Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 446 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

M so.

Kraków 21 Kwietnia — Sobota.

;--:’O O

WwknJjiw Krakowie

-J

’

-y3

o ^ g iłfei i dni osstępującK

10 kr.

—

kwartalna 4 łłr.

w KliA.nJ kwartalna razem z przesyłką pocztową 5 zlr. m . k

Przedpłata

nrzvirottie się w księgarni Józefa Czrcha przy Głównym Rynku X. 4oS.

gK.wSj,a

fr..,-,,,ca,

.,ro,ta...4..

f"-tt

wyraziwszy na kopercie ,p r en u m -racyjne pieniądze.

Rok 1855.

CZAS

Przyjmują się

t)OŁoazBNu, rozprawy, odezwy wszelkiego rodzaju.

noMiF.siExiA literackie, księgarskie, handlowe, przomystowe, rolnicze itp

UWu))OMiRsiA ty:zsf:e się sprzedaży, kupna, dzierżaw itp.

2a op1aią

wiersza petytowego za jednorazowe umieszczenie po 4 kr. uastępne pa

t. kr i dopłatą po io kraiinrdw za każdą publikacyą na stępel rządowy

Listy

o=^ rani °wwwjiiep rzyjmu/ą iiię, wyjąwszy od sfałyoh lub znanych korespondentów

Numer poje,dynczy kosztuje 10 groszy.

Kraków 20kwietnia.

l)rugi artykuł Monitora francuzkiego. o

wyprawie krymskiej, nierównie więcej zda

niem naszem przedstawia interesu, aniżeli

pierwszy. Jakie bowiem jenerałowie przed

rozpoczęciem wyprawy odebrali instrukcye,

gdzie mieli wy!§iłować, czemu i kto nie wy

pełnił danych mu poleceń, jakie były przy

czyny następstw, które widzimy— w szystko

to’ bczw§tpienia bardzo jest ciekawem;ale

wojna ma to do siebie, że fakta obieraj§

z interesu wszelkie, choćby najlepsze przy

puszczenia i rozumowania.

Teraźniejszość

zanadto jest tyraniczn§ wkwestyach wojsko

vych: to co się dzieje obecnie jest tak ży

we i wskroś przenikaj§ce cał§ istotę czło

wieka, że go czyni jakby obojętnym na to

en się stało, a tem więcej na to, jak się

stać miało i czemu stało się inaczej. Z re

s/.t§ pierwszy artykuł traktuje tylko w rze

czy samej o wyprawie krymskiej, a więc o

jednej tylko stronie całej sprawy, która Eu

ropę porusza.

Drugi przeciwnie, lubo ten sam nosi na

pis, obszerniejsz§ nierównie ma sferę i wię

ksza jego donośuość. Podaje pn myśl kie

rowniczy rz§du francuzkiego, a jak utrzy

muje, podajej§ wcałem świetle praw dy. Nie

mamy chęci, aniby nam

może przystało

rozbierać cały kierunek polityczny Francyi

w tej sprawie, objawiony w artykule Moni

tora. Chcemy" tylko dotkn§ć objaśnienia po

danego o owych czterech punktach, jako o

przedmiocie,

który

z obowi§zku naszego

dziennikarskiego zajm ow ał już nieraz nasze

kolumny. . Ograniczymy się na kilku uwa

gach.

Trz,y punkta, pierwszy, drugi i czwarty

nie zyskały zdaniem naszem na jasności przez

oświadczenie Monitora. Punkta te były za

wsze bardzo zrozumiałe co do treści, lecz

ciemne bardzo co do formy. Wykazaliśmy

niedawno, że jakkolwiek na pierwszy rzut

oka wydaj§ się być bardzo prostym artyku

łem jakiegoś traktatu, rękojmie ich i środki

eg/.ekucyi nadzwyczaj

s§ trudne jeź!i nie

niepodobne. Trudności tych nie uchylił Mo

nitor. Orzekł on o treści tych punktów bar

dzo stanowczo i jasno, ale nie wspomniał

bynajmniej ani o sposobie wykonania, ani

też wskazał gdzie dla nich upatruje dosta

teczne rękojmie.

Co do trzeciego punktu, co do owego wę

zła gordyjskiego, nie tylko w konferencyach

ale po i’iemy w całej sprawie, rzucił pra

wdziwa światł’o artykuł Monitora. Wiemy,

że rz§d francuzki proponuje albo ogranicze

lie floty rosyjskiej, albo zneutralizowanie

morza3 wiemy także tera

co maj§ znaczyć

obydwa te wyrażenia; dowiedzieliśmy się

również że o otworzeniu całkiem Dardanelów

czyli zupełnej wolności żeglugi w ciaśninach,

moSvy" sie ma. Z§dania te rz§du francuzkie

go popi( -a Monitor argumentem bardzo sil

nym, bo opartym na fakcie: ,,że panowanie

na mor/.u Śró =ziemnem przeniosło się z Se

bastopola do Stambułu,w i na przypuszcze

niu: ,,że do utrzymania tego panowania;i za

jętego przez mocarstwa sprzymierzone na

morzu Czarnem stanowiska, wystarczy krzy

żuj§"ą eskadra /,dw=unastu okrętów44 Ż.2ta

kow=a siła wystarczy w tej chwili to więcej

niż pewna; czyby była dostateczn§ w razie

gdyby wojska sprzymierzone opuściły po

zycy§ przed Sebastopolem, i za tem jeszcze

przemawia wielkie prawdopodobieństwo. Lecz

ua jak długo wystarczyłaby podobna rękoj

mia v obec ci§głego i tak silnego parcia

Rosyi na morze Czarne — odpowiedzieć po

dobno byłoby trudno; równie jak trudneini

wydaje nam się wyszukanie dostatecznych

rękojmi w razie,

gdyby Rosya przy

stała nawet na wymagane od niej ograni

czenie floty lub zneutralizowanie morza Czar

nego. Niebezpieczn§ zawsze jest rzecz§ dla

pokoju, opierać jego podstawy na ogranicze

niu władzy zwierzchnie/.ej wielkiego państw a,

a takiem byłoby ograniczenie potęgi rosyj

skiej m morzu Czarnem przez zmniejszenie

na mocy nałożonej ugody, liczby jej okrę

tów=. Podstawa takiego pokoju byłaby tem

w §tpliwsz§, że, ograniczenie miałoby tylko

za rękojmię literę traktatu. Niemniej trudu§

do wykonania, jako też do utrzymania wy

daje nam się neutralność proponowana mo

r/,a Czarnego; części§ z powyższych powo

dów=,

części§ że niewiadomo jak dalece

marynarka kupiecka i handel obejśćby się

potrafiły bez wszelkiej zbrojnej opieki, zw ła

szcza w obe 4, niecywilizowanych ludów, ja

kich w każdej chwili dostarczyć rnog§ azj

atyckie brzegi morza Czarnego.

Kończ§c te krótkie uwagi niech nam wol

no będzie wypowiedzieć zdanie : iż ocenie

nie przez Motiiłoraskutków blokady Rosyi na

morzu Czarnem i Baltyckiem, nie może za

dowoinic znaj§cych bliżej to państwo i jego

położenie. Sposób widzenia zachodni zbytnie

tu przebija, W blokadzie tej jest pewna ana

logia z oblężeniem Sebastopola. Ta sama

w nim główna wada, to jest że nie opasu

je oblężonego miejsca i z jedi ej tylko zamy

ka je strony. W olność granic Udowych wy

starczy długo R osyi, tak jak o,dkryta część

północna utrzymuje Sebastopol Zreszt§ po

dobnie jak w Sebastopolu w edług raportów

samych jenerałów sprzymierzonych, nieprze

brane s§ zapasy dział iamunicyi, tak iRo

sya zamyka w swem łonie bardzo wiele za

sobów do wytrzym ania podobnej blokady

potrzebnych. R osya nie jest państwem sztu

czno przemysłowem i handlowem; stosunek

ziemi i produktów do ludności jest inny jak

gdziekolwiek; i w każdej okoliczności, a

zw łaszcza też w okolicznościach krytycznych

inaczej oceniać i s§dzić j§ wypada aniżeli inne

kraje Europy. Doświadczenie wkrótce Za

chód o tej prawdzie przekona, jeżeli działa

nia swoje przeriw Rosyi na wnioskach prze

m ysłowo handlowych jedynie opierać będzie.

ICoregponclesicya Czasu.

Cjw ó l % 16 kwietnia.

§. Wyrachowanie indemnizacyi postępuje w lw ow

skim obrębie administracyjnym bardzo szybko. Jedna

z komisyj obwodu lwowskiego skończyła j u ż swoje

zadanie i została rozwiązaną. Mamy nadzieję, że do li

.stopada bieżącego roku indemnizacya w całej Galicyi

będzie obliczoną. Dotąd jest blisko 400 mąjątków, któ

rych likwidacye dojrzałym o tyle, ?e pertraktacya sądo

wa o przyznanie -wynagrodzenia rozpeczęta być może.

Cz^ja likwidacya uzn aną ju ż zostało _za prawomocną,

ten może żądać wypłacenia zaległych od listopada 1848

roku procentów indemnizacyjnych. Sądy nasze pomimo

iż natłokiem spraw różnych są zarzucone, krzątąją się

jednak bardzo pilnie około indemnizacyi, wszakże sąd

lwowski czasem za nadto długie termina wyznacza, a

w ekspedyturze sprawy coraz więcej zalegąją. Nąjener

giczniąjszym je st, sąd sta dsławowski. Uchwały jego

dochodzą do stron tak szybko, że patrząc na daty, czę

sto własnym oczom wierzyć się nie chce. We Lwowie

kilku tylko mamy tak energicznych referentów.

W kwestyi indeinnizacyjnąj - ministerstwo spraw we

i wnętrznych wydało w tym roku bardzo ważny dekret

! z datą 2go stycznia. Dekret ten dopuszcza kompensa

i cyę na!eżytości, którą strona je st dłużna funduszowi

indemnizacyjneinu, z owemi należytościami, które na

wzajem stronie z funduszu się należą. Innemi słow a mi:

To co jestem winien funduszowi, wolno rai zapłacić

obligacyami indeinnizacyjnemi nie podług kursu, lecz

, w nominalnej wartości. Dekret, o którym mówię, nie

wspomina wprawdzie nic o wynagrodzeniu za zniesio

ną dziesięcinę, zdaje mi się jednak, że w myśl jego i

dziesięcina obligacyami w nominalnej wartości spłaconą

byc może; _albowiem co do kwoty za dziesięcinę wy

likwidowanej fundusz jest wierzycielem właściciela dóbr,

zas właściciel dobr jest wierzycielem funduszu wzglę

dem indemnizacyi, przeto kompensacya wzajemnych

pretensyi jest na swąjem miąjscu.

Spłata dziesięciny obligacyami w nominalnąj warto

ści nastąpić może pod warunkami:

1) Jeżeli ta sama osoba zapłacie ina za dziesięcinę,

którąj się indemnizacya z tego samego mąjątku należy.

Kto np_.

nabył mąjątek bez indemnizacyi, ten dziesięci

nę gotówką zapłacić musi, obligacyami zaś z innego

mąjątku płacić jąj nie można.

2) Kto się zobowiązał dziesięcinę ratami spłacać, ten

nie może rat spłacić obligacyami w imiennej wartości,

ani też w=ziąwszy ów obow=iązek na siebie nie może

jej odrazu spłacić obligacyami. Stąd wynika, że przy

!ikwidacyi dziesięcin należy sobie zastrzegać praw=o,

"pł_acenia dziesięciny odrazu.

3) Strona powinna od komisyi ministerj=alnej z a żą

dać kompensacyi, i zażądać jćj powinna w należytym

czasie. Żądać można kompensacyi wtedy dopiero, jak

ju ż sąd zawezwie dyrekcyą funduszu, aby stronie wy

płaciła indemnizacyę. Właściciel, który indenmizacyę

całą ju ż odebrał, nie ma j u ż prawa kompensacyi, to

jest dziesię_cinę spłacić musi gotówką. 0 kompensacyę

więc starać się trzeba przed podniesieniem obligacyj.

4) Samo przez się stąd wynika, że i dziesięcina

musi być ju ż obliczona przez komisyę obwodową.

Co tu o dekrecie z dnia 2go stycznia powiedziałem

iest mojem indywidualnem zdaniem, zatem być może,

że dekret ten da się inacząj tłumaczyć. Piszą c więc o

nim nie mam na celu wskazywać drogę spłacenia dzie

sięciny obligacyami ,jako drogę nieomylną, lecz chciałem

ua tę kwestyę zwrócić uwagę stron interesowanych.

Jeden z niewielu tutąjszych doktorów filozofii, pan

T. K. odebrał sobie życie. Walka z przeciwieństwem

losu nadwerężyła zdaje się ,jego siły umysłowe. Nie

dawno uzyskał małą posadę w Kasie Oszczędności,

lecz posada ta dostała mu się podono już za późno.

ZGórnego Szląska 16kwietnia.

Szląsk niegdyś najpięknięjszą perłą w koronie pru

skiej nazwany, od roku 1846 i 4 7 , kiedy w samych

tylko dwóch jego powiatach, P szczyńskim (Pless) i

Rybnickim tyle tysięcy ludzi z głodu i nędzy (na tyfus)

narnie zginęło, je szcze zupełnie do siebie nie przyszedł.

Ledwie jedna bieda ustaje, to już znowu druga zaglą

da. Wiadome są niezmierne szkody, wyrządzone w Szlą

; sku pruskim przez powódź w sierpniu roku zeszłego.

Ostra i tak długa tegoroczna zima nie mało przyczyniła

; się do pogorszenia bytu największej części mieszkań

; ców na S zląsk u, którym przeszłoroczna klęska wody

tak wielki cios zadała. Ale j ak gdyby na tych nie

; szczęściach dosyć nie było, sprowadzają pierwsze dni

’ niecierpliwie oczekiwanej wiosny, ś wieżą, aczkolwiek

: nie tak wielką, na tę prowincję klęskę. Odra niszcząc

] na nowo niedokończone przed zimą reparacye tam i

- grobli, zalała na bardzo wielu punktach Szląska oko

j lice nadbrzeżne, z których powiat Trebnicki nąjwięcej

j wycierpiał, gdyż na jego territoryum powódź do tąj sa

c aę§ć

KAWALER STARAJĄCY SIĘ.

(Podsłuchane i wypatrzone.)

(Dokończenie).

Staś obliczy! myśl§ swe d!ugi, — otaksował dobre

serce wylanej dla rodzeństwa siostry, — i przeniósł swe

afekta do tej, z którąj świeżo s zydził , — bo necessi

tas f ra n git legein, jak mówi przysłowie.

—

,P anna Barbara mną pogardziła" — zacz ął obce

,sowo.

—

,B asia? panem? to niepodobna" —

wybąknęłe

Zosia.

- ,Czy pani byłabyś łaskawszą?spytał przy

padkowy konkurent, patrząc jćj w oczy, i’ namiętni

ściskając rękę, która lekkićm odpowiedziała ściśnieniem

—

, J a? — ja? Pan zapewne żartuje..."

- ,Pani!"

—

,,To niech pan idzie do mamy."

Ledwo mazur się skończył, j u ż było po wszystkie

formalnościach, ju ż pito wybornym węgrzynem zdrowi

narzeczonych. Winszowano ze w=szech stron Stasiów

a winszowano tem serdeczniej, że nowy obrot rzecz

otwierał nowe pole przeróżnym nadziejom.

Zadrwiła ze mnie, to ju ż niech zadrwi ze wszysl

kich;— rzekł sobie w duchu Staś zagrzany winem ,

poszedł spiesznie do panny Barbary.

- , , C z y wolno zaraz użyć praw świeżo nabytych

,czy wolno mi przemówić w charakterze br ata , —

,braterskiego wząjem żądać za ufania?"

- ,N ic a nic nie rozumiem...14

- ,Tłumaczenie takie: skoro pani na moje staram)

,byłaś obąjętną, musi być ktoś co jej się lepiej ode

,)mnie podobał."

—

,,Dziwna ciekawość..."

—

,,Ho! ho! widzę rumieniec,— oczywiście zgadłem

,,idę dalej, -

tym ktosiem nie jest ani pan Gracyan

,,ani też blady Józio, których współzawodnictwo był(

,,mi wiadome."

—

,,Prawda."

- ,Zdradziłaś się pani, -

ten ktoś zatem istniąje

,,a tym ktosiem Jerzy. . . 11

—

,On to śmiał mówić?"

- ,On, biedak,—

on i myśleć nie śmie- ależje

,,żeli przypadkiem pani na niego łask aw a, mogę ją

,,ręczyć, że z nas wszystkich on je st najgodniejszy."

—

,Pa n zaś pyta od siebie.-."

—

,,Od siebie za niego. . . 44

j Panna Barbara spojrzała w stronę gdzie Jerzy blad

- !ja k ściana, zadumany siedział: on widząc rzutkie ru

e : ch y Stasia, słysząc huczne zdro wia , był pewnym , ż

. 1powabny, choć płochy młodzieniec otrzymał zwycięztwo

!Spojrzenie tąj, którą odda\yna wielbił potąjemnie, do

! tknęło go jak gdyby iskrą elektryczną. Zbliżył się: -

;,wszyscy winszują państwu— i ja też winszuję.44

ń -,K ,om u? Czego?"—. pochwyciła zdradziecko pię

e j kność już nielitościwa, bo pewną była że olbrzymi smu

i, j tek równie olbrzymia nagrodzi pociecha,

yj - , K o m u ! Czego! Rychłego małżeństwa Stasiowi

,,pani," — wykrztusił biedny z nadludzkiem prawie wy

sileniem.

nTo pan źle z rozu miałeś,— bo pan Stanisław c

,świadczył się Zosi."

) — "A ciebie oślepiła zazdrość," — wtrącił Staś, kto

i rego wino czyniło coraz gadatliwszym.

YV żadnym języku nie m asz słów dostatecznych n

wielkie uczucia: można pojąć je sercem, —

ukaza

i w_bladym odcieniu, ale nie określić. Jerzy w całem, pc

tężuem znaczeniu słow a , kochał Barb arę, a kochał j

długo bez nadziei; kochał zaś przedewszystkiem jćj

duszę, tak ja k ona czciła jego szlachetny charakter. —

,Ten, albo żaden," -

powiedziała sobie, kiedy go po

znała.—

,Ta, albo żadna,było również stanowczą

myślą Jerzego.

Wątpili oboje, bo miłość prawdziwa zawsze j est nie

śm i ałą ,— zdurzeli oboje swem szczęściem , gdy weń

, uwierzyli.

Pan D. dotrzymując danego słow a, nie przeciwił się

bynajmniej wyborowi Basi: wszakże miał i tak zięcia

;. którego pożądał.

i Zaraz po weselu odbytem w karnawał hucznie i z tań

cami, objął mąż pulchnej Zosi posiadanie Leszczyn;

pan D. dodał coś gotowizną na spłacenie żydów,—

narzeczona Jerzego także jeszcze siostrę obdarzyła. —

J Mimo to bywa Dawid w Łukowie, a Szmul pilnuje go

rzelni; złe języki mówią, że p. Stanisław dużo potrze

e buje na karty.

Basia pragnęła ślubu cichego, wiosną śród kwiatów

i w o n i - rodzice zostali w Jedlińcach, które tak im lu

b e , — a młode małżeństwo gospodaruje na drugim

mniejszym majątku. Antoś otrzymał zapowiedzianą sobie

darowiznę, co państwu Jerzym bynajmniej nie prze

szkadza wieść życie miłe, czynne, wygodne, prawdzi

wie obywatelskie.—

Niezaniedbano szkółek i sierót,—

i chorzy jak dawniej schodzą się po radę do kochaną

pani, dom urządzony wzorowo i czasu starczy n

wszystko.

Kiedy Staś, (który ju ż podobno Stasiem zostanie d

śmierci), kiedy Staś odwiedza zamożny, gościnny dwo

rzec Jerzego, wraca zeń zawsze poważniejszy, i ni

nie mówi przeciw ukształceniu kobiety: on ledwo kon

a tent ze swoją Z o sią , a Jerzy bardzo szczęśliwy, moż

ć dla tego, że byt ziemski jest jakby gruntem wiernie od

radzającym bądź czyste ziarno, bądź kąkol zasiewu.

mm.’x

z powodu Studiów o Literaturze Ludowój

R. W . ]3erwińskiego.- Poznań 1854. —

Tomów 2.

(Ciąg dalgzy.)

Pomimo tak wyraźnego textu Ewangielii, pokazują

cego, że szatan nawet od Chrystusa domagał się czci,

p. Berwiński zdąje się dziwić Papieżowi Grzegarzowi IX

wyż cytowanemu, iż ten wierzył w możność oddawa

nia czci jemu, czyli w kult diabelski, ja k nazywa, cho

ciaż sam przytacza historyczne dowody, że istotnie tak

było. Prawda że tym historycznym dowodom nie wie

rzy, bo wiadomo że ludzie i wieki przeszłe sprzysięgły

się były na oszukiwanie wieków późniejszych; wiado

mo, że wszystko co było napisanem o szkaradach, dzi

wactwach, zbłąkaniach umysłu ludzkiego w rzeczach

religijnych, było kłamstwem wymyślonem przez f a n a

t ykó w , gdj=ż tylko przeciwnicy tych fanatyków mieli

przywiląj mówienia prawdy, mieli umysł trzeźwy w te

dy, jak dziś prawdy monopol i trzeźwość umysłu ma

ją sami racjonaliści i ateusze.

...

Otoż czy p. B. wierzy czy nie wierzy, niemnięj jest

prawdą, że w skutek stracenia pojęć rel/gii pierwotną)

i objawionąj przy stworzeniu człowieka, a nauczającej

czci Boga prawdziwego i jedynego, w skutek rożnjc

d systemów religijnych, cześć szatan°wi bj a is o nie o -

dawaną przez ludzi z wiedzą ich

, ez ,?j, ;’J’

c ły sekty, które czciły Lucypera, ja

ię

:ł

Boga, w nadziei, że Lucyper nad Bogiem znów kiedyś

e odniesie zwycięstwo (Mas.sal.ame, Bogumiłowie); były

całe narody i przez długie wieki, czączce szatana w po

staci bałwanów, boć panu B. nie jest zapewne tajnem,

że pomiędzy starożytnemi narodami bałwochwalczemi,

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction