Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 657 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

348.

Kraków, Czwartek 3 Sierpnia 1911.

Rocznik LXIV.

(Numer poranny).

Prenumerat« przyjmują! Admiaistraeya Cząra w Krakowie i urzędy pocztowe. M iejscową pre

num erat« księg. S. A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińakiego, trafika w Sukiennicach, Biuro dsioe.

!o m o m 1 Salomonowej, Gi. T r e fl)u . Wa Lwowie ,,Cm** jest da ubycia w k!urach dzlsa. A. Slsziwtkltft,

S. to*t«wokli|i, K. Buchslatia, es sticyuch kolsjowych w Tarsswls, Rzeuswls, Jaśle, Hiwyw Sącn os parnio

w kiiiiarsJ kola]awtj, tsdzlri os Iseych iłbwilejszych itscyacb i portyrrbw krlejswych.

Ceny ogło s ze ń : od wiersza potitam sa pierwszy raz 20 hal,, za każdy następny po 15 ha].: układ tabe

laryczny. cyfrowy, skomplikowany pierwszy raz 40hel., następny po 15haL Nadesłane i Nek rologi«

od miejsca wiersza drukiem petit. 60 haL sa każdy raz. G łosy p ubliczności po 2 kor.; ksnuulkity handlowo

pokronicoi podzialoekonomicsnym;ktnuulkityprywatne,śluby,zaręczyny itp.po lkor.od miejscawiorssa.

Ogłoszenia i prenumerat« przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Oltzoweldego,

It. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w P odgórzu Poturaiski; w P r z e

m y śl« A. Juszyński księgarnia, D. Heszeles; w R zeszowie M. Weintraub; w Stanisławowie Jasiel

ski i Sp.; w T a r no w ie M. Rockach, O. Haut; w Tarnopolu Komaniewnki; w Paryżu wyłączni«

o. W. Raczkowski, 14 Citó do Treyiso; w W ie d n iu Haasenstein fi Voglor, R. Mosse (takżo we wszyst

kich filiach): H. Schalek, M. Duke«, E. Braun, J. Danneberg, Bock fi Herzfeld, H. Friedl (tylko pr*

numoratę H. Goidechmidt fi Comp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Daube fi Comp., w P rad z e c z e

sk iej Fr. HoTorka. L is ty z pieuiądzml i p rzek azy pieniężne na prenumeratę i ogłoezeuia prsyj*

muje Adminiatracya Czasu w Krakowie. Reklamacye nieopieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej,

Listów nieopłaconych nie przyjmuje eię. Rękopisów nadeyłanych nio zWTaca się.

P" Zi każdą iMlaaą adresa dopłaci się 40 hal. * W

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32. -

Telefon Nr SS,

Najwyższą kulturę gleby uzyskuje się przy

użyciu dwuskibowców Correct oraz kultywatorów

Greif Ventzkiego. Reprezentant:

J. SZAFRAŃSKI i Sp. Kraków,

pffrrrr»yrfwww

Akcya ugodowa hr. Thuna.

Praga. (Tel. pryw.) Czeska Rada narodowa

przygotowała już cały materyał sprawy ugody,

aby go przedłożyć konferencyi czeskich posłów,

która ma się zebrać niebawem. Hr. Tbun

z końcem sierpnia rozpocznie roko

wania z przywódcami obu obozów narodo

wych.

Czesi i bar, Gantsch.

Wiedeń. (Tel. pryw.) Korresp. Centrum do

nosi: Czesi dali nowemu szefowi gabinetu pe

wne wytchnienie za to, że przy rokowaniach

wstępnych wypowiedział się wobec nich otwar

cie, tak, iż uczestnicy konferencyi czeskiej są

przekonani, że bar. Gautsch ni« będzie bezczyn

nym, lecz że na prawdę dąźy do naprawy sto

sunków parlamentarnych i politycznych.

Bar. Gautsch zawiadomił posłów czeskich,

że w e wrześniu rozpocznie narady

z przywódcami stronnictw i przedło

ży im obszerny program, mający na

celu utworzenie silnie spojonej więk

szości. Ważność niemiecko-czeskiej

akcyi ugodowej w jesieni podniósł bar.

Gautsch z naciskiem, nie zapuszczając się w szcze

góły*

Z czeskiej strony oświadczają, że dotychcza

sowy pnnkt ciężkości niemiecko-czeskicb roko

wań ngodowycb został przesunięty, tak, że c a

ł y materyał ugodowy musi być na no

wo przedyskutowany.

Cholera w Tryeście.

Wiedeń). (B. kor.) Departament sanitarny mi

nisterstwa spraw wewnętrznych podaje do wia

domości, źe w dniu 2. b. m. stwierdzono

w Tryeście dwa nowe wypadki cholery

azyatyckiej.

.....

Smiere awlatora.

Londyn. (Tel. pryw.) Awiator Napiez spad!

z aeropłann i zabił się. Jego pasażer ocalał.

Stuletni jubileusz Uniwersytetu wrocławskiego.

Wrocław. (B. kor.) Wczoraj odbyła się uro

czystość stuletniego istnienia tutejszego Uniwer

sytetu. Obecnym był następca tronu, który w za

stępstwie cesarza Wilhelma odczytał najwyższy

rozkaz gabinetowy, mocą którego Uniwersytet

otrzymuje nazwę szląskiego Uniwersytetu Fry

deryka Wilhelma.

. »00 »00. --------------—

N"aj)ad na konsulat angielski.

Konstantynopol. (Tel. pryw.) Turecki kon

sulat w Buszir nad zatoką Perską donosi, że

perscy rewolucyoni ści napadli na

tamtejszy konsulat an gielski. Konsul

prosi o wysłanie żołnierzy dla ochrony tureckie

go konsulatu i tureckich poddanych.

Kradzież pół miliona rubli.

Dr Sylwester o polityce zagranicznej Austryi.

Salzburg. (Tel. pryw.) Na urządzonym wczo

raj na cześć Dra Sylwestra bankiecie Związku

ludowego wygłosił Dr Sylwester mowę, w któ

rej między innemi dotknął i polityki zagranicz

nej. Stoimy w Austryi - rzekł - pod wraże

niem genialnego dzieła Bismarcka. Trójprzymie

rze uczyniło Europę zdolną do przodowania

w świecie. Byłem zawsze zwolennikiem tego ge

nialuego dzieła i będę w Austryi zawsze bronił

idei bismarkowskiej. Dziś chcemy jeszcze bardziej

rozszerzyć nasz horyzont i stworzyć harmonię

państw morza Śródziemnego. Morze to należy

do państw przytykających do niego. Nie może

my pozwolić na to, aby nas stąd wypierano i

będziemy szli ręka w rękę z Włocha

mi i Francyą. Gdy do tej jednolitości dopro

wadzimy, będziemy mogli wspólnie wystąpić

przeciw Anglii.

Król czarnog;órski a Turcya.

Wiedeń. (Tel. pryw.) N. F r. P resse otrzy

muje od biura prasowego Czarnogór

s k i e g o depeszę, której zakończenie brzmi:

Król Czarnogóry nie życzy sobie wojny, ale j e

żeli Młodoturcy wydadzą mu wojnę,

to zn ajdą star ego lwa u wejścia do

jaskini, lwa, który nigdy nie będzie wzywał

pomocy, ani u swoich krewnych, ani u dworów

zaprzyjaźnionych, aui u awoich córek. Król liczy

tylko na pomoc Boga.

Petersburg. (Tel. pryw.) Policya śledzi za

sprawcami nowego olbrzymiego oszustwa. Tutej

szy bank państwowy wysłał kwotę

pół miliona rubli w papierach i wzlo

cie do swej filii w Chabarowsku. Po

przyjścia przesyłki znaleziono w worku tyl

ko skrawki papieru i k a mi en ie. Cho

ciaż minister finansów wyznaczył 50.000 rubli

nagrody za wyśledzenie sprawcy, niema po nim

ani śladu.

Strajk robotników portowych.

Londyn. (B. kor.) Strajkuje tu 12.000

obotników portowych.

Obsirukcyawsejmiewęgierskim.

Budapeszt. (Węg. B. Kor.) Posiedzenie wczoraj

sze wypełniły glosowania. Pos. Bernat z partyi Kos

sutha, który miał zabrać głos w dalszej dyskusyi

wojskowej, prosił ze względu na późną porę, by

mu pozwolono tę mowę wygłosić dziś. Na to się

większość zgodziła, poczem po obradach nad

interpclacyami posiedzenie zamknięto.

............

om«ue1o-*

--- -----—

Czteromilionowa pożyczka na wodociąg m. Pragi

Praga. (Tel. pryw.). Miasto Praga otrzyma

unreszcie wodociąg. Na wczorajszem posiedze

nia wydziału krajowego udzielono gminie po

zwolenia na zaciągnięcie pożyczki w wysokości

czterech milionów koron w banku krajowym na

pokrycie kosztów tego dzieła.

Walka z trustami w Ameryce.

Nowy Jork. (Tel. pryw.) Rząd zamierza wy

sląpić nic tylko przeciw trustowi parowców, lecz

także przeciw trustowi tytoniowemu i innym

zagranicznym kombinacyom na podstawie usta

wy antytrustowej.

Pow stanie na San Domingo.

Londyn. (B. kor.). Z Port au Prince do

noszą: Rewolucyoniści zewsząd oto

czyliBtolicę. Prawdopodobnie odrzucą prośbę

prezydenta Simona, aby poczekali trzy dni, za

nim wkroczą do miasta.

KRO!MKĄ.

Kraków, czwartek, dn. 3 sierpnia.

D sil:

Kalendarzyk koicielny: Znal. św. Szczepana i Lidyi.

Kalendarzyk astronomiczny: Woohód słońca o go

dzinie 4*13, zachód o godzinie 7*19, długość dnia go

dzin 15*06._________ __________

Teatr miejski: ,Sprzedana narzeczona".

Teatr indowy (w Parka Krakowzkim): ,Polak z do

larami".

__________

Z pałacu Sztuki. Na wystawę w pałacu

Sztuk pięknych w Krakowie nadeałał prof. Jacek

Malczewaki portrety Dra W. Ł , tudzież dyrektora J. A.

W przerziym tygodniu aprzedano obrazy: Stanisława

Fabijańskiego: ,Piwonie", ,Fragment z Krakowa"

,W Japońskim wazonie", Stefaua Filipkiewicza:

,Boulle de neige", oraz Franciszka Turka : ,Kalina".

Pożar w Prądniku Czerwonym. Wczoraj

około godziny 9 wieczorem w Prądniku Czerwonym

atauął w płomieniach dom p. Millera. Zdała widoczna

łuna na północnym horyzoncie miasta zaalarmowała

straże krakowakie, które zdając aobie aprawę z nie

bezpieczeństwa dla całej wai, gęsto zabudowauej,

pospieszyły z pomocą. Wyjechał mianowicie na miej

sce pożaru pierwazy pluton straży miejakiej pod prze

wodnictwem ogniomlatrza p. Flaszy i pierwszy plu

ton ochotniczej straży krakowskiej pod kieruukiem

zaslużouego naczelnika p. Fenza. Obie atraże wraz

se strażą miejscową rozpoczęły energiczną akcyę

około zlokalizowania i ugaizenia ognia. Spokojne po

wietrze nie utrudniało pracy; to też w przeciągu

półtorej godsioy zdołano pożar znpełnie stłumić i ura

towano nawet dolną część płonącego drewuianego

budyuku. Spalił się tylko dach i przedmioty na stry

chu wartości 1500 koron. Szkoda była ubezpieczoua.

Należy dodać, że przy sprzyjających warunkach pożar

groziłby poważuie całej gTupie sąsiednich budyuków,

pokrytych przeważnie dachami gontowymi i *budo

wanyeh z drzewa.

Mianowania w sądownictwie, z« Lwowa

telefonują: Gazeta Lwowska Ogłasza: Wyższy sąd

krajowy w Krakowie zamianował anskultantami pra

ktykantów sądowych Władysława Gulkowskiego, Ta

deusza Rottera, dra Albina Żabińakiego, Stanisława

Kuilnę, Heuryka Myszkowskiego, Bolesława Gardul

skiego i Stanisława Celewicza, zaś kancelistów Frań

cisska Haborkiewicsa i Józefa Waguera oficyałami

kancelaryjuymi.

Odznaczenie, z Wiednia telefouują: Wie

ner Zeitung ogłasza: Cesarz nadał Rudolfowi Dro

zdowi w Żywcu, urzędnikowi w dobrach arcyksiążę.

cych, w uznaniu jego długoletniej i wydatnej służby

krzyż kawalerski orderu Frauciszka Józefa.

Ofiara gór. Z Wiednia telefonują: Docent

tutejszego Uniwersytetu Karol Battisti apadł w gó

rach Brenta w południowym Tyrolu i odniósł ciężkie

rany.

Zamordowanie handlarza dyamentów,

Z Antwerpii telegrafują: Handlarz dyamentów

Maurycy Rosenblum został zamordowany przez dru

giego handlarza dyamentów Neuburga aiekierą. Neu

burg podał jako przyczynę morderstwa zemstę za to,

że Roaseublum uwiódł mu żouę; zdaje się jednsk, że

poszło tu raosej o spór w iuteresacb.

Milionowe oszustwo we Lwowie.

Ucieczka Dra Edwarda Lillena stanowi obecnie we

Lwowie powszechny przedmiot rozmów. Ogólna aums,

na jaką Dr Lilfen nadużył zaufania, dochodzi do

kwoty miliona koron, w tem około 300.000 weksli

ze sfałszowanymi podpiaami. Ogromną sumę również

stanowią prywatue pożyczki. Dr Lilien korzystając

se swych rozległych suajomości, a także z kredytu

osobistego, jaki mu sapewnieto stanowisko jego brata,

właściciela domu bankowego, bł. p. Adolfa Liliena,

który nawet kilkakrotnie pokrywał bardzo snaczue

jego zobowiązania, zaciągał ,ua kilka dni" pożyczki

prywatne po tysiąc lub kilka tysięcy korou, a w o

statnich czasach pożyczek tych nikomu nie zwracał.

We Lwowie niema prawie zamożniejszego człowieka,

zwłaszcza z pośród żydów, któryby znajomości z Dr Li

lieuem uie opłacił bezzwrotną ,pożyczką* przynaj

mniej tysiąca koron. Do jednego z wybitnych człou

ków lwowskiej palestry zgłosił się niedawno prosząc

o pożyczkę 4 do 6 tysięcy koron, które są mu ko

niecznie potrzebne natychmiast, ma bowiem ,nóż na

gardle". Jakkolwiek od kolegi tego już kilkakrotnie

pożyczał pieniądze i nie zwrócił ich, ten jeduak

wapółczując z jego położeniem, a nie mając w tej

chwili pieniędzy, dał mu losy i książeczkę oszczęd

ności celem zastawu, zwracając uwagę Liliena, że to

majątek jego dziecL Lilien odrzekł zapewniając, że

losy i książeczkę *a parę dni wykupi; tymczasem

sprzedał je, a pieniędzy, oczywista, nie zwrócił.

Dr Lilien nie wahał się nadużyć zaufania nawet

na szkodę instytucyi humanitarnych. I tak, zdefrau*

dował pieuiądze jednej z żydowskich instytucyi hu

manitarnych, tudzież pieniądze Towarzystwa szpita

lika św. Zofii. Mlauowicie Dr Lilieu jako sekretarz

tego Towarzystwa przeprowadzał pożyczkę na bu

dowę kliniki pedyatrycznej, którą Towarzystwo zbu

dowało i zarządzał budową, prsyczein, jak pokasuje

się, sdefraudował przeszło 15.000 keron.

Katastrofą dla Dra Lilieua była śmierć jego bra

ta, której, jak opowiadają był powodem. Oto bł. p.

Adolf Lilien był ciężko chory, tak, że lekarze uaka

saii mu zupełuy spokój i unikanie wzruszeń, gdyż

każde wzruszenie grozi mu katastrofą. Tymczasem

pewnego dnia przedstawiono mu do zapłaty weksle

ua 170.000 koron ze sfałszowanymi jego podpisami,

zeskoutowane przez Dra Edwarda Liliena. Bł. *p.

Adolf Lilieu weksle zapłacił, ale czyn brata tak go

boleśnie dotknął, że apowodował atak, zakończony

śmiercią. Po śmierci brata Dr Edward Lilien nie miał

już na kogo liczyć, lada dzień oszuatwa i defrauda*

cye musiały wyjść na jaw. Pochwytawszy więc jesz

cze, gdzie tylko mógł pieniądze, uciekł do Ameryki.

Wyjazd Dra Liliena początkowo nie wzbudził po

dejrzeń, był bowiem zaangażowany w intereaach naf

towych, opowiadanie więc jego, że jedzie do Anglii

sprzedać Anglikom spółkę naftową ,Rypne" mogło

znaleźć wiarę, tem bardziej, że nie domyślano się

fałszowania weksli i defraudacyi i pomimo wszystko

nie przypuszczano, aby zobowiąsauia Liliena docho

dziły aż do tak olbrzymiej sumy. Pokrycia niema

prawie zupełnie. Cały majątek bowiem Liliena Bta

uowiła czwarta część realności rodsiunej na Zofijówce

to bardzo obciążoua, a udziałów w domu banko

wym już supełuie nie posiada.

Nieznane niebezpieczeństwo.

Miejski Urząd zdrowia zaraz po przyłączeniu

gmin sąsiednich do Krakowa, zwiedziwszy do

kładnie te gminy, zwrócił uwagę na płuczki i na

niekulturalny zwyczaj płukania jarzyn, przezna

czonych na Rynki krakowskie, w wodzie tych

płuczek. Ponieważ wydany zakaz płukania ja

rzyn w płuczkach nie odniósł skutku, przeto

miejski Urząd zdrowia domagał się zniesienia

lub uniemożliwienia tego płukania.

Miejski Urząd zdrowia jest zdania, źe nie na

leży pozbywać się tej ilości wody, która obecnie

;. zw. płuczkami przepływa, gdyż do płuczek

wpadają zlewy z domów przyległych i zgadza

się z projektem budownictwa miejskiego, żeby

wypływ wody z młynówki ująć szluzą, wykształ

cić profil ulicy, więc i ścieków i puszczać z mły

nówki dowolnie pewną ilość wody ściekami wy

brukowanymi. Ilość wody będzie wtedy za małą,

by módz w niej płukać jarzyny, a natomiast

wystarczy do przepłukania ścieków ulicznych.

W ten sposób uniemożliwi się płukanie jarzyn

w tei wodzie, o co przedewszystkiem miejskie

mu Urzędowi zdrowia chodzi, a nie pogorszy się

stosunków sanitarnych tych dzielnic w innym

kierunku. Jednocześnie domagał się miejski

Urząd zdrowia zaprowadzenia wodociągów w tych

dzielnicach, co też nastąpiło. Naturalnie, że za

prowadzenie w dalekiej przyszłości kanalizacyi

zmieni znów te stosunki na lepsze. Czekać je

dnak do tej chwili nie możemy.

W razie wybuchu cholery miejski Urząd

zdrowia uważa, że płuczki w tej formie,

w jakiej obecnie istnieją i płukanie

jarzyn we wodzie płuczek stanowić

może jedno z najgroźniejszych nie

bezpieczeństw dla całego naszego

miasta. Wiadomą jest rzeczą, że jeżeli cho

lera szerzy się za pośrednictwem nici wodnej

to staje się to przyczyną wybuchowego sze.

rżenia się cholery i w kilka dni setki, a nawet

tyBiące ludzi może zachorować na cholerę, jak

to zdarzyło się w r. 1902 w Hamburgu. Cholera

też mogłaby się szerzyć za pośrednictwem ja.

rzyn płukanych w tej wodzie. Ponieważ niebez

pieczeńBtwo zawleczenia cholery nie ustało, lecz

stale nam grozi z powodu wybuchu cholery we

Włoszech, w Konstantynopolu i w Rosyi, jak

o tem świadczą zawleczone do Gracu i Tryestu

przypadki, przeto jest konieczną natychmia

stówa zmiana tych stosunków w ten sposób,

ażeby módz w każdej chwili zatrzymać tę nić

wodną, z drugiej raz na zawsze uniemożliwić

płukanie jarzyn w tej wodzie. Koszta połączone

z tą inwestycyą nie stoją w żadnym stosunku

do tych kolosalnych strat, na jakie narażoną być

może gmina, gdyby wybuchła u nas cholera

,,CMAM" * fdH it a« y htldn dnipa xi«4ai*Hiświętach *raeiyityehdwa tu j iiw "ią amfcaewUhBi

* godzinie * n u i a godsinie 3 popaladnia.

Numer wieczorny 10 hal,, ranny 4 hal.}

PBBNUUCRiTi WYNOSIi

na cały rok na kwartał Ina1 miaatąe

W Krakow!a w miejsca

SI kiree

7kar. U I. gS ker. U hal.

x odnoszeniem de d o m a ...........

koron 9 kor. -

93 kor.__

Pocztą w pańetwio A uśtrya ckie m .............................

koron

8kor. -

13 kor. -

Z dwukrotną wysyłką p o c z t o w ą ............................. 42

koron 10 kor. 50 h. 03 kor. 60 haL

Pocztą W państwie N ic m ie c kie m .............................

koron 10 kor. 50 n. 13 kor. 50 haL

Do wazyatkich państw, należących do związku pecztowego 48 koron 12 kor. -

04kor. __

W pańatwie roiyjakiom (abonament przez urzędy pocztowa) 16 rb. 20 k. 4 rb. 05 k. 11 rb. 45 kop.

Według urzędowego wykazu piam zagranicznych, mających debit w państwie rosyjskiem

abonament Czasu przyjmują urzędy pocztowe: w Petersburgu, W arszawie, Kijowie, Wilnie,

M otkw ic I O desie . Z innych miast i w « można prenumerować Czms, posyłając pocztą nalełytoM

do urzędu pocztowego najbliższego z powyżej wymienionych więkrzych miast

Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: W W ar sz aw ie biuro ogłoszeń Ungra, L. i B. Metal i S r .

Międzynarodowa Biuro ogłoszeń - w K ijow ie księgami* L. Idzikowskiego - w W ilnie biuro

_____________

dtlonnikńw K. Taubora.

rozszerzyła się w miećcie za pośrednictwem tych

)łuczek. Ale nietylko cholera tą drogą się sze

rzy.

Ogromna stosunkowo ilość zacho

rowań na tyfus brzuszny w naszem mie

ście, pomimo zaprowadzenia wodociągów, nie da

się objaśnić w inny sposób, jak tylko szerze

niem się choroby drogą jarzyn, szczególniej sa

łat, płukanych w tej wodzie. Badania che

miczne i bakter yologi czn e wody

z płuczek przeprowadzone z polece

nia miejskiego Urzędu zdrowia wy

kazały, że woda wpłuczkach ma w szel

k ie cechy wody kanałowej, a w kilku

przypadkach tyfusu brzusznego da

to się stwierdzić zakażenie za po

średnictwem sałat.

Statystyka zachorowań zakaźnych zebrana za

czas od r. 1901 wykazuje następującą liczbę za

chorowań n a tyfus brzuszny, nie licząc

obcych. Z achorow ałow Krakow ie miej

scowych bez obcych: w roku 1901—76,

w roku 1902—35, w roku 1903—85, w roku

1904—47, w roku 1905—43, w roku 1906—57,

w roku 1907—52, w roku1908—102!, w roku

1909-841, w roku 1910-1021

Nie trudno obliczyć, jakie straty materyalne

ponosi miasto wskutek tej choroby. Gdyby na

wet wszyscy, którzy zachorowali na dur brzuszny

wyzdrowieli, co nie jest zgodne z rzeczywistym

stanem rzeczy, bo umarło na tyfus brzuszny

w przeciągu ostatnich trzech lat 51 osób (w ro

ku 1908—15, w roku 1909—11, w roku 1910—25

osób), to zważywszy, że tyfus nagabuje prze

ważnie łudzi w pełni sił i znacznie częściej męż

czyzn, przeto licząc przeciętny czas trwania cho

roby na 60 dni i licząc dzienny zarobek tych

!ndzi tylko na 3 korony, otrzymamy roczną stra

tę w zarobku w r. 1908.

—

18.360 koron (60

dnipo3kor. =

180 kor., zachorowało 102

osób), w r. 1909—15.120 kor. (zachorowało 84

osób 180 kor. X 84); w r. 1910 — 18.360 kor.

’zachorowało 102, 180 kor. X 102); czyli w prze

ciągu trzech lat straciła gmina miasta Krakowa

w zarobkach swych mieszkańców 51.840 koron.

Przjmując zaś według Dr. L. Zeitlina, że czło

wiek w wieku, kiedy jeBt zdolny do pracy, przed

stawia kapitał (w Niemczech) 16.000 marek =

19.200 koron - otrzymamy następujące straty

wskutek śmierci na tyfus bruszny: w r. 1908,

zmarło 11 osób = 288.000 kor,, w r. 1909

zmarło 15 osób = 211 .200 kor., w r. 1910

zmarło 25 osób = 480.000 kor. Czyli, że gmina

miasta Krakowa poniosła wskutek śmierci 51

osób zmarłych na dur bruszny w czasie od r.

1908-1910 — 979.200 koron straty. Widzimy

zatem, że wydatek 70.000 koron projektowany

na uregulowanie tej sprawy w jednym roku

z lichwiarskim procentem się zwróci. Czyż miasto

)osiada coś cenniejszego, jak zdrowie, a więc

zdolność do pracy swych obywateli?

Wkońcu należy wziąć na uwagę jeszcze tę

okoliczność, że obecnie jest nąjlepsza pora do

przeprowadzenia tej sprawy, załatwiając ją w ten

sposób, jak proponuje budownictwo miejskie,

a opierając się na motywach aanitarnych m oże

my UBUnąć z łatwością i szybko to niehygie*

niczne i niebezpieczne urządzenie; tymczasem

idąc drogą ustawy wodnej napotkać możemy na

trudności, a w każdym razie narazimy się na

stratę czasu. Miejski Urząd zdrowia jeszcze raz

gorąco poleca uwadze Komisyi drogowo-kaoało*

wej tę tak ważną dla miasta sprawę i nie wątpi,

że komisya, która tyle okazuje zrozumienia dla

potrzeb hygienicznych miasta, przedstawi Radzie

miasta wniosek o natychmiastowe uregulowanie

sprawy płuczek i zniesie to tak poważne niebez

pieczeństwo dla miasta.

Dr Tomasz Janiszewski.

Młynówka królewska, jako koryto *ztuczne wypro

wadzone z rzeki Rudawy w Mydlnikach, płynie przez

terytoryum gmin przyłączonych, a to Łobzów, Nową

Wieś i Krowodrzę. Idąc ku górze mlyuówki od Kra

kowa znajdujemy wyprowadzone z młynówki płnka

dło Nr IV około azkoły miejakiej w Nowej Wai

Narodowej, które w lewym ścieku ulicy Nowowiej

skiej rozdziela aię ua dwa ramiona, z których jedno

płynie ściekiem ku zachodowi, a to ku ulicy Piotra

Roaoła, wschodnie zaś ramię opływa dawną rogatkę

przy ulicy Nowowiejskiej i grauicę gruntów pofor

tocznych około dawnego wału akcyzowego, wpada

do parku krakowskiego, zasila staw, opuszcza go

łączy się xa koleją eircumwalacyjuą z odpływem

z pływalni miejskiej i obok tejże kolei płynie na po

łudnie tworząc ślizgawkę, a za ulicą Wolską wpada

do naturaluego starego koryta Rudawy. Płukadło

Nr III wyprowadza wodę młynówki na grauicy Łob

zowa i Nowej Wsi ku ulicy Nowowiejskiej, poczem

rozbija się na dwie gałęzie, wschoduią i zachodnią

Wschodnia łączy się z gałęzią zachoduią płukadłi

Nr IV, przechodzi rowem poza domami przy ulic?

Piotra Roaoła, rowem przy ulicy Sobieakiego, na

atępnie w ulicy głównej Czarnowiejskiej wpada dc

kaualu miejskiego. Płukadło Nr. II wypływa z mły

nówki prxy mostku głównym w ulicy Nowowiejskie

a lewym ściekiem złączywszy się z ramieniem płu

kadła Nr III zdąża na południe rowem połowem ki

ulicy Kościelnej. Płukadło Nr 1 wypływa rurą dre

wuianą z młynówki poza szkołą kadacką, przekraczi

ulicę Kościelną i płynie lewym ściekiem na wachóć

uastępnie łączy się z gałęzią płukadla Nr II i II]

płynie dalej rowem za domoatwami przy ulicy Mi

syonarakiej, w dalazym ciągu prawym ściekiem prz

ulicy ku torowi wyścigowemu, opływa park Jordan

i wpływa do naturalnego starego koryta Rudawy.

Płukadła odgrywały i odgrywają doniosłe znacz«

nie w życiu gosdodarczem gmin, przez które prz(

pływają. Służyły i służą celom melioracyjnym

gospodarstwu domowemu jako wody płuczące i uży

kowe, wreszcie są i były spłukiwaną kanilizac)

powierzchowną. Nie zostały te płukadła wyprow

dzone z młynówki przypadkiem, ale celowo w pe

nem zrozumieniu dobrodziejstwa wody dla osac

ludzkiej. W tem też dobrodziejstwie należy szuk

powodu wyprowadzenia młynówki z naturalnego ko

ryta Rudawy w długości 8 kim. Upadek Rzeczypo

spolitej, upadek miasta, późniejsze zaniedbanie rządu

auatryackiego, sprzedaż koryta w ręce prywatne, do

prowadziły młynówkę do dzisiejizego opłakanego

stanu, a wraz z nią i płukadła, o które ani Rada

powiatowa, ani dotyczące gminy wcale aię uie trosz

czyły, tak, że dziś przedatawiają wstrętny widok dla

oka. Należy je jednak zostawić, tylko zregulować.

Woda ta dła Czarnej Wsi i Nowej Wsi w dzisiejszym

stanie przejściowym może oddawać wielkie usługi:

dia pożaru, dla kropienia ulii, dla utrzymania ście

ków ulicznych we wzorowym stanie.

Z chwilą przebsztatcenia aię terytoryów gmin

w zabudowaue miasto, woda ta może być zarówno

używana do płukania ścieków ulicznych, kropienia

ulic, a co najważniejiza może atale płukać mającą

się budować sieć kanałową. Płukanie tą wodą kana

łów zastąpi kosztowne czyszczenie ręczne.

Woda ta odegra ważną roię przy rozbudowauiu

się nowego miasta, jako czynnik zdobiący nowe mia

*to, zaailając w lecie stawy zdobne czy to w ogro

dach publicznych czy prywatnych — jak to się roa

rzecz dzisiaj w parku krakowskim, w aikole kad«

ckiej i sa ulicą Wolską. Stawy te w zimie stają się

zwykle ślizgawkami. Pominąć nie możua zaróno k w)

ityi pływalni i łazienek. Wody te mogą być w każ

dej chwili prowadzone w otwarty spoaób bez ciśnie

nia lub przewodami podziemnymi pod ciśnieniem.

Uporządkowanie płukadeł przepływających przeZ

Łobzów, Nową Wieś Narodową, Czarną Wieś Kawio

ry, w myśli opinii budownictwa miejskiego, spowo

dowałoby koszta 70.000 koron.

Opora lwowska w Krakowie.

Sprzedana narzeczona Smetany, występ

Adama Didura.

W rozległym repertuarze p. Didura postać Ke

cala jest nabytkiem nowym, przynajmniej dla

słuchaczy polskich, którzy znakomitego basisty

w tej roli jeszcze nie mieli sposobności oklaski

wać. P. Didur pojmuje Kecala najzupełniej ory

ginalnie, począwszy od maski i geBtu, do efektów

wokalnych. Technika aktorska pozwala świetne

mu artyście przeprowadzić postać jednolicie i

postawić ją przed widzem jak Btatuę z jednej

bryły; technika wokalna nie tylko załatwia się

niby igraszką z trudnościami parlanda — i to

w języku polskim — ale wydobywa efekty, za

sługujące nieraz na nazwę białych kruków.

P. Didur jest wszakże artystą zbyt wysokiej

miary, aby bawił się efektami o luźnym tylko

związku z postacią. U niego wszystko ma cel,

wszystko zmierza do jednego punktu, szczegóły

opracowywane nieraz z pedantyczną drobiazgo*

wością okazują się zawsze częściami charaktery

styki ogólnej, w której jeBt mistrzem. Sposobów

traktowania roli Kecala jeBt ty le, ile wielkich

indywidualności scenicznych. DyBkusya byłaby

próżną tam, gdsie artysta argumentuje takimi

środkami głosu, geBtu i werwy, jak p. Didur.

Słuszność jeBt zaw sze po stronie wielkiej sztuki

i przyznano ją wczoraj owacyami, które dopro

w adziły do powtórzenia duetu z Jankiem w dru

gim akcie.

Sukces towarzyszył też wykonawcom innych

postaci: p. Hendrichównej jako Marynce, p. D o

boszowi w partyi Janka, p. Kotowskiemu, który

śpiewał Tomka; słynny sekstet aktu trzeciego

Ibrzmiał pełnią dźwięku, dzięki udziałowi pp.

Kasprowieżowej, Sawickiej, Okońskiego i Jeliń*

1skiego w małych partyach; p. Kaden miał wiele

humoru w roli dyrektora cyrku. Nad żywetn

Itempem opery czuwał energicznie i przytomnie

|p . Wolfsthal.

Witold Noskowski.

Przyjechali do Krakowa:

1 HOTEL POLLERA : Marya Cieszkowska z Warszawy.

IDrowa Gustawa Grudzewska z Zaleszczyk, Antoniowie

1Olszakowscy z Włocławka (Król. Polskie), Stanirtawo*

I wie Strużyóscy z Sandomierza, Drowie Daniłowie Sta

lchurowie z Sambora, Adolf Drincgbier z Brighton

I(Anglia), X. Antoni Uazarowski z Kwieciszewa, Dr

1Adolf Goldscheider z Wiednia, Józef Kratochwil z No—

Iwego Sącza, Karol Kafka z Wiednia, Helena Polańska

1z Kołomyi, Ludwika Szcześniakowa z Warazawy, Karol

| Fetach z Białej, Bronisławowie Wysoccy _ze Lwówa,

IZygmunt Kozłowski z Warszawy, Jan Kośmiński z Wie

1dnia, Ludwika Oxlń»ka z Warszawy, Tadeusz Gusto*

Iwicz ze Lwowa, Stanisławowie Gołędzinowscy z War—

Iszawy, Dr Gwido Walig z Opawy, Maurycy Pick z Pra—

Igi, Oskar Waldman z Pięciokościołów (Węgry).

I HOTEL pod ROZĄ: (Pokoje pojedyncze od 1*60 kor.

1na dobę. Łazienka, restauracya, światło elektryczne:

ISalka na I p. na wieczorki, wezela i t, p. za 20 kor.).

1Jan Kanty Sadlik z Ropczyc, Marceli Sławikowskt

Iz Warszawy, Stefan Krzyżanowski z Kielc, Leonard

!Zajączkowski z Białogóry, X. Stanisław Starzec z Sę—

Idziszowa, Zygmunt Niesiołowski z Kielc, Adolf _Lanz—

Iman z Sandomierza. Dr Bernard Forster z Lipska,

I Wiktor Cbluski z Warszawy, Olga Wyrobkowa z Dę

1bicy, Jan Zeitleben ze Lwowa, Jakób Solak z Przecła

|wia, Józef Huber z Wiednia, Marya Bresei ze Skier

"!niewic, Tadeusz Piotrowski z Rohatana, X. Ada Ki

1nowski z Oparowa (Poznańskie), Janina Kosakowska

I z Kielc, Rozalia Piwowarska z Kielc, Roman Seredni

. 1cki z Kolbuszowy, Karol Mazur ze Lwowa, Wojciech

ISokołowski z Poznania, Wilhelm Zeiser z Monachium,

1Dr Zdzisław Balawelder z Warszawy, Brouisław Szpry.i

Iger z Opatowa, Edward Góriki z Miechowa, Stanisław

. 1Wojnarowicz ze Lwowa.

fiOTKL NARODOWY (Poaelaka 22, obok Rynko Głć

Iwnego): — Marya i Konstancya Janicka z Żytomierza

»I Auiela Jankowska z Niedźwiedzia, D. Beim z Jaros!a

, I wia, Helena i Brouisława Nowak z Będzina, L. Tam

_ lczyk t, Kielc, Waleryan Włowski z Koszyc, Franciazefc

ICbed z Pragi, Teofila Biżek z Janowa, Kazimierz No

Jwak z Będzina, Władysław Stachulski z Będzina, Ro

I I man Brawióski inżynier ze Lwowa, Kazimierz Wycia?

Ikowski z gub. kaliskiej, F. Brett ze Lwowa, Franci

;. I szek i Elżbieta Waszkiewiczowie z Łodzi, inrpekto

,_ 1Józef Lorenz z Rzeszowa, Józef Kleszcz z Myśleuic, inż

1Bronisław Callier z Borysławia, komisarz H. Heilmai

I I ze Lwowa.

r4 I Prognoza wiedeńskiej stacyi meteorologicznej,

*"l Wiedeń. (B. kor.) Prawdopodobny atan pogody dni

i-13aierpnia: Przeważnie pochmurno, czasem des)zczów(

^ 1mała zmiaua, niepewne żywe wiatry.

sć!

mmm*

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction