Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 680 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

CZAS

RE)KOPISMA nadsyłane Redakcyi nie zwracaj% się i niszczone będ%.

OGŁOSZENIE PRZEDPŁATY.

w Krakowie na miesi§ć maj . . 2 złr.

od Igo maja do

kciica kwartału . 8 złr. 40 c

s przesyłką pocztową w państwie Austra

ackiem za miesiąc maj . . .2 złr. 25c.

od Igo maja do końca kwar

tału tj. do 30go czerwca . . 4 złr.

Kraków 3 maja.

Na mocy konstytucyi, wiceprezydent Jobn

son objął urzędowanie po zamordowanym

prezydncie Lincolnie. Artykuł 2gi konstytu

cyi Stanów Zjednoczonych1, dział lty § 6

brzmi jak następuje:

W razie, gdyby prezydent pozbawionym został

posady, albo w razie śmierci, dy misyi lub nieudol

ności do pełnienia fonkcyj i obowiązków tej posa

dy, powierzoną ona będzie wice-prezydentowi; a

kongres może pa drodze ustawy zarządzić w przy

padku odsunięcia, śmierci, dymisyi lnb nieudolno

ści tak prezydenta jakoteż i wice-prezydenta, i

wskazać, który urzędnik publiczny piastować bę

dzie w takim razie prezyd enturę, dopóki przyczy

n a nieudolności nie ustanie, lub dopóki nowy pre

zydent wybranym nie będzie.

Przytoczyliśmy dosłow ną osnowę konsty

tucyi, zdaje nam się bowiem, fce usuwa o

na stanowczo wszelkie przypuszczenia roz

głoszon e o udziale rządu skonfederowanego

w morderstwie Lincolna, jakoteż przypisy

w anie tej zbrodni rozległemu sprzysięieniu

stronnictwa separatystów. Śmierć Lincolna

nie mogła być punktem wyjścia dla jakie

gobolwiek działania, nawet do agitacyi nie

dostarczała pola. Gdyby nawet sztylet fa

natyków dosięgnął był wice-prezydenta, to

jeszcze według bonstyfucyi nie przyszłoby

do wyborów, ale kongres mianowałby na

stępcę aż do upłynienia czterech lat nieod

wołalnie naznaczonego. Cóż wi§c mógł zy

skać spisek, gdyby istniał w stronnictwie

separatystów, skoro aż nadto było im wia

dom em , że kongres popierał ciągle prezy

denta Lincolna w kierunku, w jakim od la(

czterech postępował ?...

Zapewne, że zamach równocześnie na ży

cie p. Se wardadokonany naprowadzana myśl,

że nie na samego tylko prezydenta godzo

no , ale chciano się zarazem pozbyć czło

wieka, który przedstawiał z nim razem

systemat wszelką tranzakcyę odrzucający

Ale czyż przypuścić można, aby tranzakcya

łatwiejszą była po upadku Richmondu ?

Sama chwila obrana do wykonania zbrodni

dowodzi, że tylko w głowach kilku namię

tnych a występnych fanatyków powstać

mógł zamiar, aby usunięciem prezydenta )

sekretarza stanu sprowadzić w sprawie Po

łudnia jaki kompromis. Zresztą czteroletni*

wojna i niesłychane wysilenia i dekret

zniesienia niewoli, powinny były być ska

zówką, że Stany Zjednoczone dażą do ra

dykalnego rozwiązania strasznego owego

sporu. Tranzakcyę i kompromisy, to cechy

dzisiejszej polityki w Europie. U nas spory

i kwesty e nie kończą się nigdy, a jeżeli

się kończą, to przechodzą do stanu prowi*

zoryum; ustawy obecnie uchwalane są nie

jako próbami, traktaty nawet noszą zna

mię tymczasowości, to też katastrofa tylko

wszystko zmieniać może. Ale jak dotąd,

Ameryka widocznie tej polityki tranzakcyj

nej przyjąć nie chciała, ani też zapewne ża

den obywatel Stanów Zjednoczonych nie

przypuszczał, aby nastąpić miała po usunię

ciu Lincolna.

Wszystko teź wnosić dozwala, że poli

tyka Północy żadnej nie ulegnie zmianie,

Charakter w iceprezydenta Johnsona, o ile

się w publicznem życiu dał poznać, nie ro

kuje w iększej dla sprawy P ołud nia wzglę

dności, aniżeli ją miał Lincoln. Będąc gu

bernatorem w Tenessee, zdołał on energią

swoją utrzymać kraj ten w uległości dla

Północy, pomimo silnie zakorzenionych tam

separatystyczny ch dążności. M ow y jego,

z których jedną po upadku Richmondu p o

daliśmy wczoraj, świadczą nawet o pewnej

surowości, w obec której nieugiętość Lin

colna możnaby nazwać łagodnością. Spo

dziewać się trzeba, że wysokie stanowisko,

jakie zajął, i przywiązana do godności pre

zydenta odpowiedzialność, spowodują go do

owego umiarkowania, które jest niejako o

bowiązkiem w tem ważnem powołaniu.

Niemniej atoli trudno dopatrzeć się, aby

separatyści cokolwiek zyskać mogli na

zmianie osoby prezydenta; i w końcu ży

czyć sobie tylko moża w interesie ludzko

ści, aby zbrodnia żadnej nie przyniosła ko

rzyści.

KORESPONDENCJA CZASU.

Wiedeń 2 maja.

—

r. Dość niespodzianie rozchodzi się teraz ze

strony dobrze poinformowanej i wiarogodnej wia

domość, że wreszcie zbliża się do stanowczego

ukończenia sprawa szlezwicko holsztyńska, tak i«

spodziewać się można jej zupełnego i wszystkie

strony zarówno zadowalającego załatwienia jeszcze

przed rozpoczęciem dyplomatycznej pory kąpielo

wej. Sprawa porta kielońskiego i rokowania o

zw ołanie reprezentacyi szlezwicko-holsztyńskiej

miały wreszcie do tego doprowadzić. T ak przy

najmniej , jak się jeż rzekło, głoszą z poważoą

miną osoby wiarogodae. Początku tego zwroto

sznkać należy, wedłng tego źródła, w berlińskich

kolach dworskich, w których ostatniemi czasy na

byto przekonania, że p. Bismark, przeprowadzając

konsekwentnie swoją politykę, zniszczyłby wreszcie

przymierze austryackie i wywołałby spór otwarty,

którego chcianoby wszelkiem sposobami uniknąć

Pierwszym objawem teg o , że obok p. Bismarka

i inny wpływ ma znaczenie u dworu, jest ten fakt,

że je ne rał Manteuffel pozostał n a swej posadzie

w gabinecie wojskowym króla. Niedłago potem,

kiedy jnż się stanowczo rozstrzyg!a rzecz wzglę

dem pozostania jenerała Manteuffla, który, jak wia

domo, przeznaczony był na dowódcę do Pros nad

reńskich, bystrzejsze oko dopatrzyć się mogło tak

w rokowaniach praskich z Wiedniem, jak i w po

stępowaniu praskiego komisarza w Księstwach

barona Zediiiza, pewnych śladów uprzedzającej

grzeczności względem Austryi. A kiedy póżaiej

w Wiednia nietylko przyjęto wniosek względem

zwołania szlezwicko-holsztyńskiej reprezentacyi

lecz zarazem stanowczo oświadczono, że Austrya

będzie umiała tego dopilnować, aby reprezentacyi

szlezwicko-holsztyńskiej nie pozbawiono pra w a n a

radzania się n ad politycznem stanowiskiem swego ro

dzianego kraju, a oiaz że z gotowością przystanie

ua te ustępstwa, na które zgodzi się reprezenta

cya; zatem przyszedł do skutku kompromis, który

zakrawa na tak zwane pośrednie wcielenie

Księstw do Pras. Nominalnie byłby, jak powia

dają, ks. Aognetsnbnrski panam Księstw; w rze

czywistości zaś byłby on tylko namiestnikiem

króla Pruskieg o, gdyż Prasom przyznaje ten

kompromis urządzenie zakładów marynarskich

w Księstwach, prawo załcgi w twierdzy Rendsbur

gu i najwyższego nadzoru nad kanałem, tudzież

prawo wybierania w Księstwach rekrutów do pra

skiej m arynarki; pod względem zaś wojska lądo

wego pannjący w Księstwach zawrze z Prasami

kt nw encyą wojskową. W Bprawach tych Prusom

przyznanych zawierałoby się jn ż zadośćuczynienie

znacznej części żądań, które p. Bismark określił

w znanej nocie lutowej. Punkt sporny dotąd nie

załatwiony, stanowić ma żądanie Pras co do wy

konywania władzy zwierzchuiczej w portach wo

jenayeh i w kanale, który łączyć ma Bałtyk z mo

rzem niemieckiem, tudzież co do tego, aby wojsko

Księstw wykonywało przysięgę na sztandar praski.

Znaczną część tych punktów w kompromisie za

wartych , a do tego punktów najgłówniejszych,

przyjmie prawie bez rozpraw reprezentacya szlez

wieko*holsztyńska, jeżeli zwołaną będzie na pod

stawie ustawy z r. 1848, gdyż zgadzają się one

prawie zupełnie z uchwałami zgromadzenia de

legatów zjazdu niemieckich posłów.

Zdaje się, że obrót wypadków w Ameryce nie

pozostał bez w pływa na przyspieszenie załatwię

uia spora w sprawie Księstw zachodzącego. Cbcia

uoby o ile można najspieszniej usunąć wszelkie

sprawy sporne, aby tem swobodniej śledzić można

toku wypadków na zachodniej półkuli. Rozwój tam

tejszych wypadków może stać się dla Earopy bar

dzo ważnym, jeżeli np. zawadzi o Meksyk a po

średnio dotknie i ojca, świeżego w północnej Ame

ryce cesarstwa tj. Cesarza Napoleona i Francyi.

Rzecz ta mogłaby wywrzeć wpływ i na losy dy

nastyi napoleońskiej; nie potrzeba więc dodawać,

że już samo to przypuszczenie wystarczy, aby za

interesować Europę.

Kraków 3 m aja. Komisya namiestnieza za

porozumieniem się z konsystorzem biskupim na

dała posadę katechety przy krakowskiej szkole

głównej, za wzór służyć m ającej, z czem także

połączony jest wykład katechetyki i metodyki

w krakowskim zakładzie teologicznym, katechecie

przy drugiej krakowskiej szkole głównej, X. Wa

wrzyńcowi Optzędkowi.

L w ó w 2go maja. Wykaz osób prawomocnie

skazanych przez c. k. sądy wojenne w Galicyi i

Krakowie w kwietniu 1865 r.

I. S ą d wojenny w Krakowie.

Za zbrodnię zdrady głównej §. 68 c. k . k.

1. Witold Lesicki mylnie Ludwik Różański,

dzierżawca dóbr z Maryampola w gnbernii Augu

stowskiej, 29 lat, na 6 lat ciężkiego więzienia.

—

2. Walery an Korytko, dyurnista w Krakowie, 41

lat, n a 15 !at ciężkiego więzienia.

Za zbrodni§ zaburzenia spokojności publicznij

§. 66 cyw. k. k,.

3. Izydor Niementowski mylnie Alfred Mesnard,

komisant, rodem z Francyi, zamieszkały w Króle

stwie Polakiem, 27 lat, obciążony przekroczeniem

przeciw zarządzeniom publicznym z policzeniem

4-miesięcznego aresztu śledczego, na 6 miesięcy

więzienia.

—

4. Jerzy Sawicki fałszywie Andrzej

Szczudłowski, były burmistrz w Ko!bieli w Kró

lestwie Polakiem, 26 lat, obciążony przekrocze

niem przeciw zarządzeniom publicznym, 3 miesię

czny areszt śledczy policzony za karę.

—

5. Józef

Slawikowsfei, dzierżawca dóbr Skanowa, 46 lat, ud

4 tygodnie więzienia, w drodze łaski na 14 doi

aresztu.

—

6. Marceli Żuk-Skarszewski, właściciel

dóbr Przyszowy, 50 lat, na 6 tygodni więzienia,

w drodze łaski na 3 tygodnie aresztu.

7. Adolf

Dobrzyński, syn właściciela dóbr Biskupice, 34 1.,

ua 4 tygodnie więzienia, w drodze łaski n a 14

dni aresztu, — 8. Waleryan Rogowski, aptekarz

z Więckowie, 34 lat, i 9. Edward Milkowski,

pocztmistrz w Gorlicach, 32 lat, każdy n a 1 mie

siąc więzienia.

—

10. Aleksander Myśliwiec,

majster stolarski w Krakowie, 40 lat, na 1 rob

więzienia.

—

11. Józef Irzyk, terminat r piekarski

z Czasławia, 21 lat, na 14 dni więzienia.

12)

Bolesław Długosze wski, technik ze Starego Sącza,

20 łat. n a 3 tygodnie więzienia.

—

13. Alfred Se

rafióski, dyurnista z Wiśnicza, 27 lat, całkiem u

wolniony.

—

14. Piotr Terlecki, czeladnik krawie

cki w Krakowie, 38 lat, obciążony zbrodnią mor

derstwa z powodów politycznych i przekroczeniem

przeciw bezpieczeństwu własności przez kradzież,

od zbrodni uwolniony z braku dowodów, za prze

kroczenie na 8 dni ścisłego aresztu zaostrzonego

2-razowym postem.

—

15. Jan Kanty Twardzi

kowski, leśniczy w Strzelcach wielkich, 46 lat, na

3 tygodnie więzienia.

—

16. X . Tomasz Jaskulski,

proboszcz w Strzelcach wielkich, 60 lat, i 17. Ro

zalia Młynarczykowna, służąca w Strzelcach wie!

kich, 27 lat, uwolnieni z b raka dowodów.

Za przestępstwo przeciw publicznej spokojności i

porządkowi §.279 c. k.k.

18. Stanisław Węgiel, kmieć z Zelkowa, 40 lat,

na 1 tydzień aresztn zaostrzonego 2-razowym po

stem.

—

19. Joachim Orkisz, kmieć z Zelkowa,

33 lat, i 20. Maryanna Staworska, żona kmiecia

z Zelkowa, 34 lat, każde na 8 dni aresztu zao

strzonego 1-razowym postem . —

21. Katarzyna

Węglowa, żona kmiecia z Zelkowa, 34 lat, na 8

dni aresztu zaostrzonego 1-razowym postem, w d r o

dze łaski całkiem uwolniona. —

22. J an Stawor

ski, syn kmiecia z Zelkowa, 16 lat, na 4 dni a

reszta w drcdze łaski całkiem uwolniony.

—

23.

Józef Staworski, syn kmiecia z Zelkowa, 18 lat,

na 4 dni areBztu.

Za przestępstwo przeciw zarządzeniom publicznym

§.312c.k.k.

24. Jakób Bada (?), kmieć z Biały, 36 lat, na

6 dni aresztu.

25. Leopold Rotter, traktyernik

w Żywcu, n a karę pieniężną w kwocie 40 złr.

lub 8 dni aresztu.

—

26. Władysław Źuk-Skar

szewski, prywatysta z Jazowska, 40 lat, na 14 dni

aresztu, w drodze łaski na 7 dni aresztu.

Za przekroczenie obwieszczenia z 28 lutego 1864.

przez nieprawne posiadanie broni » amunicyi.

27. Abraham Goldberger, dzierżawca propinacyi

w Głodkowicacb, 31 lat, na karę pieniężną w kwo

cie 5 złr.

—

28. Piotr Sekuła, wyrobnik z Bara

nowie, 45 lat, -

29. Piotr Frączek, parobek

t Morgan, 28 lat, i 30. Jan Sekuła, kmieć z Ba

ranowie, 50 lat, każdy na 4 dni aresztu.

—

31.

Wojciech Rusin, parobek z Osielca, 26 lat, na 10

dni aresztn. —

32. Kazimierz Topa, kmieć z Gli

ehowa, 60 lat, na 14 dni areszta.

—

33. Józef

Pilch, kmieć ze Stanisława dolnego, 37 lat, i

34. Piotr Pacnł, kmieć ze Stanisława dolnego,

49 lat, k ażdy na 4 dni aresztn.

—

35. Andrzej

Wędzs, kmieć z Kościeliska, 60 lat, na 8 dni a

resztu.

—

36. Mikołaj Kudło, parobek z Strzelec

wielkich, 18 lat, n a 3 doi aresztn.

—

37. Ignacy

Fugiel, syn włościanina z Walowic, 20 lat, na 6

dni aresztn.

—

38. Mojżesz We!iner, dzierżawca

propinacyi w Chrzanowie, 73 lat, na karę pie

niężną W kwoeie 6 złr. —

39. Wawrzyniec Marcin

kiewicz, wyrobnik z Wytrzysk, 26 lat, n a 6 dni

aresztn.

—

40. Tomasz Wąsiołek, kmieć z Wdo

wie, 67 lat, 8 dniowy areszt śledczy policzony za

karę.

—

41. Andrzej Furman, kmieć z Maczydła,

27 lat, uwolDii,ny z braku dowodów. —

42. Jan

Rysiak, kmieć z Przegini, 30 lat, na 4 dni a

resztn.

—

43. Józef Rysiak, kmieć z Przegini, 46

lat, na 4 dni aresztu.

44. Jó zef Wc żoica, kmieć

z Górki, 40 lat, ua karę pieniężną w kwocie 25

złr. lab 8 dni areszta.

45. Nepomucen Szym ań

ski, właściciel dóbr z Wrzempi, 82 lat, na karę

pieniężną w kwocie 6 iłr.

46. Franciszek Drze*

wuiafc, kmieć z Kobylan, 24 lat, obciążony zbro

dnią udziałn w kradzieży § 185 c. k. k. z poli

czeniem 3 miesięcznego areszta śledczego za karę,

jeszcze na 3 miesiące więzienia.

47. Jan Chmiel

junior, kmieć z Radny, 30 lat, i 48. Jan Chmiel

senior, wyrobnik z Radny, obciążony przekrocze

niem przeciw bezpieczeństwa własności przez k ra

dzież (§ 460 c. k . k .), 4-tygodniowy areszt śledczy

policzony za karę.

Z c. k . sądu wojennego w Krakowie.

(Dalszy ciąg nastąpi.)

Część literacko-artystyczna.

ROZBIÓR KRYTYCZNY DZIEŁA

BOHDAN CHMIELNICKI

UTWÓR MIKOŁAJA KOSTOMAROWA

Tom I str. X IX 459, Tom II str. IX 550. Wydanie powtórne,

uzupełnione. Petersburg 1859.

Haplsat K,arol Szajnocha,

Z największym entnzyazmem przyjęto w Peters

burgu publiczne odczyty dzieła Kostomarowa o

Bohd anie Chmielnickim. Z podobnemże uniesie

niem p rzyjęto w Wilnie odwiedziny Mikołaja K o

stom arowa w wileńskiem Towarzystwie arcbeolo

gicznem z powodu wysokiej wartości jego ,Życia

Bohdana Chmielnickiego". W nczonej Rusi we Lwo

wie m ają Kostomarowa za najgłębszego i najświe

tniejszego pisa rza o Bohd anie Chmielnickim. Taki

rozgłos pochwał Historyi Chmielnickiego sprawił

we mnie najgorętsze pragnienie obeznania się z tą

Historyą: nigdzie w szakże nie mogłem doszukać

*i% jej pomiędzy znajomymi moimi, capróino za

pisywałem ją z Kijowa, gdzie odpowiedziano mi,

że nie ma żadnego egzemplarza tej wyczerpanej

Historyi Kostomarowa. Dopiero uprzejm ości księ

dza prorektora uniwersyteckiego J. Głowackiego,

winienem nadesłanie mi tak długo oczekiwanego

Zyciopisu Bohdana Chmielnickiego.

Tymczasem, jakże zawiódł mnie ,,Bohdan Chmiel

nicki" p. Mikołaja Kostomarowa. Eatuzyazm, unie

sienie, sław a najgłębszego i najświetniejszego pi

sarza o Bohdanie Chmielnickim, zmieniły się u

mnie z a bliższem obeznaniem się z dziełem w prze

konanie, iż p. Mikołaj Kostomarow je st nader

powierzchownym a dotego niedokładnym dziejopi

sem Bohdana Chmielnickiego. Zaczyna on w swo

jem przedsłowin bezprzykład nie niedorzecznem

twierdzeniem, ,m o je opowiadanie pisane nie

w myśli systematycznej, nie dla nczonych specya

listów, lecz dla publiczności." Takie bowiem prze

znaczenie dzieła nie dla uczonych, lecz dla publi

ki, uwalnia autora od wszystkich głębszych i kry

tycznych studyów o Bohdanie Chmielnickim, czem

dla nczonych żadnej niem a korzyści z jego Bisto

ryi, a publika odnosi z tego najfałszywsze poda

aia w dziele Kostomarowa. Zaczynamy od nsj

szpetniejszych myłeb w pierwszym tomie.

Str. 41 utrzymuje życiopis Bohdana Chmielni

ckiego, iż kanclerz kor. Osoliński przywiózł na

Ukrainę Chmielnickiemu i całej kozaczyznie nowe

przywileje króla Władysława IV, przywracające im

dawne wolności i swobody, zwiększające liczbę re

gestrowych kozaków do 12000 glów z dozwolę

niem wypraw na morze i bliski napad na Turków

u wybrzeży Bosforu. Jestto bajka węgierskiego

autora dziejów krymsko-kozackich Samuela Grond

skiego, którą go uczęstował znany Jan Wyhow

ski, pisarz w grodzie kijowskim dla przeniewier

stwa naprzód pod chorągwiami polskiemi, nastę

pnie Chmielnickiemu jak o pnlkownik służący, pod

rzędnem w młodości stanowiskiem najpowierzcbo

wniej, owszem najopaczniej, z w ypadkami bliskich

lat obeznany, w wojnie szwedzkiej 1655 i 1656 r

spółtowarzysz Grondskiego w wiela spólaych obo

zach , gdzie opowiadaniami swojemi najfałszy

wszych nabawił swego towarzysza szczegółów hi

storycznych. Osoliński zaś żadną miarą nie móg)

podjąć się takiej usługi królowi i kozaczyznie: bę

dąc już znienawidzony przez całą szlachtę za swo

je uroszczenia możnowładcze, unikał najstaranniej

wszelkich spraw i postępków, mogących go podać

w większą jeszcze nienawiść szlachty. Najostro

żniejszym był mianowicie w ściągnięciu n a siebie

najmniejszego podejrzenia udziału żarliwie przez

szlachtę potępionych zamysłów króla Władysława

podjęcia wojny z Tatarami i Turcy ą , a ostrożność

ta posuwała się tak dalece, iż żądaniu króla opa

trzenia wychodzących patentów zaciągowych wiel

ką pieczęcią stanowczo odmówił królowi Włady

sławowi, czem w iększa część zaciągów ubyła Wła

dysławowi.

Na str. 43 twierdzi p. Kostomarow, jakoby Bob

dan Chmielnicki w młodości był koniuszym u het

mana polnego Potockiego, który upiwszy się z ca

tem towarzystwem u stołu, kazał Chmielnickiemu

odrąbać głowę, po czem Bohdan zbiegł na Zapo

roże, zkąd przez kilka lat czynił wyprawy lądem

i po wszystkich brzegach Czarnego morza. Szcze

gół o koniuszostwie je st zmyśleniem Lietopisu

Wieliczka, najfałszywszego życiopisa Bohdana

Chmielnickiego. Ten nigdy nieslużyt za koniusze

go przy hetmanie polnym Potockim; ojciec jego

bawił przy żółkiewskim dworze J ak nb a Sobieskie

go, syn jego Bohdan przeszedł w słażbę zięcia

Żółkiewskiego, wojewody ruskiego Daniłowieza,

który przeniósł go na zawiadowcę Dauiłowiczow—

Hk,ich dóbr n a Ukrainie. Tam został ou dziedzicem

nadanej ojcu Bohdanowemn królewskim przywile

jem wsi Subotowa, nabywcą domu w Czehrynie i

setnikiem w p ałk a Czebryńskim. Nigdy on przed

swojem ostatniem zbieżeniem na Niż w grnduia

1647 nie zbiegał na ostrowy niżowe, a na morze

uigdy nie podejmował wycieczek przeciw okrętom

i brzegom czarnomorskim.

Na str. 4 4 dzieje Bohdana Chmielnickiego pana

Kostamarowa opowiadają, iż 1621 r. w czasie o

blężenia przez Tarków i Tatarów twierdzy Cho

citnskiej, Chmielnicki świetne odniósł zwycięztwo

z 10,000 kozaków na czajkach n a Czaruem mo

rzu i zatopiwszy 12 statków tureckich, sam Kon

stautynopol strasznym przejął popłochem. Nigdy a

oigdy nie stało się takie zwycięztwo, takie zato

pienie okrętów i taki postrach Stambułowi zadany

przez Chmielnickiego, który od pierwszych dni

października r. 1620 tj. w dniu ostatecznego roz

bicia pod Cecorą u brzegów Dniestrn, dostał się

w dwuletnią do pierwszych dni października 1622 r.

niewolę w Krymie i w murach carogrodzkich. Po

wtarzamy, co wyżej powiedziano, iż nigdy Chmiel

uicki nie rozbijał po Czarnem morzu.

Strona 45 podaje bezprzykładną nieznajomość

chronologii wypadków. Od zdobycia Smoleńska nie

w r. 1635 lecz w pierwszych miesiącach 1634 r.

do klęski ku m ejsk uj liczy historyą o Bohdanie

Chmielnickim d!ugi przeciąg dwadzieścia jed en lat,

gdy przecież kumejski pogrom kozaków przez het

uiana polnego Potockiego zdarzył się w trzy lata

po zdobyciu Smoleńska, w r. 1637.

Na str. 52 o chrzcinach nowo narodzonego

Chmielnickiemu dziecięcia mą jeg o życiorys naj

myluiejsze pojęcie. P- Kostomaiow podaje.dwie

różne w ersye tych chrzcin, raz, że nczta nie od

była się w dniu chrzcin, lecz w święto Mikołaj

skie 6go grudnia, właściwie ówczesnym kalenda

rzem juliańskim później o 10 dni, dnia 16 gru

dnia. Gorszą wszakże m yłką od przypuszczenia,

ehooiaż wątpliwie nieistniejących nigdy chrzcin

niemowlęcia i podania daty kalendarza gregoryań

skiego zamiast Btsrego, jeBt twierdzenie, że po n

c-zci e śgo Mikołaja wyjechał Chmielnicki na sejm

warszawski roku 1646. Pan Kostomarow chwali

się z mnogości źródeł polskich w dziele swem n

żytycb, zdaje się jed nak , że ich wcale nie czytał

nie popełniłby bowiem takiej nieprawdy bistorycz

nej, najłatwiejszej do uoiknienia rzeczywistą zna

jomcścią źródeł wjęzyk a polskim. Nieprawda jest,

że po uczcie czy to w dzień chrzcin, czy to w świę

ta Mikołajskie odbył Chmielnicki podróż na sejm

1646, uczta bowiem wspomniona była przededntem

jego zbicźenia na Niż, o cały rok pćźoiej od sej

mu r. 1646. Drugim fałszem je st twierdzenie, iż

porwanie żony drugiej nastąpiło w roku 1647, w

atórym wdowcem był Bohdan od kilku lat. Nie ta

więc nieistniejąca w r. 1647 żona uwolniła z tur

my Czaplińskiego męża swojego, uczyniła to bo

wiem żona Czaplińskiego według słów Bohdano

wych ncnotliwa d arem nie ginących ludzi litująca

się Ester. "

Pan Kostomarow ,nie znając polskich

źródeł o Bohdanie Chmielnickim czerpie głównie

z kronik matornsbicb, tak mało wiedzących o

Chmielnickim, iż muszą uciekać się do takich obcych

dziejom Bohdana Chmielnickiego pisarzów, jak

poeta Twardowski i dziejopis Pras Puffendorf. Do

piero bowiem po dostaniu się Zaporoża Moskwie

rozpoczyna się szereg aktów, n ajdokładniejszą wia

domość codziennych wypadków w Siczy kozackiej

podających, cała bowiem kau celary a ze wszystkie

mi dawnemi aktami i kronikami dostała się pod

Beresteczkiem Polakom, którzy najszpetniejszym

sposobem ;nie oddali jej do archiwów Rzeczypo

spolitej, lecz porozszarpywali ją ponrędzy siebie

na wieczne zatracenie.

Str. 52. Niezwyczajnem sprzeciwieniem się zdro

wej krytyce i źródłom polskim je st nazwanie Krze

czowsbiego pułkownikiem pereasławskim, gdy ou

stale pnłkownikował w Czehrynie, gdzie wszystkie

jago czynności, j a k kumostwo z Chmielnickim,

poręba chorążemu kor. Koniecpolskiemu dana za

Chmielaickiego, zresztą obecność jego n a uczcie

w dzień śgo Mikołaja, 16 grudnia 1647.

Na str. 60 szpetoą jest niezgodą z prawdą dzie

jow ą śmierć Tymoszka, po ciężkiem pobiciu z roz

kazu Czaplińskiego; Tymoszkiem bowiem nazyw a

ją pobitego syna Bohdanowego wszystkie źródła

w języku polskim, we wszystkich bowiem źródłach

tych nie m a najmniejszego śladu śmierci z pobicia

Tymoszkowego, który owszem w pięć lat po mnie

manej śmierci poślabił bospodsrównę Lnpulanbę

Dnmnę (wjęzyku wołoskim tyle co domina) Kozandę

i dopiero w rok później 1653 zginął w bronionej

przez siebie twierdzy suczawskiej od drzazgi kuli

działowej.

Od strony 69 do 76 odbyła się wielka rada w

ogromnej liczbie spółnczestników pod przewodni

ctwem Chmielnickiego obradujących po jego po

wrocie z sejmu; prawdopodobnie roku 1646 lub

w bliskim czasie po sejmie jakimkolwiek, zbiegł

on na Niż. Zajmowała się rada głównie pytaniem,

czy wejść w związek z Ordą, czy dla niepewno

ści dotrzym ania go przez Istarów zaniechać ligi

z chanem Telam Gerajem. Wzięły to dzieje Boh

dana Chmielnickiego z najmylniejszych iatopisów

małoruskich z ostatnich lat; świadome bowiem

najdokładniej o każdym kroku Chmielnickiego w

roku 1646, 1647 i wszystkich dalszych czasach

życia Bohdanowego, nie wskaznją żadnego cienia

takiej n arady w roku 1647. Owszem Chmielnicki

nie był wcale n a sejmie 1647 r. Cały ten rok spędził

setnik czehryński w prześladowaniach od szlachty

za Bwoje nadane mn przez króla wodzostwo ua

morzu Czarnem przeciw Ordzie i T ark o m , spędził

ten rok w własnym Subatowie i domu w Czehry

nie bez żadnych znoszeń Bię z ogółem kozaczyzny

aż do zbieżenia ua ostrowy niżowe.

Str. 79. Twierdzenie, że hetm an w. kor. Poto

cki bezpośrednio przed schronieniem się Chmielni

ckiego na Niż, rozkazał Szembergowi zabić Boh

dana, jest mocnym fałszem historycznym w dziele

p. Kostomarowa. Nie od Potockiego, lecz od chorą

żego^ kor. Koniecpolskiego groziło mu takie nie

bezpieczeństwo k ilk a dni przed zbieżeniem na Niż.

Potocki zaś długo p rzed tem zbieżeniem kazał

tylko oddać pod straż Krzeczowskiemu setnika

czehryńskiego, który w liście do hetmana w. kor.

Potockiego poczytoje to wzięcie pod straż w sło

wach następujący ch: ,,Przykazałeś Wielmożność

Wasza wziąć muie pod ścisły areszt do dalszej

rezolucyi, która nie byłaby inną, jak tylko taką,

(iżby mnie) na wieki z życiem tem rozłączyła."

Rozkaz wzięcia pod straż Krzeczowskiego nie przy

szedł wcale do skutku. Nigdy więc Potocki niko

mu nie rozkazał zabić Bohdana Chmielnickiego.

Str. 102. Liczba pięćdziesięciu tysięcy wojsk a

wzięta je st w żyoiopisie Bohdana Chmielnickiego

C z a * wychodzi codziennie rano o godz. 7ej (wyjąwszy poniedziałki i dnie poświąteczne).

Numer pojedynczy w Krakowie i we Lwowie kosztuje 10 centów.

’Prenumerata w yno si:

rocznie:

kwartalnie:

miesięcznie:

Miejscowa w Krakowie . . . złr. 2 0 ............................... złr. 5

.................. złr. 2

llle;fscow a we Lwowie . . .

B 2 1 ..................................n 5 c. 25 . . . n 2

Pocztą wpaństwieAnstryackiem B 24

B2c. 25

do P r u s ......................tal. 16

sgr.20....tal.4sgr.5

. tal1 sgr.15

BRzeszy niemieckiej. B21 n10.... B5B10...B 1B25

n Francyi i Anglii .frank.108 ......frank. 27 ....frank. 10

n Włoch i Szwajcaryi

n ...........

B29

B10

«ł

n Belgii

.....

» ^ .......

B 20....

L i s t y z pieniędzmi przesyłane byó winny f r a n c o do Administracyi ,,CZASU". LISTY rekla

macyjne niezapieczętowane nie ulegają frankowaniu. LISTÓW niefrankowanych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmują:

W Krakowie: Bióro Administracyi BCzasu1* w Rynku pod L. 39 w domu p. Kirchmayera

na dole, tudzież wszystkie Urzędy pocztowe austryackie.

OGŁOSZENIA (inseraty) wszelkiego rodzaju przyjmują się za opłatą: od wiersza drobnego ca

jednorazowe umieszczenie 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za opłatą należytości

stęplowśj po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia.

Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: ’we LWOWIE w Ajencyi nCzaSU"/

p. Ignacy Her cok w rynkapodNr.238.

—

w Wiedniu p. A .l

O ppelik Wollzeile 22.

Na Franeyę i Anglię w Paryżu p. h . Płoński,k,

Boulevard du P rince Eugćne, 95.

— w Hamburg’u pp. Haasenstein i Fo*

gier — w Frankfurcie nad Menem p . Otto Holien — w Lipsku

p . Henryk Hngler -

w Wrocławiu: p p . Jenke et Sarnig»

hausen.

Kraków 4 Maja — Czwartek.

Rok 1865.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu