Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 588 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Kraków 6 Maja — Sroaa

Wyahodtó eodziennle r t m , wyfeWM? poniedsbłki t doi poświątwziii.

Prenumerata:

w Krakowie

POCZTĄ (w państwić Awtrysckies).

etttst.

" i aiBBtr.

ii’Oosni(i0+ o . mm9%t,fetssti%%Ł

" % ł ........................

l21^°osnls ......

m13

..........................................

9 8kwartalnie

............................................

o ^ !Siesifssaaie

8 eei

Numer pojedyncsy kosstuje 10 centów.

PBBKUMKBATf PRZYJMUJĄ:

Bióro Administracji ,Czasu" w rynku pdd L U w domo p. Ktrchmmjern na dola,

? , i?fin t r w6? ei WBzyB^ e Crz§dy poc:ztowe ąuatryackie.

WJJ,,

...

- "ń opinat

om oszhhia, odezwy, UW1ADÓMIRHU, DOKntsiamA wszelkiego ro a ^ - ,

od wierna drobnego aa jednorazowi imieazeaeuie 8 unitów, aa następne po 8 óonióa

Do każdego obwieszczenia załączyć nslrty 10 feńtów ta opłatę stęp!ową za kaidołs,wws

nmieeztaenie.

lis ty i pieniędzmi przesyłane być winny (ratko do bióra Admlnlstraeyi ,O m k1,

lis ty reklauaoyjns niezapieozątowane nie alegąją frankowania,

lmtt niefrankowau nieprzyjmają alf.

Rękopis ma nadsyłane Redakcyi nie zwrzćąJi si( i niszczone będą.

rcesnie .

półrocznie

kwartalnie

m iesięcznie

nek, albowiem jedno wielkie uczucie ożywia

wszystkie serca i wszystkie sumienia, a

tem jest żądza niepodległości i nienawiść

rządów rosyjskich ! Nie dziwimy si§, że Ro

sya nazywa uczucia te anti-spółecznemi za

sadami. A jednakże rucły polski jedy

nie wywalczenie ojczyzny ma na myśli, przy

znaje sam książę Gorczaków w swej nie

konsekw encji, gdy twierdzi, że ,,Polacy dążą

do oderwania Polski od korony rosyjskiej

i do niepodległości jej narodowej." —

Tak

wi§c rzuciwszy podejrzenie na ruch polski,

iż jest tylko rewolucyjnym, książę Gorcza

ków zbija si§ sani określając nadet dokła

nie i wiernie program Polaków. Nie, kwe

stya polska nie jest antyspółeczną właśnie

dla tego, że jest tylko narodową, nie grozi

Europie lecz

owszem

należycie

zała

twiona, może ją zaspokoić, bo jest sprawą

wolności. Rosya to jedynie ciągłemi bez

prawiami w Polsce zagraża pokojowi eu

ropejskiemu, a militarnym despotyzmem wol

ności ludów.

Polska dla tego, że si§ nie da wciągnąć do

rz§du kosmopolitycznych kwestyj, lecz że

zachowuje zawsze swoją odr§bność, ściaga

na siebie nienawiść wszystkich kosmopolitów

rewolucyjnych i konserwatywnych, tak p.

Proudhona jak ksi§cia Gorczakowa. Nie re

wolucya polska grozi Europie, lecz rządy

rosyjskie w Polsce, nie rewolucya wymię

rzona jest przeciw Europie, lecz cały orga

nizm Caratu.

Trudno podnieść wszystkie tendencyjne

fałsze, które mieści w sobie odpowiedź ksi§

cia Gorczakowa. Jednak gdy twierdzi, iż tyl

ko pewne warstwy biorą udział w powsta

niu, odpowiedzieć mu możemy bitwą pod

Pyzdrami i tym szeregiem bohaterskich

śmierci; które okryły żałobą niejedną ro

dzin§ oddawna nawykłą do podobnych o

fiar. Gdybyśmy nie ł§kali si§ odnawiać krwa

wych ran, niejedno wymienielibyśmy nazwi

sko. Wyższe warstwy w Polsce już zapłąciły

chojnie swój dług Ojczyźnie w dzisiejszej

walce, w tej chwili niosą one dalsze ouary,

a niema jednego oddziału, w którymby nie

było imienia znanego już z dawnych z wro

gami ojczyzny walk. Mógł też książę Gor

czakow rzucić t§ potwarz bez bojaźni pro

wokacji.

—

Lecz obok tego sam ks. Gor

czaków stwierdza nie małej wagi narodo

wej fakt, a to właśnie ten niewypowiedziany

zapał, to poświ§cenie bez granic średniej

warstwy spółeczeństwa, które są Zawsze i

wsz§dzie zwiastunami odrodzenia narodów!

Nie wiemy, o kim mówi ks. Gorczaków gdy

wspomina o tych którzy si§ schronili pod

działa cytadeli warszawskiej: my ich nie

znamy i prosilibyśmy, aby ich wymieniono,

lecz wiemy, że hr. Poletyło szukał daremnie

opieki przed bezprawiami wojska rosyjskie

go u owego członka rządu rosyjskiego który

polskie nosi imie !

Kto podburzał włościan przeciw właści

cielom, kto wprowadził anarchi§ w wojsku

i zamienił je w bezładne bandy depcące

wszystko pod nogami, kto ogniem i mie

czem niszczy kraj, ten zaiste anti-socyalne

szerzy zasady, ten przewraca odwieczne pod

stawy porządku spółecznego, ten a nie ci

którzy w odbudowaniu ojczyzny chcą zna

leść zapewnienie przeciw owvm wywrotnym

zasadom.

Książe Gorczakow mniema, iż zagranica

przyczyniła się 4o popchni§cia Polski do

powstania, lecz pytamy si§, czy w chwili

w której jak sam wicekanclerz przyznaje,

pobór stał si§ pretekstem, powstania narodu

przeciw niezliczonym bezprawiom rządu,

mogła być mniej sposobna chwila do inter

wencyi zagranicznej? Wiedział o tem do

brze rząd rosyjski, kiedy nie cofnął si§ przed

krokiem , który mógł si§ stać pretekstem zbroj

nego powstania! Nie Europa, ale Rosya

popchn§ła Polak§ do powstania, a sumienie

Europy mimowolnie prawie wydało okrzyk

oburzenia na widok tego morza bezprawi i

nieszcz§ść!

Drugim punktem odpowiedzi rosyjskiej do

tykającym bezpośrednio stosunkówkrajowych,

jest ów szereg mniemanych reform, które

książ§ Gorczakow wynosi. Dostateczną na

nie odpowiedzią są wypadki, które one wy

wywołały, a ich niedostateczność wykazaną

jest dzisiejszym stanem kraju, dowodzi on

bowiem równie niewłaściwości obranego sy

stemu jak niezręczności w zastósowaniu go.

Nie potrzebowalibyśmy użyć innych argu

mentów, lecz odpowiedź ks. Gorczakowa sa

ma nasuwa je nam. Czyż nie jest gorzką

ironią owo twierdzenie, iż ,,Polak ożywiony

uczuciami narodowemi charakteru najwybi

tniejszego jest ministrem kraju!" Wi§c wice

kanclerz stawia promotora proskrypcyi owe

go roargr. Wielopolskiego, który wszelkiemi

godziwemi i niegodziwemi środkami chciał

przykuć naród do caryzmu, jako gwarancy§

dla Polski! a apostoła panslawizmu wy

mienia dla uspokojenia Europy 1 Wylicza

następnie wicekanclerz rosyjski radę admi

nistracyjną, rad§ stanu, rady powiatowe i

municypalne jako gwarancye dla narodowo

ści, gdy one właśnie postawione były tylko

dla uśpienia uczuć narodowych i zlania Pol

ski w jedno wielkie słowiańskie państwo.

Naród jednak pewny siebie i pełny wiary

w niezłomność swych zasad, chciał je zuży

tkować wprost w przeciwnym celu ich autora

i rządu rosyjskiego, chciał to uczynić w spo

sób legalny i spokojny, lecz i tu spotkał si§

z nowym dowodem niemożliwości kompro

misu mi§dzy najświ§tszemi obowiązkami a

systematem rosyjskim.

W żadnej ważnej

chwili nie usłuchano ani głosu rady stanu,

ani głosu rad lokalnych, nie usłuchano pier

wszej gdy przemówiła za gwarancyą wol

ności osobistej, nie usłuchano drugich, gdy

powstały przeciw proskrypcyi lub gdy żą

dały radykalnego rozstrzygni§cia kwestyi wło

ściańskiej. Tak wi§c, skoro te instytucye nie

miały służyć do planów równie groźnych dla

Polski jak dla Europy, musiały si§ stać bezo

wocnemi! Gdy nareszcie pomimo pozornych

ulepszeń władza wojskowa ciągłemi bezpra

wiami znaczyła panowanie rosyjskie w Pol

sce, upatrywać musimy przyczyn§ złego raz

w ambitnych widokach Rosyi dążących do su

premacyi nad pewną cz§ścią Europy, na

st§pnie właśnie w tem wyznaniu ksi§cia Gor

czakowa— iżjedyną instytucyą wspól

ną obecnie obu krajomjest armia.

—

Z drugiej zaś strony przypisać wypada nieu

danie si§ tych groźnych planów równie jak

wykazanie niepodobieństwa wojskowych rzą

dów rosyjskich w Polsce, niezłomnemu przy

wiązaniu Polaków do ojczyzny i wolności.

Ojczyzna iWolność: oto program Polski, pro

gram może groźny dla Caryzmu, lecz pełen

gwarancji dla całego cywilizowanego świata.

Cesarz d al dopiero niedawno dowód tego w m s

adeście rwoim z d. 31 marca (12 kwietnia).

Dostojny nasz P aa pojmuje obawy, jakie budzą

w gabinecie wiedeńskim smutne wypadki, które

się taż przy granicach jeg) dzieją, tudzież ii ga

binet ten bardzo wielką przy wię soje wagę do ich

zakończenia. Troskliwi ść jego pod tym wzgl dem

aismożc b}ć większą od tej, jaką aaiz dostojny

Pan sprawie tej poświęca.

Wszelako p. Minister spraw zagranicznych nie

zawodn:e nie zaprzeczy, że powrót Królestwa Pol

skiego do waraiików trwałego p koja zawisł uie

tylko od wewnętrznych środków, jakie w tej

mierze m gą być utyte. Sądzimy, że uiepotrzeba

zwracać dopiero nwagi p. Ministra na uorganizo

waue przez stronnictwo rowolncyi europejskiej

nieustające sprzysięieaie, które g!ównem jest tych

m chów źródłem.

Rządy zagraniczne, których uspokojenie Polski

obchodzi ze względu na wpływ, jaki stan tego

krajn wywierać winien na spokojnośó Europy,

mogą się wiel:e pnyezyuić do usunięcia przyczyn

tego nieporządku, który wreszcie j e same dotknąć

w odwecie może; dopóki nieporządek ten trwa,

zdoła on w każdym razie skrzyżować skntek usi

łowań, którym się my oddajemy w tym celu, aby

przywrócić spokojnośó, jakiej kraj ów i państwa

sąsiednio zarówno potrzebują.

Żywiemy silne przekonan:e, że ze swojej struny

gabinet wiedeński trzymając się p istęoowaoia ja

kie przybrał od początku obecnego ruchu, niczego

aiezaniedba, aby przeciw onym niebespiecznym

zabiegom nżyć środków, którj zarówno odpowia

dają jego własnym interesom, jak i międzynaro

wym stosunkom z Rosyą.

Jesteś Pan npoważoiony wręczyć hr. Rechber

gowi odpis niniejszej d:ptszy.

Proszę przyjąć i t. d.

Krabów 5 maja.

Umieściliśmy wczoraj depesz§ lorda Na

piera do hr. Russella^ w której ambasador

angielski przy dworze petersburskim stre

szcza odpowiedź daną przez ksi§cia Gor

czakowa na not§ angielską z 2 marca. Od

powiedź ta tem jest ważną, iż rysiya nie

jako linię obronną, której Rosya myśli si§

trzymać wśród zawikłań dyplomatycznych

w sprawie polskiej.

Hr. Russell potrafi zapewne zbić punkt po

punkcie fałszywe, a nawet rzec można nie

dorzeczne twierdzenia wice-kanclerza co

do interpretacyi traktatów i prawa W . Bry

tanii mięszania si§ w kwesty§ polską. My

podniesiemy tylko dwa punkta, ’bliżej ob

chodzące kraj tej rosyjskiej odpowiedzi,

której ze stanowiska dyplomatycznego głó

wnie zarzucić można zbytnią chęć zręczno

ści. Ta chęć zręczności doprowadza księ

cia Gorczakowa do naiwnych oświadczeń;

i tak utrzymuje on, że proskrypcya była

tylko pozorem a nie wywołaniem roko; zu,

lecz przy tem zaraz dodaje: pobór wojsko

wy zamiast być przyczyną obecnego ruchu,

przedsięwzięty był w celu zapobieżenia mu.

Tu już niepoznajemy znanej wytrawności

ksi§cia Gorczakowa. Jak to? wi§c minister

spraw zagranicznych, ów wicekanclerz, które

go powołaniem jest zachowywanie przyja

znych stosunków z cywilizowanym światem

i łagodzenie usposobień, wręcz przyznaje się

tak co do wyjątkowych ś -odków jak co do

celu owego poboru potępionego przez rzą

dy i ludy całej Europy i nazwanego przez

nią proskrypcyą. Rosya cynizmem chce się

ratować! a cynizm ten zdaje się być o

branym planem tak w notach dyplomaty

cznych jak w owych mordach i pożogach,

któremi rząd rosyjski odpowiada na prote

stacye świata całego. Nareszcie książę Gor

czakow przyznaje się, iż tak okropny śro

dek nie dopiął celu. Przyznaje się więc do

bezużytecznej zbrodni.

Od początku dzisiejszego powstania dy

plomacya rosyjska starała si§ weprzeć w

gabinety, iż ruch polski jest czysto demo

kratyczno-socyalnym ,’ dziś książę Gorczakow

ten sam ponawia argument. Jest w tem

twierdzeniu pewne lekceważenie rządu, do

którego wice-kanclerz przemawia, bo jest

intencja oszukania go w nadziei, iż ministro

wie królowej Wiktoryi za mało są obznaj

mieni z stosunkami w Polsce.

—

Rzucanie

gołych słów bez poparcia ich dowodami,

raczej ulicznemu przystoi agitatorowi jak

pierwszemu ministrowi wielkiego państwa.

A jednak nie znajdzie książę Gorczakow

ani jednego faktu na poparcie swojego

twierdzenia, nie znajdzie go od chwili owe

go wspaniałego przebudzenia si§ narodu w r.

1860 do bitwy pod Pyzdrami i Kobylanką.

Najnieprzychylniejsze oko nie dopatrzy si§

w tych wypadkach antyspółecznych zachcia—

W d. 1 b. m. posłowie rosyjscy:w Wie

dniu i w Paryżu wręczyli ministrom spraw

zagranicznych noty swojego rządu w odpo

wiedzi na noty ich z d. 10 i 12 kwietnia

Niewierny jeszcze, czy odpowiedź na notę

angielską doszła już rąk hr. Russella. Jour

not de St. Petersbourg z d. 8 b. m . ogłosił

noty trzech rządów, tudzież odpowiedź na

nie ks. Gorczakowa. Nota angielska z d. 10

kwietnia nie była jeszcze znaną; teraz do

piero zamieściło ją ministeryum w zbiorze

dokumentów do sprawy polskiej przedłożo

nych parlamentowi; podajemy ją też poni

żej. General Correspondenz z d. 3 b. m . o -

głasza odpowiedź rosyjską nadesłaną do

Wiednia, a jakkolwiek w ścisłym ona zosta

je związku z odpowiedziami przesłanemi do

Paryża i Londynu, a mianowicie z ostatnią

na którą si§ powołuje, wszelako nieczeka

jąc na ich ogłoszenie, dajemy tu pomienioną

notę rosyjską do gabinetu wiedeńskiego wy

stósowaną jak następuje:

Depesza księcia Gorczakowa do p. Bałabina

w Wiedniu, datowana w Petersburgu d. i 4

(26) kwietnia 1863 r.

Otrzymałem od p. Pełnomocnika Austryi w d.

5 (17) kwietnia przed połnduiem depeszę hr. Reeb

fcerga względem obecaego położenia K róle stsa

Polskiego.

Załączam ta odpis teg) dokumentu, j ak również

iunycb podobnie udzielonych aktów w tym ssmyu

przedmiecie wjsz!ych od dwora londyńskiego i

paryskiego, następnie cdpTs depesz, które z cak a

za nasz’ go dostojnego Pana wystosowałem do re

prezentantów J . C. Mii przy tychże dworach. Ze

chcesz Pan wręcz} ć hr. Rechbergówi odpisy obn

tych oBtatnich doknmentów.

Depesza moja do bar. Brnnnowa uwalnia mnie

od konieczności dokładniejszego rozpisyw ania się

o zamiarach naszego Najj. Pana. Takowe są tn

złożone z całą dokładnością, jakiej kwestya ta

wymaga.

Dodałbym jeszcze, że p. Minister anstryacki

spraw zagranicznych znpelnie uznał zamiary jakie

mi się kieruje N. Cesarz, gdy prtewidoje, że roz

pędzenie największych band zbrojnych w Króle

stwie dozwoliło naszemu najdostojniejszemu f’aun

usłuchać głosu łaski, na które serce J. C. Mci ni

gdy niepozostato g!achem.

Gabinet angielski przedłożył, jak to już

wspomnieliśmy w przeglądzie wczorajszym,

parlamentowi dokumenta odnoszące się do

sprawy polskiej. Najw’ażniejsze z tych do

kumentów a zarazem największą m ające w

tej chwili ważność są następujące:

Hr. Russell do lorda N apiera.

Ministerynm spraw zsgr. 10 kwietnia 1868.

Milordzie! Rząd Jej Kr. Muści mniema, żs w y

pada om objawić raz jeszcze rządowi cesarza ro

syjskiego swoja usilnie wrsz z resztą Europy in

teresowanie cię pomyślnością Polski.

Ogólia sympatya dli narodu polskiego nuże

rządowi Jej Kr. Mości n .dawt ć prawo odezwania

się za P olską do życzliwych i wzniosłych ucznó

N. Cara, który świeżo objawił tylu ważaemi rtfur

rnami światłą cięć wywołanie pomyśluości pomię

dzy wszystaicmi klasami swoich poddanych.

Lecz co się tyczy Królestwa Polskiego, rząd Jej

Kr. Mości czuje, że rząd W. Brytanii ma prawo

wyłączne wyrażania sw;ch zdań J. C. Mości, gdyż

W. Brytania wspólnie zAustryą, F rincyą, P rtu

gtlią, Prasami, Hiszpanią i Hzwtcyą były strona

mi w traktacie 1815 r. i rząd Jej K-\ Mości upo

ważniony jest wdawać s:ę we wszystko, co mu

się wydaje być uaruszcnietp. warunków ttgo tra

ktatu.

Na mocy pierwszego artykułu, W. Księstwo W ar

szawskie zostało zaaiieuione na Królestwo Polskie

i nierozdzielme połączone z cesarstwem rosyjskiem

pod pewcemi warunkami wylaszczonrmi w a rty

kule, i rząd Jej Kr. Mości z przykrością powie

dzieć musi, że chociaż połącianieKrólestwa z C esar

stwem utrzymało się, warunków owyeb, od których

zależeć miało to połączeń e , hie dopełniła Rosya.

Cesarz Aleksander w wykonaniu zobowiązań za—

Nie czas dzisiaj na łzy i narzekania 1 Ponieśli

śmy ciężką stratę, nbył nam jeden talent potężny

więcej, jeden człowiek poświęcenia w ięcej, jeden

czysty więcej!... Złożywszy ciało jeg o n a ołtarza

ufiarnym sprawy, rozbierzmy między siebie spnści

znę jego myśli, zapału, cnoty obywatehk ej i uko

cbanego ducha w dalszą zabierzmy drogę!,.

Mieczysław Romanowski liczył lat 29. Urodził

się z zacnych rodziców szlacheckich c a Pokuciu.

Wioska, gdzie się urodził, graniczy z Obertynem

patrzy na mogiły słynnego pobojowiska obertym

skiej bitwy. T am wyrósł młody poeta na młodzień

ca zdrowego duszą i ciałem. Ktokolwiek go zuał

osobiście, doznał zapewne silnego, życiodajnego

wrażenia od tej natury krzepkiej, nerwistej, ener

gicznej, która w żelaznym organizmie fizycznym

mieściła duszę zarówno pochopną do natchnionych

marzeń, j ak do natchnionego czynu. D)skonały

jeździec, dzielny szermierz, n a w szelkie trudy fizy

czne wytrwały, ś. p. Mieczysław łączył z tęgością

rycerską dawnych czasów, bogate zasoby poeiyi

i natchnienia. Nie przesadzimy zatem, jeżli go po

damy i% wzór młodzieży narod u, którego położę

nie wymaga zarówno dzielności sił fizycznych, jak

pcdoiosłości moralnej.

Romanowski późno się wziął do pióra. Na uko

chanej ziemi ruskiej, gdzie tyle żywej poezyi roz

lało się po szerokich niwach, tylekroć krwią bo

hstarską zbroczonej , tyle wspom nień, ruin i

kmbanów przemawia, młody poeta długo nie

znalazł wyrazu dla ucznó przepełniających pierś

gorącą, długo się szarpał, nim chwycił za lirę

teorbmisty dłonią, która pragnęła miecza pra

dziadów. Z okutej pancerzem piersi wypłynęła

pierwsza pieśń poety, a chrzęst zbroi i szczęk bo

jowy był zawsze naju!nbieńszą stracą, która mu

przyszłość wieściła. T a w ybitna strona Mieczysła

wa sama już wysuwa jego postać s tłamu pissą

cej młodzieży, czyni ją samodzielną i charaktery

styczną, czyni go wyobrazicielem teg-’, co w pier

siach młodego pokolenia gotowało dzisiejsze wy

padki.

Długo tłumiona pieśń , wypłynęła j a s n a , pełna

życia, zdro wia i siły. W pierwszych Romanowskie

go ntworacb (Młody lutnista, Śpiewak z onzy, Obart

watażki) widać, jak się łamie zfrrmą, jak żądaei

miecza dłoni trndno było władać piórem, ais wi

dać także, jak się z niedoskonałych form wyłonia

ją brylanty prawdziwej poezyi. Przeczuwając, że

wiedza jest jednym z głównych warunków two

rzenia, Romanowski rzucił się z zapałem do pracy,

do studyów historyi i literatury ojczystej. Wkrótce

zebrało się około niego grono najdzielniejszej we

Lwowie młodzieży, a młode piśmiennictwo zyskało

niebawem bikn szczerych pracowników.

Przeszłość ryceraka Rzeczypospolitej pociągała

Romanowskiego na drogę rapsodów epieznycb. J a

koż w nL użeckicha, nStarośeie Źagockim ”, w pię

kaych wierszach: nBaława Rowery14, ,,Kanonik

Pstrokoń8kiBwidać, w j ak jasnych, wyraźnych, pię

knych barwach stała przed nim przestłość kreso

wych rycerzy, husarzy skraydlitycb, wspaniałego

zawoda obrońców Earopy. Sz zęśłiwy pociąg rwał

p etę do samego źródła czystej polskości, do d zie

jów poświęceń bez granic, których Polska w boju

z poganami była widownią; szczęśliwy mówię po

ciąg odwracał go od naśladowniczego podnoszenia

stron iunycb, któro chociaż charakterystyczne i bo

gate w poezję, mniej przyszłości a często nawet

njemuość w sobie mieszczą. Wolał on raczej wy

mierzyć poetyczną sprawiedliwość nieopisanym do

tąd czynom bohaterskim mieszczaństwa, wo L ł pod

nieść jeden z faktów wyjątkowych współudziału

tego stanu w losach ojczyzny, której młodszym i

zaniedbanym podówczas był Bynem, w pięknym

poemacie p. t.: ,,Dziewczę z Sądcza" wprowadził

czytelnika między cechy rzemieślnicze, sprzysięga

jące się przeciw najazdowi szwedzkiemu, zapoznał

go z stolarzem Bartoszem, praojcem po duchu tych,

co dzisiaj stanowią główny rdzeń powstańczych

szeregów.

Wśród tych prac większych, raptownie postępu

jących co do wykonania artystycznego, Romanow

ski w drobniejszych wierszach odsłania! cale bo—

Część Literacko-Artystyczna,

MIECZYSŁAW ROMANOWSKI.

(Nekrolog.)

Przed kilkom a dniami douiosly dzienniki lwów

akie o krwaw ej potyczce pod Józefowem, w woje

wództwie lubelskieoi. Wś-ód poległych ca polu

chwały braci naszych, pozostał adjntant wodza od

działa Lelewela, Mieczysław Romanowski. W ioz

paczuym boju ż ’pięćkrcć liczniejszym meprzyja

cklem , bohater poeta pochwycił za karabin, a

powaliwszy bagnetem pięciu moskali, padł trafiony

kulą w to piękne, myślące, pcgodae czoło, na któ

rem przyjacitle jego widywali tak często nie

bieskie światło natcbnieaie. Dzicz barbarzyńska

pastwiła się długo nad Giąłem poległego rycerza.

Strata ś. p. Mieczysława jest za świeżą, wraże

nie nasza zanadto bolesnem, abyśmy mogli sięd.i -

siaj wdawać w ocenienie stanowiska zmarłego i

oznaczyć gcdaie owo zasjczytne nfejsce, jakie

Zftjął wśród młodego pokolenia piszących. Zmarły

tego po nas żądać nie mcże. WyrwaDy nagle naj

piękniejszą śmurcią z grona naszego, powołany

z stygmatem mił.ści wielkiej, świętej piztd Maje—

Btat Boży, pozostał on między nami d ach em swo

ich pieśń’, tradycyą swego życia, krwawą pamię

cią swego zgonu! Pcległy wśród coraz jaśniejsze

go świtania naszej idei, on chce pozostać z nami,

stsć się siłą swych przyjaciół i słuchaczy, wzmo

cnić ich wiarę i miłość, którą zapieczętował krwią

swoją szlachetną. D zika ćłoń barbarzyńskiego żoł

dak a , która ciało cios śmierci zadała, uwolniła

z więzów nowego ducba rycerza , który unosząc

się nad szeregami mścicieli, powiedzie ich na bój

twycięzki 1

gactwo swej poetycznej, gorącej, natchnionej du

szy. Mało w tych drobnych utworach liryzmu, że

tak pdwiem, osobistego, bo poeta osobistych ncznć

niechciał podawać bezpotrzebnie św iata , bo czuł,

że co innego naród od niego żąda; każda poezya

jego ma znaczenie ogólne, każd a coś nowego ob

jawia słuchaczowi, nowym krzepi go kordyałem, a

przez to nosi na czole prawo swego pojawienia

się. Obowiązkowy i namaszczony, Romanowski ro

zumiał, że praca piśmiennicza j e st służbą narodo

wą jak każda inna, że każde słowo podane świa

ta ważone być powinno na złotej ważce patroty

czcego sumienia, że w w yjątkowem naszem poło

żenia podwójny n a nas pod tym względem cięży

obowiązek.

Toż Bóg, Pan natchnienia zsyłał mu z nieb,,

chwile, gdzie szedł dil?j, niż zwykłe chodzą ta

lenta. Wspomnę o pięknych poematach: nSołdat

w Cudnowie", ,,Przewodnik w puszczy", o pełueoi

znaczenia wierszu: ,Sitaudary polskie w Kremla u

Dzisiaj, po śmierci jego na polu chwały, kogóż

nieudtrzy ustęp z wiersza p.t . ,,Nowa znajomość.44

Poeta wyobraża sobie śmierć w postaci białej ta

jemuiczćj dziewicy, a dręczony jej przecznaiem

woła:

niegdyś mi wróżono

Zc mą duszę weźmiesz z pola chwały:

Jeszcze nieba gromami niepłoną,

Jeszczem nie twój, piękny cieniu biały:

Tam na Dola pizyjdż! tam o mnie pytaj i

W ostatnich latach przeszedł Romanowski na

pole dramatycznej poezyi. Jeden tylko płód jego

posiadamy w tym rodzaju: ,,Popiel11Piast . Nie na

szą rzeczą oc eniać go co d) wartości artystycznej,

o której najpochlebniej rozpisały się dzienniki war

sz a w sk ie , podnosimy znowu t}Uo myśl pod

stawną tej pracy, myśl wiejącą duchem polskim,

czarującą swojskością swoją. Poeta dramatyzując myt

o P op iela i Piaście, postawił w ostrem przeciwień

stwie polski pierwiastek w obec pierwiastku g e r

m ańskiego, Adelę Niemkę obok niewiast słowiań

ikicb, zaborczych i krwawych apostołów z nad

_,iby obok ewaugieliczaych śniętych Cyrylla i Me

odynsza, Popiela wreszc:e partego dnmą w ra

niona obczyzny, obok patryarchy kmiecego Piseta.

W drugim dramacie dotąd niewydanym i nkstety!

iiewykończonym, post%wił R mauowgki P olskę sło

wiańską obok Moskwy, grupując akcyę około bo

haterskiej obronicielki Nowogrodn Wielkiego: Mar—

Ey Boreckiej (z czasów Kazimierza Jagiallończyka).

Na polu historyi zostawił śp. Mieo-ysław praco

wity i żywości pełny rys dziejów ,,L egionów pol

skich wo Włoszech."

Jakim w poezyi, takim był Romanowski w ży

ciu. Na tę najpiękniejszą i uajrzadstą poch w ałę

zasłużył sobie poległy bohater najzupełniej. H i r t

rnęzki, waleczność, poświęcenie które opiewał, by

ły osobistemi jego przymiotami, u żyoie i słowo

uierozchodziły się na różae drogi. Lnbiouy po

wszechnie i przynęcany, zachował on upi.rUń-tfą

prostotę i niezawisłość, ga.dził wygódkami życia

i pnstemi zabawy, panował nad sobą i trzymał się

jak żołnierz na widecio, na stanowiska prawego

obywatela...

Wiadome nam ostatnie chwile jego życia, w któ

rych zakosztował więzienia, przedzierając się w

nbilskie w pierwszych dniach powstania. W sku

tek tego uwięzienia miano m a odebrać urząd skry

ptora przy bibliotece Z i k ł ad n Im. Ossolińskich!

skryptor dymisyouowauy został adjntautem wale

cznego dowódzcy Lelewela, zkąd go Bóg do swo

jej chwały powołał.

Kończymy wynurzeniem nad :iei, ża wiadomość

o śmierci uaszego bohatera ścisnęła konwulsyjnie

aie tjlko serca, ale i dłonie naszego młodego po

kolenia, które nanczyb się kochać i sianOwaó

śpiewaka .P opiela i Piasta", któremu p?tśai jego

grały w duszy pamięcią tego, o czem do grobo

wej deski zapominać niewól no

sit

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction