Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 612 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr1

HAltSySeSfl pMestewa ep!A ecći

ryczałtem.

Kraków Czwartek 1 Stycznia 1925

v-1

Rocznik LXXV1I

T danle i»«»amiaia*ak*»

Konto P. K. O. w Krakowi« Nr. 400.104.

Kcnte P. K. O. w Warszawie Kr. 149.238.

Przed upadkiem SRussoiiniepo.

Telegramy przed chwilą odebrane przyno

szą senzacyjną wiadomość o kotferencji mię

dzy królem włoskim a Mussolicim,

klórej

następstwem zdaje się być nieuchronnie upa

dek dyktatora Włoch. Zanosi się już na to od

paru tygodni. Z jedne] strony coraz to nowe

morderstwa polityczne we Włoszech - w dniu

29 grudnia zamordowali komuniści aż dwóch

faszystów; z drugiej strony pos!ępujący roz

kład parlamentu, secesja pewnej części depu

towanych, niechęć Giolittiego, Salandry i 0r

landa do popierania dotychczasowej kombina

cji; wreszcie coraz to skandaliczniejsze rewe

lacje o roli, jaką odegrał rząd faszystowski

(a nawet podobno sam M us3olini) przy orga

nizacji zamachów, napadów i morderstw (dość

wymienić rewelacje Rossiego, byłego szefa

prasowego przy Mu?soliaim, ciężko go cbcią

żające) -

wszystko to sprawiio, że atmosfera

polityczna we Włoszech jest nadzwyczaj dusz

na i grozi jakąś eksplozją.

Mussolini chcieł wywołać sztuczną eksplo

zję, rzucając przed samemi świętami Bożego

Narodzania bombę w sam środek Izby wło

skiej w postaci projektu co do zniesienia obec

nej ordynac,i wyborczej a wprowadzenia na

jej miejsce wyborów jednomandatowych. Są

dził, że powrócenie do dawnego systemu

wyborczego będzie po myśli partji liberalnej

Giolittiego, Salandry i Orlanda — a także po

m yśli secesjoniatów opozycyjnych. Gdyby nie

sztuczna protekcja, jaką obecna ordynacja ota

cza faszystów — protekcja, dzięki której gra

polityczna we Włoszech nie jest fair, aby użyć

pojęcia politycznego angielskiego -

to faszy

ści tworzyliby znaczną mniejszość w Izbie,

a zwłaszcza grupa liberalna byłaby zoaczuio

liczniejszą. Liczył więc M ussolini n a to, że

rzHcając projekt obalenia obecnej ordynacji

skłoni sacesjoniśtów do powrotu, iioerałów ao

popierania go nadal, faszystów mimo wszyst

ko zmusi do posłuchu, a w całym kraju zmniej

szy roznamiętnienie polityczne i walkę na

browningi.

Wyrachowania to zawiodło, jak już dzisiaj

widać. W e własnej partji natrafił na bardzo

silny opór, liberałów (popierających go nolms

»olens aż do zbrcdai na Matteotiim), nie utrzy

mał, sec.esjonistów nie przejednał Liberali i

opozycja żądają, aby przysiła wybory na pod

stawie wniesionego projektu cdbyły eię pod

ianem kierownictwem aniżeli Mussoliaiego i

fsszystów. Na tern samem stanowiska stanął

wczoraj najwidoczniej monarcha, z a klin a

ją c Mussoliniogo, aby się podał do dymisji

Mussolini broni się jeszcze na razie, ale pozy

cjajego - nawet wobec słabego ibiernego mo

nareby - jest tak wątła, ża zapewne jest to

już tylko początek... końca. Od monarchy prze

«i ż ostatecznie zależy, aby mn dał lub nie dał

pozwolenia na rozwiązanie Izby i przeprowa

dzenie wyborów. Zaś na *amach stanu jest

Mussoiiai dzisiaj za słaby. Jest — zużyty.

Upadek Mussoliniego, który tak świetnie za

czynał a tak szybko kcńczy, kryje w sobie

szereg poważnych nauk. Jedną z nich jest

bankructwo jego antyproporc]onalnej reformy

wyborczej. Sądził o n - a sądzili to samo jego

wielbiciele w różnych krajach Europy - iż

przyznając mniejszości większość krzeseł w

I/.bie, tworzy tem samem Izbę silną, zwartą,

zdolną do rządzenia. Skutek był wprost prze

ciwny. Izba wybrana w sposób sztuczny, była

też tworem sztucznym, na który patrzyły inne

stronnictwa wrogo. Na miejsce fatalnych isto

tnie skutków zasady proporcjonalnej (bankru

tującej coraz wyraźaiej w całej Europie - za

pewne nasi socjaliści i nasi narodowi demo

kraci, którzy ją na współkę razem przepro*

wadzili u nas, zaczną to za parę lat rozumieć)

wywołano inne fatalne, może jeszcze gorsze

skutki. Faszystowska reforma ordynacji wy

borczej jest też dzisiaj moralnym trupem. Je

śli w Polsce do niedawna słyszeliśmy ze stro

ny narodowej demokracji ciągłe zachęty, aby

jej -nadaicr

odstawę do nas przeszczepić

to chyb;

e to się już skończy. W kul

tu! !ny

rodowo jednolitych Włoszech

Hcic;rowa.:

ona do najwyższego napięcia

oe zmy, nienawiści i gwałty polityczne -

ja’

j niszczący skutek musiałaby wy

Po’sce. W Polsce kulturalnie o ty

, a liczącej 30 proc. mniejszości na—

Ifodowyeh i religijnych!

:i bankrutem obok obu ordynacji (pro

1 siilaej i d i’jproporcjonaluej) jest idea

!.u jako środka politycznego rządzenia,

p.a wis

u nas w zachwyt nietylko na

*;yei politycznych sowizdrzałów, ale nawei

paninych przywódców stronnictw. Wszak

niedawno na zjeźJzio najsilniejszego stronni-1

ctwa w sejmie ogłosił p. Dmowski hasło ,bi-i

cia w zęby* przeciwników politycznych rze-!

komo dlatego, gJyż kto jest przeciw jegochc- j

rągwi, jest tem samem *przeci wP.lice*. B e!e!

w zęby kcńczy się we Włoszech nader szybko

przerodzeniem się walk politycznych w walki

aa rewolwery, pałki i noże. Zaczęło się od

apoteozy walki olejem rycynowym, kończy się

potępieniem przez same ?o Mussoliniego cią

głych wzajemnych morderstw. Komuniściliey

tują pod tym względem dzisiaj faszystów, za

czynając ,bić w zęby* brutalniej i coraz li

czniej. Zapewne i nasi chwalcy brutalaych

metod w taktyce pclitycznej za jakiś czas za

czną rozumieć, dokąi apoteoza bicia w zęby

prowadzi.

Na placu pozostaje wreszcie jako trzeci ban

krut idea dyktatury. Rozumiał od samego po

czątku jej ujem ne strony sam M ussoiiai i kil

kakrotnie oświadczał, że pragnie się przed nią

bronić, że w szczególaoaci chciałby iządzić

z Izbą, któraby część odpowiedzialności na

siebie wzięła. To m u się nie udało. Nie potrą,

fił stworzyć takiej organizacji, któraby łączyła

w sobie silne jego popierania (rządy jednej

partji) z powagą w społeczeństwie. Dyktatury

zaś osobistej, bezwzględnej, nie dzielącej s:ę

odpowiedzialnością z nikim, takiej jak była

przed 125 laty dyktatura napoleońska, nie by

łoby śeiarpiało ani społeczeństwo włoskie ani

żadne inne w Europie na dłuższy okres cza

su, zwłaszcza na czasy normalne, niawojenne.

To też nadzieja, ż.e tak radykalny środek jak

dyktatura jest środkiem zdolnym zaradzić naj

skuteczniej anarchji komunistycznej, nędzy go

spodarczej, nieporządkom administracyjnym ,

etycznemu zdemoralizowania -

nadzieja ta

zawodzi. Upadek Mussoliniego będzie potwier*

Uueniem starej prawdy, że na wewnętrzne

choroby organizmu społecznego żaden radyka

zm polityczny nie wystarcza za medykament.

Cierpliwie i powoli trzeba leczyć właściwe tło

choroby.

Rzym 31 grudnia.

(Ttl. wł. S). Król na 2 godzinnej, bardzo

dramatycznej audjencji nakłaniał Mussoliniegf’,

«by się pod*ł do dymisji. Mussolini oś«iad

cz^ł królowi, że sam wybierze chwilę do zgło

szenia dymisji i dom?gał się, aby król ogłosi}

am nestję na wszystkich zbrodniarzy polity

cznych przed przesileniem gabinetowem. Ra

dził również królowi, aby wydał proklamację

do narodu z wezwaniem do zaprzestania gwał

townych walk partyjnych, gdyż ewentualae

zamieszanie w tej sprawie może odsunąć na

dalszą metę odbudowę Europy i przeprowa

dzenie piana Dawesa, wreszcie, ża sprawę

przesilenia należałoby załatwić w drodze kom

promisu.

Wiedeń 31 grudnia.

(PAT.) N. W . Tcgblatt donosi z Rzymu: Po

(onferencji Mussoliniego z królem odbyła się

dłuższa narada parlamentarzystów włoskich

Giolittiego, Oilanda i Salandry. Na konferencji

tej omawiali wymienieni posłowie możliwość

rozwiązania kryzysu włoskiego i stwierdzili,

że jedynem możliwem wyjściem z obecnego

położenia jest utworzenie gabinetu koalicyjne

go. W takim wypadku król powierzyłby utwo

rzenie gabinetu Giclittiemn, zaś teki minister

stwa spraw

zagranicznych i wewnętrznych

objęliby Salandra i Orlando Utworzony w ten

sposób gabinet koalicyjny Giolittiego rozpisał

by natychmiast nowe wybory.

Rzym 31 grudnia.

(PAT) Były premier Salandra podał się do

dymisji ze stanowiska przewodniczącego par

lamentarnej komisji budżetowej. W liście wy

stosowanym do prezydenta Salandra motywuje

ten krok stanem zdrowia. Dymisja wywarła

duże wzażenie, aczkolwiek list Smandry dato

wany jest dn. 25 b. m,, a więc przed ogłoszę

niem głośnego memorjału. Jak podają pisma

ministrowie Sarocchi i De Stefani próbowali

wpłynąć na Salandrę, by cofnął swą decyzję,

Salandra jednak nie dał się odwieść od tego

zamiaru.

Rzym 31 grudnia.

(PAT) Według ostatnich pogłosek w kołach

politycznych ministrowie Casati i Sarocchi po

stanowili wobec stanowiska Salandry podać

się do dymisji. Pogłoski to nie uzyskały ofi

cjalnego potwierdzenia.

Rzym 31 grudnia.

(AW.) Dzienniki włoskie przynoszą szereg

szczegółów projektu reformy wyborczej Mus

soliniego. Projekt przewiduje zwiększenie licz

by posłów z 535 na 560 tak, aby na 50 ty

sięcy mieszkańców przypadał jeden poseł. Pro

jekt przewiduje przywrócenie systemu wybo

ru jednego kandydata na Okręg, zniesienie

wyborów ściślejszych celem uniknięcia kom

promisów, wprowadzenie koperty wyborcze;

i równomierniejsze traktowanie sfer urzędni

czycb,i

Rhforma ro’na i parcelacja.

Warszawa 31 grudnia

(l’ei. wł. W .’1 Prezes Rady ministrów p. Grab

ski odbył dłużizą konferencję z ministrem rol

nictwa p. Kopczyńskim w sprawie noweli do

ustawy o reformie rolaej, oraz w sprawie roz

poczęcia działalności Banku rolnego na terenie

województw kresowych, a mianowicie akcji

parcelacji, która to akcja odbywać się będzie

z pomocą kredytów^ poręki skarbu państwa.

Sprawa opróżnienia KoSonji.

Wyjazd p. Sf. *rabskiego do Rzymu.

Warszawa 31 grudnia.

(Tel wł. W) Poseł Stanisław Grabski wyje

chał wczoraj do Rzymu jako delegat rządu -

dla prowadzenia dalszych pertraktacyj ze Sto

licą apostolską w sprawie konkordatu.

Z ministłirstwa pracy.

Warszawa 31 grudnia.

(Tel wł. W .) Dowiaduję się z bardzo powa

żnego źródła, że wiceministrem pracy i opieki

społecznej będzie mianowany w najbliższych

dniach p. Zapala, dotychczasowy naczelnik wy

działu pracy w województwie pomcrskiem.

Projekt rozwiązania Rad miejskich.

Warszawa 81 grudnia.

(Tel. wł. W) Wobec opłakanego stanu sa

morządów miejskich zwłaszcza w M aiopclsce

i byłej Kongresówce i na wypadek zbyt wiel

kiej zwłoki w uchwaleniu przez sejm i senat

nowych ustaw samorządowych, powstał wśród

czynników rządowych projekt rozwiązania Rad

miejskich w całem państwie, z wyjątkiem wo

jewództw kresowych, oraz rozpisania nowych

wyborów, które odbyłyby się na zasadach de

kretu o samorządzie miejskim, jaki obowiązuje

w byłej Kongresówce i którego moc byłaby

rozciągniętą na cfc}a^pańatwc. RozppriąH^anie

to oczywiście wymagałoby sankcji ciał usta

wodawczych.

Ukraińcy a nąd

Warszawa 31 grudnia.

(AW.) Premjer Grabski otrzymał od zjazdu

delegatów ukraińskiej włośdańsko -narodowej

partji w Kołomyji depeszę z wyrazami ufności

dla polityki rządu.

ftoiszermia *mtsdi:j wojewodów.

Warszawa 31 grudnia.

(PAT). Mając na względzie konieozucść prze

strzegania najściślejszej jednolitości w zarzą

dzeniach władz III i II instancji na terenie

województw wołyńskiego, poleskiego, nowo

grodzkiego i okręgu administracyjnego wileń

sfciego, rada ministrów na posiedzenia dnia

29 bm. powzięła na przeciąg sześciu miesięcy

następujące zasady odnośnie do zarządzeń

władz na terenie wyżej wymienionych wo

jewództw.

1) O ile wojewoda otrzyma zarządzenie władz

centralnych (z wyjątkiem zarządzeń władz

wojskowych i- sądowych), które uważa za od

biegające od linij politycznych wytkniętych

przez władze centralne, względnie za nieko

rzystne ze względu na stan faktyczny, — m oże

wstrzymać wykonanie zarządzeń przy zawia

domieniu o tem władzy centralaej, która wy

dała to zarządzenie i minister-twa spraw we

wnętrznych i winien przedstawić powody, dla

których zarządzenie wstrzymuje. Władza cen

tralna winna zbadać te powody i albo zarzą

dzenie zmienić, albo polecić je wyptłaić.

2) O ija wojewoda uważa, że zarządzenie

władz centralnych może być wykonane tylko

w pewnej części, winien wykonać tylk:o część

zarządzenia, a co do dalszej części postąpić

według tryba podanego ad 1.

3) Wojewoda może wstrzymać wykonanie

zarządzeń władz II instancji, której zakres

działania terytorialnego obejmuje teren woje

wództwa, albo zarządzenia wszystkich władz

I instancji, o ile uważa, że zarządzenia te od

jiegają od linij politycznych wytkniętych przez

władze centralne lub są niekorzystne ze wzglę

du na ogólne linje wytyczne, przy równoeze

snem zawiadomieniu o tem szefa władzy. Wo

jewoda obowiązany jest przedstawić swe po

wody bezpośrednio ministrowi spraw wewnętrz

nych. Właściwi ministrowie winni powziąć

najrychlej decyzję i zawiadomić o tem wo

jewodę.

4) Wojewodowie mają otrzymywać kopje

ogólnych nietechnicznych zarządzeń.

Propaganda bolszewicka.

Gdańsk 31 grudnia.

(AW.) Codziennie odbiorcy tutejszej stacji

radiotelegraficznej otrzymują propagandowe

mowy, wysyłane przez stację moskiewską.

Ostatnie telegramy zawierają groźbę przekro

czenia przez wojska sowieckie granicy pol

skiej i nawołują do rozwinięcia agitacji komu

nistycznej. Te agitacyjne wysyłki organizowa

ne są przez trzecią międzynarodówkę, sub

wencjonowaną dotacjami rządowemi.

Wlsćsń 31 grudnia.

(Tel. wł. G) Londyński korespondent Ecue

Pnie Pressa donosi, iż wbrew zaprzeczeniom

angielskim i francuskim, rząd Stanów Zjedno

czonych jedaak interweniował a mocarstw za

chodnich w sprawie opróżnienia Kolonji. Iai

cjatywa nie została jednak podjętą wobec

Rady ambasadorów, lecz wobec poszczegól

nych rządów sojuszniczych. Ameryka zastrze

gła sobie kroki dyplomatyczne w tej sprawie

i poinformowała te rządy, że kwestja rozbro

jenia nie obchodzi Ameryki, jednak banki

amerykańskie i obywatele amerykańscy, jako

wierzyciele Niemiec, życzą sobie, aby plan

Dawesa został przeprowadzony bez przeszkód.

Wobec tego amerykańscy przedstawiciele usi

łują nakłonić mocarstwa sojusznicze, do zała

twienia kwestji opróżnienia Kolonji w drodze

kompromisu. Prasa angielska donosi, że do

tychczas wiadomość o interwencji Ameryki

w tej sprawie nie została potwierdzoną, ale

bcła polityczne liczą się z możliwością takiej

interwencji.

Podobno Ang!ja wystąp ła z projektem, aby

opróżnienie Zagłębia Ruhry i Kclonji nastąpi

ło w kwietniu lub 1 maja.

(Informacje wiedeńskiego dziennika robią

wrażenie próby wykonania specjalnego nastro

ju wobec Francji. Przyp. Rid).

Londyn 31 grudnia.

(Tel. wł. L) Z Waszyngtonu donoszą, że ko

ła polityczne twierdzą, iż kroki podjęte przez

rząd Stanów Zjednoczonych w sprawia opró

żnienia Kolonji nie zostały przeprowadzone

oficjaluie. Poinformowano tylko mocarstwa

w sposób nieoficjalny, że A meryka interesuje

się sprawą Kolonji.

Wiedań 31 grudnia.

(PAT.) J?ena Pr. Pressa doncsi z Londynu:

Pisma zaznaczają zgodnie, że ze strony angiel

skiej przewidywane jest równoczesne opróżnie

nie Zagłębia Rohry i strefy kolońskiej w kwie

tniu, a najpóźniej dnia 1 maja.

Paryż 31 grudaia.

(PAT.) Ismps donosi, że tekst noty, jaka ma

być wystosowana do Niemiec, będzie przedł.’

żony rządowi

angielskiemu,

belgijskiemu,

francuskiemu,

włoskiemu i japońskiemu do

zbadania. Konferencja ambasadorów

ust,’li

ostateczny tekst noty ca środowem posie

dzeniu.

Londyn 31 g:udnia.

(PAT). Biuro Reutera donosi, że nota do

Niemiec, powzięta na konferencji ambasado

rów, zawiera międźy innemi ustęp, że oku

pacja lewego brzegu Renu jest główną gwa

rancją zupełnego przeprowadzenia trakL-lu

wersalskiego i że alianci muszą w tym punk

cie współpracować, co jest znów gwarancją

dła reszty mocarstw sygnetarnych.

Paryż 31 grudaia.

(PAT) Wobec podanej przez prasę angiels ą

wiadomości, jakoby rzł]d Stanów Zjednoczo

nych wyraził pragnienie kompromisowego za

łatwienia między Niemcami a sprzymierzonymi

sprawy ewakuacji strefy kolońskiej, ze strony

francuskich kół dyplom atycznych oświadczają,

że absolutnie nic im nie wiadomo o tego ro

dzaju intencjach rządu Stanów Zjednoczonych.

W tych kołach dyplomatycznych równocześs:o

podkreślają, że ewakuacja strefy kolońskiej

zależy wyłąęzaie od wykonania przez Niemcy

rozmaitych postanowień traktatowych, i że

w taj sorawie nie może być mowy okompro

misie. Niesłuszne jest też twierdzenie, jakoby

odroczenie ewakuacji strefy kolońskiej moęło

szkodzić gospodarczo Rzeszy. Co się tyczy

pogłosek, jakoby między Herriotem a Cham

berlainem niejako obowiązywała milcząca umo

wa, według której ma istnieć ścisły związ k

między sprawą ewakuacji strefy kolońskiej

a sprawą ewakuacji zagłębia Ruhry, to do

tychczas nic jeszczo tych pogłosek nie po

twierdz’lo.

Ust z’Węgier,

Budapeszt 16 grudnia.

(Od korespondenta Ceasu )

Mowa hr. Andrassy’ego.

—

Zuaczenie legitymi

?,mu.

—

Procesy polityczne.

—

Konfiskata m a

jątku br. Katolyi’ego.

Do najważniejszych wypadków politycznych

na Węgrzech w dniach ostatnich należy prze

mówienie programowo br. Juljusza Andtas

sy’ego wygłoszone do wyborców w Budriuie,

W przemówieniu tem ujął br. Andrassy zasa

dy programu legitymistów stojących na grun

cie nieprzerwanych praw Habsburgów a w szcze

gólności syna Karola IV, Ottona do tronu wę

gierskiego. Wypowiedział się mianowicie prze

ciw organizowaniu odrębnego stronnictwa le

gitymistycznego i czynieniu przez to z legity

mizmu programu partyjnego, a wezwał nato

miast do współdziałania i porozumienia legi

tymistów ze wszystkich stronuictw, w celu

wprowadzenia na tron króla w momencie po

temu odpowiednim. W praktyce to powołanie

uważa obóz legitymistyczny za nieaktualne

w chwili obecnej. To zasadnicze postawienie

sprawy ma jedaak swe znaczenie i w polityce

bieżącej. Oznacza ono bowiem możliwość

współdziałania legitymistów nie tylko znajdu

jących się w opozycji ale i w stronnictwie na

rodowem, gdzie bodaj stanowią większość, ale

gdzie stanowiska swego nie akcentują, oznacza

wreszcie możliwość porozumienia z grupą li

beralno-demokratyczną.

Wszystkie te możliwości wywołują oczywi

ście zaniepokojenie w kołach elekcjonistów,

znajdujących się obecnie zresztą w ostrej wal

ce przeciw gabinetowi, a liczących dotąd na

współdziałanie i legitymistyczuej opozycji. Na

terenie parlamentarnym nie wywołająjednakże

te zmiany poważniejszych przesunięć. Nad

całą po!ityką węgierską zarówno w ew rętrzuą

jak i zewnętrzną panuje bowiem sprawa sa

nacji skarbu, która znalazła ostatnio wyraz

swój we wniesienia przez rząd po raz pierw

szy od czasu wojny budżetu opartego na wa

lucie złotej, do której ostatecznie przejdzie

państwo węgierskie w ciągu najbliższego roku

usuwając stabilizowany zresztą od paru mie

sięcy pieniądz papierowy.

Niemałe znaczenie mają też dwa wypadki

z kroniki polityczno sądowej ostataich tygod ii

Pierwszym z nich jest ostateczne zatwierdzę

aie przez królewską kurję, czyli najwyższy

trybunał, orzeczonej przez niższe instancje są

dowe konfiskaty dóbr hr. Michała Karolyi’ego,

a to ną skutek wniesionego przezeń sprzeciwu

W motywach wyroku stwierdzono, że b. pre

zydent ministrów a później prezydent republi

ki stal się winnym obrazy majestatu i zdrady

stanu i skutkiem tego nie podpadł pod te pa

ragrafy traktatu pokojowego w Triauon, na

które się powoływał w skardze, jako na za

pewniające mu amnestję. W ten sposób więc

hr. Karolyi stracił ostatecznie olbrzymie dobra,

zapewniające właścicielowi potężne stanowisko

w kraju, a mające mu dziś dostarczać środków

do walki z całym obecnym stanem rzeczy na

Węgrzech, który zaciekle i nieustannie atakuje,

atoli bez widoków jakiegokolwiek powodzenia,

Olbrzymi majątek ordynacji Karolyich wraz ze

wspaniałym historycznym pałacem w Buda

peszcie przę]dą częściowo w ręca państwa,

częściowo zaś w ręce dalszych członków ro

dziny Karolyich pozostających na Węgrzech.

D!a wewnętrznych stosunków na Węgrzech

jod;] że donioślejsze znaczenie m a wyrok

nny a mianowicie wyrok w sprawie głośnego

zamachu zeszłorocznego, dokonanego na zebra

nie polityczne radykalnych demokratów w Bu

daoeszcie za strony terorystycznej organizsop

*101". Sprawcy, rekrutujący się z kół skrajnie

nacjonalistycznych, zostali ujęci i postawieni

przed sądem pod zarzutem podłożenia maszy

ny piekielnej, której eksplozja zabiła kilka

osób a kilkadziesiąt porani!a. Po ,długiej a ob

!itej w dramatyczna epizody rozprawie zapadł

wyrok skazujący dwu obwinionych na karę

śmierci, a innych n a wieloletnia więzienie,

*rzeprowadzenia tej rozprawy i zapadły na

niej wyrok jest dalszym krokiem pogłębiają

cym różnice pomiędzy obecnym rządem i po

pierająoem go stronnictwem (zwłaszcza jego

odłamem Lberalnym), a sprzymierzoną z nim

do niedawna grupą nacjonalistycznych *obroń

ców rasy", którzy przeszli obecnie zarówno

w kraju jak i w parlamencie do najostrzejszej

opozycji przeciw gabinetowi i osobie hr.

Bethlena.

Kr.

Eiipja pila «gMia f,m lia

(Ciąg dalizy).

4. Robotnik polski.

Wszędzie, bez zastrzeżeń wszędzie, dyrek o

rowia kopalń niezmiernie cenią robotnika pol

skiego, jego fachowość, jego wytrwsłość i eu

miennfść w pracy. Znam takie kopalnie, które

wyzbyły się innych robotników zagranicznych

po to, żeby miejsce zrobić robotnikom p;il

skim, bo ich pracę cenią bez porównania wy

żej. A taka kopainia Marlea-les-Mines, którą

już m a polskiej ludności 15 000, chce jeszcze

w najbliższej przyszłości sprowadzić najmu.-ej

1500 robotników polskich. Oczywiście także

nie z innego powodu.

Powstaje samo z siebie pytanie: Jak zarzą

dy kopalń odnoszą się do robotników pol

skich ?

Jedno jest pewue i na tym jednym puuk:;!e

wszystkie kopalnie są zgodne: wszyscy dyrek

torzy pragną usilnie zatrzymać robotników

polskich, pragną, aby nasi robotnicy pozostali

we Francji. Chcą mieć z nich dobrych robo

tników. Do tego jednego celu dążą wszyscy

bez wyjątku. Ale metody, których używają do

teg) celu, różnią się bardzo, tak bardzo, że

prawie każda kompanja ma iuuą. Jsdna ma

toda polega na tem: dać robotnikom polskim

wszystko, co ich zadowoli, aby czuli się u sie

bie, a zatem dać im wszystko, co słuszno

l) pnd względem inaterjaloym a) płacę spra

wiedliwą, b) mieszkanie dobre, c) ogródek pod

mieszkaniem 2) pod względem kulturalnym

zaspokoić ich potrzeby a) religijne, dając im

księdza polskiego, b) intektuftlue dając szkołę

polską, ochronkę, c) organizacyjna zostawia

jąc swobodę stowarzyszania się. W północnej

Francji widzę jedną tylko kompanję, która

w całej pełni t-=j metody się trzym a -

to dy.

. *i;s*«»

e iTrtWifni tj w nt0^

—

§fitmtr pojedynczy f lS Ł gr.

rniDiiiAii nie,,,

w lnł,T!,*«i^«.

-rrr

iMlMnNMa i« fcu

3Zł,4ugr.

w Połać*

3,,80 ,,

4,,20,,

*c?Ka.Wftai s=

W WARSZAWIE: Siar* «tte% aikto

ajjcs Witta% !8,

«tfk*;...; w *wŁ. mt

MBMMŃp «etfceifo m

,r,m,

gesaj, «7*0*7, ;tom?Bkowoat 15 g. Mte«ria»o ed miejsc, wierna

?,° »Ł^ ,m uBlkat? haadlowep,krote. łte *.falite.;

ranrayi»fc^cm,^atyprjwtee,gęby1

35 ar. ad «**j,«*w!erw» »lUmetrewef* (te» p * » » «

Jate* »fcq*to»*«a»ą«*gr»««»» o 100*1. « « m (tey powyższeobowięmją«4 a,,j» ambrnyora«M Mte

Z» 4»rmioow* mmMMeseałe »glon«« Administracja *i« odpowiada.

Ogfcezenia przyjcsują: w K rak o w ie wfcysUdta biura dzion)ków i ogłoszeń.

W Wermwle Reklamapo!rt:aJaasa10,K.Mona Marszałkowska184;L-it. MetzliSU A fanŁ

kowska ISO; L Baehweitz. Marszałkowska 180, B, Budjweitą, Fredry i. T. Pietraszek, Marszałkowska 11K

Wielkopolska agencja reklamj Krakowski* Przed mił/,eie 71, Unger, Senatorska 12, M .J . Freid, Rjm aiak a l ?

L Bzteinglaa, Swiętojerska 3 i , J a a Apte, Z ieln a M , Międzynarodowe binro ogłoszeń G a le ry a l rk imTithtg?

A. Fischer Marszałkowska 119, J. Librod, Msrazalkowska113; w P oznania Polska agencja reklamj »Pa?l

Rycerska 8, Wielko?, agencja reklamy, Gwarna 19; er W iln i e S. Jutan, Niemiecka ń, Isnkowki-G ralow zkŁ

Wielka 98; w e Lwowie St Sokołowski, biuro dzienników H. Buehstab, M. BrHck; w e W fed rta

R. Mosse. M. Dukes N achŁ Haasenstein et Fogler, H. Schalek, Bock et Uerzfeld, H. Braoa, i DiuinenberŁ.

J. Rafael, Oest. AnzeigeGes. *Ifra. Wollzefle12, »Ingts. FraazJosefKai 7, w B e rlinie »Ala. Krausonstr. tX

L i s t y z pieniędzmi i p r z e k a z y pieniężne n a prenum eratę i ogłoszenia przyjmuje Administracja »C**aa»

W Londynie Agence Havas Cheapside; W Paryżu Agence Maras, Place de la Bowna

Rekluraacye nleopieczętowane nia podlegają op!acie pocztowej.

nieopłaconych nie przyjmuje się. Rękopisów nie *wraca te

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 50 gr.

AArea Rcd;ofcey* i Adsaliaisimcy! uL Łw.Tomasz* Nr. fjf*« .

K*L

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu