Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 681 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ar. 228

Araków Środa 5 Października 1932

opłaconao.y^:

Ko«nik LXXXVI

iiimaii iii iniiiiiini i -..... . ...... .

niiiiiiwf«i

.CZAI" wyiHoisl kiKiIiriII I |«IzI*U B-fa! Wleeićr.

WwnaiLoa* poi«dyiicay 15 »ir.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

W Krakowi« bez odnoszenia do d o m * ................................ , z\. 5 .40

W Krakowie z odnoszeniem do dom *

.................................

6.-,

Na prowincję ’z przesyłk* pocztową . . . «

zł.6.-*

Zagranicę z przesyłką pocztową

«...,

zł.10.—

Za każdą zmianę adresu dolicza

się zł.0.50.

Reklamacje niezapieczętowane nie podlegająopłacie pocztowe}.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmują: Administracja ,,Czasu1*, wszystkie urzędy

pocztowe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

CZAS

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. 400.404.

Adres Redakcji 1 Administracji: Kraków, nl. ów. Tomasza 32.

Telefon Redakeji 100-5^. -

Administracji i Drnkarnl 137-50.

Godziny b!arowe: od 9-tej do 12-te] i od 15-te] do 18-te].

8 1 XX 08X08X1X1

J«dnor*xcrv* U J«-d«» sriorii milimetrowy:

Ogłoszenia zw ykł«

, tL 0.20

Układ tabelaryczny, «yfrowy, SomSiiiowamy , , , , , , ,

, zł. 0.30

Ogłoszenia w ,,NadeslaB,ych,"

..............................

, t *Ł0.40

Nekrologi

ts,*L0,35

Komunikaitiy po kroad«*

1,1

c zł. 0.50

Ogłoszenia n a pierwszej etroa!e , , , ,

«,«»;,,,*i.0.60

Ogłoszenia w num erach świątecznych 25% drożej. f - Ogło-szenia zami«j

»cowe 25% drożej. f - Za zastrzeżenie m-iejeca dolicz* «!ą 25

Administracja nie bierze odpowiedziałnoócł

za terminowe umieszczenie ogłoszeń,

Ceny ogłoszeń obowiązują od dnia zm iany w nagłówku.

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" 1 wszystkie miejscowe i i*e

miej-scowe Biura dzienników i ogłoszeń.

Po-lska została wybrana do Rady Ligi

Narodów imponującą większością głosów,

zatem na podstawie uprzedniego porozu

mienia -z Anglją i Francją, które rzuciły

na szalę elekcji swój autorytet i swo-ją kli

jente-lę. Na -tle o-statnich wypadków wybór

ten nabiera szersze-go znaczenia — jako

stwierdzenie -specjalne-go stanowi-ska Pol

ski w środkowej i wschodniej Europie, —

i jak-o

- m a nifestacja -przeciwko tak gwałto

wnie pr-owadzonej kampanji na rzecz re

wizji -traktat)u wersalskiego. luż przy pier

wszym wyborze Pol-ski uznano jej m andat

w Radzie jako półs-tały, uprzywilej-owany,

tylko formalnie podlegający wyborom. By

ła to niejako kompensata -za wpro-wadze

nie Nie-miec do Ligi Narodów i przyznanie

im -m andatu stałego. Niemcy zaw"dzięczały

ten lekko zdobyty przywilej ów"czesnej p-o

li-tyce Brianda i Mac Donalda, którzy -są

dzili, że w ten -sposób us-uną raz na zaw sze

niebe-zpieczeństwo nowej wojny. Było to

złudzenie, które rozwój w"ypadków w

Niemczech rozwiał bez śladu; co prawda

ani Mac, Donald, ;człowiek pro-stolinijny i

z gruntu uczciwy, — ani Briand, doktryner

i mega’l-o-man, nie d-omyślali się nawet, d-o

jakie-go -stopnia Stres em an wyprow”a-dził

ich wówczas w pole. Była wprawdzie za

gadkow”.a konfere-ncja w Thoiry, ale taje-m

nica te-go spotkania poszła do grobu ra-zem

z o-bu jego ucze-stnika;mi. Nie dowiemy się

praw”dopodobnie nigdy, c-o ta-m B-riand o

fiarował Strese-mannowi i jakie gwarancje

przyrzekł niemiecki minister przedstawi

cielowi Fran-cji. Głuc/he w ieści krążyły w

Genewie o tych układach, w których po

dobno i Polska odgrywała pewną rolę, ale

prawdy nikt n-ie ;mógł -się dowiedzieć i nie

była -ona zdaje się ta,ką, aby ją można było

jawnie głosić. Od tej -chwili jednak datuje

okres niemie-cki polityki francuskiej, któ

ry trwał nawe-t za rządów Poinca-reg-o, a

skończył ;się dopi-ero, gdy olbrzymi wzrost

najskrajniejszego nacjonali-zmu w Niem

czech przekonał najzagorz-alszych zwólen

ników franc-usko-nie-mieelkieg’o porozum ie

nia, że ich program jes-t beznadziejną u-to

pją...

dza, nie posiadając bow”iem :ist-otnej e-gze

kutywy, mo-że działać wyłącznie naciskiem

moralnym. Nie zaw-sze

-się to udaje — jak

np. w kon-flikcie chińsko-japońskim ,— jed

n a k ż e -au-t-orytet Li;gi -był i

-wtym wypadku

dość silny, aby -zmusić Japonję do zacho

w”ania przynajmni-ej pozorów. Ale Azj-a je-s-t

drugo;rzędneim po-lem działania Li-gi; jej

głównym obowiązkiem jes-t czuwanie nad

pokojem Europy; i tu właśnie największe

trudno-ści w-ych-o-dzą od ;mocarstwa, któ

rego kiero-wnicy nie -tylko niedotrzym ują

u-ro-czyście przyjętych /traktatowych zobo

wiązań — ale jawnie dążą do wymuszenia

przemocą zmian terytorialnych. Nazywa

się t-o żądanie;m równou-prawnienia z;bro

jeń. Powoł-ując pon-ow-nie P-ol-skę do n aj

wyż-s-zego ae-ropagu cywilizow any-ch n a ro

dów" — państw"a zjedn-o-c-zo-ne w" Lidze d ają

Wybór Polski - porażką Niemiec.

P a ry ż 4 października,

(Teł. wł.)

-Pono-wny -wy-bór P olski do R ady

Ligi Naro-d-ów p rzyjęła -prasa fran-cuska z pra

wdziwem zado-woleniem, dopatrując się w tem

zwycięstwa polityki francuskiej i porażki Nie.

m,ieć. ,, Journal" pi-sze: N-ie ulega wątpliwo-ści,

że upa-d-ek -kan-dyda-tu-ry Pol-s-ki ozna-cza;łby

triupif polityki niemieckiej.

,,Echo de Paris"

stwier(dza, że -wczoraj-sze wyb-o-ry d-o R ady Ligi

miały znaczenie rozgrywki politycznej a wybór

Polski powinien być dla militaryzmu nie

mieckiego poważnem ostrzeżeniem. ,,Petit Pa

risien " oświadcza; iż państw a g;ło-sujące w-czo

raj za -po-no-wnym wyborem Po-ls-ki dały w ten

sposób najlepszą odpowiedź na prowokacyjne

żądania Niemiec.

Sprawa rozbrojenia — angielskie pomysły.

Genewa 4 października.

(Tel. w!.) A-n-giels-ki mi-ni-ste-r -spra-w zag ranicz

nych si r John Sim-o-n wyjechał d-z-iś s-amo,lo-tem

do Lo-n-dynu.

-.Po-dróż swo-ją przerwie ;sir John

Simon w Pary-żu,

-cele-m o-dby-cia ro-zmo-wy

z premj-erem francuski-m Herrioitem. Ja-k

-sły

chać ro-z,mow-a ta m a -dotyczyć pla-nowanej

przez -Ma,c ’D-onalda ko-nferencji między przed

stawi-ci-e-l-ami An-glji, F-ranc-ji, S;t-anów -Z-jedno

czonych, iWło-ch i -Niemiec -w k w estj-i ro-zbroje

nia.

Z -kół delegacji francuskiej -zapewniają, że

kw es tja ,zw-ołania ,po-d-obne,j konferencji -jest co

na-jmniej przedwczesna. P-o-za -t-em Fran-cja st-o

-i

n a -stano-wisku, że -porusz-ona prze,z rzą/d nie

miec-ki kwest-j-a ró-wno-uprawnienia w -sprawie

rozbrojenia m-u-si być załatwiona wyłącznie w

ram ach Ligi Narodów. F rancja s-toi -ró-wnież

n a -stano-wi-s;ku, że k-we-stja -ro-zbro-jenia n i e m o

że być rozważana bez udziału państw sąsiadu

jących z Niemcami, a przedewszystkiem Polski

Tak te-ż go -oce-niano zaw"sze w Polsce i

nie brakło ostrze/ż-eń i inform aryj ze -stro

ny naszego minister-stwa sp;ra-w zagranicz

nych pod a-dre-sem na-szyc-h francuskich

sprzy,mierzeńców; ponieważ jednak po;lity

’ka ni.emiecka była demonstracyjn-ie »kiero

wana przeciwko Po’lsce, a politycy nie

miecey o-d Stre-seńianna do Breit-scheida u

roczyście zapewniali, że Niemcy pogo-dzi

ły się z utratą Alzacji i Lotaryngii, -

tra.ktowano n a Quay d"O-rsay w;szy/stkie te

uwagi jako pochodzące od państwa -bezpo

średnio zainteresowanego,

—

w”ięc nieco

przesadzone. S-k-o-ro jednak wó-dz zwycię

skiego nacjonalizm u nie;miec-k.iego publicz

nie -oświa-dczył, żo Nie-mcy nigdy si,ę nie

w y rzek ną ,,niemiecki-ej Alza-cji**, -

,skoro

propaganda nie-miec-ka zaczęła -różnemi

droiga;mi prz-enikać ,za Ren -i potrafiła n-a

wet stworzyć alzacką irydentę, —

- opinja

publi-czna we F rancji, któr,a w -ostatniej in

stancji decyd:uje o polityce francuskiej —

ut-raciła w iarę w politykę porozumienia.

D-ziś -p. Herriot, k-tóry ongi z -takim zapaleni

wprowa,d;zał Niemcy do Ligi Narodó-w

posiada tajne dokumenty o nie-mieckich

zbrojeniach i przy i-c-h pomocy -skłonił An

glję do zajęcia odpornego -stanow"iska wo

be-c niemieckich uro-szczeń; dziś p. H erriot

nie m a żadnych zł-udzeń co do prawdzi

wych -celó-w polityki niemieckiej, ro,zumie

jąc doskonale, że nie Niem-cy, ale Polska

stanowi ważny czynnik europejskiego po

koju, — i on też z największą -emocją prze

prowadził ponow”ny wybór Polski, — za co

m u się zre-sztą na-le-ży nas-za

-szczera wdzię

czność.

i Małej Ententy.

P a r y ż 4 -października.

(Teł. wł.) Angie:lski m:ini,ster- spra-w zagra

nicznych sir John S-imon przyby-ł

-dzi-ś w -połu

dnie -do -Paryża-, wita-ny n a lotnisku -przez, am

basado-ra angielskiego. W-krótce po-tem -si-r Jo-hn

Simo-n u dał się na Quai d ’Orsay, celem odby

cia konfe-rencji z premjerem Herriotem.

Narady francusko-angielskie.

P a r y ż 4 pa’źd-zie-rnika.

(Tel. w,!.) P rem je r Herrio-t ,przy;jął -w

-czora;j,

am-ba-sa-dora angi-els-kiego w Pa-ryżu, z któ-rym

o-d-był ,dłuższ,ą rozmowę.

-Ko-ła polityczne sądzą,

że am’b-asador an-gie:lski -przygotował prem jera

franc;u-skiego na rozmowę z angielskim mi:ni

strem -spraw zagranicznych sir Joh,n Simonem,

ja-ka m a się -d!ziś od-być z -o

-ka-z-ji prze-j-a,z!du -Si

m ona z -Ge-newy -do Lo-ndynu. Ro-zmowa ;ta, m ą

dotyczyć k-w

-es-t-ji rozbrojenia.

ścisłe, Ja.ponji należy się w M andżurji tylko

;o, co jej w wyraźnych styipulacjach między

narodowych j-est przyznan e. Ta-ka -styli:zacja

ra-portu -zadawala w zupełności Chiny, ale jest

wyraźnyan konfliktem z Japonją. Dlatego do

daje się zaraz ,,i-nteresy". Co ,-to -są :interesy?

Na to rap o rt nie -daje odpowiedz,i. O-dpowiedź

da-dzą dopiero -dalsze -rokowania międzynaro

dowe. Czyli rapo-rt Lytto-na powia-da J apo nji:

dostanies-z tyle w M andżurji, ile potrafi-sz wy

targować. iNie !załatw,ia więc zagadnienia, ale

go odracza.

!Punkt 7. zaleceń powiada: ,,’R:ząd ma-n

dżurski m u si ibyć au-tonomicz-nym".

W -te-m

sformułowa-ni-u jes t z,wrócony przeciw Chi

no-m. Mandżurja ima -mieć własny -rząd i ten

rząd ima m-ieć autonomję -wobec Chin. Takie

s-form:ułowan,ie j-e

-s

-t pods-tawą -do dy!sku-sji iz

Japonją, ale jest -zerwaniem -z Chi(nami. Dla

tego -też dodaje -się skwapli:w-ie: a-le autono

mja -m

-a być uzgodniona -z suwe-rennością i ad

m inistracyjną ;nietyka-lnością iChin".

Każdy

wie, że ,,,-suwe-renność Chi-n" t o -dziś słowa bez

znaczenia. Ale co z,naczy eni:gma-tycz-na ,,ad

ministracyj-na nietykalność" . Nie zna-czy rów

nież -nic, ale jest to powied,z,iane poto, by Chi

nom pokazać - frazes, ale w ten ,sposób rów

nocześnie narazić się na -zły hu m or Japonj,i.

-T-aki j-e-st -ca-ły ra-por-t. Jasne-m j e s t ż -niego

tyl-ko jedno: Komisja Lyttona nie proponuje

powrotu do tego stanu, k-tóry istniał w Man

dżurji przed najaz-dem japońskim . Wy-starcza

jące to, by ra-port wzbudził nie-zadowolenie

Chin. Ale, jeś-li id-zie o -zadowolenie Japonji,

ra-port jest nieaktualny. W chwili jego ogło

szenia is,t:niało już uznane prze-z Ja,ponję p ań

s-two Man-dżukuo. W kulu arach Ligi dy-sku

to-wano -nie o raporcie, ale -na inne te-ma-ty:

Czy Rosjanie po-mas-zerują, ;by chronić -kolej

wschód,n:io-chińską. Czy Chińczycy zac,zną no

wą ofen-sywę w iMandżurji. Gzy stoimy przed

demo-n-s:tracją floty Stanów Zjed-noczonych u

brzegów Mandżurji. Konflikty mocarstw na

Da-lekim W-schodzie przy-słoniły -sobą m ak ul a

tu rę Ligi Na-rodów. Jedyny-m, k tó ry be-zi-n-te

resow-nie pod-pisał rapo-rt był nie-miecki czło

n ek ko-m

-i-sj-i.

-Czem-że -dziś -są in,tere-sy niemie

ckie n, ,chińskich wybrzeży? Wspo-mnieniem.

(Kr.)

Raport Lyttona i Japonja.

Londyn 4 października.

,(Te-ł.

-wł.) Z Tokjo donoszą, że dzi-ś prz-e-d

-po

łudniem o-d-b-yła ,się ,tam -Ra-da ministrów w

sprawie -sprawozdania komisj-i Lytt-ona w kwe

stij;i ,m,andżurskiej. Jak s-ły-chać, większo-ść mi

ni-stró-w jap ońskich wypowie-działa się przeciw

sprawozdaniu, uwa-żając je za -niezadowa-lające

Ministe-r

-s-p-raw zagranicznych oświa-dcz,ył, że

o-ficja,lne -stanowi-s-ko. J apo nji o-g-ł-o-szone zo-sta

nie dopiero po d-okładnem prze-stud:jo-waniu

sprawo-zd-ania.

«""l

Na wewnątrz coraz silniejszy —

a na zewnątrz coraz słabszy.

Kryzys w Estonji.

B e r l i n 3 paździe-rni-ka.

(Od nas:zego -kore-spondenta).

Rząd v. iPapena -jest na wewnątrz coraz sil

niej-s:zy, w p-o-li-tyce za-granicznej m niej ma

-szc-zęścia. T am , g-dzie przeciw stawił -się -stron

nic;two-m, a ,zw-ł-asz-cza nacjonalizm-o-wi hitle

rowców — zyskuje. Tam, na zewnątrz, g-dzie

próbu;je realizow ać pro-gram po-lityki zag ra

nicznej hi-tle-rowców — traci. Go-tów wygrać

(i li-s-topada w Niemczech, n ’ Genewie z pewno.—

ścią nie wygra.

Rocznica u rodzin -prezydenta Rzeszy była

wzmocnieniem rządu, g-dyż u-jawnił-a, -ja-k wie-l

ki jest auto rytet feldmarszałka. Hołd Niemiec

dla g-łowy pań-stwa był pow-szech-ny. Jedynie

skrajna, kom unistyczna lewica -uchyliła -się o-d

niego, a socj-a-li-ści wzięli sła-by ud-z-iał. N-a-wet

jednak tak dziś zw,al-czani i tak walczący z rzą

dem h,itlerowcy, w liście Goeringa -do ,prezy

de n ta o-d,dali cześć s-ta-rcowi, k tó ry powo!łał v.

Papena j-ako męża s-wego zaufania i odmówił

swego zaufania Hitlero’wi.

Pe-wnym ob-j,awem tego w zro stu wpływów

rząd-u były wyni-ki wy-bo-rów gmin ny ch -w ;sze

regu mie,jsco-wości. Przynio-sły one wiel-ki-e s tra

ty hi-tlerowcom, wielki przyro-st głosów nie

mie-ckc-narodowym i’— wbrew s-pod-ziewaniu

pe-wne is:traty socj-a-listo-m, a prawie ża-den przy

rost gło-sów komunistom . To z-ahamowanie hi

tleryzm u (jak-kolwie-k rezul-tatów z kilku gmin

nie można zbyt uogólniać) zasługuje na uwagę,

g-dyż -j-e

-st -pierwszem c-d 1928 r.

Co -w

-p-ły-nęło n a -te zm iany. 1P0 części może

energja rządu, który potrafił uzależnić d o sie

bie całą admini-strację i policję. Dzi-ś urzędnik

niemiecki, pruski zwłaszcza nie -boi się prze

ciws-ta-wić hitlerow-com, -boi -się nato-mi-a-st być

hitlerowcem, być antyrządowcem. Większy je

dnak wpływ wywarło może co innego: Niem-cy

Li-ga Narodów została w tym celu stwo

rzona, aby raz na zawsze za;p-o-biec krwa

wym rozprawo,m pomiędzy państwam i, aby

za-bezpieczyć świat-u s t ały p okój i uc-hr-onić

w -te-n -sp-o-sób lud zk ość prze-d ka-tastro-fą n-o

wej wojny, której-by może cywilizacja za

chodnia już nie przeżyła. Ten -cel i -ten -sens

ma istnienie Ligi i spełnia ona ;to swo-je -za

danie w miarę środków, jakimi rozporzą

po -ra

-z pierw-szy od dawna miaiy miesiąc -bez

zabójst-w polityc,znych. Już w si-erpniu, ipo ogło

szeniu sądó-w do-raźnych liczba icli zaczęła spa

dać, :we wrze-śniu nie było ża-dne-go m o rd u po

litycznego. Kto -p-amię-ta to niesły ch an e pod-nie

cenie nerwo-we -ulicy nie-mie-ckiej-,

jakiego

świadk am i -byliśmy c-d wio-sny począw-szy, ro

zumi-e, iż j-ego odprężenie mu-siało przerodzić

się -w s-ukce-s

-rządu.

Sytua,cja m’iędzynarodowa rząd,u prz,edstawia

się jedna-k odmiennie. Najprzykrzejszym w y

padkiem je)s-t t,u k o nflikt z (Włoch-ami. W od-po,

wie-diz-i na niemieckie zarząd-zenia dewizowe

rząd wło-s-ki, na -wyraźne zarządzenie Mussoli

niego ,,do-ra-dził" ,ban-kom wło!kkim, by nie -da

wały ża-dnych -dewiz i-m-porte-rom towa-rów n ie

miecki-ch. Ha-sło ,,-Niemcom się nie pła-ci" pa-dło

wyraźnie. Towa-rzyszy m u zapo:wiedź, że -de-fi

ni-tywne uregulowa-nie przyzna n a cele impo-r

tu z Niemiec )je-dynie 1/4 rzeczywi-stego za-po

trzebowani-a dewiz n a ten cel w ubiegły-m roku.

Wojna handtlow:a niemi-ecko-wło-ska jest fak

tem dokonanym. Ofiarą u-stępstw rząd-u wobe-c

hit-lerow-skich auta-rkicznych po-s-t-ula-tów :pa-dły

w stosu-nku z -tym pańs-twem, n a któ-re-go, po

parcie międ-zynarodo-we N’iemcy -tak b-a-rdzo li

c:zyły. Cios ha-nd-lowy ze stro ny W’łoch będzie

mus,iał pociągnąć za .sobą pewne -ko-nse-kwen

cje polityczne. (Po ciosie ze strony Anglji— me

mo-randum Simona w spraw’ie niemieckich żą

dań z,broj-eniowych — jest to drugi -bolesny wy

łom w niemieckich -rachu-nka-c-h międzyna-ro

dowych. Poro-zumienie francusko - am erykan

-skie o raz (Pol-ska w -Radzie Li-gi n a dal-sze trzy

l a t a — oto niepowo-dzenia, które Niemcy wi-dzą

n a horyzoncie. Hitler nie zaczął jeszc,ze rządzić,

ale jego program polityki zagranicznej — agre

sywność -go-s-podarcza i zbro-jeniowa — j-uż za

czą,ł przegrywać.

(ST R)

Makulatura Ligi Narodów.

Genew a 2 -października.

(Od -naszego korespondenta.)

-Kolega-dziennikarz niemiecki, widząc mnie

pogrążonego w lekturze raportu Lyttona, rzu

cił krótką uwagę: ,,-poco pa-n

-czyta tę maku

laturę?**. " Uwaga niepozbawiona słuszności.

Raport Lyttona odznacza się tem, że nie za

dowoli nikogo i nie w,zbudzi, ni-czyj-ej zasa-d

niczej opo-zycji. Nie jest bynajm niej -załatwie

niem sprawy. Jego c z ę ś ć najważniejsza (IX-ta)

zaw ierająca sz,czegółowe zalecenie jest tego

n-aj-lep-szym przykładem. A więc:

-W ;p-unkcie 4-tym powiadają zalecenia ra

por-tu: ,,Prawa i intere-sy Japonji -w Mandżurji

mus-zą -być szanowane".

,,Prawa** t o pojęcie

Donos-zą z Rewia, że kryzys buszujący d;ziś

na całym świecie, dopłynął j-uż i -do E-s-tonj

i że -stał si-ę wył’azem niesłycha-nie n a gruncie

estońskim popula-rnym. Rozbrzm-i-ewa on na

każdym kroku, kom entuje się gorąco, często

w -s-posó-b plo-tkar-ski -w

-stolicy i na prowincji

Ska,rżą się -na kryzys nietylko te koła, które

są bezpośre-dnio kryzysem do-tknięte, lecz i ci

nawet, którym ten k:ryz,ys ,sł-uży i którzy na

ni-m

- zar abiają. Jest to na-strój-,

który zres-ztą

nietylko w Estonji stale kryzysom towarzy-szy

i zawsze i wszędzie ich ciężar bezmy-ślnem wy

tw arzan iem trwożnej ,atmo-s-fery p-o-więk-sza.

Istotnie jednak ni-gdy w Estonji -nie było ty

lu bezrobotnych, j ak w o-becnej chwili-, a ka

dry ich -cora-z to są licz,niejsze. Insty-tucje są

dowe -zmniejszają swój personel, b anki zwal

niają swoich funkcjonarjuszy, to samo daj

się spo-strzegać* w przedsiębiorstwach handlo

wych i na fa-brykach. N aturalnie r;ząd za-sy

pywany jest ws,zelkiego rodzaju prośbami o

pomoc, Gło-wa p ań s t w a -przyjmuje cod-z,iennie

dziesiątki tego rodzaju delegacyj, które -przy

nos-zą -z so-bą petycj-e n a

- temat kryzysu.

Jednocześnie dochody -pańs-twa zmniejs;zyły

się o 20%, budżet pańs-twowy przewiduje de

fi-cyt w sumie 5 -mi-ljonów koron, a rząd na

próżno, jak dotąd -szuka środków n a jego po

krycie. Wywo-łuje to -paniczne przewidywania

obiegają pogłoski o nowem -zm-niejsze-niu gaż

państwowych i m-unicypalnych funkcjonarju

s-zy. Ci -znowu p rotestują i grożą strajkiem.

S;prawy zasz,ły tak daleko, że jak donosi

ko-respondent rewelski ,,Siego-dnia",

prezes

parlam entarnej frakcji rolników - nowoo-sie

dleńców p. Tu-pits b roniąc zniżenia płac ur,zę

dni-ków pań-s,twowych, pisze w swoi-m o-rganie

partyjny m : — ,,My w -ciągu -pairu miesięcy m-o

że-my iz.naleść się w takiem położeniu, że pań

stwo wskutek b raku -pie-niędzy nie -będzie w

stanie wogóle wy-płacać swoim funkcjonarju

szom ich wynagrodzenia".

A jednak, dodaje korespondent, -nie bacząc

na cały ten hałas, n a te -krzyki o kryzysie, każ

dy bezstronny -spostrzegac:z mu-si zaświadczy

że żyć w Estonji jest o wiele lżej, ani-żeli w in

nych -państwach Europy. W-szyscy -przyjez-dni

cudzoziemcy zaznajomiwszy się -z tamtejs-zemi

warunkami ży-c,-ia, stale twierdzą, że prawdzi

wy -kry-zy-s, -któ-ry -dotknął E-uircpę ,n;ie do-pły

nął jeszcze do Estonji.

,Pociecha to sła-ba, ho

to estońskie ,,lżej"

-stoi na takiej -krawędzi-,

którą już dzisiaj oblewają fale bardzo ci-ężkich

i cora-z ciężs-zy”ch warunków życia.

Z Rysi Karpackiej.

Ruś Karpacka, n ależąca do Czechosłowacji,

pi-sze korespondent rosy-jskiej gazety pary

s-kiej ,)Pośled-nija No-wo-sti", s-kłada -się-z d-wóch

-części - górskiej bard-z,o ubogiej i ni-zin-nej

-sto-sunkowo -zamożnej.

,,-Pewi-en rosyjski emigrant pedagog, który

pełnił w ciągu ubiegłej -zimy o,bowiązki ,nau

czycie-la wiejskiego w gó-r,ne-j

-części ,tego kraju ,

ta-k o-powiada swoje przeżycia:

—

Dos-tać pokoju nie było żadnej możnośc-i-,

trzeb a było mieszkać w nęd-znej go-spodzie ży

do-wskiej i sy-piać na łóżk-u dyżurnego żandar

ma, który w ino-cy lustrował -swój pograniczny

uoząste-k. Gdy żandarm wracał -do domu na

od-poczynek — trzeba było wstawać i ustęp-o

wać m-u m iejsca w łóżku. Dzieci w najwięks-zy

m-róz -pr-zy-cho-dziły do szkoły, odziane p raw ie

w ła-chmany i koce, przeraźliwie brudne, -czę

s-to pół-głuche w skutek nagro-mad-zo-nej w u

szaioh -siarki.

-Urzędowo -rod-zice obowiązani są

zaopatrywać -dzi-atwę w -przybory ,pi-śmienne

częściowo w podręczniki, lecz jak było tego

wymagać, gdy nie byli oni w stanie -nawe-t do

karm-ić ją -dos-ta:tec-znie. Włościa,nie -p-rze-z w ięk

szą -c

-z,ęść rok-u k armią się kartoflam,i, bo Chle

’ba -już w -środ-ku -z-imy nie -starczy. Zupełnie

inaczej układa się życie w nizinnej częśc;i kra

ju w bogatych -siołach, gd-zie ros,ną winogro

na, kawony, dynie i tykwy, g-dzie w pol-u zło

cą ,się -zagony -p-ięknej p-s-ze-nicy.

,,W Ru-si karpackiej mówią ro-zmaiiteim;i ję

zykami i nietylko mówią różnemi językami

i n-a;rz,eczami;, lecz s-przeczają się co -do tego,

w jaki-m j-ę,zyku rozm owa lub spór się od-bywa,.

W Uż;go-ro-d-zi-e, stolicy k raj u , naj;więce-j słyszy

się mowy węgierskiej i żydowskiego żargonu,

nastę-pnie -dopiero idzie ru sk a (m,iejscowa) -m

-o

wa i ję-zyk cze-ski. Użgcrod je-st najba-rdzi-e-j

,internacjona-lnym" i najm-nie-j ;narodowym

mia-stem kraju . Tu bardziej aniżeli w ja-kiem

kolwie-k i-n-nem m,iej;scu daje się -spo-strzegać

s-plot narodowych, religijnych i politycznych

an-tagoniz,mów i przeciwieństw ".

W Użgorodzie rez,yduje ,,Kulturalno-Wycbo

wawcze Towarzystwo (orjentacja wielkorosyj

s k a — ;pr,zyp. re-d.)

-imie-nia Aleksandra Duch

nowic-za", z ałożona w 1923 r. dla -walki -z u

krainizacją, dla w alki o wykłady w szkołach

w literackim języku -ro-syjskim. A wraz z nim

działa;, założona w 19-21

-r. uk raiń sk a ,,Proświ

ta", ogni-sko ukrainizm u wspieranego przez

rząd i emi-gra-ntów ga-licyjskich. Do rok u 1926,

jak za-pewnia korespondent, przewaga by-ła po

stro nie ,,-Proświty", od tego zaś czasu -poc;zął

si-ę

-szybki wzrost wpływów To w. i-m-i-enia

Duchnowi-Ciza, które do obecnej chwi’li -posiada

246 -zarejestrowany-ch c-zy-tel-ni na Ru-si K ar

packiej i 22 we w-schodniej Słowacji. Towa

;rzystw-o powyższe buduje -domy ludowe, orga

ni-z,uje w iejskie -tr-upy tea,tralne i kooperatywy.

,,Najbole-śniejs-zą i -najostrzejszą kw-estją,

podkreśla korespondent, je-s-t kwestja w jakim

języku m ają się odbywać wykłady w wiej

skich i w średnich szkołach".

-Według li-cznych artykułów użgorodzkiej ga

ze-ty k ie ru n k u ro-syjskiego ,,Karpato-ruskij Go

łos", rząd -c-zeski przychyla się na stronę pod

ręc:zników ukraińskich. W ubieg-łym roku

szko-lny-m 488 klas kor,zystało z podręczników

w li-te-ra-ckim języku rosyjskim, któ-re był-y do

puszc-zone, lec-z urzędowo niezatwierdzone, a

810 kla-s używało za-twierdzonych -prze;z cze

!skie -m-inisterstwo oświaty podręc-zników u

kraińskich . O podręcz.niki -te pro-wadzi się

obecnie ostra walka. Za -po-drę-c-znikami rosyj

ski’emi w}"-powiedziało się praw ie całe przed

stawiciel’stwo parlamen-tarn-e k raju , stoi po

tej stro-nie i gubernator Rusi Karpackiej -p.

Beskid.

Ed. P.

Konflikt kościelny w Meksyku.

Nowy J o rk 4 października.

-(Tel. w-ł.) Jak z Me-ksyk-u

-do-noszą, ko nflikt

między Kościołem katolickim a rządem me

ksykań-skim uległ no-wemu -zaostrzeniu. J ak

wiadomo, na en-cyklikę papieża, zw racającą -się

przeciw prześlado-waniu -ka-tolików w M eksyku

o-dpo-wiedzia-ł

- prezydent Rodrig.uez orędz,iem,

w którem zaznaczył, że Kościół ni-e m-oże liczyć

na poprawę stosunków panujących o-becnie, je

śli nie zmieni -swego -s-tanowiska wobec rzą-d-u

meksykańs-kiego. Gro-ź-by zawarte w orędziu

prezydent-a is-klło-niły nu-n-cjusza apostolskiego

do o-gło-szenia odezwy potępi,a-jącej -sta-nowisko

rząd-u mek-sykańskiego. W nastę-pstwie tego

parlam-ent meksykań-ski z-wróci’ł się do prezy”

denta z wezwaniem wyd-alenia nuncjusza apo

stolskiego z kraj-u.

Czas odnowić prenumeratę

na m ietiąc październik.

także pośrednią odpowie-dź n a zamierzenia

niemieckie przeciwko Pol-sce skierowan-e,

i dlatego wybór Polski je:st niezawo-dn,ie i

niez:bicie afi rm a cją -po)koju, m ani-festacją

wierno-śc-i tra)ktatom .

Ponowny wybór P olski -je-st t.akże oso-bi

sty m sukce-sem

-p. m inistra Zales-kiego, -któ

ry sw ą wy)t-rwałą, -sp-okoj-ną i ko-n -sekwent

ną taktyką, wybór ten przygotował i p-rze

prowadził. W ogólności trzeba raz je-sizcze

stwierd-zić, że p. m inister Zaleski nie sz-u

kając łatwy-ch, błyskotliw’ych,ale :przemija

jący ch efektów, pro-wadzi naszą za;grani-cz

ną po-litykę -po lin-ji na-jle-piej odpow iadają

cej na-szym żywotnym interesom, i mane

w’ruje zrę-cznie i sk-ute-cznie na śliskim te

re-nie międzynaro’dowych -stosunków; nie

sądzimy też, aby w danych warunkach -

inne -me-tody i innego rodzaj-u aktywność

m ogły przynie-ść Pol-sce większy -pożyte-k i

zapewnić nam tak realne -sukcesy— jak o

sta-tni — genew”ski.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction