Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 663 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nw176,

Kraków, 5Sierpnia -

Niedziela.

Bok 1883.

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

ke"ęgarnia^f A. Krzyżanowskiego handeT k

°??dypocztowe. Blejwową prM uientą

u e n l a (inseraty) przyjmuje b!o ia oDłate

Sukiennicach obok 6111 pocztow ej. - Ogło.

szy raz 10 cnt.. za każdy następny raz w 5 cnt

° i "J.0" *» d ru k i,e m órobnym (petitowym) za pierw

sca wiersza drukiem drobnym po 30 ont za każńv7*f

»*n e (na 3 stronnicy dziennika) od miej

kularze, ogłoszenia it.p.)przeje aię za

(P^spekta, cyr

od 100 egzem, dla miejsoowych prenumeratorów - Nal.°ivtiw ***°" " dla ztmie]" ° w ych . a 60 oent.

kazem pocztowym. -

Ogtamenia1pre»nmeJ«^

uprasza się nnprzód nadesłać prze

w głównym składzie tytoniu Nr. II przy ulicy TrybunaJakie!"lJ^ W* . V " ° ? , r Ajenoya ,,CZASU’*

Rue Clćment 4: (prenumeratę p. Winoenty R;iMkowsk?

w’

wyłącznie p. Adam,

Haasenstein A Vogler (także w Hamburgu, Frankfurcie ’n M Berlinte°"? i

iT n’Wi^

A. Oppelik, Stubenbastei Nr 2, R . Mosse (także w BerlL e Hambn l

fi ’ v?ftZyle7J Wro^

a’

H. Schalek,M.Duke., M.Stern,wFrankfS m5.g.^l’. fee A

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłką pocztową w państwie

v Austryackiem na Sierpień . . . złr. 2*50

)(ł 1 Sierpnia do końca Września n 5*

przesy łką pocztową w państwie

Niemieckiem na Sierpień . . . 6 marek

Od 1 Sierpnia do końca Września 12

Prenumerata liczy się tylko od

pierwszego do ostatniego d uia w mie

siącu.

Kraków

4sierpnia.

Przegląd Polityczny.

Wiener Abendpost donosi:

«Cesarstwo austryaccy wyrazili rządowi włoskie

mu przez ambasadora austryackiego w Rzymie,

zupełne współczucie z powodu katastrofy na Ischii,

a zarazem udzielili 20.000 franków zapomogi |dla

dotkniętych katastrofą. "

W sprawie podróży hr. Kalnokego do Gastein,

zaprzecza berliński półurzędow y korespondent

Bohem’i, aby przy tej sposobności poruszano jakie

kolwiek kwcstyó polityki zagranicznej. H r Kal

noky omawiał jedynie sytuacyę wewnętrzną i jej

oddziaływanie na przymierze austryacko - niemie

ckie. Oświadczenia ministra nacechowane zupełną

otwartością, wywarły najlepsze na Cesarzu Wil

melmie wrażenie, czego najlepszym dowodem jest

udzielenie hr. Kalnokiem u orderu Orła czarnego.

Debrze nieraz informowana ScM. Ztg powiada,

że pogłoski o spotkaniu się w Gastein ks. Bis

marka z hr. Kalnokym są bardzo prawdopodo

bne. Pogłoski te, które wszędzie wywarły wraże

nie, a nawet pewną wywołały sensacyę, nie zo

stały zaprzeczone. Ks. kanclerz udać się ma

z Kissingen do Gastein, w takim razie z pewno

ścią kolega jego austryacki pospieszy również do

Gastein, aby go odwiedzić. Spotkanie to, dodaje

Scld. Ztg, będzie najlepszym dowodem, wbrew

twierdzeniom niektórych dzienników angielskich,

że alians ńiomiecko-austrycki istnieje w całej swej

rozciągłości i sile.

Ze strony kompetentnej piszą do Pester Llogda:

,,Obecnej kanikule należy niezawodnie zawdzię

czać wiadomość, podaną przez dzienniki francu

skie, iż w czasie zjazdu N. Cesarza austryackiego

z Monarchą niemieckim, przyjdzie do skutku trak

tat w sprawie aneksyi Bośnii i Hercegowiny.

Wprawdzie nie jesteśmy wtajemniczeni w dyplo

matyczno mistcrya, ani znane są nam cele zapo

wiedzianego zjazdu, to jednakże zdaje się być

jasncm, że do aneksyi prowincyj okupowanych

nie potrzeba porozumienia z Niemcami — Albo

Austryą potrzebuje do aneksyi przyzwolenia W .

Porty, jako tego mocarstwa, którego suwcrcnat

w znanej konwcncyi został przynajmniej teorety

cznie poręczony, w takim zaś razie przyszłoby

Austryi załatwić sprawę z samą Portą — a nie

z któremkolwek z mocarstw, albo też aneksya

wymaga pozwolenia ze s!rony gabinetów europej

skich, a w tym razie jednostronny traktat zawar

ty z Niemcami nie doprowadziłby do celu. Zresztą

dzienniki francuskie mylnie oceniają działalność

naszego urzędu zagranicznego, przypisując mu

zamiar aneksyi Bośnii i H ercegowiny. Możemy

zaręczyć, że nasz urząd zagraniczny nie myśli ó

tem. Przy tej sposobności zapisujemy pogłoskę,

w edług której w Gastein ma się spotkać hr, Kal

noky z ks. Bismarkicm. He w niej prawdy, tru

dno dociec; gdyby jednak wiadomość ta miała

sic sprawdzić, należałoby przypuścić, że spotka

nie to miałoby na celu przedłużenie przymierza,

zawartego pomiędzy Niemcami i Austryą w roku

1879 na lat pięć."

Wiener Abendpost pisze: «Reprezentacya kra

jowa Bukowiny, po sześciotygodniowej działalno

ści, zam knęła swoją sesyę pełnym zapału o

krzykiem na cześć Najjaśniejszego Pana, u

chwaliwszy w ostatniej jeszcze chwili podwyższe

nie płac nauczycieli szkół ludowych. Ze zwoła

nych w swoim czasie sejmów, obraduje w tej

chwili tylko sejm czeski, gdyż sejm kraiński, po

wyjeździo Najj. Pana odroczył się na czas jakiś,

i podejmie dopiero później przerwano prace. Sejm

Karyntyi ma być zwołany 4 go września. Sejmy

Górnej Austryi, Morawy, Galicyi, Szląska, Vor

arlbergu i Tryestu, zbiorą się, częścią po 20 b.

m., częścią w pierwszej połowic września."

Korespondent rzymski Timesa dowiaduje się

że Gróvy nie odpowiedział wprost na list Papieża.

Juliusz Ferry przesłał ambasadorowi francuskiemu

przy Watykanie obszerną notę, z poleceniem od

czytania jej sekretarzowi stanu kardynałowi Ja

cobiniemu. Nota ta ma być pośrednią odpowie

dzią Prezydenta na pismo Leona XIII. W tym

dokumencie dyplomatycznym minister francuski

rozwodzi się nad trudnościami, na które napotyka

w sprawach kościelnych. Wiadomości Timesa są

sprzeczne, bo Blowitz, korespondent paryski tego

dziennika, donosił, jak wiadomo, że Grevy odpo

wie na list Papieża przed swoim odjazdem z Pa

ryża.

Gabinet angielski naradza się nad wycofaniem

wojsk z Egiptu. Pewna część liberałów żąda tego.

Gladstone i Granville jeszcze nio powzięli ostate

cznej decyzyi. W przyszłym tygodniu Premier

złoży w parlamencio odnośne oświadczenie, które

zapewnie wywoła nader burzliwe dyskusye.

Już na przcdwczorajszem posiedzeniu zapyty

wał Gladstona. deputowany Warms, czy rząd

chce dać zapewnienie, żc wojsko angielskie nie

opuści pierwej Egiptu, dopóki parlament nie wyrazi

sw ego zdania o tym kroku. Gladstone odpowiedział,

żc nie może da’ć podobnego zapewnienia, które

sprzociwia się zasadom odpowiedzialności mini

strów, zresztą Izba będzie mieć wkrótce sposo

bność do obradowania nad tą kwestyą. Wreszcie

wyraził Gladstone nadzieję, że parlament 25-go

sierpnia zostanie zamknięty.

Przedwczoraj została zamkniętą sesya Izby

francuskiej, która bez przerwy trwała 7 miesięcy.

Najważniejszemi sprawami, które Izby załatwiły,

były prócz budżetu: reforma sądownictwa i kon

wciicye z kolejami. Wkrótce rozpoczną’swoje prace

rady departamentalne.

Otrzymujemy od osoby obeznanej dokła

dnie ze sprawami kolejowemi, następujące

ważne uwagi:’

Wielką wadą wszędzie, a mianowicie w poli

tyce, jest nie dość kategoryczne rozdzielenie tego,

co jest celem, od tego, co jest tylko środkiem

dopięcia go; a drugą wadą jest używanie siły

stosunkowo za wielkiej do dopięcia pewnego ce

lu. W mechanice do osiągnięcia pracy wskaza

nej, czyli mechanicznego celu, u żyją się siły wy

równywającej z matematyczną ścisłością oporowi,

który się pragnie zw alczyć, czyli pracy mającej

być dokonaną; narzędzie, zapomocej którego się

działa, musi być zbudowane odpowiednio do celu,

do którego się dąży, inaczej nietylko cel nie bę

dzie dopięty, ale narzędzie może być potrzaska

nem. W polityce matematyczna ścisłość nie da

się osiągnąć, lubo pragnąć należy, by środki użyte

dokładnie i z precyzyą obliczone i obmyślane były.

Te uwagi nasuwa mi kampania podjęta w spra

wie zmiany dotychczasowej organizacyi zarządów

kolejowych w państwie austryackiem. Przeniesie

niem zarządów kolejowych do Galicyi zowią ją

jedni, decentralizacyą w sprawach kolejowych dru

dzy, a jak wszystko w Austryi odbywać się musi

na tle walk t. z. narodowościowych, tak i w tej

sprawie czysto ekonomicznej i administracyjnej,

namiętności polityczne już znaczną odegrały, i cze

go sobie bynajmniej życzyć nie wypada, dalej

odgrywać będą przeważną rolę.

Wobec zbliżającej się sesyi Sejmu galicyjskie

go, należałoby zastanowić się nad rzeczywistą

treścią tej sprawy t. z. kolejowej, a o ile się da,

sprowadzić ją do właściwego i najprostszego mia

nownika tak, aby nie popaść w błąd,. który na

początku wskazałem, mianowicie, aby ściśle od

graniczyć cel, do którego się dąży, od środków,

których się do dopięcia tegoż celu użyje.

Według mnie góruje tu jedna zasadnicza kwe

stya, to jest kwestyą taryf kolejowych, kwestyą,

że tak rzekę, ekonomicznego życia lub śmierci dla

Galicyi, warunek bytu dla naszego rolnictwa, na

szego budzącego się przemysłu domowego, dla

przemysłu naftowego, dla przemysłu w większych

rozmiarach, który powołać do życia jest nas wszyst

kich celem i zamiarem; dla naszego handlu zbo

żowego, dla chowu bydła i zaopatrywania stolicy

tj. Wiednia w mięso.

Ktokolwiek zadał sobio pytanie, a któż go so

bie nie zadawał, dlaczego Galicya pod względem

zamożności upadła, i mojem zdaniem ciągle upa

da. ten między rozlicznemi przyczynami, nader

różnorodnej i skomplikow anej natury) sTcładające

mi się na ten upadek, musiał niewątpliwie w y

mienić konfiguracyę geograficzną naszej prowincyi.

Miałem sposobność przy innej sprawie i w in

nem piśmie przed kilku laty, na tę doprawdy fa

talną konfiguracyę Galicyi zwrócić uwagę. Pro

wincya oderwana od całości tworzącej jednolity

organizm polityczny, jakim był organizm R zeczy

pospolitej , prowincya mająca cały stok i natu

ralny spadek swoich gór i rzek skierowany ku

północy, prowincya rozdzielona pasmem gór w y

sokich i trudnych do przebycia od reszty monar

chii, miała z natury już trudne położenie eko

nomiczne wobec innych krajów państwa Raku

skiego.

Oddzielona przeszłością historyczną VIII-wie

kową od organizmu, do którego przyłączoną zo

stała, musiała ta prowincya w sobie zamknięta

żyć, i żyła też tak istotnie pod względem ekono

micznym, póki drogami żclaznemi z resztą kra

jów austryackieh i Europy połączoną nie zo

stała. I od tej chwili, gdy koleje w Galicyi zbu

dowano, zaczęła się dla Galicyi walka o byt, bo

w konkurencyą z resztą świata wciągniętą została,

i odtąd zaczyna się zalewanie targów naszych

ubiorami, sprzętami, narzędziami na obcej ziemi

i obcym przemysłem wyrabianemi, które równo

w agę w budżecie naszej ludności wiejskiej zwi

chnęły’; odtąd zaczyna się handel na wielką skalę

produktami naszemi surowemi, który o tyle tylko

dla naszego rolnictwa i leśnictwa może być ko

rzystnym, o ile taryfy kolejowe nie stawiają pło

dów naszych d priori w stosunku niekorzystnym

do produkcyi zagranicznej.

Próżno już dziś wyrażać żal i zdziwienie, dla

czego kapitały krajowe nie zostały ulokowane

w akcyach i obligacyacli kolei krajowych. Podobno

kwestyą taryf na tychże kolejach o wiele łatwiej mo

gła była być rozwiązaną, gdyby w kraju pozostały

były akcye kolei Karola - Ludwika i kolei Czer

niowieckiej, zamiast przejść w ręce finansistów

zagranicznych, ale tego już dziś się nic odrobi, tak,

jak nie odrobi, żeśmy niegdyś za Rzeczypospoli

litej Kozaków wojskowo nie zorganizowali, fortec

na kresach nie zbudowali, wojska stałego nie mie

li, władzy królewskiej nie wzmocnili, liberum neto

nie znieśli. A le i rząd centralny nosi w sprawie

taryf krajowych wielką, największą część winy

na sobie. Pojmuję, że rząd chcąc przynęcić ka

pitalistów do lokowania swych pieniędzy w akcy

ach kolei austryackieh, zezwolił w koncesyi na

maksymalne taryfy, które sie stały własnością To

warzystwa, ale tego mi nikt nie wytłumaczy, aby

rząd nie wiedział, czy nie chciał wiedzieć, czy

nie mógł, czy nio potrafił zmusić Towarzystw

kolejowych do obniżenia swych taryf, gdy się prze

kona, że taryfy te stoją w rażącej sprzeczności

z interesami matoryalnemi całej prowincyi, I w to

również nie uwiężę, by obniżenie taryf kolejowych

było połączone z obniżeniem dochodów kolei że

laznej. Wiadomo przecież, o ile poczty i telegrafy

zyskały przez obniżenie porta od listów i opłaty

od telegramów, a studya, któro łatwo przedsię*

wziąść, gdy się ma materyały pod ręką, przeko

nać m ogą,

—

czy dochody Towarzystw kole

jowych niemieckich i francuskich, gdzie taryfy

są o wielu niższe od naszych, uszczuplają tamże

dochody. Że taryfy różniczkowe są wygodne dla

administracyi kolejowej, bo ułatwiając przewóz

w większych masach, a zabijając produkcyę kra

jow ą, nie uszczuplają dochodów Towarzystwa,

uwalniając przytem administracye od drobiazgow oj

manipulacyi po mniejszych stacyach, temu nie

przeczę — ale aby rząd obojętncm patrzał okiem

na morderstwo dokonane na produkcyi całego kra

ju koronnego na korzyść produkcyi ościennego

państwa, któremu niema się podobno przyczyny

wyświadczać usług, to przecież nie jest do uwie

rzenia, tembardziej, żo do ministerstwa handlu

odezwał już nie jedno przedstawienie w tym wzglę

dzie, i sprawa ta przez wszystkie możobne legalne

sposoby w kraju poruszoną była.

Wiemy wszyscy, jaki jest przebieg kwestyi

przeniesienia zarządów kolejowych do kraju od kilku

miesięcy; domyślać i spodziewać się godzi, że dalszy

akt odegra się w Sejmie, od sposobu, w jaki Sejm

będzie tę sprawę traktował, wiele zależeć będzie.

Według mnie, postawienie kwestyi, zwłaszcza jako

kwestyi taryf, nadzwyczaj całą sprawę ułatwi, a nie

przyjaciołom naszym wytrąci wygodną broń z ręki,

którą dziś szcrmicrzą, twierdząc, że nasze żąda

nia sprow adzą osłabienie siły w ojskow ej monarchii,

że decentralizacya kolei doprowadzi koleje do te

go, że się staną kolejami polskiemi, czeskiemi,

dalm atyńskiemi, a przestaną być austryaekiemi.

Broń to błaha zapewne, ale i z wiatrówki zabić

można, a ręka, która tą bronią włada, jest wpraw

na i przed niczem się nie cofnie; do nas więc

należy tak kw estye postawić, aby przeniesienie za

rządów kolei żelaznych do Galicyi było skutkiem,

a nie przyczyną; aby kwestyą taryfowa, ta dla na

szego życia ekonomicznego najważniejsza obecnie

zo wszystkich, była w tej sprawie ważnym celem,

i jako taki górowała w tej mierze; wówczas i

rząd obecny nie będzie w trudne m postawio

ny położeniu, a po jego dotychczasowej ener

gii, należy się spodziewać, że kwestyę taryf na

kolejach galicyjskich każe dokładnie przcstudyo

w ać, i że znajdzie sposobność i sposoby, by

przyjść w pomoc krajowi koronnemu, który od

początku najwierniej, najstalej i z wie]kiem po

święceniem go popiera. R ząd każdy, opierający Bię

na większości, ma prawo żądać od tejże, «by mu tru

dności nie robiła," tego się wymaga od przyjaciół

wszędzie i zawsze, a więc i w polittycc, ale wię

kszość, stronnictwo rządowe ma prawo, «nio ro

biąc trudności" i owszem unikając takowych, szu

kać sposobów, by «bez trudności," choćby z tru

dem celu dopiąć. Sejm, jeżeli zechco nie wyprzeć

się, ale owszem wesprzeć dotychczasowe stron

nictwo rządow e, powinien dążyć do tego, by de

legaeyi krajowej ułatwiać stanowisko w Wiedniu;

żądanio wychodzące od Sejmu o zniżenie i zmia

nę taryf na kolejach galicyjskich, musi się wydać

żądaniom tak prostem, naturalnem, i aby posłu

żyć się nieznośnym, alo utartym wyrazem, tak

przedmiotowem, żo w sferach decydujących znaj

dzie to samo przyjęcie, jakie znajdują zawsze

uchwały sejmowe, które skierowane są do pod

niesienia ekonomicznego i materyalnego kraju

naszego. Słowa Monarchy wypowiedziane do przed

stawicieli Rad powiatowych we Lwowie, jak za

wierały program na przyszłość, tak powinny być

i nadal wskazówką, w jakiej formie mamy żąda

nia stawiać, jeżeli chcemy, by żądania nasze nio

pozostały czczym popisem frazeologii, alo aby

skutek dodatni osiągnęły.

=-i-=

KORESPONOENCYA ,,CZASU.11

W iedeń 2 sierpnia.

Na zebranie, które się wczoraj wieczorem w pier

wszym obwodzie w sali Iionachera odbyło, przy

było około 200 osób, składających się nietylko

z reprezentantów różnych związków, stowarzyszeń

śpiewaków i straży ogniowej, lecz także z zna

czniejszych przemysłowców, kupców itd., zapro

szonych na poufną pogadankę przoz prowizory

czny komitet do urządzenia uroczystości dnia 13

września. Do komitetu togo, który ostatecznie za

twierdzony został, przyłączono także komitet wy

brany niedawno, na zgromadzeniu , któro w tym

samym celu zwołane zostało w obwodzie Land

strasse w sali Drehera, i poruczono mu, aby przy

brał jeszcze po dwie lub więcej osób z każdego

OGNIEM iMIECZEM.

POWIEŚĆ

przez

Henryka Sienkiewicza.

(42)

Tom drugi.

(Ciąg dalszy).

—

Pogoda ale ciemno! — mruknął — gdy księ

życ zajdzie, choć w pysk daj...

To rzekłszy, zszedł zwolna ku beczkom i piją

cym mołojcom.

—

A dalej chłopcy! — zawołał — a dalej

żałujcie sobie! Hajda! hajda! Nie ścierpną wam

zęby. Kiep ten, co się dziś nie upije za zdrowie

atamana. Dalej do beczek! dalej do dziewczyn!

u-ha!

—

U-ha! — zawyli radośnie Kozacy.

Zagłoba rozejrzał’ się na wszystkie strony.

—

O takie syny! nitkopłuty! harhary! oczaj

dusze! — wykrzyknął nagle — to sami pijecie

jak zdrożone konie! a tamtym, co strażują koło

domu, nic ? Hej tam! zmienić mi ich natychmiast!

Rozkaz spełniono bez wahania i w mgnieniu

oka kilkunastu pijanych mołojców rzuciło się, by

zastąpić strażników, którzy dotychczas nie brali

udziału w hulatyce. Ci nadbieg’li w net, z łatwą

do zrozumienia skwapliwością.

-—

Hajda! hajda! — zawołał Zagłoba, ukazu

jąc im beczki z napitkami.

—

_ D iakujem pane! — odparli, zanurzając bla

szanki.

—

Za godzinę zluzować mi i tamtych.

—

Słucham — odpowiedział essauł.

Semenom wydało się to zupełnie naturalnem,

że w zastępstwie Bohuna, objął komendę pan Za

głoba Tak już zdarzało się nieraz i mołojcy ra

dzi temu bywali, bo szlachcic pozwalał im zawąze

na wszystko.

Strażnicy pili więc wraz z innymi - pan Za

głoba zaś wszedł w rozmowę z chłopami z Roz

*°^Ćhłopie? - pytał starego ,,pidsusidka" -

a daleko ztąd do Łubniów ?

—

Oj daleko, pane! -

odparł chłop.

—

Na rano możnaby stanąć?

—

Oj nie stanie, pane!

—

A na południe?

—

Na południe prędzej.

—

A którędy jechać?

—

Prosto do gościńca.

—

To jest gościniec.

—

Kniaź Jarema kazał, żeby był, to ijest.

Pan Zagłoba mówił umyślnie bardzo głośno,

aby wśród krzyków i gwaru, spora garść seme

nów mogła go słyszeć.

—

Dajcie i im gorzałki -

rzekł do mołojców,

ukazując na chłopów — ale wprzód dajcie mnie

miodu, bo chłodno.

Jeden z semenów zaczerpnął z beczki trójniaku

w garncową blaszankę i podał ją na czapce panu

Zagłobie.

Szlachcic wziął ostrożnie we dwie ręce, aby

płyn się nie rozlał, przytknął garncówkę do wą

sów i przechyliwszy w tył głowę, jął pić wolno,

ale bez wytchnienia.

Pił, pił, aż m ołojcy poczęli się dziwić. «Baczył

ty? -

szeptali jeden do drugiego -

trastia jeho

mordowała!"

Tymczasem głow a pana Zagłoby przechylała

się zwolna w tył, wreszcie przechyliła zupełnie,

aż nakoniec garncówkę od poczerwieniałej twa

rzy odjął, wargę wysunął, brwi podniósł i mó

wił jakby sam do siebie:

—

O! wcale nie zły — odstały. Zaraz widać,

że nie zły. Szkoda takiego miodu na wasze cham

skie gardła. Dobraby była dla was i braha. Srogi

miód, srogi, czuję, że ulżyło i żem się trochę

pocieszył.

Jakoż ulżyło panu Zagłobie rzeczywiście, w gło

w ie mu pojaśniało, nabrał fantazyi i widocznem

było, że krew jego, podlana miodem_, utworzyła

wyborny likwor, o którym sam powiadał, a od

którego na całe ciało rozchodzi się męztwo i od

waga.

Skinął Kozakom ręką, że mogą dalej pić i od

wróciwszy się, przeszedł wolnym krokiem cały

dziedziniec, obejrzał uważnie wszystkie kąty, prze

szedł most na fosie i skręcił wedle częstokołu,

aby zobaczyć, czy straże dobrze pilnują domostwa.

_ P ierwszy strażnik spał, drugi, trzeci i czwarty

również. Byli pomęczeni drogą, a przytem przy

szli już _pijani na miejsca i pospali się odrazu.

—

Mógłbym jeszcze i którego z nich wykraść,1

abym zaś miał pachołka do posług — mruknął

pan Zagłoba.

To rzekłszy, wrócił wprost do dworu, wszedł

znowu do złowrogiej sieni, zajrzał do Bohuna, a

widząc, że watażka nie daje znaku życia, cofnął

się ku drzwiom Heleny i otworzywszy je zcicha,

wszedł do komnaty, z której dochodził szmer, ja

koby modlitwy.

Właściwie była to komnata kniazia Wasila —

Helena jednak była przy kniaziu, w pobliżu któ

rego czuła się bezpieczniejszą. Ślepy Wasil klę

czał przed obrazem Świętej Przeczystej, przed

którym paliła się lampka, Helena obok niego;

oboje modlili się głośno. Ujrzawszy Zagłobę, zwró

ciła nań przerażone oczy. Zagłoba położył palec

na ustach.

(Ciąg dalszy nastąpi).

Przygoda na moście.

Tw’orząca się klechda litewska.

(Ciąg dals zy).

W iadom o- mówił Hryhor, wychylając szklankę

krupniku, któregośmy mu dolewali— że kiedy Pan

Bóg chce kogo ukarać, to mu najprzód rozum

odbiera. Tak też było i ze Sznapsem: do tego

stopnia stracił głow ę, źe on, kuglarz przybyły

w nasze strony z psiemi sztuk_ami, rozmiłował się

ni mniej, ni więcej, jak w córce naszego ówcze

snego marszałka. Z początku śmiali się wszyscy

z tych niemieckich amorów, zachęcali go owszem

do nich, aby się nadrwić dowoli; ale kiedy Sznaps,

zaprosiwszy raz w gościnę wszystkich sąsiednich

panów i samego marszałka, pochwalił się przed

nimi ze swoim dostatkiem, gdy otworzył kufry

napełnione czerwiericami — to wszyscy panowie,

jakby nie wiedząc, że dostatki Sznapsowe pocho

dzą z krzywdy sierocej i z łez ludu Bożego, za

częli łaskawiej nań spoglądać; a marszałek na

wet nieżartem dał mu do zrozumienia, źe nie jest

od tego, aby mieć go za zięcia.

Taki zaszczyt do reszty zawrócił głowę Szna

psowi: zaczął on małpować naszych panów, co

to przed oźenieniom, to jeBt w chwili, kiedy wła

śnie wypada myśleć o zaoszczędzeniu mienia,

puszczają się na różne niesłychane zbytki; a że

nadewszystko miłował się w pojazdach i koniach,

więc posprowadzał, Pan Bóg wie zkąd, jakieś

niezmiernie drogie karety, a na Mikołę sam po

jechał na kiermasz dla kupienia koni.

Na ten kiermasz, już to musi być z dopuszcze

nia Bożego, dwaj nikomu nieznajomi cyganie,

przyprowadzili nie wiedzieć zkąd sześć czarnych

koni, ale to takich cudnych, sprzęgłych, rasowych

i ognistych, że jak Mir Mirem, podobnych tam

nie widziano, a takich dzikich, że chyba sam dja

beł ujeździćby je potrafił.

Wielu panów zapaliło się do owych koni, ale

najwięcej ze wszystkich, to Sznaps. I chociaż,

jak każdy Niemiec, był skąpy z natury, jednak

na ten raz, snać także z dopuszczenia Bożego,

nic nie żałow ał; sypnął kilka garści czerwieńców,

i konie zostały jego własnością. A w dodatku

przyjął do służby owych dwóch cyganów na fur

mana i forysia; bo żaden z naszych ludzi nie po

dejmował się powozie temi szatańskiemi końmi.

Cygani, a najpewniej djabli, bo ich miano za

takich w całej naszej okolicy, dokazywali tej

sztuki.

Trzeba było widzieć, jak bywało, Sznaps, pu

del, ich furman i foryś harcują na tych koniach,

wicher by ich nie zgonił; a jeździli najczęściej do

owej marszałkówny, z którą Niemiec był już zmó

wiony i miał się rychło żenić.

Naznaczono nareszcie termin ślubu na drugi

dzień po Wszystkich Świętych, czyli nazajutrz po

Dniu Zadusznym, i Sznaps wybierał się dworno

i buńczuczno na dziewic-wieczór do swojej narze

czonej.

Tegoż samego dnia przed zmrokiem wyszedłem

ot z tym moim wychowańcem nad brzeg rzeki,

aby się pomodlić za dusze żony, syna i córki.

A było to wówczas maluczkie dwuletnio chłopię

bez ojca i m atki, które przygarnąłem, chodząc

po szerokim świecie dla odszukania śladów mojej

Marynki. Znalazłem nareszcie ślady jej na ziemi,

ale to były: mogiła i sierota_.

Otóż, *jak powiedziałem, idąc brzegiem rzeki,

zbliżyliśmy się do mostku, niedaleko od tego,

przez który niedawno przejeżdżaliście; jedna po

łowa owego mostu była wówczas rozebrana dla

naprawy i założona żerdzią, ażeby kto z podróż

nych nie wjechał; druga cała zostawiona dla prze

jazdu. Nie uśpiałem skończyć ,,Anioł Pański," aż

tu chłopczyk ciągnie mię za połę świtki i woła

jąc: ,,dziadku, dziadku!" pokazuje paluszkiem na

most. Patrzę: na moście kręci się i podryguje

jakaś dziwnie z niemiecka ubrana figurka w żół

tych trzewikach i czerwonych pończochach na

niesłychanie cienkich nóżkach, o błękitnych plu

derkach, zielonym fraczku z połami po same pięty

i w czarnym płaskim kapeluszu na głowie, z pod

którego sterczało coś nakształt rogów. Pomyśla

łem zrazu, że Sznaps przyjął nowego oficyjanta,

i przypatruję się, co też on będzie robił na mo

ście. Aż tu niemczyk, w ciągłych podrygach i

susach zbliżył się do żerdzi, chwycił ją w poło

wie, i pomimo że była za ciężka, jak na zwyczaj

ną ludzką siłę, okręcił razy kilka nad głową i

przełożył na drugą stronę mostu, zakładając tym

sposobem połowę całą, a zepsutą zostawiając wol

ną. Ot, pomyślałem , figiel niemiecki, aby tylko

ludziom szkodzić, i krzyknąłem: «A co ty robisz,

opętańcze!" A niemczyk zachychotał na całe gar

dło, skoczył na tuż stojącą suchą wierzbę, przy

tulił się d’o niej silnie i zniknął. Wówczas do

piero przekonałem się, że to był nie Niemiec, ale

prawdziwy djabeł na kogoś czyhający, i przeże

gnawszy się kilkakrotnie, spieszyłem przełożyć

żerdź napowrót.

Nie zdążyłem zrobić kilku kroków, gdy usły

szałem krzyk przeraźliwy forysia, potem ’turkot,

i spostrzegłem szybko z góry pędzący powóz

Sznapsa.

W oka mgnieniu kareta niemiecka wbiegła na

most ze strony zepsutej, i w tejże chwili cały

ekwipaż z końmi, forysiem, furm anem, pudlem i

Sznapsem runął do rzeki!... Usłyszałem tylko

krzyk Sznapsa: «Herr Jesus!" i wraz potem uj

rzałem go pasującego się z wirem i wołającego

o ratunek. Alś ratunek był niepodobny. Rzeka

była wezbrana i bystro płynęła; wiedziałem, że

Sznaps utonąć m usi, i że napróżno mocuje się

z unoszącym go prądem; zawołałem więc na nie

go : ,,Nie męcz się napróżno, puszczaj się kumie

na dno!" Usłuchał widać dobrej rady, bo wraz

zniknął mi z oczu i już go więcej żywego, ani

umarłego nio widziałem.

Julian Horain.

(Dokończenie nastapi).

-----

-*44*1»*------- -

wycnoaz« codziennie, wyjąwszy niedziele i dni żwi%teozne.

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po 1 0 o., we Lwowie lub z przesyłką pocztową 1 2 e.

Prenumerata wynoal:

na cały rok Ina kwartał na 1miesiąc

Poczty W państwie Austryackiem

......................................

24 złr.

złr.2zh.50 o.

N iem ie c ki e m ..........................................

28 zh. I 1zh.

3zh.

do Włoch, Franeyi, A nglii, Belgii, 8 zwąjoaryi, Turcyi

innych pań stw należących do związkupocztowego . . .

32zh. |

8 złr.

3 zh.

Prennmeratę pnyjmnjr się tylko odIgo doostatniego dnia Wmiesiącu.—

Listy

z pieniędzmi i przekazy pieniężne na prenum eratę ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać france

do Administracyi Czasu w Krakowie. -

Listy rekla ma cyjne nieopitczętowane nie podlegają opłacie

pocztowej.

—

Listów mefrankowanych nic przyjmuje się.

Ręhoplsim ów nadsyłanych ’nie zwraca się.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction