Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 654 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner160

Kraków , Niedziela 16Lipca1905.

Rocznik LVIII.

CZAS

(Wydan!e poranne).

Prenumeratę przyjmują : Administracya Czasu w Krakowie i urzędy pocztowe.

M iejs c o w ą p re n u m e ra tą księgarnia S. A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego w Sukiennicach,

H. Kretschmera, Rynek 10, Biuro dzien ników Hopcasa i Salomonowej, G łó w n a t rafika w Rynku głównym.

O g łos z e n ia przyjmuje się za opłatą od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny

po 10 hal .; układ tabel aryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy ras po 40 bal,, następny po H)’ hal

N a d e s ł a n e (na trzeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 h al er zy za k ażdy raz.

Ogłoszenia i prenumeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego.

St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w J a ro s ła w iu Biuro dzienników; w P o dg ó rz u Poturalski, Rynek;

w P rzem yślu A. Juszyński księgarnia kolejowa, D. Heszeles; w R zeszowie M. Weintratih;

w Stanisławowie Jasielski i Sp.; w Tarnowie M. Rockach; w Tarnopolu C. łialiezei,

w P a ry żu wyłącznie p. W. Raczkowski, 14 Citć de Trevise; w W iedniu Iiaasenstein 4 Vogler (takie

w Hamburgu, F rankfurci e n. M., Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu). A. Oppelik, R. Mosse (takie

w Berlinie, H amb urg u, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. D ukes, J . Danneberg, II. Friedi

(tylko prenumeratę H. Goldschmidt A Comp.); w F rankfu rc ie n. M. G. L. Daube 4 Comp.

W ’ Za każdą zalasą adrssi dopłaca się 40 bal.

*’W

ADRES REDAKCYIi ul. św. Tomasza Nr 32. - Telefon Nr 50.

W Karlsbadzie ordynuje jak dawniej

D r Michał Śliwiński

MOłilbrunnstrasse J o n i o i Preussen ", (1525 23-)

Język na kolejach w Królestwie

Doniosłe postanowienie zarządu kolei warszaw

sko-wiedeńskiej, o którem podaliśmy wczoraj

wiadomość, zażegnało niebezpieczeństwo wybu

chu strajku kolejowego w dniu wczorajszym.

Genezę i szczegóły tego postanowienia wyjaśnia

następujący komunikat, podany w dziennikach

warszawskich:

,,Radca prawny kolei warszawsko-wiedeńskiej,

adwokat przysięgły Brzeziński po przejrzeniu

wszystkich rozporządzeń ministeryum komunika

cyi, dotyczących zaprowadzenia na tejże kolei ję

zyka rosyjskiego, stwierdził, że punkt 8 zatwier

dzonej d. 19 czerwca uchwały komitetu ministrów

stosuje się w zupełności do kolei warszawsko wie

deńskiej. Wobec tego wprowadzenie języka

polskiego na kolei nastąpić ma w so

botę dnia 15 b. m.

,,Już teraz wpływają do wydziałów papiery, re

dagowane w języku polskim. Pierwszy rozpoczął

prowadzić korespondencyę wewnętrzną w języku

fiolskim naczelnik kontroli towarowej p. Groer.

nne wydziały również zajęte są opracowaniem

wskazówek, w jakich razach należy nżywać ję

zyka państwowego, a w jakich polskiego. Odpo

wiedzi osobom obcym udzielane będą w tym ję

zyku, w jakim interesant zwróci się do kolei.

,,Z linii zjechali się naczelnicy oddziałów i o

świadczyli dyrektorowi inż. Łapczyńskiemn, że

wprowadzenie języka polskiego w korespondencyi

wewnętrznej uważają za niezbędne.

,,Rada zarządzająca Towarzystwa k olei f a

bry cz no-łódz k i e j na wczorajszem posiedze

uiu zajmowała się sprawą wprowadzenia języka

polskiego do biurowości kolei, w ed bg punktu 8

zatwierdzouego 19 czerwca r. b. postanowienia

komitetu ministrów. Rada postanowiła działać

w tym przedmiocie zgodnie z radą Towarzystwa

kolei warszawsko-wiedeńskiej. Tymczasem wpro

wadzono już język polski do korespon

dencyi wewnętrznej".

Nadmienić wypada, że kolej warszawsko wie

deńska obejmuje prócz głównej linii do granicy i

Sosnowca, także linię do Aleksandrowa i do Ka

lisza. Inne koleje w Królestwie należą do skarbu

państwa.

Bomby w Petersburgu.

Petersburg. (T. wł.) Wczoraj wykryto w cen

trum miasta w domu obok ministerstwa

komunikacyi skład bomb. Policyę, która w no

cy tam się wdarła, przyjęto strzałami. 1 ofi

cer policyi i stróż domu ranni. Znaleziouo 60 ki

logramów dynamitu i wiele gotowych

bomb, oraz proklamacyj, wzywających robotni

ków do demonstracyj d. 22 b. m.

Projekt Bułygina.

Berlin. Z Petersburga donoszą, że wczoraj

miał się minister Bnłygin ndać do Peterhofu, ce

lem przedłożenia carowi do s a n k

cyi swego projektu o reprezentacyi ludowej.

Równocześnie miała zapaść decyzya, czy car o

głosi osobiście 29 b. m. w Moskwie zwołanie Du

my państwowej.

Majtkowie ,,Potemkina".

Londyn. (T. wł.) D aily Chronicie d *nosi, że

80 marynarzy z BPotemkina", którzy powró

cili do Rosy i, zostali natychmiast rozstrzelani

Zatopiony pancernik

Wiedeń. Dzienniki donoszą z Petersburga,

że krąży tam pogłoska, jakoby majtkowie pan

oernika liniowego eskadry czarnomorskiej nKa

tarzyna II", uszkodzili go rozmyślnie i zatopili.

(Pancernik ,,Katarzyna I IU ma 11.000 ton po

jemności a załogę 633 ludzi; zbudowany w roku

1886, zatem należy do najstarszych w Europie).

Petersburg. (T. wł.) Pismom władvwostoc

kim zakazano jak najostrzej wspominać o zaj

ściach na Morzu Czarnem.

Domy poprawy.

W bibliotece wydawnictw krakowskiego klubu

konserwatywnego ukazała się rozprawa prof. Jn

]insza Makarewicza p. t. nDwndziestolecie galicyj

skiej krzywdy", w której autor porusza i wyją

śuia przyczynę zjawiska, dlaczego w Galicyi nie

ma ani domów poprawy, ani też domów pracy

przymusowej.

Prof. Makarewicz stwierdza bankructwo dzisiej

szego sposobu walki z przestępstwem, zasadzają

cego się na wymiarze kary i to prawie wyłącznie

kary ścieśniania wolności i grzywny. nNowożytne

więzienie, to pepiniera laseczników gruźliczych,

to kasyno przestępców i akademia zbrodni", grzy

wna nie ma nawet charakteru odstraszającego,

nie mówiąc o tem, że nie stara się wcale nikogo

poprawiać. Jeżeli nie chcemy dopuścić do wzrostu

przestępności, którego jesteśmy codziennymi świad

kami, to sięgnąć musimy głębiej — do polityki

kryminalnej. ,,Nie chcecie mieć przestępstwa" —

mówi ta gałąź wiedzy — ,,to nie wychowujcie

sobie przestępców; większość przeważna przestęp

ców rekrutuje się z t. zw. młodzieży zaniedbanej,

a więc jeżeli chcemy w sposób skuteczny zaradzić

przestępności, należy ilość tego typu ograniczyć

liczby możliwie uajmniejszej".

Tej myśli kryminalno-politycznej ho!duje usta

wa austryacka z 24 maja 1885 o domach popra

wy (i pracy przymusowej). Mimo doniosłego zna

czenia tak domów względnie osad poprawczych,

jak i domów pracy przymusowej - Galicya ich

nie posiada, co więcej, sędzia galicyjski nie może

korzystać z przepisów ustawy państwowej i orze

kać dopnszczalności oddania odpowieduich osób

do tego rodzaju zakładów.

Dlaczego? Oto dlatego, że ustawa ta w Ga

licyi nie obowiązuje. Według § 19 tej usta

wy, ministrowie spraw wewnętrznych i sprawie

dliwości ,,mają wydać takie dla królestwa Gali

cyi i dla Bukowiny stosowne rozporządzenia" i

oznaczą zarazem czas, od którego począwszy są

dy karne orzekać mają o dopuszczalności odda

wania przestępców do powyższych zakładów". —

Miuęło lat dwadzieścia od wydania tej ustawy,

a ministrowie spraw wewnętrznych i sprawiedli

wości n i e wydali tych rozporządzeń dla

Galicyi.

A jednak statystyka wykazuje, że rok rocznie

w Galicyi około 250 dzieci między dziesięciu a

czternastu laty nznają trybunały względnie sądy

powiatowe za winne zbrodni, którą tylko ze wzglę

du na wiek karze się jako przekroczenie!

Cóż dzieje się z dziećmi temi po ukończeniu

lat czternastu? Nie dobrze być musi z miodem

pokoleniem, jeżeli w zakładach karnych w Wiśni

czu, Lwowie i Stanisławowie, a zatem między naj

większymi zbrodniarzami znajduje się przeciętnie

280 osób nie mających lat 20, jeżeli corocznie

skazuje się za zbrodnię w Galicyi ogółem 1200

osób nie mających lat 20 .

A może niema w kraju naszym kandydatów

do domów pracy przymnsowej ? Na to pytanie od

powie nam statystyka w sposób wyczerpujący.

Według § 7 ust. z 24 maja 1885 nadają się do

domu pracy przymusowej osoby skazane za jedno

z sześciu przekroczeń tejże ustawy, a więc: włó

częgi, żebracy, kobiety złego prowadzenia w pe

wnych kwalifikowanych przypadkach, wreszcie

osoby stojące pod dozorem policyjnym, które ua

łożonym na nie obowiązkom nie czynią zadość.

Za przekroczenia te skazuje się w Galicyi co ro

ku przeciętnie siedm tysięcy pięćset osób!

Prof. Makarewicz bierze pod uwagę stosunki

w innych prowinoyach austryackich i na podsta

wie porównania odpowiednich cyfr ilości osób za

sądzonych i pomieszczonych w odnośnych zakła

dach przychodzi do wniosku: gdybyśmy za pod

stawę wzięli stosunki niższo-austryackie, Galicya

powinna mieć domy poprawy względnie pracy

przymusowej z pomieszczeniem dla dwa tysięcy

nieletnich i tysiąc dwnstu dorosłych.

Przez to, że ustawa z r. 1885 w Galicyi nie

obowiązuje, osiągnięto ten skutek, że młodzież

zbrodnicza po krótkiej karze wychodzi na wol

n(,ść zepsuta bardziej jeszcze, niż weszła do do

uiu kary, że kraj nasz jest trapiony więcej niż

inne plagą żebractwa i włóczęgostwa, bo sędzia

w przypadku nawet najbardziej rażącym nie mo

że orzec oddania do domu poprawy lub domu

pracy przymusowej!

Powstaje pytanie: skoro rząd (przypuszczalnie)

czeka z wydaniem rozporządzenia wykonawczego

na założenie odpowiedniego zakłada przez kraj

co zdziałano na tem polu w kraju?

Do r. 1894 rzec możua śmiało — sprawa spo

czywała. W ostatniem dziesięcioleciu rozpoczął się

ruch pewien naprzód. Sprawą zajął się gorąco

wydział krajowy, a zwłaszcza były jego członek

Dr Sawczak. Na razie ze względów finansowych,

skutkiem wyraźnej w tym kierunku dyrektywy

sejmowej, postanowiono ograniczyć się do założę

nia osady rolniczej dla nieletnich (domu poprawy)

odkładając sprawę założenia domu pracy przy

musowej na dalszą przyszłość.

Wygotowane przez wydział krajowy plany bu

dynków dla ko!onij, ministerstwo w końcu po

dwukrotnych zmianach akceptowało, żądaiąc tyl

ko jeszcze bardzo nieznacznej zmiany. Również

podobno zgodnie z przepisem § 2 ustawy zobo

wiązało się ministerstwo przyczynić się do urzą

dzenia osady subwencyą wynoszącą 40%- Zan

ważyć wypada, że jestto jedna z najniższych sub

wencyj w stosunku do płaconych na rzecz innych

krajów.

Zdawaćby się mogło, że sprawa znajduje się

na najlepszej drodze do realizacyi. Złudzenie!

Wszak mamy w Austryi dualizm administracyj

ny — in8tytncyę prawną, która ma głównie na

celu opóźnianie wszelkiej administracyjnej akcyi

Wydział krajowy pertraktuje od roku 1895 o

knpno majątku Bylice (w powiecie Samborskim)

362 morgów ziemi i 123 morgów lasu. Namiest

nictwo podnosi wątpliwości co do wody w Byli

cacb, zaczyna się w tej mierze korespondenoya i

,,załatwianie kawałków".

W rokn 1903 miało o

świadczyć ostatecznie namiestnictwo, że Bylice

nie przedstawiają odpowiednich warunków sani

tarnych, nie wykluczając jednak, że warunki te

w ciągu lat ośmin (1895-1903) zmieniły się, co

powinna sprawdzić na miejscu osobna sanitarno*

techniczna komisya mieszana. W roku 1903 od

powiedział wydział krajowy, że badania przed

siębrać nie będzie. Od roku 1903 zatem — przez

przeciąg lat dwu, sprawa spoczywa, bo Bylice są

niezdrowe, a innych majątków jakby nie było!

Dowiadujemy się także o innej interesującej

kwestyi: Wydział krajowy już nawet w razie,

gdyby namiestnictwo zgodziło się na przy;ęcie

warunków sanitarnych By!ie — Bylic nie kupi

Oto wydział krajowy (po dziesięciu latach refie

ksyi 1895-1905) przychodzi do przekonania, że

upatrzony do nabycia obszar jest za duży, co po

ciągnęłoby za sobą utrzymywanie znacznego in

wentarza wobec tego i wielkich budynków gospo

darczych, tudzież służby czeladnej.

Zwrot w opinii wydziału krajowego uważać

należy za pcmyślny, bo rozumna oszczędność zaw

sze jest zaletą — pamiętać należy, że kosztorys

założenia osady rolniczej w Bylicacb wynosi we

dług ostatnich wyjaśnień zaczerpniętych w w y

dziale krajowym — 919.354 koron 40 bal., a za

tem niewiele mniej niż milion koron. Jeżeli doli

czymy nieuniknione przekroczenia kosztorysu co

najmniej w wysokości lO%, otrzymamy sumę

przekraczającą kwotę miliona koron, z czego na

kraj przypadłoby około 600.000 koron (fundusz

policyi krajowej, który ma służyć na pokrycie

tego wydatku, nie dochodzi do 300.000 koron).

W każdym razie wydział krajowy musi opinii

swej dać wyraz zewnętrzny i rozpocząć poszuki

wania za zmniejszonym obszarem. Od ostatniej

uchwały Sejmowej z dnia 31 października 1904

(powziętej na podstawie wniosku poda Maryew

skiego) upływa zuów siedm miesięcy — nie wąt

pimy, że odnośne czynniki o uchwale pamiętają,

ale kraj nie widząc żadnych zewnętrznych oznak

ich działalności, pyta zaniepokojony:

Quousque tandem,. ?

Zanim przy najlepszych chęciach wydziału kra

jowego d żyjemy chwili, w której nasi nieletni

przestępcy znajdą przytułek i opiekę w domach

poprawy, musi upłynąć lat kilka. Wyszukanie ma

jątku odpowiedniego, budowa domów, to uie jest

rzecz, która da się uskutecznić w kilku miesią

cach, a jednak sprawa jest piekącą - społeczeń

stwo dojrzało już i po dwudziestu latach cierpli

wości zaczyna się upominać o swoje prawa, ro

zumie, że przestępstwo to klęska moralna i ma

t,eryalna niepowetowana, rozumie całą beznadziej

ność walki z przestępstwem za pomocą kary tyl

ko. Nie chcemy być paryasami wśród austryae

kich prowineyj, nie chcemy być wydani ua łup

zawodowych przestępców, nie chcemy mieć plagi

żebraków i włóczęgów. Żądamy przeto, by na

szym sędziom wolno było orzekać dopuszczalność

odii:mia do domów pracy przymusowej i popra

wy, ażeby nwolnić ich raz od tej demoralizn ą

cei i upokarzającej niemal pracy syzyfa karania

żebraków i włóczęgów kilkutygodniowym lub kil

kumiei-ięcznym aresztem bez przekonania i wiary

w skuteczność tego środka, żądamy od rządu wy

dania zapowiedzianego przed dwudziestu lat,y roz

porządzenia wykonawczego. Zanim otrzymamy za

kłady własne, musi jednak nastąpić epoka przej

ściowa i to w dwóch kierunkach.

1) Po myśli § 5 ustawy dopóki w danym kra

ju uie ma zakładów pracy przymusowej,

można osoby, które kwalifikują się do takiego

zakładu, oddawać do zakładu innego kra

ju — Koszta utrzymania ponosi kraj przynależno

ści, a koszta te kraj przenosić może na po

wiaty i gmioy. Zwrócić wypada uwagę na stan

dzisiejszy, który przybiera w praktyce formy,

prawie zabawne — gdyby dla naszego kraju nie

stety nie były tak smutne. Oto żebrak, włóczęga

i t. p , którego oddawać można do zakładu pra

cy przymusowej w Galicyi pewnym jest swego

dalszego losu, wie doskonale, że po odbycia krót

kiej kary mcże na nowo żebrać, włóczyć się i

t. d , bo sąd nie może orzec dopuszczalności od

dania do speeyalnego zakładu. Niech jednak tyl

ko tutejszy włóczęga opuści granice Galicyi i

znajdzie się w Bielsku — sędzia powiatowy o

rzeknie dopuszczalność oddania do domu pracy

przymusowej, a władza krajowa śląska odeszle

go do zakłada w Bernie; za utrzymanie tego włó

częgi, czy żebraka, płacić będzie Galicya.

(§ 4 II ust. z r. 1885). Galicya zapłaciła np.

w latach 1890-1900 za swoich włóczęgów, że

braków i t. d. pomieszczonych w różuych zakła

dach austryackich na podstawie orzeczenia odno

śnych sądów kwotę 54 251 kor. 12 hal. około

55.000 koron! W Galicyi nie wolno orzekać do

puszczalności oddania do zakładu, ale Galicya ma

płacić za swego włóczęgę z chwilą, gdy przesta

uie być dla niej plagą, a stanie się plagą dla

prowincyi pierwszej klasy!

Co więcej, ponieważ Galicya jest w tych wa

runkach wobec braku owego rozporządzenia wy

kouawczego ziemią obiecaną włóczęgów i żebra

ków, przeto ciągną oni z innych prowineyj do

tego el,dorado, pewni, że nie dostaną się d ’ domu

pracy. Mamy tą drogą import szumowin z całego

państwa ..

2) Jeżeli chodzi o oddawanie do domów

poprawy, sytuacya jest jeszcze korzystniejsza

dla Galicyi Przedewszystk:em mamy tę samą

drogę otwartą, co przy osobach kwalifikujących

się do domów pracy przymnsowej — drogę ukla

du z reprezentacją innego kraju koronnego Po

za tem istnieje inny jeszcze przepis w ustawie

ułatwiający zadanie. Oto po myśli § 14 osoby

nadające się do zakładów poprawczych, a więc

nieletnich niżej 18 lat wieku, możua za zgodą

administracyi państwowej oddawać - o ile jeszcze

w kraju niema domów poprawy we właściwem

tego s!owa znaczenia — d o prywatnych za

kładów poprawczych dla nieletnich.

Czyż nie mamy w kraju takich zakładów? Za

pewne tu i owdzie napotkamy na opozycyę, bo

dyrekcya nie chce lub nie może przyjmować in

dywidaów już sądownie karanych, ale znane są za

kłady, które oświadczają gotowość nawet takie

osobniki przyjmować, chodzi tylko o koszta utrzy

mania.

Administracya państwowa, której zgody potrze

ba w myśl § 14, to namiestnictwo (§ 17),

Znając energię obecnego namiestnika, nie potrze

ba się obawiać, by sprawa rozpatrzenia się o ile

dane zakłady prywatne kwalifikują się na dany

cel, miała długo zalegać. Tak więc droga otwar

ta! Niema trudności dla c. k. ministra spraw we

wnętrznycb, by w porozumieniu z ministrem spra

wiedliwości wydał od lat dwudziestu oczekiwane

rozporządzenie wykonawcze.

Powstaje pytanie: czy petycyę do rządu o wy

daBie takiego rozporządzenia poprzedzić musi wy

czekanie rezultatów: l) porozumienia się wydziału

krajowego z innemi wydziałami krajowymi co do

wolnych miejsc w zakładach; 2) przestudyowania

przez namiestnictwo kwestyi oddawania nieletnich

do prywatnych zakładów krajowych.

Zdawaćby się mogło, że kwestye te stanowią

logic-zne p r i u s dla rozporządzenia wykonawcze

go - tak nie jest. Sąd bowiem orzeka tylko do

puszczalność oddania do domów pracy przymnso

wej i poprawy a wykonanie tego orzeczenia na

leży do politycznej władzy krajowej. Prosta rzecz

—

jak długo sprawa porozumienia, zgody i t. d.

nie będzie załatwioną, tak dłngo orzeczenie sądo

we pozostanie na papierze, ale nie będzie bez

skutecznem. Mnożące się w setki i tysiące orze

czenia sądowe — to memento, to niemy, a ciągły

urge ns , silniejszy niż petycye, wnioski i uchwały

sejmowe; — w maszynie biurokratycznej najle

piej funkcyonuje to kółko, na które inne kółka

napierają, silą ciężkości.

Wniosek przeto: domaganie się od rządu w y

dania rozporządzenia wykonawczego,

na które od lat dwudziestu czekamy, jest kwe

styą jak najbardziej nagłą. Jest rzeczą Sejmu

żądaniu temu dać wyraz, jest obowiązkiem Kola

polskiego w Radzie państwa dopilnować, by to

żądanie rząd zrealizował jak najprędzej !

KRONIKA.

Rocznica Grunwaldzka. Z powodu wczorajszej

rocznicy bitwy pod Grunwaldem odbędzie się stara

niern prezydenta miaata dzisiaj, o godz. 9 rano w ko

śoiel« N. Maryi Hanny pamiątkowe nabożeństwo.

Weźmie w niera udział Rada miasta, magistrat, ce

chy krakowskie ze sztandarami. Kazanie wypowie

zaproszony przez prezydenta X. prałat Dr W!ady

eław Bandursbi.

Sprawy miejskie. Na porządku dziennym wtor

kowego posiedzenia Rady m. Krakowa, oprócz dys

kusji szkolnej i wyboru delegata do Rady szkolnej

krajowej, znajdują się wnioski o dostarczanie prądu

elektrycznego z miejskiej elektrowni do oświetlenia

zegara na nowym gmscku Izby handlowej i prze

myślowej, wnioski co do budowy kolektora kanalo

wego od Itakowic do Wisły, o zburzenie domn przy

kośoiele św. Idziego i inne administracyjne. Po po

siedzeniu jawnem, odbędzie się tajne, poświęcone

sprawom osobistym.

Dyrektorem okręgu skarbowego w Krakowie,

jak słychać ze sfer wiarygodnych, ma być miano

wany radca dworu Dr Stanisław Szlachtowski, ua

czelnik dyrekcyi skarbowej w Wadowicach. Dr Sta

nisław Sslaehtoweki, jest dobrze znany naszemu mia

stu, jako syn ś. p długoletniego prezydenta Krako

wa Dra Feliksa Szlacbtowskiego,

Budowa gmachu Izby handlowej i przemysło

wej w Krakowie postąpiła znowu zuaoznie naprzód

Ukończono już wież« od nlicy Basztowej i na szczy

cie jej położono dużych rozmiarów globus. Jest to

niezwykle zakończenie wieży, a o efekcie tego po

mysłu sądzić można będzie dopiero po zupelnem wy

kończeniu budynku. Oddanie budynku na cel prze

znaczony nastąpi w jesieni.

Z teatru powszechnego. Bied,na dziewczyna,

wesoły wodewil z niemieckiego, zapełnił wczoraj ob

szerną widownię budynku cyrkowego publiczuością.

Z ostatnich kilku przedstawień tego teatr a wnosić

mjżna, że publiczność chętnie spieszy do niego, u

znając starania dyrekoyi, by na małej scenie deko

racyjna sztuka jak nsj!epiej wypadła. Wczorajsze

przedstawienie wypadło bez zarzutu, a rozbawiona

publiczność obsypywała wykonawców oklaskami.

Szczególnie podobała się gra pani Senowskiej i pny

Niwińskiej oraz panów Czermańskiego, Senowskiego

i Kicińskiego.

Śmierć kolportera. Po wszystkich restauracyacb,

kawiarniach, cukierniach i ulicach Krakowa od aze

regu !at biegał drobnym krokiem suchy, kościsty

starzec, z białym włosem. Pod pacbą i w torbie no

sił paczki gazet, kolportując je nieznażsuie. Mimo

późnego wieka, J*n Powrożnik biegał od rana do

nocy i robił wrażenie ruchomego automatu do sprze

daży gazet. Wytrwałością zjednał sobie stałych od

biorców tak dalece, że w niektórych urzędach sam

wyłącznie sprzedawał dzitnniki. Wszyscy znali sta

rego Powrożnika, który należał do brukowych typów

Krakowa. Po latach ciężkiej pracy zakończył oneg

daj życie w 85 roku życia.

Wypadek W łaźni Wczoraj około godziny 1

popołudniu w łaźni żydowskiej przy ul. Krakowskiej

pod ). 7 utonął przybyły z Bochni kupiec 3aul

Geldwcrth. W czasie kąpieli w wannie, dostał on

nagle ataku epileptycznego i gdy służba po dłuż

szym czasie weszła do pokoiku, zastała już zimne

zwłoki Geldwertha, zannrzone zupełnie pod wodą.

Zwłoki odesłano do zakładu medycyny sądowej.

Rawy tunel przez Alpy. Od chwili ukończenia

tunelu symplońskiego wschodnie kantony szwajcar

skie zajęły się myśią przekopania słynnej przełęczy

Spliigen, aby zyskać jeszcze jedno połączenie z Wło

chami. Po stronie włoskiej przyjęto tę myśl z zado

woleniem i utworzył się jut komitet, do którego na

leżą reprezentanci miast lombardzakich: Wenecji, Me

dyolanu, Werony i t. d. Nowy tunel byłby ważną

linią nictylko dla Szwajcaryi wschodniej i Włoch

północnych, lccz także dla Wirtembergii i Ba*aryi.

Papier listowy cesarza Wilhelma. Ceearz nie

miecki, który równie lnbi pisać jak przemawiać, u

trzymnje także podczas podróży morskich żywą ko

respandeucyę z pokładu swego ,,Hohenzollern" z całą

kulą ziemską. W tym celu kazał sobie zrobić oso

bny* papier listowy. Na jasno niebieskim papierze

^płóciennym" umieszczony zuak heraldyczny: Krzyż

J ihannitów oparty o dwie skrzyżowano buławy ad

miralskie, w pośrodku tarcza z orłem państwowymi

otoczona niebieską wstęgą orderu Podwiązki z na

pisom Honny soit qui mai a pense Na górze na

pis: n8 . M. Y. Hohenzollern".

Z kim Się żenić? jaką powinna być kobieta,

którą się pragnie poślubić? Na to wielce ważne py

tanie podaje zmarły młodo francuski humorysta Ma

ksymilian O’Rell w wydanej z pośmiertnych papie

.—

-..-i ’

rów książeczce, która w tych dniach została wydana,

następującą pełną humoru, a zarazem charaktery

styczną odpowiedź: ,,Bież za małżonkę kobietę, któ

ra jest mniejszą od ciebie. Nie żeń się z taką, któ

ra nie potrafi śmiać się z całego serca. Charakter

osoby poznaje się po rodzaju jej śmiechu. Nie bierz za

żonę kobiety, której śmiech jest wymuszony. Pojmij

tylko taką, która ceni humor i wesołość, a każdą

rzecz potrafi zaraz zobaczyć z dobrej strony. Nie

wiąż się z kobietą, która wszystko gani, a przyja

ciółki swoje złośliwie obmawia, skoro tylko tego nia

mogą słyszeć; szukaj takiej, która ma zawsze w po

gotowiu słowa na obronę ludzi, ganionych w jej o

becności. Żeń się z filozofią. Jeśli idziesz z narze

czoną do teatru, nie kupiwszy poprzednio biletu, to

bądź pewny, żeś zrobił szczęśliwy wybór, gdy na

wiadomość, iż cały parter i wszystkie droższe miejsca

wysprzedane, wesoło i bez przymusu zawoła: nNic

nie szkodzi, to idziemy na galeryę. Główna rzecz,

abyśmy się dobrze bawili!" To zacna dziewczyna;

dobrze wychodzi się na takiej kobiecie, która czuje

się zadowoloną, siedząc ze swym wybranym na sza

rym końcn, jeśli w tem życiu wszystkie ,,pierwsze

miejsca" są zajęte. Nie zwiąż się z taką, która po

siada pełne udręczeń maniery t. zw. Bdobrego towa

rzystwa".

Młoda dziewczyna, która nie szczędzi u

śmiecbu dla obcych, a ,,złego humoru" dla swoich,

nie jest stworzona do pjżycia małżeńskiego. Kiedy

przychodzisz z wizytą do kobiety, a ona każe ci

czekać pół godziny, aby się zupełnie ,,bez skazy"

zaprezentowała, to nie bierz jej za żonę. Jeśli nato

miast zaraz wyjdzie do ciebie, tak jak jest, szybko

i po proatu ułożywszy włosy, w zwykłej sukni do

mowej, to jest to zuch - dziewczyna, żeń się z nią,

zwłaszcza jeżeli się zbyt długo nie usprawiedliwia,

że się w negliżu ukazała. Jeżeli bracia młodej dziew

czyny nadają swej siostrze przezwiska, zdrobniałe

formy męskich imion, to połącz się nią, będzie z niej

,,dobry towarzysz".

Bez namysłu pojmij za żonę

dziewczę, htóre nakłada ojcu fajkę, zajmuje się go

rąco utrzymywaniem porządku w jego pracowni, a

z największą lubością dba o to, aby ojciec nie wy

szedł z domu, zanim mu starannie nie ułoży ubra

nia, nie zawiąże gustownie krawata, która daje bacz

ni ść, by rękawy surduta nie były dłuższo od za

rzutki, która najdrobni°jszy pyłek zdmuchuje z koł

nierza, a która, kiedy nakoniec jest zadowoloną

z zewnętrznego wyglądu ukochanego papy, serdecz

nie go na pożegnanie całuje — ta dziewczyna po

wiadam, będzie znakomitą żoną. Zazdrości godzien

ojciec, który ma taką córkę... szczęśliwy mąż, który

ją dostanie za żonę!"

Przyjechali flo Krakowa.

HOTEL POLLERA: Waleryan Kowalski z Żyrardowa,

Tytus i Helena Pileccy z Warszawy, Bolesław i Karolina

Gawroń scy z Biecza, Dr Wincenty Szydłowski ze Lwo

wa, Franciszek Jan i Gizela Jareccy z Warszawy, Kon

s t anty Rudnicki z Dębicy, A ndrz ej Deboli z Warszawy,

Zdzi sław Kost ecki ze’ Lwowa, Aleksande r, Anto nina i T a

deusz Sołtykowscy z Tarnopola, Roman Gródecki z Czer

nichowa, Wanda Pawłowska z Nowego Sącza, Józef Mi

kuliń sbi z Zawiercia, H elena Pa wł ow ska i Hele na Plen

kiewicz z Warszawy, Romuald Szpor z Rzemiendzic, Dr

Włodzi mierz Aichmiiller ze Stryja, J a n Meyerhold z S os

nowca, Karol i Alfred Bondi z Bochni, Kar ol Rościszew*

ski z Łączek, Dr Wincenty Kwieciński z Tyczyna, Adam

Buliński z J ord ano wa.

Prognoza wiedeńskiej stacyi meteorologicznej.

W le rt e ń . (T. wł.). Prawdopodobny stan pogody dnia

16 lipca w Galicyi całej: Pochmurnie, naprzemian bardzo

słonecznie, ciepło, sk ło nność do burz.

Telegramy

,,Czasu".

Opozycya na Węgrzech.

Budapeszt. (B. kor.) Onegdaj odbyła się

konferencya komitetu kierującego koalicyi. Jak

słychać, obrady toczyły się głównie około kwestyi,

że nieparlamentarnemu ministerstwu także w przy

szłości nie należy dostarczać środków materyaf

nych do prowadzenia rządów, w każdym razie

jednakże należy się starać o to, aby publiczui

urzędnicy otrzymywali i w przyszłości od pań

stwa z największą ścisłością płace. W tym duchu

prawdopodobnie w poniedziałek powzięte zostaną

uchwały.

Upaństwowienie kolei.

Wiedeń. (B. kor.) Kierująey komitet central

nego Związku przemysłowców austryackich zaj

mował się na ostatniem swem posiedzeniu oświad

czeniem prezydenta ministrów w sprawie upań

stwowienia kolei i wyraził zadowolenie z powodu

zapowiedzi rządu, że zamierza państwowy ruch

kolejowy uwolnić od niedomagać fiskalnych i biu

rokratycznych. Komitet kierujący podniósł z na

ciskiem konieczncść zupełnej reorganizacyi pań

stwowego ruchu kolejowego i wyraził nadzieję,

że miarodajnym czynnikom przemysłu i handlu

daną będzie na czas sposobność wyrażenia ży

czeń i zażaleń w sprawie upaństwowienia i reor

ganizacyi kolei państwowych. W tym duchu o

trzymały zawiadomienia stowarzyszenia, należące

do centralnego Związku i wezwane do przedłoże

nia swych życzeń i zażaleń.

Konferencya marokańska.

Kolonia. (B. kor.) Kain. Ztg donosi z Tan

geru, że Hiszpania przyjęła zaprosze

nie na konferencyę marokańską.

Choroby w Mandżuryi.

Petersburg’. (T. wł.) Now. Wremja donosi

ze Wschodniej Azyi, że p od Mukdenem wy’

buchła dżuma. W armii japońskiej, zwłaszcza

w armii jenerała Kawamury, wydarzyły się

wypadki cholery.

W( Lwowie

j e ,ł J° "ahjcia w biurach dzienników A. Olszewskiego, S. Sokołowskiego, K. Buchstaba

na stacyach kolejowych w Tarnowie, Rzeszowte, Jaśle, Nowym Sączu na peronie w ksiągarni kolejowej.

PRENUMERATA W’YNOSI;

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

\ \ K r a k o w i e w m i ej s c u ............................................................

40 koron

10 koron 3 kor. 60 hal.

i’,,cztą w państwie Austryackiem.............................................

48 koron

12 koron 5 kor. -

j Mri" u Niemieckiem . . ........................................

56 koron

14 koron 5 kor. 60 hal

do Włoch, Fra ncyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi , Turcyi

i innych paustw, należących do związku pocztowego . . .

64 koron || 16 koron 6 kor.

Osobna prenumerata na wydanie poranne wynosi miesięcznie z przesyłką pocztow ą 1 koronę

30 hal., w miejscu i z odniesieniem do domu 1 koronę,

odi!zielny Nr wydania porannego wKrakowie po 4 hal., a wieczoru, po 20 hal.; z przesyłką pocztową 24 hal.

Prenumeratę przyjmuje się tylko od 1 do ostatniego dnia w miesiącu. - Listy z pieniądzmi

i p r z e k a z y pieniężne ua pre num e ratę i ogłos zenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco do Admini stracyi

( :n.sn w Krakowie.

—

Reklamacye nieopieczęt(ncane nie podleg ają o’płacie pocztowej . Lis tó w nie f r a n

kowanych nie przyjmuje się.

Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

, , C Z A S " wychodzi z wyjątkiem dni po niedzieli i świętach uroczystych dwa razy dziennie, a mianowicie:

o godzinie 6 rano i o godzinie 6 wieczorem.

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction