Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 743 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr. 211.

K r a ków , Niedziela 14 Września 1930.

KONTO P. K . O. KRAKÓW NR. 408.484.

Adres Redake]l i Administracji: Kraków, ul. św. Tomasza 12.

Telefon Redakcji 100*50.

—

Administracji 1 Drukarni 117-18.

Godziny biurowe: od 9-tej do 13-tej i od 15-te] do 18-tej.

Należyto41 pfeztiwa

opłacona ryczałtem.

Rocznik LXXXII.

GINY OGŁOSZENI ,

J»4»ornowo aa J«d«a wlern ml11metrówjp

OgłosMnla nryklł

rf.I.R

Układ tahelaryciay, ejrfrcrwy, Somiinoaraaj; , , , , , , , , , a . 0.30

Ogłoszenia w ,,Nad*itamych"

ił 0.40

Nekrologi

s,,,

j,}. 0.35

Komunikaty po kronice

ii,,iii

»i

iiii,, zł.0.50

Ogłoszenia n a pierwszeJ stronią ,ii , i .......................... i

zł. 0.60

Ogłoszenia w num erach świątecznych 25% drożej, f-? Ogłoszenia ŁamieJ?

cowe 25X drożej.

Za «ostrzeżenie miejsca dolicza alg E5%,

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczenie ogłoszeń,

Ceny ogłoszeń obowiązują od dnia zmiany w nagłówku*

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" i wszyztki* miejscowe i za?

miejscowe Biura dzienników t ogłoszeń,

Marsz. Piłsudski uznaje parlamentaryzm.

Wywiad p. Marszałka Piłsudskiego.

Warszawa 13 września.

(Tel. wl.) W dniu dzisiejszym pan marsza

łek Piłsudski przyjął redaktora naczelnego

,,Gazety Polskiej" p. B ogusław a Miodzińskie

goiudzielił mu wywiadu. Z wywiadu tegodzię

ki uprzejmości p. Miedzińskiego po-dajemy naj

ważniejsze ustę.py:

—

Czy wolnopana marszałkajako szefa rzą

du zapytać o aresztowania b. posłów?

—

Ależ bardzo proszę. Historja tego wypad

ku jest następująca: Gdy posłowie byli istot

nie posłami a nie ,,byłymi posłami" wpłynęła

dość wielka ilość różnych procesów wytoczo

nychprzezprokuratorję różnym posłom zbar

dzo rozmaitych powodów. Nie mam bowiem

proszę Pana żadnej wątpliwości, że p. posło

wie dążyli do immunitetu, czyli nietykalności

tak dalece rozszerzonej, że utworzyło się jak

by zbiorowisko ludzi uprzywilejowanych w

sposób ani konstytucyjnie ani prawnie ani w

żaden inny sposób związany ze zwyczajną e

tyką. Przy rozwoju naszego t, zw. parlamen*

. taryzmu weszło więc w zwyczaj, że sprawcy

takiego czy innego występku czy zbrodni nie

byli pociągani do odpowiedzialności sądowej.

Tabezkarność przy ostatnim sejmie doszła już

do j,akichś potwornych

rozmiarów przekra

czających już m ożność

znoszenia tego dalej.

Ja osobiście

wogóle

nie znoszę bezkarności,

prowadzącej w sposób

naturalny do rozwy

drzenia gwałtownie i szybko wszelkiego po

czucia zwyczajnej moralności. Dlatego też od

razu zdecydowałem wykorzystać ten normal

ny czas gdy posłowie stają się zwyczajny.mi

obywatelami państwa, aby choć raz w Polsce

postawić sprawiedliwość wymierzaną prze-z są

dy na normalną drogę. Dlatego, też kazałem ze

braćporuszone prz.ez prokuratorję sprawy iwie

Pan nazbierało się ich ogromnie dużo, a przy

naturalnym pędzie sprawiedliwoścido niewyłą

czania z powodu jakichkolwiek przywilejów

poszczególnych warstw ludzi, liczba ta rosnąc

coraz bardziej może dobiec do poważnej cyfry.

Mogę Panu powiedzieć, że musiałem niestety

zatrzymać nawet karzącą rękę sprawiedliwo

ści gdyż nie mógłbym sobie clać rady z taką

ilością jednocześnie, a gdy policja obecnie za

jęta jest mnóstwem dodatkowych prac zwią

zanych z wyborami do sejmu nie mogłem rów

nież przeciążać zbytnio policji. Dlatego też

zdecydowałem nie osiągać rekordu i zatrzy

małem się dla pierwszej transzy przy jednej

czwartej zaledwie. Niestety nie mogę Panu po

wiedzieć zupełnie ściśle za co właściwie taki

czy inny pan jest ścigany przez sprawiedli

wość, gdyż przy każdem nazwisku sprawiedli

wość stawia paragrafy i artykuł.y karne, któ

rych ja niestety nie znam. W iem tylko, że są

one bardzo rozmaite, że sama liczba tych para

grafów jest tak wielka, że musiałbym mieć

ciągledo czynienia zkodeksem karnym co nie

jest

moim

obowiązkiem.

Wiem, że są tam

strzelania do policji, jakieś machorki z we

kslami, oszukaństwa, szantaże it. p. paskudz

twa.

Aresztowania są zatem pod względem

wyboru dość wypadkowe. Mógłbym wybierać

co piątego co dziesiątego, bo przecież dopraw

dy ci panowie posłowie upodobali sobie dość

dziwny sposób życia dla obrony ,,prawa wol

ności".

——

Takie ,,prawa wolności" to koń by

się z tego śmiał,

mówiąc językiem legjono*

wym.

Tam oszukać, tam szantażować, tam

strzelać z rewolweru, tam okraść, to są ,,pra

wa wolności".

To roz-ciągnięcie praw im

munitetu poselskiego ze stałem ze strony mar

szał-ków s-ejmu

odmawianiem dopomożenia

sprawi-edliwości i tak bezczelnem deptaniem

honoru same-j instytucji sejmu, że chyba dalej

już nie idzie. Jest to jedna z największych nie

przyzwoitości, które były popełnione w ubie

głym okresie sejinowladztwa. W łaśnie te nie

przyzwoitości stale skłaniały m-nie do przypu

szcze-nia, że głównym celem pracy p. posłów

jest bezkarność wobe-c sądów Rzeczypospolit-ej

za wszelką cenę.

Pan Marszałek dąży zatem do tego, aby

w okresie obecnym

wymierzana sprawiedli

wość poszła

normalny-m trybem zahamowa

nym poprzednio przez

wybujały potwornie

i rozszerzony im m unitet?

—

Gdyby mi się udało

wprowadzić

choć

trochę przyzwoitości w te zabrudzone stosun

kitobyłbym bardzodumny ztego. Zawsze za

chętą dla mnie jest oświadczenie grupy byłych

posłów t. zw . ,,jedynki", którzy ogłosili publicz

nie, że nie chcą korzystać z imm unitetu po

selskiego i że nie chcą być sądzeni jedynie

przez t. zw . sąd honorowy sejmu.

Ale wie

Pan, powrócę do swego poprzedniego tematu

aberacji my-ślowej. Czyż nie widzi Pan u lu

dzi z aberacją myślową tej bezmyśln-ej tenden

cji prze-dłużenia swego stanu jako ,,posła" na

wet na okres wyborczy. Czy Pan wie,

żew

liczbie

aresztowanych posłów jest kilku pa

nów

ja pamiętam tyl-ko nazwiska panów:

Kwiatkowskiego i Baćmagi — ludzi oskarżo

nych właśnie o zwyczajny kryminał, którzy

przy przewożeniu ich do więzienia krzyczeli

ustawicznie, że oni są posłami. Zaś p. Dębski

wybił nawet szyby w automobilu, w którym go

przewozili; może dlatego, że kiedyś był woje

wodą przypisywał sobie znowu nadzwyczajne

przywileje. Ni-e wiem naturalnie, może sądzi

li oni w swojej d-urnej aberacji myślowej, że

gdy przech-odzień usłyszy, iż to jest poseł to

rzuci się, aby go ratować, spełniając przytem

szczytny obowiązek bronienia ,,praw wolno

ści".

A wie Pan przy tej ostatniej historji

zwrócił moj-ą uwagę wypadek, który zaszedł

z panem Witosem.

Ten pan przewożony byl

przez Kraków, gdzie przewożący go spostrze

gli, iż mają nie odpowiednie pieczątki wysta

wione wr dokume-ntach podróży. Wozili więc

biednego Witosa po Krakowie od urzędu do u

rzę-du, p-odejmując należyte pieczątki. P . Wi

tos zachowyw’ał się przez cały czas tak spo

kojnie, że przy powsze-chnej nieprzyzwoitości

i draństwie może być uw’ażany za zaszczytny

wyjątek; zacho-wał godność człowieka w -so-bie.

—

Przypusz-czam -,

Panie Marszałku, że jeże

li aberacja myślowa jest uleczalna to zostały

zastosowane dość radykalne środki?

Powiem Panu, że środki zastosowane oka

zały się bardzo skuteczne, gdyż nie otrzyma

łem ,dotychczas z więzienia żadnego meldunku

0 aberacji myślowej. Dyscyplina

więzienna

jesttwarda imoże ci panowiegdy wyjdązw’ię

zienia okażą się ludźmi bardziej zdyscyplino

wanymi niż wówczas gdy tak bezecnie ,,służy

li Polsce w’ sejmie". N iechybnie wracając zno

wu do aberacji myślowej postępowy rozwój

tej aberacji prowadzić musi -do szpitala warja*

tów. Nigdy nie zapom-nę, proszę l’ana, moich

wraże-ń ze szpitala warjatów. Pamiętam tam

jednego pana, który dzień i noc chodził po po

koju i stukał sil-nie od czasu do czasu jedną

nogą w przydeptanym

szpitalnym pantofl-u .

Byłem zdziwiony tem uporczywem stukaniem

1 razu pewnego ośmieliłem się zapytać tego

pana bardzo grzecznie cze-mu właściwie stuka

on chodząc tak mocno nogą. Popatrzył na

mnie zgóry tak jakbym ja stał na śmietniku,

a on gdzieś wyso-ko i spokojnie mi odpowie

dział z dużym odcie-niem pogar-dy: ,,Ja tu je

stem schowany, bo robiono zamach na moją

wolność i życie, ale za każdym razem jak ja

stuknę to ,,gradonaezainik"

rozumie

co to

znaczy".

Dodam, dla wyjaśnienia, że gradona

czalnik był to ktoś w’rodzaju naszegokomisa

rza rządu miasta Warszawy. Ileż to, proszę Pa

na, takich stuków przydeptanych pantofli ma

,,rozumieć" nasz biedny Jaroszewicz. Wątpię

jednak czy 011to ,,rozumie".

—

Pomimo tego wszystkiego, po zmęczeniu

w pierwszym tygodniu wyborczym widzę dziś

Pana Marsz,alka w lepszem uspo-sobieniu?

Czy Pan wie, ratuję się jak mogę, bo j-e

dnak to babranie się w nieczy-stościach u

p-strzonę paragrafami karnemi to nie jest zbyt

wesołe. Dlatego ratuję się często śmiechem ja

ko najlepsze-m lekarstwem na wstręt do pew

nych prac. Opow’iem więc Panu co mnie sio

przypomniało z powodu tych najrozmaitszych

prób

obrany posiadania stanu ,,b. posłów".

Jak Pan wie urodziłem się w Żułowie, dużym

dworze pod Wilnem. Jak zwykle wyprawiano

tam doroczne dożynki. Dożynki w Żułówie ro

biono ob-fite i syte z ,,mnóstwem wódeezności"

gdyż ojciec prowadził i wielką gorzelnię. Co

do mnie malca byłem szczególnie zajęty zaw

sze przyglądaniem się tańcom. Nie mogłem bo

w’iem zrozumieć dlaczego parobcy ciężkiemi

butami

nie zmiażdżą bosych stóp dziewcząt.

Wydawało mi się to niemożliwem.

To było

moje zajęcie.

Oczywiście z biegiem dożynek

w’zrastała coraz bardziej ochota i humor. Pa

miętam, że pewnego roku dzieci prosiły ze

trzy razy rodziców’, by ich nie kładziono do

snu, tak bardzo dożynki były huczne i ocho

cze. Wre-szcie gdy zupełnie ściemniało po su

tej kolacji stanięto znowu do tańca. Zagrało

równocześnie sześć harmonijek, odchodził ,,le

wonicha".

Sześć harmonijek grało od ucha.

Ojciec mój bardzo muzykalny krzywi} się jak

by jadł cytrynę. W pewnej chwili zobaczył

kroczącego do góry naszego kuchcika, który

wywijał rękami i olbrzymią miednicą mosięż

ną do smażenia konfitur. I nagle na wielkim

moździerzu zaczął wybijać takt niezgodnie

z wszystkiemi harmonijkami. Ojciec przerażo

ny tą okropną kakofonją podszedł do niego

i zapyta!: Joachimek, co ty robisz? - Panie,

byle, byl-e

,,szum"

—

odrzekł rozzuchwalony

Joachim ek.

Ojciec

odszedł

zawstydzony.

1313

Byli dzierżawcy i pracownicy Zakładu fryzjerskiego »ALBA«

Marja, Stanisław, Witold, Marysia i Zofja

gSStP przenieśli się "TKBif

do własnego lok»lu

glAwnyiw Ł. 33

(obok Orbisu’, który prowadzą pod firma: 9 9 ED O M l S O M* N «5

i polecają się nadal swej długoletniej P. T. *iijenteli.

Telefon 158-84

Ileż to, proszęPana, u nas znowu uporczywych

Joachimków się nazbierało. Skoro Pan mnie

zagadnął o lepszy h-umor to powiem Panu,

żehumorjest lepszyi ztegopowodu jest moż

liwe przystąpić do racjonalniejsze-j pracy. Mia

łem w’ięc posiedzenie Rady ministrów, teraz

zaś zaczynam pracować nad budżetem pań

stw’ow’ym i rozmaitenii objektami poważnemi,

mniej śmierdzącemi niż babranie się w’ steku

nieczystości zostaw’ionych przez sejm.

Pomimo przygotowań w’yborczych nur

tują w opinji pu-blicznej wątpliwości, czy wo

bec negatywnego stosunku Pana Marszał-ka do

posłów’ nie zamierza Pan

obchodzić się bez

nich zupełnie na przyszłość?

——

Dotyka Pan kwestji, którą niegdyś pod

dałem mówiąc o ,,gasnącym świe-cie". Kwestja

jest bardzo poważna i bardzo głęboka, gdyż

niewątpliwie parlamentaryzm

wszędzie

świecie jest chory. W szędzie też czynią próby

naprawy stosunków w ten czy inny sposób. Co

do mnie, proszę Pana, nie sądzę, aby można

było obejść się bez jakiegoś przedstawiciel

stwa wybranego i czyniącego zadość poczuciu

odpowiedzialności. Natomiast nie mogę nie

powiedzieć, że wszystko co się daje obserwo

wać w Polsce w tej spraw’ie czyni pracę nad

zachowaniem tej zasady u nas niezwykle cięż

ką i niezwykle trudną do obrony, i to głównie

z powodu niecnego i niezprzyzwoitego zacho

w’ania się posłów. Jak dotych-czas jednak po

wtarzam, nie potrafiłbym zmienić siebie o ty

le, dając już zresztą tego dowody-, s zukając na

drodze wyborów naprawy naszego chorego

parlamentaryzmu.

Dekret o drobnych dzierżawcach

Warszawa 13 września.

(PAT) -Pan -Prezyde-nt Rzeczypospolitej pod

pisał w dniu wczorajszym na wniosek Rady mi

nistrów’ roz-po-rzą:d-zenie z.mocą ustawy o prze

dłużeniu mocy obowiązującej ustawy z dnia

31 lipca 1324 r. o ochronie drobnych dzierżaw

ców rolnych na okres3lat, ewentualnie do cza

su wcześniejszego

uregulow-’a nia tej sprawy

w dro-dze ustawodawczej. Jednocześnie pan

Prezydent podpisał na wniosek Rady ministrów

rozporządzenie z mocą ustaw’y o ulgach podat

kow’ych dla nowowrznoszonych -budowli.

Sprawa aresztowanych b. posłów

Warszawa 13 września.

(Teł,, wd.) Dzisiaj w południe koło obrońców

aresztowanych b. posłów złożyło prokuratoro

wi Michałowskiemu pismo, w którem, doma

gają się przedewszystkiem wywiezienia aresz

towanych posłów z twierdzy w Brześciu nad

Bugiem i osadzenia ich w jednem z więzień,

podlegających cywilnym władzom sądowym.

Żądanie swe motywująobrońcyprzepisamipro

cedury karnej, organizacji w’ięziennictwa oraz

regulaminem prokuratorskim.

Obrońcy spo

dziewają się jeszcze w d-niu dzisiejszym uzy

skać pozwol-enie na skomunikow’anie się z a

resztowanymi.

Według pogłosek jeden

z aresztowanych

a mianowicie b.poseł DrKiernik poważnie za

niemógł tak, iż zawezwany został do ni-ego

lekarz.

Jak się dow’iadujemy -obrońcy nie zamierza

ją narazie wystąpić obecnie o zmianę środka

zapobiegawczego wobec aresztow’anych b. po

słów, zastosowanego przez władze administra

cyjne a podtrzymanego następnie przez w!adze

sądow’e.

Zebranie Rady adwokackiej

Warszawa 13 września.

-(Tel. wł.) Dziś odbędzie się posiedze-nie na

czelnej Rady adwokackiej, która zająć się ma

znaną

uchwałą protestacyjną

warszawskiej

Izby adwokackiej z powo-du aresztowania kil

ku członków Izby. Jak wiadomo, naczelna Ra

da adw okacka otrzy’mała w tej sprawie list od

ministra sprawiedliwości p. Cara. W kołach

prawniczych przypuszczają, iż wobec osobo

wego składu tej instytucji Rada naczelna za

twierdzi uchwałę warsz. Izby adwokackiej.

Zgromadzenie Centrolewu.

Warszawa 13 września.

(:PAT) Według informacyj ,,Kurjera Polskie

go" władze administracyjne zezwoliły na urzą

dzenie w dniu jutrzejszym wiecu stronnictw

cantrowo-lewicowych w Warszawie w Dolinie

Szwajcarskiej. Przemawiać mają, według ,,Ku

rjera Polskiego" pp.: Thugut, Woźnicki, Rataj,

Niedziałkowski i Ja-nkowski.

0 blok mniejszości narodowych.

Warszawa 13 w’rześnia.

(P-AT) ,,Kurjer Polski" donosi, że odbyte

w Warszawie zebranie przywódców mniejszości

narodowych

stwierdzi-ło,

że

projektowany

w’spólny blok wyborczy mniejszości napotyka

na bardzo poważne trudno-ści.

MICHAŁ SLIWINSKI

uczeń J. N. Hocka

po ukończeniu praktycznego kursu pedagogicznego u prof,

Flescha w Baden-Baden

udziela leKcji gry na sKrzypcach.

Zgłoszenia od dnia 16 w rz eśnia br. MIKOŁAJSKA 4 II p,

od godz. 15 -17.

1329 6

|W przededniu wyborów.

Berlin, we wrześniu.

(Korespondenc-ja -własna.)

Całe Niemcy stanęły obecnie pod znakiem

w’yborów, które mają istotnie pierwszorzęd-ne

znaczenie dla całej przyszłości kraju. Chodzi

bowiem nietylko o to, czy rząd Bruninga—Tre

viranusa utrzyma się przy władzy, ale jaki u

strój zwycięży w’ Niem-cz -ech:

republikańska

demokracja w myśl wejmarskiej -konstytucji,

czy reakcja ewolująca wr kierunku przywró

cenia monarchji. ścierać się zatem będą nietyl

ko stronnictwa polityczne, —

ale -dwńe ideolo

gje zasadniczo sprzeczne i w’zajemnie się w’y

kluczające.

Która zwycięży? — przewidzieć

trudno, ale to pewna, że po obu stronach wal

ka -będzie zaw’zięta. Wątpliwości co do wyniku

są głównie spowodow’ane wielkim rozbiciem

społecz-eństwa, co spow’odow’ało ogromny roz

rost partyjnictw’a, charakterystycznego zresztą

objawu dla całej po-wojennej -Europy. Jeżeli

w Berlinie np. zgłoszono kilkaset list kandy

dackich, (po-mimo

rozmaitych

fo-rmalności

wprowa-dzony-ch

- przez

or-dynację -wyborczą,

to -można stąd wnioskować, jak głęboko sięga

rozbieżność poglądów politycznych w społe

czeństwie niemieckiem. W’prawdzi,e większość

tych rzekomych stronnictw to tylko efemery

dy wyborcze powołane do chwilowego życia

przez dziwaczne ambicje jednos-tek, —

ale na

wet odliczywszy listy niemające żad-nych szans,

pozostanie jakiś tuzin stronnictw walczących

pow’ażnie o m-andaty. W każdym zatem razie

należy oczekiw’ać wielkiego rozbicia głosów,

i tylko znaczna wy-sokość dzielnika wyb:orczego

utrudni mniejszym

ugrupowani’om uzyskanie

mandatów.

Stronnictwa reprezentowa-ne w rządzie nie

mają — jak wiadomo — większości w parla

mencie i dążą do jej zdobycia. Gdyby się im to

powiodło, będą dążyć do gru-nto-wnej zmiany

konstytucji w duchu prawicowym. Co jed-nak

nastąpi, jeżeli większo-ści nie uzyskają? Pod

tym w’zględem pewnej

wskazówki dostarcza

artykuł wybitnego członka centrum, więc par

tji rządow’ej — ks. Muckermana, oglo-szony w

berlińskiej ,?Germanji".

- P isze on między inny

mi: ,,albo przyszły parlament będzie zdolny ,do

pracy, —

albo -będzie to ostatni parlament wei

marskiego okresu".

Jest to dość wyraźna z-a

powiedź zamachu stanu, czy też bezparlamen

tarnej dyktatury, —

zapowiedź tem ciekawsza,

że ,,Germania" jest przecież przybocznym orga

nem kanclerza Bruninga.

Tak też rozumieją

przyszłe zamiary rządu stronnictwa opozycyj

ne, i pod tym hasłem prowadzą walkę wy

borczą.

Przypatrując -się bliżej nastrojom tutejszym,

d?ochodzi się do przekonania,

że uzyskanie

większości przez stronnictwa

rządowe zwła

szcza takiej, któraby pozw’oliła na gruntowną

zmianę konstytucji — jest nadzw’yczaj trudne,

jeżeli jest wogóle możliwe.

Wpraw’dzie cen

trum utrzyma niezawodnie swój stan posia-da

nia, razem z bratniem stronnictw’em ludowem

w ;Bawarji, —

ale -już drugi najbliższy partner

kampanji wyborczej ,,niemieckie stronnictw’o

państwowe",

stoi pod wielkim znakiem zapy

tania.

Jest to st:ronnict-wo nowo utworzone z rozbit

ków’ daw-nej partji demokratycznej, którzy się

połącz.yli z t. zw . m -łodoniemieckiem zakonem

w’e wspólną organizację polityczną pod nazwą

stronnictwa państ!wowego. Demokracja, bardzo

w’pływowa po przewrocie roku 1919-go, zło

żona z elem-entów li’beralno-mieszczańskich

i żydowskiej inteligencji, traciła szybko grunt

pod nogami, wob-ec ż,ywioło:wego w’zrostu rady

kalizmu -na obu skrzydłach pa-rtyjnego ukła

du. W ostatnim parlamencie posia-dała już tyl

ko 24 man-daty, ale nie ulega -wątpli-wości, że

gdyby samodzielnie posz-la do wyborów, ponio

słaby

olbrzymie

straty i możeby nawet nie

osiągnęła dzielnika

wyborczego.

Wobec tej

perspektywy, przywódca

- stronnictwa Koch

zwrócił się do twórcy młodo-niernieckiego za

ko-nu Mahrauna z propozycją zblokowania się

w je-dno stronnictwo. Maliraun należy -do naj

charakterystyczniejszych postaci

w’spółcze

snych Niemiec.

Jest on moralnym kierowni

kiem politycznego

ruchu

wśród

młodzieży,

który łączy społeczny radykalizm z teorją czy

stości rasy, tj. poprostu

z antysemityzmem.

Zasadniczym

celem tego ruchu jest moralne

odrodzenie społeczeń,stwa, młodzież zorganizo

wana wr,,zakonie" jest do pewnego stopnia pa

cyfistycznie nastrojona. Jednakże ten doktry

nalny pacyfizm nie przeszkadza iMłodoniem

com żądać rewizji granic, —

narazie w drodze

pokojowej.

Mahraun umiał zgru!pow’ać około siebie in

teligentną mło-dzież, która z wielkim zapaleni

jęła propagować nieco mglisty program swe

go w’ielkiego mistrza. Agitacja ta miała nieza

wodnie znacz-ne powodze(nie i zakon reprezen

tuje dziś siłę, z którą trzeba poważnie się li

czyć.

- Demokracja była -sztabem bez w’ojska

młodoniemcy mieli liczne kadry,

ale poza

Mahraunem że-dnego przyw’ódcy; ,stąd wypły

nęła myśl poŁącze-nia pomimo wielkich progra

mo-w’ych różni-c; z;właszcza w kwestji żydow

skiej. Otóż Mahraun zdecydował się zrobić de

mokratom to ustępstwo, że zrezygnował chwi

lowo z a;ntysemityzmu. To umożliw’iło żydom

stanowiącym gros demokracji, wstąpienie do

nowego stro-nnictwa, które :podjęło nader oży

wioną -w’alkę wyborczą. Mimo to, jego szanse

są oceniane -dość sceptycznie. Do mas wybor

czych przemawia)ją tylko has!a W’yraźne, ja

skrawe, e-fekt-owne i łatwo

zrozumiałe; i to

jest powodem pow-odzenia hittlero-wców, któ

rzy śmiało

mó-wią czego ch-cą i dokąd dążą.

Ich hasłem jest rewizja traktatów, obaleni-e

kon:s-tytucji weimarskiej i(na-dzwyczaj radykal

no za:łatwienie problematów społec-znych, -— aż

do wywła-szczenia -włącznie. To mixtum com

positum naojenalistyczino-rewolucyjne, działa

na masy, zwłaszcza na te setki tysięcy bezro

botnych, które zasila.ją -s-wemi głosami naj

sk-rajniej:sz,e «stronnict’w a .

Obecnie dz-ielą się

bezro-botni pomię-dzy hittlerowców i kom uni

s-tów, które to grupy nie są od siebie z-byt od

dalone. One też praw’dopodobnie wyjdą wzmoc

nione z wyborów, a ten rezultat zacięży dotkli

wie -na sprawności przyszłego parlamentu.

-Socjaliści, którzy są dziś już napół burżua

zy-jnem stronnictwem — mają nadz:ieję utrzy

mać swój stan posia-dania, o ile stronni-ctwa

rząd-o -we zawrą z nimi kompromi:s, coby było

powrotem do tzw. wielkiej koalicji — przysz-ły

parlament m-ógłby pracow’ać normalnie, —

turalnie po wstąpieniu do rząd-u kilku socjali

stów. Jeżeli jednak stronnictwa rządowe ze

chcą

sz-ukać

sprzymierzeńców

prawo,

wszystkie możliwo-ści stanęły.by otw’orem ,

—

i dopiero w’tedy

zacząłby się okres

ciężkich

walk wewnętrznych. Kan-cle-rz

- Bruning inter

pelo-wany pośrednio przez socjali)stę Brauna,

pruskiego premjera, — -nie -da:ł jasnej odpowie

dzi. Oznaczałoby to, że rząd rezerw’uje sobie

decyzję po wyborach.

Berlin 13 wr-ześnia.

-(PAT) Kampanja w’yborcza osiągnęław-dniu

dzisiejszy-m punkt kulminacyjny. We wszyst

kich miastach i -miasteczkach odbywają się o

statnie wi-ece. Wybitniejsi przywódcy wszyst

kich partyj koncentrują się głównie w okręgu

wrocławskim, gdzie -partja -socjal-demokraty

czna wysuwa jako kandydata czołowego do

tychczasowego

- prezesa Reichstagu Loebego,

partja centrowa -kanclerza Brueninga,

stron

nictwo agrarjuszy -ministra Schielego, zaś par

tja niemiecko-narodowa

specjalistę w -spra

wach polityki zagranicznej Freytag-iLoring

hovena, dalej w okręgu wyborczym, koncen

trującym

większe siły W estfalji północnej,

gdzie kandyduje Hugen-berg i jego antagoni

sta,

- przywó-dca konserwatystów minister Tre

viranus. Z ramienia ludowców, jak wiadomo,

kandyduje w Magdeburgu gen. v . Seec-kt.

Berlin 13 września.

(PAT) W akcji przed-wyborczej w ciągu ostat

nich dni w’szy-stkie partje występują wobec wy

borców z argumentami, zaczerpniętemi z -dzie

dziny polityki międzynarodowej. Jak donosi

kore-spondent

,,Berliner Tageblatt" w kołach

politycznych Londynu z w’ielkiem zaintereso

waniem śledzą w’alki wyborcze w Niemczech.

Koła te w’yrażają obaw’ę, że na wypadek zwy

cięstwa Hittlerowców i Hugenberga,

pozycja

Dra -Curtiusa zostanie zachwiana i że konty

nuowanie polityki w duchu Stresemanna bę

dz.ie zagrożone.

W tym wypadku oczekiwać

należy zbliżenia francusko-angielskiego bez

w’zględu na to, czy rząd angielski będzie miał

charakter -prawicowy czy też lewicowy. Wszyst

kie bowiem partje polity-czne W ielkiej B-ryta

nji, podkreśla korespondent, godzą się co do

tego, że Anglja tylko wówczas współpracować

może z Niemcami, jeślibędą one prowadzić po

litykę w duchu Stresemanna. W tej sprawie

korespondent londyński ,,Vos-si-sche Zeitung"1

- donosi: City pragnie w najbli-ższych tygodniach:

dow’iedzieć się, czy społeczeństwo niemieckie

zdecydowane jest prowadzić politykę środka,

opierającą się na ustabilizowanej linji polityki

zagranicznej i finansowej1, czy też, dzięki tak

tyce niemiecki-ch partyj radykalnych, wchodzi

NUMER POJEDTNCZT: 21 OROSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI*

WKrakowie bez odnoszenia do dom-u

ł 540

W Krakowie z odnoszeniem do domu

1**

sja prowincję z przesyłką pocztową

5,,

ł6

Zagranicę z przesyłką pocztową

""’

’’

\\n_

’

****«i«zł.10.-1

Za każdą zmianę adresu dolicza się zł 050

Reklamacje niezapieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

prenumeratę przyjmują^ Administracja ,,Czasu", wszystkie urzędy

jocztowe, wszystkie m iejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

,CZAS"

»y.k.dd Mtah

Bodziu, ,j.,,,

B,n

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction