Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 651 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 220.

Kraków, Niedziela 25 Września 1892.

Rocznik XŁV

w.Ł

po.»

do..,,,,L

»tKardluKffflfi

"?ennmereis wynosi:

W midiaon

*° ,catVr0^ ***kwartał na1miesiąc

Poestę w państwie anatryaokiem

**"’*

94 rfr"

«*i!"

o *i!" ?n !l!"

niemieckiom ......

50 «*

B do Włoch, Francyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi Turóyi

innych państw, należących do związku pocztowego . .

32złr

8zł r.

3 złr.

w« o BPycnMwsęyiŁtę l?*,*yjswwję się tylko od I"go do ostotnleii’o dnia w miesiącu

4neA PT

er^

J °gżenia uprasza się nadsyłać franco

ńnnztowci TA,J(Ud miefraWir

?- . Listy reklamacyjne meopieczftowane nie podlegaj§ opłacie

pooztowe). Lontów niefrankowanych me przyjmuje się. B ęhopim ńW nadsyłanych nie zwraca się.

M M » NraCtan.

i,tt**^°»

CZAS

J§

Prcnamtrktę przyjmują:

Administracya -CZASU" w Hrskowl* i urzędy pooztowe. I(lejitową prenmaeratf księ

garnia S. A . Krzyżanowskiego, handel Śmidowioza w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń

Ignacego Horza przy placu Maryackim 1. 9, handel Bajera przy nlicy Grodzkiej, główna trafika róg

Kynku i ulicy źw. Jana.

—

O sl o o e a U (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wierszu

drobnym drukiem (petit.) za pierwszy raz 10 et., z a każdy następny po 5 ot.

—

ladeslane(na3stronią}

od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 et. za każdy raz. —

OgłoM eala 1 prenamera(f przyj

mują: w e Lw owie Biuro dzienników ul. Kar. Ludwika L9, Centr. Biuro ogłoszeń ul. Kopernika 1. li;

w P a r y ia wyłącznie p. Adam 105 bis Bonlevard Raspail, (prenumeratę p. W . Kaczkowski, Courbeyoi

pod Paryżem, rue du Chemio de fer 44); w W ied n(a pp. Haascnstein A V ogler (także w Hamburgu,

Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrooławiu), A. Oppelik, K. Mosse (także w Berlinie,

Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. l)uki, s , J . Dannebcrg, H. Friedl, (tylko

prenumeratę pp. H. Goldsohmidt A C.), w Frankrarale n. !W. G. L. Daube A Co. W W sr

iisw i e przyjmują ogłoszenia pp. Beiohmar i Frandler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej.

Czas odnowić przedpłatę,

która wynosi z przesyłką pocztową w państwie

austryackiem: na cały rok 24 złr., na pół roku

12 złr., na kwartał 6 złr., na 1 miesiąc 2 złr.

50 ct.; z przesyłką pocztową do Niemiec:

na cały rok 56 mr., na pół roku 28 mr., na

kwartał 14 mr., na 1 miesiąc 6 marek.

W miejscu wynosi prenumerata: rocznie

20 złr., półrocznie 10 złr., kwartalnie 5 złr.,

miesięcznie 1 złr. 80 ct.

| ^ * Na żądanie odsyłany będzie miejscowym

prenumeratorom dziennik do domu za odpowiednią

dopłatą.

Uprasza się o wczesne zamawianie i wyraźne

wypisanie nazwiska i miejsca odbioru albo nade

słanie dawnej opaski drukowanej z adresem.

Prennmeratę, którą przyjmuje Administracya

Czasu w Krakowie i wszystkie urzędy pocztowe,

najdogodniej i najtaniej przesyłać przekazem

pocztowym.

Cena Czasu zagranicą ogłoszona jest w tytule

każdego numeru.

Miejscową prenumeratę przyjmuje Adm ini

stracya C z a s u , tudzież ajencye pp. Ignacego

Herza, biuro dzienników i ogłoszeń przy placu

Maryackim 1. 9 , handel Smidowicza w Sukien

nicach pod 1. 27, księgarnia St. A . Krzyża

nowskiego w Rynku głównym, handel Bajera

przy, ul. Grodzkiej, Ringera przy ul. Grodzkiej,

handel Kretschmera i główna trafika w Rynku

głównym.

PP. Prennmeratorowie Czasu we

Lwowie zechcą składać przedpłatę na miejscu

w biurze dzienników przy nlicy Karola Lu

dwika 1. 9.

K,raków 24 września.

Objawem męskiej decyzyi, silnej woli celu

swego jasno świadomej jest sprawozdanie ko

m isyi budżetowej ze sprawy stałego uregulo

w ania stosunków skarbu galicyjskiego, spra

wozdanie, z którem komisya występuje przed

Sejm , a które czytelnicy nasi znajdą poniżej.

Od stwierdzenia tego objawu zacząć się

powinno ocenienie sprawozdania kom isyi, bo

objaw to — i niezależnie od ekonomicznej

i finansowej wartości wniosków komisyi —

doniosły i radosny. Cunctando restituit 52«*

może rzym ski wódz woboe wtu8»i którego i

sam upływ omou podkopać mógł, nadwątlić

uualić, alecunctando nikt nigdynie uzdrowi

państwa czy kra ju na polu fiuansowem, bo

tu ma do czynienia z wrogiem, któremu gdy

głowę cdetnie, u jrzy wnet sto głów odrasta

jących — oto prawdziwa natura deficytu, ła

tanego corocznie!

Rozumiała też doskonale sejmowa komisya

budżetowa to m oralne niejako znaczenie swej

uchwały, kiedy ją powzięła z myślą o ,,po

wadze krajn, jego wewnętrznej sile, a co za

tem idzie, jego politycznem znaczeniu.° To

też gorąca i szczera należy się wdzięczność

komisyi, gorące i szczere uznanie jej szano

wnemu sprawozdawcy Stanisławowi Badenie

mu, że um iał wśród tak niepomyślnych oko

liczności, m ając tak ciasno sobie zakreślony

czas do pracy, zwalczyć wszystkie trudności

i przygotować znakom itą podstawę dla uchwały

sejmowej, która, gdy wreszcie powziętą zo

stanie — o czem wątpić iie chcemy — sta

nie się bez najmniejszej przesady epoką

w ekonomicznym rozwoju naszego kraju.

N ie stanie Sejm bynajm niej nieprzygoto

wany przed sprawą radykalnego uzdrowienia

finansów krajowych, jak to twierdzi m niej

szość komisyi w swoim wniosku. Świadczą

o tem najlepiej daty, zawarte w tym właśnie

wniosku, które wskazują, od jak dawna Sejm

zajmuje się tą sp raw ą; wszak najdrobniejsze

je j szczegóły znane są od dawna i dobrze

każdemu z posłów sejmowych, każdemu

w kraju sprawami publicznemi się zajmu

cemu!

Zapatrywanie swoje na sposób uzdro

wienia skarbu krajowego, wypowis daliśmy

na tem m iejscu niejednokrotnie i niedawno.

Streścić je możemy jednem zdaniem. N am

się zdaje, że wszyscy szczerze i gorąco p ra

gniemy uzdrowienia skarbn krajowego,

a nie wiemy, czy nawet przeciwnik konwer

syi zechciałby nazywać uzdrowieniem to, co

jest właśnie uwiecznieniem choroby— dalsze

zaciąganie pożyczek deficytowych. Sprawo

zdawca zaś większości kom isyi bardzo trafnie

obalił fikcyę, jakoby między corocznemi po

życzkami a zaciąganiem pożyczek większych

co lat kilka, istniała jakakolwiek różnica na

korzyść tego ostatniego system u.

Jeśli dzisiaj, wbrew tej sztucznej analogii,

jaką między sytuacyą w r. 1890 a położe

niem obecnem w idzi mniejszość kom isyi, my

właśnie teraz dopiero, ale jnż za to n iew ąt

pliwie w idzimy rękojmie należytego przepro

wadzenia wielkiej tej akcyi, to przedewszy

stkiem dlatego, że z dziedziny m glistych h i

potez, przyszłowiecznych budżetów, półwie

kowych planów inwestycyjnych, zeszła ona

niżej może, ale na twardy grunt rzeczywi

stości. ,,Korzyści projektowanej operacyi jako

takiej° —

oto co zdaniem komisyi ma być

kryteryum ocenienia projektu. A jeśli tak bę

dzie, to uchwała Sejmu wątpliwą być nie

może: cyfry sprawozdania są tu wymowniej

sze od słów. Bo jeśli sam czysty, matema

tyczny zysk konwersyi wynosi 1,351.608 złr.,

jeśli oszczędza się 2,124 .000 złr. przez u

w olnienie pożyczki konwersyjnej od podatku

kuponowego przez lat 50, jeśli w r. 1905

suma długów krajowych bez konwersyi już

równa się mniej więcej sumie obciążenia przy

konwersyi, jeśli w tymże roku rata pożycz

kowa przy konwersyi będzie o 123,000 złr.

z górą niższa od raty, którą daje rachunek

bez konwersyi — toć to chyba cyfry bardzo

znaczące.

Dotknęliśmy już mimochodem zarzutów,

z jakiem i przeciw wnioskowi większości ko

m isyi wystąpiła jej mniejszość; sądzimy, że

po uwagach, jakie umieściliśmy na tem m iej

scu we czw artek, nie potrzebujemy szerzej

się rozwodzić nad jednym z najwalniejszych

argumentów tej mniejszości. Jestto — jak

wiadomo — troska o W . Ks. Krakowskie.

A le — niech nam wybaczą posłowie ową

mniejszość komisyi składający — kwestya,

z której czynią swój zarzut, polega chyba na

nieporozumieniu. Wszak istnieje wyraźna u

chwała komisyi budżetowej, wedle której ,,po

datkujący miasta K rakow a, tudzież powiatów

krakowskiego i chrzanowskiego wskutek kon

wersyi nie mogą zapłacić sumy ogólnej wię

kszej, niż byliDy zapłacili, gdyby spłata dłu

gu nastąpiła według planu amortyzacyjnego°.

Wszak Sejm uchwalając konwersyę, tylko pod

tym warunkiem na nią zgodzić się może, bo

to nie jest jego prawo, ale obowiązek. Wszak

przyjąwszy ten obowiązek, kraj go też wo

bec W . Ks. Krakowskiego dopełni — prze

ciwieństwa chyba nie będą twierdzić posło

wie z mniejszości komisyi budżetowej. M y tu

przynajmniei

boimy się wcale jakiegoś

podotępu ze strony reszty Galicyi. Więc

sprawa udziału W . Ks. Krakowskiego w cię

żarach konwersyi nie jest wcale sprawą finan

sową tylko matematyczną, tu nie idzie o wię

ksze lub mniejsze obciążenie, tylko o jego

rozkład, nie o efekt skarbowy, ale po prostu

o klucz rachunkowy!

A teraz jeszcze jedna okoliczność, bez któ

rej konwersya byłaby tylko konieczną, a przez

którą staje się nadto zadatkiem lżejszej dla

całego k ra ju i jego mieszkańców przyszłości.

,,Z chwilą — czytamy w sprawozdaniu ko

m isyi — kiedy operacya finansowa dokonaną

zostanie, nie ulega żadnej trudności, by Sejm

dodatki do podatków obecnie po

bierane zniżył przy uchwaleniu prelimi

narza na rok 1894, nie narażając kraju na

to, że równowaga budżetowa, przez konwer

syę uzyskana, wskutek obniżenia dodatków

na szwank narażoną będzie.°

Wielkiej, pra

wdziwie wielkiej doniosłości rzecz wypowia

dają te proste słowa sprawozdania! Tak jest.

Następstwem konwersyi mnsi być obniżenie

ciężaru podatkowego, jeśli ludność naszego

krajn ma mieć warunki do produktywnej pra

cy, jeśli konwersya, finansowo korzystna,

ma być ekonomicznie błogą, jeśli mie

szkańcy Galicyi mają mieć możność przyło

żenia ręki do wielkiego dzieła podniesienia

,,powagi kraju, jego siły wewnętrznej, a co

za tem idzie , jego politycznego znaczenia!°

Dopiero, gdy zmniejszy się ciśnienie, jakie

na ekonomiczne siły kraju naszego wywiera

ciężar podatkowy, dopiero wówczas to, co

dziś m ozolnie i skąpo się sączy, postęp eko

nomiczny, odrodzenie się materyalne krajn,

może swobodniejszym popłynąć prądem, który

ma kiedyś po latach wielu zmyć ostatnie

ślady ekonomicznego zaniedbania i materyal*

nego upadku Galicyi w wieku bieżącym!

W ięc nie wolno nam odkładać tego, co

jest kategorycznym imperatywem naszego eko

nomicznego życia i rozwoju, nie wolno, bo

chociaż droga długa i ciężka ,choć owoce pracy

nieprędko dojrzeją, a raczej właśnie dlatego,

nie można dość wcześnie zabrać się do tej

pracy, dość żałować i bać się każdego spó

źnienia, za które nie przed sobą samymi, ale

przed następnemi odpowiadać m usielibyśmy

pokoleniami.

I dlatego właśnie pewni jesteśmy, że nie

za k ilka miesięcy, ale już teraz przystąpi

Sejm pod doświadczonym sterem ks. Maszał*

ka do rozw iązan ia tego swojego zadania,

że przy jflgo rozwiązaniu nie da posłuchu

oddźwiękom małostkowych obaw, nie ulęknie

się cieniów przeszkód, nie zatrzym a przed

ikcyam i trudności. A wówczas praca jego

;ysiąckrotnem w k ra ju odbije się echem —

echem wdzięczności dla pracowników wiel

kiego dzieła, echem radości z dzieła w ielkie

go owoców!

Przegląd polityczny.

Marszałek Sejmu bukowińskiego zdecydował się

nareszcie zwołać posiedzenie tego Sejmu, zachę

cony wynikiem wyborów uzupełniających w okrę

gu storożynieckim, który ih ł Rumunom stanowczą

większość w Sejmie. Na wstępie posiedzenia po

seł Dr Zotta postawił wniosek naglący tej treści:

Sejm zastrzega się stanowczo imieniem całej lu

dności Bukowiny przeciwko wyrażeniom i uwa

gom prokuratora i prezydenta trybunała, użytym

w procesie toczącym się przed przysięgłymi w Wie

dniu z powodu defraudacyj cłowych, które dotkli

wie obrażają zarówno ludność Bukowiny, jak i

sędziów i innych urzędników tego kraju. T ę re

zolucyę Sejmu należy podać do wiadomości rządu

za pośrednictwem prezydyum krajowego. Wniosek

powyższy został nchwalony jednomyślnie.

—

stępnym przedmiotem obrad było sprawozdanie

z wyborów. Sprawozdawca, członek Wydziału k ra

jowego Mastazza, wniósł unieważnienie wyborn

oar. J a n a Kapriego w okręgu wiejskim Stanestie.

Wniosek przeciwny posła Abrahamowicza, aby

ten wybór uznano za ważny, odrzncono 16 głosa

mi przeciwko 13, poczem tą samą większością

przyjęto wniosek sprawozdawcy. Po głosowaniu

mniejszość opuściła salę. Sejm jednakż e obrado

wał dalej. Postępowanie to większości rumuń

skiej jest tem bardziej rażące, że wybór barona

Jana Kapriego w Stanestie, nastąpił na zasadzie

kompromisu, zawartego pomiędzy polsko ormiań

skimi a rumuńskimi wyborcami z większej wła

sności. W tedy bowiem obie strony zgodziły się,

że Polacy będą głosować w kuryi większych po

siadłości na wspólnych kandydatów; natomiast

Rnmuni odstąpią jeden mandat gmin wiejskich

Polakom. T a k się rzeczywiście stało. Obecnie je

dnak Rnmuni skorzystali z błahego pozom, aby

wybór bar. K apriego unieważnić i złamali w ten

sposób kompromis, którego Polacy lojalnie się

trzymali. T rzeba nadmienić, że bez pomocy Pola

ków-Ormian, ani jeden Rnmun nie wyszedłby

z nrny przy wjrbóiiiCli"Z

ĆB poslaUloSci.

Sędzia Scott, prawny doradca rządu egipskiego,

złożył temi dniami angielskiemu ministrowi spraw

z»granicznych, lordowi Rosebery’emu, sprawozda

nie o obecnej sytuacyi w Egipcie. W telegrafi*

cznem streszczenia brzmi ono, jak następuje:

W roku 1882 znajdował się Egipt w stanie anar

chii ; nie było ani armii, ani policyi, dłag państwa

wynosił przeszło sto milionów, podatków niepo

dobna było ściągnąć, w stanie urzędniczym pano

wała straszna kompcya, a cień sprawiedliwości

egzystował tylko nominalnie. T a k było, kiedy

Anglia przystąpiła do zreformowania kraju; dziś

stan rzeczy prz edstawia się zupełnie inaczej.

Armia jest waleczna, j ak to, dzięki kierownictwu

angielskich oficerów, okazała pod Tokar i Toski;

na policyę można się spuścić, finanse są świetne,

dochody państwa powiększyły się przeszło o mi

lion funtów szterlingów; wysokość podatków zna

cznie się zmniejszyła, a budżet wykazuje na d

wyżkę. Angielscy inżynierowie rozszerzyli prze

strzeń kraju, zdatnego pod uprawę, wszelką pra

ca przymusowa została zniesiona, wymiar spra

wiedliwości jest sprawiedliwy i rzeczywisty, o

świata ludności uczyniła olbrzymie postępy, a

wreszcie pomnikami przeszłości zarządzają już te

raz ludzie fachowi, a nie ja k dawniej zwykli

złodzieje. Wszystko — pisze Scott — czegośmy

dopięli, zniszczylibyśmy odrazu, gdyby Anglia

choćby tylko trochę chciała osłabić swoją snpre

macyę nad Egiptem. Instytucye nie są automata

mi; ażeby funkcyonowały, musi ktoś niemi kiero

wać, a wszystko zależy od tego, jaki jest ten

kierunek. Egipski fellah posiada wiele dobrych

przymiotów, ale nie nabył jeszcze tej niezależno

ści i zdatności do samorządu, która może się do

piero wyrodzić w skutek długiego i trwałego dzia

łania prawa i sprawiedliwości. Jedynie zatem an

gielska armia w Egipcie utrzymać jest zdolna

stałość i bezpieczeństwo istniejących stosunków.

Konkluzya ta niezawodnie trafia w przekonanie

zarówno lorda Rosebery, jak i znacznej większo

ści opinii publicznej w Anglii, a ogłoszenie refe

ratu mr. Scotta nie pozostawia wątpliwości

co do zachowania się dzisiejszego rządn angiel

skiego wobec poroszenia kwestyi ewentualnej

ewakuacyi terytoryum nadniiskiego.

Sprawa stałego uregulowania stosunków

skarbu krajowego.

Omówiwszy w artykule wstępnym kwestyę sta

łego uregulowania finansów krajowych, podajemy

na tem miejscu ze sprawozdania komisyi budże

towej (ref. hr. Stanisław Badeni) następujący

obszerniejszy wywód, odnoszący się do tego przed

miotu:

Jako środek, do uregulowania stosunków skarbn

krajowego wiodący, wskazyw aną była niejedno

krotnie pożyczka krajow a kilku lub kilkunastu

milionowa, któraby służyć mogła ua lat kilka, a

przynajmniej do końca r. 1898, na pokrywanie w co

rocznych budżetach tych wydatków, które docho

dami własnemi funduszu krajowego i dochodem,

uzyskanym przez nałożenie 39 centów dodatków

do podatków, pokryte być nie mogą. Operacya

tak a przyniosłaby w każdym razie tę niewątpliwą

a znaczną szkodę, znajdującą zupełnie jasue okre

ślenie w różnicy między procentem, opłacanym od

zaciągniętej jednorazowo pożyczki, a procentem

uzyskanym z lokacyi tej części zrealizowanej po

życzki, któraby na pokrycie niedoborów lat na

stępnych przeznaczoną była.

Wydział krajowy, a za nim zgodnie komisya

budżetowa, widzi jedyny sposób trwałego i korzy

stnego uregulowania stosunków skarbn krajowego

w operacyi finansowej, któraby na tem polegała,

by kraj zaciągnął pożyczkę 4 procentową w 50

latach spłac alną, którąby spłacił jednorazowo

w rokn 1893 w szystkie niespłacone obligi dłużne

funduszów indemnizacyjnych Galicyi wschodniej,

Galicyi zachodniej i Wielkiego Księstwa Kra

kowskiego.

Gdy kapitał indemnizacyjny niespłacony wyno

sić będzie w r. 1893 kwotę 26,924.427 złr., przeto

kraj musiałby zaciągnąć pożyczkę w takiej no

minalnej w a rtości, jakaby była potrzebną dla

uzyskania 26,924.427 złr. w gotówce. Gdy rata ,

którą obecnie kraj, nie odtrącając snbwencyi rzą

dowej , na spłatę indemnizacyi we wszystkich

trzech funduszach opłaca, wynosi 5,681.876 złr.,

zaś rata pożyczki, na spłatę długu indemnizacyj -

nego zaciągniętej, choćby tylko po kursie 90 za

100 sfinansowanej, wynosiłaby 1,388.268 złr., przeto

kraj zaoszczędziłby w następnych latach pięciu,

t. j. w tych latach, w których pobierać mamy

subwencyę rządową po 2,425.000 złr.

—

rocznie

4,293.608 złr.

Te nadwyżki umożliwiłyby krajowi pokrywanie

przy dotychczasowej stopie dodatków do podatkow

niedoborów budżetów krajowych, spłatę wszystkich

obecnie istniejących pożyczek emisyjnych, poży

czki z r. 1892 w kwocie 1,650 000 łłr., pożyczki

do fanduszu policyi krajowej, a nadto dałyby

z końcem r. 1897 rezerwę w kwocie około cztery

i pół miliona, która przeznaczoną być może na

spłatę długu do skarbu państwa z tytułu ugody

lcdemnizacyjuej. W latach następnych byłby kraj

w możności uiścić sumę dłużną państwu z tytułu

ugody iudemnizacyjnej, pokrywać wszelkie wy

datki fanduszu krajowego nietylko bez niedoboru,

ale ze zwyżkami, a prócz pożyczki na spłatę dłn

gn indemnizacyjnego zaciągniętej i pożyczek hipo

tecznycb niespłaconych w sumie 491.772 złr., nie

pozostałyby inne długi.

W takiej operacyi finansowej upatruje komisya

budżetowa przedewszystkiem korzyść tę, jak ą przy

nieść bezwarunkowo mnsi przemiana długu wyżej

oprocentowanego a w danym wypadkn 5% wego

na dług niżej oprocentowany to jest 4%-w y. Ko

rzyści niewątpliwe z takiej przemiany dłngów są

powodem, że starają się o jej przeprowadzenie

państwa,, kraje, gminy i prywatni właściciele hi

potek bez względu na epeeyalne stosunki finan

sowe tych jednostek, a tylko z powoda niewątpli

wej korzyści takiej operacyi samej dla siebie.

Zysk finansowy przemiany pożyczki wyżej opro

centowanej na pożyczkę niżej oprocentowaną po

lega na różnicy między kursem faktycznie przy

nowej pożyczce uzyskanym, a tym, przez który

obydwie pożyczki, t. j. nowa i skonwertowana,

co do wysokości raty umorzenia się zrównają.

Między pożyczką 4°/0 wą w 50 ratach płatną,

pożyczką 5% wą płatną w tymże samym okre

sie, stanowi paritas kurs 84 98 uzyskany dla po

życzki 4% wej. Zyskiem konwersyi jest przeto

różnica między kursem 84-98 za 100, a tym, który

za 4%-we obligi uzyskamy.

Gdybyśmy przeto dla spłacenia wszystkich obli*

gów indemnizacyjnych zaciągnęli pożyczkę w k a

pitale 26,924.427 złr., a uzyskali choćby tylko kurs

90 za 100, wyniesie przy sumie nomiuałnej po

życzki 29 916.030 złr. finansowy zysk na konwer

syi 1,351.608 złr.

Już ta jedna okoliczność ndowadnia dostatecznie,

że spłata długu indemnizacyjnego 5% - wego za

pomocą zaciągnięcia nowej pożyczki 4%-w ej jest

dla krajn jako interes finansowy korzystną i zdrową.

Dalszą korzyść spłaty dlugn indemnizacyjnego

widzi komisya w tem, iż obligi nowej potyczki,

na spłatę długa indemuizacyjnego zaciągniętej,

byłyby uwolnione od podatkn dochodowego, pod

czas gdy pożyczki emisyjne, które kraj obecnie

zaciąga i które w przyszłości dla pokrywania cią

głycb niedoborów zaciągaćby musiał, tym podat

kiem obciążone są i będą.

Przypuszczenie, iż nowa pożyczka krajow a od

podatkn kuponowego nwolnionąby została, opiera

komisya na tem, iż inne kraje, jak Styrya, Mo

rawa i Austrya wyższa, zaciągając w takich s a

mych warunkach pożyczki na spłacenie dłngów

indemnizacyjnych, uwolnione zostały od podatkn

kuponowego pod w arunkiem, iż podatek docho

dowy od procentów od będących jeszcze w chwili

konwersyi w obiega obligów indemnizacyjnych do

końca planu umorzenia w terminach tym planem

umorzenia oznaczonych spłacanym być ma.

W każdym razie komisya nzyskanie takiego

samego uwolnienia od podatku kuponowego jako

warunek przeprowadzenia operacyi konwersyjnej

uw a ża, a tem samem i korzyść tego uwolnienia

w rachubę wziąć może.

Przy pożyczce okrągło 30,000.000 złr. wynosi

roczny podatek kuponowy 120,000 złr., co przez

lat 50, biorąc w rachubę, iż podatek kuponowy

zmniejsza się w miarę postępującego okresu amor

tyzacyjnego, przedstaw ia kapitał w kwocie złr

2,585.000, a potrącając od tej sumy tę kwotę,

którąby kraj w każdym razie zapłacić musiał ja

ko podatek kuponowy od obecnie niespłaconych

obligów indemnizacyjnych, aż do końca ich nmo

rżenia, t. j . 461,000 złr., otrzymamy 2,124.000 złr,

jako wartość nwolnienia od podatkn knponowego

od pożyczki 30 000.000 przez lat 50.

Podczas obrad komisyi oświadczył jeden z człon

ków komisyi, iż nie uznaje wartości nwolnienia

od podatku knponowego z tego pow odu, gdyż

jest przekonany, iż nowe ustawy podatkowe, w Ra

dzie państwa przez rząd wniesione, przyznaj!,

wszelkim pożyczkom emisyjnym zupełne uwolnię

nie od podatkn kuponowego.

Gdy jednak postanowienie takie w przedłożo

nym projekcie rządowym wcale się nie znajduje,

gdy dalej niema żadnej pewności, czy i kiedy

projekta do ustaw podatkowych staną się pra

wem, przeto komisya sądzi, iż korzyść z uwolnie

nia od podatku kuponowego jest istotną, a tem

samem daje operacyi konwersyjnej prawo pier

wszeństwa przed każdą inną, dla którejby kraj

uwolnienia od podatku kuponowego uzyskać nie

mógł.

Gdy jednak stan fanduszów krajowych jest

taki, iż kraj od lat kilku wydatków budżetu k ra

jowego, ani dochodami własnemi, ani dodatkami

do podatków pokrywać nie jest w stanie, i musi

już od lat kilku corocznie do kredytu publicznego

odwoływać się, a stan ten rzeczy trwać jeszcze

będzie przez cały szereg lat następnych, przeto

corzyści konwersyi szukać należy także w tem,

iż ona krajowi przywrócenie równowagi budżeto

wej umożliwia, uwalniając go od konieczności na

długi szereg lat następnych pokrywania niedobo

rów pożyczkami.

Wydział krajow y dołączył do sprawozdania

w przedmiocie uregulowania stosunków skarbu

irajowego tabele porównawcze, w których przed

stawiony jest obraz przybliżony budżetów krajo

wych od roku 1893 do 1904 włącznie, z jednej

strony w razie, gdyby kraj przez spłatę całego

długu indemnizacyjnego uregulował swe stosunki

linansowe, z drogiej zaś strony gdyby pokrywał

coroczne niedobory pożyczkami, corocznie w miarę

)otrzeby zaciąganemi. W tabelach tych porów

nawczych nie może komisya szukać ostatecznego

uzasadnienia wniosków tak Wydziała krajowego,

jak i-krmisyi budżetowej, są one bowiem na przy

puszczeniach oparte, których ziszczenie zawsze

wątpliwem być musi, gdyż zawisło, obok wielu

innych okoliczności, od woli i uchwał przyszłych

Sejmów. Mogą te zesta wienia przeto zawierać

trafny i słuszny materyał porównawczy między

dwoma sposobami gospodarki finansowej krajn,

ecz ostateczne ocenienie projekta Wydziała kra

jowego i komisyi polegać musi na korzyści pro

jektowanej operacyi, jako takiej, bez względn na

przedstawione w tabelach przyszłe budżety krajowe.

Sprowadziwszy tabele poiównawcze budżetu,

przez Wydział krajow y przedłożone, do takiego

znaczenia, stwierdza komisya budżetowa, iż z asa

dy, ua których Wydział krajow y oparł przybliżo

ne budżety z lat 1893 do 1904 *w razie spłaty

długu indemnizacyjnego,° z a trafne i słuszne uwa

ża, a tem samem i cyfrowe wyniki tych zestawień

mogą być wzięte jako przedmiot porównania

w ynikami, jakie uzyskamy, przeprowadzając

przybliżony obrachunek budżetów w razie pokry

w ania corocznych niedoborów przez pożyczki.

Natomiast zaś w przedłożonem przez Wydział

krajowy zestawieniu budżetów w okresie drogim

od r. 1898 do roku 1904, w razie pokrywania

corocznych niedoborów przez pożyczki, wkradła

się znaczna pomyłka w budżecie na rok 1898,

która z natury rzeczy bardzo znacznie wpływa

ua obraz budżetów lat następnycb, a w dalszem na

stępstwie ostateczne wyniki gospodarstwa finan

sowego, w tem zestawieniu przedstawionego, ba r

dzo znacznie pogarsza.

Komisya badżetowa przeprowadziła w porozu

mieniu i za zgodą członka Wydziała krajowego

odpowiednią zmianę tabeli Il-giej w alegacie B.

sprawozdania Wydziału krajowego i uzasadnia ją

jak następnje:

W wydatkach r. 1898 przyjął Wydział krajowy

pod pozycyą b) ,,na indemnizacyę" 1,000 .000 złr.

w tem przypuszczenia, iż w r. 1898, w którym

ostatnie raty do funduszu indemnizacyjnego przez

kraj spłacone być mają, wszelkie aktyw a fandu

szów indemnizacyjnych w tej wysokości, jak ą

zamknięcie rachunkowe za rok 1891, dotąd Sej

mowi nieprzedłożone, wykazuje, w rzeczywistości

i w gotówce do fanduszu krajowego w płyną

Przypuszczenie to jedn ak Wydziału krajowego

jest mylne, zapasy bowiem kasowe i obligaeye,

własność funduszów stanowiące, zużyte zostaną

stopniowo na pokrycie niedoborów funduszów in

demnizacyjnych tak, że z końcem roku 1897 nie

tylko żadnych zapasów nie będzie, lecz nadto

powstanie niedobór, który nie znajdzie pokrycia

w dodatkach do podatków w tej wysokości, ja k

obecnie, na rzecz fanduszów indemnizacyjnych

pobieranych; nadto nie można przypuścić, iż za

ległe dodatki do podatków, które wykaże

zamknięcie rachunkowe za rok 1897, wpłyną

w rzeczywistości w roku 1898 do funduszu kra

jowego, chybaby przypuścić należało, ż e o t a k ą s a

mą kwotę wpłynie mniej dodatków do podatków

krajowych na rok 1898 przypisanych, przez któ

re to przypuszczenia uiszczenie zaległych dodat

ków indemnizacyjnych żadnego faktycznego w pły

wu, na dochody z roku 1898 mieć nie może.

Celem wypośrodkow ania właściwej kwoty, j a

ką fundusz krajowy na indemuizacyę w roku

1898 wypłacić będzie musiał, zesta wiła komisya

przypuszczalne budżety indemnizacyjne na łata

1893 do 1898.

W zestawieniu tem przyjęliśmy wydatność cen

ta indemnizacyjnego w edług przeciętnej wy nikło

ści z ostatnich łat trzech, a to z powoda, iż

zamknięcia z ostatnich lat udowadniają, iż wy

nikłość centa indemnizacyjnego była znacznie

niższa od preliminowanego, a powstałe ztąd nie

dobory, pokryw ane były z zapasów kasow ych i

ze sprzedaży obligaeyj, własność fanduszu sta no

wiących.

Ztąd też wynika, że przypuszczalne te budżety

muszą się różnić już w roku 1893, od budżetu,

przez Wydział krajowy przedłożonego; podczas

gdy bowiem Wydział krajow y może słusznie pre

liminować wydatność centa indemnizacyjnego

wyższą, łicząc z góry na to, że gdy wyniki nie

odpowiedzą nadziejom preliminarza, pokrytym bę

dzie niedobór z zapasów kasowych, musiała ko

misya oprzeć swe przypuszczalne budżeta na f a

ktycznych danych, to jest na przeciętnej wynikło

ści centa z ostatnich lat trzech.

Z załączonych zestawień przekonujemy się, że

w roku 1898 fundusz krajowy zapłaci na ind e

mnizacyę 4.616 352 złr. Cyfra t a zmienia w zu

pełności, przedstawione przez Wydział krajow y

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction