Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 661 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N eI 129.

Kraków, Środa 9 Czerwca 1897.

Rocznik L.

CZAS

Kraków 8 czerwca.

Po długich pertraktacyach, wśród któ

rych zwalczona Grecya mniej okazywała

się pojednawczą, niż zwycięzka Turcya,

chociaż goręcej pragnęła zakończenia walki,

zawarto nareszcie zawieszenie broni na lą

dzie i morzu i przystąpiono do układów

pokojowych na podstawie znanej noty am

basadorów, w odpowiedzi na warunki ture

ckie. Toczą się one nad Złotym Rogiem,

w kiosk u arsenału artyleryi w Tophane, a

tam sprawę Grecyi przedstawiają ambasa

dorowie mocarstw, w których ręce złożyła

ona swoje losy, co jednak nie przeszko

dziło jej odpowied zieć wprost na warunki

tureckie i odeprzeć wszystkie.

Minister spraw zewnętrznych sułtana

Tewfik basza, stawia sam czoło sześciu

przedstawicielom koncertu europejskiego. —

Sprawa turecko-grecka i narady w kiosku

arsenału, straciły interes dramatyczny, od

kąd nie ulega wątpliwości, że pokój będzie

zawartym, co zresztą zawieszenie broni,

ułożone aż do j eg o podpisania, zdaje się

z góry zapowiadać. Giełdy wyzyskały też

już pokój na wyścigi, a nawet wiedeńska,

od roku obumarła, powraca do życia. Tru

dno, aby tu zaszły niespodzianki. Zajmują

cym i mogą być tylko ostateczne warunki

pokoju, które zapewne nie odbiegną daleko

od punktów, zaznaczonych w nocie amba

sadorów, przesłanej Porcie po postawieniu

przez n ią pierwszych żądań. Prócz zatem

nieznacznego sprostowania granicy w T e

salii, obejmowałyby one głównie odszkodo

w anie pien iężn e, rzecz, która powinnaby

być najistotniejszą w tem wszystkiem. A wła

śnie ona jest najbardziej wątpliwą i zawie

szoną w obłokach, między pięknem niebem

greckiem, a nawiedzoną i zniszczoną zie

mią Hellady.

Dziwny to stosunek, w którym zwycięzca

gwałtownie potrzebuje pieniędzy, a zwycię

żony nie posiada icb; dziwne układy, w któ

rych o to głównie idzie, czego niema; dzi

wne położen ie, które najlepiej określa na

sze p rzysłow ie: ,,z próżnego nie naleje."

Pokój wykaże cały bezrozum i całą bez

użyteczność tej wojny. Nie przysporzy on

sław y koncertowi europejskiemu, bo stwier

dzi, że nie umiał zapobiedz tej nieszczęsnej

wojnie; ale koncert ma jednę zaletę - stra

wn y żołądek.

Jaki odbędzie się w jego łonie proces

po zakończen iu tej smutnej sprawy, niepo

dobna powiedzieć. Obiegała pogłoska, nie

w iedzieć o ile autentyczna, iż użyć chciano

długu tureckiego względem Rosyi dla po

krycia i odszkodowania, przyznanego suł

tanowi, z przeniesieniem hipoteki rosyjskie;

na Grecyę.

Pogłoska, nieco bajeczna, nawet na próbę

tylko puszczona, miałaby niemałe znacze

nie; cóż dopiero, gdyby się sprawdziła. -

Myśl tę miała Francya podsunąć, lecz spo

tkać się ze stan owczym oporem niektórych

gabinetów, zdziwionych nią, nawet niemile.

Istotnie gdyby to prawdą było, Rosya uka

załaby się jako opatrzność Wschodu, nie

przestałaby ciężyć nad Turcyą, zaciężyłaby

nad Grecyą, a ostatecznie pierwsza w na

grodę za zwycięstwa ujrzałaby jedynie prze

mazaną część długu, powstałego z pogro

mu, czyli że w rzeczywistości nicby nie

otrzymała dla pokrycia kosztów obecnej

wojny i zostałaby w całem tego słowa zna

czen iu wykwitowaną.

Niepodobna dać wiarę tak fantastycznej

kombinacyi, ale że o niej mogła być mowa.

już jest znamiennem, a świadczy, jak tru

dno jest oprzeć warunki pokoju, na real

nej podstawie, a odszkodowaniu dać istotną

wartość

Drugiem dziełem mocarstw będzie urzą

dzenie K re ty ; niewdzięczne , jak każde u

szczęśliwien ie wbrew woli uszczęśliwionych.

Takiem u szczęśliwieniem będzie autonomia

wyspy, której *ostatecznie nikt nie chce, ani

Turcy, ani Kreteńczycy, ani Grecy. Aby

ją nadać i ustalić, gabinet paryski nic le

pszego nie umiał w ostatnich swoich wnio

skach postawić, ja k utworzenie żandarme

ryi, która już raz same zgotowała zawody.

Nie ulega jednak wątpliwości, że, dzięki

zwycięstwom tu reckim, nadeszła chwila,

w której koncert europejski cies zyć się bę

dzie powodzeniami przez nieuniknione za

warcie między Turcyą i Grecyą pokoju i

przez na razie ułatwioną pacyfikacyę Krety.

Turek się bił i pobił, tryumfy święcić

będzie dyplomacya europejska. Będą one

’negatywne i sztuczne, zatem wrzekome, a

jedyuym dobrym ich skutkiem byłoby, gd y

by Europa nadal zaniechała zbierać podo

bnych laurów.

Przegląd polityczny.

Domagając się niejednokrotnie znrany regula

minu obrad anstryackiej Izby poselskiej, a w szcze

gólności rozszerzenia władzy dyscyplinarnej pre

zydenta, powoływaliśmy się na przepisy obowią

zujące w parlamencie francuskim i angielskim,

które dopuszczają wykluczenie posła z Izby,

jeżeli zabnrza porządek lnb obraża Izbę. —

Czyż

trzeba przypominać, jakich burd i awantur wido

wnią była Izba wiedeńska w ostatnich czasach,

a jednak na icb poskromienie regnlamin nie wy

starczył, bo nie zawiera on właśnie najgroźniej

szego dla bnrzycieli paragrafu o wykluczeniu po

sła. Nie przypuszczaliśmy, iż tak prędko będziemy

mogli przytoczyć fakt, iż paragraf ten jest ściśle

wykonywany w parlamentach innych. I tak one

gdaj w Izbie francuskiej stała na porządkn dzień

nym interpelacya o strejku w rewirze węglowym

Grand Combę. Minister robót publicznych odpierał

ataki socyalistów, którzy podczas mowy jego wy

wołali wrzawę i tumult, a wśród tego socya

lista GćraultRicbard, zwracając się ku pra

wicy i centrnm, zawołał: nTo są sami szpiedzj

policyjni!* Prezydent Brisson wezwał go, aby

natychmiast cofnął obelgę, a gdy Góranlt Richard

tego nczynić nie chciał, Izba na wniosek prezy

denta wykluczyła go na miesiąc. Prezydent we

zwał p. Geranlt-Ricbarda, aby opuścił salę posie

dzeń, a gdy tenże oświadczył, iż nie wyjdzie, za

wezwał interwencyi siły zbrojnej. Komendant pa

łacu burbońskiego pnłkownik Manonrri wszedł na

salę z 8 żołnierzami i zwróciwszy Bię do p. Gć

rault-Richarda, rzekł stanowczym głosem: BWzy

wam pana w imienia prawa, abyś nszanowai u

chwałę Izby i salę opuścił." Górault Richard uczy

nil temu wezwaniu zadość, a wychodząc, w progu

parlamentu zawoła!: Vive la rópubliąue sociale!

Honłe aux Idches! Następnie otwarto napowrót

posiedzenie. Gdy prezydent się ukazał, podnieśli

socyaliści okrzyki protestn. Socyalista Janrós

zażądał głosu do regulaminu, oświadczając, iż

chce mówić o zamachu na wolność deputowanego.

Prezydent Brisson odpowiedział, iż sprawa ta nie

stoi na porządkn dziennym i nie udzielił mu głosu.

Izba uchwaliła następne posiedzenie odbyć we

czwartek. Socyaliści, zwracając się kn Brissonowi,

wołali: *Dymisya! dymisya!*

W parlamentarnej historyi francuskiej znane sa

ty!ko dwa wypadki wydalenia posła siłą z sal’

Za rządów Ludwika XVIII zoBtał republikański

deputowany Manuel przez żandarmów z sali wy

prowadzany, gdy się opierał nchwale, wyklucza

jącej go z Izby. Drugi wypadek zaszedł za obe

cnych rządów republikańskich, a dotyczył deput

Baudry d’Asson. Gdy tenże po wyklnczenin wzbra

niał się opnścić Izbę, został przez woźnyob wy

prowadzony. Donoszą, iż Gćranlt Richard, obrażony

jakimś okrzykiem ministra sprawiedliwości Dar

lana, posłał mn swoich świadków.

Mimo pólnrzędowycb zaprzeczeń niektóre dzień

niki niemieckie, a mianowicie organa frondy bis

marckowskiej, podtrzymują pogłoskę’ o przesi

leniu gabinetowem w Berlinie. Niezwykle

dłngi, bo trzymiesięczny nrlop barona Marschalla

uważają za wstęp do dymisyi i przypominają, że

tak samo zrobiono z byłym ministrem wojny

Bronsart Scbellendorfem i z ministrem marynarki

Hollmannem. Również zaczynają się pojawiać po

głoski o ustąpieniu ministra skarbu Miquela. I tał

Miinch. Allg. Ztg pisze, że p. Miquel z powodu

podeszłego wieku (liczy lat 70) niedłngo będzie

już mógł sprawować swój trudny urząd. Natomiast

tak National Ztg, jak półurzędowy, zwykłe do

brze poinformowany Hamb. Corr. przeczą stano

wczo pogłoskom o przesilenia miuisteryalDem, za

znaczając, że baron Marscball otrzymał długi ur

lop, bo go rzeczywiście potrzebuje dla poratowa

nia zdrowia, a zresztą wraz z baronem Marschal

lem nstąpiłby bez wątpienia solidaryzujący się

z nim kanclerz ks. Hobenlohe. Nawet odroczenin

parlamentn do 22 b. m . nie przypisnją wspomnia

ne dzienniki żadnego znaczenia politycznego i nie

biorą na seryo zapowiedzi, iż po feryach wnie

sioną będzie w parlamencie nowa nstawa o ma

rynarce.

Z ,,wiarygodnej strony" otrzymuje Breslauer Ztg

wiadomość, iż cesarz Wilhelm jnż podczas swego

ostatniego pobytu na Szlązkn, a więc bezpośre

dnio przed rozpoczęciem procesn Tanscha

wyraził kilkakrotnie wobec swego otoczenia nie

zadowolenie z tego, iż proces ten odiłoni grę in

trygi i polecił sobie codziennie składać dokładny

raport o jego przebiegu. Cesarz pragnie koniecznie

przeprowadzenia gruntownej rewizyi instytutu po

litycznej policyi, oraz reformy sposobu komuniko

wania się między ministrami i prasą. W tym celu

ma być powołaną jak najrychlej osobna komisya

dla przedłożenia odpowiednich projektów. Nie

może ulegać wątpliwości, że ostateczny wynik pro

cesu Tanscha czyni wprost niezbędną reformę po

licyi politycznej. Wszystkie niezawisłe dzienniki

podnoszą to z naciskiem, a między innymi Oer

mania stwierdza, iż oświadczenie Tauscba, że Bnaj

nieuczciwsi ajenci są zazwyczaj najlepszymi," wy

daje o politycznej policyi wyrok najwyższego po

tępienia. ,W dziedzinie życia politycznego nie po

trzeba tajnej policyi — pisze National Ztg. Nad

zorowanie prasy przez polityczną policyę jest zby

tecznem i prowadzi do nadużyć. Z taką polity

czną policyą, jaka dotąd istniała, trzeba zerwać.

Proces nie wykazał najmniejszego jej pożytkn, a

natomiast wyprowadził na jaw cały szereg nadu

życia, demoralizacyi, zamięszania pojęć o intere

sie państwa, a to pod firmą działania politycznej

policyi.«

j.m

Z Petersburga i Paryża donoszą zgodnie, iż po

róż prezydenta Fanre’a do Petersbur

ga nastąpi w dniu 25 lipca. Prezydenci Izby i

senatu nie będą mn towarzyszyli, ale w orszaku

jego znajdować się będą minister spraw zagra

nicznych Hanotaux, jenerał Boisdeffre, admirał

Gervais i członkowie gabineta wojskowego. Ce

sarz Mikołaj przyjmie Faure’a w Peterhofie i tam

też Faure zamieszka. Szczegóły podróży zostaną

ostatecznie ułożone w porozumienia rządu fran

cuskiego z rosyjskim. Od parlamentu nie będzie

żądanem osobne upoważnienie na wyjazd prezy

denta i ministrów. Konstytucyjnie nie jest ono po

trzebnem. Upoważnienie jednak będzie zażądanem

pośrednio, a mianowicie przez to, ii Izbie przędło

ionym zostanie kredyt na tę podróż, a bez po

przedniego przyzwolenia tego kredytu sama po

dróż odbyć się nie meżr

Sytuacya wewnętrzna.

Przeważna część przywódców st”onuictw parla

mentarnych opuściła jut Wiedeń. Z prawicy po

zoBtają w Wiednia pp. Jaworski, Kaizl i Kramarz,

a oprócz nieb do stałej komisyi parlamentarnej

prawicy, która ma w razie potrzeby porozumie

wać się z rządem, należy takie przywódca kon

serwatywnej wielkiej własności czeskiej hr. Palffy

i jeszcze jeden członek tej partyi, którego nazwisku

nie wymieniają dzienniki. Wedłag Politik, nie

należy w najbliższym czasie rczekiwać żadnej

akcyi politycznej. Przez dwa lub trzy tygodnie

nastąpi pauza spokoju, lub raczej uzdrowienia,

poczem rząd wejdzie prawdopodobnie w porożu

mienie z czeskimi i niemiecjdmi mętami zaufa

nia, celem nawiązania próby porozumienia. Od

acśne przedwstępne rokowania odbywałyby się

w drugiej połowie bieżącego miesiąca. Czeski

i morawski sejm w najbliższych miesiącach le

tnicb n e będą zwołane. —

W tej samej sprawie

telegrafują do berneńskiego organu młodoczeskiego

z rzekomo ,pewnego ź-ódła* z Wiednia: Q abia

Badeni zamierza z początkiem lipca rozpocząć

rokowania w sprawie rozporządzeń językowych,

a rduośne konferencye odbywać s:ę będą albo

w Pradze albo w Bernie. Hr. Badeni zamierza

dalej na te konferencye zaprosić przedstawic’eli

wszystkich niemieckich i czeskich stronn’ctw

z Czech i Moraw. Z czeskiej strony oprócz przed

s awicieli klubu czeskiego mają być zaproszeni

także przedstawiciele czeskiej wialkiej własności.

Skoro konferencye te dsdzą podstawę do nadziei,

iż rokowania mogłyby doprowadzićdopozytywnego

reznitatu, zostanie z początkiem sierpnia zwołany

sejm czeski, aby nporsłpikował stosunki językowe

w Czeobach

Od ,autorytatywnej osobistości" odbiera N. W.

Tagblatt następujące przedstawienie sytuacyi we

wnętrznej: ,D o polityków, którzy należą do nie

miecko postępowej partyi, miał się wyrazić Ce

sarr, iż wedłag jego intencyj rząd musi podczas

feryj letnich dołożyć wszelkich starań, aby uchy

lić przeszkody, które są w stanie zafatnować

dz’ałalność parlamentarnej maszyny. W pierwszej

linii miano tu na myśli nawiązanie porozumienia

między Niemcami i Czechami w Czechach. Gdy

z końcem września lub z początkiem października

ma się zebrać Rada państwa, przeto przez

wspomniane porozumienie ma być przedewszTSt

kiern stworzoną swobodna podstawa dla trakto

wania projektów ugodowych. Rokowan’a dla

osiągoięcia tego celn pomyślane są w następu

jący sposób: Mężowie zaufania obu stronnictw,

taftże tacy mężowie zaufania, którzy nie należą

do Izby poselskiej, mają razem z rządem obmy

śleć podstawę dla porozumienia Naturalnie naj

ważniejszą jest kwestya cofnięcia rozporządzeń

językowych, czego żądają Niemcy. Nie można je

dnak przypuszczać, iż temu żądauiu stanie się

zadość, gdyż stanowisko specyalnie Korony jest

to, ie rozporządzenie językowe cofniętem być nie

może. Na’omiast zaproponowaną będzie prawdo

podobnie jako podstawa rokowań: rewizya roz

porządzenia językowego i w tym celu w najbliż

szym czasie powołani będą do Wiednia Namiest

nicy Czech i Moraw. Dla tej akcyi ob;awia się

ze 8*rony czeskiej mało skłonności i życzliwości

Czesi sądzą mianowicie, że są pewni większości

prawicy w parlamencie i że na niej mogą się

oprzeć. W kołach rządowych jednak mają na

dzieję. iż przez kompensaty, a mianowicie przez

kompensaty, na które zgodziliby się także Niemcy,

da s ę osiągnąć wśród Czechów usposobienie,

skłonniejsze do nstępstw. Minister sprawiedliwo

ści hr. Gle’s;ach prawdopodobnie nie będzie

współdziałał w tej akcyi. Utrzymają, iż pr?y na

stąpić mającym wakausie zostanie on mianowany

prezydentem najwyższego trybunału".

Także i niemiecka partya ludowa ogłosiła oneg

daj odezwę do wyborców z powoda zamknięcia

Rady państwa. Wyraża ona przedewszystkiem

przekonanie, iż posłowie tej partyi znajdują się

w zupełnej zgodzie z wyborcami. Ubiegła sesya

ma doniosły skutek dla przyszłości niemieckiego

ludu. Dalej wywodzi odezwa, iż niemiecka par

tya ludowa objawiała zawBze skłonność do poko

jowego porozumienia z przedstawicielami ianycb

narodowości, lecz bez szkody dla narodowego

stanowiska Niemców. Niemcy są dość silni, aby

nie pozwolić na rozwiązanie narodowych kwestyj

bez nich lub przeciwko nim, a rozporządzenie ję

zykowe traktować będą ze swego zaanego stano

wiska. Odezwa tłómaczy następnie obstrukcyę

temi słowy: Zwyczajna opozycya nie była dosta

teczną; rząd przy poparcia parlamentarnej wię

kszości byłby opozycyę pominął, a nawet party

przez tę większość byłby dał się zmusić do wy

dania podobnych rozporządzeń dla innych kra

jów, w których panują jeszcze znośne (dla Niem

ców) stosunki językowe. Dlatego zdecydowaliśmy

się — oświadcza w końcn odezwa — działalność

parlamentn zatamować na tak dłngo, aż pokąd

nie upadną rozporządzenia językowe.

Wczoraj miała się odbyć w Bernie Wspólna

konferencya mężów zaufania partyi niemiecko

postępowej i niemieckiej partyi ludowej. Na po

rządku dziennym stały naturalnie rozporządzenia

językowe. O rezultacie konferencyi doniosą za

pewne dziś telegramy; zaznaczyć tylko należy

wystąpienie polityczne w ostatnich dniach posła

Pradego z Liberca. Gdy powrócił z Wiednia, zo

stał powitany przez swoich wyborców, do których

miał dłuższą przemowę. Krytykował w niej w bar

dzo ostry sposób rozporządzenia językowe, ale

następnie dodał: BZ drugiej jednak strony, gdy

obecnie z zamknięciem sesyi ustąpiło wszystko,

co się stało w parlamencie, uchylono wszystkie

wnioski, a nawet prezydynm na nowo będzie wy

brane, przeto będziemy zawsze gotowi zawrzeć

z naszymi narodowymi przeciwnikami otwarty i

uczciwy pokój, ale tylko taki pokój, który da się

pogodzić z naszym narodowym i ekonomicznym sta

nem posiadania. Jeśli przyjdzie do takiego pokoja,

powitamy go chętnie." Jakiś wiedeński postępo

wiec stwierdza w Orazer Tageepost, iż dotąd uti

łowania prawicy pozostały bez skutku. Jeśli rząd

chce rzeczywiście i na seryo nawrócić, przekona

się, iż Niemcy nie są nparci. Dalej zapewnia, iż

frakcye lewicy nie byłyby się ani na chwilę wa

hały także ze swej strony złożyć zapewnienie

wierności u stóp tronu, gdyby były wiedziały, iż

przedstawiciele prawicy postarali się o audyen

cyę u cesarza.

Walne zgromadzenie

Towarzystwa nauczycieli szkół wyższych.

Kraków 7 czerwia.

W niedzielę po nabożeństwie w kościele św.

Aony, rozpoczęły się obrady trzynastego walueg’

zebrania Towarzystwa nauczycieli szkół wyższych.

Toczą się one w auli Collegii Novi. — Zebrani(

członków ze wszystkich stron krajn jest dość li

czne; w pierwszych rzędach krzeseł zasiedli p. de

legat Laskowski, prezes Akademii Stanisław br

Tarnowski, prezydent miasta p. Friedlein, rektrr

Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Dr Kreutz, rad

ca szkol oy p. German.

Zebranych powitał rektor Uniwersytetu Jagie’

l(ińskiego prof. Dr Kreutz następującemi słowy:

,,Jako gospodarzowi domu przypadł mi zaszczy

powitania Szanownego Zgromadzenia. Witam Sza

uownycb Patiów szczerem, serdecznem pozdrowię

oiem w imienia Uniwersytetu Jagiellońskiego, który,

chociaż obecnie niema, jak niegdyś, bezpośrednie

go wpływa ua sprawy szkół średnich, zawsze się

niemi żywo zajmuje. A czyni to nietylko z obn

wiązka obywatelskiego, ale też z powodu dobrt(

pojętej łączności i zależności interesów Uniwersy

tętn i szkoły średniej, a są to wszystkie ważniejsi(

sprawy szkół średoicb, jak mianowicie potrzeba za

radzenia jeszcze bardzo dotkliwemu brakowi nau

czycieli i podniesienia pozioma niektórych nauk

w szkołach. Jedynie drogą administracyjną nie

wiele tu zdziałać można; wprowadzeniem nowycb

regulaminów i przepisów, obostrzeniem wymagań

przy egzaminach nauczycielskich, możua podnieść

leszcze natężenie sumiennych nauczycieli, usunąć

nieodpowiednich nauczycieli od szkół i nie dopu

ścić niezdolnych kandydatów do stann nauczyciel

skiego, ale nie mogą one wykształcić dobrych

nauczycieli w dostatecznej ilości. Istotną poprawę

w tym kierunku możemy my sami sprowadzić, a

powinna ona wychodzić przedewszystkiem od Uoi

wersytetu. I rzeczywiście przyczyniają się do niej

mianowicie ci profesorowie, którzy pracując sku

tecznie nad rozwojem nauki, utrzymają ciągle sto

sunki naukowe z swymi byłymi uczniami; przy

czynią się wogóle Uniwersytet, kształcąc dobrych,

w nauce zamiłowanych nauczycieli. A opłaca się

to Uniwersytetowi sowicie, gdyż dobry, wykształ

eony, w nance zamiłowany nauczyciel potrafi u

swych uczni wzbudzić interes i zamiłowanie d i

nanki i wprowadzi znów do Uniwersytetu znacznie

większy zastęp głębszych stndyów żądnych i d*

aich dobrze przygotowanych studentów.

Tak wiążą się ze sobą interesa Uniwersytetu

i szkół średnich i zlewają się gimnazya i nniwer

sytety w jednę całość. Łączą nas wspólny inte

res, wspólna praca, wspólne dążenia i ideały;

*yrazem tej łączności jest to nasze Towarzystwo

nauczycieli szkół wyższych. Jesteście tu Panowie

koledzy w domu, u siebie; życzę, by obrady,

które tu się toczyć będą, były obfite w zbawienne

środki, ku czemu szczęść nam Boże!"

W zastępstwie nieobecnego przewodniczącego,

oroł. Piętaka, zastępca jego dyrektor Franciszek

Prócbnicki ze Lwowa zagaił’zebranie, dzię

żując p. Rektorowi za powitanie i podnosząc, ja

ko ważny objaw, że w Towarzystwie łączą się

profesorowie Uniwersytetu z profesorami szkól

średnich, a Towarzystwo, zasilane pracami profe

sorów uniwersyteckich, śmiało dąży naprzód do

cela. Dziękował też mówca przybyłym na zebra

nie gościom, podnosząc, jak ważną jest ta łą

czność społeczeństwa z Towarzystwem, pracują

cem dla celów narodowych. Zebrało się Towarzy

stwo dla obrad w Krakowie , gdzie tyle wielkich

i szlachetnych serc biło, aby tu zapalić swoje

własne serca; gdzie tyle śladów przeszłości, aby

się zachęcić do wytrwałości i podnieść swojego

ducha. Mówca zapewnia, że Towarzystwo rozwija

się pomyślnie, że liczba członków jest znaczną,

a nowe koło przybyło w nbiegłym rokn. Dotych

czasowe koła pracają żywo pod względem nau

kowym i od czasu tej pracy poziom naukowy się

podnosi, a wspólna praca osiąga coraz lepsze re

zultaty. Dowodem tego czasopismo Muzeum’, w tece

redakcyjnej tego pisma znajduje się zawsze taka

obfitość poważnych prac naukowych, że rozmiary

pisma nie pozwalają na ich wyczerpanie. Mowea

wyraża wdzięczność Ministerstwa za ndzielanie

snbwencyi dla Muzeum oraz Radzie szkolnej kra

jowej za popieranie jego celów. Poświęcił wresz

cie a.owca żałobne wspomnienie zasłużonemu człon

kowi Towarzystwa Drowi Euzebiuszowi Czerkaw

skiemu, którego pamięć uczcili zebrani powsta

niem z miejsc.

Po tem zagajenia p. przew( dniczący zaprosił

na sekretarzy pp. prof. Schmidta Wiktora z Bo

chni i prof. Józefa Wiśmierskiego ze Lwowa.

Do komisyi kontrolującej wybrano pp. Jędrze

jowskiego Jaoa z Tarnowa, Zwolińskiego

Macieja z Tarnowa i Bobka Kaź mierza z Rze

szowa.

Następnie prof. Dr Mańkowski Bolesław ze

Lwowa wypowiedział znakomicie opracowany fa

chowy referat o stosunkach bygienioznych w naszych

szkołach. P. referent rozpatruje szczegółowo, jak

złe stosunki hygieniczne szkodliwie oddziaływają

na młodzież i naukę; na warunki hygieniczne

zwraca się uwagę w szpitalach i więzieniach, nie

zawsze jeduak w szkołach. Zagranicą hygiena

szkolua jest ściśle przestrzeganą; u nas także za

częto wzgląd ten brać w rachubę, uie tak wszak

że jak ważność sprawy wymaga. Należy więc sta

nowczo i dokładnie zbadać warunki hygieniczne

naszych szkół i na tej podstawie wykazać potrze

bę poprawy stosunków hygienicznycb w naszej

szkole na szerszą skalę, w tem przekonania, że

władze i odpowiedzialne czynniki przedsięwezmą

należyte zarządzenia na podstawie tak dostarczo

nego fachowego materyału. —

P. referent kończy

imieniem wydziałn następującym wnioskiem : BWal

oe zgromadzenie poleca wydziałowi wnieść me

moryał do wys. Sejmu, aby wezwał kompetentne

czynniki do otworzenia fachowej komisyi w celu

zbadania bygienicznyeb warunków nauki w naszych

szkołach średnich i przedstawienia wniosków co

do poprawy stosunków w tym względzie.* (O

klaski).

W dyskusyi zabiera głos prof. Dr Henryk Jor

dan i sądzi, że wydelegowanie ankiety w po

wyż oznaczonym zakresie nie wystarczy; taka

ankieta może tylko przyczynić się do wywołauia

ruchu umysłów w tej sprawie, a działalność jej

potrwać musi cały szereg łat. Sprawa ta wymaga

szybkiej i energicznej działaluości i pracy społe

czeństwa i nauczycielstwa. Mówca jest zdania, że

uależa’oby wrócić do instytucyi lekarzy szkol*

aych ; wielkie znaczenie ma kurs hygieniczny dla

nauczycieli szkół ludowych, który się rozpoczyna

w październiku r. b. Ankieta powinna mieć szer

szy iakres i zastanowić się nad kwestyą jedno

razowej nauki, nad następstwem przedmiotów

w nance, nad kwestyą przeciążenia młodzieży,

nad zakresem, w jakim pojedyncze przedmioty mają

być wykładane i t. d. Zabierali dalej głos w tej

sprawie p. dyrektor Rotter, prof. Dr Ziem

bicki i prof. Habnra, wnosząc rezołucyę

0 utworzenie inspektorów hygienicznycb, oraz

obowiązkowych wykładów bygieny, poczem p. re

ferent prof. Dr Mańkowski w odpowiedzi wy

łuszczył, że chcąc coś naprawić, trzeba przede

wszystkiem poznać istotny stan rzeczy, i to jest

właśnie zadaniem ankiety: z drugiej strony, co

niezmiernie ważne, ankieta taka zainteresuje sze

rokie koła społeczeństwa.

Zgromadzenie uchwaliło wnioski p. referenta

prof. Dra Mańkowskiego, oraz rezołucyę prof. Ha

bnry co do potrzeby ntworzeąia posady inspe

która bygieoicznego w Radzie szkolnej krajowej,

1zaprowadzenia obowiązkowych wykładów higieny

dla kandydatów nauczyc’elskich w Uniwersytecie

Jagiellońskim.

Obejmuje przewodnictwo p. dyrektor Sołty

sik z Podgórza; zabiera głos przewodoiczący

p. dyrektor Prócbnicki i uzasadnia wniosek

0 zamianowanie honorowymi członkami Towarzy

stwa dotychczasowego prezesa proł. Dra Leonarda

Piętaka i dyrektora gimnazyum w Krakowie p.

Stanisława Siedleckiego, podnosząc icb zasługi

1 prace dla Towarzystwa. Zgromadzenie przyj

muje wniosek przez aklamacyę. Serdecznemi

słowy podziękował p. dyrektor Siedlecki za na

danie mn tak zaszczytnej godności.

Obejmuje napowrót przewodnictwo p. Pró

cbnicki. Z porządku dziennego w dalszym

ciągu prof. Rawer ze Lwowa (w zastępstwie

chorego prof. Dra Maciszewskiego z Tarnopola)

odczytał jego referat w sprawie Czytelni dla

młodzieży. P. referent pornsza ważną sprawę

prywatnej lektury młodzieży szkolnej i zastana

wia się nsd pytaniami, jakie książki winna mło

dzież czytać, o ile nauczycielstwo nad tą lekturą

czuwać powinno, oraz jak bilioteki powinny być

zorganizowane. Referat podnosi potrzebę utworze

nia w łonie Towarzystwa komisyi bibliotecznej,

któraby oceniała, które książki nadają się do

takiej lektury, a to zarówno polskie, ruskie, jak

niemieckie. Na podstawie prac komisyi należa

łoby wydać katalog. Referat podnosi też potrzebę,

aby Towarzystwo zajęło się wydawnictwem od

powiednich pożytecznych dla młodzieży książek.

Referat kończy się następującymi wnioskami

Wydziału: Walne zgromadzenie wyraża przeko*

uanie, że l) obecny stan bibliotek dla młodzieży i 2)

obecny sposób wypożyczania z nich książek, nie

czynią zadość wielkiemu znaczenia czytelni dla

młodzieży. Z tego powodn l) Walne zgromadze

nie poleca Wydziałowi Towarzystwa, ażeby a)

przy pomocy osobnej komisyi na podstawie in

wentarza bibliotek szkolnych, wydał katalog ksią

żek stosownych dla młodzieży Bzkolnej z ozna

czeniem, dla której klasy każda książka może

być przeznaczoną; b) corocznie we wrześniowym

zeszycie czasopisma Muzeum ogłaszał spis ksią

żek, wydanych w ciągu roku, z uwzględnieniem

tego samego podziała; c) zajął się wydawnictwem

książek dla młodzieży klas wyższych, czy to bez

pośrednio, jak dotąd, czy za pośrednictwem pry

watnego nakładcy, któremuby Towarzystwo do

starczało materya!n odpowiedniego; d) przedsta

wił krajowej Radzie szkolnej potrzebę podjęcia

wydawnictwa niemieckich książek, zajmnjąco

a łatwym językiem napisanych, dla naszych

uczniów szkół średnich. 2) Walne zgromadzenie

uznaje potrzebę, ażeby wypożyczaniem dzieł

z bibliotek szkolnych zajmowali się nanczyciele

języka polskiego i niemieckiego, z których pierwsi

wypożyczaliby swoim uczniom książki polskie,

drndzy niem ieckie.

Zebrał głos p. dyrektor Ignacy Petelenz

i zaznaczył, że zachodzi brak wielu książek dla

-,.

wychodzi codziennie z wyjątkiem niedziel i świąt o godz. 6 wieozorem

Oddzielne Nra Czasu, » ile zapnę starczy, w Krakowie po 10 e t , « przeayłką pocztowa 12 ot

We Lwewie ,,Czas jest de nabycia w biurze dzienników, przy ulicy Karda Ludwika I. 9.

frruuincrata

wynosi:

- «.«t.en

II**,°fK r0h *a Portal ||m 1mi.nąć

w*iejsen . *

.....................................................

20 złr.

Bzłr.

s słr

Fowtą w państwie a u s tr y a ok ie m ......................................

M tir,

8-r

)ot

m e m i e o k i e m .................................

,o _i.

!’r *"

do Wkooh,Franoyi, Anglii, Belgii, Szwajoaryi, Tur

’

o i i innych państw, naleiąoyoh do związkn pocztowego | 82 złr.

8 złr.

|8złr.

Pr*yipuje się tyłka oś 1 da oetatalago Sala w miesiąon. -

:.Sety Xp i,,

lędumi i

pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty; nprasca się nadsyłać franco

do Admimstraoyi Cza su w Krakowie. -

Luty reklamaoyjne nieopiectftowane nie podlegają opłaci«

, o )sto we). ljistóvj m--fTankowanych nic przyjmuje się. -

Rfkopi*rn4w nadsyłanych nie zwraca sie

riasiH«r»tą pvtyjHijąi

Administraeya Czasu w Krakawta i urzędy pooztowe. Wlajeaawq , r e . u . n « « księgtmlt

8. A. Krzyżanowskiego, handel Karhńskieg o w Sukiennloaoh, biuro dzienników Mańkowskiej

w Sukiennicach, handel Kretsohmera, biuro dzienników Hopoaaa i Salomonowej w trafice w Sukien

nicach.

O f ( o o M a l a (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsoa wiersza drobnym dn

kiem (petitem) aa pierwszy raz 10 ent., za katdy naatępny po 6 ent. -

leintaae (na8stronie

9dmie)lca wiersza drukiemdrobnympo80ent.aakażdyraz. — O(foeanale 1ireeem erale

S" y i " W w * f c w o w ta biuro dzienników alicz Karola Ludwika 1. 9, centralne biuro ogłoszeń ul!e*

.opornika 1. l i ; w P a r y ż a wyłącznie p. Adam rue de Varenne 88, (prenumeratę p. W. Kaozkowsk

Courbevoi pod Parytem rue du Chemln de fer di): w W ła d a ł a pp. Haaaensteic A Vogler (takie

w Hamburgu, Frankturoie u. M,, Berlinie, Lipsku, Ltzylei i Wrooławiu), A. Oppęllk, B. Mosee (U k t

w Berlinie, Hamburgu, Monaehium l Horymberdie), H. Sehalek , M. Duke», 1. Danneberg, 3 . Frite

(tylkoprenumeratępp. w Ontdsnhmid* Oomp): w f»ak far.i . m m. O.L.DaubeAOoniC

P 0 - Za każdą zmianę adresu dopłaca się 20 ct. "^00

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction