeniom i tym oczekiwaniom. Niema on na celu

wy/ącznych, oddzielnych widoków. Prieciwnie, będiie

on , ja k słusznie powiada korespondent Norda w swym

liście z Frankfurtu (w Nrze 248 tego dsiennika), wy

padkiem politycznym dla pokoju i d*a ustalenia dobrych

stosunków między wszystkiemi rządami, a mianowicie

między tem i, których interesa tak ja k Niemiec łączą

się ścisłe z jednćj strony z interesami R os yi, a z dru

giej z interesami Francyi! O tę zasadę oprą się wszy

sUie usiłow. - nia w rozwiązaniu pomyślnćm dotąd dyplo

macyę zajmujących kwestyj. Najtrudniejszą między nie

mi może się stać kwestya duńska, jeżeli gabinet ko

penhagski nieprzychyli się choć w częiei do życzeń już

tyle razy wypowiedzianych przez dwa państwa nie

mieckie i w tćj chwili popartych przez sejm holsztyński.

Co do Neapolu, wątpię pomimo prze.iwnych wieści,

żeby o zbliżeniu się państw zachodnich bez otrzyma

nych reform szczerze myśleć było można. Lecz jestem

pewien, ie zjazd w Sztutgardzie zbliży w tycb i in

nych kwestyach sposób widzenie rządów wszystkich

mocarstw Europy, i i e tym spoaobem posłuży do ich

pomyślnego rozwiązania.

N. Pan przyjął dziś na osotnćm posłuchaniu depu

tacyę;kongresu statystycznego. Pracs tego kongresu zam

kniętemi zostaną po jutrze. O możności i użyteczności

ptdobnych zgromadzeń, rozprawiać byłoby rzecią zby

teczną. Kongres teraźniejszy wykazał świetną stronę,

którą Austrya z a j|la w tego rodzaju pracach. Członko

wie rozmaitych ministeryów złożyli o ruchu w rozmai

tych kierunkach, któ ry się odbywa w Austryi, raporta

pełne światła i ciekawych postrseień. B ron C iö rn ig

jako prezes kongresu, i pp. Debranz i Ficker jak o se

kretarze, oddali niezaprzeczone usługi w ciągu posie

dzeń. Wczoraj wszyscy członkowie kongresu odbyli ko

sztem rządu wycieczkę na Semmerig, gdzie czekało na

nich wyborne śniad*nie. Było na nićra p riesrlo 500 o

sób. Reprezentant Francyi p. Goyell wniósł w k-ńcu

toast dla Cesarza Franciszka Józefa Igo za ,w spa nia

łomyślne, i serdecznie przyjacielskie przyjęcie kongresu

przez rząd austryacki*, toast ten prayjętym został z en

tusyazmem. Przyszły kongres zbierze się w Londynie

za dwa lata.

P. Ludwik W ołow ski, jeden z najznakomitszych i

najctynniejszych członków teraźniejszego kongresu b y ł

przedmiotem szczególnych grzeczności ze strony m ini

strów bar. de Bruck i de Toggenburg, i ie strony u

rzędników składających preiydyum Zgromadzenia.

Wyjeżdża on jutro do Krakowa, skąd się uda do hr.

Adama Potockiego.

B e rlin 6 września,

f Sprawa Księstw duńsko-niemieckich, przechodząca

obecnie prsez instancyą sejmu stanów holsztyńskich,

wyjdzie z niej nierozstrzygniętą. Sprawozdanie komisyi

ustawodawczej z przedłożonego Stanom przez rząd duń

ski projektu do konstytucyi, brzmi w rezultacie odmo

wnie. Komi8ya w nosi, aby Stany uchwaliły, że się

znąjdują w niemożności przychylenia się do wprowa

dzenia przedłożonej sobie konstytucyi, zanim i dopóki po

lityczne stanowisko Księstwa w monarchii, zapewnia

jące mu udzielnuśó i równouprawnienie, nie będzie u

regulowane. Ponieważ wniosek ten zapadł jednomyśl

nie, nie ulega wątpliwości, że przez stany zebrane

w komplecie będzie także przyjęty, i to zapewne z ró

wną jednomyślnością, z wyjątkiem jednego lub dwóch

głosów rządowi przychylnych. Wniosek ten, przesądza

jący całą sprawę konstytucyi, pójdzie zapewne prsed

« 8zystkiemi innemi pod głosowanie, a z przyjęciem go,

upadnie potrzeba obradowania nad pojedynczemi arty

kułami ustawy, a tóm samem i potrzeba dalszych o

brad obecnego sejmu w ogóle. Stany będą się mogły

rozejść jeszcze przed uptynieniem przeznaczonego im

do obrad terminu. Nadzieja załatwienia sporu na miej

scu , bez pośrednictwa mocarstw zagranicznych, upa

dnie zupełnie. Prosty wniosek, że tyiko sa pośredni

ctwem tychże mocarstw będiie mogła być załatwioną,

czyli że wróci na dawne stanowisko, z tą wszakże

korzyścią, że Europa będzie wiedsiaia o życzeniach i

żądaniach Księstw, które przez uchwałę ich stanów

przyszły do publicznego objawienia. Co się dalą sta

nie, jak sobie rząd duński, ,jak mocarstwa niemieckie,

ja k reszta mocarstw pierwszego rzędu postąpią, to mo

żemy zostawić csa80wi.

Prasa niemiecka przyjęła naturalnie z zadowoleniem

rezultat sprawozdania ustawodawczćj komisyi. Natio

nalzeitung zamieszcza w dwóch numerach w piętna

stu kolumnach sprawozdanie to w calćj rozciągłości.

Mało zapewne znajdzie się zagranicznych czytelników,

którsyby je przeczytali od pooiątku do końca. Jest to

cała historya obecnych konstytucyjnych i politycznych

stosunków H ois:tynn, którą dyplomacya będzie musiała

w siąić pod uwagt, jeżeli chce sprawę bezstronnie osą

dzić i rozstrzygnąć.

W mieście ptłno ruchu. Półki przychodzą i odcho

dzą, udając się na m«ne*ra w pobliskie okolice. Część

gwardyi poczdamskićj rozkwaterowana jest na krótki

czas tutaj. Rnch w mieście powiększają przybywający

licznie członkowie Związku ewangieliekiego. Wielu mia

nowicie przybywa z Anglii, a to z żonami i dziećmi.

Myśl powszechnego zgromadzenia Z w iązku tego w y

szła z Anglii, i dla tego sam prezes jego w Anglii sir

Culting Cardley przybył tu ju ż z familią. Składki na o

pędienie kosztów wpływają obficie. Król pomnożył je

znacsnym datkiem i przyrzesł pokryć brak wystarcza

jącego funduszu. Większa część członków będzie miała

wolne mieszkania po domach prywatnych, dla innych

wynajęto mieszkania. W hotelach trudno dostać kwa

tery. Posiedzenia Z w iązku rozpocznę się 9go a trwać

będę do 17go b. m. Mimo wyrażnćj sympatyi okaza

nej Związkowi słowem i czynem prze* N. Pana, sły

chać, ż ) tutejsza Naeielna Rada kościelna nie będzie

w Zgromadzeniu przez nikogo reprezentowana.

Dzienniki zapełnione są sprawozdaniami z uroczysto

ści weimarskich. Poprzedzone były opisy te rozprawa

mi o zasługach Karola Augusta księcia weimarskiego,

wielkiego mecenasa i przyjaciela poetów i uczonych

swego czasn, w historyi oświaty Niemiec. W rozpra

wach tych czyniono wiele porównań dąiności owego

i teraźniejszego czasu, i sąd z nich wydobyty nie prze

mawia bardzo na korzyść naszej chełpliwej cywilizacy.

Nie jedno wielkie s ło w o , wyjęte z ust ówczesnych pro

meteuszów ś wiatła, musiało przykry dź ;tyk sprawić

w uszach naszych wsteczników na wszystkich ducho-

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction