Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 644 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 17

Kraków 22 Stycznia — Piątek.

Rok 1869.

U(l

CZAS

Kraków 21 stycznia.

W mowie trokowej Cesarza Francuzów,

którą podaliśmjfc wczoraj, główną rolę od

gry w a ją wybory;’ słusznie też bardzo powie

dziano, że przemówienie to j e st niejako ma

nifestem wyborczym Napoleona III. Osta

tnia to sesya Ciała prawodawczego, którą na

d. 18 b. m. otwierał Cesarz w tej trzeciej sze

ścioletniej kadencyi. Przyszła Izba z nowych

sk ładać się będzie wyborów. Szczególny

też nacisk kładzie władca Francyi na to,

źe po raz czwarty naród wybierać będzie

swych reprezentantów pod jednym i tym

samym rządem, na mocy jednej i tej samej

konstytucyi. Prawda, że żaden rząd kon

stytucyjny we Francyi nie doczekał się ta

kiego wypadku, czyli mówiąc po prostu

nie trwał tak długo. Prawda także, iż tak

restauracya ja k monarchia lipcowa, były

rządami parlamentarnemi, a cała walka, jaką

z rządem obecnym toczy opozycya, polega

głównie na tem, że domaga się ona rzą

dów parlamentarnych a nie napoleońsko^

konstytucyjnych tylko; żąda odpowiedzial

ności ministrów, aby uniknąć rządów oso

bistych o konstytucyą opartych.

Ależ właśnie Cesarz Napoleon wzbrania

się dotąd temu pragnieniu zadosyć uczynić.

Nie wchodzimy tu, czy pragnienie to podzie

la k raj cały, czy większość tylko narodu,

czy też, j a k utrzym ują zawsze półurzędowe

organa, mała tylko we Francyi opozycya.

Dosyć, że opór Cesarza jest w tej mierze

nieprzezwyciężony, tak dalece, że nawet

w mowie mająeej wpłynąć na wybory sta

rannie tę stronę omija. Zdawałoby się, że

w tem leży rdzeń polityki napoleońskiej na

wewnątrz, źe właśnie w konstytucyjnej for

mie, bez owego parlamentarnego ustroju,

ja k i nadaje dopiero odpowiedzialność mini

strów, upatruje Cesarz to połączenie porząd

ku z wolnością, które j a k mówi rząd jeg o

urzeczywistnił.

W wyborach, które nastąpić mają, liczy

on przedewszystkiem na wybory powsze

chne. Im to przypisuje szczególnie ów szczę

śliwy i nieznany wypadek poczwórnego

odnowienia się Izby prawodawczej i trwa

łości cesarskich instytucyj. Przypomina się

znane słowo, ,,że wybory powszechne to

wyborny instrument,"

a wiemy, że Cesarz

,,grać na nim umie."

Nie raz już byliśmy

w położeniu oceniania, j a k dalece pod wpra

wną jego ręką wydał ów instrument ton

pożądany. Zauważać jednak łatwo było, że

coraz więcej wkradało się nut fałszywych.

Opozycya rośnie, i z każdą kadencyą sil

niej j e st w Izbie reprezentowaną. Wiadomo,

że z pięciu członków, jakich najprzód liczy

ła, doszła w niektórych głosowaniach do

cyfry sześćdziesięciu. Nie jesteśmy pesymi

stami, nie uważamy za pewne tego, co gło

szą codziennie opozycyjne czyli niepodle

głe dzienniki, nie dajemy wiary wszystkim

a nie raz nader groźnym pogłoskom rządowi

cesarskiemu przeciwnym, i strącamy wiele na

karb namiętności, ducha stronnictw i wre

szcie ogólnego p rądu dążącego do wielce

szkodliwego i fałszywego liberalizmu, tak

we Francyi jak wszędzie w Europie; nie

mniej atoli przyznać musimy, że nie mo

żemy również dopatrzeć się w dzisięjszem

położeniu Fra ncyi podstaw do tak optymi

stycznych widoków, jakich mowa ostatnia

Cesarza Napoleona roztacza wspaniały ho

ryzont. Być może, źe rząd i tym razem w

wyborach zwycięztwo otrzyma; przemawia

tutaj wielkie prawdopodobieństwo: ale nie

idzie zatem, aby stan Francyi był taki, że

nic już do życzenia nie zostaje, jakby to

z przemówienia wnosić wypadało.

Z powodu tej wyraźnej dążności wpły

wania ua wybory, tracą na znaczeniu ustę

py tej mowy odnoszące się do polityki za

granicznej. Pomimo silnie naznaczonej zbroj

nej postawy Francyi, która najzaciętszego

chauyinistę zadowolnić musi, uważanem jest

powszechnie przemówienie Cesarza Francu

zów za pokojowe, niemieszczące żadnego

takiego dwuzuacznika, któryby giełdy eu

ropejskie za ,,czarny punkt" uważać mogły.

KORESPOHMHCYA CZASU’

W iedeń 19 stycznia.

:pj: Na dzisiejszem posiedzenia Izby deputowa

aycb posłowie nasi wnieśli intcrpelacyę do rzą

du, o której wam już oddawna doniosłem, i pi

saliście zresztą o niej, zanim ją jeszcze w kole

polskiem uchwalono. Forma tej interpelacyi jest

taką, jak to onegdaj wspomniałem. Rząd zape

wne odpowie na interpelacyę na najbliższem po

siedzenia, tj. w piątek. Wiadomo, jakie gabinet

myśli zająć w tym względzie stanowisko. Depu

towaui uasi w takim razie w osobnym wnioska

domagać się będą, aby Izba zawezwała rząd do

przedłożenia rezolncyi cełem konstytucyjnego jej

rozbioru. Mniemają, żo rząd nie sprzeciwi się ży

czenia Izby, a dziś jnż jnż spodziewać się można,

że Izba przychyli się do wnioska polskiego, aby

rezołncyę konstytucyjnie traktować, choćby tylko

dla tego, iż nie chciałaby sobie zniechęcić naro

dowości, a radaby przedewszystkiem Czechom

dać przykład zgodności. Byłby to rzeczywiście

dowód taktu politycznego, gdyby Izba z całą o

twsrt.ścią i bezstronnością przystąpiła do obrad

nad wnioskami sejmu galicyjskiego.

Dziś również minister skarbu odpowiedział na

interpelacyę w sprawie wyłewu wody w Wie

liczce, tj. przedłożył Izbie urzędowe sprawozda

nie, które zawiera wiele znanych jnż szczegółów,

zestawionych ze sprawozdań dziennikarskich i

wykładów kilku radzców miuisteryalaych. Dla

tego pomijam obszerny ten memoryał, i podnoszę

tylko zakończenie jego, gdzie c. k . geologowie

wyrażają przekonanie, że gdyby nawet wody za

tamować nie zdołano, zanim się dostanie dokrę

gu ,,Dom Anstryacki", przecież miastu żadne nie

zagraża niebezpieczeństwo, w salinach zaś chyba

ostatnie kręgi mogłyby być narażone. Jeżeli ma

chiny w szybie nFrauciszka Józefa" i szybie

,,Elżbiety" rychło ustawione będą, woda w naj

gorszym razie jeszcze przed upływem sześciu

miesięcy może być zatamowaną.

Petersburg 13styczDia.

Niedawno przybył do Petersburga jenerał Be

zak naczelnik Rnsi. Zdrowie jego było już bar

dzo nadwerężone, utrzymywano nawet, że cierpi

pomięszanie zmysłów. Car przyjął go nader ła

skawie, ale to nie zdołało wlać sił ożywczychje

nerałowi; i onegdaj zakończył życie. Na trzy dni

przed śmiercią prosił, aby na jego miejsce zamia

nowano jenerała Koźlaninowa dotychczasowego

dowódzeę wojsk kijowskiój gubernii, i rzeczywi

ście na jegoprzedstawienie Car poruczył Kożla

niuowowitymczasowy zarządtrzech rosińskich gn

bernij.

Zmarły jeszcze w r. 1865 zamianowanym zo

stał jenerał-gubernatorem tak zwanego południo

wo-zachodniego kraju, i do śmierci utrzymał się

przy urzędzie. Był on zatem dłużćj na swój po

sadzie niż którykolwiek z jego litewskich towa

rzyszy. Bezak pochodził z żydów, ale miał czy

sto-moskiewskąnaturę. Cechą jego właściwąbyło

posłuszeństwo rozkazom; powiadają nawet, że nie

mia) wcale złego serca. Gdy marszałka Mikalicza

wywożono do Rosyi, lekarze dali świadectwo, że

chory podówczas Miknlicz podróży nie przeżyje.

Bezak pomimo tego kazał go wywieźć, sądząc

zapewne, że to podstęp. W parę tygodni odebrał

depeszę, że Miknlicz w drodze umarł. Depesza

przyszła przy obiedzie, a Bezak przeczytawszy ją

zemdlał; pozwolił też zaraz sprowadzić ciało do

rodziouego grobu. Długo nie cheLł on podpisać

żadnego wyroku śmierei, zawsze wyjeżdżał zKi

jowa, kiedy była sprawa podobna do zawyroko

wania, zostawiając jakiego zastępcę z zupełuem

pełnomocnictwem. Razu pewnego, zdaje się wtedy

kiedy chodziło o podpisanie wyroku na Rudzkie

go, Bezak wyjechał, zostawiwszy, jak zwykle, za

stępcę. Sprawa jednak była tego rodzaju, że za

stępca nie chciał jćj rozstrzygać sam przez się

Niesprawiedliwość wyroku biła w oczy. Bezak

wróciwszy, zastał wyrok niepodpisany, zawołał

zostawionego zastępcę. Cóż to, rzekł, obawiasz się

podpisać wyrokn śmierci na buntownika, patrz

jak to łatwo. Siadł i podpisał. Od tćj pory nie

wahał się więcćj; w każdćj rzeczy tylko początek

trndny. Posiadał on wiele języków, i do katoli

ckich księży zwykł mawiać po łacinie. Na ludzi

starał sięwpływać postrachem. Zawezwawszy do

Kijowa biskupa Borowskiego, namawiał go do

wprowadzenia języka rosyjskiego do obrzędów

kościelnych. Kiedy się biskup opihrał, zagroził mn

wywiezieniem, i natychmiast posłał swego adju

tauta, aby sprowadził konie pocztowe i dwócb

żandarmów. Gdy w półgodziny wszystko byłogo

towe, zapytał biskupa, czy sięzgadza na jego żą

danie; ale pomimo odmowućj odowiedzi,puściłgo

wolno, ucałowawszy z uszanowaniem w ramię

Takim samym postrachem działał na włościan;

kiedy ma dano znać, że w Międzyrzecza pod O

strogiem (oa Wołyniu) włościanie się buntują,

posłał tam przed sobą dwie fury rózg. Przybyw

szy z wojskiem, kazał zwołać gromadę, a żołnie

rzom polecił kopać doły. Przytem puścił pogło

skę, że nieposłusznych będzie bił na śmierćiza

raz w dołach zagrzebie. WySredDiy dorwłościan,

zgromił ich, i kazał paść na kolana, co też oni

wraz z popem na czele nczynili. Nienawidził nie

chlnjstwa popów. W jednem miateczku na Podo

la oglądał kościół katolicki i cerkiew przerobioną

także z katolickiego kościoła. Uderzyła go czy

stość i porządek a księdza tak w kościele jak

na plebanii, a nieład i brudy w cerkwi. To

też gdy pop prosił go, aby można zabrać istnie

jący kośeiół na cerkiew, po co, rzekł mn, abyście

z niego taki chlew zrobili jak zpoprzedniego. W

ostatnich czasach rzucił się na przedsięwzięcia

przemysłowe. Wyrobił pozwolenie na założenie

banku w Kijowie, a już będąc w Petersburgu,

wyjednał pozwolenie założenia wielkićj rafineryi

cukru z kapitałem miliona rnbli. Do oba przed

sięwzięć dopuścił Polaków. W ostatniem bierze

udział książę Roman Sangnszko ijego córka hr.

A!fredowaPotocka, żona ministra rolnictwa. Będąc

już dziś zasłużonym iprzyzwyczaiwszy siędo la

dzi, pud koniec swych rządów ckazywał się mnićj

surowym; i zpewnością jego następcabędziegor

szym od niego, tem bardzićj, że Bezak działał

nie z patryotyzmn ale z własnego interesu, by’

dziki i fantastyk jak każdy Moskal: ale chociaż

nie brak mn było wykształcenia, niedawał w ni

czetn ioicyatywy; za to słuchał i wykonywał ze

skrupulatnością rozkazy przesyłane z Petersburga

W OBtatnich dniach przybył tu Mikołaj książę

Czarnogórski. Od granicy przeprowadzał go je

nerał Berg. W sobotę na kolei oczekiwali jego

jrzybycia: fligel-adjutant cesarski książę Dołgo

raki oraz jenerał-adjutanci Anneńkow i Trepów

oberpoliemajster Ferseo. Przeznaczono dlań apar

tamentu w domu niegdyś Szipowa, obok pałacu

W.ks. Mikołaja Mikołajewicza. Pierwszy wyjazd

uczynił książę do Sobora Sw.Izaaka apostołapo

łudniowych Słowian. Następnie przedstawiał się

Carowi i był wpałacu na śniadania a wieczorem

w teatrze. Jak jest bezpośredni ceł podróży księ

cia, dotychczas niewiadomo; można się go domy

ślać ogólnie, ponieważprzy zawikłaniacb na Wscho

dzie, wszelkie stosunki z drobnymi nawet władca

mi są w dachu polityki rosyjskićj. W ostatnich

dniach znowu daje się dostrzegać zmiana frontu

w dziennikarstwie. Niedawna jeszcze niechęć do

Francyi wróciła i objawia się w poprzednićj sile;

zapewne wpłynęła na to niepewnośó, czy koDfe

rencye doprowadzą do jakiegokolwiek bogdaj

chwilowego załatwienia sporu grecko-tureckiego.

Współcześnie też puszczono pogłoskę, że Bismark

ma w tych dniach przybyć do Petersburga; zdaje

się jednak, że tę wiadomość trzeba przyjmować

bardzo ostrożnie, ponieważ nic nie pokazuje, aby

takowa pochodziła z dobrze poinformowanego

źródła.

W ministeryum finansów po raz pierwszy uło

żono budżet na rok bieżący jeszcze ’przed po

czątkiem roku. Budżet nie jest jeszcze opubliko

wany, ale zapewniają, że deficyt nie będzie prze

nosił 15,000 ,000 rubli, na 482 miliony rozchodów

państwowych. Pokrycie deficytu, jak powiadają,

uie będzie również wymagało użycia żadnych

nadzwyczajnych środków, gdyż z niedoborów

dwócb lat ostatoicb możua będzie przyprowadzić

równowagę finansową. Szkoda tylko, że niedobo

ry są stałą chorobą państwa, a szerząca się na

wszystkie strony nędza nie dopuszcza nadziei, a

by stosunki miały się zmienić na lepsze.

Ministerynm spraw wewnętrznych ma przedsta

wić radzie państwa projekt do prawa o środkach

zapobieżenia złemu obchodzenia się ze zwierzę

tami. Projekt teu ma być naśladowaniem prawo

dawstw zagranicznych; bogdajby go można zasto

sować i do obchodzenia się z ludźmi.

W miejscu Siemaszki zamianowany został ar

cybiskupem litewskim ibiałoruskim Makary, do

tychczasowy arcybiskup prawosławnćj cbarkow

skiój dyecezyi.

Kraków 21 stycznia. Gazeta Lwowska za

mieszcza następujące obwieszczenie c. k . namie

stnictwa galicyjskiego z dnia 5 stycznia 1869 r.

i. 72,409, podające da wiadomości niektóre po

stanowienia względem zastosowania ustawy woj

skowej z d.5 gradnia 1868 r.,

co się tyczy na

leżących do słnżby w c. k . wojsku (marynarce

wojennej), tadzież kilka rozporządzeń przyjmo

wania ochotników jednorocznych w roku 1869 i

względem wstępowania ochotników w ogólności.

(Ciąg dalszy.) .

17. Dowód nzdoluienia pod względem nauko

wym stanowią:

A. Dla aspirantów służby o własnym koszcie:

a) świadectwa szkolne z ukończonego ostatnie

go knrsu gimnazyum wyższegolnb wyższej szko

ły realnej lub zakłada naukowego tymże równe

go (punkt 27),jeżeli nzyskali przynajmniej pier

wszą (dobrą) klasę postępu, lub

b) świadectwa uzdolnienia wydane przez korni

syę egzaminacyjną.

B. Dla aspirantów do służby na koszt wspólne

go budżetu wojennego:

a) świadectwa wymienione w poprzednim ostę

pie A. pod o), jeżeli udowadniają ogólny postęp

celujący, lub gdzie taka ogólna klasa nie jestda

wana, postęp celujący w głównych przedmiotach,

w którymto ravie należy także załączyć poiwier

dzenie ze strony zakładu nakowego, że te przed

mioty, z których aspirant otrzymał postęp celują

cy, są głównemi w owym kursie przedmiotami,

b) świadectwa dojrzałości, lub

e) świadectwo egzaminu ogólnego, odbytego z

reznltatem nzdolnienia.

C. Dla medyków:

a) urzędowe potwierdzenie ze strony dziekana

dotyczącego kolegiom profesorów, że aspirant zo

stał zapisany jako słuchacz zwyczajny, na który

rok i na które przedmioty i że na nie rzeczywi

ście nczęszcza, lub

b) dyplom doktorski.

D. Dla weterynarzy:

a) urzędowepotwierdzeniedyrektora odnośnego

zakładu naukowego, że aspirant jest zapisany ja

ko słuchacz zwyczyajny, na który rok, na które

przedmioty i że na nie rzeczywiście uczęszcza, lub

b) dyplom weterynarski.

E. Dla farmaceutów:

a) urzędowe poświadczeniedotyczącego dzieka

na, że aspirant jest zapisany jako słuchacz zwy

czajny, na który rok i że na niego rzeczywiście

uczęszcza, lub

ó) dyplom na magistra farmacyi lub doktora

chemii.

W wypadkach wymienionych w punkcie 12 u

stępie 2, uważane będąświadectwa szkolne ukoń

czonego ostatniego półrocza jako dowody nauko

wego nzdoluienia, jeżeli świadectwa te potwier

dzają przynajmniej pierwszą (dobrą) klasępostępu.

Dowody te, jako też wymienione pod D. a) i

E. a), stanowią zarazem podstawę do osądzenia,

czy aspirant pod względem swego naukowego u

zdoluieaia kwalifikuje się lub nie do służby na

koszt wspólnego budżetu wojeunego. W tym wzglę

dzie dyplomy wymienione D. b)iE. ó) mająbyć

uważane jako równe świadectwom dojrzałości,je

żeli aspirant cbce odbyć służbę jako praktykant

woteryuaryi lub farmaceuta.

Z powoda nieamienia języka niemieckiego nikt

nie może być wykluczonym od jednorocznej służ

by ochotniozej.

18. Aspiranci do słnżby na koszt wspólnego

budżeta wojennego mają nadto załączyć świadec

two ubóstwa, legalizowane przez władzę polity

czną, do której przynależą, a wystawione przez

zwierzchność gminną na zasadzie przedsięwzięte

go dochodzenia.

19. W brakn świadectw szkolnych, przytoczo

nych w punkcie 17. pod A. a),dostarczyć należy

potrzebny dowód wyższego wykształcenia przez

złożenie osobnego egzaminu i przedłożenie świa

dectwa dotyczącego (punkt 17. A . ó).

Dla odbywania tych egzaminów ustanowioną

będzie, przy komendzie każdej dywizyi wojsk w

miejsca dyslokacyi tejże, komisya egzaminacyjna,

tymczasowo tylko na czas przyjmowania na r. 1869.

Komisya taka składa się:

z szefa sztaba jeneralnego dotyczącej dywi

zyi wojsk, jako przewodniczącego;

ó) z dwóch profesorów wyższych szkół real

nych;

c) z dwóch oficerów, którzy są oraz nauczycie

lami w szkole przy odnośnej dywizyi .wojsk.

Wszyscy wzwyż wymienieni członkowie są u

prawnieni do głosowania.

Na sekretarza będziepowołanyjeden z niższych

oficerów służbowych.

O wyznaczeniu członka ze stanu cywilnego ma

ją komendy jeneraiDe (wojskowe) w królestwach

i krajach reprezentowanych w Radzie państwa

prosić odaośoej władzykrajowej, w krajich koro

uy węgierskiej,króleako węgierskiego ministeryum

wyznań i oświecenia.

Dnie, w których egzamina odbywać się będą i

godziny rozpoczęcia będą na czas peryoda przyj

mowania aż do dnia 31 stycznia 1869 r. z góry

ustanowione, i za pośrednictwem politycznej wła

dzy krajowej ogłaszane w krajowym dziennika u

stuw tadzież w krajowej gazecie urzędowej.

20. Podania o przypuszczenie do tego egzami

un wnosić należy do komendy dywizyi wojsk,

przed której komisyą aspirant cbce pjddać się

egzaminowi i załączyć zarazem uwierzytelnione

przez polityczną lab policyjną władzę miejscową

Część literacko-artystyczna,

miĘTMI UM MIER!OM

3tomy w Poznaniu nakładem Zupańskiego.

(Dokończenie)

Zdawałobysię, że smutny koniecTyzenbauzow

skich fabrycznych zakładów zraził na zawsze Li

twę od wszelkich w tym rodzaju przedsiębiorstw,

biedy przyjęto tam za powszechną zasadę, jako

by Litwa była krajem wyłącznie rolniczym. Raz

powiedziawszy sobie, jesteśmy rolnikami, i tylko

rolnikami, słyszeć nie chciano o żadnych fabry

kach. I w rzeczy samej prócz parę lichych cu

krowni, nie było tam podobnych zakładów. Z tem

wszystkiem zasada ta nie jest żadną zasadą, bo

jeżeli kiedyś rąk nie wystarczało do roli, to ze

zmianą stosunków, a mianowicie pod tak ojcow

skim rządem jak rosyjski, proletaryat mnożyć

się będzie z każdym rokiem, a więc znajdąsię

i ręce fabryczne.

Można powiedzieć, że prowincya ta nie liczyła

się do bogatych, a jednak panował tam dostatek

i gotowość do ofiar, co przypisać tylko skromne

mu życia i oszczędności w w_ydatkach. Dawniej

szemi laty,jak sobieprzypomina Kam_ertoo, utrzy

mywał siętam obyczaj wspólny wszyst_kiem_częściom

Polski, i jak cały boży dzień, nikt nic nie ro

bił w domu szlacheckim, tylko od rana do pó

źnej nocy siadał lub wstawał od stołu, przerwy

te zapełniająo albo grą w karty, lob marudze

niem. —

Zmieniło się to jednak od lat czterdzie

stu i więcej. Był to wpływ ożywczy Uniwersyte

tu wileńskiego, który ogromnie przyczynił się do

podniesienia ducha i cywilizacyi tej prowincyi.

Niedarmo utrzymywał Nowosilsów, źe książę

Adam Czartoryjski o sto lat cofnął zmoskwicze

nie Litwy.

Znaczną część drugiego tomu swoich pamiętni

ków poświęcił Kamerton opisowi Wilna; wspo

mnień historycznych,dziśjuż dość obojętnych, wię

cej wtłoczył, niż potrzeba — za to nader skąpe

mi szczegółami odmalowane życie towarzyskie

stolicy; o tych zaś strasznych chwilach terryto

ryzmu, jaki tam panował za nądów Nowosilcowa,

ipóźniej po r. 1831 — ani wzmianki. Bez tej

przyprawy wygląda staa nieszczęśliwej Litwy na

jakąś słodką silankę. Domyślać się można, że o

minięcie tylu pamiętnych chwil, było w planie

autora, który zapewne cbciał byćczytanym przez

tycb, o których pisał.

Mówiąc o Litwie, niepodobna mu było] nie

wspomnieó Mickiewicza. Jest o ,nim cały ustęp,

kiedy był w Kownie nauczycielem przy gimna

zynm. O tym okresie jego życia opowiadał

mu prefekt gimnazynm kowieńskiego, Dobro

wolski), który do śmierci tem się szczycił,

że w Adamie odgadł wielkiego wieszcza.

Ustęp ten znany jest z małej broszurki przed

laty ogłoszonej, przez Bo_nawenturę z Ko

chauowa, który, jak się zdaje, zami_enił _się po

tem na Kamertona. Ciekawą, a nigdzie nie dru

kowaną anegdotę podaje antor o_pani Cboiseni z

domu Potockiej, osobie bardzo pięknej, i ton da

jącej w Wilnie za dobrych jeszcze czasów. Owóż

pewnego razu zachciało się jej być obecną akto

wi doktoryzacyi któregoś z uczniów medycznego

fakultetu. Doktor Frank sławny medyk, od któ

rego to zależało, okazał gotową uprzejmoś_ć dla

pięknej pani, na jaką nie zawsze zdobyć się po

trafią szkolni pedanci. W jego salonie, z powoda

reparacyi uniwersyteckiej sali, odbyć się miała żą

dana ceremonia, na którą mnóstwo zaproszono o

sób. Zasiedli członkowie wydziału lekarskiego w

doktorskich togach, w biretach na głowie; pośrod

ku stała mównica, na przeciwnej trzy rzędy dam,

za któremi mnóstwo mężczyzn.

Posiedzenie rozpoczął Dr Frank przemówie

niem tak do młodszego kandydata, jako też do

zaproszonej płci pięknej; pierwszemu wyłuszczył,

jakie są obowiązki lekarza; płci zaś pięknej nie

łając, użalał się jednak na nią za to,żepo więk

szej części jest powodem naszych zmartwień, cier

pień, niepokojów, a nawet śmierci przyczyną: bo

jeśli nas często rajem obiecanym łudzi, częściej

rajem utraconym karze.

Następnie młody kandydat wszedł na mównicę,

i zaczął czytać rozprawę o chorobach serca. Uwa

żając nasamprzód serce pod względem fizycznym,

przytoczył znane dotąd sercowe choroby i sposo

by ich leczenia; przeszedłszy potim do moralnej

strony, przebiegł długi szereg onót i zalet, wad i

przywar, z tego samego pochodzących źródła, a

dowodząc, iż zarównie miłość i uienawiść, szla

cbetność i pycha, wspaniałomyślność i samolub

stwo, dobroczynność i chciwość w sercu naszem

początek biorą, —

zakończył tem: żo serce jest

nieodgadnioną dotąd zagadką, hieroglifem, do któ

rego nikt dobrać nie potrafił klucza; labiryntem,

którego jeszcze nikt nie zgłębił, a chcąc zgłębić,

nie jeden się zgubił. Na poparcie przytoczył

przykład dziwnej dotąfl nieznanej, a nieuIeczo

nej choroby. Dotknięty nią młodzian w samym

rozkwicie sił umysłowych, odraza zesmutniał, za

zaezął od ludzi stronić kryć się po lasach i gó

rach. Na zapytanie: cc mu jest? co go boli? nie

odpowiadał, tylko wjdychał głęboko i płakał;

stracił apetyt, sen, paoięć, wpadł w jakieś fizy

czno-moralue otrętwiede; zdawało się, że niena

widzi, nie słyszy, nie czuje. Zaczęto go Ieczyó

napróżno; zwołano radę lekarską, ta nic Diepo

mogła, bo podczas, gdy uczniowie Eskulapa kłó

cą się między sobą po łacinie — młodzieniec n

rniera.

Rzucono się zaraz do sekcyi, gdyż ciekawość

dowiedzenia się, z czego umarł, zatarła wrażenie,

że umarł.

Po otworzeniu ciała znaleziono w głowie wszy

stkie klepki na swojem miejsca, żadnej nie bra

kło. Ciało wycbndłe wprawdzie, ale w dobrym

stanie, płaca nienaruszone — dopiero gdy przy

stąpiono do serca — tam odkryto nakoniec prawdzi

wy powód choroby i śmierci. Chcąc ten, jedyny

może w swym rodzaju wypadek przechować, aby

mógł następcom posłużyć za naukę iradę, wyjęto

rerce, zabalsamowano, a to, co się w niem znaj

dowało — dodał mówca — co sprowadziło śmierć

pełnego życia młodzieńca, i uiejednemu z was

izanowni słuchacze grozi tem samem uiebezpie

;zeństwem, niechaj mi wolno będzie całemu zgro

sadzeniu przedstawić.—

Poczem odsłoniwszy stół

ibok niego stojący, ujrzano na nim obraz przed

itawiający serce, w środku którego znajdował się

)ortret hrabiny de Choiseul pędzla Rastema...

Grzmit oklasków zakończył odegraną scenę.

Rozrzewniona do łez hrabina Cboisenl, wstała,

izbliżywszy się do mówcy: ,Wymieniając— rze

tła — przymioty i przywary serca, zapomniałeś

ian wspomnieć o pamięci serca czyli wdzięezno

ci, i pochlebstwie, jakich w tej chwili doznaję;

lierwszą zachowam dla siebie, strzeżcie się dru

;iego, przestrzegam, bo pochlebstwo najlepsze ua

vet serca popsnć może; co się zaś tyczy mojego i

mernnku, niechij pozostanie w archiwach szko- i

y lekarskiej,jako pamiątka i dowód, że są cbo

oby, których ani rozum, ani nauka, ani doświad- i

zenie nie są w stanie wyleczyć."

]

Całej tej odegranej sceny był twórcą Józef

Frank.

Umiejętność na tem nic nie straciła, został tyl

ko dowód, że ciało uniwersyteckie w Wilnie skła

dało się z ładzi i do książki i do świata.

Część trzeciego tomu zawiera bardzo zajmują

cą bibliografią książek wydanych wjęzyku litew

skim. Obok pism religijnych, których tam naj

więcej, bo lud tylko w tego rodzaju książkach

smakuje, nie brak i kilku utworów poetycznych

DYM.

1Powieść Turgieniewa.

(Dals zy ciąg.)

Niechże mi Pan będzie łaskaw powiedzieć—,prze

rwał nareszcie to milczenieLitwinow—czy wiesz dla

czego Irena Pawłówna życzy sobie widzieć się

ze mną?

Potugin zbliżył się do okna.

Poniekąd wiem. Ona, ile sądzić mogę, ucie

szyła się ze spotkania Pana i chciałaby wznowić

dawne stosunki.

Wznowić! powtórzył Litwinow. —

Wybacz

Pan mej nieskromności, ale muszę jeszcze jedno

zrobić pytanie: czy Pan wiesz, jakiego rodzaju by

ły te stosunki?

Właściwie mówiąc - nic, nie wiem. Lecz

sądzę, Panie, dodał Potugin, obróciwszy się raptem

do Litwinowa i patrząc nań z przyjaźnią...

Sądzę, że były uczciwe. Irena Pawłówna bar

dzo Pana chwaliła, i musiałem jej przyrzec, że

przyprowadzę Pana. Idziesz Pan?

rraiainmię pnyjmają:

W Krakowie: Bióro Administracyi ,C zasu0 przy nlioy Różannój w domu pod L. 423

tudzież wszystkie Drzęda pocztowe amtryackie.

Ogłoszenia (inseraty) wszelkiego rodzaju, przyjmują się za opłatą: od wiersza drobnego (petit) u

jednorazowe umieszczenie po 8 oentów, za następne po 5 oentów, oraz za opłatą uależytości steplowei

po 30 oentów od każdorazowego ogłoszenia.

frenamerato I (!głoszenia przyjmają: we Lwowie w Ajenoyi ,Czasu"p . Aleks. Piątkorueki

przy plaon Katedralnym podL. 31. -

W Wiedniu p.A . Oppelik Wollzeile 22. -

Na Francy§ iAnglię

w Paryżu W.pułkownik Wincenty Raczkowski, Rue dn pontde LodiNr. 1. -

Zaś tylko ogłoszenia

wW iedniu, w Hamburgu, wFrankfurcie n. M

., w Berlinie, w Lipsku i Bazylei (Szwajcarya) pp. Haa

senstein d Vogler — w Berliniep. A .Retemayer ip.Rudolf Mosse, Friedrichs :iaase Nr 60 - w Frank- f

furoie nad Menem i Wiednia Sohnlerstrasse Nro 11 p. G. L . Daube d Comp.

w Lipska p. Henryk t.

Engler - w Wrtcławiu p. Jenke Bial di Freund.

C zas wychodzi codziennie wieozór (wyjąwszy niedziele i dnie świątecznej,

imer pojedynozy w Krakowie i we Lwowie kosztuje 10 centów.

Prenumerata wynosi:

. rakowie.. . . rocznie złr. 20— kwartalnie złr. 5

miesięcznie złr. 2

o "e Anatryackićm

2o.25

o iRzeszy niemiec. n

tal. 16 sgr. 20

tjl.4 sgr. 5

tal. 1 sr. 15

2 yjL^°?111- - - s fran.108

’

fran.27

fran. 10

i Włoch iSzwajcaryi , 80

,20

ii przesyłane być winny franco do Administracyi ,C zasu."

l.isty reklamacyjne

łane, nie nlegają frankowaniu. - Listów niefrankowanyeh nie przyjmuje się.

ęk o p lsm a nadsyłane Redakcyi, nie zwracają się i niszczone będą.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction