Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 689 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Net34.

Kraków,

Sobota

11 Lutego

1899.

Rocznik

LII.

CZAS

Kraków 10lutego.

Zaledwie uśmierzył się nieco popłoch

we Lwowie, zm niejszyło się nieco niebez

pieczeństwo upadku jednej z najstarszych

i najważniejszych instytucyj finansowych

kraju, jeszcze sprawa niezbadana do dna i we

wszystkich szczegółach publicznie, j ak na

leży, niewyjaśniona — a już rozpoczynają

się owacye, objawy uznania i czci dla

sprawców wielkiej materyalnej klęski, wię

kszego moralnego nieszczęścia.

Gdy ze Lwowa dochodzą nas odgłosy

zebrania ludowego na obronę i utrwalenie

kierownictwa tych ludzi, co dorwawszy się

grosza publicznego,

rozrzucili miliony

z oszczędności pracujących warstw i kraj na

razili na ruinę i hańbę — z Wiednia otrzy

mujemy doniesienia, że nigdy Galicya nie

była wystawioną na większą kompromita

°y§i ° ’gdy jej dobra sława i kredyt silniej

nie był zachwiany.

Niestety zbyt często powtarzają się

w ostatnich czasach w naszym k raju po

dobne katastrofy. K atastrofa lwowska tem

się różni od innych, że nie zapomnienie

osobiste, nie czyn defraudacyi był jej przy

czyną, że dotąd niema winowajcy i sprawcy

złego, ale jest jakaś wina zbiorowa. Od

kryły się wprawdzie nieprawidłowości, któ

re wprowadzają nowe pojęcia, nieznane do

tąd: ,,weksli rodzinnych" -

nweksli funk

cyonaryuszów" -

i pojęcie najdziwniejsze

vweksli erotycznych."

Wszystko to brzmi

romantycznie lub patryarchalnie — a sta

nowi tylko uboczne szczegóły, które w y

m agałyby bliższego dla ogółu wyjaśnienia.

W głównych atoli pozycyach widzimy

hazard posunięty do ostatnich granic k re

dytów kilkomilionowych bez podstawy real

nej, opartych jedynie na genialnych po

m ysłach i szczęśliwym trafie, od jakieg o

zawisły przedsiębiorstwa kopalniane. Lecz

te kredyty mają także osłonę bardzo ideal

ną przyjaźni politycznej i solidarności stron

nictwa. Niemniej znaczącą rub rykę stanowi

ofiarność (szkoda że z grosza publicznego)

dla propagandy idei polityczno - społecz

nych, a więc wielkie nakłady na dziennik,

który ma do gruntu zreformować społe

czeństwo i pchnąć go na nowe liberalno

demokratyczne tory —

złam ać dzisiejszą

większość Sejmu i Koła polskiego, a stwo

rzyć pożądany sojusz polskiego liberaliz

mu z wiedeńską lewicą. Publikaeya dzien

nika o niezwykłych w polskich stosunkach

lionoraryacb, abonament niżej kosztów na

kładu, a obok publikaeya dzieł popular

nych o dążności skrajno-postępowej — to

wszy stko w połączeniu z ,,wekslami ero

tycznymi" zjednywa dziś owe gorące ob

jaw y uznania, czci i popularności.

Czekać tylko na korowody z pochodnia

mi, na wieńce, a może i tablicę pamiątko

wą, któraby wśród różnobarwnych alabastrów,

jakim i ozdobiono wnętrze gmachu, przypo

mniała w przyszłości błogie czasy rządów

liberalnych w K asie Oszczędności lwow

skiej.

A więc ciężki dorobek kilk u pokoleń,

instytucya, co była wielką skarboną dla

szerokich warstw ludności, co winna być

zbiornikiem zasilającym pracę produkcyjną,

wszystko to stało się narzędziem agitacyi,

warsztatem dla przeistoczenia k rajtr i spo

łeczeństwa według tendencyi i planów pe

wnej grupy ludzi.

Ta lub inna postać z tej grupy budzić

może żal, nawet sympatyą, bo w niej tkwiła

iskra wyższa, a wchodząc na inne tory,

oddaćby m ogła ważne dla społeczeństwa

usługi.

Rozróżnić tu należy idealistów i ludzi

porwanych fantazyą, którzy nadużywali o

sobistego kredytu dla planów ekonomicz

nych zbyt śmiałych — od systemu i ten

dencyi tych, którzy w Kasie Oszczędności

znaleźli oparcie dla swych robót, oddawna

rozwiniętych, a zwróconych przeciw wszyst

kiemu, co stało na podstawie zdrowej na

rodowej tradycyi, na podstawach zasad

religijnych, etyki katolickiej, ładu i zgody

społecznej.

Dążności te liberalizmu, który w dzien

nikarstwie i w agitacyach politycznych od

wielu lat nurtował, dochodziły do przewagi

za pomocą instytucyi finansowej i rozcią

gały opiekuńcze skrzydła nad wszystkimi

żywiołami negacyi.

Niema indywidualnego przestępcy; odpo

wiedzialność spada na całe stronnictwo, co

tak silnym złączyło się węzłem wspólnic

twa środków, w których nie przebierało i

celów, do których pchało te tłumy, co mu

dziś wśród upadku przyklaskują.

W epoce zepsucia, w czasach Panamy,

owe owacye i akta uznania i czci dla spraw

ców katastrofy, należą do wyjątkowych ob

jawów naiwności czy cynizmu. Zbyt długo

i szeroko musiało systematyczne działanie

przywódców liberalnych wpływać na opi

nią, skoro dziś zbiera takie wieńce.

Przed dwoma laty w poważnej instytu

cyi krakowskiej zdarzył się oderwany fakt

uadużycia jednostki — wina była większą,

strata nieznaczną. W tedy podniósł się o

krzyk w kraju całym i trw a dotąd, ze

szkodą rozwoju instytucyi, która oddała

tak wielkie społeczeństwu usługi. N ajgło

śniejsze oskarżenia szły od Katonów libe

ralnego obozu, a choć spraw ca nie miał poli

tycznego stanowiska, ciężką winę jednostki

rozciągano na całe stronnictwo, które z nią

nic wspólnego nie miało.

Dziś gdy gospodarstwo w Kasie oszczę

dności odkryło ścisłą solidarność ,,przyja

ciół politycznych" i wielką ofiarność z gro

sza publicznego na cele stronnictwa, wśród

uchwał zgromadzenia ludowego powtarza

się rzucona już myśl ,,ukrajowienia" czyli

przeniesienia na kraj Kasy oszczędności

z zachowaniem dotychczasowego kierunku

i wpływu tych samych kół i sfer. Co ta myśl

w sobie ukrywa? Chodzi o to, aby rozcią

gnąć odpowiedzialność na kraj cały, aby

tą odpowiedzialnością i pomocą wzmocnić

zachwianą instytucyę, a pozostawić niena

ruszone gospodarstwo dotychczasowe stron

nictwa liberalnego.

Zaiste plan zręczny, zamieniony w wo

tum ludowe, mógłby ratować tych p rzy

wódców lewicy, którzy tak śmiało do swo

ich celów dążyli, a zbyt małą znajdowali

siłę odporną w stronnictwie zachowawczem,

zbyt pobłażliwe oko w sferach rządzących.

Jak myśl ukrajowieuia K asy oszczędności

wydaje nam się dla instytucji niewłaściwą,

dla kraju niebezpieczny — podobnie pomoc

z funduszu propinacyjnego wymagałaby,

zdaniem naszem, w arunku ingerencyi rządu

w kierownictwie Kasy. dopóki ten zasiłek

nie zostałby całkowicie zwrócony. Będą to

zapewne główne pytania dla przyszłego

Sejmu.

Zamiast zadań organicznych i ustawo

dawczych, oddawna czekających na posta

nowieuia Sejmu — będzie on miał głównie

zadania ochronne, wywołane katastrofą Kasy

oszczędności lwowskifj: j ak ratować zagro

żony kredyt kraju , jak ochronić szerokie

warstwy ludności od ciężkich przesileń, jak

wzmocnić instytucyę, które pośrednio od

czuć mogą wstrząśnifnie, jak wreszcie, co

najważniejsza, przepiowadzić sanacyę mo

ralną w nastroju opinii, w pobudzeniu u

czuć obowiązku i ścisłości wszystkich tych

czynników, na których spoczywa w spra

wach i instytucyach publicznych odpowie

dzialność.

Korespondencya

,,Czasu"

W iedeń 10 lntego.

(Telefonem) .

Wczoraj po południu odbyła się narada gabi

netowa, która, j ak się zdaje, zadecydowała o ter

minie zwołania sejtr *w; Część sejmów zwołaną

będzie na 20 lutego, część na marzec.

—

N. fr.

Presse dowiaduje się, że rada gabinetowa zajmo

wała się także projektem w sprawie sanacyi ga

licyjskiej Kasy oszczędności. Rząd, według N. fr.

Presse, jest zdania, że bezpośrednia akcya wyjść

musi ze strony krajn, mianowicie że kraj objąć

ma gwarancyę za wkładki oszczędnościowe.

—

W tym ducbu wpłynąć ma do Sejmu przedłożenie

rządowe. Gdyby kraj potrzebował z tytułu tej

gwarancyi jakiegoś kredytu, rząd byłby skłonnym

do udzielenia mu zaliczki. N. fr . Presse domaga

się gwarancyi, że zaliczka państwowa będzie

w oznaczonym czasie zwróconą i zwraca przytem

zjadliwie uwagę na szczególne zapatrywania w G a

licyi, jakie znalazły wyraz w uchwalonem na ra

tuszu lwowskim podziękowaniu i uznaniu dla dy

rektora Zimy, który jednemu przedsiębiorstwu na

ftowemu pożyczył przeszło pięć milionów złr. i

z niezwykłą lekkomyślnością roztrwonił ciężko za

pracowane oszczędności.

Prezes komitetu wykonawczego czeskich posłów

do sejmu i Rady państw a, Dr Skarda, ogłosił

w czasopiśmie Czeska Revue artykuł w obronie

Młodoczechów przed zarzutem, jakoby wyrzekli

się głównego programu czeskiego. Młodoczesi ani

na chwilę nie spuścili z oka celu prawnopaństwo

wego, ale nigdy nie przyznają się do owego ra

dykalizmu, który zna tylko ewentualność: ,,wszyst

ko albo nic’*. Rieger, Gregr, Sladkovsky, Eim,

słowem wszyscy wytrawni politycy czescy zawsze

bronili polityki etapowej. To też narodowy bilans

Czechów bardzo się w ostatnich latach polepszył.

Prasa niemiecka na Morawach podnosi gwałto

wne skargi z powodn przeniesienia z Berna do

Pilzna profesora szkoły przemysłowej Helda, przy

wódcy stronnictwa niemiecko-narodowego w Ber

nie. Prasa upatruje w tem przeniesieniu teudencye

polityczne i zarzuca Czechom jakąś bliżej nieo

kreśloną dennncyacyę przeciw Heldowi.

Zeświatafinansowego.

Galicyjska kasa oszczędności we Lwowie.

Powróciwszy po dłuższej nieobecności ze wsi,

zastaliśmy smutną katastrofę, o której niewątpli

wie krótkiem słowem powiedzieć należy: ,,stał się

skandal, stało się nieszczęście krajowe".

Po za tem ogólnem zdaniem niełatwo jest je

dnak wydać należyty sąd o wypadkach w lwow

skiej kasie oszczędności, jeżeli się ma zamiar na

pisać rzecz z przekonaniem sumiennem, że się na

pisało nie dla brzmiącego dziennikarskiego arty

kułu, lecz dla wykrycia i ogłoszenia prawdy.

Jeżeli ranie nagle potężny bndynek, to podnie

sie się przedewszystkiem taki tuman knrzu, że

stojący opodal widz, choćby nawet fachowy ar

chitekt, nie potrafi ocenić, co się właściwie stało,

a tem mniej, jakie były przyczyny wypadku i ja

kie będą skntki.

—

Dopiero kiedy pył opadnie i

ostanie trzask łamiących się dalej belek, można

będzie określić, w jakiej mierze przyczynił się do

npadku gmachu zły dobór materyałów budowla

nych, o ile zaś zawiniło niedbalstwo, iż lekkotny

śinie pozwalano, że rysowały się mnry i pękały

belki pojedyncze.

O smutnym lwowskim wypadku tyle chyba te

raz już napewno powiedzieć można sine ira et

studio, że winnych jest bardzo wielu.

Winni najniewątpliwiej są ci, którzy lekkomyśl

nie udzielali kredytów, przechodzących wszelką

rozsądną miarą. Winni dalej ci, którzy z tycb

kredytów w sposób nieodpowiedni korzystali, nnie

ruchomiając fundusze każdego czasu wypowie

dzia!ne.

Winni niemniej są i ci, do których należał nad

zór nad instytacyą krajową. Tego gatunkn win

nych można zapewne rozdzielić na dwie katego

rye, t. j na takich, którzy byli ostrzegani i nie

bezpieczeństwo potrafili ocenić, lecz je lekcewa

żyli, powtóre zaś na takich, którzy zajmując sta

nowiska, połączone ze znaczną władzą i znaczną

odpowiedzialnością, nie zastanawiali się, czy ich

uzdolnienie wystarczy do podołania podjętym obo

wiązkom. Traktowanie stanowisk publicznych ja

ko wygodnych synekur j e s t , było i będzie po

wszystkie czasy źródłem wielkich nieszczęść pu

blicznych i prywatnych.

Jednem słowem, winnych okaże się zapewne

tyln, że jak nieszczęście jest krajowe, tak i koło

winowajców zapewne tak szerokie będzie, iż mo

żna zdanie streścić w słowach — ,,katastrofa kra

jowa, wina krajowa".

Zastanówmy się teraz, jakiego rodzaju szkody

przynosi wypadek lwowski?

Jak wszędzie, tak i tutaj jest strona rzeczy ma

teryalna i moralna.

Materyalnie szacują różnie ilość wątpliwych na

leżytości galicyjskiej kasy oszczędności, również

rozmaite są zdania co do wartości zabezpieczeń,

pokrywających owe należytości. Nie prędko za

pewne wyjdzie tutaj na jaw dokładna prawda,

jednak choćby pesymistycznie na rzecz się zapa

trywać i powyżej jeszcze 7 milionów pójść, to

jakkolwiek ta strata jest bardzo przykra i dotkli

wa, nie jest prawdopodobne, ażeby mogła powa

żnie zachwiać położeniem ekonomicznem kraju na

szego. Niedawno czytałem szacuuek ogólnego do

chodu rocznego w Austryi na 3 miliardy złr. ro

cznie. Jakkolwiek Galicya jest jedną z uboższych

prowincyi, to przecież z tych trzech miliardów wy

padnie na nasz kraj tego rodzaja kwota, że strata

kilku miliouów nie powinna zbyt groźnie zacią

żyć na ogólnym budżecie społecznym.

Główną zatem rolę grać tutaj będzie strona mo

ralna i to w dwóch kierunkach.

Raz szkodliwe jest bardzo, jeżeli dane społe

czeństwo zwątpi o sobie i straci zaufanie do swych

instytucyj i do osób niemi kierujących. Upadek

takiego wzajemnego zaufania pociąga za sobą

upadek kredytu, czego rezultatem będą trudne

i drogie pieniądze i wynikający ztąd zastój w pro

dukcyi i handlu. Względy te mogą powoli dopro

wadzić do poważnego nawet przesilenia, połączo

nego ze znacznym upadkiem wartości tak nieru

chomego, jak ruchomego mienia. Tego gatnnkn

straty obliczałyby się na ciężkie miliony i w po

równaniu z niemi zniknięcie tych kilka milionów,

0 jakie obecnie chodzi we Lwowie, byłoby stratą

względnie drobną.

Prócz kredytu wewnętrznego, doniosłą jest także

dla Galicyi sprawa, jak zapatrują się na obecny

skandal po za krajem, przedewszystkiem zaś

w Wiedniu, który to rynek jest miarodajnym dla

Galicyi, raz jako źródło kredytu, a powtóre z uwa

gi, że giełda wiedeńska jest orgauem, szacującym

nieodwołalnie nasze krajowe walory.

Głosy prasy wiedeńskiej zdradzają, że radziby

tamże przedstawić rzeczy w świetle możebnie po

nurem i niekorzystuem dla Galicyi.

Jednak ceduła kursowa wiedeńska mówi do

tychczas językiem mniej nieprzyjaznym, gdyż nie

dostrzegamy dotychczas zniżek papilarnych gali

cyjskich wartości. Nawet kurs 4 proc. koronowych

listów Towarzystwa kredytowego, które dla ró

żnych powodów właśnie najczulsze byćby mogły,

zdradza tymi dniami pewną tendencyę ku le

pszemu.

Fakt ten bardzo jest pocieszający, gdyż wska

zuje, że w Wiedniu miauoby ochotę do zaszko

dzenia kredytowi galicyjskiemu, lecz nie mają do

tychczas przekonania, że kredyt Galicyi rzeczywi

ście poważnie szarpnięty został.

Notując z zadowoleniem przytoczony wzgląd, nie

możemy jednak nie wyrazić obawy, że giełda wie

deńska mogłaby zacząć deprecyacyę walorów na

szych, gdyby dalsze jakieś smutne wykrycia lnb

jakieś fałszywe kroki ratunkowej akcyi wykazały,

że jest możebność zarobku przy kampanii zniżko

wej przeciw walorom naszym.

Reasumując to, cośmy dotychczas powiedzieli,

wyniknie, że poniesiona we Lwowie materyalna

strata jest dotychczas, z ogólno krajowego stano

wiska biorąc, rzeczą mniejszego znaczenia, zaś

sprawą najważniejszą jest niedopuszczenie do straty

moralnej natury przez zachwianie kredytn naszego

wewnątrz kraju i po za krajem.

Straty tej moralnej możemy nie ponieść, jeżeli

działanie ratunkowe będzie trafne i szczęśliwe

1 jeżeli równocześnie zachowanie się prasy krajo

wej będzie godne i patryotyczne. Gdzie chodzi

o uratowanie mienia ogólno-krajowego, tam inte

res wszystkich jest oczywiście wspólny i zgodny.

O ile zatem koniecznem jest wyjawić przyczyny

złego bez ogródki, o tyle strzedz się należy, by nie

powiększać niebezpieczeństwa zachwiania kredytu

krajowego i w następstwie zmniejszenia ogólnego

mienia.

W celu podtrzymania zaufania do naszego kre

dytu, pozwolę sobie postawić pytanie w tej chwili

może bardzo doniosłe, czy Galicya jest miejscem

uprzywilejowanem dla finansowych nieporządków,

czy też może obok nas dzieją się rzeczy równie

zle, a może nawet znacznie gorsze.

Skandale finansowe dzieją się obecnie wszędzie,

przedewszystkiem zaś widzimy na Węgrzech ban

krutujące kasy oszczędności jedna po drugiej, zaś

Kędy pomarańcze dojrzewają.

p. Hf. A. Ł ejkiaia.

(41)

(Tłómaczenie z rosyjskiego).

—

(Ciąg dalszy).

XIX.

Dojechali do Pompei bez żadnej przygody. Na

tacyi opadła ich cała zgraja przewodników, któ

zy przemawiali najrozmaitszymi językami, ofiaro

wując swoje usługi. Niektórzy przemawiali trzema

ęzykami odrazu i starali się wejść w posiadanie

tarasoli i la sek, które wyrywali z rąk podró

n - 1^Nie trzeba! Nie trzeba! Poszli won! - krzy

;ża! Konurin, broniąc swojej laski.

.....

Jakiś ogorzały przewodnik, w wyrudziałej aksa

nitnej marynarce, zdołał zawładnąć płaszczem nie

)rzemakalnym Głafiry Siemionownej, które) ocie

)rał płaszcz z rąk. Przewodnik ten migał na całe

owarzystwo, wołając:

Passez avec moi... Premierement dejeuner..

’estaurant Cook...

n,.

Panowie! Odbierzcież mu mój Paszcz, to ż

o za bezczelny natręt! - wołała Głafira Siemio

lowna*

j*i-_

Grablin puścił się w pogoń za przewodnikiem,

)debra! mu płaszcz i popchnął go silnie. 1 rzewo

Inik zachwiał się. jia nogach i błysnąwszy ocza

ni, zamierzył się kułakiem na Grabi!na.

- C o ? Chcesz się bić? Ano dobrze, chodżno

się zmierzyć ze mną! Spróbujesz rosyjskiej pięści.

Grablin począł już zakasywać rękawy, przy

szłoby oczywiście do bójki, gdyby w sprawę nie

wdał się Pierechwatow, który odciągnął Grablina

ia stronę.

...

A to skaranie boskie, z tym człowiekiem....

Czy chcesz, żeby cię tutaj znowu obili tak, jak

w Paryżu?! — zawołał malarz.

—

Moi państwo,

bądż co bądż, musimy nająć przewodnika, bo ina

czej zabłądzimy wśród wykopalisk — zwrócił się

do reszty towarzystwa.

—

Naturalnie, trzeba się

potargować.

—

Po cóż mamy brać teraz przewodnika, kiedy

trzeba przedewszystkiem wypić i zjeść — odezwał

się Grablin.

—

Niech się pan wstrzyma od jedzenia i pi

cia — wmieszała się Głafira Siemionowna.

—

Zwiedźmy najprzód Pompeję, a potem się pan na

pijesz. Ugódź się pan z przewodnikiem, monsieur

Pierechwatow, ale nie bierz pan tego natręta

w aksamitach.

.—

Za pozwoleniem... Głowa mi pęka po wczo

rajszej zabawie, wiec muszę sobie szukać ulgi —

protestował Grablin.

—

Zostań pan w takim razie w restauracyi.

Pierechwatow rozpoczął układy z przewodnika

mi. Jeden zażądał dziesięć franków za swoje u

sługi, drugi spuścił zaraz cenę na ośm franków,

a trzeci godził się na siedm franków, lecz wy

mawiał sobie śniadanie po oprowadzeniu gości.

Pierechwatow dawał trzy franki i pół franka na

makaron. Przewodnicy obrazili się taką propozy

cyą i oddalili się.

Nagle przyskoczył do nich mały, ruchliwy czło

wieczek z czarnymi wąsikami i przemówił łamaną

niemczyzną:

—

Pięć lirów, ale dostanę oprócz tego na ma

karon.

Pierechwatow ugodził go za pięć lirów, lecz nie

obiecał mu żadnego napiwku.

—

O !jestem przekonany, iż eccelenzą nie skrzyw

dzi mię i da mi na szklaneczkę dobrego wina -

zawołał mały przewodnik, a potem odezwał się:

—

Kommen Sie, bitte, meine Herm!

Inni przewodnicy złorzeczyli mn po włosku, lecz

on uśmiechał się tryumfująco.

Rafaelu! Pocóżeś wziął przewodnika Niem

ca ? — czynił wyrzuty malarzowi Grablin.

—

piej było nająć, mówiącego po francusku...

—

Wszystko ci to jedno, bo ani po francusku,

ani po niemiecku nie umiesz. Słuchaj, co j a ci

tłómaczyć będę.

—

Będzie mi szwargotał nad uchem po nie

miecku, a ja nie cierpię tego języka.

Przechodzili koło restauracyi. Przewodnik za

trzymał się.

—

Najlepsza restauracya...

—

przemówił po nie

miecku. Można spożyć tutaj wyborne śniadanie.

Hier konnen Sie gut essen und trinken...

—

Co? Trinken’! — zawołał Grablin, ożywia

jąc się. Dzięki ci za to, przyjacielu, choć jesteś

szwabskiego pochodzenia. W całej mowie nie

mieckiej uznaję tylko i szanuję jedno słowo —

trinken. Panowie! Nie wiem, co postanowicie, ale

ja nie mogę przejść obojętnie około tego szła

chetnego zakładu. Muszę przełknąć parę naparstków

koniaku.

—

A mój Boże! Czemuż ten niemądry przewo

dnik prowadzi nas koło restauracyi! — zawołała

Iwanowa. Będzie dosyć czasu na pijatykę po zwie

dzeniu wykopalisk.

—

Nie, madame, nie wytrzymam. Amen... Nogi

drżą podemną. Jeść nie będziemy, ale koniakiem

muszę nadwątlone siły pokrzepić. Panowie! Kommen

Sie... Tylko żywo...

Mężczyźni uśmiechnęli się i pospieszyli za Gra

blinem.

—

A to plaga! — wzdychała Głafira Siemio*

niowna, która została przed restauracyą i nawo

ływała swych towarzyszów do pośpiechu.

—

W tej chwili! — odpowiedział jej Grablin

i skinął na przewodnika: Hej, Szwabie! Chodżno

tutaj i napij się za to, żeś zrozumiał, czego nam

było potrzeba.

Nie zatrzymywali się długo w restauracyi. Gra

blin ssał cytrynę, którą wziął sobie na przekąskę

po koniaku. Do drzwi restauracyi odprowadził ich

z niskimi ukłonami garson, zapraszając ich, aby

wstąpili, po zwiedzeniu wykopalisk, na obiad.

Wejście do odkopanego miasta znajdowało się

tuż obok restauracyi. Kasa mieściła się w głębi

murowanej bramy. Bilety wstępu i przewodniki

sprzedawał kasyer w mundurze wojskowym i w kepi

z czerwonemi wypustkami. Za wstęp pobrano po

dwa franki od osoby i wpuszczono towarzystwo

przez kołowrotek, urządzony dla kontroli przy

wejściu. Droga, prowadząca do wykopalisk, była

ogrodzona baryerą, na której posadzone były rzę

dami kaktusy i agawy. Sprawiało to takie wra

żenie, jak gdyby wchodziło się na cmentarz. Pu

bliczności nie było widać. Panowała głucha cisza.

Wszyscy milczeli, tylko przewodnik wymachi

wał rękami i szwargotał niezmordowanie łamaną

niemczyzną. Ukazał się niewielki budynek, zbudo

wany niezbyt dawno.

—

Museo Pompeano. . .

—

rzekł przewodnik

i dodał jeszcze jakieś objaśnienie.

—

Co on mówi? — zapytał Pierechwatowa Mi

kołaj Iwanowicz.

—

Mówi, że tutaj jest muzeum, które zwiedzimy

w powrocie.

—

Znowu muzeum! - wykrzyknął Grablin.

Niema głupich, już ja tam nie pójdę. Dosyć już

mię nawłóczyłeś po neapolitańskicb muzeach. Pięć

muzeów z posągami bez rąk i nóg zwiedziłem.

Nie złapiesz mię więcej! Basta!

—

Co to za nieuctwo! — skarżył się Piere

chwatów przed Głafirą Siemionowną. I to ciągle

mam takie bistorye. Wczoraj chciał pluć na *po

sągi dłuta pierwszorzędnych mistrzów.

—

Nie pojmuję, po co pan właściwie do Włoch

przyjechał? - zapytała Grablina Iwanowa.

—

Niby ja?... A ma się rozumieć, że nie po

to, aby się po muzeach włóczyć. Zwiedziłem nie

mieckie i francuskie restauracyę, oraz przybytki

wesołej muzy — więc chciałem zobaczyć, jak wy

glądają włoskie. Trzebaż przecie napatrzeć się

wszelakiej cywilizacyi w różnych krajach. Przod

kowie nasi byli nieokrzesani i siedzieli w domu,

ale my, młodzi, żądni jesteśmy zagranicznej cywi

lizacyi i chcemy się ocierać między ludźmi. Uczy

niłem jedno spostrzeżenie: niemasz na całym

świecie dam z półświatka równych paryskim.

—

Ani Niemki, ani Włoszki, ani Hiszpanki nie umy

wały się do nich! Ot, gdyby tak założyć w Pe

tersburgu taki Moulin-Rouge, jaki istnieje w P a

ryżu...

—

Bądźże cicho, reflektował Grablina Piere

chwatow, wskazując na Głafirę Siemionownę.

—

Pardon... Pardon... Już milczę... Stanow

czo nie mogę się przyzwyczaić do rozmowy z pra

wdziwą damą!

Rozpoczęły się wykopaliska. Przewodnik zatrzy

mał się przed murowanemi ścianami budynku bez

dachu, bez ram w oknach i we drzwiach. Budy

nek wyglądał, jakby po pogorzeli. Przewodnik

zaprosił towarzystwo do wnętrza. Rozkład kom

nat zachowany był wybornie.

—

Monsieur Pierechwatow, zechciej pan przetłó

maczyć nam, co on opowiada, prosiła Głafira Sie

mionowna. Już to w niemieckim języku jestem

bardzo schwach.

—

Oto tutaj mieściły się sypialnie, tak zwane

przez mieszkańców, po łacinie cubicula. Tu było

znów — tablinum, a tam — triclinium, czyli j a

dalnia...

—

Czekaj, pozwól... Więc tutaj mieszkali umar

li? — zapytał Grablin.

—

To jest, jakto umarli? Dopóki Pompeja nie

została zasypana, była zamieszkiwana przez ludzi

mówiących po łacinie.

—

Więc jeśli mówili po łacinie, byli umarli.

Sam mi mówiłeś, że język łaciński należy do

martwych...

—

No, teraz jest martwym, ale wtedy nim nie

był tak, jak i nasz język rosyjski.

Ej, kręcisz coś, Rafaelku.

—

Więc nie słuchaj tego, co mówię. Oto, jakie

!pościele mieli ówcześni mieszkańcy Pompei. Wi -

Oddzielne Nra Czasu, o il/zapa”°atarczy^w ^/k1116^161

0 ^odzinie 6 wieczorem

,l...,

rawssk

c^naast.

Prenumerata wynosi:

W miejscu .......

\na rafyr°k

na kwartał na1miesiąc,

P o c z t ą w p a ń s t w i e a u s t r y a ć k i e m ........................................................

J? kor—

I !O kor.

j3kor. 60 hal.

niemieckiem

..................................................

48 kor

12 kor

5k°r-

ao Wlo, h, Fr.Dc,,, A wiU;

S»V.jcaryi Tar:

***

11 k”r

5k»r-ttl ’"1

C_,m

M»,

do»l*k.iAJZ

ko,.

,6 ko,.

6 kor.

—

TpraBza)),§* óa^yl ^?r/"racico

po^.,i. _

UMu, ,je/ra,,W .,ek

Prenumeratę przyjmą ją:

AdministracyaCzasu w Krakowie i urzędy pocztowe. Miejscową prenumeratę księgarnia

S. A . Krzyżanowskiego, handel Stanisława Karlińskiego w Sukiennicach, handel Kretschmera,

biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, główna trafika.

—

OgłosBenła przyjmuje się za opłata

od miejsca wiersza drobnym drnkiem za pierwszy raz 20 hal.,

za każdy następny po 10 hal., układ

tabelaryczny, oyfrowy, skomplikowany pierwszy raz po 40 hal., na stępny po 10 hal.

—

Nadesłane(na

3 stronie) od miejsca wiersza drnkiem drobnym po 60 bal. za każay raz.

—

Ogłoszenia 1prenu

m e ra tę przyjmują: w e L w o w ie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego, centr. binro ogłoszeń

ul. Kopernika 1. li; w Paryża wyłącznie p. Adam rue de Varenne 38, (prenumeratę p. W . Raczkowski

Courbevoi pod Paryżem rue dn Chemin de fer 44); w W ied niu Haasenstein A Vogler (także

w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrooławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dnkes, J. Danneberg, H. Fried

(tylko prenumeratę H. Goldschmid 4 Comp.); w Pranbfarcle u. M . G. L . Daube A Comp.

M " Za każdą zmianę adresn dopłaca się 40 hal. " W

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu