Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 637 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr. 79.

Należytośó gontowa opłacoi t ryczałtem.

,,Oz i*" wychodzi cod: lennie o godzinie 23-cleJ w nocy.

NUMER t"OJEDYNCZY: 20 GROSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI

W Krakowie bez odnoszenia do domu .

zl. 4.80

W Krakowie z odnoszeniem do domu .

zl. 5.40

Na prowincję z przesyłką pocztową . . .

Zagranicę z przesvłką pocztową . . .

zł. 8

Za Każdą zmk nę adreiu dolicza się zl. 0.50.

Reklamacie niezapieczętowaDe nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę rrzyjmują: Administracja ,,Czasu , wszystkie urzędy pocz

towe, wszystkie miejscowa . zamiejscowe Biura dzienników

Kraków, Czwartek 8 Kwietnia 1926.

CZAS

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. (00.404.

KONTO P. K. O. WARSZAWA NR. 140.238.

Adres Redakcji i Administracji: Kraków, uL św. Toman. 32. Teł. Nr. 00.

Godziny biurow e: od 9-tej do 13-toj I od 15-tej do 18-tej.

Rocznik LXXV11I.

CENT OGŁOSZEŃ:

Je*lnurazowo za :eden wiersz milimetrowy:

Ogłoszenie po tekście

?ł 0.15

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombint wany

M0.22

Ogłoszenie w ,,Nadesłanych".......................

,, 0.35

Nekrologi

,, 0.30

Komunikaty po kronice

,, 0.45

Ogłoszenie na pi( rwszej s t r o n i e ............................. 0.60

Ogłoszenia k,amiejscowe 25°/o drożej.

Administracja nie foh rze odpowiedzialne

ścl za terminowe umieszczanie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują do dnia zmiany w nagłówku.

Rękopisów nie zwraca _Ją.

Ogłoszen.a przyjmują: Administracja ..Czasu" i wszystkie miejscowe i

miejscowe Biura dzienników i ogłoszeń.

Dni świąteczne — jak zawsze — wywulały

pewną przerwę w poruszeniach polityki mie

dz] iii . )dowejj, Które jednak obecnie działać

zaczną z e ne rgją zdwojoną, wobec długiego

eregu ważnych problematów, czekających na

rozwiązanie. W dziedzinie blisko Polski doty

czące« należy podkreślić dwa fakty, posiada

jące dra rj.es poważniejsze znaczenie, m ia now i

cie i jd pisanie nowego traktatu z Rumunją i

konflikt transportowy z Czechami.

Fakt pierwszy należy powltać z szczerem

zadowoleniem, gdyż umacnia on i utrwaia

węzły przyjaźni i solidarności interesów, łącz,ą

ce nas z Rumunją, i znacznie powiększa gwa

rancje utrzymania pokoju na naszych wscho—

Inich granicach. Polsko-rumuński traktat ma

bezwarunkowo charakter ścisłe defenzywny,

co w i)i wym tekście jeszcze dobitniej zostało

por kreślone* — i zmierza wyłącznie do wza

jemnego ubezpieczenia granic państw sprzy

mierzonych Nie jest to więc aljans skierowa

ny przeciwko komukolw’iek, ale mający jedy

nie n a celu uniemożliwienie jakiejkolwiek

-.aczr Dnej akcji, skądkolwiekby wyjść mogła.

Dfeigp bowiem będzie się zastanawiać jakiś nie

spokojny sąsiad Polski i Rumunji, zanim po

dejmie straszliwe ryzyko wojny — z obu pań

stwami naraz. Traktat zatem polsko-rumuński

jest potężnym czynnikiem pokoju dla całej

wschodniej i środkowej Europy — i będzie nie

zawodnie tak oceniony przez państwa bezpo

średnio nieinteresowane

W Rumunji nastąpiła zmiana rządu, która

może być jednoznaczna ze zmiana systemu;

chociaż bowiem generał Averescu ma się o

przeć także na dotychczas rządzącem stron

nictwie łiberalnem, ale okoliczności, wśród

których objął rządy wytykają mu bardzo od

mienne drogi w polityce wewnętrznej. Nato

miast podstawy polityki zagranicznej są tak

niezmiennie ustalone nakazem najwyższych

państwowych interesów, że zmiana rządu nie

może ich dotknąć w żadnym kierunku i pod

żadnym wzg lędem. Kiobykolwiek zatem objął

spadek po p. Bratianu będzie musiał — w sto

sunkach zewnętrznych — iść dalej drogą do

tychczasową dokładnie wytyczoną: i dlatego

nowy traktat polsko-rumuński został odram

przejęty i uznany przez nowy gabinet, jako

nietykalne dziedzictwo przeszłości.

Mniej jasno przedstawia się horyzont nasz»1

3 0 najświeższego zatargu z Czechami. Chodzi

tam wprawdzie tylko o jeden szczegół, który’

na tle całokształtu poisko-rzeskich stosunków,

możnauy nawet nazwać podrzędnym, ale for

ma, w jakiej się objawił, rzuca światło na pew

ne nastroje i pewne dążności, z któremi mu

simy się poważnie liczyć.

Merytorycznie sprawa przedstawia się dość

prosto. Rzad czeski, czy też ministe r rolnictwa,

wydal nagle zakaz — nietylko dowozu bydła

z Polski do Czech, ale przewozu bydła z Polski

do Austrji. Jeżeli pierwsze zarządzenie moaia*

by jeszcze pojmować jako w ynik prz esadnej

o.strożności wobec niebezpieczeństwa zawlecze

nia zarazy, — zakaz arug, nosi już wyraźnie

charakter szykany dla polskiego zagraniczne

go handłu bardzo niebezpiecznej. Co go wy

wołało? Sądząc z głosów pewnej części prasy

czeskiej, był to poprostu akt samowoli facho

wego ministra , czy też jednego z jego referen

t( w. Byłoby to tłumaczenie dopuszczalne,

gdyby bezzwłocznie po ujaw nieniu zarządze

n ia — na stąpiło jogo odwołanie. Tymczasem

z amiast odwołania, ogłoszono jedynie półurzą

dowe skomplikowane komentarze, kióre spra

wy wcale nie w yjaśniły, i zajścia nie zam

knęły.

Łatwo się domyśleć, że zbyt energiczne wy

stąpienie czeskiego ministra , było w znacznej

części wywołane naciskiem czeskich agra rju

szy, którzy chętnieby się pozbyli polskiego

współzawodnika na swoich rynkach, aby móc

potem dowolnie dyktować ceny. Jest to nawet

dążenie dość zrozumiałe, — jakkolw’iek praw

nej i politycznej strony zakazu dowozu nie

usprawiedliwia. Ale zakaz transportu bydła

do Austrji? Tu już motyw konkurencji nie wy

starcza — pobudek szukać należy gdzieindziej.

Mówiono między innemi, że jest to próba re

torsji za zakaz rządu polskiego wywożenia su

rowej ropy z Polski, na czem podobno cierpię

czeskie rafinerje. Nie odejmuje to wcale za

rządzeniu czeskiego ministra, chał aktem szy

kany, która może być słusznie poczytywana

przez rząd polski, jako próba politycznej presji.

Tem energiczniej należy* zaprotestować prze

ciwko podobnym - łagodnie mówiąc — nie

spodziankom.

Istnieje jednak zasadnicza przyczyna kon

fliktu, która daje pozory prawne czeskim za

rządzeniom. Ponieważ nie mamy dotychczas

traktatu handlowego z Czechami, tylko nie

wystarczającą konwencję weterynaryjną —

rząd czeski mógł wydać swój zakaz na podsta

wie przedwojennego austro-węgierskiego u sta

wodawstwa, Oczywiście przy odrobinie dobrej

woli, nie powinien był rząd czeski korzystać

z tych przedawnionych i przesta rzałych prze

pisów, ale formy prawne zostały zachowane,

i pozostaje nam tylko droga długich i mozol

nych układów.

Jak już na wstępie wspomnieliśmy, zajście

nie jest zbyt doniosłe, ale bardzo znamienne:

jest bowiem niezawodnie objawem nieprzy

chylnego dla Polski nastroju, panująceg«« w

pewnych wpływowych kolach czeskich.

W najbliższych tygodniach premjer polski

m a wyjechać do Pragi, dla odbycia ważnych

konferencji z czeskim ministrem spraw zagra

nicznych; gdyby do terminu jego wyjazdu o

statnie zajście nie zostało w sposób odpowiedni

zlikwidowane, pragska podróż lir. Skrzyńskie

go mogłaby stanąć pod znakiem zapytania.

Sądzimy, ze czescy politycy rozumiejący wagę

i wartość dobrych stosunków z Polską, nie

dopuszczą do tego, aby drobna stosunkowo

sprawa, utrudniała normalne porozumienie

obu państw i narodów, tak pożądane w inteie

sie Czech, Polski i europejskiego pokoju.

twa do tego nie dopuszczą i ż,e obecne przesile

nie miało na celu jedynie obalenie Pasicza. W y

daje się najbardziej prawdopodobnem, że nowy

rząd zostanie utworzony Lądż przez dotychczaso

wego ministra spraw zagranicznych Dra Ninczicza,

lądź przez prezydenta skupsztyny Triskovicza.

Uznanie sowietów przez Czechosłowacl?

Praga 7 kwietnia.

(Tel. wł.) Gabinet urzędniczy miał odroczyć

kwestję oficjalnego uznania sowietów przez

Czechosłowację, którą to spiawę *ząd poprze

dni Svehli chciał załatwić pozytywnie w sen

sie dla sowietów przychylnym — jeszcze w

ciągu wiosny’ bież. roku

Rokowania z finansistami austriackimi.

W iedeń 7 kwietnia.

(AW) Prasa wiedeńska przynosi wiadomość

0 pertraktacjach, jakie odbyły się między rzą

dem polskim a wybitnym finansistą wiedeń

skim dyr. Sztankowitsem dla pozyskania go

na doradcę i dj rektora Banku Polskiego We

d!« pism wiedeńskich rząd polski ofiarowałby

rzekomo Sztankowitsowi 3000 funtów rocznie

wraz z tytułem kierującego członka zarządu

Polskiego Ba nku emisyjnego. Propozycji tej

Sztankowits nie zaakceptował. Wobec togo

rząd połski rozpoczął rokowania z innym wy

bitnym finansistą z działu dewizowego.

Kurs złotego w Wiedniu.

Wiedeń 7 kwietnia.

(Tel. wł.) Kurs złotego we Wiedniu ibniżjł

się nieco wczoraj. Za dewizę ?arszawsiu iza R

tówkę płacono wczoraj 8785 sz. austrj za

zł, czyli 1 dolar kalkulował się na zł §’BO-8*40.

(Cena ta odpowiada mniej więcej cenie dolara na

ezarnej giełdzie warszawskiej).

losgres pracowników uraysłowyeh.

Wiedeń 7 kwietnia

(PAT) W obecności prezydenta Austrji Dra

Heinischa ,przedstawicieli ciała dyplomatycz

nego, oraz reprezentantów rządu austriackie

go, rozpoczął wczoraj w południe swoje obra

dy IV międzynarodowy Kongres pracow’ników

umysłowych. Ze strony polskiej zjawił się na

pierwszem posiedzeniu poseł polski w Wiedniu

prof. J Wierusz-Kowalski. Polskę reprez entu

ją na zjeździe wicedziekan Rady adwokackiej

w Warszawie, członek komisji kodyfikacyjne,

Zygmunt Nagórski i adwokat Dr. Rudolf Lan

giod. Oczekiwany jest również przyjazd Dra

E. Woronieekiego z Paryża. Nu porządku dzien

nym obrad znajduje się pomiędzy innemi kwe

s tja obrony własności umysłowej, położenie

pracowników państwowych, umowy zbiorowe

1 indywidualne i I d.

Na międzynarodowy kongres pracowników

umysłowych w Wiedniu,, przygotowano na stę

pujące refeiaty ,.Własność intelektualna", re

lerute p. Gallió (Francja), ,,Wzory umów zbio

rowych i indywidualnych pracow’ników umy

słowych" referuje de Weidel (Francja) i Schay

ler (Anglja), ,,Sytuacja urzędników publicz

nych" H Yerne (Francja) i ,,Wymiana inte

lektualna" delegat polskiej konfederacji pra

cowników umysłowych Di E. Woroniecki.

Zgon Kleina.

Wiftdeń 7 kwietnia.

(Tel. w ł) Wczoraj wieczorem zmarł tu słynny

eywilista au;trjacki, autor procedury cywilnej

austrj»ckiej z r. 1898, b minister sprawiedliwo

ści prof. Klein,

Przesilenie w Jugosławji.

Belgrad 7 kwietnia.

^AW) Minister Pasicz wraz z całym gabine

tem podał się do dymisji. Król powierzył Pi

siczowi tymczasowe prowadzenie spraw pan

stwowych, odbywając konferencję z przywód

cami wszystkich stronnictw, Przesilenie gabi

netowe skończy się prawdopodobnie w naj

bliższych dnia ch. Stefan Radicz nie wrócił jesz

cze dc Belgradu: Przywódcy opozycji z Pribi

cewicz**m n a czele zgadzają się na poparcie

każdego rządu ,do którego składu nie wcho

dziłby Pasicz. Na stworzenie w’iększości par

lamentarnej narazie liczyć nie można. Myślą

więc o stw orzeniu koalicji złożonej z grupy

Radicza i partji chłopskiej, jak rów’nież o po

wołaniu do rzą uu Ninczicza, albo obecnego

prezydenta Skupsztyny. We wszystkich kom

binacjach nie będzie wchodził w rachubę Pa

sicz

Wiedeń 7 kwietnia

jTel. w l) Z Belgradu donoszą że sytuacja, pow

stała tam po upadku ja-nu.i

łac.cza -

jest

"’)tyohczas niewyjaśniona. K ról odbywa konferen

cje 1z decydującymi politykami -

rozwiązanie

s?tua lijest jednak utindnione przez to, że Si.,

lan Raticz którv na święta wyjeoha na wieś do

Chorwacji fi dotychczas jeszcze do Belgradu nie

M,, sfe r oświaty Pribi(ewicz, jeden z przywód

ców stronnictwa demokratów, oświadczy!, iż jego

stronnict w zgodzi się ta gięcie i.dziabi w każ

d*n rządzie, o ile na czele jego nie -Janie Pa

sicz. Gdzieniegdzie myślano, ze ibalen.e

ządu

będzie sygnałem’ do nowycl wybo.ow ; jcJuak to

zda!*1 się bardziej prawdopodobnem. że stronnic*

Cziczerln o Lidze Narodów.

Moskwa 7 kwietnia.

(PAT) Cziczerin udzielił przedstawicielom

prasy zagranicznej wyjaśnienia co do tta n o

wiska Rosji sowieckiej w op:rawie polityki za

granicznej w szczególności w sprawie Ligi Na

rodów. Powtórzył on, że rząd moskiewski nie

mógł przyjąć zaproszenia do udziału w konfe

re ncji rozbrojeniowej, ponieważ konferencja ta

odbyć się ma na terytoTjum szwajcarskiein.

Zwołanie konferencji rozbrojeniowej pod w a

runkami, które wykluczają udział Unji sowiec

kiej, dowodzi, ze mocarstwa nie mają poważ

nego zamiaru rozbrojeniu się, że cała konfe

rencja jest tylko manewrem. Liga Narodów

udowodniła, ze nie jest zdolną do rozwiązanie

poważnych zagadnień politycznych. Wyniki

ostatniej sesji zdyskredytowały Ligę Narodów,

wątpliwem jest, czy sytuacja we wrześniu się

poprawi. Chambei łain usiłuje w Europie grać

rolę dyktatora i rozjemcy, jego ostatecznym

celem jest utworzenie jednolitego frontu prze

ciw Unji sowieckiej. D(a Fra ncji oznacza Lo

carno, że po bezpośredniem porozumieniu się z

Niemcami, Anglja będzie rozjemcą między tfe

mi oboma państw ami. Oł.awa, wyrażona przez

Brianda, iz rząd sowiecki ma co*ś przeciw t a

kiemu zbliżeniu się, po :bawioną jest wszel

kich podstaw. Teraz po bankructwie w Gene

wie droga do b( zpośredniego porozumienia

się między Francję a Niemcami jest wolna

W czasie od sierpnia 1925 do lutego 192ti

wywieźliśmy wszystkiego: pszenicy 129.100

ton, żyta 210.400 ton, jęczmienia 115.000 ton, o

wsa 52.000 ton. Jedynie zatem wywieźliśmy ca

łą nadwyżkę pszenicy, z pozostałych jednak

gatunków zbóż dysponujemy nadal znacznemi

zapasami wywozowemi. Zaznaczyć przytem

należy, iż wskutek zubożenia ludności w b. r.

zmniejszyło się spożycie pszenicy na korzyść

żyta, tak, iż prawdopodobnie nawet te ilości

pszenicy, które w kraju pozustały nie zostaną

przez rynek wewnętrzny zużyte. Uwzględnić

przytem wreszcie należy wielkie ilości kasz,

ziemniaków i strączkowych, które w r. z. b ar

dzo dobrze obrodziły, a stanow ią bardzo ważny

czynnik naszego odżywiania się.

Należy stwierdzić, iż wygłodzenie nie grozi

nam w roku bieżącym, grozi nam natomiast

niebezpieczeństwo nie sprzedania całej tej ilo

ści zbóż, ktone powinniśmy umieścić zagrani

cą. W całej bowiem Europie żniwa zeszłorocz

ne wypadły bardzo dobize, a zdolności finan

sowe i techniczne naszych firm eksportujących

zboże są naogół słabe.

Jak się przedstawia poziom cen zbożo

wych i mącznych oraz cen chlebo u nas i ze

granicę?

Ceny zboża utrzymują się w Polsce do

tychczas na poziomie znacznie niższym, aniże

li ceny zagraniczne. W połowie marca b. r. ce

n a pszenicy wynosiła w Polsce 5 doi., w Niem

czech 6 doi,, w Anglji 6.35 doi, we Fi uncji 5.45

doi., w Czechosłowacji 5.75 dok, w Danji 5.80

dok, a w Stanach Zjednoczo_nych 6.50 doi.

wszystko za 100 kg. Cena żyta wynosiła w Pol—

Z jaid emigrantów rosyjskich.

^ Paryż 7 kwietnia.

*,PAT) VV poniedziałek rozpoczął się tu pod

przewodnictwem p. Struvego zjazd emigracji

rosyjskiej. Przybyło z 26 krajów około 1000 de

legatów, należących przeważnie do stronnictw

monarchistycznych różnych odcieni.

Paryż 7 kwietnia.

(PAT) Na paryskim kongresie światowym e

migrantów rosyjskich wygłosił pomiędzy inne

mi mowę Semenów, który oświadczył, że na

ród rosyjski, szczególnie chłopi sprzeciwiają

się dyktaturze komunistów, której nigdy nie

uznawali.

Ofenzywa przeciw Druzom.

Bejr ut 7 kwietnia.

(PAT) ,,United Pre=s" dowiaduje się ze źró

dła francuskiego, że ofenzywa francuska prze

ciw Druzom w południowym Libanie rozpoczę

ła się we czwartek rano. Wedle sprawozdania

sztabu generalnego przybiera ofenzywa obrót

pomyślny. Druzowie znajdują się w bezładnym

odwrocie po pozostawieniu jeńców i rannych

Dwie* kolumny francuskie, które operowały w

okolicy Kuneitiy, zetknęły się z bandami Dru

zów. W walkach, które się wywiązały, zostali

Druzowie odparci r ciężkiemi stratami.

Czy grozi nam wygłodzenie?

Sprawozdawca K. W. miał rozmowę z mi

msirem biernikiem w 9piawie wyżywienia

kraju. Powtarzamy ją ze względu na donio

słość poruszonego tam problematu.

Ileśmy w v. 1925 zebrali zbóz i jakie jest spo

życie zboż chlebow’ych wr Polsce?

— W r. 1925 — mówił minister - zebraliśmy

naogół 1,573.000 ton pszenicy, 6,538.000 ton ży

ta 1,077.300 ton jęczmienia i 3,311.500 ton owsa,

zbiory więc były dobre, wyższe około o 20 proc

od przeciętnych zbiorów w latach 1922—24.

Co do spożycia zboż w Polsce, to w okresie

1923—25 wynosił on w przecięciu n a głowę

ludności: pszenicy 42.7 kg,, żyta 142.5 kg,, jęcz

mienia 39.1 kg., owsa wreszci( 83.9 .cg. Normy

powyższe zbliżają się do norm przed wojen

nych, a nawet, o iłe chodzi o żyto, to je prze

wyższają.

Przy ustaleniu spożycia zboz w Polsce, nale

ży wziąć pod uwagę jeszcze te ilości zbóż, któ

rych potrzebujemy do należytego obsiewu na

szej ziemi uprawnej. Otóz do obsiewu starań

nego, potrzeba nam rocznie 198.500 ton pszeni

cy, 885.000 ton żyta, 221500 ton jęczmienia

460.900 ton owsa.

Po odpowiedniem więc przeliczeniu tych i

lości zboż, które zebraliśmy i po odliczeniu

tych ilości których potrzebujemy dla wyżywię

nia ludności i obsiewu, okazuje się, iż w roku

bieżącym możemy dysponować nadw’yżkami

przy pszenicy w wysokości 123.000 ton, przy ży

cie 1,478.000 ton, przy jęczmieniu 310.000 ton,

a przy owsie 387.0U0 ton.

A ile wywieźliśmy dotychcza° zboża, d

ministrze?

sce 2 70 doi., w Niemczech 3.50 doi, w Czecho

słowacji 3 70 doi., we Fr ancji 3.50 doi. również

za 100 kg. Taki sam mniej więcej stosunek u

jawnia się i w cenach jęczmienia i owsa w

Polsce i zagranicą. Z powyższych zestawień

wynika więc jasno, iz Polska ma w te chwih

najtańsze zboże.

Inaczej jednak jest z cenami mąki i chi oba,

ceny te bowiem utizymują się i w Polsce i za

granicą mniej więcej n a tym samym poziomie.

To też wysiłki naszych czynników gospodar

czych i społecznych powinny w interesie sze

rokich warstw spożywców zmieizać w kierun

ku zmniejszenia rozbieżności pomiędzy cenami

zboża a maki i Chleba i doprowadzenia wza

jemnego stosunku tych cen do norm właści

wych, zachodnio-europejskich.

—

A jakie znaczenie przedstawia dla nasze

go bilansu handlowego wywóz zbóż chlebo

wych?

—

Odpowiem znowu cyirami: wartość wy

wozu zboż w r. 1925 doszła do 7.5 proc ogólnej

wartości naszego wywozu. W ciągu czabu od

sie,rpnia 1925 do lutego 1926 wywieźliśmy zbo

ża za 136,257.000 zł, a wszystkie waluty za wy

wóz ten uzyskane wpłynęły do Banku Polskie

go. Dodatni bilans handlowy daje nam waluty

zagraniczne, których zapas ze swej strony sta

nowi o kursie naszego złotego, ponieważ zaś

wywóz płodów rolniczych przyno.si nam tak

znaczne dopływy obcych walut, iak to przed

chwilą panu redaktorowi wyjaśniłem, przeto

v.ywóz ów — uwzględniający zresztą w pełni

potrzeby naszych, krajowych spożywców —

musi być w należytej wysokości utrzymany

Listy z Paryża.

Paryż w marcu.

(Od korespondenta ,,Czasu").

Śmierć króla co nie królował. -

Beznadziejny na

stępca.

—

istota rzemiosła kiólewsłhego we Fran

cji - bonaparci w lepszem świetle, także sla

bem.

—

Szanse dyktatury.

—

jłwa nowe zwycię

stwa komuny. — Obawy o im,łerjalizm włoski. - -

Zmiany 1ządu we Francji i ich znaczenie.

Umarł na wygnaniu, w swym pałacu w Pa

lermie, Filip VII król francuski. Bojaliści w

żałobie, odprawiają się msze w kościołach,

przy’ których pełnią straż honorową hajducy

króla. Pisma rojalistyczne pełne nekrologów

i haseł — Niech żyje nowy król — Do Paler

mo zjeżdżają członkowie dynastji i krewni,

najpierw królowa Amelja portugalska i księż

na Aosty, siostry i delegacje partji królew

skiej. Wyjechał też na pogrzeb księże Guise,

nowy król Zmarły pretendent, książę Orleań

ski, doczekał się pc śmierci większych hono

rów niż za życia.

To życie zaw-iodło oczekiwania, jak rzauko

które Za młodu miał książę chwilę popular

ności. Wrócił bez pozwolenia z wygnania, zgło

sił się jako lek ru t do wojska, był aresztowany,

osadzony w więzieniu, a lud chodził przed

ginach więzienny i wołał — niech żyje.

Poczerń rzą»l wypuścił młodego pretendenta,

wyprawił go zagranicę i na tein skończyła się

jego popularność. Sto razy go potem błagali

zwolennicy, by znów wrócił i na Ich czele pró

bował uderzyć n a rząd republikański. Naprćz

110. Bulanzyści go wzywali, podczas wojny

światowej znów lojaliści i zaraz po wojnie by

ły chwile sposobne. Zapew-ne nie do zwycię

stwa idei królewskiej, ale zawsze do prób po

pularnych. Orlean był rniękki i ospały, wolał

nie ryzykow-ać, aż o nim Frant a, prócz Dau

deta* i paru zapaleńców, zapomniała. Teraz na

stępca, ksiąze de Guise, obejmuje zmarnowa

ny spadek. Ustawa robi mu reklamę. Staw ia

go na pudjum. Orzeka wyraźnie, iż iako głowa

rodu, dawniej panującego, jest wygnańcem.

Wraz z synem najstarszym. Rząd pozwoli za

pewne księciu powrócić z pogrzebu, by spako

wać manatki, poczem mu kaze wyjechać

z Francji.

Jako początek to dobre. Możnabv ne tej pod

stawie rozpocząć akcję przedsiębiorczą, łatwą

w dzisiejszych czasach.

Lecz wiadomo już, ze na tem koniec. Nowy

władca bez tronu jeszcze ślamazarnieiszy od

popizednika. Uczony, artysta, zbieracz staro

żytności i książek, bez cienia zapału, odwagi

i przedsiębiorczości Zmarnuje on do reszty

resztki idei rojalistycznej.

W tej chwili mówią, że może książę Wiktor

Emanuel skorzysta później z jakiej chwili spo

sobnej. Y\ każdym razie nie ma za sobą ospa

łej tradycji Orleanów. Ci doprawdy nie byli

stworzeni do tronu. Nie rozumieli jego istoty.

Którą tak rozumiała starsza linja Burbonów

Ta miała władców* prawdziwych. Tylu królów-,

co poprostu zdobyli swój tron dziedziczny.

Pierwszy Capet był zamachowcem, następcy

krwią i żelaz.em zmarnowali konkurentów,

Henryk Waleziusz zamordował wspołzawo

dnika, Henryk czwarty zdobył Paiyż i Fran

cję. Przed nim Karol IX uiatował koronę i ży

cie przez wymordowanie protestantów. Jesz

cze przedtem Ludwik XI pastwił się nad rewo

lucyjną a rystokrai’ią. Później Ludwik XIV,

nim był wielkim samowładcą, ra tow ał życie,

uciekając nocą z Pa ryża, ale wrócił z woj

skiein i zdeptał wrogów, aż wreszcie słabowity

Ludwik XVI złamał żelazną tradycję przod

ków, uląkł się przekupek paryskich, ukorzył

się przed odwiecznym duchem rewolucyjnym

i skończył logicznie r a szafocie. W chwili,

wielkie] rewolucji zrozumienie istoty królew

«kości było jeszcze tak silne w« Francji, że

z pism ów-czesnych legityrnistów, przebija ma

ło żalu za królem niezdai ą i przypisywanie je

mu winy katastroiy. Dopiero potem roman

tyzm literacki uczynił z królewskości smętno

łzawą teorję, która ją zabiła, a którą wznowili

pod postacią mdłego liberalizmu Orleani Kto

zna energiczny temperament francuski ten

wie, że lubi on tylko władców prawdziwych

albo żadnych. Dlatego tak się od lat powodzi

republice, mimo jej wad .

Napoleon I był bożkiem Francji, a i trzeci

zdobył tron po kilku awanturniczych próbach

i zamachu stanu, wielce ryzykownym. Trochę

z tej aureoli jeszcze otacza biernego księcia

W iktora i ozłaca nadzieja przyszłość nazwiska.

Bogiem a pra w dą idea monarchji zbankru

towała we Francji na zawsze z winy jej przed

stawicieli. Natomiast rośnie w teorji idea dyk

tatury. Mówię ,,w teorji", bo dotąd daleko do

jej urzeczywistnienia. Pozornie panuje tu bie

da i niezadowolenie. W rzeczywistości kraj

jest zamożny i kłótnie sa dość powierzchowne.

Dow’odem tego świeży wybór dwóch posłów

komunistycznych w Paryżu. Przepoy «odziałem

wam go w moim ostatnim liście, jako skutek

niezg rabności nacjonalistów. Blok narodowy

stracił kredyt, a i kartel niemniej. Prestiż par

lamentu już nie popłaca. Lud boi się faszyzmu,

a mało komuny, w której powodzenie nie w ie

rzy. To też daje jej swe głosy lub wstrzymuje

się od głosowania. Tym razem czwarta część

wyborców nie poszła do urny i komuna wygra -

ła. Bo sami umiarkowani się wstrzymali.

W’ielki skweres na prawicy i wymyślanie

wzajemne. W istocie ten fakt jest bez wielkie

go znaczenia i tylko ob|awem niezdarności

burzuazji. Niech trochę komuna porośnie w

pierze, a zobaczymy, jak się ruszą średnie

warstwy, którym się ani śni kapitulować przed

bolszewizinem. I wtedy moze znajdzie się dyk

tator, któremu wszyscy przyklasną Na razie

jeszcze na niego nie pora

Panują tu pewne obawy w kołach politycz

nych co do polityki zagranicznej faszyzmu

włoskiego. Mówią — ekssocjalista Mussolini

uratował kraj przed komuną i rządzi we

wnątrz wybornie. Ale cokolwiek nieostrożnie,

bo tłumi zbyt zupełnie piasę opozycyjną.

I wszelki objaw myśli przeciwnej. Tem wzm.v

cnia cichy protest przeciw swym rządom, a ta

kie przytłumione uczucia mogą z czasem stać

się niebezpiecznemi. Najsilniejszemu rządowi

potrzebna jest pewna doza jawnej opozycji,

dająca upust niezadowolonym. Tego dziś brak

we Włoszeeh i to może oddziałać na politykę

zagraniczną. Przew idują tu, żt rządowi może

być potrzebna dywersja imperjalizinu.

Chodzi o to, w którą stronę on się obróci.

I to niepokoi. Może Angłja pchnąc Włochy n a

Smyinę i jej himerland Mogą się obudzić pre

tensje do włoskich części Szwajcarji, albo co

najgorzej do sławnych czterech brylantów ko

rony włoskiej, określonych kiedyś przez Balo

wa: do Sabaudji, Nizzy, Korsyki i Tunisu.

Słowem tu myślące koła, naw et lewicowe,

pocichu życzą Mussoliniemu powodzenia na

wewnątrz, by nie szukał dywersji na zewnątrz

Wszyscy bowiem wierzą w jego energję i tak

samo jego stronników i wiedzą, że czy- tak, czy

owak, będą dbali o utrzymanie swej władzy.

W chwili, gdy piszę te słowa, we Francji

rzad się znowu chwieje i mówią,, że na stępny

będzie bardziej lewicowym, H erriota, także

krótkotrwałym, poczem zapanuje Caillaux,

jako energiczniejszy.

Zobaczymy co będzie z tych horoskopów. Za

pewne zmiany rządów będą ciągłe, ale nie

zmienią one położenia. To ostatnie zależne jest

od polityki międzynarodowej i od nieszczę

snych trzy stu miljardów długu. Jakkolwiek

bądz Francja przeszła już gorsze czasy, a i z

obecnych jej gwiazda szczęśliwa ją wyprowa

dzi

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction