Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 419 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 176.

Kraków 3 Sierpnia - Piątek.

Rok 1860.

Dzie n nik wychodzi codzień rano wyjąwszy poniedziałki i dni następujące po

świętach.

Dod at ek Miesięczny wychodzi z ostatnim dniem każdego miesiąca.

Przedpłata na Dziennik ,Czas"

w Krakowie:

\ w Państwie Austryaekiem (pocztą)

r o c z n i e ..................................

zła.

20 j rocznie................ zła. 24

j,Złr oc znie........................................ ,

p ó łr o c z n i e ........................... ,

r*dnie .

znie

kw arta lnie ......................... ,,

m iesięcznie..................... ,

2 cen. 25

Przedpłata na Dziennik ,Czas" z Dodatkiem.

w Krakowie:

I ?p PaństrKe Austryaekiem (pocztą)

r ocznie ...............................................zła . 30 | r o c z n i e ....................................... zła . 34

pó łr o c z n ie ........................................ ,

15 j p ó ł r o c z n i e ...................................... ,

kwartalnie - - -t ........................,

8 | k w a r t a l n i e ...............................,

Na sam ,D odatek" prenumerować nie można.

Przyjm ują się do umieszczenia w Inseratach

ogłoszenia, odezwy, uwiadomienia, doniesienia wszelkiego rodzaju, ty

czące się przemysłu, handlu, rolnictw a, sprzedaży, kupna, itp. za opłatą

Od wiersza drobnego za jednora zow e umieszczenie po 7 centów, za nastepne

po 3 y2 centów. Do każdego in seratu załączone być winno 30 centów na

opłatę stęplową za każdorazowe umieszczenie.

L i s t y z pieniędzmi prenumeracyjnemi i inseratowemi przesyłane być winny

franko do Bióra Ekspedycyi ,Czasu" .

L i s t y reklamacyjne nisypieczętowane nie ulegają frankowaniu.

L i s t y niefiankow ane nie przyjmują się.

K ę k o p i s m a nadesłane Redakcyi nie zwracają się.

IKS* Numer pojedynczy dziennika kosztuje 10 centów.

K,raków 2 sierpnia.

Dzienniki doniosły, że Fuad pasza płynąc

na fregacie ,,TaiF ze Stambułu do Bejrutu

wstąpił do Aleksandryi. Zboczenie to z dro

gi pełnomocnika tureckiego w chwili wy

magającej tyle pośpiechu, było tak znaczące,

iż lubo ocenialiśmy doniosłość tego kroku,

zdawał się nam on zbyt wielkiem uznaniem

przez Portę ważności Egiptu w wypadkach

syryjskich. Przypisywaliśmy więc zrazu wia

domość tę pomyłce dziennikarskiśj, która

Aleksandrettę, arabskie Iskanderun, jedyny

port bezpieczny na wybrzeżu syryjskiem,

istotnie na drodze ze Stambułu do Bejrutu

leżący, pomieszała z Aleksandryą egipską,

Iskanderya, siedzibą wicekróla Saida paszy.

Nie było wszakże pomyłki: z Aleksandyyi

doniesiono niebawem o bytności Fuada pa

szy jadącego do Bejrutu. Był to więc rze

czywiście hołd oddany polityce Mehmeta

Ali.

Polityka wielkich mężów nie kończy się

z ich śmiercią, już dla tego samego że*o%

piera się zwykle na tradycyach zastósowa

nych do ducha czasu. Na zastósowaniu tćm

polega po większój części wielkość polity

ków. Takim byłMehmetAli.Tradycyą polity

ki egipskiój było od najdawniejszych czasów

dążenie do niepodległości i do opanowania

Syryi. Dla tego już August zamieniwszy ]to

śmierci Kleopatry Egipt w prowincyę rzym

ską, zawarował, aby nigdy prokonsul ta

meczny nie był patrycyuszem rzymskim.i’)

L-acały aby nikt ex órdine equestri nie śmiał

vyladowac w Egipcie bez wyraźnego od

niego pozwolenia. Kalifowie egipscy ciągle

podbijali Syryę, i historya tego kraju od

samego początku islamizmu ściśle się wiąże

z historya Egiptu. Mehmet Ali przejął obie

te tradycye. Jeżeli nie dopiął niepodległo

ści, to wszakże dynastyę swoją zapewnił,

Syryą zaś opanowałi blisko przez lat dzie

sięć dzierżył pod swóm berłem. Zręczność

zaś polityczna, czyli owo zastósowanie tra

dycyi do ducha czasu, polegało na tćm, że

na chorągwi swćj napisał ,,Islamizma i ,,re

formy"’w ten sposób, iż Wschód czytał tyl

kopierwszy wyraz, a Europa drugi. U Tur

ków uchodził za reprezentanta Islamizmu,

kiiiropejczyków za reformatora.

Tymczasem nie był ani jednym ani dru

gim: był tylko organizatorem. Spostrzegł,

że islamizm się wali, i za jedyny jego ra

tunek poczytał organizacyę, którćj ducha

ff najwyższym pojmował stopniu. Była też

to podobno

ostatnia

chwila: hattiszeryf

z Gulhany był teoryą w oczach Mehmeta

Alego, organizacya była praktyką. Niechciał

on ani obalać islamizmu, ani podpierać, chry

styanizmu na Wschodzie, równouprawnienie

widział tylko w silnój organizacyi. Żelazna

ręką syna

swego Ibrahima paszy łamał

wszystko, i fanatyzm muzułmański i zby

teczne częstokroć

wymagania

chrześcian,

słowem wszystko cokolwiek mu się w or

ganizacyi jako przeszkoda stawało. W tym

samym Damaszku nie wolno było jeździć

konno chrześcianom. Ibrahim pozwolił. Przed

stawiano mu, że jest to przywilejem ulemów:

,,To niech jeżdżą na wielbłądach11— odrzekł

pasza, a gdy się opierano pod pozorem że

to jazda zbyt kosztowna: ,,To niech jeżdżą

na osłach,— dodał zgniewem — ale w tak

wielkiem mieście jak Damaszek każdemu

powinno być wolno jeździć na koniu jeśli

ma być porządek"’...

Pamiętna też jest do dziś dnia w Syryi

epoka panowaniaMehmeta Alego, lubo przy

znać należy, że Liban zawsze największą

przedstawiał dla rządów jego trudność. To

jednak pewna, że władze egipskie nigdyby

rzezi nie były dopuściły, że nawet o nićj

mowy być nie mogło.

Wiadomo jak koa

licya przeciw Francyi w r. 1840 wicekróla

Egiptu pozbawiła Syryi. Francya,

która

w Mehemecie Alim najlepićj ducha organi

zacyjnego oceniać umiała, zmuszoną była

ustąpić, a Syrya wróciła pod rządy Sułta

na.

,,Oddajecie Turcyi prowincyę, —

pisał

p. Guizot, przystępując do

zawiązanego

przeciw Francyi poczwórnego przymierza,

,do którego .wchodziły Anglia, Rosya, Au

strya i Prusy — prowincyę, którą ona ani

rządzić, ani utrzymać nie potrafi."’ Prorocze

te słowa krwawo się w przeszłym miesią

cu wypisały. Ale taka jest kolćj kwe

styi wschodnićj: pod godłem nietykalności

Turcyi, zawsze jest ona przeciw jednemu

z państw europejskich wymierzoną: w ro

ku 1840 przeciw Francyi, w r. 1853 prze

ciw Rosyi. Przeciw komu się dzisiaj obró

ci?

Czy rzeź ośmiu tysięcy chrześcian nie

zmieni polityki na korzyść ludzkości?.—

Lecz bądź jak bądź pojmuje się, że wa

żnem było nader dla Turcyi stanowiskoEgi

ptu w obecnćj chwili. Pojmuje się, iż w’spól

ne jćj z Egiptem w Syryi działanie dodało

by jćj niezwykłej siły, a przyłączenie się

Egiptu do Europy, to jest raczój do Fran

cyi, osłabiłoby ją niewypowiedzianie. Poje

chał więc Fuad pasza do Aleksandryi, aby

się porozumieć z Saidem paszą, i jak piszą,

zażądać od niego 10,000 wojska.

Czy to

nie zbyt silny kontyngens, nie przeciw Dru

zom, ale na pomoc Turkom? W obec10,000

Egipeyan znikłyby podobno owe 16,000 tu

reckich żołnierzy, którymi Fuad pasza ma

dzieła pokoju dokonać. Dodać jeszcze wy

pada, że Fuad pasza dobrze jest w Egipcie

znany, albowiem on to jeżeli się nie myli

my układał ostatecznie tanzimat z Abbasem

paszą poprzednikiem Saida paszy. Nieba

wem zapewne dowiemy si§, jaka będzie

polityka egipska w bieżących wypadkach,

KorespoiMlencya Czasu.

W iedeń 1 sierpnia.

Q Wczorajsza Donau Zeitung powtórzyła te sa

me ogólne doniesienia o porozumieniu się Prus i

Austryi, albo raczej ich panujących, które już czy

taliśmy w Gazecie pruskiej. Jak z jednych tak

i z drugich trudno zgadnąć, jak daleko to porozu

mienie sięga, i jakie włożyło obowiązki na dwa

państwa niemieckie. Widać z nich tylko, że nie

nastąpił żaden traktat i że do zupełnej zgody trze

ba dalszych układów z monarchami innych k ra

jów niemieckich. Widać i to, że cala dążność tych

układów polegać będzie na stanowisku obronnem

Rzeszy niemieckiej. Że Wiochy i kraje słowiańsko

węgierskie nie , należały dotąd do zakresu tego,

to wiadomo.

Ze i teraz w takowy w Teplicach

objętemi nie zostały, to się zdaje być pewnem.

Porozumienie więc ściąga się naprzód i przede

wszystkiem ;’do wewnętrznych spraw Rzeszy nie

mieckiej ido jćj obronnego stanowiska na zewnątrz.

Tak zabezpieczone, zwłaszcza od Renu Niemcy,

Prusy i Austryą, muszą się późuiej zgodzić co do

stanowiska względem Włoch i Turcyi. Powiadają,

że ks. Rejent w kwestyi włoskiej zachował tylko

dyplomatyczny wpływ dla Prus, i że iunej inter

wencyi nieprzypuszcza. Francya, Anglia i Rosya

są, oddawna na tćj drodze. Piemont jako państwo

włoskie, działa dotąd pod tym wpływem, gdyż

wyraźnie przynajmniej z pomocą czynną GaribaL

demu nie wystąpił. W razie kiedyś wojny Austryi

z Piemontem, wzmocnionym przez Neapol i inne

włoskie siły, trudno żeby od Prus i Niemiec mo

żna mieć pomoc Niewidać przynajmniej tego z ar

tykułów dwóch wyżej wymienionych urzędowych

organów. W kwestyi tureckiej interwencya jest

dotąd prawdopodobną, nawet konieczną, i zdaje

się, że do nićj przystąpią Austryą i Prusy -sad

Dunajem, jeśli będzie potrzeba, jak przystępują

teraz w Syryi. We Włoszech nieinterwencya; w Tur

cyi interwencya: ta pozorna sprzeczność uchyla się

tem, że w obu Europa działa z wolą panujących i

w duchu narodowości. Jak Piemont i Włochy nie

chcą i niepotrzebują obcej interwencyi; tak tako

wa musi być życzeniem Sułtana i ludności chrze

ściańskich jego berłu podległych. Co do kwestyi

właściwie niemieckiej, jak daleko sięga porozu

mienie się w Teplicach, trudno zgadnąć. W Bun

destagu reorgaąizacya wojskowa dwa wyprowa

dziła na jaw obozy. Austryą idzie z większpścią,

Prusy z mniejszością, i dwa te kierunki są dość od

siebie różne i odległe. Cóż dopiero mówić o in

nych reformach? Godną jest uwagi, te Donau Ztg

o polityce wewnętrznej w A u stryi,. którćj Gazeta

Pruska zapowiedziała tak liberalną przyszłość, nic

prawie nie wspomina.

Komitet 21 zbiera się od dwóch dni. Dziś byli

na nim i ministrowie. Zasady prowincyonalne m a

ją dotąd w Węgrzech otwartych obrońców.

C. k. Rząd krajowy w Krakowie ogłasza, iż

książę Władysław Sanguszko odstąpił grant pod

budowę domu szkolnego na Strnsinie pod Tarno

wem, tudzież przeznaczył na ten cel 34,000 cegły,

13 siąg kamienia i 130 korcy wapna. X . Pukalski

Biskup Tarnowski przeznaczył 50 złr. do rozdzia

łu między ubogich, moralnych i pilnych uczniów

gimnazyam w Tarnowie.

Dziennik Fortschritt ogłasza następujące orzecze

nie sądu wyższego we Lwowie z dnia 20go czer

wca r. h.

C. k, Ministeryum spraw wewnętrznych porozu

miawszy się z c. k. Ministeryum spraw duchownych i

Oświecenia, na zapytanie ze strony Namiestnictwa

galicyjskiego, czy pod nazwą szkół niższych real

nych przytoczonych w rozporządzeniu cesarskiem

z dnia 13go lutego 1860, których ukończenie daje

izraelitom w Galieyi prawo nabywania własności,

rozumiane być m ają tylko zupełne trzechklasowe

niższe gimnazya realne lub też zarazem niezupeł

ne dwuklasowe, połączone ze szkołami głównemi,

dało następujące wskazówki rządom krajowym we

Lwowie, Krakowie i Czerniowcach:

a) pod nazwą niższych szkół realnych, których

ukończenie daje izraelitom w Galieyi prawo naby

wania własności, rozumiane jedynie być winny

trzechklasowe szkoły, wszelako bez różnicy, czy

takowe są samoistne czy też połączone są ze szko

łami dla ludu; b) ażeby z tego powodu izraelita

mógł otrzymać wolność nabywania dóbr, potrzeba

jest, aby uczęszczał publicznie do trzechklasowej

niższej szkoły realnej tego ostatniego rodzaju, i

uzyskał zwykłe świadectwo szkolne w tej mierze.

W niższych gimnazyach i samoistnych niższych

szkołach realnych m a służyć za prawidło, że izrae

lita i do nich również publicznie uczęszcza lub też

że je odbył jako zapisany uczeń prywatny; w je

dnym i w drugim razie powinien posiadać zwykłe

świadectwa szkolne. Wszystkie sądy należące do

juryzdykcyi tego sądu wyższego otrzymają o tem

zawiadomienie z poleceniem stosowania się.

Wiedeń 1 sierpnia. Zjazdy monarchów nie

skończyły się jeszcze. Pomimo, że Cesarz Jmci

widział się już z królem Bawarskim w Grefenber

gu, wszakże ma się z nim wkrótce zjechać pono

wnie w Salzburgu w dniu 12 b. m . podczas o

twar?ta kolei żelaznej z Wiednia do Monachium.

Spotkanie wę obu monarchów w tym dniu już

w dziennikach rządowych zapowiedzianem zostało.

Odwiedziny w Grefenbergu były prostą oznaką

grzeczności, żaden z ministrów nie był tam obe

cny; w Salzburgu zaś m ają mieć cechę dyploma

tyczną, gdyż ministrowie towarzyszyć będą obu

monarchom. Czy przy tćj sposobności zjadą się

do Salzburga inni jeszcze książęta niemieccy, o

tćm nic jeszcze pewnego wiedzieć nie możną, lubo

pogłoski utrzym ują, że cała grupa książąt połu

dniowo niemieckich tam przybędzie. Król Bawar

ski uw’ażanym jest za pośrednika zjazdu teplickie

go. O. D. Post mniema, że spotkaniu się w Salz

burgu odpowiadać będzie spotkanie się w Osten

dzie króla Belgów z Księciem Rejentem Pruskim,

w celu porozumienia się co do obrony linii Renu.

Jedno więc przymierze przeciw Francyi stanie od

północy, drugie od południa. Austryą, Prusy, Zwią

zek niemiecki, Belgia i Holandya mają się sprzy

mierzyć we wspólnym celu.

Gazeta Kotońska mówi o pośrednictwie króla

Część Literacko-Artystyczna,

WYCIĄG Z LISTU

0 tozbiciu parowca tureckiego ,,Silistria11

w czerwcu 1859 r. wydarzonem.

jeszcze doniosę?... A... prawda!...

wszakze lubisz wszystko co obchodzi człowieka

w ogólności; \ub co wyświeca czyn szlachetny

w szczególności... Zdaje mi się, iż najlepićj zakoń

czę mniejszą apostrof do ciebie - j’eżeli coś po

obnego opowiem.,, lecz czy nieprzeciągnę zwyklćj

formy listowćj ? za to nie ręczę Nie cofnę jednak

przedsięwzięcia gdyby nawet urosły foliały... a cóż

dopiero, jeżeli tylko trochę więcćj czasu i papieru

poświęcę d la zrobie nia ci przyjemności.

m"6818leg; r-°ku - w dniach nadzwy

U?arW-StV Jazci^ą myśląizo

g alem całem szukałem pokrzepienia w głębo

!Srin T"’ Z**

°gn T W °ńedzianój, nie

^pełn,onćj wodą wrzącą lecz uzdrawiającą -

la n !T ,WySypai^

. Środk,em ^łtym piaskiem,

Pienin S ’I T Zie n,! 8zumi^ych lasów, ze skle’

błękitnego nieba, z podziemiem niosącem

zdrojami jednym zdrowie, drugim nadzieje... trze

cim pieniądze. O jakże tam dobrze! jak rozko

sznie być musi? Niestety! Tak tylko dobrze jak

może być na ziemi, na którćj owoc nadziei roz

kwita...

Otóż znużony, jak mówiłem, włókiem się po go

rącym piasku na zieloną murawę, pod cień świe

żych gałęzi; szukając schronienia, ochłody i spo

koju przed słońcem i przed ludźmi... ale i tu zna

lazłem kilka promieni słońca i... jednego człowie

ka; bo gdzież niema słońca?... gdzież niema ludzi?

Wszakże i Sybir i piaski Arabii nie są jeszcze bez

nich — tylko z tą różnicą, że gdzie niema zanad

to ani jednych ani drugich, tam znajduje się czę

sto swobodę i przyjemność! I tak się też stało

znalazłem widne a cieniste ustronie i bez wrzawy

miłą pogadankę.

Dążąc w oddalone nieznane mi miejsce po nieu

deptanym mchu i gdzie niegdzie wybiegłej leśnćj

trawce, sądziłem , iż pierwszy stąpam na tćj dzie

wiczej ziemi; tak tam było świeżo, zielono, wonno...

lecz gdzie tam!... przez ciemno-szmaragdowe jodły

i olszyny migło mi w oczach coś nakształt u nas

przyswojonego, pąsowego kwiatu kaktusa. Cieka

wy, zbliżam się...* i na mojej wymarzonej, samo

tnćj murawie pod moim upragnionym cieniem, wi

dzę rzeczywisty towar zagraniczny — wygodnie

spoczywającego Greka, z którego głowy spływał

pąsowy fez z potężnym zawiesistym kutasem , na

w oniejący roślinny kobierzec.

Stanąłem — a chociaż obraz wcale był piękny,

patrzyłem na niego niechętnie. Zdawało mi się, iż

ktoś się zakradł w moją własność, w mój dom -

gdyż zupełnie w takie wabne miejsce, w tak orze

źwiający chłód i na tak miękką dążyłem murawę

zdawało mi się nawet, iż mnieby tam piękniej było

spoczywać— chociaż oczywiście mój na nos spu

szczony szary kaszkiet nie był tak malowniczy jak

pąsowy fez Greka.

Uśmiechnął się cudzoziemiec... odgadł zmięsza*

nie moje, i myśl niebardzo chętną

i rzekł w ję

zyku francuskim:

—

Odgaduję pana — zająłem mu miejsce... i...

wiem jak to bolesno gdy coś obcego wciśnie się

w naszą własność. Bądź pan jednak dobrćj my

śli- dość wypocząłem... ustąpię. To rzekłszy chciał

WStäWä(j

My Polacy - - odrzekłem— jesteśmy gościnni,

posuń się pan cokolwiek, zmieścimy się oba.

Była to rzeczywiście nie wielka przestrzeń po

ehyłći ziemi wysłanćj leśną murawą, otoczona drze

wami , z po za których otwierał się śliczny widoK

na dalekie szafirowe lasy i różnobarwne zboża i

łąki.

Tak więc — ze szczupłości i samotności miejsca

powstała między nami ściślejsza znajomość jak

była dotąd wśród spotykających i kłaniających się

kąpielowych gości w Iwoniczu.

Oczywiście iż rozmowa nasza potoczyła się na

przód około zdrowia, źródeł, bromu, jodu, łazie

nek... itp. aż wreszcie padła na właścicieli miejsc

w których my zdrowia szukali, na których w chwili

rozmowy spoczywaliśmy. Imie Załuskie sięgające

zaszczytnie w daleką przeszłość , w medalekićj

chlubne przedstawiając wzory dla młodego poko

lenia -

o ile to uważałem - miło s.ę odb.jało o

uszy mego to w arzy sz a- gdyż, chociaż był cudzo

ziemcem słuchał z uwagą i z szczególnćm zajęciem

wszystkiego com mu z ich życia historycznego i

natrvotycznego opowiadał. Gdy już skończyłem -

Grek uścisnął mi rękę z tą serdecznością, z którą

się dziękuje gdy nam kto coś przyjemnego powie

lnb zrobi.

Jakże panu jestem wdzięczny za to co mi

opowiedziałeś - jak mnie to cieszy, iż ten które

mu winienem ocalenie mego życia, należy do tak

szlachetnego szczepu — wiem teraz iż mi uwie

rzysz, iż wszystko co ci opowiem nosi piętno rze-

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction