Mirador viewer

Ochrona przyrody

Annotations

Showing 404 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr 242

aĺim.

ĎľlENNfK POLSKI J 3 ,

id.dilL

Jan Adamczewski

arki

ssą

T\laczego w Polsce mamy tak mało parków narodowych? Dlaczego

U nasze parki są tak male? Na te pytania nikt nie udzieli wyczer

pującej odpowiedzi. Każdy odpowiedzialny za ten stan rzeczy będzie

kluczył, byle tylko otwarcie nie powiedzieć, że chodzi po prostu

o drewno. Bowiem na terenie parku nie można tak sobie wycinać

poszczególnych części lasu pod pozorem, ie już dojrzały pod siekierę.

O tym decydują naukowcy, a nie leśnicy.

omisja Leśnictwa i

Przemysłu Drzewne

go naszego Sejm u

wysłuchała informa

cji ministra leśnic

twa o gospodarce w

parkach narodowych,

postulowała też zna

čme powiększenie istniejących par

ków i utworzenie nowych. Ale to

nie takie proste. Bo przecież to

samo Ministerstwo, w gestii któ

rego są parki ma równocześnie

ogromne plauy pozyskania drewna.

Plany są ważne, m ają pierwszeństwo;

są także z uszczerbkiem dla lasów —

każdego roku przekraczane. Liga

Ochrony Przyrody jest placówką

społeczną i opiekuje się parkami ja

ko czynnik społeczny. Niestety, nie

ma kompetencji wykonawczych —

może jedynie apelować i pośrednio:

prnez prasę, posłów itd. wywierać

na drwali nacisk — nie tnijcie tyle

drzew! W naszym kraju przydałby

się jakiś centralny urząd pod które

go opieką znalazłyby się wszystkie

parki narodowe, krajoznawcze, re

zerwaty itd. Oczywiście ów urząd

podlegałby bezpośrednio prezesowi

Rady Ministrów i byłby wyposażony

w znaczne kompetencje, a także w

odpowiednie środki finansowe. Pań

stwowa Rada Ochrony Przyrody —

mimo szumnej nazwy — również jest

ciałem w zasadzie tylko opiniodaw

czym.

Obecnie w Polsce mamy 13 par

ków narodowych. Zajm ują one

zaledwie 0,37 proc. powierzchni na

szego kraju, podczas gdy w innych

krajach

wielokrotnie więcej, a w

W. Brytanii nawet 5,38 proc. Czyli

liczby potwierdzają, że u nas jest

bardzo źle z ochroną przyrody —

tak, z ochroną przyrody.

Bowiem instytucja parków naro

dowych ma spełniać trzy podstawo

we funkcje:

ochronne, naukowe

i turystyczne, Ze. parki są żywymi

i naturalnym; ^bor^toriarni 'pói/

twierdzić może następujący' fakt:'

na ich terenie 13 stałych placówek

PAN prowadzi aż 300 prac badaw

czych z zakresu różnych dyscyplin

nauk przyrodniczych.

Z informacji wiceministra Henry

ka Piętaka Wynika, że oprócz PAN

-ow skiej działalności naukowej —

odrębną formą wykorzystania tere

nów parków narodowych do prac

badawczych — jest prowadzenie .

przez parki — własnej działalności

o charakterze naukowym.

We wszystkich parkach prowadzo

ne są:

9 stale badania fenologiczne, o

bejmujące wybrane elementy ze

świata roślin i zwierząt;

# prace z zakresu dokum entacji

historyczno-przyrodniczej dotyczącej

packu:

9 "Kroniki parku" obejmujące

odrębne okresy roczne.

Opiekę naukową nad pracami na

ukowo-badawczymi

pracowników

parków narodowych sprawuje biało

wieska Pracownia Ochrony Lasu

Instytutu Badawczego Leśnictwa.

Przy 10 parkach narodowych ist

n ieją muzea przyrodnicze. Łącznie

dysponują one 23 tys. eksponatów.

Wiadomo, że są one licznie odwie

dzane w sezonie turystycznym. By

łem kiedyś w Białowieży i stałem

prawie godzinę w kolejce, by dostać

się do wnętrza muzeum. Zresztą

poza sporą ilością wypchanych ba

talionów (coś dla znawców) nie by

ło nic interesującego dla przecięt

nego zjadacza chleba. I tak prawdę

powiedziawszy trzeba by dodać: ma

my przy parkach narodowych 10

bardzo miernych

muzeów.

Nato

miast w całej Polsce nie ma ani

jednego wielkiego, z rozmachem

zorganizowanego muzeum przyrod

niczego. Tymczasem dalej planuje

się adaptacje różnych zbędnych w

parkach obiektów na cele muzealne.

Nie powinniśmy

się zachwycać

wspaniałą frekwencją w tych mu

zeach, gdyż przychodzą do nich tu

ryści po to, by "zaliczyć" dane m u

zeum, a często wręcz z wakacyjnych

nudów. Zresztą fakt, że 10 muzeów

w ciągu całego 1976 r. zwiedziło

368 tys. osób nie jest znów aż tak

imponujący.

Pewne jest natomiast, że parki

narodowe są ogromną atrakcją dla

turystów — rocznie zwiedza je ok.

9 min osób. Oczywiście liczba to

umowna, bowiem nie sposób ująć

ew idencyjnie wszystkich wchodzą

cych do lasów. Zresztą nieważny

jest tu milion mniej czy więcej. Tak

czy owak zagadnienie turystyki ma

sowej w parkach narodowych ura

sta do rangi wielkiego problemu.

y wrot "Człowiek zadepcze Tatry"

m a swoje głębokie uzasadnienie.

Park narodowy oznacza, że dany te

gren jest pod ochroną, właśnie przed

iczłowiekiem. Niestety, parki przy

c iągają ludzi jak magnes. Miliony

lludzi. Żaden park się przed nimi

pie obroni, ale też nie powinien się

bronić., Jędnąk masowy ruch turj

stycyjiy rritysj ,l?yć regulowany, y f‘,

sprawie Tatr powołany został prze/,

prezesa Rady Ministrów zespół spe

cjalistów ,

który

zbadał

sprawę

dwóch kontrowersyjnych progra

mów zagospodarowania Tatr (plan

Tatrzańskiego Parku Narodowego

i Urzędu Wojewódzkiego) i uznał,

że należy realizować uchwałę rządu

w sprawie parku tatrzańskiego, a

nie rozbudowywać sieć hoteli, w y

ciągów, kolejek i nie rozszerzać tras

narciarskich wycinając las. Większą

uwagę natomiast należy zwrócić na

turystyczne zagospodarowanie i pro

gramowanie rejonu Podtatrza.

Parki muszą być przygotowane na

przyjęcie tych milionów ludzi, któ

rzy uciekają z zatrutego miejskiego

powietrza i chcą wypocząć na łonie

natury. Nie wolno jednak dopusz

czać do masowych wycieczek na te

reny parków np. na grzyby czy po

jagody. Nic bardziej nie zdewastuje

parku, wypłoszy zwierzyny, wywoła

pożaru — jak właśnie taki niebies

ki autobus, pełen amatorów czyste

go powietrza i piwka! W RFN wy

dano ostatnio całkowity zakaz wstę

pu do lasów, co ju ż jest do pewnego

stop nia przesadą.

Na 13 parków, tylko cztery m ają

zatwierdzone plany zagospodarowa

nia turystycznego. Są to: park ba

biogórski, kampinoski,

słowiński

i nasz — ojcowski. Ale w jakim

procencie plany te są zrealizowane?

Chyba w niewielkim.

Plany te opracowane w oparciu

o studia specjalistyczne poszczegól

nych elementów przyrody danego

parku, o warunki demograficzne,

gospodarcze i inne — określają spo

soby i zakres wykorzystania tere

nów parków i otaczających je stref,

Plany te mają stanowić także pod

stawę regulowania wszelkich po

czynań gospodarczych.

D ięk ne , wzniosłe słowa. Tylko sło

■ wa. Ojcowski Park Narodowy,

jako jeden z czterech mających opra

cowany i zaakceptowany ów plan,

nie ma funduszy na jego reabzaęję.

Wiadomo, że od kilkunastu lat trwa

jak weksel bez pokrycia. O otuliny

dla parków prasa walczy od kilku

nastu lat — bez skutku, mimo że

jak samo Ministerstwo stwierdza:

brak stref ochronnych utrudnia pra

widłowe funkcjonowanie parków.

Czy nie powinno się prognozo

wać kierunków ochrony środo

wiska? Programujemy rozwój prze

mysłu, powinniśmy także programo

wać rozwój stref chroniących czło

wieka przed przemysłem. Parki na

rodowe, ze względu na swój nie

wielki udział powierzchniowy, nic

będą stwarzać barier. Dlatego osta

tnio. (tzn. od kilku latí mówi się

i pisze o parkach krajobrazowych

i obszarach chronionego krajobrazu.

Producenci drew na demagogicznie

w ykrzykują, że ochroniarze chcieli

by objąć protektorat nad połową

kraju, co załamałoby plany gospo

darcze.

Zgodnie z wyliczeniem ten rodzaj

parków cbjąłby tylko 1S proc. po

konfliktowa sytuacja w dałinie O j

cowskiej: zgodnie z planem należy

w ykupić kilkanaście gospodarstw

rolnych, także zgodnie z planem na

leży zwiększyć otulinę parku — sta

nowiącą barierę przed pyłami fa

bryk śiąska i Krakowa. Brak środ

ków materialnych czyni sytuację

bez wyjścia w tym najmniejszym

polskim, parku narodowym,,; '

Podobnie niekorzystnie ' ’rzecz -się'

ma z wyposażeniem parków. Wia

domo, że jak drzewo dojrzeje to

nawet w parku musi być ścięte.

Dlatego też Ministerstwo Leśnictwa

zaspokoiło podstawowe potrzeby w

zakresie narzędzi, urządzeń i sprzę

tu do prac leśnych. Jednak nie wy

posażyło w sposób dostateczny par

ków v.' nowoczesny sprzęt ochronny.

Bo tu nie ma interesu. Ten sprzęt

nie da masy drzewnej.

Ministerstwo Leśnictwa zapewniło

także członków komisji sejmowej,

że zdaje sobie sprawę z konieczności

wprowadzenia skutecznej ochrony

wartości przyrodniczych parków po

przez utworzenie stref ochronnych.

Ich zadaniem będzie zabezpieczenie

terenów rezerwatowych przed szko

dliwymi wpływami gospodarki lu

dzkiej, prowadzonej w sąsiedztwie

chronionych obszarów. Jednak na

przeszkodzie

stoi brak .podstaw

prawnych. Oczywiście Ministerstwo

je opracowuje, iW. Piękne słowa, ty

le, że wyświechtane. Powtarzane od

wielu lat straciły na wartości, są

wierzchni kraju. Chodzi tu o lasy

takie, które m ają znaczenie dla o

chrony wód, klimatu i warunków

życia ludności. Do nich na pewno

należą lasy wokół Krakowa, tak od

strony Niepołomic, jak i Krzeszo

wic, tak od Myślenic, jak i od Ojco

wa. Zastosowanie ochrony wobec

tych lasów nie zlikwiduje pozyska

nia drewna, lecz wykluczy prowa

dzenie gospodarki oonäď i pozaplS-1

nowej. Zresztą problem ochrony la

sów podkrakowskich jest aktualnie

tematem prac Rady Naukowej Kra

ków-2000 i przedmiotem głębokiej

troski Krakowskiego

Komitetu

PZPR.

Plany Ministerstwa Leśnictwa

)rzewidują powiększenie w n ajbliż

szym czasie parków : pienińskiego,

roztoczańskiego, tatrzańskiego, bie

szczadzkiego oraz utworzenie no

wych parków narodowych: gorczań

skiego (pow. 6 tys. ha), mazurskiego

(w rejonie Wielkich Jezior), który

objąłby północno-zachodnią część

Puszczy Piskiej, w Puszczy Buko

wej koło Szczecina, biebrzańskiego,

obejmującego ujście Biebrzy rlo Na

rwi oraz wigierskiego na Suwal

szczyźnic.

Niewiele to w sumie da, ale do

bre i to. Szkoda jednak, że zapo

mniano w tych planach o Ojcow

skim Parku Narodowym, a także o

starej, królewskiej, umierającej w

cieniu wielkich pieców — Puszczy

Niepołomickiej.

Z notesu telewidza

Mozaika

wspomnień

r\rzedziwnym zrządzeniem losu przy

wszystkich współczesnych środkach

gromadzenia i przetwarzania infor

macji nie tylko się nie. pomniejsza, ale

i chyba rośnie rola przypadkowych

hobbystów, żarliwych przyczynkarzy i

zapalonych zbieraczy. Ich to właśnie

pryw atna dociekliwość, ich pietyzm

wobec drobnych pamiątek powodują,

iż obiektywne procesy historyczne i

naukowo wyznaczone tendencje zabar

w iają • się odrobina ind.yjviduelir.mu .

Dlaczego ta/c właśnie się dz'ejc? Mozę

dlatego, iż również historia ludzkości

nie składa się wyłącznie z racjonalnie

uzasadnionych faktów , ale kardy z nich

jest choť: odrobinę nasycony emocjonal

nie.-Może też dlatego, że nie w'ystarczy

poznać badanej rzeczywistości, ale też

trzeba czasem wczuć sie w nią serdecz

nie. Tak czy inaczej zmatematyzowa

ne dzieje i zelektronizowane badania

nad nim i wydaja się postronnym nie

nełnymi.' Szuka ją hardziej zindywid'il—

Uzowanych uzupełnień. W atrakcyjnej

formie oferuj’ Je im telewzja.

Z całą pewnością i" wyniku cyklu

telewizyjnego "Świadkowie" nie pow

itana. u'icHrie syntezy v/i'fkowe rzy też

światoburcze interprefaeje. .Ve potra

fi on nieoczekiwanie odkryć mato zna

ne motywacje ludzkich/ czynów, potra

fi podziałać aa uczucia i wyobraźnię.

Wielka historia rdaca naukowym, szla

kiem omija te zaułki, przemilcza epizo

dziki o nie największym, znnczen:u. Ale

one to przecież stę,wa nią kiedyś skła

dały. Wielkie, zuTotne nieraz urydarze

nią rozgrywały się wśród rzeczy eo

dziennych. Pozostało po nich wiele

pytań, na które już czasem■ nikt

■nie odpowiada, nawet jeśft ktoś j«

zgłosi. Kto skonstruował K afkę ze

schowkiem, na fałszywe pieczątki? Kto

transportował rulony świeżo wydruko

wanych. banknotów? Kto i dlaczego wy

konywał zdjęcia publicznych ląpanelC

Kim był ten młodzieniaszek- chodzący

tuż po wojnie na "kurs dlo. dyrekto

rów" fabryk na zachodz-.e?

Być może odpowiedzi pozostaną na

dal prywatną własnością. Ważne jest.

to, że zostały posta.uńor.e, że poruszą

wyobraźnię, że będą intrygować społe

czeństwo na gruncie patriotycznych

wspomnizń przeszłości — t e ij całkiem

niedawnej, i tej ginącej już w mro

kach historycznej legendy,

Do tej ostatniej nawiązywał program

icspomnieniowy o robotniczym rewo

lucjoniście Okrzei. Program oparty

na zdjęciach i szkicach współczesnych,

na, listach i rozkazach, na pół amator

skich filmach i podmiejskich piosen

kach. Całość zmontowana sprawnie, po

łączona dyskretnym komentarzem, wy

korzystująca cytaty z listów t auten

tycznych wyp owiedzi — sprowadzMa,

nieco pomnikową postać z podręczni

ków najnowszej historii — do wymia

rów właściicych: zapalonego, trochę

rozwichrzonego

młodzizńca, który w

rozstrzygających chwilach potrafił się

zdobyć na cdwiyę. Do tworzenia ta

kich reportaży z przeszłości, nadaje sie

w zasadzie tylko telewizja, tylko ora

bowiem, p otrafi tak połączyć elementy

słowne i wzrokowe w pouczającą mo

zaikę. Przydałby się na użytek, m ło

dzieży taki właśnie cykl. reportaży bio

graficznych postaci, które w yw arły

teplým na losy kraju, a które tracą swe

indywidualne rysy w wyniku stałych

oficjalnych prezentacji. Cyklem, tym

etidahbyémy im należną cześć, a jedr.o

(Dokończenie na itr. 6)

1 of 5 • Strona 1

Mirador viewer

Ochrona przyrody

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку