Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 279 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

J°. 142,

Kraków 24 Czerwca. -

Poniedziałek.

Rak 1850.

Wychodzi w Krnkn%vir

codziennie, wyjąwszy niedziele i Ńwięta.

Cena:

W KIŁ%KO%%’!K mieyieeznn 5 zi’p.: kwartalna 14 zlot. polską

moneta.

W kraju kwartalna razem z przcs}’lką pocztową %złr. 20

kr. m.k.

Przedpłata

przyjmuje sic w Murze Ezpcdj-cyi Czasu przy rogu Szcze

pańskiej ulicy Nr. 369.

Pieniądze przosyłają sio bezpłatnie pocztą wyrost do biura

Eipcdyoyi Czasu wyraziwszy na kopercie: Prenumeracyjnt

pieniądat

r’rż.yjmn/ą się

0GŁOH7.KN1A. rozprawy, odezwy wszelkiego rodzaju.

I)ONIF-SIENIA literaekie. księgarskie, handlowe, przemysłowo

rolnicze itp.

OWIAlłOMIKNI.% ryczące sic sprzedaży, kupna, dzierżaw itp

Za opłatą

od wiersza petvtcwego za jednorazowe umieszozenie po 8

groszy następne po 3 grosze.

Listy

uie frankowane nie yr%yjmujt) się. w yjnwszj

od stałych

lub znanych korespondentów.

*?iS*’ Nnmcr pojedynczy kosztuje H groszy

Ogłoszenie Konkursu.

C. K. Komisya Guhernialua podaje do pows/,eelinej

wiadomości, że wakująca pr/,y Uniwersytecie Jagiel

lońskim w Krakowie katedra hi.storyi powszechnej,

tlo której płac a roczna w summie ty.siąc dwieście

/,Pr. z prawem awansu na 1400, a na.stępnie l(JOO

/,Pr. nik. jest przywiązaną, drogą konkursu obsadzo

ną być ma.

!’biegający się o tę posadę winni są zgłosić się

z podaniami swemi stosownie ufożonenii do c. k. Ko

misyi Gubernialnej w Krakowie, najdalej do dnia 15

lipca b. r. i do takowych dołączyć w.szelkie dowody,

kwalifikacye do pomicnionej katedry wyka z ujące .

Kraków d. 21 maja 1850 r.

(771. 3)

’ł . c . k . Komisyi Gubernialnej.

Kraków «1. 23 czerwca.

Powiedzieliśmy pnwielekroć, że darowanie ry

czałtow e pańszczyzny, było naru.szeniem prawa

własności, pogw ałciło prawa jednych, a w dru

gich zrodziło myśl, że do w łasności można przyjść

za darmo, bez przyłożenia się własną pracą,

przemysłem lub oszczędnością, bez względu na

szkody i straty drugich. A by położyć koniec tej

rewolucyi pryn ci//iiów , aby poinącoue niespodzie

wanym wypadkiem wyobrażenia na nowo do ł a

du w głow ach przywrócić, podawaliśmy radę,

iżbv wieśniacy okupili własność. To bvł i jest

dotychczas jedvny w edług nas środek, aby wyjść

z fałszyw ej drogi, którą y% cli%%i!i nagłej i groź

nej udano s ię , aby pod stosunki nasze majątko

w e , oo %%iększa. pod stanowisko moralne naszej

%%iejskiej ludności podłoży ć zasadę pra%%ną, którą

w owej cli%vili wyrwano.—

_,Jakie ztąd mnrilne

na obdarowanych w płynęły skutki, mówiliśmy

w jednym z d.l%%niej s/.%ch artykuło%%’, mamy pra

ktyczny do%%tid %%po%%’’tarzającem się %%s/.ędzię zja

w isku, iż niezaspokojeni przyznaną własnością

%%s/.ędzię niemal do roz.szerzania onej c zy to w grun

tach, c/.% w lasach, czy pasiwiskach dążą. \ie z a -

spokoił przeto czyn, tak dla nich łask aw y, żądzy

posiadania, ale ją i owszem obudził i podra

żnił. u

Dzisiaj, kiedy każda niemal korespondencyą

galicyjska donosi nam o nowych gw ałtach, ja

kich się włościanie na cudzej własności dopu

szczają, kiedy w niejedueiii miejscu p rzyszło na

wet du krwi rozlewu, moż,eż kto zaprzeczyć, że

y%szystkie le %wpadki nie są syiiiptoiiialaiiii cho

roby’ moralnej, która ideę własności w włościa

ninie naszy’m zatarła. Siłą zbrojną można po

wstrzymać w ryzie szarpiących się na cudze mie

nie, ale zasady w głow ie bagnetem nie przerobi.

Tu już nie chodzi o skutek ale o fakt, ale

(»przyczynę, tojest, ideę , która do tego faktu

pruy%adzi. Jesl-że na usunięcie złego jakie inne

radykalne lekarstwo oprócz t eg o , któreśmy po

dali, a z a którem naj mocniej ciągle obstajemy?

Kto wic, a innego jest z nami zdania, niechaj je

poda.

Tymczasem zanim organizacya Galicyi, jak

soliie dla szczę.ścia naszej prowineyi pochlebiamy,

uśy%ieei naszą zasadę, wypadałoby czujnej przy

łoż y ć baczności, aby podobne wspoiiniionym H»(ł

użycka więcej się nie pom nażały, a mianowicie,

aby’ y% skutek zam ieszania, jakie na drodze do

dzi.ś dnia praktykowanej cierpieć musi spra%%ie

dliwo.ść, g%%alt) po wsiach dokonywane, uieucho

dziły dłużej bezkarnie. W tej mierze odwołu

oiny się do ostatniego artykułu y%Soue ’Z .e it.

:tory też dla tego tutaj podajemy :

r We wszystkich nicmsl dziennikach w państwie a u

*trysckiem wychodzących, jakićjkol%%iek są one bar%%y,

dawały się i dają do diii dnia słyszeć skargi z Calicy

na gwałtowne naruszenia własności większych posiada

czy, ze strony tamtejszych włościan. Pokrzywdzeni la

kierni gwałtami właściciele, mniemali, że przez ogłaszane

po dziennikach skargi, z%%rócą na to uwagę rządu i skło

nią go do zaradzenia złemu, iiieziiajdując u władz miej

scowych potrzebnej opieki, i gdy nadto popełnione nadu

życia po większej części uchodziły bezkarnie, tak, iż

gwałty, o których mowa, coraz więcej się mnożą i nie

tylko na pańskich, ale i na włościauskich gruntach by

wają praktykowane. Jak długo posiadane przez włościan

grunta obciążone były stosunkiem poddańczym i połączo

ną z nim robocizną i rozmaitemi daninami, wartość grun

tów włościańskich była u nas bardzo mała, i gdy grunt

taki opuszczony został przez włościanina, niełatwo było

dostać w jego miejsce innego. Gdy jednak te stósuuki

w roku 1848 zostały zniesionemi, podniosła się nagle

wartość gruntów włościańskich; każdy mieszkaniec wsi,

ujżrzawszy, że robocizna została zniesioną, chciał także

kawałek gruntu posiadać ; wystąpił wiec z prelensyaini

do tego lub owego gruntu, stawiał świadków, że jego

ojciec lub dziat!ek takowy posiadał, i w ten sposób chciał

dzisiejszego %%łaściciela z niego j%yzue. Powstały procesa.

(idy jednak sądownictwo na prowineyi było jeszcze w bar

dzo złym stanie, a włościanina drogą prawną pocieszać

tyle znacz%ło, co odsćłać go ad calendus graecas; gdy

nadto patent znoszący poddaństwo i połączone z niem po

winności, niew opowiadał zasady, kto ma być za właści

ciela gruntów włościańskich uważanym, c/%di posia

dający takoyvy %%’ chwili ogłoszenia patentu, lub kto go

pr/.ez pewną liczbę lat posiadał, czyli też te n, kto

ma prawo dziodziet%va, chociaż nie b%ł %v posiadaniu

gruntu: gdy nakoniec i sejm w postano%%icmu swojein prz. /

J. C. Mość sänke%ouowaneni nieorzekf tej zasady, któraby

władzom sądo%%ynt sa normę służ%ć mogła: przeto wło

ścianie. którym droga procesu zdawała u e zbyt długa i

którzy nawykli posiadłości pańskie gwałtownie M c Ii i k I / i c , |

zaczęli teraz i miedzy sobą niepokoić się wzajemnie, na

padaniem na domy, prze?/.kadzaniem w po|ne| robocie,

iisobtsicuii pokrzy%%tlzeiiunui itp. Skart,i wiec, tak da%%ni-*)

sz%ch dzied/.icó%% o napad% %ilwśeiau na puu?kie l.isy i

łąki, jak równie o gw ift%* %%K?u«lt wied/y s o b n pup.’ -

iiiane trwają ciągle jesz cz e , pomimo leg.*, ż’ kilkanaście

już procesów wytoczono przed lutt ,?zcini sądami karnymi,

a bywają prz%p.uJki, źe %%ino%%ajcow z ?fniona spotkała

kara : gdy jednak orzecze]nie lako%%ój, rządkiem b%w.iło

zjawiskiem, przelo też nie zaradziło złomu. Pocieszano

się dotąd miłą nadzieja, że nowa organizacya sądownictwa

położy tym smutnym zajściom lamę. i że każdy pokrzyw

dzony dostateczna znajdzie opiekę pra%%ną: kiedy to je

dnak nastąpi, zgadnąć trudno, gdv wsz%?lkie rządow e dzien

niki głębokie zachowują %v tej mierze milczenie.

. ,Wszakże i teraz na%%eł. wśród lak trudnych okoliczno

ści iiioźnnhy zapobiedz tej samowoli, gdyby sądv karne

większej części spraw te%go rodzaju nieodrzucał%’ i nieod

sełnły ich do tirzędo%% obwodowych, które juk wiadomo,

iiż niidto często stronę chłopa trzymają. Przyczyn takie

go postępowania szukać należ% w tej okoliczności, że

w tutcjszeni pra%%oda%%s!%%ie karnem d%%ie panują znsadv,

niedozwakijące publicznych gwałtów za zbrodnie u%%ażać,

gdy bo%%iein do istoty zbrodni lej wedle §. 72 Iszej części

kodeksu karnego potrzeba, aby posiadanie gruntu było

spokojne, w dl%%iii, gdy gwałto%%nyin napadem zostanie

zakłócone, prawo zatem nigdy prawie nieb%wa zastóso

%%linem, bo %%edle przyjętego prawidła, posiadanie prze

staje być spokojaein. gdy jest przedmiotem sporu i gdy

mniemany właściciel %%niósł o nie skargę do w ładzy— i

po%%tore gwnłto%%na napaść wtedy tylko ma miejsce, gdy

napailajary przy wstąpieniu na grunt obey napotykają prze

szkody, które fizyczną przemocą usunąć muszą. Ale Ic

%%łnśnie d%%ie zasady, które przy rzeczonej zbrodni bywa

ją zastóso%%anu, sprawiaja, ie takowa uchodzi bezkarnie,

a przez bezkarność częstszą sic staje; bo same tego ro

dzaju zachodzą przypadki, że akt samowoli poprzedzony

był %%niesioną do %%łiidz skargą i %%lej samej chwili spokoj

ne posiadanie /mieniło sio w nie.spokojne, bez dochodze

nia, czyli wn%esione preten?%e są pra%%ne lub nieprawne;

przez co otwierają się naturalnie wrota wszelkim gwałto

wilościom.

L)osyć zaś jest wystąpić z pretensynmi, zanim się gwał

tu dopuści, aby spokojne posiadanie zmienić w niespokoj

n e — albo właściciel, niczego złego się niespodziewając,

nikogo niestawia na straży, a co najwięcej trzyma dwóch

potowych, dwóch leśnych, którzy na widok groźnćj rze

szy czćm predzćj chronią się ucieczką, zostawiając wol

ne pole napastnikom— tn więc wedle brzmienia przyto

czonego paragrafu, niema jui gwałiownćj napaści, tylkc

bezjji i szkodne wstąpienienie na grunt obcy.

_Widzą to wprawdzie sądy kryminalne, źe tego rodza

ju zajścia niepowinny ujść bezkarnie; gdy jednak tu i ow

dzie za nadto się trzymają litery prawa, odstępują zatem

akta śledcze politycznym urzędom obwodowym, które n a -

próino szukają w Ilgiej części kodeksu karnego roz

porządzenia dającego się stósować do zachodzącego

wypadku, u%%’alniają zatem winnych jedynie pod za

grożeniem karą %v razie powtórzenia, przyczein chłopom

uśmiecha się myśl lojalnego posiadania i dążenia do tegoż.

Szczęście jeszcze, że nasi włościanie przy całćm ich

nioraliiem i intellektualnein zaniedbaniu dosyć są dobro

duszni i przestają na matem, inaczej stosunki nasze sta

łyby się prawdz!%%ie nieznośnemu Ale jakżeż się krwa

wić musi serce prawdziwemu filantropowi, jeżli pomy

śli, czemby wieśniacy nasi byli na drodze prawdziwego

oświecenia I

Przegląd polityczny.

Korespondent wiedeński dor.osi nam, że %vkrötce mają

być zwrócone dobra zabrane skoinpromito%%anym w pow

staniu %%ęgierskiem, a nawet upewnia, źe wydaną już zo

stała ainnestya dla tych indywiduów, którzy wystąpiwszy

z wojska cesarskiego wstąpili w szeregi powstańców. Zda

je nain się źe oba te rozporządzenia %%ięcej przyczynią

się do utrwalenia spokojności i pra%%’nego s!ann na W ę

grzech, niżeliby tego dokazała najściślejsza baczność %vładz

%vojsko%vych i policy’jnych.

W B rlinie krąży pogłoska o wystąpieniu hr. Branden

burga z gabinetu. Mia!ożhy prawo drukowe być ostat

nić’in słowem obecnego prezesa pruskiego ininisteryum;

nicsądzimy! bo droga na która już %%szedł rzad pruski

jest szeroka; kto na nią raz wejdzie może zajść dalej ni

zli się spodzie%%ał. Dzienniki Yutionul Zeitung i 1bend

Post umówiły sie już co do sposobu przesełhi numerów

swoim prenumeratorom na pro%%inc%i. Stąd wielki krzyk

w gazetach rządowych n- to jest otwarła droga propa

gandzie demokratycznej Byłoby uczciwiej ze stron% tych

organów gdyb% rat powiedziały, że %%szelki objaw opinii

?pr/.*i znćj ieh . sadom powinien b%ć zakazany. Wtedy

byśm% powiedzieli źe dzienniki le mają przynajmniej od

wagi s%%ej opinii: tlzi*tnj odezwać sie do nieli musimy,

ie nie warte są wolności, skoro c idzego zdania uszano

wać nieiiniięją, dn%%odza same źc sprawa, której bronią,

inusi b%-ć najgorsza, skoro kr%l%ki %%ytrzymać niemoże ani

irini’i niema ua uia odpowiedzi, jak policyjny zakaz.

Wś’ród sprzecznych eodzien wiadomo.ści, jakie nas do

chodzą z Francyi w sprawie dotacyi prezydenta, niepodo

bna pra%%ie przewidzieć ostatecznego rezultatu. Dzienni

ki przychylne projektu%%i silą się na wyszukanie argumen

tów, które ciskają jako ostatnie str/ały na swoieli prze

ciwników. Według nich obecn;i pens%a prezydenta nie

wystarcza na utrzymanie powagi i godności naczelnika

państwa. Czyż powaga ta mierzy się tysiącami franku%%,

które naczelnik kraju ma pobierać, wielkością świty, któ

ra go będzie otaczać? Czyż nowy Cesarz Soloiiijne wgro

nie trzechset świeżo kreowanych książąt, hrabió%y i ba

ronów o 5-—7 a nawet 9 piórkach na kapeluszu stoso

wanym większą ma powagę, niżli ją miał ów skromny

prezy’dent Śtanów-Zjednoczonych Washington, który w u -

bogim mieszkał domku. Jeżeli nie 183 ludzi, jak teraz,

ale 1^30 czekać bętlzie na rozkazy prezydenta, w czern

ie to przytnnoży jego zasługi, które są jedynym warun

kiem c/ci narodu w Rzptej.

Naj%yażniojszym obecnym wypadkiem jest klęska gabi

netu angielskiego w Izbie, w skutek przyjęciu mocyi lor

da Stanley. Mucya ta przyznając zupełnie praw o, nawet

obowiązek rządu angielskiego zasłaniania poddanych a n

gielskich mieszkających w obcym kraju protekcyą praw

w tymże kraju obowiązujących, kończy sie naganą ba r

dzo jasną w skutek postępowania ministeryum w sprawie

greckiej. Przyjętą została większością 169 głosów prze

ciw 132. Glnbe oświadcza, że wypadek ten je st nader

wielkiej wagi i dalekich następstw. O ile to okaże (ię

prawdą, oburzymy za kilka dni; z ws/.elkim wiec gądcm

wstrzymać się dotychczas należy. W szakżeż giełda przy

jęła te wiadomość %r Londynie do?ć obojętnie; eonsolidy

spadły zaledwo o V»; papiery zagraniczne utrzymały się

w kursie. Dzienniki londyńskie nawet najnieprzyjaźnrejsze

gabinetowi nieprzypuszczaja » tego powodu jego upadku,

o tem naw et, jak mowia I/b . niemyślała chciała tytko

dać naukę, osłabić (s ic) lord.« P«lmeri»tona, ab’ mewy

woływać kryzys gabinetu w Anglii w obecnych okoliczno

ściach Z r rtą tokdkskr ju) wyj»«nib«my, dla czego

w Anghi w»t«*lki fony , .bi » i jest niemożliwym; nikt teł

nieprzvpa»t«/a aby Izba mi « a potwierdził« ochwałę *zl*

chetnyeb lordów ,— D/wswkl fr»»eu*kie k*/den ie *%%.—

go *tanowi dm i »Kb% ’f» d" .’o«*nwj było ocenia rz«’«*°

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction