Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 637 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

*mów, 6 Lipca — CzwarieK

mmn

C s a * wychodzi codziennie, wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne.

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 c., z przesyłką pocztową 12 e,

Prenumerata wynosi:

na cailJ rok na kwartał na 1 mirsiar

Pf"

r Państwie A u s t r y a c k ie m ....................................................

24zla.

6zła

3 Włoch, Francyi, A nglii , B elgii , Szwajcaryi i Turcyi

32 zła.

8zła!

3 zJa

°’

§ratai przyjmuje się tylko od Igo do ostatniego dnia w miesiącu. -

L isty z nienierl-,mi ;

tazy pieniężno na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco U Xe- \ P Ż

Ozasu w Krakowie.

Listy reklamacyjne niezapieczętowane n iep odC lia onkefe n i

butów ntefrankowanych nfe przyjmme%ię -

«ęU«Uma

«7

lecz bywają mszczone.

* mezwracają się,

Prenumeratę przyjmują:

Adm,i?1»tracya ,,CZASU** tudzież urzędy pocztowe. Miejscową pren u m e r a tę księ

garnią 8. A. Krzyżanowskiego, handel IV. Kotajnego. O j f ł o * * e n i a (inseraty) przyjmują sie za oplata

oil miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym), za pierwszy raz 10, za każdy następny raz po 5 c.

ii" ,

i i str0Dn,cy dziennika) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 ć. za każdy raz.

B ołu c ie nla ilu ,,( inau1«(prospekt«, cyrkularne, ogłoszenia itp.) przyjmują się za cene 1 zlr. od

i i??/?

z amiejscowych, a 50 c, od 100 egz. dla miejscowych prenumeratorów. Przypadając»

palezyto_sc uprasza sie uuprzód nadesłać przekazem pocztowym. Osto«/.eniu l prenum eratę

prz.yjmują : w I ’n r yż n wyłącznie n, Adam. Canefour de la Croix Iłougo 2, (prenumeratę p, W. Rączko*^

wskt, raubonnr Poimonićre 33); w W ie d n i u pp. Haascnstein fi Yoglcr (także w Hamburgu, FrónkfuwS?

eie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, Btiibeiibiistei Nr. 2 (także w Pradze,),

Moms (taki e w Berbuio, Hamburgu, Mouuchium i Norymberdze), G. L. Daube f i Comp. (także w Frank?i1

furcie o. M.) ItoUer f i Comp.

Przedpłata na ,,CZAS"

od dniaIgoLipca 1877r,

M przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem :

u pól rokn na kwartał na 1 miesiąc

ałr. At

ałr. s

złr. »*ko

Uprana się o wczesne zamawianie i wyraźne wy

p lun ie nazwiska i miejsca odbioru, albo nadesłani

dawnej opaski drukowanej a adresem.

Prenumerata liczy się tylko od pierwszego d

ostatniego dnia w miesiącu.

Prenumeratę najdogodniej przesyłać p r z e k a z e n

pocztowym.

Cena mCtatu* aa granicą ogłoszona jest w tytuł

kaśdego numeru.

Krabów 4lipca.

Jedynym symptomatem zmiany nie w sy

stemie rządów rosyjskich w Polsce, bo ti

żadnej dotąd zmiany lub ulgi dośledzić ni

można, lecz w taktyce politj cznej, stanowi)

głosy życzliwsze, mniej nienawistne, któ

rym dozwolono w dziennikach się odzywać

Minęła epoka dyktatury publicystycznej p

Katkowa, dla tego właśnie, że hasło teg(

Katona nowej Rosyi wołającego: Polonian

delmdam esse już przeprowadzono w znacz

nej części i nie przestało ono dotąd byt

programem całego systemu postępowania

Zapał nienawiści pobudzony w opinii ro

syjskiej w r. 1863, ustąpił miejsca bądi

co bądź szlachetniejszym objawom bratuicł

uczuć, humanitarnej misyi wobec Słowiar

południowych. Równocześnie nie można graf

na dwóch strnnach tak sobie przeciwnych

nie zmieniając przeto kierunku, wypadłe

przynajmniej urzędowym kapelmistrzom pra

sy dać znak, aby zaprzestano tycb okrzy

ków zniszczenia i zagłady jedynego narodu

słowiańskiego połączonego już z Rosyą

aby niepsuć harmonijnych tonów wielkiego

koncertu.

Jakkolwiek srogim bywa system asymi

lacjirosyjskiej, w charakterze narodowym ro

syjskim nie ma zawziętości. To też nie podej

rzywamy szczerości pojednawczych uczuć

które wobecnas objawiakilku publicystów ro

syjskich, a na icb czele p. Gradowski

Wszelako dopokąd głosy te nie będą po

parte czynami, będą one miały dla nas zna

czenie indywidualnych, tylko platonicznycŁ

oświadczeń. Co nas jednak w tych głosach

zastanawia, że rozwodząc się nad kwestyi

narodowości, odróżniając ją od kwestyi pań

stwowej, dotykają różnych drażliwych pun

któw, starannie tylko omijają kwestyę reli

ligijną. Czyliżby to było właśnie znakiem

że w niej leży główny szkopuł, że ona sta

nowi największą przepaść.

Pomijającjuż tę rażącą sprzeczność, którs

przypomniały Europie noty p. Mansfielda

między prześladowaniem religijnem u sie

bie, a głoszoną misyą chrześciaństwa, no

wej krucyaty przeciw islamowi, lub wojny

za nowoczesną zasadę wolności i toleran*

cyi wyznań — pomijając te kontrasta, które

wskazywać stało się już komunałem, tak

uderzają one w oczy; zastanawia nas inna

sprzeczność w dwóch objawach opinii ro

syjskiej. Gdy jeden z jej przywódców p,

Aksakow przemawia do Słowian zagranicz

nych, do zachodnich Czechów, całą wagę

kładzie właśnie na kwestyę religijną i kre

śli przyszłość Słowiańszczyzny na podsta

wie walki z latinizmem i połączeniu się w

Kościele wschodnim. Do Polaków dzięki

Bogu p. Gradowski podobnej odezwy nie

odważa się zwrócić, zbyt liczne wśród prze

śladowań złożyli dowody, że wiary _ojców

się nie wyrzekną, że katolicyzmu nie od

stąpią i z cywilizacyą łacińską nie zerwą

Wdzięczni mu jesteśmy za to poszanowa

nie najgłębszych uczuć narodu, ale t_eż pra

gnęlibyśmy czegoś więcej, pragnęlibyśmy

dowodu, że ci co w Rosyi okazują się naj

więcej wobec nas umiarkowanymi, najmniej

uprzedzonymi, którzy nie wahają się prze

mawiać za pewnemi rękojmiami dla naro

dowości, przypuszczają możność rękojm

dla wolności religijnej, tolerancją dla ka

tolicyzmu. Tego zaś właśnie me spoty

kTcisk katolicyzmu pod rządem ,rosyjskim

nie jest walką państwa z Kościołem^a

w Niemczech, ale zapasami

twem

łów z których jeden zespolony z państwem

«?%;is"E

W walce państwa z Kośc’0

}affiem

stąpić tranzakcya, między p

katolicyzmem nie ma pojednama może

Łaassł*sś?c

rządem rosyjskim me chodził

wa państwa i jego prymat, lecz o po

sunięcie naprzód daleko zakreślonego pla

nu__ propagandy prawosławia, asymilacyi

unii w schyzmie, o zbliżenie organizacy

episkopatu _i kleru katolickiego do organi

zacji Kościoła rosyjskiego. Pomostem zaś

r- mia_ło być petersburskie kol!egium i narzu

e cenie liturgii rosyjskiej. Kiedy plany te

z największą przebiegłością i srogościi

0 przeprowadzano, rząd rosyjski starał sic

utrzymywać stosunki z Rzymem i nieza

* przeczał powadze papiestwa, jak to czyn:

rząd niemiecki. Wywożeni w głąb Rosyi

biskupi, odznaczali się lojalnem zachowa

;, niem w sprawach politycznych wobec władz

a niektórzy nawet rozjemcze i pojednawcze

zajmowali stanowisko między ludnością a

rządem. Wszyscy zaś bronili praw Kościoła

a na legalnym gruncie nie przeciw ustawom

e państwa, ale na ich podstawie przeciw no

1 wym zamachom i naciskowi^ który wypły

wał zawsze z dążeń propagandy schyzma*

tyckiej. Miała ona swoje siedlisko w pe

wnych stronnictwach stojących u steru rzą

) du i wypływała z natury cezaro-papizmn,

i który jeżli religii nadaje formę państwową,

to także państwu nadaje poniekąd chara

; kter teokratyczny.

W tym stanie rzeczy nietylko tranzakcyi,

ale nawet modus vivendi dla Kościoła kato

lickiego spodziewać się nie można, dopo

kąd wolność religijna uznaną i uszanowaną

nie zostanie. Nowe stronnictwa, które zaczy

nają wchodzić w grę, nowe kierunki, które się

odzywają tak głośno w odezwach panslawi

stów lub wgłosach pojednawczych jak p.Gra

dowskiego niezapowiadają także tej zmiany.

Przeciwnie kitem, który ma skleić świat sło

wiański mabyć według pauslawistów jedność

religijna w prawosławiu, hasłem tej jedności

ma być walka solidarnazkatolicyzmem, łaciń

ską i zachodnią cywilizacyą. Wszystkie uka

zują ponęty aby przyciągnąć narody słowiań

skie, nieszczędzą nawet obietnic wobec Pola

ków, tylko tej jotłncj niodołj-kajłjk-rrontji,fibjr

Rosya kiedykolwiek zaniechała propagandy

schyzmatyckiej. Przeciwnie panslawizm jest

bardziej schyzmatyckim niż dawne stronni

ctwa, bo ma on w sobie zaród mistycyzmu

polityczno-religijnego. To też pod wzglę

dem wolności Kościoła, niczego od tych

nowych kierunków spodziewać się nie mo

żna; to co dla caratu było tylko środkiem

dla wszechwładzy to dla szkołypauslawistów

ma być głównym celem.

Na te tory nie zejdzie nigdy Polska, a

w wierności do Kościoła katolickiego znaj

dzie tarczę własnej indywidualności naro

dowej przeciw pokuBom panslawizmu i roz

topienia się w wielkim szczepowym aglome

racie. A oparta o tę wierność czekać bę

dzie na wolność religijną.

lORKSFONDENCYA ,,CZASU:1

W arszaw a 29czorwca.

Składki w Warszawie na ra nnych w wojnie wscho

dniej, czyli na potrzeby krzyża czerwonego nie do

chodzę do wysokich cyfer. Z wyjątkiem kilka osób

dawano ile komeeznie dawać wypadało; przyczy

nia się znacznie do tego ubóstwo całego kraj n,

przesilenie finansowe i stagnacya w handlu i prze

myśle

l,,a ta składek nie jest jeszcze zamkniętą, zdaje ssę

wszakże, że wraz z kwotami znaczniejszemi (od je

dnej osoby rubli sr, 10 000, od kilku innych po

kr 1,000 i 500) nie wyniesie więcej, jak trzydzieści

kilka tysięcy rubli. Je ne rał Starynklewicz, prezydent

miasta, który, jak poprzednio pis..łem, nie chciał wła

dzy, jakaby mu do pewnego stopnia służyć mogła,

używać na wywieranie nacisku przymusowego i ogra

ciczył się był na przedstawieniu znakomitszym oby

watelom mias ta koniecznej potrzeby składki, podał

myśl obrócenia zebranego funduszu na urządzenie o

sobnego ambulansu warszawskiego, któryby był ob

sługiwany przez doktorów Polaków i przez siostry św.

Wincentego a Panlo. *)

Czy myśl ta będzie w sferze najwyższej aprobo

waną, nie wiadomo. Decyzya zapewne niezadługo na

dojdzie. Podobała się ona w ogóle publiczności war

szawskiej, wszyscy bowiem mają przekonanie, że Bio

stry nasze miłosierdzia, staną w poświęceniu, gorli

wości, odwadze na równi z siostrami, które w czasie

kampanii francusko-pruBkiej w każdym z dwóch o

bozów zarobiły sobie, nawet n innowierców, na cześć

i szacunek.

Wojna wschodnia ciężarem strat mate rialnych przy

gniatać zaczyna coraz silniej nasz kraj i całe impe*

ryum. Było to do przewidzenia. Przed wydaniem

wojny zdanie nasze pod tym względem wypowiedzie

lśm y , utrzymując nietylko że kwestya pieniężna me

powstrzyma Rosyi, ale że równowaga między wyma

ganiami rządu a sitami kraju zachowaną nie będzie.

Rząd w Rosyi nie potrzebuje się odwoływać do par

lamentu: izby wyższej i niższej; dostateczny jest ukaz

*) Przemawialiśmy za tem w naszym dzienniku,

jako M rzeczą ałusaną. (P. R )

cesarski ze z na oeiń motywami: Na pokrycie wyda

tków nadzwyczajnych wojennych postanowiliśmy

zaciągnąć pożyczkę. Na mocy tak wego m a u od

trzecn miesięcy zaciągnięto k ilki pożyczek; nisam

preód 100 milionów rubli wewnętrznej pożyczki. Na

stępnie 130 milionów rubli pożyczki zagranicą a o

becnie, 200 milionów rubli pożyc/ki zewnętrznej. Pie r

wsza pożyczka puszczona w chwili namiętnego rozgo

rączkowania za sprawą Słowian, pokrytą została pod

pisami dobrowolnemi w kraju, lecz zaledwie; była to

ofiara na ołtarza złożona, hołd oddany polityce sło

wiańskiej. D raga pożyczka pod nciążliwemi nader wa

runkami dla rządu znegocyowaną została zagranicą.

Do wypuszczenia trzeciej pożyczki na podstawie u

m u dziś nam ogłoszonego rozpoczęte są przedwstę

pne kroki Nie woloo nam powątpiewać, by podpisy

na głos cesarza ale pokryły żądanej snmy. Ale oóż

będzie, jeżeli dobrowolne subskrypcje nie przyniosą

owych milionów? Rzeczywiści paaalawiści nie stawił

się do podpisów, bo w Rosyi, jak i wszędzie, ludzie

przewrotu uie rekrutują się pomiędzy pieniężnemi

ludźmi. Mnie się nie zdaje, by przejście Dunaju

w Dobrnczy było tak świetną wyprawą wojenną, by

rozbndzić zdołało entnzyazm i żeby się tenże obja

wił d starc zeniem pieniędzy za niepewną gwaranc;ę;

tem bardziej, że kiedy cały pomost dogodności, ko

rzy ści i gwarancji zbndowany był dla osiągnięcia przy

diugiej pożyczce kapitałów zagranicznych, to poży

czka trzecia wewnętrzna nietylko nie zapewnia kapi

talistom żadnych korzyści, ale nadto nosi na sobie

cechę pewnego rodzaju wyzyskiwania; kiedy bowiem

pożyczka zagraniczna ma zapewnioną spłatę al pań i to

w złocie, pożyczka krajowa ma byó umorzoną prz»z

wykupywanie obligacyj, jak się uk^z wyraża, podł g

mrau, jaki te papiery mieć tędą. Nie jest doprawdy

podobnem, by przy procencie 5°/0 obligacje kiedy

kolwiek miały stać wyż j, jak ą lpań , przeciwnie, jest

więcej niż prawdopod bu* m, że kms ty-h papierów

będzie niżej emisyi oznaczanej na 90% ; rząd zatau

z krzywdą osób, które mu w obecnej ta k finansowo

krytycznej dla niego obwili, mają powierzyć swe mie

nie, rachuje na korzyści! Nie ma więc szansy, by się

kwapiono z po!pisami — pożyczka pokrytą nie zo

stanie, a wówczas co nastąpi? Rzecz jasna — po

żyozka będzie przymusową —.

ślizka to droga dla

rządu, który niewątpliwie jeszcze oprócz tej pożyczk’

znacznie większych potrzebować będzie kapitałów, za

nim ukończoną zostania sprawa wschodnia; droga,

wiodąca niewątpliwie wprost do bankructwa, które

w Rosyi, ta k mało proanknjąoej, tak mało umieją

cej pracować, prędzej nastąpić może, niż w każdym

innym kraju. W ielaż to ciekawych faktów świadkami

być możemy na ten wypadek — nie wypadek -

anA to « maż»łneży«a«ą pe w nntóa Drzawidźieć mo

żna. Do najciekawszych należeć? niezawodnie będzie

npadek wszelkich illuzyj w owych słowiańskich ple

mionach, które, jak rozkochana Niemka, o nadziem

skich siłach Rosyi marzą.

Rząd rosyjski kokietował zawsze kredyt zagrani

czny, a kredyt wewnętrzny lekceważy i w zobowią

zaniach swoich nie trzyma Bię kierunku postępowa

nia, jaki interes krajn i dobrze zrozumiany własny

interes wskazujo. Jnż dzisiaj bardzo groźne sympto

mata się objawiają upadku przemysłu, handlu i sta

gnacji ducha przedsiębiorczego. Banki nasze prze

pełnione eą kapitałami, procent eskonty zniżają na

wet do 3 ^ , bezskutecznie, kapitałów w ruch wpro

wadzić nie można.

W zakładach naukowych kończą się w tych cza

sach egzamina; w gimnazjach i progimnazyach kwe

8tya odmówionych promocyj, nie wydanych patentów

dojrzałości je3t na stole. Systematyczne, nielogiczne,

często arbitralne utrudnianie promocyj z jednej kla

sy do drugiej, a zwłaszcza zdawania egzaminów doj

rzałości, budzić zaczyna pomiędzy młodzieżą pewny

rodzaj apatyi do n?,uk. Jeszcze w roku zeszłym sar

kano, użalauo się głośno, gdy prawa niewątpliwe,

przez ten Bjstemat naruszone zostały, dzisiaj mło

dzież przya ępnje z zupełnem przekonaniem, że pil

ność, praca są rzeczą zbyteczną, że po za zakres

przepisany z góry, po za wskazaną w ministerstwie

cyfrę uczniów, władze szkolne nie udzielą patentu

nikomu, chociażby uczeń był pierwszorzędnej zdol

ności i przykładności.

Śledzimy tu bacznie sprawowania się młodzieży

naszej po uniwersytetach i zakładach wyższych nau

kowych w Rosyi i z przyjemnością zaznaczyć nam

wypada, że pod wszelkim względem zasługuje ona

na pochwałę i z chlubą dzierży sztandar honorn n v

rodowego. Przykładna pod względem sprawowania,

wyłącznie naukom i p acy oddana, ijedcała sobie

szacunek prefesorów i za przykład innym je st wska

zywaną. Największa liczba młodzieży jest w P ete r s

burgu. Niektóre zakłady naukowe jak np. szkoła

górnicza, liczą większą p/łowę uczniów Polaków, w in

nych ja k technicznej szkole, dróg i mostów, stosu

nek młodzieży polskiej do ogólnej jest 3 0 do 4 0 %

W Dorpacie liczba uczni na uniwersytecie Polaków

była 6 0 ; na rok następny wzrcśnie do 80. Życzyćby

Ealtżało, by w tej miejscowości nie dali się Polacy

pociągnąć do panującej tamże burBzafteryi nie

mieckiej, bardzo dla naszej natury zgubnej, bo gdy

Niem eo noce cale spędza n a piwie i wrzawie kar

czemnej, to jednak po niejakim czarie upamijta się

i pracuje, Polak raz wszedłszy na tę drogę, przy

spieszonym biegiem na niej kroczy i zatrzymać się

t ie umie. Ponieważ wiadomo mi, że dziennik Czas

dochodzi do Dorpatu, pisać ośmielam się tę prze

strogę młodzieży, pewne dochodzą nas bowiem wie

óci, że w ostatnim zwłaszcza roku ten zgubny_ kie

runek ani charakterowi ani godności_ narodowej nie

odpowiedni zaczął zapuszczać korzenie.

Poznań2lipca.

Najważniejszym ak’tem obecnie zebranego Bejmu

prowincjonalnego, był protest wniesiony do urzędo

wego protokółu przez posłów naszych, przeciw tak

zwanej ustawie językowej, do ktirego nie p rzjłą

czył się żaden pi aeł, narodowości niemieckiój, by

zadokumentować po raz tysiączny, źe Niemcom bra

kuje najzupelniśj uczucia legalności i słuszności. J e

śli którym Niemcom wypadało to uczynić, to tutej

szym, którzy znając stosunki, aiedząc w kraju, le

p’śi, niż inni osądzić mogą, a wiedzieć muszą, ile ta

ustawa jest potworną, wcbec izeczywistości.

Tymczasem biurokracja nasza, rozszerza zakres

ustawy tej ad absurdum, i tak inspektorowie po

wiatowi szkółek elementarnych, znoszą język pol

ski, nawet w 3cim oddziale, składającym się nieo

mal z niemowląt i nawet naukę pacierza nakazują

nauczycielom wiejskim udzielać tym dzieciom w ję

zyku niemieckim.

Wszystko to są dotykalne owoce kulturkamptu,

który wzmocniwszy katolicyzm w monarchii, rozta

cza protestantyzm. Przewidywali to katolicy, prze

powiadali i posłowie z oentrnm w parlamencie, lecz

protestanci, sam nawet Cesarz, teraz dopiero o tem

przekonywać się zdają i przerażać aię zaczynają.

Ukazuje się w wielu miejscach szarańcza, nad Renem

ćw chrabączcz Colłarodo mszcząc; kartofle, ten

ideał i podstawę wyżywienia germańskiego; w Pra

sach wschodnich znów jakiś nieznany owad n :s!o?ą

cy jęczmiona i koniczyny z olbrzymią szybkoś:ią.

W obronie kartofli, stanął rząd na rozkaz ks. Bismarka

z energią germańską, ogniem wyniszczono, gdzie

dotąd się okazał, wróg kartofli. W tępienia szarań

czy, nie widać podobnśj energii, tępią ją ezarwar*

kiem okolicznych eBad, gdziekolwiek Bię pokaże, a k

to i zbyt wolnem i niedostateczncm się okazuje

zdaniem ogółu, winienby rząd, wyBłać ku tępień t

tś; plagi, znaczniejsze komendy piechoty. Utrzyma

nie wojska, kosztuje kraj oorocznie sta milionów

może też kraj żądać produkcyjnej usługi od armii

Waioski w tym względzie mieli zmieść do naczel

nego prezesa, członkowie naszego sejmu prowincjo

nalnego. Naczelny prezes, objeżdżał w tym tygo

dniu miejBcowośei szarańczą nawiedzone.

W Górnym Szłąsku wszelkie biedy się zeszły: bez

r bec!e fabryk, głodowy przednówek, tjfos ztąd po

wstały, liczne gradobicia, orkany, które drzewa i do

my obalały; nęd?a w ęc tam je-t straszną, a liberał

ne prasko niemie kie w}adze wszelkiej pomocy na

wiedzonej ludności odmawiają, ironicznie ją po po

moc od-tyłijąo do katolików i Polaków, z którym

przy wyboi ach głosują. Naszym obowiązkiem jesl

przyjść w pomoo tej najstarszej, a dopiero co do ro

dziuy polskiej wracającej braci. Kuryer Poznańsk

otworzył ju t składkę i ofiary wpływać zaczynają

Nie zapobieżemy olbrzymiej nędzy datkami na ne mi

ale znak braterskiego współczucia będzie umocnie

niem i pociechą dla dotkniętych tylu klęskami na

raz. Dowiedźmy Górno-Szlązakom, których rząd o

puszcza i odpycha, źe nie są sierotami 1

Wielką radością dla nas, że starożytna rezyden

c ja Rogalin, mieszcząca tyle skarbów, narodowych

artyatycznych zabytków, po długiem osierocenia, dc

nowego tycia budzić *!ę zaczyna. Ed. hr. Reczyńak

poślubiwszy przed miku miesłęcami hr. K rasińską, cdr

kę Zygmunta, zjechał na dłużBzy pobyt do Bogalina

Spodziewamy się, że młoda para odświeży nam tra

dycje tej rezydenc;i, gdzie służba krajowa, gościn

ność staropolska, uprzejmość w przyjmowaniu gości, ro

biły z domu tego przez długie lata, najzacniejsze !

najmilsze ognisko życia publicznogo i towarzyskiego

Wczoraj w skutku winy drukarni nie nmieszozono

komunikatu, o którym mówiliśmy w przeglądzie.

Przy składaniu przeglądu popełnione zostały także

pomyłki przestawienia. Przedsięwzięliśmy surowe

środki aby temu nadal zapobiedz. Oto ten komunikat:

,Polityka monarchii auatryacko - wę

gierskiej jest dotąd pod względem dyplomaty

cznym i wojskowym niczem nie krępowaną i swobodną

Przebieg wypadków wojennych jest taki, jaki brano

za podstawę wszechstronnej rozwagi. G ra wypadków

wojennych na półwyspie bałkańskim daje prawie pe

wną rękojmię, że wojna pozostanie lokalizowaną.

Ważniejsza część zadania rozpocznie się

dopiero po ukończenia wojny rosyjsko

tureckiej. Jeżeli Rosya trzym/ć się będzie uro

czyście postawionego program u, który ma na caln

tylko polepszenie łesu chrześcian tureckich, to było

by to stosunkowo najpomyślniejsze rozwiązanie kwe

styi. Reznltatat wojny sprowadza jednak także kon

seeaencye, które często obalają przyrzeczenia i pro

klamacje w najlepszej myśli wydane. Monarchia

anstrycko-węgierska musiałaby wazel

kiemi środkami starać się o usunię

cie pewnych idei i aspiracji mocarstwo

wych, które wyraatają pod wrażeniem

zwycięstw bignetów rosyjski oh. Wzmocnie

nie monarchii i nowe podniesienie jej wielkiego sta

nowiska w środkowej Europie, może być jedynym

rezultatem wszystkich czynności, które zawrzeć się

mający pokój wskaznje austryacko-węgierskim m ę

żom stanu. W określenia nowego staną rzeczy cafe

Europa weźmie udział. Jesteśmy pewni, że w radzie

mooarstw nie zapadnie takie postanowienie, którego

nie mogłaby sankcjonować monarchia ao3tryacko

węgiereka. Egzystencja monarchii austryacko-węgier*

akiej je st tak potężną koniecznością, ie z pewnością

liczyć może na sprzymierzeńców, którzy w własnym

interesie zmuszeni są popierać interesa austryackie i

którzy pewnie nie stanęliby monarchii w drodze, j e

żeliby ona zniewolona do użycia ostatecznych środ

ków musiała odwcłać się do swojej walecznej armii.

Austryacko-węgierskich interesów bronić

będziemy w całej ich rozciągłości, i je

żeli zajdzie potrzeba, rzuoimy w tym celu

miecz na szalę wypadków**.

W i e d e ń 3 lipca. Deputacya węgiereka odbyła

wczoraj popołudniu posiedzenie, o którem Pester

Corresp. donosi co następuje: Naprzód przedłożył

prezes Szlavy drugie nuncymn deputacyi austrya

ckiej, które ratychmiast odczytano i wzięto pod o

brady. Wiele ustępów tego pisma natrafiło na sta

nowczą opozycję. W ogóle deputacya uznała, iż ża

dnego z jej argumentów nie osłabiono i przekonanie

to swoje wyrazić ma w protokóle. Aby jodnak wy

miany pism nie przedłużać bez końca, postanowiła

deputacya wybrać zaraz podkomitet, którego zada

niem będzie naprzód prostować w obradach z podko

mitetem auatryackim błędne zapatrywania nuncyum

austryackiego; a powtóre, doprowadzić jeżeli Bię tyl

ko da, obie strony do zadawalniającego — przynaj

mniej w przyblżeniu — reznltata praktycznego.

Do podkomitetu wybrani zostali: Józef Szlary,

Max. F a lk , bar. Paweł Sennyey. hr. Antoni Sze

csen, Ant. Csengery, arcybiskop Ilaynald. Dziś rano

ma się odbyć poufna konferencja deputacyi węgier

skiej, a popołudniu, jeżeli się zgodzą na to członko

wie podkomitetu austryackiego, odbędą oba podko

mitety pierwsze wspólne posiedzenie.

—

Urzędowa Wiener Ztg ogłasza zawiadomienie

ministerstwa spraw wewnętrznych i obrony krajowej,

że z końcem lipca r. b. przestaje obowiązywać kar

tel, zawarty w r. 1865 z Mołdawią i Wołoszczyzną

co do traktowania wzajemnych zbiegów wojskowych,

popisowych i włóczęgów. Rząd rumuński wypowie

dział bowiem ten kartel.

Upraw*

wschodnia.

Dzienniki rosyjskie twierdzą, te pomimo ptzeiścii

Dnnaju przez armję rosyjską, które pozwala spodzie

wać się rychło bitw walnych, mogącyoh rozstrzygnąć

ostatecznie losy Tnrcyi, a raczej dla tego właśnie, że

wojska rosyjskie Danaj przekroczyły i te los Turcyi

ma być rozstrzygniętym, Rosya wkrótce narażoną bę

dzie na prowadzonie, obok wojny z Turcyą, kampanii

dyplomatycznej z gabinetami europejskiemu - No

woje Wremia powiada, że stało mn się wiadomcm

, z e źródeł najpewniejszych, bo prawie urzędowych**,

iż zaraz po pierwszej stanowczej bitwie nad Danajom,

Anglia i Au»tryja mają przedłożyć Rosyi swe po

średnictwo celem rokowania z Turcyą o zawarcie po

koju, , a mężowie stanu Auatro-Węgierscy już nawet

przesądzają z góry o warunkach tego pokojo, bo o

świadczają publicznie, źe na ustanowienie na półwy

spie Bałkańskim pańatw słowiańskich niezależnych,

pod egidą Rosyi zostających, Anstryą nigdy nie po

zwoli**. Z Berlina także — jak upewnia dalej tenże

dziennik — rzucają od czasu do czasu myśli przeci

wne polityoe rosyjskiej, jak np. teraz — itsmtąd po

chodzi myśl podtrzymywania aspiracji G.eków do

posiadania Konstantynopola, calem przeciwstawienia

idei utworzenia nowego cesarstwa Bizantyńskiego

panslawistycznym dążeniom Rosyi. Ubolewa tedy

dziennik rzeczony, że »chociaż każdy z łaskawych

pośredników pokoju ma swoje własne pomysły fanta

styczne, wszystkie one jednak rednkuyą się do tego,

aby przeszkodzić Rosyi w osiągnięciu celów niniej

szej wojny, dla których tyle już złożyła ofiar — tj.

w ostatecznem a stanowczom zamknięciu rachunków

kwestyi wschodniej**.

»Jednocześnie tedy z grzmotem dział, zaskrzypią

pióra*4— mówi dalej dziennik — ,c o one napiszą ? -

będziemy wiedzieli; tymczasem dosyć nam tego prze

świadczenia, że jesteśmy świadomi wcześnie o zamia

rach i c ia c h dyplomacji zachodnio - europejskiej,

Społeczeństwo f prasa nasza mają możność przygo

towania się, aby odpowiedzieć godnie na wszelkie

projekta życzliwych przyjaciół słowiańszczyzny. Pod

nowym hasłem »interesów1*, które zresztą daleko le

piej malaje samolubną politykę Europy zachodniej,

n ż przeszłoroczne hasło »nienaruszalności** warun

ków traktatu paryzkiego**, — dyplomacja europejska

ukrywa odwieczną swą nieprzyjaźń dla Rosyi i chęć

osunięcia od niej możności ostatecznego zreformo

wania półeyBpu Bałkańskiego, pokąd same mocar

stwa enropejakie nie znajdą sposobności uczynić to

z własnego natchnienia i z uwzględnieniem własnych

interesów jedynie1*.

Zdaniem więo dziennika rzeczonego, należy Rosyi

mieć się w pogotowiu do »wojny dyplomatycznej**,

a zwycięstwa w niej można być pewnym z góry. Na

poparcie tego twierdzenia przytacza przykład, że po

mimo dwuletnich intryg gabinetu angielskiego, pomi

mo rozsiewanych przez prasę angielską, a za n ą po

wtarzanych przez wszystkie dzienniki europejskie,

nieprzyjazne Rosyi, opinij, że narody Słowiańskie na

Bałkanie podburzone zostały do mchów przez wpły

wy rosyjskie, że nie są dojrzałe dostatecznie dla Ba

morząd u, ani go nio pragną, iż e wszystkie teraźniej

sze zawikłania na Wschodzie są tylko wynikiem za

b ora ;c h dążności panslawizmn rosyjskiego, — po

mimo to wszystko Rosya otrzymała zwycięztwo mo

ralne, »bo teraz nikt jnż nie wierzy w straszydło in

wazji kozacko-panslawiśtycznej1*, nikt się nie obawia

mających zeń wyniknąć ala F.uropy niebezpieczeństw,

—

a owszem — większość społeczeństw europejskich

gotową jest pogodzić się z panslawitmem, jako z wy

nikiem natnralaym zasady narodowości, dawno jnż

uznanej przez św,at za słuszną, dla nikogo niegro

źnym, dla narodów zaś słowiańskich pożądanym, a

którego urzeczywistnionie jest nieuniknioną konieczno

ścią historyczną.

Zatem Nowoje Wremia wyraża pragnienie, aby

Rosyja trzymała się w przyszłej »wojnie dyplomaty

cznej** prcgramu następującego: niezważać zupełnie

na intryganckie zabiegi dyplomac;i angielskiej i au

stryjackiej, ani na krzyki dzienników, przez które

przemawiają »bandlarskie i samolubne**, a stosunko

wo nieliczne p a rt;e , chcące wyzyskać przyszłość Sło

wian południowych dla swych poziomych interesów,

a liczyć w zupełności na sympatyą i poparcie sił in

nych, potężniejszych, kryjących się w łonie tejże An

glii i Anstryi, t j. narodów samych, których wro

dzone poczucie słuszności zawsze czyniło przychylne*

mi sprawie podjętej przez Rosyą, »świętej sprawie

wyzwolenia Chrześcian z jarz ma muzułmańskiego*4.

A licząc na pewno na poparcie sił powyższych, gar

dzić wszelkiemi przeszkodami, stawianemi przez dy

plomacją i dążyć śmiało do urzeczywistnienia swego

posłannictwa, to jest — do zupełnego i ostatecznego

wyzwolenia wszystkich Słowian z pod rządów ture

ckich. »Niech nas Bóg chroni od połowicznego zata

iwienia tej sprawy, odrzucajmy śmiało i stanowczo

wszelkie półśrodki, które proponować będzie dyplo

macja »achodnia. Stanąć w pół drogi—jest to rzu

cić nowe ziarno rozruchów na Bałkanie, wywołać pa

smo nowych prześladowań i okrucieństw, bodaj s tra

szniejszych niż dotychczasowe, a przytem zadać krzy

wdę moralną naszej armii walecznej i narazić na nie

obliczone s traty materyalne nasze finanse. Wcale nie

pożądaną, a owszem zgubną byłoby dla Bosyi rze

czą otrzymywać znów, przez jakich lat dziesięć, armją

swoją w gotowości do wojny i wojnę tą przekazać w

8padkn następnemu pokoleniu, gdy dzisiaj wszystko

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction