Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 674 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Kraków, Środa 6 Marca 1912.

Rocznik LXV.

Wydanie popołudniowe.

przyimują: Adminurtraeya Czasu w Krakowie iurzędy pocztowe. Miejscową pre

m i n t e r a ię kaięg. S. A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego, tra/ika w Sukiennicach, Biuro dziew

H ° ^ a i Salomonowej, Trafika. We Lwowie ,,Czas41 Jest U nabycia w biurach tflici. A

BltirwtŁteft

s. stMfawskiegt, K. Buchstaba, na stacyach kolejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaśle, Iłowym Sącza aa ptrmk

k0.,e)°w«i. tudzież na innych główniejszych stacyach u portyerów kolejowych.

Leny o g ło szeń , od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny po 15hal.: układ tabe

laryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 haL, następny po 15 hal. )N ad esła n e i Nekrologia

od miejsca wiersza drukiem petit. 00 hal. za każdy raz. G ło sy p ub lic z n o śc i po 2kor.; koimmlkatj handlowa

po kronicei pe*dzialeekonomicznym; komunikatyprywatne, śluby, zaręczyny itp. po 1kor. od miejscawiersML

Ogłoszenia i prenum eratę przyjmują: we Lwowie biura dziennikówL.Plolma, A. Olszewskiego,

bt. Sokołowskiego, K. Buchstaba; wJarosławiu Biurodzienników; wPodgórzu Poturalski; wPrze

myślu A. Juszynski księgarnia i E. Biilet; w Rzeszowie M. Weintraub; wStanisławowie Jasieł

o’r

j Hockach, O. Haut; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie

C*h

c 14 Citó de Trevise; w W ie d n iu Haasenstein d Vogler, R. Mosse (także we wszyat

c filiach): H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, ,I. Danneberg, Bock d Herzfeld, H. Friedl (tylko pre

°E!?Tw! 5* G°Y*8C*Linidt Comp.); w Frankfurcie n. M

G. L. Daube d Comp., w Pradze cze

SKiej rr. rloyorka. L is ty z pieniądzmi i p rz e k a zy pieniężne na prenumeratę i ogłoszeuia przyj

muje Admimstracya Czasu w Krakowie. Reklamacye nieopieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

ąadresu dopłaca sią 40 hal.

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 50.

Konserwatyści wobec prezesa Koła.

f Posłowie konserwatywni, należący do Koła

polskiego, oddali wczoraj przy wyborze pre

zesa Koła głosy swoje na posła Leo. Gdy przed

tem prezesem Koła był konserwatysta, zrodziła

się w kraju wątpliwość, czy nie należało także

i teraz dążyć do zatrzymania tego stanowiska

dla stronnictwa konserwatywnego. Sprawa wy

boru wymaga wskutek tego wyjaśnienia.

Konserwatywni posłowie zajmują to zasadni

cze stanowisko, że wybór prezesa odbyć się wi

nien bez względu na przynależność partyjną

kandydata. Z faktem, że w łonie Koła są gru

py, liczy się statut w ten sposób, źe każda

z nich ma swego wiceprezesa, co do wyboru

jednak prezesa, to kryteryum wyboru są tylko

przymioty kandydata, bez względu na to, do ja

kiej grupy należy. Konserwatystów dotknęły

przeto bardzo przykro różne enuncyacye, pozwą

łające przypuszczać, jakoby ta zasada nie miała

być zachowaną, i jakoby ta czy inna grupa ro

ściła sobie pretensyę do prezesury i kandydata

swego pragnęła Kołu narzucić. Posłowie konser

watywni musieli wskutek tego przedewszystkiem

w tym kierunku otrzymać wyjaśnienia. Udzielił

ich prezes grupy demokratycznej, poseł German,

stwierdzając, że o desygnacyi lub narzuceniu nie

może być mowy, że grupa demokratyczna za

proponowała tylko kandydata, jak to każdemu

członkowi Koła zresztą wolno, że wreszcie o tej

kandydaturze zawiadomiła natychmiast inne gru

py’ Wybór pozostawał więc zawsze w rękach

Koła, tem bardziej, że poseł Leo oświadczył, że,

chociażby otrzymał większość, złożoną z demo

kratów i ludowców, wyboru nie przyjmie, jeżeli

konserwatyści za nim nie będą głosować.

Na oddanie głosów kandydatowi, zapropono

wanemu przez demokratów, wpłynęło następu

jące rozważanie :

Za pracę polityczną odpowiadają stronnictwa,

stojące na gruncie pozytywnym. Odpowiedzial

ność ta utrwala się w miarę tego, jak te stron

nictwa biorą — wszystkie — udział w kierują

cych stanowiskach. Demokraci polscy nie mieli

w obecnej kadencyi nikogo na tych stanowi

skach, gdy więc przez ustąpienie ministra Bi

lińskiego zawrakowała prezesura Koła, racya po

lityczna nakazywała oddać im to miejsce, jeżeli

wskażą odpowiedniego przez swe przymioty kan

dydata. Tak się też stało, a polityczny efekt jest

ten, że współodpowiedzialność demokracyi pol

skiej za pracę polityczną została wzmożoną.

Konserwatyści mogli tej racyi politycznej dać

tem łatwiej posłuch, że poseł Leo udzielił wy

jaśnień we wszystkich kwestyach, które dla nich

mają pierwszorzędną wagę. Zapatrywaniom swo

im w tych kierunkach dał wyraz w swej mo

wie inauguracyjnej.

Przez swoje postępowanie grupa konserwa

tywna złożyła dowód, że kieruje się racyą po

lityczną, że jest w swych krokach jednolitą, a

więc przedstawia siłę, z którą każdy musi się

liczyć, że wreszcie za najwyższą zasadę w swych

czynach uznaje solidarność Koła polskiego.

Wiedeń 4 marca.

Dalsze losy Chełmszczyzny.

Wobec znanych sprzecznych głosowań w Du

mie państwowej, udał się korespondent peters

burski Słow a do pos. Dymszy, prosząc go o wy

jaśnienie, jak sytuacya przedstawia się w danej

chwili. Poseł Dymsza odpowiedział między in

nemi :

—

Teoretycznie Chełmszczyzny nie wyodręb

niono,

—

lecz faktyczne wyodrębnienie

stało w drugiem czytaniu przez Dumę uchwalo

ne. Wyjęcie nowej gubernii z pod władzy jene

rał-gubernatora, uzależnienie jej wprost od mi

nistra i przydzielenie pod względem sądowym do

okręgu kijowskiego, odrywa administracyjnie

Nadbuże od całości Królestwa, wyłącza je z bie

gu życia w całym kraju poniekąd i zapoczątko

wuje ciążenie nowej gubernii ku wschodowi...

Niesłusznem byłoby to obwijać w bawełnę. W kra

ju powinni rozumieć co się stało. Lecz jedno

cześnie powinni przyjąć to, jak na dojrzałe spo

łeczeństwo przystało. Zaś przedewszystkiem ra

zem z nami sądzić, że to jeszcze nie koniec.

—

Czyżby były jeszcze jakieś realne nadzieje?

—

Nadzieja w czasie. Dwa posiedzenia Dumy

przejdą jeszcze na sporach. Drugie czytanie skoń

czy się w przyszłą środę, wówczas przewodni

czący musi dać ze trzy dni na poprawkę. Po

paru dniach nastąpi komisya. W komisyi rzecz

chyba w jedno posiedzenie nie przejdzie. Wnio

są sporo poprawek Polacy, nacyonaliści zechcą

przywrócić pierwszą część artykułu 10... Rzecz

się zaciągnie. Następnie trzeba wydrukować wy

niki obrad komisyjnych. Trzecie czytanie nie za

cznie się przed 1/14 marca, potrwa zaś ze trzy

posiedzenia. Sprawa do kancelaryi Rady państwa

nie przejdzie przed 15/28 marca, 19 marca s. s.

Izba rozjedzie się na święta... Pierwsze posie

dzenie komisyi Rady państwa w sprawie chełm

skiej może się odbyć więc nie wcześniej, jak

w kwietniu. Co zaś stanie się w plen u m Rady,

przewidzieć trudno. Dziś wszystko zależy od sta

nowiska rządu.

—

Lecz w rządzie, sądząc z wczorajszego wy

stąpienia towarzysza ministra sprawiedliwości,

Wierowkina, biorą górę wpływy Szczegłowitowa.

Słyszałem, że tacy: Guezkow i Rodzianko coraz

wyraźniej trzymają jego stronę i gorąco pragnę

liby go widzieć premierem, idzie im bowiem o

wybory do IV Dumy. Więc na rząd, w którym

jest większość ministrów reakcyjna, liczyć w spra

wie chełmskiej nie można...

—

To są rzeczy, o których ja wolałbym nie

mówić — zastrzegł się poseł Dymsza... Niemcy

bałtyccy, mając na względzie zbliżający się pro

jekt ograniczeń kolonizacyi na Wołyniu, głoso

wali cały czas konsekwentnie przeciwko nacyo

nalistom, jednakże była chwila, gdy pojęciowo

zajęli stanowisko, z którem Polak pogodzić się

nie mógł. Było to wówczas, gdy bar. Felkersam

prosił Dumę , by była wspaniałomyślną, nie bila

już leżących i t. d. Uważałem sobie za obowią

zek zareagować: ,,Tu nie idzie o wspaniałomyśl

ność, tu idzie o dobre prawodawstwo11... Stano

wisko polskie nie może być błagalne — o

tem powinna wiedzieć Duma. My możemy tylko

żądać sprawiedliwości.

—

Pocieszano nas — ciągnął dalej pos. Dym

sza — iż wydzielenie gub. chełmskiej z pod

władzy jenerał - gubernatora warszawskiego nie

jest jeszcze rozstrzygnięciem sprawy raz na zaw

sze... Wszakże w r. 1863 i gubernia suwalska

przez czas jakiś była pod władzą rządzącego

w Wilnie Murawiewa... Ale to były okoliczności

całkiem inne i na bieg rzeczy w państwie nie

wywierali presyi nacyonaliści. Dziś ,,wydzielenie11

nie potrwa półtora roku. Chyba, że zajdą jakieś

poważne wypadki, zmieniające kurs polityki zu

pełnie.

—

Czyż można rachować na to?

—

Papiery spadają wciąż na giełdzie. A przy

tem koło wiosny liczy wielu na zmiany w ga

binecie. Może przynajmniej na ,reformy" sądo

we w Chełmszczyźnie, takie, jakich bronił Wie

rowkin, inny zapanuje pogląd. Reformy to nad

zwyczajne. Wynika z nich naprzykład, że miesz

kaniec Białej, który miał do Izby sądowej

warszawskiej 150 wiorst drogi, będzie pędził do

Kijowa 650 wiorst. Mało tego. Sprawy wlec się

będą bez końca, cywilne szczególniej, bo w nich

grunt stanowią dokumenty, a w Kijowie przecie

ani usług hipotecznych, ani archiwum warszaw

skiego niema. Pozatem sędziowie kijowscy nie

znają kodeksu napoleońskiego. Ale nie szło tu

o normowanie społecznego życia oczywiście. Wi

ceminister sprawiedliwości sam wyznał, iż prze

niesienie sądownictwa potrzebne jest ze wzglę

dów politycznych.

Czy pogląd ów może podzielić jednak sta

nowczo wyrobiona pod względem prawodawczym

Rada państwa?

Nie sądzę - odparł poseł Dymsza — w Ra

dzie państwa mniej bądź co bądź jest namiętno

ści, a więcej państwowego rozumu. Ten ostatni

zlekceważyła w sposób zbyt już bezceremonialny

trzecia Duma. I dlatego istnieje możność walki

aż do końca, to znaczy nawet w komisyi po

jednawczej, jeśli uchwała Izby wyższej wypadnie

odmiennie. I dlatego wycofywać się z tej walki,

mojem zdaniem, aż do ostatniego dnia jej trwa

nia, nie wolno.

OK!ioiiwlno krakowskie u k sp -lisk up a )opięli).

Wczoraj przedstawiło się naszemu Pasterzowi

dyecezyi duchowieństwo świeckie i zakonne obu

dekanatów m. Krakowa pod przewodnictwem

swych dziekanów X. prałata Dra Wądolnego i

i X. prałata Krupińskiego. O godzinie 12 w po

łudnie zebrało się w pałacu książęco-biskupim

około 100 kapłanów, imieniem których za zja

wieniem się księcia-biskupa Sapiehy X. prałat

Dr W ą d o 1n y w następujących do niego prze

mówił słowach :

Najprzewielebniejszy Książe-Biskupie !

Po wspaniałem przed kilkoma dniami przyjęciu

Waszej Książęco-Biskupiej Mości przez mieszkańców

tego miasta, po podniosłych przedwczorajszych uro

czystościach intronizacyjnych w katedrze wawelskiej —

kler świecki i zakonny obu dekanatów miasta staje

tu dziś przed Tobą, Clarissime Domine, aby się

osobiście zetknąć z Tobą, a zarazem na sainyin Twoich

rządów biskupich wstępie, złożyć Ci swój najgłębszy

hołd i szacunek. Poczytujemy bowiem sobie za nasz

pierwszy obowiązek serca, abyśmy, my Twój ducho-’

wny hufiec, Tobie naszemu wodzowi, naszą wierność

i uległość przed innymi pierwsi zamanifestowali.

Szczera radość przepełnia serca nasze, źe Cię Naj

dostojniejszy Książe-Biskupie na tronie tak nam dro

giej, a w dziejach Kościoła polskiego tak sławnej

dyecezyi św. Stanisława widzimy. Dobra, bardzo do

bra sława biegła o Tobie zewsząd do Krakowa : je

dna od wschodniej strony od stolicy kraju; druga

od południa z daleka, bo aż od stolicy Chrze.ściań

stwa poprzedziła tu twe j)rzybycie, a wśród ducho

wieństwa z błyskawiczną szerząc się szybkością, ra

dosny u niego wywoływała nastrój. Wieści te o uj

mujących zaletach Twego umysłu i serca stwierdził

niedawno publicznie najwyższy w Kościele Pasterz

Pius X, w swej pełnej słodyczy i dobroci do nas

przemowie w dniu 19 grudnia z. r., gdyśmy Mu za

ten niebywały dla naszej dyecezyi i dla całego na

szego narodu splendor dziękowali, że Ci sam oso

biście sakry biskupiej udzielić raczył. Skromność

Twoja, choćby chciała, nie może mi żywemu owych

słów świadkowi, zabronić, bym ich tu wobec tego

licznego duchowieństwa, ku tem większemu rozrado

waniu, nie miał powtórzyć. ,,Ucieszyłem się - rzekł

Ojciec św.

że na następcę ś. p. kardynała. Puzyny

na stolicę biskupią krakowską Cesarz Franciszek Jó

zef I, po zasiągnięciu opinii biskupów galicyjskich,

przedstawił mi Ciebie, męża - delto studio, della

bo-ntd ed d ’esimia pieta.

A więc jakże nie mamy się cieszyć, że nam Bóg

dał na Pasterza i Wodza takiego kapłana, o którym

sam Namiestnik Chrystusowy tak wspaniałe dał świa

dectwo ! Już teraz innym w kraju dyecezyom za

zdrościć nie będziemy, że mają Pasterzy, którzy swą

niezrównaną dobrocią i ojeowskiem sercem taki -

rzec mogę - entuzyazm, miłość i przywiązanie swe

go duchowieństwa i dyecezyan sobie zdobyli.

A my jakimi jesteśmy i jakimi będziemy? Chwnlić

się sami nie możemy, ale Bogu dzięki mamy ta

kich, co nas pochwalili. Chwalił naszą dyecezyę śp.

kardynał Puzyna, on, co raczej surowym niż pobła

żliwym był czynów ludzkich sędzią, przed Namiestni

kiem Chrystusowym, ilekroć był u niego i teraz z ust

Piusa X dowiedzieliśmy się, że tę swoją ukochaną

dyecezyę ten iście mąż Boży un modetio dei dio

Cesi — wzorem dyecezyj nazywał. Przedwczoraj

chlubne i publiczne świadectwo gorliwej pracy i przy

kładnego życia duchowieństwa, dał zgasłego Pasterza

najdłuższy współpracownik i najzaufańszy doradca.

Do tych nyjwięcej — jakie być mogą - wiaro

godnych świadectw, my dziekani tego tu dziś ze

branego duchowieństwa miejskiego z całą szczero

ścią prawdy się przyłączamy i z naszej strony, my

którzy bezpośrednio z duchowieństwem parafialnem

się stykamy, tu dzisiaj publicznie wobec Ciebie Naj

dostojniejszy książę-biskupie stwierdzamy, że ducho

wieństwo to ma takie poczucie spełniunia swyc.h

bardzo ciężkich i trudnych obowiązków, taką gorli

wość w pracy nad zbawieniem dusz, tak zawsze go

dnie po kapłańsku się prowadzi, tak zawsze karnie

i z synowską uległością dla swej władzy dyecezyah

nej postępuje, że naprawdę ze wszech miar na po

chwałę zasługuje.

Cieszy nas to niezmiernie, żeś Wasza książęco-bi

skupia Mość w pierwszem swem co dopiero wyda

nem orędziu do duchowieństwa, tą dobrą o tutej*

szem duchowieństwie opinię tak łaskawie zaznaczył.

Zaręczamy Ci, że opinia ta w miarę osobistego i

naocznego przekonania się, w żywe przemieni się

zadowolenie. Znajdziesz tu Wasza biskupia Mość

prawie wszystkie pięknie odnowione i wzorowo czy

sto utrzymane kościoły, które w niedzielę i święta

po brzegi zapełniają się wiernymi, aby ze źródeł

Zbawicielowych obficie wszelakie czerpać łaski.

Mimo tej wytężonej pracy duchownej, mimo coraz

więcej zaznaczającej się świadomości katolickiej zu

przeczyć się nie da, że - niestety - ku coraz cięż

szym dla Kościoła i wiary św. idziemy czasom. Przy

czyn tego nad wyraz smutnego zjawiska dotykać nie

chcę. Ale w jakiemkolwiek znajdziemy się położeniu,

wiedz Najprzewielebniejszy nasz Arcypasterzu, że za

Tobą jak za ukochanym wodzem żołnierze, pójdzie

my na walkę na życie i śmierć. W tem hetmaństwle

duchownem, które objąłeś, my Cię całą duszą wspie

rać będziemy przedewszystkiem modlitwą i jak naj

gorliwszem spełnianiem obowiązków i poleceń, jak do

tego w swojem wzywasz nas orędziu. Gdy tak jedni

będziemy, ufamy, że Bóg będzie z nami et Si Deus

nobiscum, quis contra nos? Na tę pracę i zada

nia pobłogosław nas.

Za te słowa powitania, książę-bi6kup Sapieha

w serdecznych wyrazach podziękował i jeszcze

raz zaznaczył, że rzeczywiście nie spodziewał

się tak wspaniałego przyjęcia przy swoim wjeź

dzie do swej stolicy biskupiej, jakie go spotka

ło. Objawy te przychylności i szacunku, które

również powtórzyły się w dniu jego intronizacyi

ze strony mieszkańców miasta, odnosi książe-bi

skup nie do swej osoby, ale do tej godności,

którą piastuje jako biskup dyecezyi i reprezen

tant Kościoła. Słowa pełne łaskawości Ojca św.

wyrzeczone o nim do deputaoyj z kraju po kon

sekracyi w Rzymie, są wyrazem, jak wielką Oj

ciec św., acz niezasłużenie, otaczał go dobrocią

i życzliwością. Następnie książę-biskup zauważył,

że o wzorowym stanie dyecezyi krakowskiej i

duchowieństwa słyszał nietylko z ust ś. p, X.

kardynała Puzyny, u którego często bywał, ale

także z ust świeckich osób. Czuje to dobrze, ż .

po mężu tej miary, co był ś. p. kardynał Puzy

na, niełatwo będzie sprostać pełnym odpowie

dzialności zadaniom i obowiązkom biskupa. Zwłasz

cza w miastach, w które wciska się niewiara,

praca ta wymagać będzie wielkiej czynności i

wysiłku. Bliższe rozpatrzenie i omówienie tej

sprawy zostawia sobie książę-biskup na później.

Liczy jednak na wytężoną pracę i pomoc du

chowieństwa, tak świeckiego jak zakonnego. Pra

gnie, by życie katolickie skupiało się około ko

ściołów, zwłaszcza parafialnych, jak tego przy

kłady są za granicą.

Poleceniem się modlitwom duchowieństwa za

kończył książę-biskup swe pełne prostoty i szcze

rości przemówienie, poczem udzielił wszystkim

obecnym swego pasterskiego błogosławieństwa,

a następnie XX. dziekanie przedstawili Mu po

szczególnych kapłanów świeckich i zakonnych

ze swych dekanatów.

Koto

Wiedeń 5 marc*.

Z komunikatu Koła polskiego.

Koło polskie odbyło dziś popołudniu posiedze

nie, na którem prezes L e o oznajmił, że po wy

borze wystąpił z klubu demokratycznego, a po

nieważ w prezydyum Koła opróżnione zostało po

nim miejsce wiceprezesa, zarządzi w na,j

bliższym czasie wybór.

Pos. Śliwiński omawia sprawę budowy no

wego gmachu uniwersyteckiego we

L w o w i e, domaga się kroków, by wykonano

program budowy i rozpisano publiczny konkurs

na plany. Pos. Głąbiński wyjaśnia, że konkurs

miał być rozpisany jeszcze w r. 1910. Zaszły

trudności w bezpłatnem odstąpieniu gruntów

gminie na cele regulacyi ulic, lecz w budże

cie fundusze są zapewnione. Rząd nie powinien

robić gminie trudności.

—

Minister Długosz zna

tę sprawę dokładnie, zajmuje się nią gorliwie-;

ma też nadzieję, że w najbliższym czasie po

myślnie będzie załatwioną.

—

Następnie udzie

lał minister szczegółowych wyjaśnień co do sta

nu różnych spraw i postulatów lokalnych, poru

czonych jego opiece przez posłów przy zakoń

czeniu sesyi zimowej.

—

Za te starania i nie

zmordowaną pracę wyraża pos. Kozłowski imie

niem Koła polskiego ministrowi serdeczne podzię

kowanie.

Pos. Głąbiński, nawiązując do wstępnego oznaj

mienia prezesa czyni zastrzeżenie imieniem gru

py demokratyczno-narodowej, że w myśl statutu

jedna grupa Koła polskiego nie może mieć dwóch

Studiumrota 0. J

.wKrakowie.

Przemówienie prof. Dr Waleryana Kleckiego,

dyrektora Studyum rolniczego, podczas poświęcenia

nowego ,Collegium agronomicum* w d. 4 b. m

Oddanie na użytek Studyum rolniczego nowo

wybudowanego ,Collegium agronomicum11, jest

dla nas uroczystem i radosnem świętem. Stu

dyuin rolnicze z upragnieniem czekało na tę

chwilę lat blisko 20, i wita ją teraz z uczuciem

radości i otuchy. Tej radości źródłem jest nie

tylko zadowolenie z uzyskania dogodniejszych

warunków pracy naukowej i nauczycielskiej, ale

także i przedewszystkiem nadzieja, że to mate

ryalne powiększenie instytucyi znakomicie wpły

nie na rozwój jej życia naukowego i tego życia

naukowego skutki społeczne.

Z uczuciem radości kojarzy się też uczucie

gorącej wdzięczności dla tych, których łaska

wość, przychylność, zabiegi lub trudy sprawiły,

że gmach ten został wzniesiony.

Przedewszystkiem wdzięczność nasza zwraca

się do wysokiego rządu, którego sumptem ginach

ten stanął. linieniem Studyum rolniczego, skła

dam gorące podziękowanie ministerstwu wyznań

i oświaty, oraz ministerstwu skarbu, którym na

leży zawdzięczać, że budowa tego gmachu zo

stała dokonana, a podziękowanie składam na rę

ce JE. szefa sekcyi, Dr Ćwiklińskiego, w rzą

dzie centralnym orędownika naszych potrzeb,

któremu za jego stałą i wypróbowaną życzliwość

dla spraw Studyum rolniczego osobne i niemniej

gorące składam podziękowanie.

Trudno mi nie wspomnieć, że osobliwie wdzię

czną pamięć Studyum rolnicze zachowało dla

JE. Korytowskiego, który w czasie, gdy stał na

czele administracyi skarbowej w państwie, przez

przeznaczenie znacznej kw oty pieniężnej na bu

dowę gmachu Studyum rolniczego podjęcie tej

budowy znakomicie przyspieszył. Obok rządu

centralnego, wdzięczność nasza należy się także

rządowi krajowemu, a zwłaszcza stojącemu na

czele rządu w naszym kraju, JE. p. namiestnikowi,

który podobnie jak to czynił niezapomniany je

go poprzednik Andrzej hr. Potocki, sprawy Stu

dyum rolniczego stale otacza życzliwą swą opie

ką. Dzięki składam także p. delegatowi, radcy

dworu Fedorowiczowi, przedstawicielowi rządu

w Krakowie, który przewodnicząc obradom ko

mitetu budowlanego, stale dążył do tego, aby

urządzenie gmachu Studyum rolniczego odpowia*

ło potrzebom mających się w nim mieścić zakła

dów naukowych.

Osobno muszę wyrazić naszą wdzięczność

Prześwietnej Radzie miasta Krakowa, która lat

temu już 10 (w 1902 r.) na wyjątkowo dogo

dnych warunkach odstąpiła rządowi grunt pod

budowę gmachu Studyum rolniczego. W toku

układów Rada miejska kierowała się nie ciasno,

li tylko z punktu widzenia doraźnej korzyści

materyalnej pojętym interesem gminy, lecz wzglę

dami na rzeczywiste dobro kraju, nauki, rolni

ctwa polskiego oraz drogiego nam wszystkim

naszego stołecznego grodu.

Wzniesienie nowego budynku dla Studyum

rolniczego zawdzięczamy harmonijnemu współ

działaniu wielu czynników. Toteż liczne są na

sze długi wdzięczności i niepodobna wszystkie

wymienić. Ale czy możemy zapomnieć, że je

szcze w 1897 roku najwyższa nasza instancya

krajowa, Sejm krajowy, zwrócił się do rządu

z przedstawieniem koniecznej potrzeby zakupie

nia gruntu pod budowę gmachu Studyum rolni

czego, a uczynił, to Sejm na wniosek niestrudzo

nego orędownika potrzeb Studyum rolniczego,

ś. p. Franciszka hr. Mycielskiego, którego wize

runek, otrzymany w darze od rodziny, zawiesili

śmy w sali naszych posiedzeń.

Albo czy wolno nam pominąć milczeniem po

parcie, jakiego nam użyczał w staraniach o uzy

skanie tego gmachu Komitet Towarzystwa rol

niczego krakowskiego. Wszak to jeszcze w 1896 r.

Komitet przedstawił ogólnemu zebraniu Towa

rzystwa szereg wniosków mających na celu po

parcie sprawy budowy gmachu dla Studyum roi

niczego, a i później poparcia tego nie szczędził

Niech mi będzie wolno za współdziałanie w spra

wie tak ważnej złożyć najżywsze podziękowanie

Towarzystwu rolniczemu na ręce jego prezesa

JE. Zdzisława hr. Tarnowskiego, który od chwili

gdy w swe ręce ujął ster spraw Towarzystwa,

za przykładem swoich poprzedników zawsze dą

żył do utrzymania ścisłego a przytem serdeczne

go i miłego stosunku między Towarzystwem

a Studyum rolniczem Uniw. Jagiellońskiego.

Wszystkim, którzy swoim wpływem, życzliwą

pomocą, dobrą radą lub pracą do zbudowania

tego gmachu się przyczynili, z całego serca imie

niem Studyum rolniczego dziękuję. Dziękuję ca

łemu Oddziałowi technicznemu starostwa kra

kowskiemu, a w szczególności jego szefowi p,

radcy dworu Saremu, pod którego kierunkiem

wykonano plany gmachu, z uwzględnieniem spe

cyalnych potrzeb każdego z zakładów, oraz p.

radcy Niewiadomskiemu, który kierując wykona

niem budowy, okazywał niepospolitą dobrą wolę

i ujmującą uczynność, dążąc do tego, by wszyst

kie szczegóły budowy i urządzenia wypadły ku

zadowoleniu kierowników wszystkich zakładów.

Nareszcie szczere ,,Bóg zapłać" tej rzeszy ro

botników, która pracą rąk swoich wzniosła tę

budowlę. Jak tyle innych, tak i ta, z pracy my

śli i rąk ludzkich powstała, ma służyć myśli

i pracy.

Każda uroczysta chwila ma to do siebie, że

zwraca myśl naszą ku przeszłości i ku przyszło

ści. Starając się zdać sobie sprawę ze znacze

nia tego, co stanowi przedmiot uroczystego ob

chodu, wskrzeszamy w myśli dawno minione

chwile, przeprowadzamy porównanie z przeszło

ścią, a zarazem snujemy myśli brzemienne na

dzieją na przyszłość.

Oto teraz staje nam przed oczyma duszy nie

wielki rozmiarami, ale pełen dla nas wspomnień

i owiany urokiem dawnej uniwersyteckiej trady

cyi budynek Studyum rolniczego Collegium ju

ridicum przy ulicy Grodzkiej, przypominają się

pierwsze zabiegi o pozyskanie nowego gmachu o

raz ludzie, których nazwiska splotły się z pier

wszymi początkami naszej instytucyi.

Wszak od chwili, gdy Studyum rolnicze Naj

wyższem postanowieniem z 31 lipca 1890 r. zo

stało do życia powołane, inicyatorowie jego i naj

pierwsi jego profesorowie myśleli o zbudowaniu

odpowiedniego jego potrzebom gmachu i gorli

we czynili w tym względzie zabiegi.

Dwaj z tej najstarszej generacyi profesorów

znajdują się wśród nas, obok nas młodszych, a

dziś my wszyscy zbieramy plon ich posiewu.

Dzieli nas od nich różnica wieku, ale łączymy

się z nimi w równie gorącem ukochaniu drogiej

Instytucyi, a prócz tego łącznikiem jest cześć,

jaką żywimy dla tych dwu szanownych postaci,

które są ozdobą naszej Wszechnicy, a w niej Stu

dyum rolniczego. Czcigodny profesor Godlewski,

który kierując przez lat 18 Studyum rolniczem,

żył dla tej instytucyi i żył nią, — nie tylko mo

że się cieszyć z tego, że się dokonało odda

wna upragnione dzieło, ale ma prawo widzieć

w niem cząstkę samego siebie. A gdy wspomni

my prof. Janczewskiego przypomina się nam,

jak w r. 1901, jako nowo obrany rektor Uni

wersytetu zapowiadał, że ,,niebawem dojdziemy

do posiadania odpowiedniego gruntu, na którym

abyśmy jaknajrychlej położyć mogli kamień wę

gielny pod Collegium agronomicum" i jak w rok

potem, składając urząd rektorski, obwieszczał,

że ,,grunt pod przyszłe Collegium agronomieura

został zakupiony".

Nie dziw, że radością brzmiały te słowa w u

stach rektora Janczewskiego, który także powie

dzieć może o sobie: pars magna fui, on, który

jeszcze 25 listopada 1880 r . ,

a więc lat temu

z górą 31, przedstawił wydziałowi filozoficznemu

wniosek o założenie Studyum rolniczego, a w kil

ka lat potem wraz z obecnym rektorem prof.

Szajnochą był tej sprawy referentem, wiele my

śli i pracy tej sprawie poświęcił i dlatego za

jednego z inicyatorów i twórców tej instytucyi

przez nas jest uważany.

1 oto. gdy Studyum rolnicze zamieszkało w tej

nowej swojej siedzibie, myśl zwraca się do do

stojnej naszej Alma mafer, do tej fons docłri

narutn irriguns, która sję zgodziła włączyć fa

cnltatem agronomicam do swoich dicersae facul

iates, tak, że Studium agronomicum stało się czę

ścią składową Stu dium generale. Tej wszech

nicy, której stanowi część integralną, Studyum

Rolnicze wiele zawdzięcza, a jej wszystkim pro

fesorom, a naszym kolegom, których przychyl

ność umożliwiła zarówno zorganizowanie Stu

dyum rolniczego, jak i zbudowanie nowej jego

siedziby, składam na ręce J. Magnificencyi imie

niem tej instytucyi z serca płynące podzięko

wanie.

Z dawnych członków Studyuin rolniczego nie

wszyscy doczekali dzisiejszej uroczystości. Nie

ma wśród nas Franciszka Czarnoraskiego, Wła

dysława Lubomęskiego. Nie dzieli z nami radości

opiekun i przyjaciel Studyum, Franciszek My

cielski. Chociaż wspomnieć o nich dziś — wy

daje mi się obowiązkiem. Odeszli od nas, lecz nas

z nimi wiąże nietylko nić wspomnienia, ale tak

że wspólnych ideałów i dążeń. Niechaj tych kil

ka słów będzie kwiatem, rzuconym na ich greby

w uroczystym dniu !

Lecz od przeszłości zwróćmy się myślą ku

przyszłości.

Wielorakie i wielkiej doniosłości są zadania,

jakie Studyum rolnicze ma do spełnienia: wy

chowawcze, naukowe i społeczno-rołnicze.

Wszak ma ono nie tylko kształcić przyszłych

gospodarzy, ale jako instytucya uniwersytecka,

powołane jest do tego, by być środowiskiem ba

dań naukowych. Prace, wykonywane w zakła

dach Studyum rolniczego mają przyczyniać się

do postępu różnych nauk rolniczych, do wyświe

tlenia zjawisk, z jakiemi się spotykamy w róż

nych gałęziach gospodarstwa wiejskiego, a siły

naukowe tego Studyum mają bezpośrednio lub

pośrednio oddziaływać na postęp rolnictwa

w kraju.

Z pośród różnorodnych zadań Stutiym rolni

czego, pragnę tu zwrócić uwagę na dwa, które

dla naszego rolnictwa są, zdaniem mojem pierw

szorzędnej wagi, a których całej doniosłości spo

łeczeństwo nasze może należycie nie ocenia.

Pierwsze — to zbadanie naukowych podstaw

szeregu problemów, ściśle związanych z naszym

krajem i warunkami jego produkcyi rolniczej.

,CZAS" wychodzi z wyjątkiem dni po niedzieli i świętach uroczystych dwa razy dziennie, a mianowiele:

o godzinie 6 rano i o godzinie 3 popołudnia.

Iluraer wieczorny 10 hal,, ranny 4 hal.}

PRENUMERATA WYNOSI:

lina cały rok na kwartał na 1 miesiąc

W Krakowie w m i e j s c u .........................................................|| 30 koron

7kor. 50h. I2 kor. 50 hal.

z odnoszeniem do d o m u ......................... I 36 koron : 9 kor. - -

3kor._

Pocztą w państwie A u stry a ck ie m ....................................

koron 9 kor. -

3kor -

Z dwukrotną wysyłką p o c z t o w ą .................................... 42

koron 10 kor. 50 h. 3 kor. 50 haL

Pocztą w państwie N ie m i e c k i e m ...................................

koron 10 kor. 50 n. 3 kor. 50haL

Do wszystkich państw, należących do związku pocztowego 48 koron 12 kor. —

4kor. __

W państwie rosyjskiem (abonament przezurzędy pocztowe)

16rb.20k. 4rb. 05k. 1rb. 45kop.

Według urzędowego wykazu pism zagranicznych, mających debit w państwie rosyjskiem

abonament Czasu przyjmują urzędy pocztowe: w Petersburgu, Warszawie, Kijowie, Wilnie,

Moskwie l Odesie. Z innych miast i wsi można prenumerować Czas, posyłając pocztą należytośd

do urzędu pocztowego najbliższego z powyżej wymienionych większych m iast

Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: w W arszawie biuro ogłoszeń Ungra, L. i E. Metzl i Sy*

Międzyna rod ow e Biuro ogłoszeń - w Kijowie księgarnia L. Idzikowskiego -

w W ilnie biuro

dzienników K. Taubera.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку