Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 655 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Iś?

Kraków 15 Kwietnia

Rok 1870.

l’renuineratę przyjmują:

W Krakowie Bióro Administracyi ,Cz a s u " przy ulicyRóżannej wdomu pod L. 423; Księgarnie pp. J . Czecha

w Rynku, Juliusza Wilda przy ulicy Grodzkiej; tudzież wszystkie Urzęda pocztowe austryackie.

Mfttuszenia (iuseraty) wszelkiego rodzaju, przyjmują się za opłatą: za miejsce wiersza drobnego (petit)

za jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za opłatą należytości stęp!owej

po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia. Wypłata w Krakowie.

Prcaaineratę i O*»«iszeul» przyjmują: we Lwowie w Ajencyi *Czasu" p. Aleks. P iątko w ski

przy płaca Katedra nyrn pod L. 31. _

W Wiedniu p. A. Oppelik Wollzeile 22 .—

Na Franeyę i Angli ’

w Paryżu Wuy pułkg»uilc Wincenty Raczkowski, Rue du Pont de Lodi Nr ’l. -

Zaś tylko ogłoś»

J*,»a...

n*rltt

u ”’ w Hamburgu, w Frankfurcie n. M., w Berlinie, w Lipsku, Bazyli

’Troclawm pp. flaase nstein i Vogler, w Wieduiu J. Rosenzweig II.Körnergasso N.2 iilEA% ß

osse- w Berliuie Hamburgu, Monachium i Norymberdze p. R u d o lf Mosse, - w Frankfurcie nad Meńim^,-?żŁ

p. t. Ij. Utu)ń et Comp.

w Lipsku p. Re-irgk Engt,er — w Wrocławiu pp. Sachse et Comp.^ A ,

********

Kraków 14 kwietnia.

Gazeta Wiedeńska podaje skład nowego

gabinetu. Nie czekały atoli na nią dzienniki

niemieckie, aby z całą grozą i namiętnością

przeciw temu ministerstwu wystąpić. Gabinet

nie posiada w swem łonie przeważnie polity

cznych indywidualności, gabinet nie j est par

lamentarny, gabinet jest urzędniczy.

Wolelibyśmy zapewne, aby gabinet był

złożony z mężów stanu. Ale cóż robić, nie

rosną oni jak grzyby nigdzie, a cóż dopiero

w Austryi. Nie widzieliśmy, aby ich było tak

wielu w poprzednich gabinetach. Składniowe

go m inisterstwa nie zasługuje, jak mówią o

we dzienniki, aby o nim pisać: Niemcy wsty

dzą się, aby nimi rządził hr. Taaffe, rękawica

to rzucona, którą Niemcy podniosą itd. Jak

że to dawno, gdy hr. Taaffe był prezesem

ministrów, a pp. Giskra, Herbst, Hasner,

choć jak sądzimy Niemcy, nie wstydzili się

zasiadać w Radzie, której on przewodniczył.

Skomprom itował się hr. Taaffe tem może, iż

podpisał memoryał mniejszości. Nie nomina

cya hr. Taaffego jest rękawicą, ale dymisya

p. Giskry, tej jednak nikt, jak wiadomo nie

rzucił Niemcom, lecz tylko systemat, który

utrzymać się nie zdołał. Upadają wszędzie

gabinety i stronnictwa u władzy stojące: to

zwykła konstytucyjna kolej, ale się nie gnie

wają i przeciwników szanują. Spodziewamy

się, że tak będzie i w prasie wiedeńskiej, sko

ro z pierwszej chwili rozdrażnienia ochłonie.

Rzecz zaprawdę dziwna: przed parą mie

siącami, gdy m emoryał mniejszości trzech sta

nął naprzeciw memoryałowi większości pięciu,

któż nie przypuszczał, że gabinet mógłby się

utworzyć na podstawie pojednania? I o ile nam

wiadomo, takby się było stało, lecz choroba

p. Bergera jedyną stanęła przeszkodą. Po no

wej nieudanej próbie rządów większości, sta

je gabinet, a w jego składzie owi dwaj mini

strowie mniejszości na tej samej chcą dzia

łać podstawie,’ skądże wiec takie nhnrianiap

W s z a k I pierwej zapewne nie byłyby weszły

do składu gabinetu ,,przeważnie polityczne

indywidualności" z niemieckiego stronnictwa -

bo przecież aż nadto widoczna, że tylko o

niemieckie indywid alności chodzi.

Nowy gabinet nie jest parlamentarnym to

pewna; ależ w tej chwili być nie może. T e o

rya tu nic nie pom oże, konstytucyjna pra

ktyka w Austryi jest inna niż gdzieindziej.

Gabinet Giskry - Herbsta - lub Hasnera, nie

upadł przed większością w Izbie, ale przed

większością ludów po za Izbą, nie reprezento

waną w Izbie. Czy do niej miał się udać hr.

Potocki, do tej opozycyi, aby złożyła mini

steryum parlamentarne? Wątpimy, aby to by

ło na rękę tym , co się tak o parlamentarny

gabinet dopominają. Nie uczynił tego p. Po

tocki, bo poruszając nam iętności, narażając

może monarchię na zbyt gwałtowne wstrzą

śnienie, nie byłby i tak złożył parlamentar

nego ministerstwa. W takim stanie rzeczy jak

obecny, nie można w Austryi żądać, aby

opozycya wydała z siebie gabinet parlamentar

ny w miejsce tego, który obaliła. Naprzód

trzeba tak zmienić systemat, aby wszystkie

ludy były reprezentowane, a wtedy dopiero

0 parlamentaryzmie myśleć wolno. Dopóki to

nie nastąpi, parlamentaryzm jest fikcyą. Był

nią tak dobrze za p. Schmerlinga, jak za p.

Giskry.

Tem mniej pojmujemy zarzut biurokratyzmu

1obio,.y nowemu gabinetowi przez dzienniki prze

mawiające za upadłym, że przecież i w tym osta

tnim zasiadali urzędnicy. A czy dla tego, że

należeli do składu gabinetu centralistycznego

juz pozbywali się swej biórokratycznej cechy?

Co do nas, wyznajemy, iż biórokracya wznie

ca w nas obawę właśnie wtedy, gdy się

nią centralizacya posługuje. Systemat ten,

wiemy z doświadczenia, nie ma wyborniejsze

go i powolniejszego narzędzia. Zresztą bez

tak zwanej biórokracyi doskonały tylko sa

morząd obejść się może, a do tego jeszcze

nam daleko. Skoro więc szło o złożenie mi

nisterstwa, pod któremby, obok usiłowań o

sprowadzenie pojednania żywiołów składają

cych Przedlitawię, maszyna rządowa przerwy

w ruchu doznać nie powinna, powołanie kilku

wyższych urzędników do kierowania wydziała

mi zdaje się być prostem następstwem i ko

niecznością.

Lubo więc nowy gabinet nie posiada prze

ważnych mężów politycznych*,lubo nie j e st

parlamentarnym i w składzie swym posiada kil

ku urzędników, lubo wreszcie byłoby do ży

czenia, aby miał wybitniejszy charakter, nie

jest on jednak, jak twierdzą, ogołocony z wszel

kiej politycznej cechy. Nadaje mu ją sam j e

go początek, to jest memoryał mniejszości,

sama jego podstawa, to jest myśl pojednania.

Pojednanie to jest dopiero myślą polityczną,

kierowniczą; w systemacie myśli tej odpowie

dnim pierwszem polem działania jest autono

mia. Cała kolej ostatnich wypadków nadaje

autonomiczną cechę obecnemu gabinetowi. Na

autonomicznych sprawach npadł jego poprze

dnik i systemat, który on przedstawiał, oka

zał się niemożliwym. Postanowienie powzięte

przez Koronę. nr.zvjf*r*io’- i « -

—

.. j— "TIT

gituyii, iviora z Käay państwa ustąpiła, wre

szcie rokowania z autonomistą niemieckim,

wszystko zgoła składa się na to, że gabinet

obecny za autonomiczny uważany być musi.

Być może, iż idąc za myślą pojednania i zgo

dy, ma on w zasobie inne środki do zaspo

kojenia żywiołów niedążącycli do autonomii,

zawsze jednak główną osią jego działania

jest rozszerzenie autonomii u ludów mających

do niej prawo i domagających się jej posia

dania.

Nie przesądamy działalności obecnego ga

binetu, ani też jego widoków, których nie

znamy, ale z samego jego stanowiska sądząc,

zdaje nam się, iż. powtórzyć można wyrazy

innym razem wypowiedziane, że co do ugo

dy fr e i ist die Bahn. I zwątpićby zaprawdę

przyszło, gdyby do niej dojść wcale już

Austryi nie można, gdyby prawdziwemi być

m iały wyrazy, jakiemi onegdąj jeden z dzień

ników u lomniał hr. Potockiego , żądając , a

by przekonał Koronę, że jedynem wyjściem z

obecnego położenia je st — ,,ministeryum Gi

skrya. Wyjście to, a raczej powrót do stanu

rzeczy, do systematu, który się co dopiero

niemożliwym okazał! A więc niema wyjścia!

W i ę c nic już nie pozostaje, jak oddać stei

rządu wiernokonstytucyjnym centralistom nie

mieckim, i założywszy ręce wyrzec: ł ’a t a i n

venient viam?__ I to napisał dziennik, cc

w ty m s a m y m artykule dowodził konieczno

ści pojednania. Niech zrozumie, kto może.

KGKESPOIDESCYA CZASU.

Wiedeń 13 kwietnia.

(H .) Ogłoszone w dzisiejszym numerze Gaz ety

W ie d eń sk iej nominacye zgadzają się w zupełności

z wczorajszą korespondencyą moją. Ośmiu mini

strów otrzymało uwolnienie: z nich pp. Giskra,

Herbst, Brestl mianowani zostali tajnymi rad

cami; pp. Hasner i Plener już są tajnymi rad

cami, a pp. Stremayer, Banhans iWagner

snać jeszcze sobie na tę godność nie zasłużyli.

P. Stremayer został radcą dworu w sądzie naj

wyższym, p. Banhans zostaje tem, czem był, a

najgorzej na tej zmianie wyszedł pacyfikator Żupy

feldmarszałek porucznik W a g n e r , który bez or

deru, bez wyrażenia zadowolenia Cesarskiego, w peł

nej sile wieku przeniesiony został w stan rozpo

rządzalności.

W n o w y m gabinecie właściwie zasiadają trzej

tylko ministrowie hr. Potocki, hr. Taaffe i

p. Tschabuschnigg, a każdy z nich piastuje

nadto urząd innego wydziału, mianowicie hr. P o

to c k i urząd ministra rolnictwa, hr. T a a ffe kie

rownika ministerstwa obrony krajowej, p. T s c h a

b u s c h n i g g kierownika ministerstwa wyzuań i o

świeceuia. Zwracam uwagę, że od czasów najnow

szej ery p. Giskry wydział bezpieczeństwa publi

cznego (vulgo policyi) mieści się w ministervum

spraw wewnętrznych. W no wym gabinecie zasiada

jądalej dwaj kierownicy (Leiter) miuisteryów, tj.

szefowie sekcyi pp. Depretis i Di st!er, pier

wszy jako kierownik ministerstwa handlu, ostatni

ministerstwa skarbu.

Z całego składu nowego gabinetu zbyt widocznie

wynika, że m a m y tu do czynienia z rządem pro

wizorycznym, obliczonym na tygodnie albo najdłu

żej miesiące. W no wym gabinecie zasiada dwóch

CZł()nkÓW

fc?-»IfirO«-*lQy

r*v*-A-mrrjmjj

członkowie nowego gabinetu odznaczają się prawo

ścią charakteru i oświadczyli gotowość ustąpienia

w chwili utworzenia ministeryum parlamentarnego.

Nabytek hr. Taaffego, mimo najlepszych tegoż

chęci, w kołach niemieckich, nawet ściśle autono

micznych, nie dobre sprawił wrażenie.

Wiedeń 13 kwietnia.

(B .) Dzisiejsza W ien er Z tg przyniosła reskrypta

cesarskie udzielające ministrom uwolnienie od peł

nienia dotychczasowych obowiązków i nominacye

nowego ministeryum. Skład ministerstwa jest zu

pełnie taki, jak go w a m wczoraj podałem; mała

zmiana zaszła tylko co do p. Taaffego.

Wszystkie dzienniki niemieckie oczekiwały no

minacyi p. Taaffego na tymczasowego kierownika mi

nisterstwa spraw wewnętrznych i obrony krajowej,

tymczasem zaś hr. Taaffe mianowany został rze

czywistym ministrem spraw wewnętrznych i kie

równikiem ministerstwa obrony krajowej; różni

ca jednak oczekiwań ze spełnionym faktem po

lpga tylko na formie; hr. Taaffe zobowiązał się bo

wiem wobec dzisiejszego prezesa ministrów u

stąpić ze swej posady, skoro tylko ukaże się mo

żebność utworzenia ministerstw* parlamentarnego

z większości Rady państwa. Rzeczywiście trzeba

podziwiać postępowanie hr. Taaffego pod tym wzglę

dem nacechowane zupełną abnegacyą swojej osoby

na rzecz dobra ogółu.

Jako bardzo korzystny nabytek dla ministerstwa

hr. Potockiego uważanym jest p. Tschabuschnigg

zamianowany ministrem sprawiedliwości a zarazem

kierownikiem ministerstwa oświaty. Jest to czło

wiek znany z zasad umiarkowanych i liberalnych;

wstąpienie jego do gabinetu jest najlepszym dowo

dem a raczej sposobem przekonania Niemców, iż

program hr. Potockiego nie jest wcale programem

federalistycznym, ani też uciskanie narodowości

niemieckiej na celu mającym — o co go tylekro*

tnie N. fr . Presse i Nowy Fremdenblatt posą

dzały.

Minister Tschabuschnigg zasiada od r. 1831 w

Radzie państwa (w r. 18G3 przemawiał za ustę

pem w adresie tyczącym się sprawy polskiej), pod

czas sesyi od r. 1867 do 1869 trwającej był on

przewodniczącym komisy5 orawniczej. Należał do

klubu lewicy, w ostatnicu

°sach jednak nie zga

dzał się z większością kluui , .urzecbylał się do

zdań i przekonań Rechbauera. Między podpisami

umieszczonemi pod wniesionym w ostatnich cza

sach wnioskiem Rechbauera tyczącym się ustawy

wyborczej — znajdujemy i jego podpis.

Karol Distler zamianowany kierownikiem mini

sterstwa finansów był prawą ręką Brestla, m a on

być twór(.ą przyjętej podczas ostatniej sesyi Rady

państwa ustawy o podatku zarobkowym; zresztą

jest ogólnie znany, jako bardzo zdolny urzędnik i

jako taki nie mało ceniony.

Kierownik ministerstwa handlu dotychczasowy

szef sekcyi w temże ministeryum D r Depretis, za

bierał już jako zastępca p. Plenera kilkakrotnie

głos w Radzie państwa.

Giełda przyjęła bardzo dobrze ogłoszone dziś

ministeryum — co jednak mniej przypisać wypada

jego składowi, jak raczej samemu faktowi ukon

stytuowania się gabinetu; stan niepewności jest głó

w n y m postrachem giełdy wiedeńskiej.

Wobec licznych objawów zaufania, jakie odbie

rają dotychczasowi ministrowie za politykę, ja

kiej byli zwolennikami, pocieszającera jest wotum

zaufania i adres, jaki wystosowali wyborcy do p.

Rechbauera z powodu stanowiska, jakie zajął w

kwestyi rezolucyi galicyjskiej.

]

W tej chwili dowiaduję się, iż hr. Potocki od

wiedził dziś Fischhofa autora znanych broszur i i

dzieł treści politycznej. 0 celu i rezultacie wspom

nionych odwiedzin dotychczas nic jeszcze nie wia

domo; nie omieszkam w a m jednak o tein donieść.

Hi. Andrnssv ma^.iiL-tvdi, ilui-irb. ,n

—

Dr Gis Ura ma zamiar zwoTania wy borcowswycTnr

celem usprawiedliwienia się, co do programu, któ

ry go zmusił do podania się do dymisyi.

!Pary » 10 kwietnia.

f- Na czem się obecne przesilenie zakończy?

czy gabinet 2 stycznia utrzyma się, czy też z m u

szonym będzie ustąpić? czy p. Buffet podał się

już stanowczo do dymisyi, a za jego przykładem

pp. Daru i Talhouet? czy prawdą jest, że Cesarz

ciągłe miewa konferencye z prezesem senatu p.

Rouher, i w dniu wczorajszym wzywał do siebie

p. de Foreade? oto pytania, które słychać wszę

dzie, i które pokazują zarazem, jak chwila obecna

jest ważną. Pessymiści utrzymują, że gabinet 2go

stycznia jest już rozbity, że ministeryum spraw

zagranicznych obejmuje p. de la Gueronnićre, spraw i

wewnętrznych p. Chevreau, aktualny prefekt Pa- i

ryża, finansów p. Magne itd., i że cały zwrot li

beralny, pokierowany zręczą dłonią Je g o s z k o

dliwej Mości p. Rouher (tak go Gaulois nazy

wa) zwróci się do punktu, z którego wyszedł, to

jest do konstytucyi z r. 1852. Jakim sposobem?

Następującym : plebiscyt postawi narodowi pytanie,

czy zgadza się na zaprojektowane obecnie liberal

ne zmiany w konstytucyi; naród odpowiada przez

tak lub nie-, a ponieważ, spodziewają się, że repu

blikanie i wszyscy ci, którzy swobodniejszej jeszcze

ustawy żądają, przez n ie głosować będą, jeżeliby

więc liczba tych głosów przeważyła, rząd wypro

wadziłby z tego wniosek, że naród reformy odrzu

ca, a zatem, - do systemu z r. 1852 powrócić

pragnie. Jest to na pozór niedorzeczne, lecz w

gruncie trochę się na to zanosi, zwłaszcza po o

świadczeniu nieostrożnem Olliviera, że ta k znaczy

konstytucyę z r. 1870, nie konstytucyę z r. 1852.

Republikanie i wszyscy zwolennicy bardziej libe

la(nego syslemu propagują więc co najspieszniej

pomiędzy stronnikami swojemi zasadę wstrzymania

się od głosowania, abstencyi, aby nie wpaść w si

dła i swojemi nie systematowi absolutnej władzy

nie oddać mimowolnej przysługi. W sferach rzą

dowych i dworskich wszyscy tylko o plebiscycie

dyskutują i obliczają prawdopodobny tegoż rezul

tat. Ze rząd ";e otrzyma imponującej większości,

to dla nikogo nie jest tajemnicą. Sam cesarz roz

mawiając o tem z jednym radcą stanu, miał się

wyrazić, że spodziewa się tylko zyskać większość

prj^yzY o,;tą, u n e m a jo r it6 honnete.

Ponieważ wstrzymanie się od głosowania będzie

miało znaczenie nietylko niezadowolenia z ostatnich

reform, ale prawie nawet z samego cesarstwa, mi

nistrowie przeto zalecili prefektom, aby rozwinęli

jak najżarliwszą czynność, (u ne a c tivite devo rante)

dla poruszenia mass wyborców i skłonienia ich do

złożenia swych wotów.

Na wczorajszem posiedzeniu Izby Ollivier oświad

czył, że zgromadzenia wyborcze przed plebiscytem

będą dozwolone; ale pomimo natarczywych zapy

tań opozycyi o ścisłe określenie czasu, przez któ

ry wyborcy będą się mogli publicznie nad plebiscytem

naradzać, Ollivier nie udzielił stanowczej odpowie

dzi; nadmienił tylko, że peryod ów agitacyjny krót

szym będzie od peryodu, który wybory do ciała

prawodawczego poprzedza. Odpowiedź ta dobrego

nie zrobiła wrażenii.

Przed kilku dniami głoszono już na pe

wno, że Cesarz, aby ostatni pozór do nieufności

usunąć zrzeka się 5tego artykułu nowej kon

stytucyi, na mocy którego zastrzega sobie prawo

bez odwoływania się do Izb odnosić się do na

rodu; Constitutionnel doniósł, że i komisya senatu

artykuł ten zmodyfikowała w ten sposób, że ple

biscyt stawianym będzie mógł być narodowi jedy

nie za poprzednią zgodą Izb i Cesarza. Otóż obie

te wiadomości okazały się fałszywemi. Komisya

senatu obstaje za utrzymaniem art. 5 bez żadnej

zmiany, i w ogóle liberalnym modyfikacyom kon—

WtljńL*

h nieprzycsarz,^zaśź

dwóch jeszcze jego kolegów. Opinia ogólna wielce

jest owe m u artykułowi 5temu przeciwną; uważa go

za miecz Damoklesa nad nowemi instytueyami za

wieszonj’, i dozwalający Cesarzowi w danej chwili

za pomocą plebiscytu wszystko znów obalić i do

dawnego systemu powrócić. Nikt tu sobie nie tai,

że plebiscyt jest ślepą maszyną, która taki zawsze

wyda rezultat, jakiego sobie rząd życzyć będzie,

zwłaszcza, jeżeli go żadne nie poprzedzą dyskusyę,

tak np.jak w r.1851 i52.

Na jutrzejszem zebrauiu senatu sprawozdawca

komisyi p. Devienne odczytać m a raport o projek

cie nowej konstytucyi; pokaże się więc nareszcie,

czy istotnie liberalne reformy tak silny opór w

Luksemburskim pałacu znalazły, jak o tem po

wszechnie głoszą.

Wobec plebiscytu, który podobno będzie miał

miejsce w dniach 1 i 2 maja, data bowiem 24 kwie

tnia okazała się być zbyt bliską, wszystkie inne

kwestye, tak wewnętrzne jako i zewnętrzne na

drugi plan zeszły i nie wiele na siebie zwracają

uwagi.

Przesilenie w Wiedniu, z tylu względów ważne

i interesujące Franeyę, nie jest tu w dziennikach

tak żywo podniesionem, jakby być powinno. N a

wet o soborze po części zapomniano; wszyscy o

wewnętrznem przesileniu myślą i rozmawiają je

dynie. Nawiasem wspomnę, że p. de Banneville miał

audyencyę u Cesarza i za kilka dni podobno na

swoje stanowisko w Rzymie m a powrócić. O wy—

Gzęść literacko-artystyczna.

IRENA

czyli

CHRZEŚCIANIE ZA DOMICYANA

Pim ieić oryg-inalna

przez JBT. CL

(Ciąg dalszy).

Aurelian nie posiadając się już prawie i blizki

rozpaczy, miał odpowiedzieć, gdy m u nadejście kil

ku innych gości _m o w ę przerwało — Czując więc,

że w żaden sposób nie wypada m u już przedłużać

odwiedzin, pożegnał się i wracał jak nie pyszny,

nic nie otrzymawszy—

Wtem blizko już wcho

dowego Atrium, spoglądając bokiem tem zyzowa

tem wejrzeniem, właściwem jego charakterowi i za

trudnieniom, *dojrzał coś w m ałym ogródku zasło

niętym z trzech stron murem, co nagle całą jego u

wagę zajęło; i wywołało uśmiech nieskończonej zło

śliwości.-Przyczaił się... posłuchał... obejrzał, czy

go kto nie widzi... i cichaczem, ze zręcznością kota

wpadł na Cyryla, co się bawił wiązaniem małych

krzyżyków z gałązek, które zatykał na kopczyki

z piasku, jakby na mogiły.

Odkryty z nienacka przez obcego w tej niebez

piecznej zabawie, poczerwieniał nieboraczek i po

bladł na przemian, instynktem tylko nogą rozdep

tując kopce, bo rączki przez Aureliana obie przy

chwycone, ruszyć się nie mogły.

—

Nie bój się mnie dziecię — rzekł ten osta

tni nadzwyczaj przymilająco - zapewne się lękasz,

żebym cię nie zdradził za te tu krzyże - tle m c

złego... ja sam pragnę zostać chrześcianinem.—

To mówiąc schylił się i pocałunkiem Judasza po

kalał pomnik męki Chrystusowej...

Cyryl odetchnął głęboko, radośnie — ale jakieś

szczątki niedowierzania tkwiły jeszcze wciąż prze

czuciem w głębiach dziecinnego serca:

Ty chcesz być.chrześcianinem, panie? a jak

że tak pięknie ubrany? Chrześcianie się tak pię

knie nie stroją.

O błogosławiona prostoto, jakże ty często sama

nie wiedząc o tem wprowadzasz w kłopot dwulico

wych synów świata!... Jedno to drobne raałozna*

czące pytanie zamknęło usta Aurelianowi, a ba

dawczy wzrok chłopczyny mięszał go jak najsuro

wsza nagana cenzora.

Jak się ochrzczę, moje dziecko, to zdejmę te

kne suknie i daruję biednym. Ale teraz zmiłuj się,

zrób mi jednę łaskę - powiedz, jak się nazywa

Papież i gdzie mieszka, bo bardzo potrzebuję z nim

pomówić; m a m takie zbrodnie na sumieniu - iza

krył twarz rękami.

Serce chłopczyny wezbrało litością. —

O biedny!

niezawodnie Pan Bóg ci przebaczy...

A gdzie Papież?

Boję ci się powiedzieć, kiedyś jeszcze nie

chrześcianin.

Ale ci przysięgam na relikwie męczenników

na ten krzyż święty...

Co ty robisz! grzeszysz! nie wolno n a m przy

sięgać - krzyknął Cyryl przerażony.

Aurelian czując ważność sposobności prawdopo

dobnie jedynej, i bojąc się, by go kto nie zszedł

na tak szlachetnym uczynku postanowił na chybił

trafił szturm przypuścić.

—

- Doprowadzasz mnie do

rozpaczy, dziecko. S a m nie wiesz, czyją duszę tra

cisz twem milczeniem 1

A ktojCy ?

Gdyby._if się przyznał gdzieindziej do tego, co

ci teraz mówię, dni moje byłyby w niebezpieczeń

stwie. Wszak prawda, że Klemens papieżem?

—

Którym? kto ci to powiedział? - zapytał Cy

ryl skwapliwie.

Po zdziwieniu jego poznał Airelian, że jest na

tropie i z radością źle ukrytą odrzekł:

No jeden

z braci... senator!

Ach! co też ty mówisz... wszakże senator ma

żonę i dzieci, jakżeby mógł być biskupem?... Ale

chodź, zaprowadzę cię do katechetów, a oni ci le

piej wszystko wytłumaczą, kiedy chcesz się rawró

cić, mój biedny bracie!

Aurelian z trudnością przytłumiwszy wesele nie

cnego tryumfu, rzekł spiesznie:

Dziękuję ci braciszku, ale dziś za późno -

nie m a m już czasu — jutro powtócę, a teraz nie

m ó w nic o mnie nikomu, bobyś mnie mógł narazić

na wielkie nieszczęście, moja bytność_w Rzymie na

wet przed chrześcianami musi zostać tajemnicą.

I prędko zapłoniony cały wstydem, strachem, by go

nie wykryto, a razem radością, wymknął się z domu.

Cyryl tymczasem został na miejs_cu na _w poł o

słupiały nie umiejąc sobie dokładnie zdać sprawy

z wrażenia tej całej rozmowy. Po chwili postano

wił uciec się do najprostszego lekarstwa _i pobiegł

opowiedzieć całą rzecz Ojcu Świętemu, który z Fla

wiuszem Klemensem, Anakletem kapłanem, Herme

sem i kilku innymi radzili nad dogmatem wiary

z Apostołem, zbierając skrzętnie z ust j’ego każde

słowo żywego podania o Mistrzu. U nóg ich sie

dział skromnie młody cezar, i spisywał ważniej

sze zdania na tabliczkach z wosku, a kiedy nie

kiedy niekiedy schylał się cichaczem, by pocałować

kajdany, co zdjęte z rąk S. Jana na ziemi leżały.

Cyryl wbiegł nieśmiało i stanął u drzwi, nie

chcąc przerywać rozmowy. Ale gdy go sam Apo

stoł zawołał ze zwykłą sobie dla dziatek dobrocią

odziedziczoną też po obcowaniu z Tym, który je

niegdyś wszystkie tak błogosławjąco tulił, opowie

dział, co się stało. Z wielkiem zdziwieniem zgroma

dzeni spojrzeli na siebie. Maurycemu posądzenie

zatrutą strzałą strzeliło przez umysł:

—

Jak on wyglądał ten cudzoziemiec, Cyrylu?

—

O! młody był i przystrojony w szkarłatną

lacernę*) ubrany, ale rudy, pachniał jak kadzielnica!

—

Którędy wyszedł? pokaż mi prędko! - Wzięli

się za ręce i w kilku skokach dopadli do bramy,

zkąd jeszcze z daleka było widać Aureliana czmy

chającego co siła na rogu ulicy. Maurycy na ten

widok załamał ręce:

—

Bracie! coś ty zrobił! to zdrajca! to szpieg! —

I na to słowo, którego dźwięk sam oburza, spło

nął gwałtowną odrazą, zapragnął schwycić podłego

oszusta, zdeptać go słowem i czynem, osławić, u

karać, zemścić się krwawo za jego podejścia. Ale

była to chwila... pokusa krótka choć silna... potem

umilkła duma patrycyuszą i chrześcianin się ode

zwał... odezwał jako przystało, to jest, miłością i

przebaczeniem.

V/irginia tymczasem nie jedną ciernistą godzinę

przepłakiwała przed panem na Awentyńskim pała

cu. Niepewna przyszłości, po ostatniej swej prze

prawie z m ę żem codzień się lękała czy nie przyj

dzie do wykonania gróźb jego i wypędzenia jej

z domu. —

Pytać nie śmiała; przemawiać nawet

do niego zaledwie się już ważyła, aby gorzej go nie

rozdrażniać, i tylko po cichu starała się jego ży

czenia zgadywać na każdą chwilę, dogadzając i

służąc z podwojoną gorliwością.

Agrykola ze swej strony także unikał towarzy

stwa żony, zwłaszcza wszelkiej bardziej poufnej

rozmowy — usuwał się jak chory, który dotknię

ciem nie chce jątrzyć rany; ale rana ciągle żywo

tkwiła w jego sercu i krwawiła się widocznie, bo

więdnął z dniem każdym, rysy ściągały się coraz

bardziej, i oczy zapadały w głąb sinych skroni.—

*Wirginia nie wierzy w bogi - czyliż to być rao

*) Lucerna , rodzaj p!aszcza.

że!!" powtarzał z rozpaczą, gdy z daleka, ale pil

nie przyglądał się jej czynnościom, chcąc wyśle

dzić, czy się w nieb brak zasad nie wypiętnuje:—

A widząc ją stale cnotliwą, dopełniającą ,wszystkie

obowiązki, snującą się cicho i słodko jak duch do

broczynny po domu z uśmiechem cierpliwości i

wejrzeniem pogodnem chociaż często wilgnem, wy

dziwić się nie mógł temu, co w oczach jego było

sprzecznością, i gorzko pytał sam siebie, jaki to

filozof lub jakie pismo zatrute mogło zwichnąć u

raysł tej, którą przywykł był nietylko kochać, ale

szanować i czcić jako perłę nadziemską, klejnot

jej płci.

—

Wszystkie jednakże jego domysły

dalekiemi były prawdy, bo nie przypuszczał ani na

chwilę, aby istota tak wszechstronnie wyższa, jak

Wirginia, należaia do nikczemnej, zepsutej w jego

mniemaniu sekty chrześcijańskiej.

Tak rzeczy stały, gdy pewnej kwietniowej nie

dzieli., po południu Maurycy przyszedł w odwie

dziny, a nie zastawszy Wirginii samej, wsunął jej

w rękę tajemny liścik od matki mlekiem pisany,

w którym Flawia zawiadamiając ją o odkryciach

Aureliana, donosiła, że wierni postanowili ukryć

Ojca Sw. u pewnej biednej staruszki chrześcijanki,

Reginy, i prosiła, by dla niepoznaki żona konsula

tę ostatnią przestrzegła o przybyciu dostojnego

gościa i mieszkanie m u przygotowała.

Zaledwie Wirginia to przeczytała, przerażona ka

zała natychmiast lektykę sobie przynieść, i już w

nią wsiadała, zaopatrzywszy się we wszystkie po

trzebne przybory, gdy w tem nadbiegła Irena i ze

zwykłem sobie życiem rzuciła jej się na szyie -

Ach siostro! jakam szczęśliwa! Wydobyłam

się przecie chociaż na chwilę z pod kleszcaów Lu

Üfhnt ’

iaż Przez chwilę możemy pomówić

świadka!6 ^

bez teg0 szPicgującego

(Ciąg dalszy nastąpi),

*WWWv—

C « « wychodzi codziennie wieczór (wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne.)

umer pojedynczy w Krakowie i we Lwowie kosztuje 10 centów.

Prenumerata wynosi:

^°^^tfkA^yaćklem r°CZnie

24 I kwartalnie złr. 5

miesięcznie złr. 2

do Prus i Rzeszy niemieck

v t«Ti i*«

n2c.25

, Francyi, Anglii ipań. Papiesl. fran lol ^ 2° 0 fraf ^ ^ 5

C,o3g"15

» Belgu Włoch iSzwajcaryi

*20

/ ły mezapiec^elOTfMP^^ winny francodo Administracyi «Czasu" -

I Ik!j reklamacyjne

I P § ne me ulegają frankowaniu. -

Łi*tów niefrankowanych nie przyjmuje się.

H ę U o p U m a nadsyłane Redakcyi, nie zwracają się i niszczone będą.

-*iri*rYTrtYTitfrrri

rr.n ,. ....

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction