Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 640 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N"284.

Kraków, il Grudnia— Sobota

Kok 1880.

CZAS

Kraków 10 grndnia.

Wiec józefiński, który B i ę odbył w Na

rodnym Domu we Lwowie, wywołał sym

patyczne echo współczucia w wiernoko’)—

Stytucyj nych dziennikach wiedeńskich, alo

także i w organach panslawistycznych Mo

skwy i Petersbnrga.

Nie mają atoli z czego tryumfować dzien

niki centralistyczne, bo choć nchwalono

w Narodnym Domn rezolucyę wyrażającą

wotum nieufności dla obecnego gabinetn,

zastrzeżono je jednak motywami pełnemi

restrykcyi na rzecz zasad autonomicznych

w_ ten . sposób, aby wedłng przysłowia i

wilk był syty i owca cała, a raczej, aby

mieć i wóz i przewóz. Dla zachowania da

’.wnych. Względów i życzliwości centralistów

wystarcza ta okoliczność, że na dane hasło

józefińskich obchodów w całej monarchii

*Rusini *także odpowiedzieli zgromadzeniem

i szeregiem skarg na obecny system, na

ucisk Polaków, a wreszcie wyrażeniem nie

ufności do gabinetn. W’szelako w motywach

rezolucyi jest wiele mowy o autonomii i

równouprawnieniu, aby w danym razie módz

się przesiąść na wóz autonomiczny, a może

oddać się znów w opiekę federalistów sło

wiańskich.

Lecz nie w tej mglistej rezolucyi o ny

stematach politycznych monarchii leży wła

ściwe znaczenie owego wie cu. czy partei

tagn. Długi szereg nieuzasadnionych uty

skiwań i przesadnych żądań, co więcej,

pobożne życzenia zwrócone przeciw istnie

niu instytncyj autonomicznych w krajn, jak

Rady szkolnej, chęć zniesiesia bndżetn kra

jowego i powiatowego przez uchylenie

wszelkich dodatków na organizacyę autono

miczną, zdradza wyraźnie charakter centra

liatyczny całego programu.

Nie wracalibyśmy do tej sprawy dla nas

bolesnej , gdyby wieczne skargi na wrze

komy ucisk Rusinów w Galicyi nie były

wywołały odpowiedzi ze źródła niepodej

rzanego o stronniczość dla Polaków. Dare

mnie bowiem sililibyśmy się przypominać

skarżącym się Rnsinom w Galicyi, że uży

wają awobód i pełnego równouprawnienia,

które w niczem nie krępuje rozwoju naro

dowości ruskiej. Przekonać o tem najlepiej

może głos z Petersburga, bo w tę stronę

właśnie zwracają Bię zwykle skargi wrze

komych przedstawicieli ludu ruskiego.

St. Petersburgski H erold poświęca obszer

ny rozbiór zebraniu ruskiemu w ,,Narodnym

Domu" we Lwowie. Organ ten skory do

podejmowania wszystkiego, co niekorzy

stnem dla Polaków, będący atoli przeciwni

kiem dążeń panslawistycznych, podniecają

cych agitacye po za granicami Carstwa,

wypowiada kilka uwag przedmiotowo o żą

daniach Rusinów w Galicyi:

Oba narody — pisze St. Peter. Herold — mają

równe prawa przy wyborach deputowanych tak do

galicyjskieg:o Sejm n, jak do wiedeńskiej Rady

państwa. W Sejmie zastępcą marszałka musi byó

obowiązkowo Rusin. Polscy i ruscy posłowie uży

wają w Sejmie ojczystej mowy: Polak po polsku,

Rusin po rusku bez tłómacza. Protokół sejmowy

układa się w obu językach; święta łacińskie jak

i święta unickie są jednakowo szanowane, bo ró

wnouprawnienie wyznań jest obowiązujące. Co się

tyczy sprawy języka, należy zauważyć, że poda

n!a do władz, zarówno jakdo wszelkich instancyj

sądowych w obu językach są przyjmowane, a od

powiedzi wydawane w języku podania. W gmi

nach, gdzie przewala ludność ruska w szkołach

Indowych, wszystkie przedmioty, z wyjątkiem pol

skiego języka są nauczane po rusku, zkąd więcej

iest szkółek ludowych ruskich niż polskich. We

Lwowie i w niektórych miastach wschodniej Ga

licyi istnieją średnie szkoły z wykładowym języ

kiem ruskim. Na uniwersytecie lwowskim wykła

dają naukę języka i literatury ruskiej. Jest to po

krótce miara równouprawnienia obu narodowości

żyjących w Galicyi. Do czegóż przeto dążą Ru

sini w rezolncyach przyjętych na zgromadzeniu

Iwowskiem?

J a k się z powyższego zestawienia wykazuje,

posiadają już Rusini narodowe prawa i obszerny

zakres narodowej autonomii. Chodzi tylko w re

zolncyach zebrania o ich rozszerzenie. Cóż ma

atoli wspólaego obecne położenie Rusinów z wiel

kiemi frazesami o »równouprawnieniu," »pogwał

ceniu" itd.,

jakich używają niektóre nasze dzien

niki, gdy mowa o Rusinach galicyjskich. Nasi ko

ledzy po piórze nie powinniby zapominać, że na

rodowe prawa Rusinów żyjących w Rosyi to jest

Małorusinów są o wiele mniej zastrzeżone. Gdy

w Galicyi istnieją szkoły czysto ruskie, a język

ruski oficyalnie jest uznanym w administracyi. są

downictwie i na Sejmie, kiedy tam istnieje naro

dowy teatr ruski a dzienniki ruskie wychodzą bez

cenzury prewencyjnej, —

w Rosyi niema ani je

dnej szkoły małoruskiej, ani jednego dziennika

w tym języku, a obowiązujące prawo zakazuje

prawie najostrzej drukowania książek małoraskich.

Jakkolwiek polityczne stosunki usprawiedliwiają

do pewnego stopnia to wyjątkowe położenie Mało

rusinów, wszelako sądzimy, — kończy 8t Pst.re .

Herold, —

że ci z naszych kolegów dziennikar

skich, którzy wypisali na swym sztandarze godło

rusyfikacyi, wstrzymywaćby się powinni od namię

tnego wprowadzania w błąd opinii co do mnie

manego nciskn Rusinów w Galicyi.

Tyle S t . Petersburgski Herold, a zaiste pa

ralela powyższa stosunków Rusinów z tej

a tamtej strony kordonu zasługuje na u

wagę przywódzców ruskich, obradujących

w ,,Narodnym Domu." St. Petersburgski He

rol d nie dotknął jnż kwestyi wyznaniowej,

a zbyteczna przypominać, co lud ruski

wycierpiał pod rządem rosyjskim za wier

ność narodowemu obrządkowi unickiemu

niegdyś za Katarzyny, za Mikołaja i za doi

naszych, a jakiej natomiast swobody używa i

nadużywa częstokroć cerkiew unicka w Ga

licyi. Nie będziemy wspominać, kto przyjął

kapłanów unickich i włościan chroniących

się przed prześladowaniem, a kto ich od

siebie odtrąca? kogo bolą te rany zadane

cerkwi unickiej i kto ukochał Ind i kler

ruski za tę stałość wyznawców ? Ci, którzy

nie mają współczucia dla współbraci prze

śladowanych , nie mają także prawa do

współczucia dla swych urojonych udręczeń.

Niech pamiętają atoli, że system skarg i

zażaleń zawodzi; a jak minęła w Wiednin

epoka przewagi centralistów i do nich da

remnie się dziś odwoływać, tak niebawem

uledz ze szczętem może stronnictwo pan

slawistyczne w Petersburgu, które siało na

całym obszarze Słowiańszczyzny wichry,

z których wyrastały dla samejże Rosyi bu

rze. Nie tędy też droga dla Rusinów na

szych do rozwojn narodowego. Zamiast wy

rażania skarg lub przesadaych żądań, niech

zużytkują swobody, jakie posiadają, a

wspólna praca w kraju i państwie w du

chu autonomii i zgody społecznej i plemiea

nej: oto jedyny program i pewny środek

odzyskania ufności, którą Rusini galicyjscy

utracili tak wobec Słowian rakuskich, jak

wobec Korony, a zwłaszcza wobec tych

stronnictw polskich, które były zawsze skore

do zgody i u tępstw, żądając jako jedynej

rękojmi tylko dowodów przywiąiauia do

wiary Ojców i języka ludowego.

KORESPONDĘNCYA ..CZASU"

Pały* 7grudnia.

-f - Inttrpelacye w obu Izbach padają na człon

ków gabinetu jak grad, a właściwie jak deszcz

jesienny, bo oprócz potoków spóżiionych rekry

minacyj nie przynoszą żadnego uszczerbku człon

kom rządu. Ministra wojny p. Farre interpelowa

no jnż ośm razy od czasu otwarcia Izb, interpe

lowano go o usunięcie kapelanów, o zniesienie

bębnów wojskowych, o przemundurowanie kirasy*

erów i odjęcie im kirysów, zgoła o wszystkie re

formy podjęte przez tego ministra, którego zada

niem i celem jest zbliżenie armii do luda i nada

nie wojsku organizacyi raczej cywilnej, jako bar

dziej republikańskiej. Minister Bpraw zagranicz

nych p. St. Hilaire czwarty już raz musiał otwie

rać swoją dość ubogą tekę, aby z niej wydobyć

pewne dokumenta odnoszące się do spraw tune

tańskiej i greckiej, jedynych w które Francya

pośredaio lub bezpośrednio została wmięszaną.

Wczoraj interpełacyę nową, czwartą z rzędu o

sprawy zagraniczne wniósł w senacie bonaparty

sta Dełafosse. W odpowiedzi p. Barthelemy St.

Hilaire ośmielił się zrobić małą wycieczko prze

ciw Gambecie, lubo go nienazwał, narzekał atoli,

że rząd chciano wepchnąć na drogę awantarniczą

ale na szczęście niedał on się wciągnąć w niebez

pieczne zawikłania -

i dalej minister z zwykłym

ministeryalnym optymizmem przedstawiał, że po

lityka rządn zabezpieczając Francyę od wszelkiego

możliwego konfliktu strzeże jej powagi i mocar

stwowego uroku. Odpowiedź tę jak znów bywa tu

zwykle przyjęto porządkiem dz!ennym z pełoem

wotum zaufania 190 głosami nrzeciw 86. Prasa

republikańska nieprzestaje dąć w tę surmę bez

warunkowego pokojn — tylko p. Jobn Lemoin*

ne napisał krótki ale świetny artykuł w Jour

nal des Drbats, w którym zestawia dawne czasy,

kiedy partya ruchu miotała’się na ministrów Lu

dwika Filipa za to, ża

rpodpalić Farony

na cztery rogi — z dzisiejszem csposobieniem re

publikanów bojących się własnego cienia. Dawniej

wołano: do Włoch! do Polski! a choćby do Peki

nu! a dziś wołają tylko do rądla i kuchni. Skąd

ta zmiana w duchu Francyi to nagłe przerzucenie

się od dawnej donkiszoteryi do epissierstwa?

P. John Lemoinne upatraje w tej reakcyi obniże

nie patryotyzmn i ducba publicznego. Szkoda, że

ten publicysta akademik wraz z całą redakcyą

Journal des Deb%ts nie strzeże wyłącznie spraw

zagranicznych, w których zacbował tradycye dy

plomatyczne i poczncie polityki francuskiej jako

mocarstwa, że dziennik ten wyróżniający się do

brą szkołą i znajomiśoią stosunków zagranicznych

kala się w kałuży radykalizmu, a zwłaszcza sek

ciarskiej nienawiści Kościoła. Oddałby on jeszcze

sprawie publicznej ważne usługi, gdyby nie ta za

ciekłość antireligijna.

Okoliczność, że interpelacye przeciw członkom

rządu wychodzą od posłów bonapartystowskicb,

zwróciła znowu uwagę na ten zastęp, kfóry się

zdawał już być rozbitym. Rzeczywiście bonapar

tyści, to obóz baz sztandaru i bez Wodza, dzielą

cy się między sobą, ale mający jeszcze tę si

łę, jaką daje świeża tradycya władzy. Wiadomo,

że p. Rouher będący duszą i głową stronnictwa

nie uznaje księcia Napoleona, równie jak p. Pa

weł Cassagnac. Osobistość czerwonego księcia o

depcbnęła większość posłów bonapartystowskich,

zwłaszcza tych, którzy mają jakiekolwiek zasady.

Mimo tej schizmy wewnętrznej utrzymuje się je

dnak organizacya stronnictwa bonapartystowskie

go, a głównym łącznikiem jest przewidywanie

bliskiej walki wyborczej do zgromadzenia naro

dowego. Słusznie czynią bonapartyści, że niechcą

rozbić swych kadrów. Zawadą tu tylko sam re

prezenntant idei dynastycznej, bo księciem Napo

leonem większość bonapartystów gardzi On zaś

sam ma zbyt mało pieniędzy, aby mógł rozpo

cząć sgitacyę na własną rękę, nie zdobył się na

wet, m mo kilkakrotnych zapowiedzi na założenie

osobnego organu. Narazić on się też niechce re

publice głównie ze względo, że lęka się być wy

dalonym z Paryża, gdzie jak mówią trypotuje na

giełdzie.

Figaro ogłosił świeżo rodzaj programu polity

cznego, który miał być napisany przez księcia

Eugeniusza Napoleona przed jego wyprawą do

Afryki. Pismo to jeduak ma wszelkie ceehy apo

kryfa. Podsuwają tam młodemu księciu poglądy,

które dziś się nasuwają, mianowicie dążność do

zdecentralizowania Francyi.

Próba nowego modus wyborczego, czyli skruty

nium list, ulubionej idei Gambetty, ma być naj

pierw zastosowaną w wyborach do reprezentacyi

municypalnej miasta Paryża. Zaiste niebezpieczny

to teren do podobnych prób. Na liście kandy

datów do Rady municypalnej występuje także słyn

na panna Michel!. Do jakiej zuchwałości docho

dzą ci podpalacze i mordercy, te herszty komuny,

tej czerwonej Targowicy paryskiej, wystarcza

nadmienić, że wniesiono już do muuicypium Paryża

podanie o wyznaczenie miejsca na nowy pomnik,

któryby dorównał wspaniałością kolumnie Vendome

i ilrc de Triomphe, a który byłby uwiecznie

niem i apoteozą bohaterów komuny. Rzecz byłaby

zabawną, aby ci co niszczyli pomniki i palili gma

chy publiczne, sobie chcieli wznosić pomniki. P.

Rochefort już rozpisał snbskrypcyę w Intramigant

na ten szlachetny cel.

Egzekucye w klasztorach jakkolwiek się już

zakończyły a przynamniej przerwały — kultur

kampf francuski idzie dalej swoim torem.

P. Brisson postawił wniosek nowego podatku

na majątki zakonów uznanych przez rząd czy ni*

nznanycb, istniejących pod zasłoną prywatnej wła

sności, jak i posiadających dotaoye. Podatek ten

nowy będzie poprostu kontrybucyą na wzór rosyj

skich, bo ma być zaprowadzonym bez względu na

wszelkie opłaty, jakie ponoszą majątki zakonne

we Francyi, niewyjęte z pod ogólnych ciężarów.

Kontrola nad rozpędzonymi zakonnikami nie

ustaje. Czujność policyi ściga ich po za murami

klasztoru, czy przypadkiem gdzieś w zakładach

wychowawczych nie udzielają nank, czy w kościo

łach niespowiadają i niekażą.

Zdarzyło się, że Dominikanin O .. Monsobrć

miał kazanie na odpnście w kościele 8go Augu

styna, policya doniosła o tem z dodatkiem, że upa

jał słuchaczów przedstawiając rząd jako nieprzy

jaciela Kościoła. Zaraz wytoczono proces— a dzien

niki republikańskie jednym chórem zaczęły się

domagać nowej ustawy zabraniającej wykonywania

fankcyj kapłańskich zakonnikom rozpędzonym.

Jedną z najświetniejszych illustracyj gwałtów

dokonanych w klasztorach, jeat proceB wytoczony

księżnie Chevreuse. Wielka ta pani oddała ojczy

źnie w ofierze przed dziesięcin laty dwó :h synów,

jeden z nich ks. de Luynes zginął w bohaterskiej

walce od knli niemieckiej, drugi syn ks. Chaułnes

odniósł ciężkie rany — sama księżna przepędziła

czas najazdu niemieckiego w ambulansach. Dzie

sięć lat npłynęło — a dziś rząd republikański

wlecze tę sędziwą matronę przed kratki. Oskarżo

na wsparta na ramieniu Byna, opowiada przed są

dem z szlachetną dumą czyn, o który ją oskarżo

no. Rozpędzano właśnie zgromadzenie 00. Bene

dyktynów w Solemmes. Księżna przybyła do ko1

ścioła, aby modlitwą zanieść protest do Boga za

ten gwałt. Wpadli źandarmy, rozpędzali zgroma

dzonych. Bez względu na płeć, wiek i stanowisko

rzucili się ku księżnie i chcieli ją siłą wepchnąć

po za kratę oddzielającą kościół od klasztoru.

—

Dla nas katolików -^ rzekła księżna — prze

pisy Kościoła obowiązują i kobietom niewolno

wchodzić po za miejsce klauznrą objęte — tyle już

wyłamano drzwi, że mogli jeszcze wyłamać drzwi

od kaplicy i wypuścić nas na dwór. Księżna więc

opierała się— żandarmi popychali ją i zn!eważali.

Oskarżono ją teraz, że wyrzekła nbliżające dia

rządn słowo i uderzyła jednego żandarma w twarz.

Księżna faktu nie przeczy a przed sądem powta

rza, że rząd co rozpędzał tych zakonników okrył

się hańbą:_ Bjąko Francusks, chrześcianka i kobie

ta szczęśliwą się czuję, że cierpię zasprześ!ado

wany Kościół."

’^

Adwokat p. Ernoul w świetnej obronie zestawił

datę śmierci ks. de Luynes z datą procesu, bo by

ła to dziesięcioletnia rocznica zgonu syna w obro

nie Francyi. Księżnę skazano na 200 fr. griywien

w yrok ten będzie nowym zaszczytem starożytnego

rodu.

Klasztor Benedyktyński w Solemmes przybytek

nauki, praoy i modlitwy, bywał nieraz miejscem

religijnego skupienia dla najznakomitszych z po

między emigracyi polskiej. Wielu z tych, którzy

dopiero wstępowali na drogę wiary tn znajdowali

jej umocnienie. Bo też z opactwa w Solemmes

wyszły obok takich pomnikowych dzieł jak Żywot

Stej Cecylii ł wielu innych O. Dom. Gnćrangera —

także znakomita praca, dotycząca dziejów naszych

Dom Gućpina Żywot Sgo Józefata.

Konstantynopol3grudnia.

Gdyby kto mógł jeszcze wątpić o oddaniu Dul

cigna, niech tylko przypatrzy się fizyonomii, jaką

obecnie przybrała Porta, a odniesie przeświadcze

nie, że sprawa ta została kompletnie załatwioną.

Nie usłyszy już szeptów w biurach, nie ujrzy ta

jemniczej i niespokojnej miny rozmawiających, ani

tajnych schadzek, ani narad prywatnych, ani cią

głej komunikacyi między Portą i Pałacem. Zaszła

pod tym względem nagła zmiana w W. wezyra

cie i w ministeryum spraw zagranicznych. W obu

tych departamentach panuje dziś atmosfera bez

pieczeństwa i spokoju. Ministrowie są przez całe

dnie w swoich binrach i zajmują się z całą wy

maganą regularnością bieżącemi sprawami. Oddy

chają oni pełną piersią i wielką jest dla nich ulgą

załatwienie tej niekończącej się i tak długo cią

gnącej się kwestyi. Mogą oni teraz śmiało pa

trzyć w oczy interesowanych ambasadorów z prze

świadczeniem spełnionego obowiązkn!

P. Hatzfeld był onegdaj na obiedzie w pałacn

prawie sam na sam z Sułtanem, gdyż nikt nie był

zaproszonym do stołn prócz pierwszego Dragomana

ambasady niemieckiej i ministra spraw zagranicz

nych Assym baszy. Sułtan miał minę zadowoloną

i wesołą i był nadzwyczajnie uprzejmym dla re

prezentanta cesarza Wilhelma. Co mówiono na

tym poufnym obiedzie prócz o oddaniu Dulcigna,

trudno Rwiedzieć, lecz mówiono )zapewne o rze

07,ach wielkiej w agi. P . TTStifeid oouśćil Ildiz

kfosk późnem już wieczorem, a odjazd jego, który

zapowiedziany był na dzisiaj, odroczony został

do przyszłego tygodnia. Na zapytanie jednego

z kolegów swycb, który go zagabnął wczoraj o

powód zwłoki, odpowiedział on niedbale: »Tak

pięknie w tej chwili w Konstantynopola".

P. Hatz

feld robi zresztą tylko wycieczkę do Berlina, aby

tu objąć na nowo swoją posadę. Nie będzie on

stanowozo zastąpionym przy sułtanie, prócz w ra

zie, jeżeli pewne kwestye bieżące zostaną całkiem

załatwione. Wtedy dopiero weźmie w Berlinie spa

dek po ks. Hohenlohe.

Jakby cudem wszystko idzie jak najlepiej w

Dalcigno i na całem otaczającem to miasto tery

toryum, i ńajzupełniejszy spokój panuje w całej

Albanii.

’W skutku propozycyi gabinetu angiel

skiego o przystąpienie do delimitacyi nowych gra

nic cesarstwa ottomańskiego, mocarstwa intereso

wane zapytały swoich ąjentów dyplomatycznych

w Cetymi i konsulów w Scutari, czy chwila jest

prźyjazną do rozpoczęcia dzieła tej natury i czy

stan umysłów w’Albanii nie uczyniłby go niebez*

piecznem. Wszyscy bez wyjątku ajenci odpowie

dzieli, że cały kraj uż)wa teraz najzupełniejszego

spokoju, że owszem byłoby stósownem i poży

tecznem pod niejednym względem uregulować kwe

styę zranić. Odpowiedzi te nadeszły wczoraj dro

gą telegraficzną do ambasadorów. Wbrew przeto

wszelkim przewidywaniom, wszystko łagodzi się

w Czarnogórze i w Albanii. Spodziewać się mo

żna, że rzecz ma się również tak samo co do

Grecyi, byleby tylko rząd i Ind grecki nie upie

rali się zamykać uszu na rady roztropności i na—

Częśćliteracko-artystyczna.

STANĄŁ U METY.

HOWELLA

(z francuskiego).

(Ciąg dalszy).

ra.

Dćtiot był, jak powiedziano, dość dobrego wzro

stu, dość chudy, trzymał się bardzo prosto, miał

czarne, przenikliwe oczy, rysy zaostrzone, nosił

krochmalny kołnierzyk i surdut po wojskowemu

zapięty. Wąsy jego błyszcząco czarne łączyły się

z dość długą hiszpanką, zakończoną w ostrze

sztyletu.

Oskar poznał się z nim przed dwudziestu pięciu

laty w liceum miasta L. Podówczas miał Oskar

lat dziewięć a Dćtiot ośmnaście. Oskar miał się

w tedy sam za dziecko wobec dorosłego kolegi i

niemógł pojąć jak śmią nauczyciele łajać lub ka

rać skończonego mężczyznę. Dćtiot polubił »mal

ca", jak go potem zawsze nazywał, a nawet po

dziwiał w nim łatwość słowa i pamięć w wygła

szaniu wierszy. Nieraz Oskar recytował po sto

wierszy z Atalii Rasyna lub Lafontaina, a Dćtiot

rozkoszował się tem, jak człowiek, który uwielbia

poezyę, lecz nie lubi podejmować pracy uczenia

się jej na pamięć.

Ojciec Dćtiota był bogatym kupcem hurtownym

tkanin. Posiadał on dość inteligencyi, ale mało

wykształcenia. Począwszy od roznoszenia paki zto

warami, doszedł do majątku najuczciwiej, ale zbyt

spiesznie, aby znaleść czas zrównoważenia swej

nanki i wiadomości literackich z poziomem swoich

dostatków. Dćtiot syn, utracił m atkę prawie jeszcze

w kolebce. Zaledwo zapamiętał jej rysy i kolor

jej włosów. Opuścił szkołę w ośmnastym roku nie

strudziwszy sobie bynajmniej mózgu, lecz za to

bardzo był popularnym z powodu owej dobroci i

wspaniałomyślności. Po wyjściu ze _szkół wszedł

w świat, to jest założył salon swoich stosunków

i bióro interesów w wielkiej kawiarni w L., gdzie

żył odtąd jak brat z oficerami i artystami liry

cznymi. Największym trndem w jego życiu były

polowania przez październik i listopad. Co pół roku

odbywał podróże handlowe na południu lub na

wschodzie, które »dom" trzy razy tyle kosztowały

niż mu przynosiły! zysku. Dćtiot syn znajdował

zawsze w takich razach, które były dlań wypad

kami, w Marsylii, w Nimes, w Montpellier, w Avi

gnonie, niemniej jak w Nancy lub Metz, oficerow

i barytonów, których znał w poprzednich latach

w L. Przypominano sobie nbiegłe chwile, śniada

nie następowało jedno po drugiem; zabawy nie

miały końca. Roznmie się, że spotkania takie prze

szkadzały interesom, załatwiał je w najniepomyśb

niejszym czasie, dla formy tylko, a nieraz w wilię

odjazdn.

Ale za to jakiż zasób anegdot sypał się za po

wrotem, jakaż werwa grała w rozmowach kawiar

nianych w L.! Kasyerka bufetowa wypytywała się

z ciekawością o »wszystkich tych panów",

aon

odpowiadał zwolna, oparty łokciem o marmurową

płytę bufetu, z postacią wygiętą, którą ujmowała

w ramy baterya butelek z cognakiem i stosy rą

banego cukru, odbijające się niezliczone razy w ta

flach zwierciadeł oświetlonych płomieniami gazu.

Opowiadając wszystko metodycznie, Dćtiot prze

rywał sobie nieustannie, żądając ognia od garsona,

który znów zaniedbywał ’służbę przysłuchując się

pięknej opowieści, lub zapytując, czy kapitan te«

lub ów nieawansował jeszcze?

Gdy Oskar opuścił szkołę, Detiot, który go nie

stracił z oka i podziwiał zawsze jego jeniusz,

wprowadziłgo w świat, to jest do swojej kawiarni.

Ojciec O skara, który był także kupcem podobnie

jak ojciec Dćtiota, nie bardzo był ra_d,_

że jego

jedynak »wstępuje w ślady tego wieikiego pró

żniaka" jak zwykł by! nazywać pogardliwie Dć

tiota syna. Lecz nie posuwał on się po _za te po

ufne zwierzenia z obawy, aby nieobrazić rodziny

i sąsiadów, z którymi zachowywał stosunki i pe

wną solidarność, do której niegdyś wielką przy

więzywał wagę. Zresztą Oskar nie miał pociągu

ani do gry w domino, ani do kieliszka, ani_ do

owych pogadanek bez treści, które zapełniały

życie Dćtiota. Jednak ojca Oskara spokojnego pod

tym względem, poczęły niepokoić inne symptomata.

Bo tymczasem owo życie sztuczne i podniecające,

owe śniadania z kapitanami, których piersi pokry

wały krzyże i medale, mówiącymi ciągle o Algie

rze, Blidah i Konstantynie, lub z artystkami, które

były przez ty z dyrektorami teatrów, otrzymywały

dedykacye od Wiktora Hugo łub Aleksandra Du

masa ojca, i uśmiechały się z miną szyderczą, sztur

chając się łokciami na wzmiankę o najpiękniej

szych aktorkach; wszystko to wydawało się mło

demu i naiwnemu Oskarowi, marzącemu wtedy o

sławie literackiej i dramatycznej, ostatnim wyra

zem powodzenia i wstępem do świątyni sztuki.

Dodajmy dla uzupełnienia uroku, że Dćtiot u

rządził sobie w domu ojcowskim, z którego był

wychód na dwie nlice, apartament składający się

z sypialni, wielkiej sali z wysokim sufitem, którą

nazywał pretensyonalnie »pracownią" i zagraciłją

mnóstwem mebli, dywanów, obrazów, starych fo

liantów, rozmaitych wyrobów z bronzu, gipsu, skó

ry, kamienia, sikła, i innemi osobliwościami, a

wszystko mniej więcej uszkodzone i rozrzucone

w nieładzie, przypominając tandetę, gdzie estety

czny gospodarz te skarby mozolnie zbierał.

W pracowni odbywały się wieczory wokalne,

gdzie występował czasem prawdziwy śpiewak ztea

tru miejskiego i Oskar wygłaszał śmiało wiersze

Musseta, Gantiera lub swoje własne, ku najzupeł

niejszemu i bezstronnemu podziwowi amfitryona.

Dćtiot syn nie pozostawiał artystów swoich, jak

się łatwo domyślić, z suchemi gardłami i nieustan

nie krążyły tace z ponczem, herbatą i szampanem.

Oskar przeniósł *się ostatecznie do Paryża i od

tąd słuch zaginął o Dćtiocie. Mówiono, że opuścił

miasto L. gdzie Oskar nie miał sposobności by

wać od śmierci swoich rodziców. Lecz Oskar sły

szał niejednokrotnie od swoich dawnych sąsiadów

spotykanych na bulwarach, że Dćdiot ojciec od

stąpił swój sklep komu innemu, a Dedert syn u

dał Bię do Afryki, gdzie, jak dodawano, służy

w kawaleryi.

Słowem dwaj przyjaciele młodości od lat dwu

nastu nic nie wiedzieli o sobie. Lecz Oskar prze

chował dla swojego dawnego sympatycznego to

warzysza pamięć pierwszej przyjaźni, ozłoconej

wszelkiemi promieniami nadziei. Głęboką też była

radość Paryżanina gdy ujrzał znowu Detiota i

znalazł się wobec niego z całem złudzeniem i

barwą przeszłości. Oskar, pozwalając sobie mówić

ty Dćtiotowi, nie przestawał tytułować go panem,

jak w owym czasie kiedy starszego od siebie u

ważał za jednego z mocarzy świata.

IV.

—

Powiedz mi drogi panie Dćtiot co się do

Paryża sprowadza, gdzie od lat dwunastu, odkąd

ja tu jestem, nie byłeś — inaczej byłbym cię wi

dział.

—

Ależ ja właśnie po to przybyłem, aby cię

widzieć mój malcze! — ale i dla sprawy, która

więcej dotyczy komornika niż poetę.

—

Popsłniłem może niedyskrecyę ?

—

Zbyt cenię poetów, aby do nich mówić tak

megrzeeznie.

—

Daj pokój poetom, panie Dćtiot, a odpowia

daj przyjacielowi.

—

Ak!.. rzekł nowoprzybyły, rozparłszy się

wygodnie w krześle, zdaje mi się teraz, że j-o to

tylko przyjechałem do Paryża, aby cię odsiukać;

I to prawda, że cię zawsze kocham jak dawniej.

Niech tam licho porwie przyjaciół z hotelu Itronot.

Zresztą już piąta; mnzea zamknięte. Jestem więo

cały dla ciebie, pod warunkiem, jeżeli nie spadłem

ci w tej chwili na przekór jakiemu rendez vous i

jeżeli masz parę wolnych godzin do poświęcenia

przyjacielowi. Na Wenerę! należy mi się to, bo

przecież dość długo wygrzewałeś się i ćwiczyłeś

język pod moim dachem. Niejest to żadna figura

retoryczna...

Dćtiot, dziwna mieszanina ducha analitycznego

i imaginacyi pogańskiej, skłaniał się ku czci Olim

pu z tytułu niejakiago powinowactwa, przez in

stynktowe zamiłowanie w starej terminologii i

* -Ł * *y«kod«i eodilaaale, wyjawi»« ttłed«w « i

fi«k»Ksam

SddaioluaBr* Oku%, o !la tepm atomy, w Antkowie po 10s., w* Lwow(a lab s przesyłką poaaiowy U *.

wynos!i

*r"T

s z z ........................

,.y

..*%fc%.K"?tW

’iw

toóióii’iCTi

*”k

1m’

fcsayoa ,w atw nsieś§cyeh do związku poosiowego. . . . . .

Ml ab.

8 aa.

I alt.

r%wy..%sgasJŁjSigfnZLTszs:

Adnliilitrtcyi Cmmi w Knkowii« - Li§ty rikuamaoyfm* MtoetscwtowKs» ul« wi^iMnla opitaff

pocztowej.

Listów»kfaw*ou*K

fk arU a « nadsyłano Kedakoyi nie awraoąj« li}, Se?feywą]§ ntaaona,

tfiessnoaią pfif)osjąi

^*«dnlaWaaył ,CŁkSD*. tndzlo* araady pon!owę. » * Jiw w ą pm nm ontą

księgarnia B. A Sjzyłanot^ki^fo, htadd Mowakowzktoj!-- « f iM w aU (Snaanty) pnyigiajg slf aa

opiatf od «deja«» w ierna drukiem drobnym (podtowym), aa pfarwny n a 10 eent., aa każdy nwtopDy

na po 6 eent P eiiM aia (na8 «troaniey dziennika) od mle)Ki wierna drukiem drobnym poBo

«rat aa kaSdy raz. 9rtma»mmtm *m neama«M(proapekta, cyrkularne, ogłoaaenieii.p .)przyjmcja

**t *a ęeoy 1 *fr’

egzem. dla umie]aeowyeh, a 60 eent. od 100 egiem, dla mlejieowyek pr*.

nnmaretordw.

HalodytoM upraasa M} «apzwAA nadeatod prsekaaam pontowyia.

»*ł»*»w*sl«I

W a » » « w ł. Ajency* ,OIAIO* w ałÓTrnyra Ekiadsie tytoniu Nr. Q

pray uJey TrybpnłłaŁiel Ł. 4j w Vm»ydm wyłącznie p. Adam, Kue cifaaeat i: (pmumenitę P-Wte

eniy »«*o,węy,FaubourgPoi*eon*6re88); w % ad nl.jp, Haaaeutełn AVogler(takile wHam

bur« , Fraakftirete nad Menom, Berlinie. Llpekn, Bazylei i Wroeławinj, A. OppelikT łrtuW nbaetei Nr. I

(takie w Pradze), B. Bona (takie w Berlinie. Hamburgu, Monachium 1 Norymberdze), G. L . D*u*a

A Comp. (taU a w Frankfurcie nad MenOm), Rotter A Comp. Btanergaaae 12.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction