Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 696 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 161

raków, Środa 17 Lipca 1901.

Rocznik LIV.

CZAS

(irydwile pek’ssirae).

Kredyt hipoteczny kac oszczędności.

II.

Przystępując do stosunków kredytu Łi ioteezne

pq w gal yj "łich K iacb os :oiędnoiei, p :de

WBzyBtkii.ni uwzględni« -należy cytrę, jak ą kasy

t3 lokowały w pożyczkach hipotecznych. I tok,

gdy w rok 1876 pożyczki hipoteczne w 14 wów

v us istniejących Kasach wynosiły 20 milionów

iiorou, to w roku 1900 w 40 kasach wynoszą

okołu 120 milionów kor.; wzrosły satein w ciągli

lat 24 o 100 milioaów, a rocznie o przeszło 4 mi

liony — i w miarę rozwojn i powięLszania się

liczby Kas oszczędności w naszym ferajn,

redyt

takie na(lał w zrastać będzie. Jeżeli w którym

.raja, to głównie w Galicyi, jako rolniczym, po

winno ««leżeć w p rwzzym rzędzie aa ro/po

,jzecbuie

Kas oszczędności, są one bowiem

jedynym niemal środk m wydobycia martwo

ukrytego ??obzii, pobudzenia i przyuczenia Jndn

do oszczędności, aby potem w ten spo )b zebrane

kapitoly można było lokować w kredycie hipo

tecznym, zt ? ,zeza mniejszej własności ziemskiej

Należy jednak postępowanie z kredytem hipo

tecznym zorganizować w ten Bposób, ażeby tenże

odpowf dział głównemu celowi Kas oszczędnuści

i przyniósł tę kurzyśó, jakiej się godzi spodzie

wać i żądać. W Galicyi trudniejsze to zadanie

do spełnienia, bo trzeba się liczyć z o obiatą

k?aiifikacyą dłużników, z upośledzeniem oświaty

Induit.d.

Poruszając sprawę kredytu hipotecznego wiej

skiego - do czego skłania przeważna liczba ist

niejących nowo ciągli powstających Kas oszc zę

dności powiatowych, gdzie główna działalność

tych kas skierowani być powini . na kredyt hi

poteczny m ejszej własności — nie można pomi

nąć milczeniem, i e warunki obecne tego kredytu

nie b% zastosowane do jego wymagań. Mimo, że

stopa procentowa r przeważnej liczbie galicyj

.skich Kas oizczędności, jest droższą, aniżeli

w innych prowincyach państ i, bo wynosi 6°/0,

praktykują nasze I sy wyląc sme zwyczaj, że

przy udzielaniu pożyczcm hipotecznych żądają

skryptów w formie aktn notaryalnego, tak, jak

gdyby statnty galic. Kas oszczędności oparta były

na innych i stawach, jak w innyoh prowincyach

anstryackicb. A przecież ani regnlatyw 1844 r.,

obol ąiąjr,oy w szystkie Kasy, m w )rowy sta

tut me wspomina i nio jda nig(L,’ aktów i .la

ryalnycb. Regulamin n. p. w ydany prze» rząd dla

Aastiyi Niższej nietylko nie mówi o aktach no

taryalnych, lecz przeciwnie zawiera paragraf, któ

ry powiada, że skrypta dłużne należy na blan

kietach, przez Kasę wypełnionych, za zwrotem

kosztów blankietu legalizować. T akie postępowa

nie wpływa znacznie na podrożeni( pożyczki,

a v wieln wypad! ich — jak to stwierdza prakty

ka — dlnżnik zaiciąga pożyczkę większą o snmę

kosztów.

Nadto treść skryptów dłnżnyoh jest częrto w n;

szych Kasach zbyt rozw lekła, pociągając za sóbą

znown niepotrzebne opłaty stęplow e; a wreszcie

prowinoyonalne Kasy oszczędności nasze udzie

laji przeważnie potyczek hipotecznych ratalnych

krótkoterminowych, którym dłużnicy poddać nie

mogą, zwlr Hacza właściciele mniejszej własności.

Wskutek tego w łaścieiele ci popadają w zaległo

ści, które dopiero w drodze Bądowej muszą być

śeiągaue, a zarazem narażają dłużnika na szereg

%,osztów. Ztąd też spotykamy tylko w galicy sk i

Kasach oszczędności, jako stały rachunek w bi

lansach, nkoBzta prawne" i to w d osyć poważnej

syfrze. Dodawszy do tego, że dłużnik przy reaiiza

cyi pożyczki opłaca pewną pro -izyę tytalem

zwrota druków lnb administracyi — mamy obraz,

jak faktycznie w ygląda kredyt hipoteczny o nas

w przeważnej liczbie Kas oszczędnośt . \ przó

c iei miliony rocznie inwestuje się w tyn kredy

cie w przekonaniu, że spełniają to socyalno-eko

nomiczne zadanie, jakie na siebie przyjęły i jakie

na nie spada. Dość przytoczyć, że 21 galic. Kas

oszczędności prowincyonalnych mniejszych, a w ięc

połowa Kas, jakie jnż n nas istnieją, udzieliła

pożynzek hipotecznych w 1900 r- około 5 milio

nów, a więc tyle, co Sejm przeznaczył obecnie

na włości rentowe w całym krajn.

Olbrzymie żródio kapitału, płynąc( z Kas o

s czędnuuCi na nrpokojenie potrzeb kredytu hi

potecznego, należycie zorgrnitowane, powi;ino roi

niczemu krajowi naszemn oddać wielk e et mo

mitzne nslngi. T ego źródła ni( zastąpi nawet

thńszy kredyt w krajowych bankach hipotecznych,

ani * )warzystwa zaliczkowe, ani włość rentowe;

należy go jednak nwolnić od n epotrzebnych ko

aztów, rozłożyć plan spłaty na dłnżs: o res anni

tetuwy i wprowadzić ewentnalne ni" s płat, ulę

gające możliwie naidalej, przez nra d: uia, jal )’—

Prag tył nją inne Kasy oszczędno§

w państwie

aastryackiem lob w Niemczech. Szczegółowe i

bliższe opisanie tych reform, jako ściśle fachowe,

przekroczyłoby zakres _iniejBzych nwag.

Ostoi fiiki.

§pekulacya «runiami.

Ważną sprawę porusza w jednym z ostatnich

numerów Gazeta Narodowa, wzywają j do usta

f idawczej poprawy, »praw* tą spekulacya grun

tami.

Refi m a procesu cywilnego z szy ziem postę

powaniem przy egz ekucyjnej feprłedsfży nierucho

mości wywołała w praktyce objawy, które są

wprost zabójczymi dla gospodarstw wiej skisł

Prawie przy każdym sądzie powiatowym Galicyi

**chodniej potworzyły się szajki speknlantów,

l*órjy, przeglądnąwszy dokładnie księgi granto

we w sądzie, sznkają za gospodarstwami, które

?Mzeze fizycznie w tabuli nie są podzielone i róż*

nemi podmow :mi zakładają sieci na tyc i niepo

dzielnych współwłaścicii albo współspadkohier

ców, jeszcz

ile nf onlowauych, ab; im sprze

dali swoje u( iały w e współwłasność lub w spad

!u. Wobec neszczf aej manii procesowej ’ dn,

tym »peknlauton praw ie zawB ze w yzy

skać c ósLwo, ciem notę, albo nieporoznmienia ro

dpni(

nabyć jedns.

io więcej niewydzielonycb

ozęlai ^ospodarsto jzęsto a %o wartości.

Szajkn tyc h t?)ckulantów dzieł% ezasein c aly po

wiat wed.u wsi na rejony operacyjne, tak by jw

_ tn spcknlant nie roto drogiemu konaarencyi

i wt( y każdy bez przeszkód opernje w swoim

Bjon:e. Nabywszy taką niepodzielną ezęść gospo

darstwa, pekulant taki, poparty wszelkimi for

malnymi

knmentami i Bzanfaniem do śc iąg

grantowych

wnosi pozew do sądu o uniesienie

współwłasno! si gospodarstwa przez pnbliczną licy

taeyę , co przy izybkości postępowania teraźniej

szego proecBU i egzekocyi mo e być łatwo nskn

teczmonem do ki!l i tiesięey, i wszystkie dzieci

zamożnego, najpo ,łnieisze go gospodarza, mug

zoaiać wprost na niu-ę wyrzucone.

I najżyczi m y dla włośeiaństwa sędzia jest

przy obecnym śfanie postanowień u jtaw or rcb

wprost bezsilnjm . Speknłanta chroni publica fides

ksiąg

wfch, a nstawa o lidłwife z dnia 28

maja lfi Nr 47 Dz n. p nie dosięga go, gdyż

jak olw

zachodzi tu wszystkie znnmiona wy

stępkn licu« y, *o jednak spekulant I n wychodzi

zawsze bez! j,«lie, ponieważ on nie wierzytelnoóei

pieniężne, tylko n, anta kapuje**, eboeiaż w rze

ezywistości Jpekulantowi temu nigdy nie chodzi

o grunt, tylko o jak ną rięcej piei gdzy, które

z tęgo gruntu wyssie, i nowe sieci na nowe nie

podz. łonu gospodarstwo zarzuca.

Prwy silniejszych

zdrowszych atosunkach a

grarnych w niemiet ki m państwie, zaprowadzono

już w tamtejszem ust_w odawstwie postanowieni«

prawne, w edle którego tego rodzaju speknlacy.

gi intami podpadają pud karę , jako występki

lichwy. I n nas więo byłaby potn;ebną tego ro

dzi i nowela do nstawy o lichwie, wedle której

pet”lobi!ę ipeknłacye grantami byłyby :arane, jako

niedozwolona łiehw a.

Zamach na ministra.

(Telegramy ,C :isu") .

!Pai ”-;i 17 lipca. Ajencya Havasa donosi o xa

oiiiońu Cioiewskiej na ministra róbói pubłieznycb

kaudin n, podczas jago przejazdu do pałacu elizej

skiego, że Olszewska strzeliła tylko z rewolweru

w powietrze, aby zwrócić na Biebie nwagę. Mąt

*ej, natnrałizowT,ny Francnz, je st urzędnikiem pry

watnym w okoliey Paryża. Od wieln łat wystę

pnie on z }- i i nianc rozmaitemi wobee minister

stw a spre zagranicznych i kilkakrotnie otrrj mdi

wspar( a Wreszcie tak jemn jak jego łonit wzbro

niono

Łępu do ministerstwa spraw zagranicz

nych. Od tego ezasn Olszewska okazywała wi 1

kie rosdrażuienie. Wczoraj strzeliła najpierw do

powozn ministeryalnego, który spostrzegła. Rewo!

wer zawierał tylko jeden nabój. Olszewska od

mawia wszelkich odpowiedzi i oświadczyła, te

tylko swemn obrońcy złoży wyjaśnienia.

P a r y ż ! 17 lipca. Ajeneya Harasa dowiaduje

się, że Olszee tka nie zamierzała Btrzelać do mi

nistra robót publicznyeb B tndina, ale do ramistrp

praw zagranicznych Delcassć’go, nie znała je

dnak żadnego z nich. Przedtem wystosowała do

elcassó’go list z pagróśkami, w którym twier

d; , śe ministerstwo dłnśne jej jest znaczną kwotę

pieniędzy za rozmaite usługi, które z polecenia

rządu wyświadczyła repnblice tranem siej.

Paryż 17 Lpca. Z powodu zamachu OI

jzewi iej na ministra Baudin’a podają dzienniki

następujące szczegóły w tej sprav i e . Mąt Ol

szewskiej urodził się we Francyi, a w wojnie

w roku 1870 służył w armii francuskiej i b ał

udział w ieln bitwach. Po wojnie otrzymał po

sadę inśynii a drogowego w Nicei. W roku 1896

władze włoskie aresztowały go w jednem z po

granicznych miasteczek, ; arzncająo mn szpiego

stw o, ale po mie8:ącu przywrócono mu wolność

Olszewski domagał się następnie, aby rząd

francuski zażądał dlań od rządu włoskiego od

szkodowania w wys )ości 1C3.0C 0 franków, rz« i

francuski odmówił jednak temu żąd inin, a nato

miast ministerstwo w ojny i praw zagranicznych

wypłucal mn ki* akrotnie zuacsniejE:e zssiłk i.

Zona Olsze , ^niego, rodem Francuzka, napisała

w ro^u 1899 list z pogróżkami do ministra opraw

zagranicznych D elcassćgo, za co ji aresztowano

Po kilku miesiącach więzienia ćledjzego wypu

szczono ją na wolność. Olszewski otrzymał w tym

ż( rokn afikę tytoniu w Nani irre pod Paryżem,

le jego stosnnki majątkowe pogarszały się co

raz )ardziej.

—

Twierfln on, że znpeł’iie uie

wiedział o samiar/e żony dopici po ,ej wy,: :t

dzie do Paryża spostrzegł, te w_ la ze soną rr

wolwer, ale ani w pr/ybl ;emn nie domyślał się,

w jakim c e l n . _______________

hbsiika.

Kraków 17lipca.

Pssiodzenlo Rad) i llsito odbęd..2 ię we crwar

tek dnia 18 b. m, o godzinie piii j po południu.

Ns poi*ąd ii dziennym posiedzenia j iwnego tnt.jdc’e

się sprawa org-iniizcyi knrsów dopuln ji tyeh pr:y

sakoie w. Scholastyki; u porsąd u dzeouym po

siedzenia tajnego,

wni :iek ,.i*ą*ydynm w spraw ie

mianowania pen naln bini* wodociągowego o: il spra

wa bnstosza Muzeom narodowej».

Ze ijazdu chirurgów polskich. D ru g i di,ieft

ffija da obfii» był równiet w pr ice nanhowe. Wogóle

28 facht ,eh referatów, pom.eszosonj ch w pra

giamie Zjasai, odpadły tylko 4 : nttoi_iaat wygło

B/O!,O S odeayty nadprojramo i. Oprói oiywionej

dyskusyi, odbyły się demoustn eye cLorych i :zielu

najnows=ych aparatów cLirurficsnyeh. Z wygłoszo

nych wesort j odczytów wymieuić należy wykład Dra

Hermana - i Lwowa o chiru sanem leczenin z*ps

leń wyroś’:aa robaczkowego; o tej sprawie mówił

także Dr Kryński i Dr B os-o aki. Ze «/uaegótoem

nsnanieni r:yję*i uu;ostmey Zjssdu wykłady prof.

Dri Rydyg ,»ra, prof. Dra Kad§ra i prof. Dra T r/e

bickiego. Dr Wehr m L i owa nówił o podwu zywr

nśfc. tęł nie 1?ieńoowyeb aerr%, « Dr Bt sMwski o pier

wotnyeh mięsa*:ach wątroby, ) t Chlnu§ky mówi! o

resekcyi kiszki zgorzelinowej, a Dr Oberidd s Wsr

szi wy o chiiurgioznem lsczeric epilepsyi. Szereg wy

1ładów zakończył ię reiarateu Dra Chlnnskiego o

chorobie etswn biudrowego.

Zjazd zamknął wc/oraj wi. «orem prozes, radoa

dwora prof Dr Rydygier, Utóry wyraził sądowo

!ti iu, że w tegorocznych obradach nc=:ntuiozyła tak

wielka liczba chirurgów, a prac i ich były i ie. - wy^ie do

niosłe i obfite; prezes w j m i i też nadzieję, że przy

szłoroczny XII fjfead w Krakowie będiie niemniej li

ozny, SLCiej’ólnie jeieli dopisz« wirszawsey lekarze.

Ostatni zabrał głct: prof. Dr Koder i wyraził

prof. Rydygierowi abf(kczne podziękowanie za zna*

kumite przewodnictwo, a zakońcryi okr :ykiem na

cześć prezisz, gorącu powtórzonym przez uczestników

zjnzdn.

J godzi i e w pół do 6 ej nosestnicy .’ja.’da opa

ść,Ii klinikę błórnrgicsną, gdsie przez dwa dni pra

cowali uiesurndi .Hue i udali się do Gr ind Hoteln na

Wopółny obiad. Obecni prymar. r;sse s pit klni, biorą

cy nds.ii I w ą,eżdzie, odbyli j e sic se osobne posie

dzenie, poi ri joone rprawom admiimGtracjjnym

—

Do kolonii iocznlczaj dli dzieci skraiuliocnycb

w R.iboe, ntr ymyw:- soj przez To*uayetwo opieki

szp ilnej w Krakowie, wyj et d i w dniu I sierpnia

b. r. party* d/iewcsąt w liczbie 40, w miejsce le

oi;ącyoh się tam obeouie od 16 czert, ca chłopców,

atór*. po rócą w dnin 80 b, m.

’)W* ISSrlchy fOWObŚjOIO popełnili w e :i toi h

dniaob w szpitala wojskowym ns Zamka kołnierze

z oddziału au.t irnego. Najpierw popełnił zamach

szeregr wiec J ó s if M. i usiłow :i odebrać sobie śycie

przez powieszenie. Dezpurato sp o st ijt lon o dof« wcze

śnie i rutowano. W parę dni potem i łnił sam ich

kapral Jan F , , który zażył i ,Iną dozę snblimatu;

jego również uratowano, ale leży silnie chory i wal

czy ze śmiercią. Preyo?.ytią obn zamachów mają1 być

ui der :iroi« stosunki słnżbut a w szpil ,la *roi

zonowym.

i»4 rh agitacyi wyóorc26|. Od eiiwiU wybui-ów

posła do B sdy pcństw,i z V knryi w ol,ręgn wybór

criym krakowskim upłynęło 6 miesię y, z jeseei e do

tąd trwają proesoy z powodn prowadzonej przez

pirtye socyzlno-demukratyezi)i agitacyi wyborczej,

polegającej między innemi na podrabiania wynika

wyborów i posyłania do orny wyborczej robotników

pod fałszyw jmi nazwiskami. Wccoraj znown trybunał

k_,ny pod przewodnictwem p. radey Tnrowicza s l a

zał robotnika Franeisa;ka Robaka ua 7 dni aresztu

za to, że w dnin wyborów usiłował odd ić głos pod

nazwiskiem Ssymona Soseczi . Bieda; cLłowiec tło

maczył się, że nie wiedział, iż takich zastępstw przyj

mować nie woino, a kartę i lep’tym aeję na fahzy; i

nazwisk(, ce st ’inownem poucceniem wręczono mn

w podgórskiej *oeyslno-demo-:rstyoinej BS.ie".

—

Rflorikle Oku Lwów. (Te!.) . Z Zakopanego

donoszą do W%eka X X , że komend( nt p iLternnkn

taod-rmeryi m d Morskiom Okiem otrzymał rozkaz,

aby nie przeSć,kadcał bndowie puaternnku węgierskie

go na grancie »pornym i aby wogóle nie mięsiai

się do tej sprawy.

Sprawa Baiku onliaflikirgo Lwów. (Teł.) .

Przedświt donosi, iż upoważniony jest z kompeten

tnego źródła do oświadczenia, że podana przez M o

nitora noto »ks, jakoby X. *roybisknp B.lesewski ł

X. kanonik Toodorowioz eryn,ii starania o zatuszowa

nie zpri wy X . Mardyi osiewicaa jest z grnntn nie

prawdzśwa.

W yciecika naukowa. Lwów. (Tol.) . W a »botę

wyjożdża prof. politeebniki Pawle^aki me swoimi

słuchŁesami wydziałn tei)hnologicznego na 9-dr ow,j

wye’ecakę do W iednia i okohoy celem zwiedzeuu

tan.tej szych fabryk chemicznych.

Kradzież nn poczcie. Lwów. (Teł.) . D i o

b. m. między g. 10 » 12 w nocy _kradziono z wozu

pocztowego ze Lwowa do Żółtan, ośm paczek.

Sprawoów kradzieży do tej pory m e wy iledzon .

Zmiana ttneuka”ila

Początek iipca — p n rj oglądam iu lokalu.

P a n ŁykodarrLi (kamienicmnik, do oglądają

cych lokal państwa Skub jy ;h): — nMiesskanko sn

che, z dwoma oknami na słońc» (wsknznjąc na trzy

drzewka w klombie n% podwóroń, widok na ogró

dek, dwa kroki do sklepiku i wiktui ismi, tramwaj

nied ileko... pięć pokoi za 8 0 0 rubli, o,na niesłycha

nie niska. "

P%o Skabany: aCsy i tę skrytkę liczy pin zs

pokój?"

PanŁykodsrski: .N itirilnie, wrak widzą

szanowni państwo okienko n góry... jf tiie efektowae

rsnca świ ,tło".

P a n Sknbsny: Bard/o miłe pokoiki.,.*

Pon Łykodsrsk i: .Zi to rookład wybLruy".

Pan Sknbany: .Jest nab tylko J oje, o»teto

eznie w-iąłbym i t%kie, gdyby była *anna".

P e n Łykodare%i: ,,O, to bagitelka, wannę n

ządaić m ożni w tym oto past*ykn".

P a n Skubany: , Płacz snpełnie popsute, trzeba

je b§diie r grnntn pizest ,wić, no, i obicia dać no

we ire wszystkich pokojach ; roznmie psu, że w tak

brudnym lokalu mieszkać niepodobna*.

Pan Ł ykod,*,r=ki. wNatnra,lnie , sam j«»tom

wielkim zwolennikiem czystości i prawie eo rok od

świeżam n iebie mieszk nie*.

Pani Skubanowa (cięto do męzo): nBarduo

uprzejmy gospodair, dobrze mn z oezn patrzy. .. osta

tecznie t ikie mieszkanie s wann9 po caikowitem w t -

restaurowanin nie j .st snown t%fe bw dzo d:ogi;’ ,i

decydujmy się", f f j (

Pan Sknbany poapisnje trryletni koni. « ;, dając

zadatek.

Począt,k października — po preew%eaieniu do

. nitHLkarda rzeczy.

Pan Sknhany (do p. Łykodai asgo : ,Jakto,

mieszkanie j esrcse nie odświeżone l Pizecież przed

wyjazdem na kilka tygodni z Warcaawy pis.lem do

pana, że wprowr,d;amy uię d 8-go*.

P a u Lyliodarski: nDarnie psn, ale nie mo

głem się rosporządzsć,] nie anając gnstu państwa,

tem i :ęcej, ż e nic mi %sanówny pan n e wspomniał,

Je przeinaci^ą państwo na przestawienie pieców i

tapety".

Pan Skubany: .Żartujesz psn ohybsL. Wszak

p/miętcm iLow_ pańskie przy podpisaniu kontraktu,

powiedziałeś pan wyraźnie, śe jesteś wielkim zwo

lennikiem cfystości i ie praw,e co rok odświeżasz

miei. ’.di« *

P a n Łykodar ki: nDodałem n siebie, t. j

w awojem władtiem miesiLaniu, z ehęciia jednak

słnżyć państwa będę fi okazaniem ? :lepu z dobrami

tapet imi i rekomeudacyą doskonałych majstrów".

P a n Sknbany: r No, s gdzieś wanno? Przecież

obiec.le* j ą pan nmieśoić w pasrżykn...*

P a n Łykodar ki: nZnowu nieporozumienie

powiedziałem .w annę or/ądsić można w tym oto pa

ssżyku" , nis mówiłem jednak, że j s poniosę kos:.ta

tego urządzenia...*

Pan Śknbany: ,Bijże °(ę p(n Bogi: zs te

klatki hem wanny, ze zrujnowanymi piecami i stara

mi, pudartemi obiciami 800 rubli *.."

P a n Łykodarski: . Z l to opróei podatku mie

s/kaniowego i wody żadnyeb innych k(Mzt( i pouo

s.ć p%ństwo nie będą*.

P a n Skubany, ,,C u ? i za wodę oddzielnie!"

P - n Łykodareki: MNo pr lecież o wudtie mo

wy przj układzie nis było... Daję państwn mieszkan

ko suche, z dwom. oknami ns ałońce, z widokiem

m ogródek, dwa kroki do sklepiku z «,ikr,osłami,

tramwaj niedaleko. Więcej chyba za tę cenę żądać

nie - żnn.

Le-nek. (Gaz. Pol.) .

MAŁY FELJETON.

Upały w Aateryco.

Od d. 28 czerwcu w *m«ryce północnej rorpo

częły Bię prawdziwie zabójcze npały. Ostatnio te

legramy z Nowego Jorkn dmoBzą, że wprawdzie

w rozmaitych okolicach spadły obfite desscz e przy

niezwykłych bu ach, mimo to jedni : tem; »ratnra

obniżyła się bardzo niernacznie. Pr?ed kilkn dniami

doniosły depesze, t e npał spadł do 81 s t Fabr

(22 stopni Re::m., w cieniu. Jitto je°acze skwar

ogromny, który rednknje tylko wiatr rzeźwit}cy

od morzr,. Piaedlem jednak Nowy Jor! i wiek

mir t Ameryki północnej przedstawiały formalne

piekło. Lndzie padali, jak muchy, skntkiem pora

żenia oneoznego.

Liczbę wypadków śmierd skatłciem ndaru sło

necznego o«i dnia 28 czerwra obliczają w No

wym Jo ten na 617. Niedzic!a 30 czerwca była,

jak sądzą, najgorętszym dniem w ubiegłym mie

siącn. W Nowym Jorkn termometr w skazywał 98

st ipni Fabr lheita, czyli 33 Cel in ia w cieniu.—

We 1*korek d 2 lipo% w ciągu 24 godzin z.szł)

jc»zcze 225 wypadków śmierci i 327 ndarn sio

ntcznego.

Podobne npały panow ały także w innych mia

stach Stanów Zjednoczonych. I tak w Pittsburgn

zachorowało «kątkiem npałów 26 oi b a z lic; by

tej 11 zmarło. W W jzyngtonie wskazywał ter

ci, metr w niedrielę 1007* Fańr. w cieniu! ..le

w poniedziałek dnia 1 b. m. wzmogło ci" jes tore

gorąco do tego stopni , 11 w Nowym Jorku ter

mometr Fahrenheita wskazywał w cieuin 101

stopni.

Żona biskup-a anglikańskiego Pottera padła

w omdlenie i nmarła nieprzytomna; pewien ajent

giełdjwy wsi tczył t mostn do rzeki H%,rlem, a

jakiś kowal _adał sobie śmierć uderzeniem miota.

W pewna] labryce jeden z robotników n n c ił się

t szalo na swych towarzy izy, dragi zaś padł pod

koło msBzyny i został w kawałki rozdarto —

W Chicago podczas burzy piorun zabił 11 cńło

paków, a jednego zranił.

Działy się podobno r/eczy wprost przerażające,

a chociaż można posądzać dzienn-,ii amerykan

sk’e o przioadi, jsdnakśe i to, co po odtrącemn

ua rzec% humbngn po josti a, przejmuje istotnie

praerażeiiiem

Seeny iście dani tjskiej grozy rozgrywały si§

we fabrykacb. Tn robotnik uhwy ta ostre narzę

dzie i w oczach koLgów odbt ra »obie śyce.

—

Inny traci przytomność i pada na maszynę w rn

ubn, która suirpie go w kawały.

—

Gd: ie udziel

znów robotnik doBtaje obłędn, chwy’ a młot i grozi

kolegom; z trudnością zdołano go poskromić i od

wieziono do szpitala. Skutki,em takich i tym po

dobuych wype lków większość fabryk, warsztatów

i sklepów zamknięto. Najwięcej porażeń od upaiu

zdarzyło się nie w ciągu dnia, na wolnem powie

trzu, pod działai em promień słonecznych, lecz

w zr,mkmętych przestrzeniach, w e fabrykacb, war

sztatach i sklepach, a zwłaszcza wieczór tn, w żle

wentylowanych, dusznych sypialniach.

Tak zwane .dysponsarya" miejskie, czyii s"acye

ratunkowe, przepełnione były chorymi, których

ratowano, z dobrym skntkiem, nacieraniem bardzo

zimną w odą i okładami lodowymi. Straty mat;:;

ryalne, zrządzone przez ten podzwrotnikowy upał,

nie dadzą się nawet w przybliżenia na razie o

szacować. Bydła padło bardzo wiele, między tem

dwieście koni; zapasy bandtar: y ar%kałów ży

wnośd zniszosone; straty pośrednie, wynikłe

t przerwy komu kacyi, ; nieobliczot:e. W ew to

’J, i czwarte) szalały burze, któ ) rów aicł zrzą

dziiy wielkie szkody. Pioruny uderzały w domy,

wzniecając pożar. Między im mi wpadł pj:irnn

du wielkiago hoteln i wywołał straszną panikę

wśród obecnych golci; nderzył też w parowiec

spacerowy w chwili, gdy ten zawijał do przy

stani. Pomost i przednia część parowca s t n ę ły

w ugnin, idtłano jedna’ pożar stłumić, pasażera

wie i załoga w,yszli cał..

W Brooklinie piorun nderzył w kościół świętej

Agnioszki, a powstały a n tkie m tego pożar ani

azczył prawie doe czętme tę świątynię, którą nie

di,wno wzniesiono os it n 260 ,JO dolarów.

Jeden z wybitnych meteorologów wiedeńskich

raźnie*,a, że ta w ysoka fBmperatura suma prze*

ę nie jest dla Nowego Jorkn anormalną. Zabój

czą itała ię dlatego, że trwała pr_os tydzień

i rzędu, a nadio i dlatego, że powietrze w mie

ście skutkiem bliskuśei morza je s t przesycone wil

k i j . Ludne, którzy się silnie pocą, znoszą npał

łatwo, gdy_ parowanie potu pozbawia człowieka

znacznej części ciepła. Im powietrze suchsze, tem

proces parowania (mniejszy, im wilgotniejsze, tem

słabszy. A zatom, *daniem owego meteorologa,

nie wysoka temperatura jest powodem tych w ssyst

kich wypadków chor oby i śmierei w N owym Jor

ku, lecz nadmierna wilgoć pow ietna. Pomimo, że

ost ;t(ue depesze donoszą, iż temperatura ;ipidu,

meteorolog wiedeński przepowiada, że upały po

wrócą, gdyż w Nowym Jorkn pnnnj j one zwykle

latem prze°, c ały miesiąc.

Telegramy ,,Czam"

L ’w ó w 17 lipca. Gd wczoraj południ* pann)o

w mieście zupełny spokój. Mimo to patrole k żą

po mieście, a w nocy w koszarach oti ;ymywanc

st ile pogoto wie.

W i e d e ń 17 lip(a Ministerstwo handln wy

s.ało techniczną komisyę, złożom z inżynierów

i robotników na trasę kanałn Dnna; Odra, cilem

rm e saizeiiia pod Przerowem próbnego dżwigadła

(HebewpJs)i Dżt gadło to będzie w ruchn pr%ez

kilka miesięcy, poczem złożone sostanie sprawo

zdanie hydra techmeznemn oddziałowi ministerstwa

handlu. Rzeszywista koustrnkcya dświgadła trwa

łego kosztować ma 5 - 6 milionów koron; potrze

bnych będrie »*edm takich dżwigadeł na kana

łach morawskioh Dla skonstraowanii ich rozpi

sany będzto międrynarodowy konkurs

W ied eń 17 lipca. Extrdblatt donosi, że pos.

Sihr%ster na ponfae zapytanie odmówił przyjęcia

orderu żelaznej korony III klasy, motywując od

mowę tem, ś e nirnowisko rz jdn wobeo Niemców

nie jest jeszcze doBtacecznie wyjaśnione.

K olo n ia 17 lipca. Kbln. Ztg dowiaduje się

z Mognncyi, że o projekcie przybycia tam cara

Mikułaja nib* nic nie w ie, podczas kiedy przyby

cie króla Edwarda angielskiego jeB t jnś oddawna

władzom mieiskim nrzędownie zakomnmkowane.

F u f i 17 lipca. Rząd zmienił karę 10Istne

go w ięzienia, na którą Bkazany był przez t )d Jn

les Gnerin sa opór Btawiony władzy w ,,Fort Cba

b ol* — na banicyę. Powodem nł%Bkawienia jest

zły Btau zdrowia kazan.go. Gnerina odstawiono

czoraj popołndnm do granicy szwajcarskiej.

P a r y s i 17 lipca. Dzienniki i ’cyonalistycznu

ogłaszają telegramy gratulacyjne nadesłane z Czech

i Moraw do Piryża z okazyi francuskiego świę

ta narodowego. Z Pragi nadeszło pięć telegra

mów ; dalej nadesłały depeBze reprezeutacye miast:

Rukycann, Pilzna, Cbrudunn, Taboru, D imażlic,

Czasławia, Berouuu, Zdicu i Wszetina.

lHarsylia 17 hpci. l’ref :tira policyi komu

nia, uje: 8tan zdrowia wysadzonych w e Frionin

na ląd, .ar atonyc b dtnmą palaczy okrętu ,Laos"

jest pomyślny. Z p. dróżnycb i załogi okrętu nikt

nie zachorował. Podró;inym pozwolono przyjmo

w ać w e Frionin sw e rodziny.

;%tcrsnnrg 17 1pca. Wealug informacyj

Nawoje W rem ia minister skarbn Witte, odłożył

swą podróż do Syberyi i Mindżnryi do wiosny

rokn przyszłego, wyjcżdńa wkrótce zaś da Wies

badenn.

—

Miniater spraw wewn;trznycb Sipia

lTin w ty-, b unia( h wyjeśdża do Jarosławia i Ko

ntrolny wraz z kilkn urzędnikami min iteiyalny .

mi, a mio.ster w ojny jenerał Knropatkin ndaje

się do Tnrkiestano.

cSukaremAt 17 lipca. Na cześć w. księcia

Aleksandra Michałowicza odbył się bankiet ua

pokładzie romańskiego okrętu W. kdiątę przybył

r towar:y* :; oficerów ze swej świty: Na ban

kiecie otecnym byl prezydent gabinetu StmdzaJ

rosyiski poseł w Buka-eszcie i wielo innych dy

gnuarzy. Wnoszono toasty na cześć obu armij i

marynarki. W. ks ążę nbolewal, iż niema spo

sobno^.

złożenia osobiście wizyty parze kró

lewskiej.

L(. a d y « 17 lipca Partya imperyalistów libe

ralnych czyni ogromne przegotowania do baukietn,

jak w d. 19 b. m. wydaje na cześć przywódcy

s t /( ago Asquita. Prezydować będzie po odmowie

Roseberego sir Edward Grey. Campbell-Banner

e nr nie będzie obecny. Z partyi staroliberałnej

niewielu przybędzie.

Londy n 17lipca. ZPekinudonoszą,żegłów

ny naczelnik wojska angielskiego w Chinach, je

nerał Gnzelce, *u ecbał do Enropy. Tamtejsze

sfery wojaaowe wierzą w rychłe powtórzenie się

zabnrzeń, skutb ;m c zego powrót wojska enropej

skiego ok sie się koni ;znym.

Ceiari w Salcbur i.

Salcbnrg 17 lipca. Na cześć cesarza odby

ło się wczors

iczorem przed ilu wiecie galowe

w teatrze a Bk ,c. Przybycia monarchy oczeki

wali w przedsionku prezydent krajn, burmistrz,

intendent teatru i jego dyrektorowie. Gdy cesarz

w towarzystwie arcyksiątąt wszedł do loży dwor

skie pufc czność cała powstała z miejsc i powi

tała monarchę okrzy iam pełnymi zapału orkie

,,Ob«a" wyob

_ wj;%tkle_ po sk dzieli i świętach nroozystyoh dwa rasy dziennie

-.,_ta .....! rf!S"^P5 *??S* - **no1ogodz. ftwieczorem.

Ws Lwswis ,,Csas |Mt ds ubycia w bltjfti.

Iklw i llnswsMais, t. SiMnriUtit,

K. Jachataba.

****»es*»ta wy*oni:

Ha calu rok na kwartał na le.n ,tu

W EraauWi w mięji a

...........................................................

40 koron

10koron 8kor. 60haL

ruszt§ w państwie A n a t ry a o k i e m .........................................................I48 k’oron

12k*on bkor.

^_S

"f°,

"l..*

...................... J 56 koron

14 koron 5 kor. 60 hal.

do Yłoah, ttanoyi, Anglu, Belgii, C_wajoaryi, Tnroyi 1

i ,Kiiych Kuustw, nalei^jyoh du *»014iku fiapw ego .

1 64koron | 16koron 6kor. -

jsobnaw umorata na wsianiepośknne wynosi miesięoame i przegMto poc(tosa 1korome

»w =*L, w miejsoi

odniesieniom do domn 1

UddziJiny Nr wy i— porannego w Kr*kowie po 4 bJ., a wiecsorn. po 20 hal.; z pi iesyika poostowa 24 hal.

1,"esnzterzM ą|zp||gnje siętylko od 1 d

oststnieco diia w mięsi%eń.

Łfljti z ple—

Biadsmi 1 p r a e k u y pieniężne ua p!i)nuisoratę 1 ogłoszenia (inseraty) upra

nadsyłać franco do

( Kraków Ie.

Reklamaeut ĄieooijBęzętoiban n l

odlegaj% opłacie pocztowi s

Lutów niefrankowanych n i r pr* n ąje Bię. —

Rfkopumóu, ncdsyfanyoh n/i iwraoi al 1.

Presiim erztę yzsyjmąj%i Administraoya Ctanw M ri *towle 1nrzędypocztowi.

MUąJaeowm p n B U a cn to księgarni) l.A .K rsył- kiej,o, handle:BtFariUsUego rSn aennicaeh

H.I

-hi

1 Bynek, 10, Biuro drienników Hopuar* i Balomonow(j, Główna trafika, w Bynl. K zi »

Oglouem li | ’yjnraj 1się u opłat% od lier--s petitem za piciwizy ras 20 »L, za

idy nutępi.

po 10 haL; nkład tabelarycany, cytrowy, skompiik ,_any, ple. ..szy ras po 4C Lal, następny po 10 hak,

N a d e s l u e (na tfztdąj stronie) od miejioa wiursi a drnkiem petitowym 60 halerzy za ki M y raz.

Oclousenlss1preniuneratę prsyjmni%: w« Lwowie biura duetnil

U Plohnn, A . OUaew

skiego, St Sokołowskiego, A Hollenara, K.Bnohst n«; w J a r o s .a i. In Biuro dzienników; w ?fowjaEi

M%ezn H.Baohner: w P n m jś ln A. J_ .. yńsLi księgarnii kol ’j., B . His ;eles, koięgarniaBinglerr;

w KaesHowleM.Weintranb;w St: i”’ sowi. J :lekkiiBpa w Ti.

. IeM.Buobm ;

w Tsurmopoln C.Baliozer; w P aryil wył%c-.nlt,p. Adam rue deVareuue 38,(prennaeatęp. W,

Baeakowaki Conrberoi pod Paryżem u i d Cfc uiii de fer 44); w W iedniu BaL,ent **. A Vogier

(także w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, B rlinie, Lipsku, i: Hi I

»,

).A .Oppelik, B.Mout

(takie w Berlinie, Hamburgu, **onarjbiir i .(ory-"De-J: o), H. Sohalek. H . Dnkr*, J Danneberg, H.

rriedi (tylko prai,ac «ratę H.Goldsobmidt A Comp,); w F rsudkl. Twsle m, R , G. h Darbe A Gomp.

gĘf Za każd% smiaię adrcju dopłaoa sif 40 haL ° W

Adres Bedakeyi: ul. śv. Tomura Nr 82.

—

T_lefon Nr 50.

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction