Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 572 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nw 252

Kraków, Sobota 4 Listopada 1905.

Rocznik LYIII.

CZAS

(H,yd»s*ie nieosorae),

Rozczarowania potęgi.

Niezadowolenie z innych i ze siebie, po

łączone z przeświadczeniem o swej potę

dze, oto usposobienie chwilowe kierujących

kół niemieckich i władcy. Niemożność u

życia mocy jest przykrem i draźniącem

uczuciem. Doznaje go największa na sta

łym lądzie potęga wobec wyspiarskiej An

g lii— i cesarstwo niemieckie uznać musi

swoją wobec niej bezsilność, podczas gdy

ona może zadać mu dotkliwe, nie pomszczo

ne ciosy. Stąd nietylko niższość Niemiec

w spółzawodnictwie z Auglią, ale także, co

bardzo jest w tej chwili ważnem, jej ha

mujący wpływ na jego przewagę. Dołączają

się do teg o przykrości, których usunąć,

rozczarowania, których zażegnać nie można,

przy pełnej świadomości swej wyższości,

zarazem jej bezużyteczności.

Obsadzenie tronu norwegskiego przez ks.

Karola duńskiego, zdaje się być jednem

z takich rozczarowań chwili obecnej. U cho

dzi ou bowiem i uchodzić musi wprost za

kandydata angielskiego, a w Berlinie kwa

śno-słodko uśmiechają się, tem więcej, iż

przemyśliwano o koronie norwegskiej dla

jednego z książąt, jeżeli nie pruskich, to

niemieckich. Tymczasem przyszły król nor

wegski jest zięciem króla angielskiego,

podczas gdy przyszły król szwedzki oże

niony jest ze synowicą króla Edwarda, a

król duński jest tegoż teściem, dziadkiem

zaś przyszłego króla Anglii. A te związki

rodzinne mają niewątpliwie, co się tyczy

Skandynawii i jej stanowiska wobec Nie

miec, polityczne znaczenie. —

Nawet spra

wa dziedzictwa Lippe - Detmold zgotowała

rozczarowanie, gdyż najwyższy w niej try

bunał uznał prawo dziedzictwa hrabiów Bie

sterfeld do księstwa; a jak wiadomo cesarz

Wilhelm oświadczył się był bardzo szum*

mnie za Schaumburgami, bezpośrednio za

własnym szwagrem. Teraz zaś po zapadłym

wyroku wysłał znowu kwaśno- słodki tele

gram gratulacyjny do obecnie panującego

hr. Biesterfeld,

Większe zatem i mniejsze rozczarowania

potęgi złożyły się ua dwukrotny wybuch

żółci cesarskiej w mowach drezdeńskich i

z powodu odsłonięcia pomnika Moltkego.

Jednym z przeciwników polityki niemie

ckiej j est obecnie lord Landsdowne; na

daje mu to pewną wydatność, uwidocznioną

oskarżeniami i nienawiścią strony rozcza

rowanej. Głowa historycznego rodu Fitz

maurice, jest on piątym margrabią Lsnds*

dowue, dwudziestym szóstym baronem Ker

ry i Lisenau od 1181. Urodzony z Fran

cuzki, córki hrabiego Flahaulf, ożeniony

z lady Hamilton, córką ks. Abercorn, liczy

lat sześćdziesiąt jeden; pierwszy raz wstą

pił do rządu jako członek gabinetu Glad

stoue’a w 1869 r., następnie w różnych in

nych liberalnych zasiadał jako podsekre

tarz wojny lub Indyj. Był gubernatorem

Kanady i wice-królem Indyj. Skoro Glad

stone przyjął w sprawie irlandzkiej zasadę

home-rule, Landsdowne wraz z ks. De

vonshire i Chamberlainem przystąpił do

koalicyi liberalnych unionistów z torysami.

Podczas wojny z Boerami był ministrem

wojny, i jemu, zapewne niesłusznie, przy

pisywano powody początkowych niepowo

dzeń, zatartych najzupełniejszym odwetem.

Po śmierci Salisbury’ego został ministrem

spraw zagranicznych i przewodniczył zna

cznym układom, że wymienimy porozumie

nie z Francyą i traktat z Japonią, pod

czas gdy jednocześnie polityka angiel

ska przybrała antyniemiecki kierunek.

—

Lord Landsdowne jest bogatym; po

siada przeszło stotysięcy morgów w An

glii, Szkocyi i Irlandyi, oraz Bowood, j e

dną z rzadkich dziś w Anglii własności

leśnycb. Landsdowne-Hotise w Londynie,

jest wspaniałym pałacem, w którym znaj

dnje się słynna galerya obrazów i jeden

z najznakomitszych zbiorów rzeźb, których

znaczna część pochodzi z willi Hadryana

w Tivoli.

Oceniając należycie przeszkody, które po

lityka, prowadzona przez tego wielkiego

pana, stawia przewadze niemieckiej, i roz

czarowania, których jej nie szczędzi; nie mo

żna dowierzać bezwzględnie jej skutecz

ności. Cesarstwo niemieckie nie przestało

być groźną potęgą, która może zgotować

nietylko rozczarowania, ale srogie niespo

dzianki; bo jest potęgą, przez swoją wyż

szość wojskową bezwzg;lędną, a także wzglę

dną wobec niedostatecznego uzbrojenia i

stawianych mu wewnętrznych przeszkód

lub rozprzężenia innych armij; bo dalej

jest potęgą lepszem od innych społe

czeństw zdrowiem, a ma względnie mniej

destrukcyjny, więcej patryotyczny socya*

lizm niż Franeya, gdzie obrzydliwe urzą

dza on przeciw wojsku, zatem przeciw o j

czyźnie, propagandy, i mniej doniosły i nie

bezpieczny niż w Rosyi, gdzie odniósł on

pełne tajemnic zwycięstwo, którem wedle

zasag strategii^ nie zadowalnia się, lecz

chce je wyzyskać dla zupełnego zgniece

nia wroga.

W walce z istniejącym porządkiem rze

czy w Rosyi mogła być wspólność między

wolnomyślnymi i radykałami, między szlach

tą a rewolucyonistami, między mieszczań

stwem a socyalistami, między inteligencyą

a terorystami; lecz z chwilą pokonania go,

rozejść się muszą te obozy i nie mogą po

rozumieć się co do zużytkowania wygra

nej. Do nowego sposobu, którego użyła

rewolucja, jawnie lub cicho, przyłączyły

się wszystkie odcienia, i okazał się on

skutecznym. Władza, zmieniając pospiesz

nie program, ogłoszony przed dwoma mie

siącami, kapitulowała. Nie instytucye, które

nadała, lecz jej przegraną obchodzi na uli

cach zwycięska rewolucya przy powiewie

czerwonych sztandarów i odgłosie Mar

sylianki, którą wielki despota Aleksan

der III wprowadził do Rosyi, wysłuchaw

szy jej, stojąc-, z namaszczeniem w Kron

stadzie podczas odwiedzin floty francu

s kiej. I przy odgłosie Marsylianki upadł

nareszcie jego złowrogi doradca i przed

stawiciel religijnego i politycznego bizan

tynizmu, Pobiedonoscew!

Wśród anarchii bezprzykładnej, wywoła*

uej przez nieporadność rządu biurokraty

cznego i przez bezwzględoofi nietylko re

wo lucji, ale także szumowin społeczeń

stwa, dotąd jeden tylko człowiek zwraca

na siebie uwagę i budzi już onieśmielone

nadzieje. Witte miał odwagę podjąć się

zadania; to nie wszystko zaiste, ale to już

co ś! A przecież porównują go z ministrem

finansów Ludwika XVI Neekerem i to sa

mo wróżą mu ostateczne niepowodzenie.

Że jednym i ważnym powodem przeraże

nia w Peterhofie, oraz równie niechętnie

podpisanego, jak niejasno na prędce napi

sanego kapitulacyjnego manifestu, było tak

że zerwanie już ukończonych układów o

wielką pożyczkę — to nie jest wątpliwem.

A zerwanie było tem donioślejszem, że

syndykat jest wyłącznie chrześciańskim.

Różnorodność powodów, chaotyczność i

niejasność wypadków, bezradność władzy;

nienasyconcść rewolucyi, zagmatwanie naj

dalej idących dążeń, bez dobrego określe

nia ostatecznego celu — wszystko to nie

pozwala wróżyć rychłego zajęcia przez

Rosyę odpowiedniego jej przeszłości stano

wiska w Europie. Podczas tego podwójua,

na początku wskazana wyższość Niemiec,

jest rzeczywistością, a dołącza się do niej

i to, że kiedy dwaj sąsiedzi przebyć mają

dopiero chorobę powszechnego głosowania,

one już z nią oswojone, potrafiły o.przeć

się i zaradzić jej możliwym, zgubnym sku

tkom. A wiele tu zależy od obchodzenia

się umiejętnego z chorobą. I dlatego, pod

czas gdy na ulicach brzmią okrzyki na

cześć powszechnego głosowania, liberalizm

drży z przerażenia, aby ono nie zwróciło

się w wielu miejscach pi^aiw niemu, na

korzyść stronnictw zachowawczych i kato

lickich.

Od przewagi niemieckiej, od zewnętrz

nej i wewnętrznej uadsiły cesarstwa nie

mieckiego, zawsze ua stałym lądzie ocze

kiwać można, pomimo Anglii i rozczarowań

potęgi, a może właśnie z ich powodu, wszel

kiego złego, i to prędzej, niż zapobieżenia

mu przez koalicyę przyszłości.

Socyalistyczny postulat.

Mamy przed sobą widowisko forsownego fa

brykowania ,,żywiołowego ruchu0 za powszech

nem głosowaniem w Austryi, demonstrowania

wobec społeczeństwa, parlamentu i rządu , że n a

deszła chwila, w której ten postulat reprezentnje jnż

vis major w grze sił i prądów socyalnycb. Hi

storya obecnego rucha wykazuje trzy jego stadya

i formy. Pierwsze stadynm , po odrzucenia pro

gramu bar. F ejerrary ’ego przez Koronę’— forma:

pochody do sejmów, deputacye do naczelników

władz krajowych. Drogie stadyum, po przyjęciu tego

programu przez Koronę — forma: strajk jeneralny

w perspektywie. Trzecie stadynm, po manifeście

konstytucyjnym w Rosyi — forma: mobilizacya

nlicy i marsz ku rezydencyi cesarza w Wiedniu.

Szybkie dojście do ultima ratio wszelkiego ra

dykalizmu, do walki ulicznej i do krwi przelewa,

świadczy o sztuczności całego ruchu, a jnż z pe

wnością dwóch pierwszych jego form. Albowiem

n ikt nie wątpi, iż nrzeczywistnienie postulatu so

cyalistycznego w czasie między *imponującymi°

swym spokojem pochodami do Sejmów, a czwart

kową awanturą na Ringstrasse, było fizyczną

niemożliwością.

Nazywamy postulat ten socyalistycznym, aby

nie dopnścić do u trw alenia się szerzonej przez

Arbeiter Zeitung i wszystkie jego przekłady na

języki *krajowe° legendy, iż powszechnego p ra

wa głosowania dom agają się wszystkie Indy i

wszystkie stery społeczne w Anstryi. Cyfra 155

posłów (n a 4 2 5 !) głosujących za nagłością wnio

sków wyborczych w Izbie, jest jako argument

humbngiem bardzo przeźroczystym. Dość powie

dzieć, że niemiecka partya Indowa, lwia część tej

większości, glosowała za nagłością pod warun

kiem, iż pewszechne prawo głosowania nie przy

niesie Niemcom straty w ich stanie posiadania,

czyli głosowała za kwad raturą kola, której pp.

Adler i Pernerstorfer nie zdołają rozwiązać. Mło

doczesi zaś przedstawiali w Izbie partyę morituri

i oświadczyli się za powszeehnem głosowanie»

w przekonaniu, że i bez zmiany prawa wyborcze

go przepadną przy wyborach. Jest to polityka

desperacyi, nie m ająca nic do czynienia z poli

tycznem przekonaniem.

Tego ostatniego nie odmawiamy seeyalistom,

ale właśnie dlatego nazywamy cały *rnch ży

wiolowy° po imienia: agitacyą jednej jedynej, ze

wszystkich partyj politycznych w Austryi najsłab

szej, w Galicyi wprost znikomej partyi socyali

stycznej. 0 tem trzeba pamiętać, oceniając praw

dziwą, rzeczywistą siłę prądu wyborczego, a nie

tylko jego kształt i resonans. Dlatego to w Kele

sejm ewem polskiem podniósł się właściwie tylko

jed en głos, afirmujący swą wiarę we vis major

tej agitacyi, a przypuszczamy, źe i ta wiara była

graeea fides.

Ale prąd, dziś pód względem zewnętrznym

słaby, mógłby już jutro nabyć rzeczywistej siły

w dwóch wypadkach: w razie wewnętrznego

swego uprawnienia, a w brakn tego w razie sła

bości i chwiejności jeg o przeciwników, w razie

ulegnięcia hypnozie demonstracyj nlicznycb.

Wewnętrzne uprawnienie obecnego ruchn ma

polegać na przebiega rzeczy w Węgrzech i w Ro

syi. W każdym zaś razie nagłe wypłynięcie ak a

demickiego po ostatnie miesiące w Anstryi postu

latu socyalistycznego n a widownię kwestyj aktual

nych, łączy się najściślej ze sformatowaniem pro

gramn bar. Fejervary’ego i z zapowiedzią pow

szechnego głosowania w Rosyi. Widzimy więc,

że a contrario żądanie tej *reformy° wyborczej

n i e wypłynęło z żadnej, bezpośrednio odczutej po

trzeby społecznej w Austryi, lecz z wypadków

zewnętrznych. Jnż to cbarakteryznje jego socyalną

wartość.

Poza tym decydującym względem, musimy je

dnak stwierdzić jeszcze następujące okoliczności:

Powszechne prawo głosowania na Węgrzech jest

absurdem i nie przestaje niem być przez to, że

znalazło miejsce w programie rządowym. Z tego

ostatniego faktn wynika tylko, że program rządo

wy węgierski jest absurdem, o czem ogromna

większość myślących lndzi w Anstryi ani chwili

nie wątpiła. Absurd zaś nigdy nie może być po

litycznym *precedensem° n a seryo.

Jeszcze na niższym poziomie znajduje się po

stulat powszechnego głosowania w Rosyi! Tego

już nikt, mimo akademickiego uznania w mani

feście cesarskim, a a seryo nie bierze, nawet

Arbeiter Ztg. Austrya zaś nie ma najmniejszego

obowiązku naśladowania wszystkich absurdów,

jakie gdziekolwiek kiedykolwiek zostały lub będą

popełnione.

Na tem jed n ak nie keniec. Pomysł p. Kristoś

fiego, węgierskiej kopii p. Steinbacha, polega na

próbie zwalczenia szowinizmu narodewego rady

kalizmem społecznym. Jestto więc — bardzo nie

fortunny i lekkomyślny — pomysł wyjścia z o

becnej sytuacyi parlamentarnej, jest niezręczną i

nieskuteczną fintą przeciw koalicyi, nie wyniknął

zaś wcale ze szczerego przekonania e wewnętrz

nej wartości powszechnego prawa głosowania.

—

W Austryi przeciwnie sytnacya parlamentarna,

która od rokn bardzo znacznie aię poprawiła, nie

tylko nie wymagała tego rodzaju *ratunku° , ale

wymagała właśnie nieporuszania spraw tego po

kroju. I dziś jeszcze położenie wewnętrzne w A u

stryi nie potrzebuje żadnych radykalnych leków,

o ile go w parlamencie nie zepsują — właśnie

socyaliści.

W Rosyi zaś odbywała się teraz wielka walka

o wolność, w której brały ndział wszystkie war

stwy społeczne i odmęty tej walki wyrzuciły u*

chwilę na wierzch między innemi także socyali

styczny postulat powszechnego głosowania — ob

jaw bardzo naturalny, ilo że w walce brał mię

dzy innymi także udział proletaryat robotniczy,

powtarzający zawsze i wszędzie międzynarodowe

hasła soeyalistyczne.

A w Anstryi? P. Pernerstorfer, posłując nie»

dawno na zjazd socyalistów niemieckich, oświad

czył im, że w Austryi panuje wolność, jakiej na

wet Anglia nie posiada. Jeszcze onegdaj, na go

dzinę przed rozlewom krwi na Ringstrasse, po

wtórzył socyalistyczny przywódca ten aforyzm na

zgromadzenia robotniczem, stwierdzając, że w An

stryi istnieje iście angielska wolność zgromadza

nia się. I ma słuszność najznpełniejszą. Słowa:

Freiheit wie in Oesterreicht straciły dawno swą

ironiczną ceehę, a stały się wobec najskrajniej

szej nawet agitacyi socyalnoj i politycznej praw

dą zupełną, prawdą dla zwolenników ładn społe

cznego nieraz niepokojącą.

Dlatego basło powszechnego głosowania w An

stryi nie jest, jak w Rosyi, odruchem gnębionej

od lat dziesiątek ludności, protestem ciemnego in

stynktu przeciw strasznemu uciskowi, okrzykiem

niewolnika, zrywającego pęta — jest czystą kal

turą agitacyi wyborczej, kalkolacyą mandatową

przywódców - nie wypłynęło z bólu społeczeń

stwa, lecz z rachunku partyi.

Tak wygląda wewnętrzne uprawnienie najnow

szego postulatu socyalistycznego w Austryi, naj

LAFCADIO HEARN.

KOKORO.

(2»)

(Ci?g dalszy).

Duchy przodków.

Fakt, że cześć dla prz odków istnieje jeszcze

między cywilizowanymi ludami w pewnych nie

wpadających w oko formach, nie jest jeszcze tak

powszechnie znany, aby wykluczyć zarzut, iż rasa

niearyjska, która wykonuje taki prymitywny kult,

stoi w istocie na prymitywnym stopniu religijne

go myślenia. A jednak badacze Japonii wypowie

dzieli ten pospieszny wyrok i oświadczyli, że nie

są w stanie pogodzić sukcesu postępowego sy

stemu wychowania w Japonii z istnieniem kultu

przodków. Dlaczego podstawy szyntoizmu ostały

się wobec wiedzy współczesnej ? dlaczego ludzie,

znani jako uczeni-specyaliści, modlą się do ołta

rza p rzodków, albo też w świątyni szyntoistycz*

nej? Czyż to wszystko nie jest raczej konwencyo

nalnem zachowaniem form, niż samej treści reli

gijnego uczucia ? Czy z dalszym postępem wy

chowania szyntoizm nie musi zniknąć nawet w ta

kiej postaci ceremoniału ?

Tymczasem ci, którzy rzucają takie pytania,

zapominają, że szyntoizm da się pogodzić z wy

nikami wiedzy współczesnej i nie wchodzi w ko

iizyę z hum anitarnymi poglądami na sprawiedli

wość. Podobnie zaś, jak buddystyczna nauka o

Karma, przedstawia niejedną interesującą analo

gię z teoryą dziedziczności, analogię, która wy

kazuje, iż stsyntoiam zawiera w sobie element

prawdy, i to wcale głęboki. Elementem tym jest

właściwe szyntoistom wyobrażenie, iż świat istot

żywych jest kierowany i opanowany przez świat

umarłych.

Podstawę tworzy zapatrywanie, iż każdy im

puls i każdy czyn ludzki jest dziełem ]akiegoś

bożka i że wszyscy zmarli stają się bożkami.

Należy jednak stwierdzić, że słowo kami, acz

kolwiek tłómaczy się je na języki europejskie jako

»bóstwo«, »boskość« i »bóg«, w rzeczywistości

nie posiada znaczenia, łączonego z temi pojęciami

przez człowieka zachodniego. Niema naw et takie

go znaczenia, jakie łączyli z tym terminem Grecy

i Rzymianie. W yraz ten w znaczeniu świeckiem

oznacza to, co jest »nad nami«, »podniosłe«.

—

W sensie religijnym oznacza ducha ludzkiego,

który po zgonie doszedł do nadzmysłowej po

tęgi. Zm arli są dla Japończyka »siłą nad nami«,

»wzniosłymi« kami.

Jest więc to pojęcie, bardzo zbliżone do spiry

tystycznego poglądu na duchy, tylko że idea

szyntoistyczna nie jest demokratyczną w całem

znaczeniu słowa. Kami są to duchy o bardzo ró

żnej powadze i władzy, duchy należące do hie

rarchii nadziemskich, odpowiadających hierarchiom

dawnego społeczeństwa japońskiego. Wyższe nad

żywych w niejednej mierze, duchy te podlegają

żywym o tyle, ii żywi mogą sprawić im przyje

mność lub nieprzyjemność, mogą ucieszyć lub

obrazić, a naw et polepszyć ich położenie w pańs

twie duchów.

I dlatego zaszczyty, przyznawane Japończykom

po śmierci, nie mogą być uważane za jakieś ho

kuspokus, lecz są w istocie czemś rzeczywistem.

W tym roku na przykład wielu polityków i ofi

cerów otrzym ało po śmierci awans do wyższej

rangi. Niedawno właśnie wyczytałem w dzienniku

urzędowym , iż »jego cesarska wysokość raczył

nadać jenerał* majorowi baronowi Jamane, który

niedawno um arł na Formozie, pośmiertny order

wschodzącego słońca drugiej klasy.«

Takie akty

woli cesarskiej nie mogą być uważane za prostą

formalność, albo za uczczenie pamięci dzielnych

patryotów; nie można także sądzić, iż chodzi tu

taj o wyróżnienie rodziny zmarłego. Odznaczenia

takie wypływają wyraźnie z ducha szyntoizmu i

wskazują na głębokie uczucie związku między

światem widzialnym a niewidzialnym, które to

uczucie stanowi szczególne znamię Japonii. Dla

Japończyka zmarli nie mniej istnieją w rzeczywi

stości, jak żywi. Żyją codziennem życiem ludu,

dzielą jego drobne radości i smutki. Uczestniczą

z wysoka przy ucztach familijnych, czuwają nad

dobrobytem domu, są świadkami szczęścia swych

potomków i cieszą się niem. Są obecni przy ob

chodach publicznych, przy wszystkich uroczysto

ściach religijnych szyntoizmu, przy zabawach woj

skowych a przedewszystkiem przy uroczystościach

urządzanych specjalnie dla nich. I Japonia wierzy

powszechnie, że duchy te odczuwają radość dzięki

darom , jakie im się składa i dzięki zaszczytom,

jakich doznają.

Do szkicu tego będzie dostatecznem, gdy przyj

rzymy się kamim jako duchom zmarłych, nie p ró

bując odróżniać ich od pierwotnych bożyszcz,

o których szyntoizm prawi, że stworzyły Japo

nię. Z tą ogólną interpretacyą po)ęcia kami, wra

camy do wielkiej idei szyntoizmu, iż wszyscy

zmarli bawią na ziemi i nietylko panują swym

wpł:wem nad myślami i czynami człowieka, lecz

także nad przyrodą. »Oni to określaią — pisał

Motowori — zmianę pór roku, zmianę wiatru i

deszczu, szczęście i nieszczęście państw i jedno

stek Są to, jednem słowem, niewidzialne siły,

działające poza wszystkiemi zjawiskami.«

Najbardziej intarasująaą tso ry ą zasadniczą tego

starożytnego spirytyzmu i spirytaalizmu jest to,

że impulsy i czyny ludzkie odnosi się do wpły

wu zmarłych. Z hypotezą tą wiedza współczesna

musi liczyć się o tyle, o ile liczy się z doktryną

psychologicznej ewolucyi, według której każdy

żywy mózg uważanym jest za strukturę, zbudo

waną przez niezliczone zmarłe byty, charakter

zaś ma być mniej lub więcej dużą sumą, niezli

czonych minionych eksperyencyj dobra i zła. Kto

nie zaprzecza psychologicznemu dziedziczeniu, nie

może też zaprzeczyć idei szyntoistycznej, że im

pulsy, uczucia i wyższe zdolności rozwinięte przez

uczucia, w rzeczy samej są utworzone niejako

przez zmarłych i przez nich na nas przeniesione

i że nawet ogólny kierunek ludzkiej pracy ducho

wej określa potęga szczególnych tendencyj, które

na człowieka przeszły.

W tvm to sensie zmarli są w Japonii kami.

Wszystkie czyny ludzkie są przez nich kierowa

ne. Mówiąc przenośnie, każdy intellekt jest świa

tem duchów, duchów nieporównanie liczniejszych

niż uznane miliony wyższych szyntoistycznych

kami. Zaludnienie komórki mózgowej przez du

chy zm arłych przewyższa jeszcze średniowieczną

fantazyę scholastyków, którzy dociekali, ilu anio

łów może tańczyć na główce od szpilki. W je

dnej, małej, nikłej komórce skupia się całe ży

cie rasy, suma minionych uczuć z lat milionów.

Cóż nam mówi teory a szyntoistyczna o złych

ludziach i złych czynach? Motowori odpowiada

na to, jak następuje:

»Gdy tylko ziajdzie się na świecie coś złego,

należy to przypisać wpływowi złych bogów, zwa

nych »bogami przewrotności.« Potęga ich jest

tak wielka, że bogini słońca i boźek-twórca nie

są często w stanie stawić jej tamy. Tem mniej

może oprzeć się ich wpływom istota ludzka.

Szczęście złych i *łaszozęśaie dobrych, to, co wy

daje się sprzecznem z potoczną sprawiedliwością

tłómaczy się tem właśnie.«

Wszelkie złe czyny pochodzą przeto od złych

bożków i pod ich wpływem się spełniają. Źli lu

dzie mogą stać się złymi kami. Jest to proste i

zrozumiałe. Ma się rozumieć, że nie wszyscy lu

dzie, którzy zawinili złymi postępkami, muszą

stać się koniecznie »bożkami przewrotności«, o

czem później. Wszyscy jednak ludzie, źli i do

brzy stają się po zgonie kami, czyli duchami, któ

re mają wpływ. A wszelkie złe czyny są rezulta

tami złych wpływów.

Otóż ta nauka zgadza się z pewnemi doktryna

mi o dziedziczeniu, że mianowicie to, co w in

tellekcie ludzkim najlepszem jest dziedzictwem po

najlepszych z pomiędzy przodków. Złe, spada

sukcesyą po naturach, w których przeważało złe.

Uczucie etyczne, rozwinięte przez cywiltzacyę,

wymaga, aby człowiek zwiększał szlachetne siły,

przekazane mu przez zmarłych, a zmniejszał siłę

dążności przeciwnych. Człowiek jest zobow iąza

ny czcić dobre kami, być im posłusznym i wal

czyć z »bożkami przewrotności«.

Etyczny zarzut przeciw szyntoizmowi w tem

się streszcza, że zarówno złe, jak dobrą kami

mają doznawać czci«. Tak jak mikado błagał bo

gów ziemskich i niebieskich, tak lud jego m odlił

się do dobrych, aby ubłagać ich błogosławień

stwo, a spełniał obrzędy na cześć złych, aby od

wrócić ich niezadowolenie... Ponieważ zaś są do

bre i złe bogi, przeto konieczna zyskać sobie ich

przychylność ofiarowaniem smacznych p otraw ,

przy muzyce fletu i harfy, z tańcem i śpiewam

i czynić wszystko, co się da, aby nastroić je przy

jaźnie«.

(Ciąg dalszy nastąpi).

,,OSA*** wyekodni z wyjątkiem dm po niedaleki i iwięteoh uroczystych dwa razy dziennie, a mianowicie

o goazuue 6 rano i o «rodzime 6 WWeorem

** ^^et«l^i»ltwU*4w"tuwowIi *rrazta’jSa i *’

* Ichcłoo«tt«ęc, I . Bichitak.

q,lc*

* Tnmwie, luisztwłe, lit!e, Rowya Są«» ni permie w ttfęęcnH Mejtwej.

PKENUMSJKATA WTNOgl;

W Krakowie w miejscu.

"VfcT*

: siss 8SS }S:?1*1

; do \n och, Francj% Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Tnreyi 56 *° " "

14*°"°

6kłw60^

i innych p uistw. należących do związku pocztowego . . \

64 koron

16 koron Ckor. -

Osobna prenumerata na wydanie*poranne wynosi wieaięcenie a przesyłką pooatową f koroną

» ,i»»

hal., w miejsca i z odniesieniem do domu 1 korono.

Oddzielny Nr wydania porannego w Krakowie po 4 hal,, a wieczora, po 20 bal.; z przesyłka nocatowa M koi

8ię*ylkoOA1do ootatniegodn’)awmie^cr-Tl^TS^MjhSi

fCamTs?I?mhnw?fn* prenumeratę i ogłoszenia (inseroty) uprasza się nadsyłać fra n c o do AdodnictaMOl

*y»0|W*«nętotyan« ni^odiegałą opłacie pocitowąj. U M m njfr% k

*owanj,art nie prayjma}t się. -

Jłfkapuóm nadsyłanych me zwraca aię.

Pronumoratą prayjmn|ą i Admhsfetraoym Omam* w Krokow!o i waędy piinliui

M iejsco w ą pren um erato księgarnia 8. A. Krayżanowskiege, handle- St. Karlińskiego w SukiennMaok.

H. Kretschmera, Rynek 10, Biuro dzienników Hepoasa i Salomonowej, GlSam a t rafika w Rynku głównym.

O głosze n ia przyjmuje się za opłatą od wierzza petitem » pierwsiy rai *0 kaL, za każdy Metepaf

no 10 hal.; układ tabelaryczny, cyfrowy, tkcap!ik ew aey , pierwmy rac pe 40 kal., następny pe lÓ W

N a d e s ł a n e (na trseeiej stronie) ed miejsca wierszu drnkiem petitowym 60 k alemy za k aMy ran.

Ogłoszenia i pronumoratą prsyjmąją: w« Lwowie biura dzienników L.Piękna, A.Oimewnkłeee

St. Sokołowskiego, K. Buckatahs: w Jaroałnw lu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturaleki lhwee

* Przemyślu A. Juszyńiki księgarnia kolejowa, D. Heszeles; w R zeszow ie M. Weintmek’

w Stanisławowie Jasielski i »p.; w Tarnow)o M. Bockach; w Tnrneoolu C Halieem!

w P aryżu wyłąosuio p. W. Kaczkowski, 14 Citó de Trevi»e; w Wiedniu Haasenstein k Togier (takto

w Hamburgu, Frankfurcie u. M

...

Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu) A. OaneUk R, Meute rinkóa

w Berłinie, Hamburgu Mon aehiua i Neryssbordzej, 8 . SchaJek. M. Dnkaa. i . Iłne’ntknni B Fitod!

(tyike prenumeratę 11 Oołdesheódt h Owmp.); w FreoM w roie n. M O. L, Denko k Ommp.

ggr IbMdąntasądon deptam*ią48M.

"18*

MMMM MOAKOfti o!, *w. Yemaoaa Mr 88.

TeMooMrM,

1 of 8 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction