Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 676 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Kraków, 27 Stycznia— Środa.

Rok 1876.

w Krakowie po 10 o., z pnsgr}ką pocztowa 19 e.

Prenumerata wyno.l:

fzoowa w K rak e w ie ........................................

napartał na9miesiąoe na1aiejiąo

’tą w państwie Anstryaokiem ........................ * *

’f?

***

do Niemiec i Włoch

;| **

** *f

260

F r a n c ji i A n g i n ...................................

»^2

%%.

;}§

;ł°

*1 ’S

" na MeHnraeratfi^i

P^w szeg° do oetatniego dnia wmiesiąca.— Ł !aty zpieniędzmi\vrteka»y

2 § Lutu rdlamaLdn^i ?j ^lflBeraty) uprasza się nadsyłać franco do Administracyi ,,Czasu* w Kra

-f imme

" h)P°dlegaja opłacie pocztowej.

Linów niefrankewanych n i e

* W » nadsyłane Eedakcyi ni«w racają się, lecz bywają niszczone.

Prenumeratę przyjmmjąt

YT Krakewiei Adminiitracya .CZASU,* kuęg. p . B

. K njisnowiUego, baad!a Dw4nkiłgo, Wi*

rsnohowetdego tadzieł urzędy pocztowa O głoiieoli (inseraty) przyjmują ufi u opłatą od miejsca

wiersza drukiem drobnym (petitowym) za pierwszy raz 10, za każdy następny raz pe 6 c nt V a d e a łą n e

(na 3 stronnicy dzienmka) od miejsca wiersza drnkiem drobnym po 30 cnt. za każdy ras. D e łą m e n l a

d o .Ciasu" (proepektji, cyrW arze, egtoezenia i Łp.) przyjmnje aię za oenę 1 dr. od I00e**empl. dla

zamiejscowych, a 50 cnt. od 100 egz. dla miejscowych prenum eratorów. Przypadającą paieżjjtoeć uprasza

eię naprzód nadesłać przekazem pocztowym. Prenumeratę * egłaezenla przyjmują: w W lm

dniu p.A Oppelik,Woliseile99iwPradze FerdinandstrasseNr. 38. NaFraneye_i Anglię

w Paryżu p. W . Raczkowski, Faubonrg PoisBonióre Nr. 88 . Ogłoazenla za!: w Wiedniu Wałlflzcbgaaze

Nr. 10, w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie, L w et- , Bazylei (Szwajcarya) i WVoe*owiu |p . Haasenstein

i Vogler; w Wiedniu F. Lob, Reiohsrathsplatz N. 2 iR . Mosse Seilerstńtte N. 2, Rotter ćc C!om. Bimerg; 18j

W_Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze p. R. Mosae; w Frankfurcie n. BLp.G. L . Daubek Com.

0RŁ0SZEHIE PRZEDPŁATY.

W Krakowie na miesi%ć L u ty .............. 2 złr

1Lutegodo31Marca .4 »

* przesyłka pocztową w państwie Au—

Btryackiei^: na miesiąc Luty złr. . . 2 50 c

Od1LutegodokońcaMarca .. » 5 — r

Kraków 26 stycznia.

Jui tylko pięć lat i ośm miesięcy pozosta

je wolnego czasu Zgromadzeniu narodowemu

do rozprawiania o nstaleniu i warunkach sie

dmiolecia, gdyż już półtora rokn mija z tego

u*k?Jr^stycznego term inu, jaki władzy marszał

ka Mac-M ahona wyznaczono. Jeśli zaś prace

organizacyjne Zgrom adzenia narodowego będ^

dalej postępować dotychczasowym trybem,

zdaje się, że nstawy mające na celu utrwale

nie siedmiolecia dostarczą m ateryałn na te

pięć lat pozostałych.

Przed kilkoma dniami istnienie siedmiolecia

było zachwiaoem, kryzys ministeryalna zagra

żała rozszerzeniem się na osobę prezydenta,

który dzierży niejako symbol całej władzy i

formy rządu, kompromis dwóch środków Izby

był zwichnięty, a zbliżenie się marszałka Mac—

Mahona do prawicy nasuwało przypuszczenie

nowego zamiaru restauracyi monarchicznej,

lub coup d ’ćtat imperyalistowskiego.

Dziś znów wszystko wróciło do dawnej ró

wnowagi, która się tem odznacza, że szale

stronnictw równoważą się nie ciężarem swych

myśli lub dążności, ale właśnie tem, że są

próżne, że się wzajemnie zrzekają na pewien

czas inicyatywy politycznej w właściwym so

bie kierunku, że nie mogąc się zgodzić na

nic pozytywnego, dopełniają między sobą zró

wnanie matematyczne za pomocą cyfry jaką

jest siedmiolecie. N iestety cyfra ta bardzo po

dobna do zera,

Wiadomo, że przed dwoma laty wybrano

komisją trzydziestu do określenia warunków

i podstaw siedmiolecia. Przypomną uobie czy-]

telnicy, że długie i czcze rozprawy toczono’

w tej komisyi mająeej za zadanie stworzyć

instytncye, zapewniające restauracyę wewnę

trzną narodu i wznosząc cały skomplikowany

gm ach konstytucyi, który jednak bez trwa

łych podwalin miałby tylko służyć za szałas

do schronienia się przez lat siedm.

Ostatnim produktem tej dziwnej fabryki

konstytucyjnej, ostatnim planem tej prowizo

rycznej architektoniki, jest wniosek p. Venta

vona,*który tutaj powtarzamy ze względu, że

Zgromadzenie natodowe postanowiło wzią§ć

je pod rozprawy.

Wniosek p. Ventavona brzmi następnie:

Act. 1. Marszałek Mac* Mahoń p?czydert Rze

czypospolitej, zachoruj9 pnd tym tytułem przy

znaną mn przez ujtaw§ 20go października 1873

władz§ wykonawczą.

Art. 2 . Je«t on odpowiedzialnym jedynie w ra

zie zdrady steru. M i . ’owi§j są odpowiedzialni

przed oba izbami solidarnie sia całą polityk§ rzą

du i pojedyńczo za swoje osobiste czyny.

Art. 3 . Władz§ ustawodawczą wykonywują dwa

zgromadzenia: iz!m poselską i sonat.

Izba poselska ca podstawie powszechnego gło

b}Wania, będzie Obieraną * według postanowień u

stawy wyborczej.

Bsnat składa si§ z Wybranych lub mianowanych

członków, w sposób j-’ńki określi osobna ustawa.

Art. 4 M am ałk }wi prezydentowi Rzeczypospo

litej służy wyłą?zne^ prawo rozwiązania izby posel

skiej. Na ten wyp; Udek nowe wybory winny byt

rozpisane w przctrĄągu sześsiu miesięcy

A r t 5. Po unEjłływie cr.am oznaczonego natawi

z 20go paździe oniika 1873, lub na wypadek zaws

kowania p.

itury, ministrowie zwołają natych

miast obie i^by, które ł ;cząc pi§ w senat potrze

bne powezrmą postanowienia

Podczas* trwanie przyznanej marszałkowi Mao

Mahonowi władzy, rewizya ko: stytucyi może byt

jedynie m ? i jego podj§tą żądanie.

W nioski powyższe, nad któremi Zgroma

dzenie n arod ow e postanowiło rpzpocząć roz

prawy, r mają jedyną zaletę zręcznego wymi

ni§cią pun któw drażliwych i określenia teg

stanu tHemperatury politycznej, który na ter

momęt,fyze określa kreska między pierwszyi

stopni"’em ciepła a pierwszym stopniem zimnt

mi§dzipjy monarchią a republiką. Jest to w pc

szukfr waniu kwadratury koła wyszukanie ti

jeomtrtótrycznej linii, na jaką jeszcze nie natn

fiło ,żjżadne ze zbiorowych ciał, ani jej nie oi

krył(«i żaden z polityków — linią tą ideak

jeat i jakiś stan trzeci, który nie jest monarchi

a njitie chce się nazwać rzecz%pospolitą.

I» )o poszukiwania tej matematycznej zagad

dop* om aga jedynie osobistość prezydent*» z r

wniLJe nieokreślonym politycznym charaktere

i strt ano wiekiem. Nieco bowiem więcej ener(

i a, ^*mbicyi w marszałku Mac-Mahonie, a będz

to **dyktatura. Słowo ,,rzeczpospolita1* zosta

tyl ko jako dodatek do tytułu prezydenta, s

Ul przez się i po za nim nie istnieje. Pr

ty datura ta bez rueczypospobtej jest czen

”1"

””^

-’

* --=«s

w rodzaju biskupstwa w partihus in/delhm ,

Zgadzają się na nią monarchiści jedynie z b

bawy ogłoszenia rzeczypospolitej, lewy środek

zaś republikański przechyla się do prawego

środka z obawy ewentualności restauracyi.

Zresztą cały obóz lewicy z wszystkiemi od

cieniami cieszy się zachowaniem głównej zdo

byczy rewolucyjnej, którą imperializm zostawił

po sobie w spnściznie: powszechnego głoso

wania. Prawica zaś upatruje rękojmię zacho

wawczych Wpływów w projekcie wyższej Izby.

Zgoła Wniosek Yentayona jest arcydziełem

kompromisu zasad i przypomina molieroskich

lekarzy: passpz moi le sini, je Vous passerai

la rubarbe.

K0RE8P0NDKNCYA *CZASU*1.

Pwnań 22«tyczna.

I Difóchwłościnn z parafii Książa oaksrżouych o

I trzoiececf? zaburzeń podczas Wprowadzenia Kubo

Icnska na probostwo, pomimo ś-wietnej obrony

D}okh?nia, uległo ci§żkieuiu wyrokowi w i§ śn i «

i skazano ich na fcoszt«, których ściągii§oie przy

kra«*» ich o utrat§ cał?go mienia. Srogi wyrófe

dą tych bied nych ludzi , ci§Żko zaważy oa Bumie

diu człowiofca, który tych zs jść st s ł si§ powodein

i prcycrayuą, a c i ska?aficy są to prawdziwi wy

znawcy, których śmihło stawió można obok hero

icznych unitów podlaskich. Bo i tu nie było in

ne gł wykroczenia, jak biórny opór, który za zbr»

dnt§ poozytaro.

Zaledwie uszliśmy nowej edycyi stosunków Ksiąz

*«ich, rząd je chciał powtórzyć, dająo prezent§ bez

»orozumieaia si§ z władzą duohowną, w pewnej

parafii u nas rządowego pśtronatn. Szoz§śoism

że udarowany duchowny ze Szląska oferty tej nie

przyjął.

Stosunki dyacezyi Padernborskiej wielce zajmują

umysły w Niemczech. Prześladowanie uderzyło W

s^ino serce społeczeństwa katolickiego w Prasach.

Dotąd bowiem prześladowanie głównie u nas si§

Bzorząoe, dla tego, że na polskiej ziemi i na Po

lakach praktykowano, pomimowolnie na umysłach

tóewMeekicb z których i najszlachetniejsze od u

przedtefi nie są wolne, nmlej żywe

rftjr*«

tenie.

Protestanoi, o ile ich jest jeszcze chrześdan, z

wielką obawą w przyszłość spoglądają. Zupełne

rozbicie swego kościoła widzą, czego obwiła cbeo

n a , w której zgromadzają si§ Bynody prowincyo*

jnalae, wybitna okaże dowody. Protestantom nie

Izostaje nio innego do wyboru, jak powrót do ka

1tolioyzmn, lub bezwyznaniowość. Wskutek tej osta

l i niej ich pastorowie, szczególniej po zaprowadse

| uiu prawodawstwa o ślubach oywilnyoh, pozostaną

I nie wiedzieć czem i w jakim celu bardzo podrz§—

Idnymi urzędnikami państwa. Wyżej wspomniane

I prawodawstwo zerwało ostatnie węz!y, jakie ich

].łączyły z icb parafianami. Prześladowanie obecne

(kościoła nie ma przykładu w historyi, bo i naj

| okrutniejsze, z!awsze Bi§ starało na m iejsce zbu

]rzonego porządku rzeczy, albo dawniejszy przy

]wrócić, albo ooś nowego póstdwić. Prześladowania

I:mperatorów rzymskich obcisły przywrócić cześć

]bogom pogańskim; angielskie, szwedzkie zapewnić

jzwyoi§stwo rcformacyi; w Rosyi tryumf szyzmy

jrozszerzyA Dziś z a ś i w Niemczech i gdziekol

]wiek prześladowanie si§ szerzy, n szerzy si§ jak

]nowy potop, niemal na obu półkulach świata z ma—

Iłami* wyjątkami, naprzeciw chryatyanizmu stawia

\tdbulam rata/n , czyli bezwyznaniowość. Celem

]wi§o jest zburzenie tego co jest, bez wzgl§du ne

| orzysz)ą budów§. Przykładu podobnego prześla

]dowsm a napróżno szukać w dziejach, chyba z«

|c z asó w wielkiej rewolucyi francuskiej. Ależ toby»

|» z a ł obłąkania, terroryzmu, w rozpasanem społe

]czeństwie, dziś zaś to samo robią rządy regular

| e, mieniące si§ prawowiten,i . Nami§tność szałn

| francuskiego karze sprawiedliwość dziejowa dzi»iej

| izym upadkiem Francyi, który jest skutkiem upad

] ku moraln%o, toczącego Francy§ niemsl od wieku,

(jJ.kicgoż upadku, jakiej kary dziejowej spodziewać

] si§ można dla społeczeństwa, które dziś z zimnem

] wyrachowaniem powtarza kieru ek ówczesnego go

]rączkowego szata francuskiego.

] Ludzie z tnk zwanego liberalnego obozu, a to

] dziś wsz§dzie dominująca większość, acz sztucznie

| utworzona, poświęcają na zimno i chętnie wszy

] stkie rękojmie wolności, by tylko podkopać i zbu

_ ]rzyć fundamenta ohrześcianizmn, w ludzkości zło

]żone. Rzucają w przepaść i godność osobistą i

*| wszelkie uczucie prawa i słuszności, i niezależność

- ]sądów , by tylko ohrystiamzm w tej przepaści za

d| sypać. M uunt in oeruitium , z okrzykiem zwycł§z

_ ] twa, skoro tylko w tem widzą zerwanie węzłów ze

n ]światem nadprzyrodzonym — ze Stwórcą.

| Z powodu zmiany raonety i całej rachunkowości

b ] w kraju, ludność wydaje si§ jak w podróży za

-]granicą. Wszelkie obrachunki robią si§ z pomocą

ij]tabliczek a d Koc wydanych, lub przynajmniej z po

i^] mocą ołówka’, by nową stop§ monetarną na dawni

l_] zredukować, celem rozpatrzenia si§. Stan ten po

_]trwa bardzo długo, bo zwyczaj nie łatwo si§ wy

* ] korzenia. A jakie to pole do oszustw, łatwo po

%i ]jąć, jakie straty stąd poniosą biedni i włościami

]nasi, to nigdy wiadomem i obliczonem nie zo

kj Jstanie.

j_] Posłowie nasi w parlamencie d ziś toczą walk

o prawa nasze, a raczej o krzywdy nasze, że zo

*J! ] stanie bez skutku — i jeit tylko spełnieniem obc

ii ] wiązko, na to każde posiedzenie parlamentu na

i e ] przód daje dowody.

B e r l i n 19 stycznia (spóźnione).

I-1

0- | Zadawano sobie długo pytanie, jski mógł mie

i ś]k s . Bismark interes w nadaniu takiego rozgłos

lUK]fic

groźbie, ż e si§ poda do dymisyi’ Podejrzywano g(

o komedy§, ale taki mąż stanu jak kanclerz ni(

odgrywa jej bez celu. Rozprawy toczące si§ w te,

ohwili w parlamencie ciemieckhn aż nadto dosta

teczną dały na to pytanie odpowiedź.

Ważae projekt« ustaw, które jek intwo przewi*

dzieó było, musiały gwałtowną wywołać oposyoyę,

miały być parlamentowi przedłożone. Kanclert

chciał zapewnić sobie większość, chciał ją mieć w

ręku, poddaną, jak pisałem, karności wojskowej,

manewrującą jak jeden człowiek.

Dopiął swego. Bteroryzowawszy strcnoiotwo naro

dowa liberalne groźbą, że się cofa. - , lab zwróci

do konserwatystów, przyriódłszy psrament do te

go, że si§ prawie przyznał do winy, prowadzi te

raz jego większość na komend§, me dająo jej na

wet chwili, aby wytchnąć. Rzecby można, iż si§ o

baw ia, aby mu m§ nie wymkn§ła, gdyby jej dał

qzas 4 o namysłu.

I w rzeczy samej, myśl t§ nasuwać musi wotum

Izby tyczące Bi§ projektu ustawy o łubach cywil

nych. Wbrew wszelkim przyj§tym zwyczajom, pro

jekt ten do BBtawy, zaprowadzającej jedną z naj

główniejszych reform, nie zoBtał oddany do rozbio

ru komisyi. P o pierwszem czytaniu oświadczył par

lament, że je st dostatecznie objaśniony, i postano

wił, aby drugie czytanie odbyło si§ niAychmiast na

oubliozaem posiedzeniu, po przerwie tylko 24 ga

dzin. Śmiały ten krok niszczy wszelkie plany opo

srycyi, i nadziej§, jaką miała, odroczenia tego oro

iektu do przyszłej sesyi (Zo tał już przyjęty. R e d )

Lecz nieje’ttże to wystawi*ć si§ »a zarzut, że wię

kszość wotuje na rożka*, nie dmąc *sobie nawet

raasu rozpatrz°ni* di§ w kwesty. ? Możoaż praw

dziwie ojąó od bny pcś(śerh bez p*eypns*cze i*,

że kanclerz obawia ni§ rozbicia wi§ksąoś(ś? Jaki”ż

bowiem ma znaczenie kilkomiesi§czn§ nawet o có -

źuienie, gdy cbodzi o refom § tego rodzaju? Party»

środka Izby będzie mi*ła znpełne prawo powie

dzieć, że projekt nie był dostatecznie obrobiony.

Zapewniają mnie, że dziennik N. Torher Deut

»che Z e it u n g pobiera snbwencyfe z reptibenfondn

Według statystyki, którą widzieć miałem sposo

bność, od czsbu jak -Prusy istnieją, żaden minister

nie rozporządzał nigdy tak znacznemi fondnszami

tejnemi, jak obecny kanclerz. Liczba też ajentów

jego tajnych jest ogromna. Bardzo wiele ajentów

obecnie przebywa w Meksyku i w Azyi mniejszej,

gdzie starają si§ podniecać populacje przeciw za

konom, a przeciw katolicyzmowi w o góle , aby

drogę schizmie gotować. P oseł niemiecki hr. Ea

zensberg w Meksyku, żalił si§ niedawno w minister*

«**»1"Tfff«w.Bsgranlcznych na wielkąl».afe§ ajentów

pruBKtcn, ktor^i pkm jH ju

i. ^,. *pi;«.«

wet w najwytworniejsze k oła towarzyskie. Otrzymał

«tanowozą w tej mierze nagan§, a oraz instrukcje

bardzo jasne, polecające mu, aby nienagi b ?ał tych

§sób, i zostawił im wolność działania według pole

ceń jakie mają.

Paryi 23Btycznia.

( B . ) Przed kilku dniami zanotowałem z żalem

podaną przez dziennik M ond e wzmiankę o sympa

tyacb dla Francyi na dworze petersburski oo i w

narodzie moskiewskim. Dzisiaj przeciwnie należa

łoby mi si§ deszyć znaltzionem w tym dzienniku

doniesieniem o wychodzącym w Zurichu nowym or

ganie Polski emigraoyjnćj: W id , tem bnrdąśj, że

streszczając program tego pisma M o nde zdaje się

kłaść nacisk na to zdanie, że dziś szozególnićj zda

je się cznć konieczność organu P clski niepodległćj.

dziś szczególniej »kiedy ważne przygotowują eię

wypadki i kiedy nieunikniona ich logika nzpowrót

na porządku dziennym stawia kwesty§ polską."

Niestety, wzmiankę t§ poprzedza doniesienie wyję

te z załączonćj w tym *amym numerze korespon

d ei oyi z Petersbnrga o osgłym »wrocie w polityce

moskiewskićj na korzyść greko-unitów i w ogóle

Polaków. »Jakiekolwiek są powody nakłaniające

rząd rosyjski do zwrotu ku polityce sprawiedliwej

a tem samrm zdrowój i jakkolwiek należy_ s!§ o

bawiać, aby ta polityka nie była przyjętą w

przewidzeniu tylko wsżnych wypadków, ktnzc

zmuszą Rosy§ do powołaoia do _siebie wszystkioh

swoich sił, pomimo tego winszujemy katoli^"’t. i

Polakom zmiany, która by im pozwoliła odtąd swo

bodnie oddyohać pod panowaniem rosyjskiem."

Treść listu peterabnrskiego jest nadto zajmującą,

«bym wabrf Bi§ z jćj podaniem. KoresaoTd«nt za

sr.arza na wstępie jako fakt niezeprzeczaloy »z jo

dnćj strony, wzrost na petersburskim dworze sym

patyi dla Pol"ków, a a dtngićj strony gwałtowny

upadek niem*eokich wpływów."

».... Kiedy dochodzimy przyczyn nienawiści i bo

jów między Polską i Rosją tlóasaczy korespondent

ten wrzekomy zwrot w polityce moskiewskićj, wi

dzimy" z łatwością, że nie tyle stronnictwo narodo

we rosyjskie, ile niemieckie inspiracye w Peters

burgu wpłynęły na dwór rosyjski i aoisr oliły go

do przyj§dą wzgl§dem Polaków systemu bezgrani

cznego ndsku.... Rzecz to naturalna ... w ranę zgo

dy Polaków z Rosyanami, możnaby powierzyć li

cznym w P olsce intelektualnym siłom wiele bar

dzo ważnych stanowisk, których obowiązki wyma

gają inteligenc ji i wykształcenia, rzadkioh bi rdz

w Rosyi... -" Tu następują liczne dla intelektualcó

polskiej wyższości pochlebstwa, a kończy je autoi

zapewnieniem, ż e »o ile sprawa Polski byłaby kwi

tnącą w Rosyi, o tyleby też iuteresa niemiecku

na tem derpiały."

»W taki sposób pisze dalćj, można sobie wy

tłómaczyć wrażenie, jakie sprawiły na Niemoacl

pierwsze kroki do ngody między Polską a Rosją..

kiedy patryod polscy w Prusiech zsj§li si§ na se

ryo myślą przeprowadzenia tćj zgody (?). Usiłowa

nie uczynioBe w tym cela i poparte współdziałB

ciem wpływowych i wysoko stojących osobistość

rosyjskich, powiadaj%, że jnż przyniosły rezultat

stanowcze a usprawiedliwiające największe nawe

nadzieje (?) Znaleziono już podobno modus vivend

opierający si§ na odbudowaniu autonomii Króle

stwa Polskiego i na ważnych bardzo korzyśdac

o dla Polski pod panowaniem rosyjskiem na poło (

Itiżacja; mDc.maiopois

konomii politycznej Zapewniają, że ta ugoda zosta

ła już przyjętą przez przeważną cz§ść szlachty poi

skićj i w ogóle przez najbaidziój wpływowe p tl

akie osobistości (?). To t,eż z obu stron dostrzed

już można następstwa tej ngody....** (??)

Następstwa te, jek si§ pobaznje z dalszego prze

biega listu, są bardzo ważnemi dla Rosyi, a mia

nosicie, zapewnianie s,obie udziała Polaków w woj

nie przeciw Niemcom, możność przyj§dą Polski a

podstaw§ do działań wojennych przedw Niemcom

Polski _która wydaje aię niby naturalnym teatrem

tój wojoy. »Korespoudeut dodaje, że rząd rosyjski

dziś już zajmuje aię przygotowaniem Polski do tć,

roli przyszłego placu, bądź zakładaniem fortec

bądź budowaniem dróg żelaznych. Go z aś do na

stępstw korzystnych dla Polski, te ograniczałyby

si§ dotąd na odjęciu administraoyi sprawy greko

unitów hr. Tołstojowi i zamianowania kom isji rzą

dowćj przeznaczonej do rozpatrzenia praw !dek re

tów odnoszących si§ do tćj sprawy dla podania icb

pod rozpoznanie carą, który nadałby nowemu w

sprawie tćj rozporządzeniu »charakter nowego zwro

tu w zapatrywaniu się rządu petersburskiego ua

spraw§ polską," Korespondent zamyka list zape

wnieniem, że nowy ten zwrot w pojęciu sprawy

polsłrićj, wywołało pojawienie n § w Petersburgu

wysokiego dostojnika, który dopiero z wielkiem za

dziwieniem i oburzeniem cara poznajomił go z dzia

łaniami ajentów Tołstoja, a mianowicie miał przy

toczyć podany przez was fakt dobrowolnego spło

nienia w rozmyślnym pożarze rodziny unickićj prze

śUdowaniem doprowadzonej do rozpaczy, w okoli

cach gta *yi Terespol.

Że M o nd e opierając si§ na zapewnieniach swo

jego kor. b :o: denta, spieszy z winszowaniem »ka

tolikom i Polakom zmiany, która im pozwoli swo

bodnie oddychać pod panowaniem rosyjskiem," to

wcale osB Die dziwi. Co nas boli jednakże, to z u

pełny brak śrcdków ostrzeżenia f ancusbićj publi

czności o prawdziwym stanie rzeozy, o niepodo

bieństwie dla katol ków i Polaków swobodnego od

dychania pod tem panowaniem. Jeżeli kiedy, to dziś,

w chwili gdy Moskale chcą przekonać Europ§ żt

sami narzucają się ze zgodą, zdolną im ,tylko sa

mym przynieść korzyści, nwieńczyć nawet ich czo

ła niby aureolą szlachetności a samej tylko Polsce

przestawiają całą swoją sromot§, dziś szczegół

nićj z żalem widzimy niemoc em igracji, niezdolnćj

?dobyć się na poważny organ, któryby imieniem

calćj Polski o jćj dążnościach i potrzebach prze

mawiał do Zachodu. Gzy nie byłoby możebnem

wskrzesić dawną Correspondance..., która w podo

bnych okolicznościach nic dyś ważne sprawie pol

itanowisSó

przysługi i wyrobiła sobie poważne

chodu? Podobne wshraeBŻeńlć 1BjiOd^7fia4B^,’wZa

ką na polu narodowej pracy zasługą.r

K air 18 stycznia.

Temi dniami przyjeżdża tu książę Artur,_ naj

młodszy syn królowej Wiktoryi. Podróż księcia nie

jest Ii tylko przejażdżką po Nilu , ale ma i cele

polityczne. Zresztą wiadomo tu wszystkim , że ile

razy pojawia si§ w Egipcie jaki dostojny gość an

gielski, zawBze jest zwiastunem ważnej jakiej wy

orawy polityoznej, naukowej lub przemysłowej. Gdy

Backer pragoął stanąć na czele ekspedycji do środ

kowej Afryki, a rząd angielski niecuciał ponosić

materyalnych i moralnych kosztów śmiałego przed

sięwzięcia, książę W alii oddał wizyt§ wicekrólowi

w Kairze, a zarazem spełnił życzenia Towarzystwa

jeograficznego i polityki londyńskiej. Cbediw nie

tylko przyjął koszta wyprawy Backera, ale poświę

cił jej przeszło tysiąc lodzi. Widzieliśmy i po raz

drogi księcia Walii w innej misyi, widzieliśmy kil

ka wpływowyoh lordów bardziej dyplomatów, ni

żeli tnrystdw zwiedzających Egipt nie czysto w nau

kowym celu.

Książ§ Artur ma także misy§ pól politycznego

oół przemysłowego charakteru. Wicekról zdecydo

wał aię wybudować kolej w całej długości Nilu.

Specya!iści bardzo różnie sądzą to przedsięwzięcie

nie wszyscy je pochwalają, mało kto widzi rzeczy

wistą dla kraju korzyść. Ale Izmail Pasza ma swo

ie plany, z któremi się nie zwierza i pragnie po

łączyć Sudan z Kairem, nie za pomocą morza Czer

wonego, co jest łatwe do wykonania, ale przecina

jąc cz§ść pustyń, calą Nubij§ i Egipt. Kolej jest

już postano wióra i za lat par§ będziemy mieli d**

b*rkndcr/ w Tebach, Asnuanie, Korosco, Dongoli

Chartum, a przy kataraktach ogromny słup z na

pisem via Soi:Jan. via D arfour. Zbndzą si§ zape

wne ze zdumienia Faraony w swych grobach, a kro

kodyle pochowają si§ ze strachu w Nilu, ale sie c

tó chodzi Anglikom i nie w tych celach przyjeżdża

syn królowej Wiktoryi.

Przedsięwzięcie wicekróla przedstawia ogromn;

kapitał, którym Albion zawłńdoać powinien. Zaj

mie kilka lat pracy uzdolnionych młodych ludzi

wyprodukuje miliony cetnerów żelaza, drzewa, m a

teryału kolejowego i da pewny zysk ludziom sto

jąoym na czele przedsiębiorstwa. Ludzie powinn

nrzyjść z Anglii, inżynierowie powinni być Anglioy

żelazo angielskie, fabryki angielskie. Lord Palmer

ston dawno nie żyje, polityka angielska zamienił

si§ w wielki dom bankowy, który eBkontuje, za

mienia wartości, wypuszcza akcye i podwaja ka

pitał.

i Ale Anglia nie może wyrzeo s ię nadziei, że kie

dyś zawładnie Egiptem i zamieni go w swoją pro

wincy§. Dolina Nilu położona w pół drogi do Iu

i dyj, przy kanale Snezkim , w bliskości Malty, Gi

braltaru, jest niezwykłą ponętą, do której dawn

chociaż OBtrożnie uśmiechają si§ synowie Albiom

Ani Backer, ani Gordon nie posuwali się naprzó

r w sam głąb Afryki jedynie w naukowych celscl

ń Zajmowali wprawdzie kraje na rzecz wicekróla, ai

po angielsku; nim władze egipskie obejmą zarzj)

de fa cio , dużo ozasu upłyoie; a tymczasem nad j(

*ucrem Yictoria więcej wiedzą o Londynie, niże

o Kairze.

Kolej sudańska ma także swoje znaczenie i je

dalszym ciągiem tej protekcji przemysłowej, któ

iKa.pl

”»J

-1 Anglia rozciąga nad Egiptem. P . Fowter znany in

-]żynier angielski dawno już pracuje nad otrzyma

| uiom bonceeyi, ale ponieważ wicekrć)l si§ waha i

s | nie śmie całej linii powierzyć jednemu towarzystwu,

] więc książę Artur przyjeżdża, by przecbyUjć n a atns

| u§ Angiu szal§, na której widoczne już dzisiąj jna

-1 teryalne i moralne korzyści, hfożna by_ć pewnym,

]że p. Fowter odniesie zwycięstwo, bo w ioekróljest

| nadzwyczajne czuły na ewą reputację i bardzo pra

]gnie być popnlarnym w Anglii. Jeden artykuł Z1

1m eta często ma więcej tu wpływa, niżeli osoby nąj

| bardziej zaufane, niżeli nawet intereą kraju i Cbe

]diwa. Wiod?ą o tem zimni i spokojni wyspiarz« i

| bardzo mądrze umieją wyzyskiwać t§ słabośg lun aj)a

| Paszy.

I Pułkownik Gordon d ał temi dniami, o sobie wia

domość. Lepiej mu si§ powodsi, m ieli Beckerowi

którego zastąpił, ale zdaje si§, ie bierze rzeozy na

seryo i mniej goni za awanturoicąęmi przygodami,

| m ieli jego popreedaik. Jezioro Yiotoria, chociaż o

| anaozone na mapie centralnej Afryki jest w rzeczy

wistości prawie zupełnie nieznane. Dwie osobne

| ekspedycje zostały urządzone do zbadania dokła

dnego jego granic i przekonania ai§ s Me może słu

żyć do nawigacji. P. Ernest Liuaąt, syn sławnego

] inżyniera Linant de Belfort, któremu ąj§ należy

pierwszy pomysł i dzisiejszy plan kanału Bueskie

] go, stoi najczele śmiałego i nisberpieoincgo praed

] si§wzi§oia. Gdyby lpdeie poświęcający swe życie

ważnemu bardzo zadania cywilizacji nia działali

] w imię samej tylko zimnej nauki, która ma m a

| ozenie prawdziwe, gdy zespoloną jest a -żydem na

(Odu, możnaby przewidywać dla Alfryki aową (trę

| wielkości. Ale można wątpić, by sie r c a rzucane

| przez apostołów towarzystwa jeograficznego wyda*

Iły z siebie owoce, które są przywilejem jednego

]tylko cbrzelciaństwa.

| Wyciąg t protokółów posiedzeń c. k . krajowej Ra -

| dy tzkolnej od 15 sierpnia do lcońyagrwjma 1874.

II. Subwenoye na oele szkolne

i stypendya.

(Dokończeni e).

| Rada nadaje stypendya pedagogiczne kandydatom

]seminaryów nauczycielskich: Antoniemu Grzwnopi

| ozowi, Wincentemu Prusekowi, Sewerynowi Uaz iele,

]Józefowi Gutowskiemu, Ignacemu Hablowi, W oj

]ciechowi Miohniakowl, Wojciechowi Oczkiewiczowi,

| Jakubowi Rudzińskiemu, Jauowi Gołąbiowi, Fran

ciszko,wi Michalikowi, Józefowi Cznadlowi, A nto

| niemu Kowalskiemu, Michałowi Koszydle, Toma* -

juzowi Kloace, Piotrowi Gruszoskiemu, Jakubowi

] kowł, Józetewt fwwaapa^MtiMa,

*i rraoz

kowi, Midudowi Wojnarowskiemu, P-ot’PnTTbrrse,

| Janowi JÓMfowiczowi, Piotrowi Smąlikowi, Józe

| fowi Machowi, Igaacemu Chodackien;p, Władysła

| wowi Terendewiczowi, Alfonsowi Zsjączkowtkiemu,

]Józefowi Wolskiemu, Teofilowi KaroLiniezna, Jaho

| wi Steisingowi, Bazylemu Btetkiewiczowi, Janowi

| Macinrakowi, Eugeniuszowi Skliwie, Platonowi Pio

]trowskiemu, Franciszkowi Bzabo, Piotrowi T od e,

]Fischlowi Lieblichowi, Markowi Strsuobowi, Izydo

]rowi Pian6rowi, Teodorowi Biłeńskiemu, Piotrowi

i Kaczkowskiemu, Józefowi Macuskiemu, Władysła

| wowi Nowackiemu, Filipowi Gkrzysatyńskiem% Dy

| mitrowi B lechowskieam, Eliaszowi Daokowowń,

| Józef »wi Górskiemu, Andrzejowi Na«cyukowi, Grze

]gorzowi Górskiemu, Aleksandrowi Gofrykowi Bazy

| !emu Cterd .rczukowi, Ba?ylemn Rewetyłuwiczowi,

]Teofilowi Fiutowskiemu, Greegorzowi Turskiemu i

| Ignacemu Hnmale. —

Kandydatkom Mminaryów

| nauczycielskich: Stanisławie R§kasómie,_K arolinie

| Bonschównie, Waleryi 8 oWckiej, Antouiaia G ;łę -

|biowskiej, Wandzie T am yń«kiej, Sofii Pawłowskiej,

]Władysławie Blantównej, Wincencyi Romaszkan6 -

| wnej, Agnieszce Kozłowskiej, Kunegundzie Gorgu—

Mównej, Tecdorze Bromirskiej, Paulinie Goatowskiej,

| Maryi Rekowakiej, Emilii Klnmkównej, Jadwidze

|Sinkiewiozównej, Maryi Sikorskiej, E m ilii Dobiec*

kiej, Józefie Buryakównej, Mnryancie BeaocoLównej,

| Emilii Paicsiohównej, Melanii Szir)ównej i Justynie

| Petrykównej.

]lIL Zezwolenia na otwarcie prywatnych

zakładów naukowyob.

I R ida zezwala na otwarcie cztero-klasowych pry

]watuych szkół żeńskich: Keopoldowi Weiglowi

|w Kołomyi, Franciszce z Barańskich Szczudło

]wskiej w Brodach, Felicyi Gawrońskiej w

| w Wieliczce, Daakowi Bardach o w i zezwala Rada

| oa otwarcie szkoły dla głuchoniemycb dzieci tzrae*

| licbich we Lwowie, prowizorycznie na bieżąty rok

)]sz k olny; wreszcie zezwala Rada na Założenie

)]trzy-klasowej izraelickiej szkoły wyzn!aniowej w Za

] błociu.

7|IV. Uohwały w sprawie kaiążpk szkol

nych.

| Rada zalicza w poozet książek dozwolonych do

!Iużytku szkolnego: Arytm etykę Mo§nika fila szkół

II niższych realnych i wydziałowych, przełożoną na

]j§zyk polski i uzupełnioną przez Edmunda B ą -

Mozalskiego; Gramatykęfrancuską przez Ambor

skiego; Chem ię opracowaną podług Roeooego

przezNawratila i Sokolowskiego; G ram a *

|tylce jęęyka francuskiego Józefiny Dawt l; Aryt

]m etykę Mocnika dla ezkół średnich przełożoną

h na język polski przez Bąozalakiego \ Grzy

]bowskiego. ,

Rada zaleca Książkę rachunkową dla ązkół lu

"jdowycb przez Edmnnda Bączalaki§go, dla bi

*] bliotek szkół Indowych; zezwala na wprowadzenie

| do nżytku szkolnego w lwowBkiem ginaoazyum aka

jjdemiokiem książkipod tytułepi: D rą Karola Schen

t |kia kuyżka d)aj(ęzyka hreateekoho, ff(I i IV kla

p] sie pmuazyalnej, napinanej przez Onufrego Lep

d |kiego; pozwala ua drugi nakład małego ruskiego

, l katechizmu według Deharba, w ],5y000 egzf)mula

l ] rży; pozwala na drugi nakład elemęptasza ruskie

]go i obrazkami, w 40,000 egzemplarzy.

8t|v . Okólniki i ważniejaa« ro«porą%4*o

rąluia krajowej Bądy sokolso}, tn o iieł

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction