Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 705 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 78

Kraków, Środa 6 Kwietnia 1904

Rocznik LY11.

(W ytote wtec^orae).

Prenumeratę przyjmująsAdministraoya Otom w Krakowie i urzędypooztowe.

fllledacow ą p re n u m e ra tę księgarnia 8.A. Krzyżanowskiego, handle: St Karllńskiego w Snkiennioaob,

H. Kretschm era, Rynek 10, Binro dziennikó w Hopoasa i Salomonowej, G ł ó w n a trafika w Rynk u głównym.

O g ło s z e n i a przyjmuje się za opłatą od wiersza petitem za pierwszy rac 20 hal,, za każdy następny

po 10 hal,; układ tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz po 40 hal., n a stępny po 10 hal.

N a d e sła n e (na trzeciej stronie) od miejsc* wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy raz.

Ogłoszenia I prenumeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plolrna, A. Olszew

skiego, St Sokołowskiego, K. Buenstsba; w J a ro sła w iu B!aro dzienników; w Podgórzu PotnralsU,

Rynek; w Przemyślu A. Jtuzyńaki księgarnia kolej., D.Heezeles; w Bzeszowie M. Weintranb,

w *Stanisławowie Jasielski i Bp.; w Tarnowie H Rookaoh; w Tarnopolu C. Haliozt*.

w P a r y ż u wyłącznie p. Adam rue de V remie 38, (prenumeratę p. W . Raczkowski, Courbevoi pod

Paryżem rne deChemin de fer 44); w W i e d n i u Haasenstein b Yoglor (takie w Hamburgu, Frank

furcie n.M,, Be rlinie, Lipsk u, Ba zyl ei i Wrocławiu), A. Oppel:k, R. Mo.ee (taki* w Berlinie,Hamburgu,

Monachium i Noiytnbe:dse), H. tfehalak, K. Dakea, .1. l)anncbe:g, H. Friedl (tylko prenumerat. H.

OolJSfilimi(lt * Oomtł.); w P raatii’tarcłe » . Mi. G. L. DauUe a Lomp.

tPST’ ? s każią smiaoę adresa dopłaoa się *0 hal.

Air»a (t«3akoyi; ui.iw. Tomaszalir32.

Tsl ofan Se 60.

Wobec wo.jny.

Poglądy na toczącą się obecnie wojnę, na jej

znaczenie i możliwe skutki w wewnętrznym

rozwoju Rosyi, na zachowanie się wreszcie Po

laków wobec niej, miały już czas wyrobić się i

skrystalizować. Charakteryzuje je i ocenia Prze

gląd Wszechpolski, a czyni to naturalnie ze swe

go stanowiska - a więc ani bezstronnie, ani wy

czerpująco. W szczególności wobec nas, wobec

konserwatywnej opinii we wszystkich zaborach

więcej tam przytyków, wobec petersburskiego

Kraju więcej jawnej nienawiści, niż zasadniczej

polemiki i rzeczowych argumentów. Nie zamie

rzamy odpowiadać na te wywody, ani prostować

ich, ani też uzupełniać. Pragniemy tylko wykryć,

co sam kierunek wszechpolski, reprezeutowany

przez Przegląd Wszechpolski, przynosi nowego,

a raczej bardziej określonego i zdecydowanego.

Mieliśmy już sposobność zaznaczyć niejedno

krotnie, że w stronnictwie wszechpolskiem pra

ktyka odbija się jaskrawo od teoryi. W gruncie

rzeczy przyznają to sami politycy tego kierunku,

tłómaczą tylko ten objaw raz tem, że icb program

jest w pełnym rozwoju i w ciągłej ewolacyi,

drugi raz znowu podają jako przyczynę, że pro

gramu właściwie nie m ają i mieć nie pragną, bo

zadauiem icb jest tylko odzwierciedlanie każdo

razowej opinii społeczeństwa, chwytanie jej nie

jako na gorącym uczynku. Dzieją aię wskutek

tego różne nieporozumienia, z których jednak

prasa wszechpolska wychodzi naturalnie zawsze

zwycięsko, wystarcza jej bowiem dla usunięcia

zarzutów i krytyk zająć jedno lub drugie stano

wisko, w miarę potrzeby.

Ta dwoistość jest widoczną i w zapatrywaniach

wszechpolskich na obecną wojnę. Praktyka idzie

swoją drogą — a jaką, mówiliśmy już nieraz —

swoją zaś teorya.

W teoryi stwierdza Przegląd wszechpolski, że

,,chwila obecna zupełnie się nie nadaje do jakich

kolwiek manifestacyj przeciwrządowych, które

tylko szkodę mogłyby nam przynieść — to zupeł

nie wyraźnie głosi odezwa Ligi i organy stron

nictwa" -

ale w praktyce żaden z tych organó*

nie zdobył się na potępienie żakowskich wybry

ków, wyzyskiwanych przecież przeciwko nam

w celach politycznych. Występuje dalej Przegląd

wszechpolski przeciwko ,,be zmyślności i ignorau*

cyi," a zaleca ,,myśl polityczną11 i ,,określone dą

żenią." Czemże one jednak są, jakie mają byc?

Recepta w najnowszem sformułowaniu opiewa:

Będąca od da%na programem stronnictwa demo

kratyczno-narodowego walka z rządem o prawo nie

jest wcale tak beznadziejną, jak fię to bierniejszym

u nas żywiołom zdaje . W bliskiej przyszłości może

my mieć więcej niż spodziewaliśmy się kiedykolwiek

przyjaznych dla ni ej warunków, a zachodzi tylko

obawa, c zy potrafimy z nich należycie *korzystać

Stąd płyną nasze obowiązki: nie apatya, nie fata

lizm, nia bez myślność, lecz wyrabia nie wśród szero

kiego ogółu rozumienia zadań nar odowych, polityczna

oświata, organizacya i karność społeczna — oto wa

runki, które jedynie pozwolą nam zebrać plon obfity

z pr zyjaznych okoliczności, a których br ak z marnuje

bczwątpienia wszelkie da ry losu.

Jeżeli to nie są proste i puste frazesy, to zna

czenie ich powinm rsię ujawniać we wszechpol

skich czynach. Szukamy ich wśród całego spo

łeczeństwa polskiego. Dotychczas znajdujemy je

dnak tylko nadzieje, że w przyszłości będzie le

piej, inaczej. W teraźniejszości ta ,,baczność" i

,,organizacya" objawia się niesubordynacyą, wy

brykami, nieraz nawet demonstracyami młodzieży,

za które organy wszechpolskie niejednokrotnie

odsuwają odpowiedzialność od swego stronnictwa,

owo zaś ,,wyrobienie wśród szerokiego ogółu ro

zumienia zadań narodowych" ujawnia się w dzie

cinnej, a tak szkodliwej propagandzie Polaka,

i którego wszystkiego innego raczej nczą się jego

czytelnicy, niż właśnie zadań narodowych. »

Te niedobory odczuwają zresztą sami politycy

wszechpolscy i dlatego na innem miejscu stwier

dzają z całą otwartością, że »byłoby śmicsznem

złudzeniem lub jeszcze śmieszniejszem samochwal

stwem, gdyby ,,Liga" głosiła, że stoi jnż w peł

nym rynsztunku, gotowa do podjęcia nowej roli."

Polepszenia sytuacyi spodziewają się od — nie

mniej, ani więcej — od ,,zgrupowania w nLidze"

najlepszych sił", nod skupienia się w niej wszyst

kiego, co naród ma najdzielniejszego."

Aby ich

zyskać, Przegląd wszechpolski rozprasza obawy i

uprzedzenia, jakieby ktoś mógł mieć do tajnych

organizacyj, przytacza zresztą, że już dzisiaj na

leżą do nich wybitni ludzie, a nie czują się w ni

ezem skrępowanymi i t. d. Słowem — jest to

otwarcie naoścież drzwi ,Ligi narodowej" i po

spieszny werbunek wobec ,,nowych zadań."

Nie wiemy, jaki skutek odniesie ten apel, ale

to wiemy na pewne, że organizacya, do którejby

należały ,,najlepsze siły", do której należałoby

pwszystko, co naród ma najdzieluiejszego", nie

byłaby... tajną ,,Ligą narodową". O to jesteśmy

spokojni.

Z opinii publicznej w Rosyi.

Posiedzenie moskiewskiego Towarzystwa sło

wiańskiego odbyło się d. 30 marca. Prezes To

warzystwa, A. J . Czerep - Spirydowicz, wypowie

dział mowę treści politycznej, w której wzywając

naród rosyjski do przejęcia się tem żywem współ

czuciem dla braci Słowian zagranicznych, ja

kiego oni dają dowody dla Rosyi w obecnej

chwili niebezpieczeństwa, dowodził potrzeby ści

ślejszego zbliżenia się do uich, jako do jedynie

szczerych przyjaciół, a radził przeciwnie nie ufać

przyjaźni takich przyjaciół, jak Niemcy i Anglia.

P. Czerep-Spirydowicz przypomniał, iż Rosya wraz

ze Słowiańszczyzną stanowią 180-milionową ma

sę, z którą wrogom walczyć będzie trudno. Nie

można przecież ciągle mieć w pamięci Stanbu

Iowa i Milana, zwłaszcza teraz, kiedy w Serbii

znikła sama nawet pamięć o Milami c, a w Buł

garyi nStambułowcy" modlą się w cerkwiach za

pomyślność oręża rosyjskiego; obie zaś strony

zbierają dla Rosyi ochotników i pieniądze.

,Fatalnym błędem z naszej strony byłoby —

mówił — gdybyśmy choieli pomagać do zbliżenia

się Francyi i Niemiec na gruncie francusko*

rosyjsko-niemieckiego sojuszu, który rozpadłby

się z natury rzeczy w chwili, w której przystą

pilibyśmy do wykonnnia naszego tysiąeoletniego

zadania dziejowego. Wówczas niewątpliwie, dzię

ki socyalistom i massouom, Francya stanęłaby

po stronie Niemiec, a Rosya byłaby izolowaną.

Niema także powodów przeceniać znaczenia Au

stryi i podnosić jej na szczebel mocarstwa ró

wnorzędnego i równych z nami sił: Austrya po

winna zrozumieć ostatecznie, iż dla niej objęcia

Rosyi — to są obręcze, chroniące ją od rozpa

dnięcia się, a więc odpowiednio do tego powinna

obniżyć swe wymagania wobec świata słowiańskie

go. Wojna z Turcyą obćcnie - to rzecz aż na

zbyt łatwa, albowiem niema już dziś ani prze

prawy przez Dunaj, ani znakomitych twierdz nad

dunajskich, ani przejść przez Bałkany, które

w roku 1877 tylu strat nas nabawiły. Panując

na morzu Czarnem, Rosya może wysadzić w Bur

gas armię, która, połączywszy się z bułgarską,

w ciągu 48 godzin opanuje Konstantynopol. An

glia nie ośmieli się walczyć z Rosya, albowiem

może się narazić na utratę całej swej floty han

dlowej — głównego źródła swego bogactwa i

potęgi."

Po prezesie Towarzystwa zabrał głos K. A. Bo

rysow-Korżeniewskij, który zdawał obszernie spra

wę z praey publicysty amerykańskiego, Jeremia

sza Kertyna, pod tytułem: *Rosya i Słowiań

szczyzna we wszechświatowej polityce XX wie

ku." Treść tej pracy przyjęto z wie!kiem zado

woleniem, albowiem autor radzi Rosyi żyć w zgo

dzie z Chińczykami i z innymi ladami azyaty

ckirni, a przyłączyć do Rosyi Koreę i pobrzeża

oceanu Spokojnego, oraz zająć Konstantynopol,

jako wyborny punkt wyjścia przez morze Śród

ziemne na ooean Atlantycki. Na tem skończyło

się posiedzenie Towarzystwa słowiańskiego w Mo

skwie, ua którem ckspektoracye polityczne zajęły

główne miejsce.

W charakterystyce opinii publicznej w Rosyi

nie można także pomijać głosów goryczy i nie

chęci do wojny, odzywających się wśród inteli

gentnych warstw społeczeństwa rosyjskiego. O nie

popularności wojny świadczy np. następujący

list wybitnego profesora rosyjskiego, zajmu

jącego wysokie stanowisko w hierarchii rosyj

skiej, piszącego do jednego z przyjaciół pisma

naszego:

. ..Wnoszę z listu Twojego, że wy tam za granicą

interesujecie się wojną więcej, niż my tutaj.

U nas już ucichł początkowa/zapał ulicznych ma

aitestacyj, które urządza.a j^,awiedż pod opieką

policyi. Teraz policya zabroniła manifestaeyj, a

bezsensowność wojny zaczyna rozumieć większa

część inteligencyi. O wojnie krzyczą w niebigło

sy dzienniki, fałszując opinię publiczną; nas zaś,

t. j . ogół społeczeństwa, tak już wojna znużyła

w przeciągu tych 2l/B miesięcy, że teraz można

cały wieczór spędzić w towarzystwie, nie słysząc

o niej słówka Interesują się nią ci, których oua

dotyka bezpośrednio, oraz ci, co myśleć umieją

jedyuie według gazety, którą czytają. Najwięcej

też korzystają z wojny dzieuuiki, wychodzące

w dwóch wydaniach dziennie i obałanuucające

publiczność. Nasze apatyczne społeczeństwo, nie

umiejące ani myśleć samodzielnie, ani tembardziej

mówić swobodnie, zaczyna jednak powoli rozpo

znawać fałsz patryot,ycznego zapała tej wojny

no Koreę" oraz przekonywać się, że wojna ta

jest zbrodnią rosyjskiej dyplomacyi. Godnem u

wagi jest to, że najporządniejsze i najbardziej

czytane nasze miesięczniki: Wiestnik Jewropy,

Russkoje Bogactwo, M ir B ośyj, Obrasowanje, Rus

kaja Myśl i jedyna u nas uczciwa gazeta Russ

kija Wiedomosti zupełnie obojętnie mówią o woj

nie. Im niższy jest poziom moralny gazety, tem

głośniej krzyczy ona na temat wojny i patryoty

zmu. W tym tryumfalnym chórze główny ton

trzyma oficyalno - nacyonalistyczna Nowoje Wre

mia, która niestety największy wpływ na ulicę

wywiera. Słowem nasz ,,nastrój" jest jeszcze nie

określony, ale wojna wywołuje ruch i wzburzenie

myśli. Nie dziwiłbym się, gdybyśmy w końcu

wojny, po roku — okazali się największymi

przyjaciółmi naszych teraźniejszych wrogów, na

kórych obecnie naiwnie wymyślamy, pomimo że

postępowanie ich jest zupełnie zroznmiałe, gdy

nasze jest niemądrem nieporozumieniem, albo czemś

znacznie gorszem"...

Echa prooesu bytomskiego.

Dzienniki katolickie niemieckie zamieszczają

dalsze sprostowania zeznań świadków w procesie

bytomskim. Sprostowania tc są tem charaktery -

styczniejsze, iż pochodzą nietylko od księży, lecz

i od parafian. Tak np oświadcza p. Jan Szczęsny

w Oberschl. Yolksstimme, imieniem wielu pa ra

fian wodzisławskich, że nie słyszeli, aby X. Cy

gan wyraził się z ambony, iż kto czyta pisma

polskie na Slązku, je st socyalistą; nie wzywał

też X Cygan do obierania centrowca, a tapicera

K-,

który poczynił takie zeznania w procesie,

nikt w owym dniu w kościele nie widział. Po

dobne oświadczenie zamieszcza w SM . Volksstg.

majster siodlarski, Hugo Szczodry. X . Skowronek

oświadcza, że nie prawdą jest, aby odmawiał

z ludem litanię na intencyę niewybrania Korfan

tego posłem; nie groził też, że kto będzie czytał

Górnoślązaka, nie będzie pogrzebionym na cmen

tarzu katolickim. Praw dą jest tylko, że ostrzegał

kilkakr tnie parafian przed złą prasą wogóle, a

Górnoślązakiem w szczególności, uważał to bo

wiem za obowiązek po liście pasterskim X. kar

dynała Koppa. Najbardziej oburzył X. Skowronka

zarzut germanizaeyi, skierowany przez p. Korfan

tego i obrońcę adw. Seydę, przeciw całemu du

chowieństwu górnośląskiemu.

,,Moja wielka para

fia — pisze — z wyjątkiem podszczutych żywio

łów, które nie poczuwają się do obowiązku spra

wiedliwości i prawdomówności względem swego

paster?a, chętnie wystawi mnie i moim kapłanom

świadectwo, że staramy się być rzetelnie spra

wiedli wy mi dla naszych parafian. Dotychczas też

nie słyszano skarg na faworyzowanie jednego

języka z upośledzeniem drugiego. Adw. Seyda, acz

kolwiek nie jest członkiem parafiii, zdaje się wie

dzieć o tem lepiej, niż parafianie".

Germania, rozbierając powyższe sprostowania,

dodaje od siebie następujące uwagi: nA więc cóż

pozostaje ze zeznań świadków w Bytomiu - prócz

tycb, które skutkiem ebowiązku księży do d o

trzymania tajemnicy spowiedzi św. nie

mogą być kontrolowane ani sprostowa

ne, cóż pozostaje jeszcze ze skarg przeciwko dn

ehowieństwn górnośląskiemu wytoczonych, jeżeli

po za tajemnicą spowiedzi św. pozostające zezua

nia, okazują sprzeczność między sobą — którą,

jak w sprawie Boidola nieporozumieniem wytłó

maczyćby sobie można, która jednak w innych

wypadkach stanowi wprost krzywoprzysięstwo.

Ladzie, których od dawna nigdy nie widywano

w kościele, clącą o kazanin, a głównie o poszcze

gólnym wyjątku z kazania antentyczae zeznania

pod przysięgą czynić. Aby to módz w ogóle zro

zumieć, musimy sobie uprzytomnić, że poseł Kor

fanty, członek Kola polskiego, do którego także

katoliccy księża należą, miał w ogóle jako ka

tolik czoło wzywać w publicznej odezwie, którą

przed Bożem Narodzeniem zeszłego roku opubli

kował, by mu — zdradzając tajemuicę spowiedzi

świętej — dostarczono materyału przeciwko du

chowieństwu. Gdyby materyał ów był przedtem

posiadał — nie byłby potrzebował potem ogła

szać tego rodzaju publicznego wezwania. Lecz

w ten sposób ,,fabrykuje" się zeznania świad

ków — jednostronne zeznania, jak prokurator

słusznie zauważył. I takim zeznaniom opinia pu

bliczna wierzy?! Oóż trzeba po tem zaprzeczeniu

publicznych zajść dopiero sądzić o ukrytych wy

padkach przy spowiedzi świętej, o których świad

kowi wolno mówić, wedle upodobania, co chce i

co ma zeznawać, lecz o których żadnemu spo

wiednikowi nigdy słówka mówić nie

wolno, choćby nawet się w ten sposób mógł

zasłouić przed najciężazemi oszczerstwami. O tem

wie dobrze każdy katolik, lecz także każdy nie

katolik powinien przynajmniej ten fakt uwzglę

dnić.

,Sądzimy, że przedewszystkiem atoli zadaniem

nietylko Górnoślązaka, lecz także Koła polskiego

ze stanowiska katolicko-kośeielnego było, uie do

puścić do tego zamachu na tajemnioę katolickiej

spowiedzi, jaki uczynić zamierzył poseł Korfanty,

członek Koła polskiego, w swej odeswie pod ko

niec grudnia zeszłego roku przez wezwanie de

zdradzenia tajemnicy spowiedzi. Kołu polskiemu

zwróciliśmy dość wcześnie uwagę na ten dla ka

tolickiego sumienia zupełnie niezrozumiały nietakt

jednego z jego członków, lecz niestety nie znale

źliśmy posłucha, z którego to powodu nie możemy

powstrzymać się od wyrażenia naszego głębokiego

ubolewania.

,Powtarzamy: Jestto hańbą dla każdego kato

lika, a zwłaszcza dla takiego, który jeszczo jest

członkiem frakcyi polskiej, do której takie kato

liccy księża należą — przez publiczne wezwanie

poszukiwać świadków, którzyby bez skrupułów

tajemnicę spowiedzi św. zdradzić byli gotowi; o

bojętna, czy prawdę, czy też nieprawdę przysięgą

zatwierdzą, skoro jako katolicy wiedzieć muszą,

że ksiądz katolicki nigdy i pod żadnym warun

kitm tajemnicy spowiedzi św. nie zdradzi. Także

jako hańbę moźnaby uważać, jeżeli wogóle pro

wokowano — pominąwszy już tajemuicę spowie

dzi św.

—

zeznania, które teraz okazały się

fałszywemi, jak np. zeznania o kazania pe

wnego świadka, o którym wiadomo, że jnż Ml

dłuższego czasu w żadnym kościele nie był...

,Kościół katolicki i jego słudzy — nie wyklu

czając zakonów — są jak dawniej tak i teraz

często przedmiotem licznych zaczepek. Czyżby

także i Polaków pokroju p. Korfantego, członka

frakcyj polskich w parlamencie i sejmie, kiedy

kolwiek do liczby tychże przeciwników trzeba

było zaliczyć? Tegośmy się zaiste po przeszło

trzydziestoletniej znajomości z dawnymi prsy

wódzcami polskich frakcyj nie spodziewali. Nowa

era frakcyj polskich, których członkiem jest p.

Korfanty, mnsi czynem dowieść, co one jako frakoys

katolickie znaczą, i c zy. chcą, aby js za takie

uważano. Niech zajęte stanowisko będzie uczciwe

i szczere, lecz niech uie będzie tak dwuzuaoc

nem, jak w procesie bytomskim i jak po stano

wisku przez p. Korfantego zajmowanem, to mo

żna sąazić".

Należy dodać, że Kur. pozn., który po proce

sie omawiał wynik rozprawy i zeznania świadków

w taki sam sposób, jak inne pisma poznańskie,

zamieszcza obecnie sprostowania duchowieństwa i

przyznając, że ,s ą niezbędne do wyrobienia se

bie wszechstronnego sądu o eałej sytuacyi*. Ce

do uw ag Germanii, które w Kur. pozn. nie spo

t/kają się również z żadnem zastrzeżeniem **

należy jednak dodać, że rozgoryczony ton tego

dziennika wywierałby dziś o wiele większe wra

WACŁAW GĄSIOROWSKI.

PANI WALEWSKA.

POWIEŚĆ HISTORYCZNA

(73)

a epohl Uepeleońakli!).

(Ci%g dalszy).

Oficer powitał cesarza ukłonem.

—

To pan? — Pan?! Panie Campbell!

—

Do usług waszej cesarskiej mości! — od

parł swobodnie komisarz angielski.

—

Pan tu, w Procchio ?l...

—

Burza mnie zaskoczyła, sire! Od wczoraj

tu pokutuję!

—

Więc pan nie byłeś... nie wracałeś do Porto

ferrajo?!

——

Pomimo najszczerszych chęci...

—

I nie widziałeś się z nikim?! Z nikim?!

—

Czy się nie widziałem?! Owszem, sire! Przed

godziną odstąpiłem noclegu poczciwemu Tailla

dowi — był przemoknięty do nitki!

C o — Taillade jest tutaj - Taillade, po

rucznik marynarki!

—

Nie znam innego!

Cesarz zdarł tak gwałtownie konia, że ten aż

się w spiął.

—

Gdzież on jest?

—

Spi w tej chwili!

Napoleon zeskoczył z konia i zarzuciwszy mu

cugle na grzbiet, wpadł do domku, nie zważając

na spoczywających jego mieszkańców.

Taillade - parhleu! — wołał niecierpliwie

CCSarz

Campbell, który był podążył za Napoleonem,

wysunął się przed niego i pchnął drzwi, wiodące

do małej izdebki.

—

Spi tu właśnie!

—

Taillade, do milion! - huknął gniewnie

cesarz ponad głową porncznika.

Porucznik poderwał się, spojrzał na cesarza i

osłupiał.

—

Co ty tu robisz?! Co się stało? Mów!

Taillade poruszył wargami, lecz głosu nie

m ógł dobyć.

—

Czego nie odpowiadasz!?

—

Sire! — w yjąkał porncznik.

—

Panie Taillade! - upomniał spokojnie Camp

beli.

—

Co tu robisz?! Skąd wracasz?!

—

Szedłem z Porto Longone, sire... do ra

portu... do jenerała Dronot... przemokłem w dro

dze bardzo i pułkownik Campbell...

—

I cóż w Longone było — co było?!...

—

Według rozkazu sire!...

Cesarz żachnął się.

—

Odpowiadaj, morbleu! Jaki rozkaz?

—

Ja uie wiem. Jenerał Drouot...

Napoleon tupnął nogą.

—

Sapristi! można cierpliwość stracić! Więc

co?! Zostawiłeś damę w Porto Longone, a sam tu

siedzisz ?!

—

Nie, najjaśniejszy panie, dama odjechała do

Civita Vecchia.

—

No, więc czegóż nie mówisz? — rzekł ła

godniej cesarz.

—

Wszak o to pytam! Plączesz

się, jak smarkacz. Hm! A o której odebrałeś or

dynaus marszałka?

Tuillade otworzył szeroko oczy.

—

Ordynans?! Ja , żadnego ordynansa nie...

—

Co, u licha! Śpisz chyba jeszcze! Kiedy

nadjechał kuryer marszałka Bertranda?!

—

Nic, sire, kuryera nie widziałem!

—

Taillade — oszalałeś?! Któż ci doręczył od

wołanie mojego rozkazu, który ci posłałem przez

porucznika Perós?

—

Perćs... porucznik?!

—

Porncznik batalionu korsykańskiego!..

—

Najjaśniejszy panie, ja porucznikaj Perfes

także nie widziałem!

^,.—

Cesarzowi wargi zadrżały.

fig

—

Perćs nie widziałeś? Nie był w Longone,

nie przywiózł ei rozkazu?...

—

Nie, sire !

Napoleon potarł ręką czoło i zagadnął nie

pewnie :

—

Tedy, coś uczynił? Odjeehała zaraz?

—

Tak, sire. Ledwie pierwsza burza się uci

szyła.

—

I tyś dopuścił, pozwolił?!

—

Upierałem się nawet, sire, żeby przecze

kała oboć do świtu, bo morze było rozkołysane,

a niebo zasnnte; lecz nie cheiała za nic. Odwa

żyłem się prosić, tłumaczyć, ile że marynarze sami

byli niechętni; obawiałem się z ich strony buDtu

Dama pozostała nieugiętą. Musiałem ustąpić, bo

rozkaz był wyraźny...

—

Miałeś sumienie?

—

Rozkaz dany mi przez jenerała Drouot nie

zezwalał na żadną zwłokę! I tak uchybiłem mu.

bo ważyłem się na samowolne perswazye, ale

było takie złe morze, takie złe...

—

I potem?!

—

Bnrza zerwała się... druga, silniejsza, zanim

barka wydostała się z portu... Kazałem spuścić

łódż ratunkową — było za późno! Olbrzymi ba!

wan porwał ją, uniósł i za port rzucił!.. Z latar

ni morskiej widziano ją jeszcze w godzinę pó

źniej... jak walczyła z falą... aż raptem stracono

ją z oczu...

XV.

—

Marie! — mówiła z przekonaniem księ

żna Jabłonowska — Zastanów się, rozważ do

brze i nie imaginnj sobie, aby mną tn rachuby

jakieś kierowały!... Hercauem nie godzi się

gardzić, ani jego deklaracyi zbyt obcesowo od

rzucać. Miał się zawsze ku tobie, na chwilę

nie słabł w sentymencie — jest, prawda, nieco

za statecznym, ale gdzie kogoś lepszego znaj

dziesz!?

—

Nie szukam nikogo! — odrzekła spokojnie

pani Walewska.

—

Nie szukasz! Moje dziecko — kiedy tobie

nie wolno nawet nie szukać!... Zawsze lekce

ważyłaś sobie noie rady — nie ufałaś przewi

dywaniom - ale teraz chyba widzisz sama na

co ei zeszło! Ty — Walewska — pokutujesz tu,

w Leodyum, i zaledwo stać cię na życie ubogiej

mieszczki!... Może się łudzisz, że ci wrócą bo

daj pałacyk na ulicy de la Yictoire? Powiadam

ci wszystko próżno i darmo! Obleciałam cały Pa

ryż — myślałam, że trafię do hrabiego d’Artois -

nic! Ani ust roztworzyć — ani myśli, żeby ci po

zwolono w Paryżu zamieszkać... Ostatnia twoja

podróż na Klbę do reszty zniweczyła zabiegi.

Darować sobie nie mogę, że mnie przy tobie uie

było — nigdybym nie dopuściła do tej nierozsą

dnej wyprawy!

—

Stało się!

—

I stało się najgorzej! Pół roku choro

by i spalenie mostów za sobą! A pan da Pó

rigord chciał, pamiętał i szukał tylko sposo

bności, aby królowi szepnąć słówko o tobie.

Elba zrujnowała najlepsze intencye Talleyran

da! Pan de la Bouillerie nic nie może zrobić —

ani nadziei, żeby bodaj majorat Olesia odzyskać...

—

Nie liczyłam wcale nu to!

—

Prawda — cóż dla ciebie przyszłość syna!

Pani Walewska poruszyła się niecierpliwie.

—

Moja księżno, już tyle razy słyszałam te

uwagi i nauki! Chyba powinnaś była przekonać

się, że tak różnimy się w opiniach...

—

O, wiem — wiem! przerwała żywo księżna —

I bądż przekonaną, że nie ośmielę się nndzić cię

więcej. Jeżeli dziś, po raz ostatni, odważyłam

się wmieszać do twoich spraw, to przez pamięć

na Anastazego, przez wzgląd na nazwisko, któ

rego dotąd, mimo rozwodu z nieboszczykiem Ana

stazym, nie zaniechałaś nosić! Bo, co zresztą,

nie łudziłam się, abyś się akkomodować zdołała

do moich słów! W Paryżu niczego się nie spo

dziewaj — tam rola twoja skończona...

—

Ja też myślę o powrocie do kraju.

—

Bardzo rozsądnie, tylko że i tam... musisz

się przygotować ua zmiany... Anastazy umarł bez

testamentu — no, a od paua Ksawerego, od ca

łej naszej rodziny chyba nie możesz żądać, bo

skoro rozwiodłaś się...

—

Mogę cię, księżno, upewnić, że nie miałam

zamiaru rościć sobie praw do żadnej *ukeesyi!

—

Ja też tylko wspominam ci! Bądż przeko

naną, drogie dziecko, że pan Ksawery, mimo

wszystko, chciałby coś uczynić dla ciebie — ale

czasy ciężkie, fortuna uszczuplona znacznie —

awanturowanie się z panem Bonapartem drogo

nas wszystkich kosztowało!

Pani Walewska uśmiechnęła się sarkastycznie.

—

Wolno ci wątpić — a jednakże tak jest!

Czerpało się aż się przebrało! Lndzie nawet

wiary by nie dali! Co tn o nas powiadać! Wi

działam aię z Anetką w Paryża, wiesz, z W ą

sowiczem już się zupełnie zaawansowała —

wspomniałam tylko o twych kłopotach —

par

sknęła mi śmiechem... Poprostu zdaje się jej,

iż miliony masz! Cha — i miałabyś je, mogła

byś je mieć, gdybyś chciała! Już nie — nie po

wiem nic więcej! Przyjdzie czas, sama pożału

jesz! Lecz to nie wróci — przepadło! — Dziś — po

zostaje ci Hercau, a bratu twemu pan Wincenty

Krasiński. Do jenerała Bama napisz, przypomnij

mu się jego przyjaźni, — trzymałaś mu syna do

chrztu, nie odmówi niezawodnie.

A Krasiński

znaczy teraz wszystko — on reorganizuje armię,

onby mógł instancyę wnieść do księcia Konstan

tego i pułkownikowską szarżę Pawłowi wyrobić.

Byłaby to pomoc niemała!

—

Powtórzę Pawełkowi — dk niego to możs

najlepsze.

—

A dla ciebie Hercau!

—

Nie, księżno, wyświadczysz mi laskę, uwal

niając mnie od hrabiego.

—

Cha — cha — masz zamiar zostać wierną

w afekcie dla pana Bonapartego ! Jak ci się po

doba! Spełniłam obowiązek — pragnęłam w yra

tować cię, podać ci rękę, utrzymać na poziomie

towarzyskim — ale skoro odrzucasz...

—

Stanowczo!

—

I to nie eeniąe nawet szlacbetaej ofiary

hrabiego!

—

Ofiary! ?

(Oiąf dalszy na stąpi).

w y *«**.

Ij.*Mff,,,,yyt

hao. tw

**L""MmVh!S»VTT,(;«"’TA ,s^

«- *«»«»*.»

iw,»..

. . . j u w , s n w lamowie, Rzeszowie, Jaile, Nowjra Sącze na peronie w kslągirai kolei.

rreimop,ts

wynosi:

W Krakowi* w miejscu . .

r0* n(^ ^ arta^ *« 1miesiąc

Pw,,wp^i2g:—

:::::::::

SiZ

SŁ

Sfe^

d° w L ah , Fraucyi, Anglii* Belgii,- SŻwajcaryi Tnrcyi i 56

M *°**

5*°* S° ^

i imyo państw, należących do związku pocztowego . . .

64 koron

16 koron 6 kor.

no na prenumerata n* wydanie poranne wynosi miesięcznie z przesyłką pocztową 1 koronę

kul., w miejscui z odniesieniemdodomu1koronę,

poramiego w Krakowie po 4 kał., a wieczora, po 20 hal.; z przesyłką pocztową 24 h»l

E^frn« ^« PJlyjmUJ0tylko «dldoostatniegodniawmięsiwu.

Łdsty z pie

ttłminutra^?

? n* prenumeratę i ogłoszenia tuisoraty) uprasza się nadsyłać franc.o do

r.7.

Krakowie.

—

lieklamacye meop%eczftowane nic podlegają ODłacie pooztowej

Li%stów n%efTankowanych nie przyjmuje się.

—

Hękopismóte nadsyłanych me zwraca nię.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu