Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 695 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

NOT267.

Kraków, Piątek 23 Listopada 1894.

Rocznik XLYII.

CZAS

Kraków 22 listopada.

Sprzymierzeni radykaliści i socyaliści francuscy

prowadzą wytrwałą i bezwzględną kampanię prze

ciwko prezydentowi Rzeczypospolitej. ,,Gdzie jest

nieprzyjaciel?" — pyta pewien polityk, a zarazem

dziennikarz tego obozu i znajdnje łatwą i nie

w ątpliwą odpowiedź: l’ennemi c’est Casimir. Dla

zw alczenia i pokonania tego ,,wroga" dobre są

wszystkie sposoby. Skrajne dzienniki od Petite

R6publique franęaise aż do Intransigeant, wypeł

niały swoje szpalty pospolitemi obelgami i jaskra

w em i oszczerstwami, skierowanemi przeciwko oso

bie Periera, a dopiero *surowy wyrok przysięgłych

w procesie Cbambarda, powstrzymał cokol

w iek zajadłość radykalnej prasy. Za to na zgro

m adzeniach pnblicznych, których nie dosięga ręka

sprawiedliwości, uderzono na prezydenta z po

dwójną gw ałtow nością, zarzucając mu skłonność

do ,,reakcyi," m onarcbiczne sympatye i inne po

dobne ,,zbrodnie.** Ta agitacya wymierzona zarówno

przeciwko prezydentowi Rzeczypospolitej, jak i

przeciwko stronnictwom, które mn powierzyły naj

wyższą godność w państwie, jest podwójnie szko

dliwa. Z jednej strony osłabia ona pomiędzy ln

deha powagę władzy, a z drngiej tworzy opinię,

jakoby prawdziwi przyjaciele istniejącego porządkn

rzeczy, jedyni prawdziwi republikanie, gromadzili

aię wyłącznie w obozie radykalnym; jest ona

w końcn objawem społecznej i politycznej anar

chii. Ale tak postępując, radykaliści i socyaliści

nie wychodzą ze swej roli. Ich program wyłącz

nie ujemny nakaznje im właśnie obalenie wszel

kich powag, dla tem łatwiejszego zdezorganizo

w ania społeczeństwa. Natomiast obrona stronnictw

porządku jest słaba i chwiejna. Grapy parlamen

tarne, które w yniosły Casimir-Periera na godność

prezydenta, w imię pewnych zasad, — nie zrobiły

nic, aby osłonić jego osobę przed napaściami nie

przejednanych przeciwników. Umiarkowane dzien

niki bronią nieśmiało prezydenta, a z głośną ma

iiifestacyą wystąpiło tylko jedno stronnictwo. Jest

niem ,,unia postępowa," która obejmnje resztki

dawnych oportnnistów i tak zwanych radykali

stów rządowych. W jej imienin odwiedzili Casi

mir-Periera deputowani Isambert, Herbet i Phi

lippon, aby go npewnić, że członkowie nnii nie

pochwalają napaści przeciwko niema skierowa

nych, ale żywią przeciwnie nnczncia szacunku dla

jego osoby, uszanowania dla jego charaktern

ufności w jego repnblikańską lojalność."

Prezy

dent wyraził swoje żywe zadowolenie z tego kro

kn i oświadczył, że jako pierwszy nrzędnik Rze

czypospolitej nie będzie nigdy człowiekiem je

dnego stronnictwa. nKażdy, kto zajmuje ten wy

soki mząd — mówił Casimir-Perier — może i po

winien być siłą moralną, ale może nią być tylko

w ów czas, gdy posiada zupełne zantanie republi

kanów."

Ale p. Isambert i jego towarzysze pra

gnęli zaznaczyć, że nie występnją oni bynajmniej

jak o polityczni przeciwnicy radykalistów; nie po

chw alają oni ich taktyki jedynie ze względów

towarzyskich, natomiast w stosunkach politycz

nych gotowi są zawsze do współpracownictwa

z wszystkimi republikanami. Dlatego zwrócili oni

n w agę prezydenta na inne, o wiele groźniejsze

niebezpieczeństwo. Oto zręczni politycy reakcyi

biorą otwarcie prezydenta Rzeczypospolitej pod

swoją opiekę, a manewr ten — jeżeli to tylko ma

newr — silnie zaniepokoił republikańskie samie

nia członków ,,unii postępowej."

Jakkolwiek prezydent i pod tym względem dał

zadawalniającą odpowiedź, to przecież sama inter

pelacya p. Daruberta jest objawem niezmiernie

charakterystycznym . ,,Unia postępowa" obejmuje

zw olenników dawnej koncentracyi republikańskiej,

którzy pragną, aby rząd Rzeczypospolitej opierał

się na całej lewicy, nie wyłączając najskrajniej

szych radykalistów. Dla nich jedynym przeciwni

dem , z którym żaden sojusz nie może być za

wartym, jest prawica nietylko monarchiczna, ale

nawet ta jej część, która nznała bez zastrzeżeń

republikańską formę rządu. Razi ich wprawdzie

niezbyt przyzwoita forma wycieczek dziennikar

skich i oratorskich przeciw Casim ir-Perierowi, ale

samo przypuszczenie, że prezydent Rzeczypospoli

tej może przyjmować opiekę ,,reakcyi", napełnia

ich zgrozą i przerażeniem. Lepiej, ich zdaniem,

znosić najgorsze obelgi, niż być bronionym przez

monarchistów pojednanych; i lepiej nie mieć ża

dnej ,,siły moralnej", niżeli zawdzięczać ją choć

w części repnblikanom zbyt świeżej daty. T akie

jest prawdziwe znaczenie manifestacyi p. Isam

berta i towarzyszy. Nie zaniepokoi ona radykali

stów i nie uchroni prezydenta przed nowemi na

paściami ; przeciwnie, narazi go na nowe zarzuty.

Jeżeli bowiem członkowie większości rządowej

m ogą mieć jakieś wątpliwości eo do repnblikań

skich ncznć prezydenta, o wielet więcej mają do

tego prawa radykaliści, którzy z nim walczyli

jeszcze wtenczas, gdy był tylko deputowanym i

prezesem gabinetn. Tak więc Casimir-Perier po

zostanie i nadal celem i przedmiotem szyderstw,

o belg i oszczerstw radykalnej prasy i radykalnych

polityków. W iększość, która w dniu wyboru pre

zydenta oddała mn swoje głosy, jest zbyt trwo

żliwa, aby zdobyć aię na stanowcze §tłumienie

tych, w każdym razie niegodnych i niebezpiecz

nych wycieczek, a jeżeli jakaś jej część zdecy

duje się na publiczne potępienie tej taktyki, to

tylko dlatego, aby również głośno dać prezyden

towi naukę, że nie powinien przyjmować ,,opieki

reakcyi".

Kefbriua wyborcza.

iii.

Piszą nam z Wiednia pod datą wczorajszą:

( f l ) Wszelki sąd o różnych projektach refor

my wyborczej mnsi zawierać przedewszystkiem

liczne zastrzeżenia i klauzule, jeśli niema być w y

razem czystej doktryny, lecz opinią, opartą na

stosunkach i warunkach rzeczywistości. Z jedne

mianowicie strony winien on opierać się na u

względnianin granicy, dokąd wogóle iść mogą

stronnictwa skoalizowane, chcąc pozostać wierne

mi wspólnej podstawie koalicyi, t. j. umiarkowa

nia politycznemu i społecznem u, i to jest wa

rnnek ogólny, obowiązujący wszystkie czynniki

parlamentarne i rządow e. Z drugiej zaś strony

zważać trzeba na to, aby obracając się nawet

w granicach, powyżej wskazanych, znaleść drogę,

nienarażającą na szwank wzajemnego między stron

nictwami stosunku — i to jest warnnek szcze

gólny, praktyczny niejako. Innemi słow y, reforma

mnsi być społecznie umiarkowaną, a politycznie

taką, iżby nie sprow adziła rozbicia koalicyi. Jest

bowiem rzeczą jasną , iż koalicya , przyrzekając

stworzenie reformy wyborczej, nie myślała zape

wne o samobójstwie.

Oba powyższe w zględy sprawiają, że reforma,

która ma wyjść z obrad obecnych, nie może być

ani doskonałą, ani ostatniem słowem na poln na

prawienia nstaw wyborczych. Okaznje się to naj

wyraźniej na p rzykładzie tych dwóch projektów

które wypłynęły w tej chwili na wierzch, a z któ

rych każdy jest wdzięcznym dla krytyków poli

tycznych przedmiotem. ’) Przeciw pieiwszem n, t. j

Korespondent nasz (w) wykazał wczoraj, że

istnieją właściwie trzy projekty wyborcze, a raczej

że projekt organizacyi robotników przemysłowych roz

pada się na dwa typy: na wniosek utworzenia Izb ro

botniczych i dawny wniosek Baernreithera. (P r e y p

Red.).

jrzeciw myśli dopuszczenia w jakiejkolwiek for

m ie do głosn tylk o robotników przem ysłowych,

jodnosi się cały szereg zarzutów, z których nie

jeden nie jest bez słuszności.

Naprzód więc zarzuty ze stanowiska sprawiedli

wości: dopuszczając do głosn nawet nieopodasko

wanego robotnika przemysłowego, nie można prze

cie wykluczyć ludność opodatkowaną poniżej 5

złr. Ze atanowisba polityki socyalnej słyszy się

wątpliwości, ażali jest rzeczą bezpieczną przez to

nobywatelenie" robotnika m iejskiego, stw orzyć

ferment n iezadow olenia wśród bezrolnej lndności

wiejskiej i nierobotników miejskich, wykluczonych

i nadal od głosu. Albo — mówią — czy jest rze

czą moralną darować k*iadziesiąt mandatów bez

walki stronnictwa, które jawnie wypisało na swym

sztandarze przewrót sp !eczny; czy nie jest to

zachęceniem innycb, spokojnych dotąd, do szu ka

nia prawa glosowania na tej samej, co seeyaliści,

drodze? Czy nie jest wreszcie zachęceniem

u :Pinich do wybryków gorszych, radykalni-;*»

skuta dotyebczasowe tak dobrze się opłaciły ?

is stanowiska tejte polityki socyalnej pod

noszą przeciwnicy projektu drugiego, t. j. rozsze

rzenia prawa głosowania w myśl projektu p. Ru

towskiego, zarznty równie ciężkie, jak tamte.

Przez zmieszanie robotników przemysłowych z re

sztą ludności, czyli socy.iliatów z niesocyalistami,

daje się pierwszym bezpośrednio władzę i wpływ

na drngich: wobec lepszej organizacyi demokra

tów socyalnych mandaty i tak prawdopodobnie

im przypadną, w nieb tet reszta ludności przy

wyknie widzieć swych przedstawicieli legalnych,

ich ekstrawagancye społeczne będzie zwolna nwa

żać za postalaty własne. Będzie to w ięc nietylko

społecznie szkodliwe, ale sprzeczne z dotychcza

sową, konsekwentnie otrzymywaną zasadą, pod

w a liną austryackiej ordynacyi wyborczej, która się

zasadza na zdrowej, logicznej myśli reprezen

tacyi interesów.

Widać ztąd, że decyzya za lnb przeciw, jest

wobee obn projektów niesłychanie trudna. Ale

z dotychczasowego przebiega prac ńad reformą

widzimy także, że decyzya ta może być niebez

pieczną politycznie, jeśli jest przedwczesną, gdyż

może łatwo sprowadzić w łonie koalicyi przeei

wieństwa, które, nie posuwając w niczem naprzód

sprawy reformy wyborczej, wywołują cbwilowe

jakieś sojnsze we wnętrza koalicyi, odosobnienia po

jedynczych klnbów itp. W tym względzie niewąt

pliwie nieprzezornem było wysunięcie wniosku p

Rntowskiego, które wobeo faktu, że br. Hoben

wart zrzekł się pierwotnego, projektn, a przystał

na Izby robotnicze^ ftt dal lewica tema dę nie

sprzeciwiała, sprowadził zamięszanie, lewicę od

razn przeciągnął od zgodności z konserwatystami,

do dawnego z niemi przeciwieństwa, a na Koło

pośrednio rzucił odium tej niezgody.

Tym czasem projekt Izb robotniczych, pomijając

w skazane jnż z góry przeciw niemu zarzuty, ma

tę niezaprzeczoną zaletę, że z tokn obrad wyła

niał aię, jako możliwy do osiągnięcia bez narn

szeuia stosunku między klubami, odpowiadał więc

przynajmniej jednemu z dwóch głównych warun

ków, jakie powyżej zakreślono dla wszelkiej pró

by na tem polu.

Jeśli się w ięo uwzględni, że cokolwiek wyjdzie

z obrad dzisiejszych, sprawy ku zadowolenin

wszystkich rozwiązać nie może, to się dojdzie do

przekonania, iż pew na doza zaparcia się siebie

będzie w każdym razie potrzebną, jeśli w ogóle

reforma wyborcza ma przyjść do skntku. A w ta

kim razie nie n ależy porywczo zrażać się tym

lub owym szczegółem tego lnb owego projektu i

dążąc do doskonałości, pomijać rzeczy możliwe.

Co się zaś w szczególności tyczy projektów do

tąd wysuniętych, trzeba przedewszystkiem szukać

wśród nich tego, który s ię najłatw iej da przepro

wadzić, gdyż inaczej rzecz cała zamieni się w ka

tastrofę systemu, a pod gruzami budynku spocznie

w łaśnie ... reforma wyborcza.

Przegląd polityczny.

Skandal w Debreczynie był przedmiotem burz

liwej dysknsyi na wczorajszem posiedzeniu sejmn

w ęgierskiego. Bezpośrednio po przemówieniu in

terpelanta Busbacha, zabrał głos dep. K ow a c s

ze skrajnej lew icy, który brał udział w debre

csyńskim bankiecie. Hałas, wszczęty w Izbie, za

ledwie dopuścił mówcę do głosn. Zdaniem Ko

wacsa, wypadek skandaliczny, który jednomyślne

w yw ołał oburzenie, polegał jedynie na nieporozu

mieniu i błędzie. Niema nikogo w całym krajn —

iikończył Kowacs — ktoby nie żywił jak naj

I ’-szej czci dla nkoronowanego, konstytncyjnego

aróla; niema także nikogo, ktoby nie nbolewał

nad tem, co się stało i nie potępiał tego. Po

Kowacsu chciał przemawiać drngi uczestnik ban

kietu Polony i; zabnrzenia w Izbie przybrały

jednak takie rozmiary, że prezydent zmuszony

był zaw iesić posiedzenie. Skoro posiedzenie otwarto

na nowo zabrał naprzód głos minister spraw we

wnętrznych Hiero nym i: Rząd nważa za rzecz

niedozwoloną — mówił minister — aby ktokol

wiek, czy to obywatel obcego państwa, a miano

wicie Franciszek Kossnth, czy też obywatel wę

gierski, popełniał coś, co s ię sprzeciwia krajowym

ustawom, a jeżeli ktokolwiek przeciwko tym usta

wom wykracza, rząd jest zdecydowany bez wzglę

da na osobę i stanowisko, bez względn na tu, czy

ma się do czynienia z obywatelem obcego państwa

czy z obywatelem węgierskim, zastosować całą su

rowość ustaw. Specyalnycb zarządzeń przeciwko

Franciszkowi Kossnthowi z tego względn, że jest

obywatelem obcego państwa, rząd nie nważa za

w skazane, jnż choćby dlatego, że Franciszek

Kossntb, jak wiadomo, stara się o obywatelstwo

węgierskie, odnośna sprawa jest w tokn i niebawem

już zostanie załatwiona. Minister oświadczył, że w y

dał jnż polecenie, aby władze zbadały całą sprawę;

reszta należy do zakresn ministra sprawiedliwości.

Minister Szilagyi, który zabrał głos po Hie

ronymim, zaznaczył, że z dzienników dowiedział

się o wypadku, który spotkał się z powszechnem

potępieniem. Dzienniki jednak o wypadku tym

podały kilka wersyj; jednę z nich przedstawia

dep. Kowacs. Dla zbadania rzeczywistego stann

rzeczy w drodze urzędowej w ydano potrzebne

wskazówki, żarów no administracyjnym organom,

jak i organom sprawiedliwości. Zanim takt nie

zostanie urzędownie stwierdzony — mówił Szila

gyi - nie mogę się wdawać w dalsze nad nim

wywody. Z mojej strony nie nadaję tej sprawie

przesadnego i nadzwyczajnego znaczenia (hałas

w Izbie), jakkolwiek przyznaję, że ani opinia pu

bliczna, ani władze węgierskie nie mogą przejść

nad nim do porządkn dziennego. Sprawa ta nie

może wszakże pozostawać w żadnym związkn

z poglądami i uczuciami miasta Debreczyna. Za

rządziłem zresztą natychm iastowe śc isłe dochodzę

ma, a bezpośrednio po icb ukończeniu zastoso

wane będą odnośne przepisy karne."

Po przemó

wieniach Polonyi’eg o, który charakter zajścia

przedstawiał zgodnie z wywodami Kowacsa; Kii

rósi’ego, który im ieniem obywateli debreczyńskicb

wyrzekał się wszelkiej wspólności z oburzający tu

skandalem, oraz interpelanta Busbacha, który z ra

dością przyjął zarówno oświadczenia Kowacsa i

Polonyi’ego, jak i oświadczenia ministrów, Izba

ncb waliła przyjąć do wiadomości odpowiedzi, ja

kich im ieniem rządn na interpelacye obaj mini

strowie udzielili.

Na onegdajszem posiedzeniu Izby francnskiej

rozwinęła się żywa dyskusya nad socyalistyczną

interpelacyą Juliusza G uesda. Chodziło o unie

ważnienie uchwały socyalistycznej rady gminnej

w Ronbaix w sprawie utworzenia apteki ludowej

i biura do bezpłatnego udzielania prawniczych in

formacyj. G uesde z oburzeniem m ów ił o postępo

waniu rządu. ,,Jesteśm y tylko pozorną republiką —

mówił — w rzeczywistości mamy królów, cesa

rzów i carów. (Niepokój w centrum). Dziwię się

mruczenia ze strony tycb, którzy cara ogłaszają

za swego." Republikanin B o n g e : Tak jest, uzna

jemy go za swego! (Oklaski). Ga es de: nJesteś

my Francuzami i republikanami, a nie kozaka

mi i carystami!" Prezydent gabinetn Dupuy wy

powiedział w odpowiedzi na interpelacyę dłuższą

mowę i powoływał się na istniejące usław y. Rząd

chciał przeszkodzić pierwszej praktycznej próbie

kollektywizm u, pod pokrywką bowiem iustytncyj

humanitarnych chodziło radzie gminnej w Roubaix

o wytworzenie precedensu ko!lektywistycznej me

tody ekonomicznej. Pomiędzy deput. Bouge’em,

Deschauel’em i Gnesde’em wywiązała się następnie

czysto akademiczna dyskusya o kollektywizmie.

Obrady prowadzone były w dalszym ciągn na po

sied zenia nocnem. Goblet protestował przeciwko

twierdzenia Descbanela, jakoby stronnictwo rady

kalne program kol!ektywistyczny nznało za swój;

najlepszym dowodem, że tak nie jest, może być to,

że mówca potępia doktryny kollektywizm n, a

z mowy Guesde’a przyjmnje tylko krytykę obe

cnego stanu rzeczy. Były minister Bourgeois prze

mawiał wśród oklasków za przywróceniem kon

centracyi repnblikańskiej, korzystając z widoczne

go rozdwojenia pomiędzy radykalnymi a socyali*

stanii. W końca przyjęto wedłng wniosku Bonge’a

porządek dzienny potępiający doktryny kollekty

wizmn w iększością 355 głosów przeciwko 177.

Na dzisiejszem posiedzenia Izby toczyć się mają

obrady nad madagaskarskim kredytem wojennym.

Korespondencyą ,,Czasui1

W iedeń 21 listopada.

(Z Koła polskiego).

Wczoraj wieczór obradowało Koło poselskie pol

skie. Na początkn posiedzenia przewodniczący Z a

leski zawiadomił Koło, że mnsi złożyć mandat

do izbowej kom isyi górniczej już to z powodu, że

jest bardzo zajęty innemi sprawam i parlamentar

nemi, już to z powodu, że nie ma fachowej zna

jomości, potrzebnej do orzekania w sprawach,

które się toczą w komisyi górniczej. To oświad

czenie przewodniczącego Zaleskiego, przyjęło Koło

do wiadomości i wybrało posła Milewskiego kan

dydatem z swego grona do izbowej komisyi gór

niczej.

Poseł X. Pastor zgłosił prośbę miasta Rady

mna, aby Koło poparło petycyę tego miasta do

jeneraluej dyrekcyi dróg żelaznych państwowych

o ułatwienie komnnikacyj kolejowych między Ra

dymnem a Przemyślem , przez dodanie jednego

pociąga lokalnego między temi miastami, jeżeli

pociąg pospieszny nie może zatrzymywać się w Ra

dj mnie. Po krótkiej dysk usyi postanow iło Kolo,

aby przewodniczący Koła wraz z posłem X . P a

storem ndali się do jeneraluej dyrekcyi dróg że

laznych państwowych dla poparcia tej sprawy.

Poseł Popowski wniósł, aby Koło wybrało

z swego grona oddzielną kom isyę, któraby roz

trząsnęła następujące wnioski: l) aby wadliwe

księgi gruntowe przejrzano i odnowiono jak naj

spieszniej. 2) Aby ,,geometrzy ewidencyi katastru"

oraz arcbiwnm map katastralnych we Lwowie obo

wiązani byli dostarczać stronom planów katastral

nych i icb bopij, potrzebnych dla sprostowania

stann hipotecznego. 3) Aby w siedzibie każdego

(25)

Powieźć współczesne

przez

Jana Zacharyasieu)icza.

(Ciąg dalszy).

XXIII

O spornych kwestyach państwowych nie myślał

w tej chwili Witold, choć mu one wcale nie były

nieprzyjemnemu

—

Patrz pan — szeptała do niego hrabina Ida

we framudze okna — patrz pan, jak tam ponad

te dachy i kominy posuwa się coraz wyżej ta

wspaniała gwiazda.

—

To Wenus — odpowiedział Witold.

—

Znam ją dobrze i nieraz patrzę wieczorami

na nią, gdy w tych salonach głncba cisza pannje.

Zdaje mi się wtedy, że słyszę jej bieg po niebie

skim stropie, że słyszę jej słow a , które siostrom

swoim przesyła: kochajcie się, bo warunkiem wa

szego istnienia jest... miłość wzajemna.

-" i \i^ W|d,ziwie kobieca astronomia — odpowie

.ział Witold, patrząc w oczy Idy — tylko racz

mi pani powiedzieć, na czem zasadza się ta m i

łość wzajemna gwiazd?

Przecież na wzajemnej atrakcyi.

84?byi^ to*° »

U lndzi nazywa się to sympatya.

A wiesz pani do czego ta sympatya zazwy

czaj doprowadza ludzi?

Pojedynczych ludzi prowadzi do przyjaźni

h panatwa i narody do przymierzy.

A sympatya mężczyzny do kobiety?

Jeżeli są wolni, a sympatya ich wzajemna...

Gdzież ich doprowadzić m oże?

Czasem... do stopni ołtarza.

Rozpłomienionem okiem patrzał Witold na Ide

która nagle oczy spuściła. Rumieniec tylko, który

teraz twarz jej okrył, okazywał widocznie, że to

spojrzenie czuje.

Jakżebym pragnął — rzekł Witold cichym

głosem , w którym odzywała się strnna gorącego

nczncia — jakżebym pragnął posiadać taką sym

patyę!

Hrabina Ida nic nie odpowiedziała. Jej nsta za

mszały się lekko, ale nie wyszło z nich żadne

słowo. Za to pierś jej, koronkami okryta, podno

siła się wysoko i wyszedł z niej oddech gorący,

jakby szept cichy, jakby westchnienie.

Witold nie spuszczał z niej oczu, pożerając ją

całą gorącem i spojrzeniam i.

Ida czuła te spojrzenia, a oddech jej stawał się

coraz krótszy. Drżała na całem ciele, a wiotka

jej postać chwiała się, jak się chwieje liść osiki,

gdy wiatr go potrąci. Nareszcie oparła się zlekka

na ramienia Witolda.

Jakże okrntne są dla nas — rzekła, nie pod

nosząc oczn — te dzisiejsze, niby nankowe zdo

bycze. Dawniej wierzono, że pewne poroszenia

serca działają na nasze nerwy, że serce nasze

sprawia nam wtedy ów błogi stan dnszy, nazwa

n y szczęściem .

A dzisiaj ? — szepnął jej do ncha Witold

tak blisko, że mogła uczuć gorący oddech jego.

Dzisiaj — odszepnęła Ida — może się to

czasem nazywać hypnotyzmem. Zdaje mi się, że

w tej chwili jestem zahypnotyzowaną.

Czy masz mnie pani za zręcznego hypno*

^ __ Nie wiem, czem pan dla mnie jesteś.

Jestem najszczerszym przyjacielem i chciał

bym, aby ta przyjaźń moja mogła mnie zapro

wadzić, gd zie prowadzi prawdziwa sympatya.

Ujął ją za rękę. Ręka jej zadrżała kilka razy

jakby pod prądem iskry elektrycznej, a w koncn

ścisnęła jego dłoń gorącą.

- C zJ mogę to wziąć jako zapowiedź mego

przyszłego szczęścia?

.uta*

Możesz pan - wyszepnęła cicho Ida.

Nastała dłuższa panza. Mimo głośnych rozmów

w salonie, w e framudze okna słychać było wy

raźnie bieie dwóch Berc.

—

Czy możesz pani bez mieszania się w to

osób innych, sw oją ręką rozporządzić — zapytał

po dłnższem milczenia Witold.

—

Mogę — odpowiedziała stanowczo Ida.

Witold njął ją za obie ręce.

—

Chciej pani w ierzyć — rzekł w rozkosznem

podrażnieniu — że jestem teraz najszczęśliwszym

z ludzi!

—

A mojem szczęśeiem jest i będzie widzieć

pana szczęśliwym .

W tej chwili ncznł Witold, że jakaś ręka do

tknęła się jego ramienia. Obrócił się i ujrzał w e

soło uśmiechniętą twarz kapitanowej. Zwrócił się

do niej, tymczasem wysunęła Ida z jego dłoni

swoją drobną rączkę i odeszła. Patrzył za nią

z żalem, jak jej biała postać przesuwała się mię

dzy czarne fraki i mundury, jak się przesuwa

biała m gła poranna m iędzy rozpadliny gór w y

sokich.

Tymczasem nsiadła przy nim kapitanowa.

—

Powiem panu — zaczęła szczebiotać kapi

tanowa — że jestem bardzo i bardzo zazdrosna.

—

Czy dałem pani powód do tego? — niechę

tnie zapytał Witold.

—

Jesteś pan moim rywalem.

—

Czy tak?

—

Tak , bo ja formalnie kocham się w Idzie.

—

W takim razie mamy oboje gust niezły.

—

Winszuję paDn tego gnstn, bo to jest złoto,

nie kobieta t

—

Jnż jabym w olał kobietę.

—

Ale jaka kobieta! Takiej drngiej niema na

świecie. Kochać będzie jak żadna inna, Szyllera

zna na pamięć, a przytem nmie sporządzać Iegn

miny, jakich żadna kncharka nie sporządzi. Umie

być damą salonową, a gdy w salonie o poezyi i

muzyce rozmawia, w ie przytem co się podczas

tego w kuchni d zieje, w iele bntersznitów i nie

dopitych kieliszków wina na tacy zostało. Zna

się i na wiejskiem gospodarstwie, a warzywny

jej ogródek przy letniem jej mieszkaniu, mógłby

za wzór słnżyć ogrodnikom i

—

Widzę, że pani rzeczywiście kochasz swoją

przyjaciółkę. Czy będziesz pani tak sam o kochała

i jej przyszłego przyjaciela?

—

Mnsi sobie na to zasłużyć.

—

Ciekawy byłbym, czem?

—

Najprzód mnsi być godnym takiej kobiety,

jak Ida. Mnsi ją tak kochać, jak Ida tego pra

gnie, a g dyby czem kolwiek jej ubliżył lnb ją czem

zmartwił, tobym mn oczy wydarła!

Kapitanowa podniosła s w e obie jędrne rączki

aż do twarzy Witolda, zakrzywiwszy palce w kształ

cie kocich paznrków. Witold nchylił głow y i od

sunął nieco fotel.

—

Pozazdrościć hrabinie Idzie tak gorliw ej przy

jaciółki — odpowiedział ze śmiechem.

—

Moja gorliwość może iść jeszcze dalej — pod

jęła kapitanowa, składając ręce na kolanach.

—

Jak daleko?

—

Gdyby mniemany przyjaciel ją zdradził,

gdyby rozdmncbawszy płomień w jej serca, spra

wił jej zawód i stał się przyczyną jej łez i bo

leści — mogłabym go wtedy zabić!

—

Przyjaźń pani staje się niebezpieczną dla osób

trzecich.

—

Cieszy mnie, że ci o tem wiedzą.

Nastało dłnższe milczenie. Kapitanowa oddychała

głośno, jak tygrysica, g dy mniem any nieprzyjaciel

z po za krzaka wyjść nie śmiał. Witold ścigał

okiem białą postać Idy, która starała się zawią

zać rozmowę z damami towarzystwa. Zbliżył się

w sam czas do niego Henryk.

—

Jedno słówko chciałbym ci powiedzieć— rzekł

półgłosem.

Witold skłonił się grzecznie kapitanowej, która

mn na drogę okrągłym paluszkiem pogroziła i ser

decznie do niego się uśmiechnęła. Obaj oddalili się

parę kroków.

—

Nie wypada mi dłużej tu pozostać — rzekł

mn do ncba Henryk — bo rozmowy weszły na

taką drogę, na której można się spotkać z komi

sarzem rządowym. Rozdrażnienie nie pozwala go

ściom liczyć się ze słowami.

—

Cóż cię to obchodzi? — zapytał Witold,

którego teraz rzeczywiście cały świat nie obchodził.

—

Jestem urzędnikiem , a gdyby mój radca

dowiedział się, że wziąłem udział w takiem to

warzystwie...

—

Wszak to towarzystwo niemieckie.

—

Ale dziwnym trafem sami nieprzejednani 1

—

Dowodzi to, że w nowem państwie psnje się

coś, jak ongi w Hamletowskiej Danii.

—

Ciebie to może cieszyć, ale ja muszę unikać

nawet pozorów. Myślę wymknąć się po angielsku.

Czy ty zostaniesz?

—

Choćby do skończenia świata!

—

Wierzę bardzo. Dobranoc!

XXIV.

W stolicy rozpoczęły się zgromadzenia przed

wyborcze. Olbrzymie plakaty w zywały wyborców

do różnych pnblicznych lokalów . Miano się poro

znmieć co do kandydatów dla przyszłego parla

mentu. O god zinie oznaczonej ciągnęły tłumy po

ulicach na miejsca zborne, w których miały się

toczyć walki o służbę i zaszczyty pnbliczne.

Byli wprawdzie dawni posłowie, wybrani przez

te same tłumy. Zaledwie łat kilka temn, jak icb

po dokonanym wyborze, obnoszono po ulicach,

jako przyszłych zbawców. Obiecali oni tłnmom

wiele, bardzo wiele, może więcej, niżeli dać mo

gli. Między nimi byli nawet Indzie skrajnych wy

znań, w przemowach swoich sięgali daleko aż do

granicy przewrotów społecznych...

Dzisiaj wydało się wszystkim za mało. Dawnych

opiekunów miano za lndzi zacofanych, chciano iść

dalej, chciano mieć więcej. Dawni nie dotrzymali

tego, co obiecali... m niejsza o to, czy nie chcieli,

czy nie mogłi. Chciano nowych lndzi, nowych

zbawców.

I tacy pojawili się.

Jako strat przednia wyborów, miało się odbyć

zgromadzenie robotników i wogóle tych, którzy

ręką pracują... Mieli oni sformułować swoje po

trzeby i wymagania, aby przyszłym kandydatom

dać materyał do rozmyślania przed ich kandy

daturą.

(Ciąg dalszy nastąpi),

wychodzi codziennie wieczór, wyjąwszy niedziele i dni świątcozne.

niedzielne N raOzosu, o »1«i zapas starczy w Krakowie po 10 cnt., z przesyłką pocztową 12 centów;

we Lwtwic pa 19 csstżw da ubycia w b!ana dzianników, pny allcy Kart!a Laiwlka l, 9.

Prenumerata wynoal:

n»i.i...

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

Pocztą w państwie aHstrya^iem

J.*!

gŁ

2SiSct

m e m i e c k i e m ..............................................

28 złr.

7 *łr.

3 złr

p. . do Włoch, Franoyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Tur

oyi i innych państw, należących do związku pocztowego

32 złr.

8 złr.

3 złr.

Prenameraię przyjmuje się tylko od 1 do oeiotnleg;o dnia w miesiącu.

—

!,laty z pie

niędzmi i p r a ek o ay pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco

do Admimatracyi Czasu w Krakowie.

—

Listy reklamacyjne nieopieezętowane nie podlegają opłacie

pocztowej. L/istow niejTankowanych nie przyjmuje się. — Lłfkopismow nadsyłanych nie zwraca się.

Prenumeratę przyjmują:

Administraoya Czasu w K rakowie i urzędy pocztowe. Bllejaeowo prenmaeralę księgarnia

S. A. Krzyżanowskiego, handel Niemojewskiego w Sukiennicach, biuro dzienników Herza, handel Ba

jera,_ główna trafika, handel Kretsohmers. biuro dzienn. Hopcasa i Salomonowej , biuro Mauskowskiej

(Sukiennice).

—

O s t o n e n l n (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza drobnym dru

kiem _(petitem) za pierwszy raz 10 c nt, za każdy następny po 5 cnt — Madedane (na 3 stronie)

ed miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cnt. za itr" - y raz.

—

Os(omenia i prenameraty

przyjmują: we Lwowie biuro dzienników ulica Karola Ludwika 1. 9 . centralne biuro ogłoszeń nlioa

Kopernika 1. li; w Poryta wyłącznie p. Adam rne de Varenne 38, (prenumeratę p. W . Raczkowski

Courbevoi pod Paryżem rue du Chemin de fer 44): w U ird n la pp. Haasenstein ft Vogler (także

w Hamburgu, Frankhiroie n. M,. Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R . Moase (także

w Berlinie, Eambnrgn, Monachinm i Norymberdze), H Schalek, M. Dukes, J . Danneberg, H. Friedl

(tylko prennmeratę pp. EL Goldsohmidt ft Comp.); w W onkrorełe n . 91. G . L . Danbe A Comp

w W wrnawie przyjmują ogłoszenia pp. Reiehman i Frendler, biuro ogłoszeń przy nl. Senatorskie

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction