Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 664 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 290.

Kraków, Niedziela 18 Grudnia 1892.

Rocznik XLY.

CZAS

Kraków 17 grudnia .

Bułgarya, która na pozór nie posiada

żadnych warunków do odgrywania wybi

tniejszej roli w kombinacyach europejskiej

polityki, jest zbiegiem wypadków wtrącona

w biedne kolo kwestyi wschodniej i znaj

duje się skutkiem tego w tem niezupełnie

szczęśliwem położeniu, że wszystkie mo

carstwa, posiadające lub pragnące posiadać

jakieś interesa na półwyspie Bałkańskim,

śledzą z natężoną uwagą wszelkie objawy

jej politycznego życia. M ożna powiedzieć,

że cała Europa opiekuje się Bułgarya, a ta

pieczołowitość jest najczęściej dokuczliwa

i natrętna, zwłaszcza gdy pragnie dotykać

wew nętrznych urządzeń bułgarskich, które

nie pozostają w żadnym związku ze sto

sunkami międzynarodowemu I tak wiado

mość o projekcie rewizyi konstytucyi buł

garskiej poruszyła całą niemal europejską

prasę, a Rosya tak się zaniepokoiła tym

projektem, że w ystąpiła w Zofii z żądaniem

zw rotu kosztów okupacyjnych, które służą

jej za stałą groźbę przeciwko księciu Fer

dynandowi i jego ministrom.

A przecież

nic może ulegać wątpliwości, że projekto

wana zmiana konstytucyi nie dotyka by

najmniej postanowień traktatu berlińskiego

i nie narusza żadnych zobowiązań, jakie

Bułgarya zaciągnęła wobec Turcji i Eu

ropy. Chodzi tylko o to, aby księcia F e r

dynanda nic zmuszać do gwałcenia jego

zasad religijnych, i aby mu umożliwić

utrw alenie dynastyi, tak pożądane dla nor

malnego rozw’oju państwa bułgarskiego.

Książę Ferdynand jest szczerym i uczci

wym katolikiem, i pragnie aby jego potom

stwo, dla niejasnych względów politycznych

nie było odrywane od dobrodziejstw kato

licyzmu , który jest rcligią jego serca i

jego rodziny. Niema zaś najmniejszego po

w’odu do przypuszczenia, aby wyznanie

księcia i jego rodziny, stawiało go w sprze

czności do usposobień i sympatyi bułgar

skiego ludu. Przeciwnie, cała historya Buł

garyi i jej stan obecny, są niezbitym do

wodem, że fanatyzm religijny nie należy

do charakterystycznych cech tego kraju, i

że te drobne niechęci, jakie się kiedykol

wiek przeciwko Kościołowi katolickiemu

objawiły, policzyć należy na karb greckie

go duchowieństwa, zatem obcych napływo

wych żywiołów.

Tizeba pamiętać, że pomiędzy narodo

wym bułgarskim Kościołem a prawosławną

Rosyą, niema żadnego historycznego ani

hierarchicznego związku, że nawet, całko

wite podporządkow an e duchownych iiisty

tucyj wszechwładzy monarchy i państwa,

jakie istnieje w Rosyi, nie zupełnie się go

dzi z duchem wschodniego kościoła. Z re

sztą Bułgarzy zrobili już bardzo smutne

doświadczenia z schizmatyckiem duchowień

stwem. Niedawne to bowiem czasy, kiedy

cała hierarchia kościelna po obu stronach

Bałkanów składała się z ludzi, którzy byli

narzędziami panheleńskich aspiracyj i z ca

łym naciskiem prowadzili politykę wyna

rodowienia. Zmiana przeto konstytucyi w tym

kierunku, aby zapewnić rodzinie panującej

zupełną wolność

religijną

nie wywoła

w Bułgaryi ani niepokoju ani oburzenia.

Tem gwałtowniejsze są wybuchy gniewu

prasy rosyjskiej, która nie szczędzi najnie

przyzwoitszych wycieczek przeciwko księ

ciu Ferdynandowi i jego otoczeniu, rzuca

jąc na B ułgarów najcięższe oskarżenia.

Jestto szczęściem złość bezsilna, która na

rodu bułgarskiego nie przerazi, a pełnej

konsekwencyi i wytrwałości polityki Stam

bułowa nie zmieni. Usposobienie Rosyi

względem narodów słowiańskich, które sa

moistność s woją utrzymują, jest zbyt znane,

aby się dziwić wybuchom nienawiści prasy

rosyjskiej, przeciwko Bułgarom skierow a

nym. Mniej naturalne jest zachowanie się

pewnej części wiedeńskiej prasy, która

z wrodzonej dla katolicyzmu niechęci, potę

piła cały pomysł rewizyi konstytucyi. D zien

nikarstwo francuskie z konsekwencyą go

dną lepszej sprawy wystąpiło również prze

ciwko B ułgaryi w mniemaniu, że pokrzepi

w ten sposób słabnące nadzieje rosyjsko

francuskiego przymierza.

Wszystkie te gniewy i ubolewania, które

zresztą nie są wcale wyrazem europejskiej

opinii, nie wstrzymają dzieła rozpoczętego

przez Stambułowa, które ma na celu osta

teczne oswobodzenie Bułgaryi od półno

cnych naleciałości i azjatyckich wpływów.

Każdy krok, prow adzący do tego celu, bę

dzie powitany ze szczerem zadowoleniem

przez tę, szczęściem jeszcze większą część

Europy, która nie krąży w atmosferze 10

sj’jskiej polityki.

O sytuacyi pąrlamcntarnej we Wiedniu

otrzym ujemy następując)" list:

U iedcii 16 grudnia.

Kurtyna zapad!a. Nastąpiła pauza. Aktorowie

parlamentarni rozpraszają się w najrozmaitsze

stronj’, a publiczność m a czas do zastanowienia

się n d tem , co widziała i do czynienia przypu

szczeń w zględem dalszego przebiegu sztuki. Okla

sków na końcu nie słychać było z żadnej stronj’

Gdyby chodziło o scharakteryzowanie całego

dotychczasowego przebiegu sztuki, to możnaby

znaleść tę charakterystykę w jednem słowie: nie

ufność. Lewica uie ufa br. Taaffemu, nie ufa pra

wicy, nie ufa w gruncie rze czy i Polako m , nie mo

la także ufać, chociaż z pewnością chciała zau

fać — i mlodoczechom. Owa ,,w zmocniona p ozycy a,11

0 której mówił w ostatniej swojej mowie p. Ple

ner, polega w gruncie rzeczy na nieufności w zglę

dem rządu i względem wszystkich partyj parla

mentu. Nie mamy zaufania do nikogo, a więc je

steśmy silni: ta zasad a filozoficzna zdaje się być

hasłem i pociechą p. Plenera i na przyszłość.

Zupełnie podobne do lUd cy stanowisko zajmo

wali przed ew s zy stkiem Młodoczesi. I klub młodo

czeski nie ufa rządom h ri Taaffego, nie ufa człon

kom prawicy, nie ufa Polakom, uie ufa wreszcie

1 lewicy. W tej wspólnej nieufności leży węzeł,

łączący lewicę z Młodoczecliami.

Z drugiej strony jest pewnem, że takiem sa

mem, a może jeszcze więcej spotęgowanem uczu

ciem nieufności kie ruje się reszta klubów w sto

sunkacb do lewicy. Ani klub Hohenwarta, ani

Koło p olskie nie ufają lewioj’.

Możnaby jeszcze

dodać, że także i wobec rządu ujawniała się ze

strony klubu H ohenwarta właśnie w ostatnich

c zasach pew n a nieufność. Czy wreszcie i h rabia

Taaffe nie kie ruje się podobnem uczuciem w zglę

dem pojedynczych klubów w Izbie, tego pytania

nie chcę rozstrzygać. Dość na tein, że dotychcza

sowa komedya, czy dotj’chezasowy dramat w par

lamencie p olegał u a zasadzie nieufności prawie

wszystkich dla w szystkich.

Wśród takich stosunków była oczy wiście w spól

na praca możliwa jedynie na takiem polu, na

którem nie potrzeba było zaufania jednych w spół

pracowników do drugich. To pole wskazała osta

tnia mowa tronowa. Słusznie więc podniósł poseł

Szczep an ow ski w ostatniem swojem przemówieniu,

że ua podstawie tej mowy tronowej wypadało

było pracow ać. B yło- to pole pra cy praktycznej,

pole interesów ekouomiczuych, finansowych, a d m i

nistracyjnych i innych. W interesach mogą się

łączyć ze sobą naw et nieprzyj’a zne sobie żywiołj’,

tam uie rozstrzyga sympatya lub autypatya ale —

rachun ek. N a tem polu zaczęto pracow ać, i kto

w ie, do jakich wyuików byliby współpracownicy

doszli, kto wie, czy nie z aczęliby oni, poznaw szy

się dokładniej, wzajemnie sobie ufać, gdyby nie

nastąpił znany nagły i nieusprawiedliwiony zupeł

nie atak ze strouj’ lewicy. Lewica wspólną pracę

przerwała, lewica zmieniła nagle swój kierunek,

i z partyi, której w pierw szej linii ękodzić miało

o dobro państwa, stała się ona partyą, która dą

żyla w pierw szej linii do władzy, co więcej par

tyą, która tę władzę natychmiast wymusić chciała

jakie wptywy działały za kulisami przy tym

n agłym zw rocie - to oceni historyk przyszłości.

Nie uleg a wątpliwości, że niem ałe znaczenie przy

pisać tutaj należy os;atuim zmianom na Węgrzech.

Prąd liberalizmu, jaki tam wiał, zdawał się tak

silnj’, że przypisywano mu w ładzę silnego oddzia

ływania także na Austryę. Pewnem się zdaje, że

już podczas ostatniej sesyi delegaeyj w Peszcie

nawiązane zostały niejedne węzły, których skutki

objawiły się później w Wiedniu . Mieliśmy do czy

nienia ze silnym atakiem liberalizmu germaniza

cyjnego. Przy tym nagłym zwrocie zapomniała

jed nak lewica w łaśnie o zasadzie całej swojej do

tychczasow ej polityki, zap om niała o — swojej nie

ufności dla w szystkich i, co w ięcej, o nieufności

wszystkich w stosunkach z nią. Lewica żądała

nagle, ażeby i br. Taaffe jej ufał i Polacy jej n

fali, a to nie dawszj’ pierwej żadnych gwarancyj

i nie zasłużywszy pierwej na ufność. Lewica w y

stąpiła, jak wiadomo, nagle z oświadczeniem:

mam 11U głosów i żądam, ażeby klub Hohenwarta

się rozw iązał i ażeby i lir. Taaffe i Polacy oddali

się w moje ręce. Co ja lewica z wami później

zrobię, to moja rzecz, ja mam 110 głosów. Pan

Plener żądał swojego czasu gwarancyj za to tyl

ko, że lewica miała nie napadać na rząd, ale

w spierać go w usiłow aniach pracy ekonomicznej.

Takie gw arancye otrzyma! p. Plener przez powo

anie lir. K u enburg a, przez nomin acyę całego sze

re gu lib eralnych członków Izbj’ panów, przez od

dalenie z Karyntyi prezydenta krajowego Win

klera itd. itd. Przy ostatnim zaś ataku żądał on

zdania się i rządu i Polaków na łaskę lub nie

łaskę. Dlaczego? Dlatego — albowiem lewica roz

porządza 110 glosami. Innej racyi nie było.

Jest to bowiem publiczną tajem nicą, że lewica

żądała nagle na krótki czas przed znaną mową

hr. T aaffego zmiany ministrów. Plener miał wejść

w miejsce Kuenburga, Kuenburg w miejsce Schón

borna, a Schiinborn w miejsce Gautscha. T en o

statui oraz lir. Falkenhayn mieli ustąpić z gabi

netu. W ten sposób byłby się znalazł br. Ta affe

w ręku lewicy. Od niej byliby także w zależności

Polacy, których nadto, j a k sądziła lewica, trzym ać

będą ua wodzy Młodoczesi, z którymi lewica już

w Peszcie przeprowadzała wstępne rokowania.

Wszystkie te żądane zmiany motywowała lewica

tern, że ro zpo rządza J 10 głosami.

Gdybj’ lewica umiała była zj’skać sobie dawniej

z aufanie u reszty klubów, zaufanie, do j aki eg o

tak silna partya powinna zawsze dążyć, kto wie,

czy jej atak uie byłbj’ się był udał, właśnie może

s kutkiem określonej powyżej, ogólnie p an ującej nie

ufności w szystkich do w szystkich. T ak jedn ak

przew ażyła nieufność, jak ą czują inne kluby spe

cyalnie do lewicy n ad ogólną nieufnością i atak

został odparty.

Cóż jednak dalej ?

Już z glosow ania lewicy za dwumiesięcznem

prowizoryum budżetowem można bylo wyciągnąć

wniosek, że p. Plener nie zamierza prowadzić o

pozycyi d outiance. Toż samo można wyczytać

między liniami jego wczorajszej mowy. Jakie po

wody nakłoniły tego przywódzcę partyi, który

niedaw no dopiero z ealą bezw zględnością wystą

pił przeciw ko rządowi, do takiej względności, nie

wiem. Bardzo być może, że odgrywały tutaj także

rolę pewue intrygi w ewnątrz samej partyi lewicy,

które nie mogły zostać bez wpływu i na stano

w isko p. Flenera ua zewnątrz.

Co się tyczy reszty klubów, to te wyszłj’ zw y

cięsko z ataku. Klub Hohenw arta nie został roz

bity; Kolo polskie zajm uje, dzięki znakomitemu

kierownictwu p. Jaworskiego i jednomyślności

członków, stanowisko tak silne i tak poważane,

jak może nigdy. Jedynie klub mlodoczeski do

wiódł, że brak mu doświadczenia taktycznego. Po

prawicy więc tylko cieszyć się m ożna z wyniku

całej sprawy.

Zapewne i rząd hr. Taaffego ma prawo cieszyć

się, a co do przyszłości, to sądzę, że za chow a on

przedewszystkiem stanowisko wyczekujące. O zmia

naćh w ministerstwie obecnie żadnej m owy być

nie może. Rząd i nadal będzie trwał przy zasa

dach, wypowiedzianych w mowie tronowej, to

jest zasadzie wspóluej pracy nad sprawam i eko

nomicznemi z wyłączeniem spr aw narodow ościo

wych i religijnych. Po tym atakn liberalizmu g er

man izacj’juego można jedynie zawołać: Zawcze

śnie, kwiatku - za wcześnie!

Przegląd polityczny.

Izb a poselska ro zpoczęła wczoraj ferj’e Bożego

Narodzenia. Powyżej z amieszczony list wied eński

omawia sytuacyę, wytworzoną ostatniemi zajścia

mi parlamentarnemu Ferye potrwać mają do d. 8

stycznia p. r. Izba ]runów odbędzie w poniedzia

łek, a ewentualnie we wtorek posiedzenie, na któ- -

rem załatwione zostaną nagle przedłożenia.

Podczas wyborów uzupełniających do szląskiego

sejmu krajowego w miejsce zmarłego Demela,

otrzymał w Cieszynie mandat zastępca burmistrza,

Dr Bukowski, który jest Niemcem ,,na zasadzie

własnego postanowienia". Powiększy on tedy sze

regi uie miecko -lib eraln ej większości sejm u s zlą

sk iego i będzie bronił interesów ,,ueiśniętyeh

Niemców".

Niewiadomym j e st jeszcze dotychczas ostateczny

wynik wyboru uzupełniającego do parlamentu nie

mieckiego z okręgu sztumsko kwidzyńskiego. Z n a

nym jest dotąd tylko rezultat głosowań w 5 m ia

stach i 25 wiejskich miejscowościach. P . Wessel

otrzymał dotąd 3 054 głosów, a kandydat polski,

p. II. D onimirski 2.626 głosów.

W rzędzie państw, roszczących sobie preten

sje do gór i skał Pamiru, wystąpiły także Chiny,

a dzienniki angielskie donoszą, że przybycie po

sła chińskiego do Petersburga pozostaje w ści

słym związku z tą sprawą. Posiadanie tej części

Pamiru, która graniczy z wschodnim T urkiesta

nem, jest dla Chin kwestyą żywotną, gdyż ztam

tąd bardzo łatwo moźua rozpocząć operacje wo

jenne przeciwko Tybetowi i ehińskiemu Turkie

stanowi. To też komeudaut chiński w Kangurze,

na pierwszą wiadomość o wyprawie pułkownika

Jonow a, wysłał oddział wojsk do Souia-Tasz,

miejscowości, położonej w tak zw a ny m alic za rskim

Pamirze. Tymczasem wojska emira afgańskiego

wypęd’ziły przemocą załogę chińską z zajmowanej

pozycyi. Wskutek tego rząd chiński wystąpił

z przedstawieniami do wicekróla ludyj, jako pro

tektora Afganistanu, wykazując swoje prawa do

pewnej częśc.i Pamiru i żądając wytyczenia g ra

nicy podług swoich planów i pretensyj. Zdaje

się, że rząd angielski, który woli widzieć w P a

mirze Chińczyków niż Rosyau, c hętnie przy stał

na to żądanie i pod jego naciskiem Afgańczycy

ustąpili z Aliczari). Poniew aż jed n ak Rosyanie

roszczą sobie także prete nsy e do tej prowincyi,

przeto pomiędzy Pekinem a Petersburgiem rozpo

częła się wymiana not dyplomatycznych w spra

wie pamirskiej, która nie doprowadziła jednak do

porozumienia. P odróż ]rosła chińskiego do P e te r s

burga ma zatem na celu porozumienie to do sk ut

ku doprow adzić.

Przesilenie we Francyi.

Od czasu, k iedy ja k o pierw sza ofiara pananr

skiego skandalu upadło miuisteryum Loubeta, nie

przechodził gabin et franc.uski w burzliwych d zie

jach dni ostatnich równie krytycznych chwil i

ogniowej próby, jak podczas ouegdajszego posie

KWAŚNE WINOGRONA.

(4)

POWIEŚĆ

przez Abgar-Sołtana.

(Ciąg d-alszy).

W tej chwili drzwi się cicho otworzyły i do sa

loniku wsunęła się na palcach skradająca się li

sio postać wygolonego sługusa.

—

Proszę pani lirabinj’, W ojcikiewicz przywiózł

jakiegoś pana — mówił sługa tonem , który zdra

dzał odrazu, że pani ,,hrabina" nie dla wszyst

kich gości kazała mu być równie gościnnym.

Ten pan powiada , że jest z _Rosyi. Kazał się do

gościnnego pokoju zaprowadzić. Ma takiego śmie

sznego lokaja, W spódnicy, j a k

u pani hrabiny

Potockiej we Lwowie.

Jerzy! — zawołał pan Józef i zerwał się

pospiesznie z krzesła.

—

A co, nie mówiłem, że kozak będzie! -

szepnął Oskar i nogę, którą miał założoną na dru

gim kolanie, zwolna spuścił na ziemię, zabierając

się leniwo do powstania.

Pan Morski stał już także, lecz wahająco się

spoglądał w około, niby pytając, co mu zrobić

wypadało.

—

Władziu, chodź przywitać syna Adama! —

zawołał doń Raboński, głosem, w którym dźwię

czały głębokie nuty serdeczności.

—

Spieszże pan witać Ewelcinego jedynaka! —

dodała hrabina szyderczo.

Za chwilę obaj starsi panowie znikli za drzw ia

mi; za nimi powlókł się i Oskar, w drzwiach je

dnak jeszcze saloniku zwrócił się do siostry i

szepnął:

—

Ostro tylko Linciu. Ten Bohun, to ostatnia

deska, prowadząca do ołtarza.

I znikł.

—

Oskar staje się niemożliwym! — użaliła się

panna.

—

Widzę to oddawna — odrzekła hrabina.

—

Płoszowski! — dodała po chwili.

Pani Teresa nie czytała wprawdzie powieści

Sienkiewicza , której bohaterem je st ów znudzony

pan, ale słyszała, że hrabina Iza tak nazywała

jej syna, żartując z jego ziewania.

—

Płoszowski — powtórzyła z niechęcią.

—

dnak moja najdroższa — zaczęła mówić ciszej,

zwracając się do córki -

ou ma po części słu

szność, ci votre place ma filie uie lekceważyłabym

znowu zbytecznie tego Rawicza. Jestem pewna, że

go tu ])o to rodzice wysłali. Ona Ursyńska z do

mu, majątek w samej rzeczy wspaniały.

—

Ależ mamo! Quelle idee hizarre! Jestem pe

w n a , że Luli się oświadczy uapewno.

—

W każdym razie i tego zrażać nie można —

zakonkludowała przezorna pani. —

Każ mon enfiant

Frani przygotować coś do zjedzenia panu Rawi

czo w i; od kolei mil trzy, musi być głodny.

Panua wstała i milcząco skierowała się ku

drzw iom sali jadalnej.

—

Każ przygotować dwa dania — mówiła do

odchodzącej hrabina — dla nas niech Frania każe

nakryć do herbaty w sali jadalnej. Sama niech

się dziś nie p ok azuje.

Pani Teresa została sama w saloniku. Była

o n a kobietą, lubiącą zawsze układać plany dzia

łania, teraz może skorzystała z chwili spokoju i

zastanowiła się nad położeniem. Nie była ślepą i

w idziała doskonale, że dotychczasowe jej postępo

wanie nie prowadziło do zapewnienia szczęśliwej

przyszłości jej córki, jedynego dziecka, które

prawdziwie kochała. Przyjazd Rawicza uważała

jako wypadek, przez Opatrzność zesłany, który

miał ustalić los Liny. Dość praktyczna i znająca

świat, aby nie widzieć dokładnie, że te gonienia

za tytułami i pozorną świetnością nie wiodą’w ła

ściwie do celu, używała tego splendoru li w celu

dodania okrasy swej córce, zdecydowaną jednak

była użyć teraz wszelkich środków w celu w y

dania Liny za Jerzego. Pamiętała doskonale,

z c za sów swej bytności w Słobodzie, że dwói

tamtejszy mial zupełnie pozory wielkiej ma

gnackiej rezydencyi; od ludzi słyszała, że fortuna

Rawiczów wzrastała z każdym dniem.

Układała więc plany nadzwyczaj świetne,

w tem tylko fałszywe, że nawet przez mj’śl jej

nie przechodziło, że J e rz y m oże jej córki nie ze

chcieć ; była pewną, że ten ukraiński szlachcic —

tak go w myśli zawsze zwała — będzie uszczę

śliwiony połączeniem się z panną, która się z Fiń

sk iej rodzi.

—

Trzeba się tylko zgrabnie wziąść do tego - -

układała sobie w myśli troskliwa matka.

—

Ani

z bytecznie zachęcać, ani też odtrą cać. Ob! Lina

to potrafi.

Zam yśliła się nagle, bo przypom niała sobie, że

mim o n ajszc ze rszy ch chęci, mim o dwóchkrociowe

go posagu, ta sam a Lina nie potrafiła przez trzy

fata znajomości skłonić do oświadczyn na wpół

zrujnowanego hrabiego Lula, najbliższego sąsiada

Rahończy.

Nagle myśli raptem przerw ała, tw arz do uprzej

mego uśmiechu ułożyła i czekała przybycia gościa

z francuską ilustracyą w ręku; do jej uszu dola

tywał już odgłos wesołej męskiej rozmowy, sły

szała szelest cichych k roków po wyścielającym

pałacow y przedpokój dywanie.

Za chwilę z po za portyery ukazał się pan

Rahoński, wiodący pod ręk ą silnego, barczystego

młodzieńca, za nimi szedł O sk ar i Morski.

Hrabina ciekawem okiem obrzuciła nowo przy

byłego od stóp do głow y; nie podobał się jej

zgoła. Twarz miał ten Ukraiuiec opaloną, niby

uwędzoną przez wiatry stepowe, tylko czoło od

dzielało się i świeciło alab a strow ą białością. Oezy

m iał duże, podłużne, błękitne i jakie ś takie czułe,

że robiły wrażenie oczu kobiecych; twarz okrą

głą, zdobiły ład nie wykrojo ne usta, ocienione b uj

nym , jasny m wąsem. Pomimo przy stojnej twarzy ,

pokaźn ej figury i sukien niepos zlakow an ej elegan

eyi, Jerzy zrobił na pani Teresie stanowczo złe

wrażenie; z wyrazu twarzy, z uśmiechu , z ruchu

każdego prz ebijała się w tym młodym człowieku

o wa p olsk o-szlach ecka rub aszn ość i dobroduszność,

której o n a znosie nie mogła.

—

Nie znać na nim Auglii — szepnęła w du

szy i pow stała, żeby ja k najserdeczniej tego ,,da

wno oczekiwanego, dalekiego, a nad wyraz miłe

go g ościa" powitać.

Rozmowa się zaczęła od zapytań o zdrowie

,,najdroższej Ewelci i najzacniejszego pana A da

ma," później przeskoczyła na dalszych krewnj’eh

i powinowatych Jerzego, których pani Rabońska

poznała była w czasie swej bytności na Ukrainie,

później na stosunki krajowe. Pani rzucała zapy

tania szybko i wprawnie, jak dobry gracz pod

rzuca piłką. Jerzj’ odpowiadał bez zająknienia,

dow cipnie, śmiało, bez wszelkiego zaam bara sow a

nia. Panią to z jednej strony uradowało, z dru

giej zdumiło niepomiernie; uradowało, że w przy

szłym zięciu — teraz nie wątpiła już, że nim bę

dzie — znalazła tyle ogłady tow arzyskiej; dzi

wiło, bo była pew ną, że ,,ukraiński szlachcic"

będzie się czuł zażenowanym w tak wspauiale u

rządzonym salonie.

Na Jerzym tymczasem nie było znać ani śladu,

żeby mu ten rahoński salon imponował; przeciw

nie, z niezn acznym uśmiechem politow ania spoj

rzał na naśladowanie gobelinów, porozwieszane tu

i owdzie n a oklejony ch bialyin złoconym p apierem

ścianach, na papierowe chińskie wachlarze i pa

rasole, n a bezecne w ybiórki saskiej porcelany,

przyczepione do wyblakłych strzępek zużytych

jedwabnych materyj.

Oskar pochwycił ten przelotny uśmiech nowego

gościa; podobał mu on się z tego, wnet więc ze

zw ykłą sobie ironią zaw ołał:

—

Manio! P roszę się cieszyć: J e rzy , odrazu,

po nocy zaczyna już podziwiać m amine ,,gobeli

ny," vieux-saxe’y i cudowne chińsko-japońskie

,,słońcocbronj’ i wiatropędy."

—

Vraiment% — zwróciła się z zapytaniem

do gościa uradowana pani, nie odczuwszy nawet

szyderstwa syna.

Pytan ie to n areszcie zmieszało młodego czło

wieka; począł coś mruczeć niewyraźnie i rzucał

w stronę Oskara spojrzenie, mów’iące wyraźnie:

,,bodaj cię licho wzięło, kpiarzu."

Pani jednak pytała dalej natarczywie :

—

Ależ powiedz p an otwarcie, l a comtesse Iza,

zawsze mi mówi masę komplimentów na temat

mego salonik u.

Przyciśnięty do mnru Jerzy tracił coraz bardziej

konte nan s, plótł coś niewyraźnie, że właściwie się

na tem nie zna, że nigdy nie studyował dzieł

sztuki itd.

Z tego przykrego położenia w ybawiło go wej

ście do saloniku panny Liny; spojrzał n a nią jak

ua anioła opiekuńczego. Pani zapomniała natych

miast o swj’m saloniku i zajęła się przedstawie

niem g ościa córce.

—

Jakże mi miło poznać pana — przemówiła

panna, nadając sztucznie swemu głosowi niskie,

niby to miękkie tony.

—

Tylem się od mych ro

dziców o tej pań skiej, cudownej Ukrainie nasłu

chała, takbym pragnęła, jak to cudnie napisał

poeta: nz wiatrem ukraińskim puścić się w za

wody".

Jerzy słuchał i patrzył zdziwiony; patrzył na

tę drobną wynędzniałą postać, na tę , drobnemi

zmarszczkami pokrywającą się już w okolicy ust

i oczu twarzyczkę, na te nikłe i wklęsłe piersi

i myślał w duchu: ,,tam do licha, wiatr ukraiński

porwałby cię i zaniósł Bóg sam nie w ie, gdzie,

moja ty zasuszona gołębico". Myślał, lecz był za

nadto światowj’m człowiekiem , by myśli podobne

zdradzać; nawet domyślny Oskar nie odgadł tych

przem ijający ch wrażeń; przeciwnie rozpoczął z p an

ną grzeczną gawędę o Ukrainie, o dumkach ludo

wych, ku rha na ch , lirnikach, stepach, koniach, ch a r

tach, wilkach i zaginio nych już niestety sumakach .

Panna się ożywiła niezwj’kle, brat spoglądał na

nią ze zdumieniem i figlarnie m rugał w stronę

Morskiego, jakby mu chciał pow iedzieć: ,,patrz,

jak się do nowego kawalera mizdrzy."

Morski jednak nie zwracał uwagi na nieme

znaki porozumienia panicza; siedział milczący,

zadumany, zapatrzony w twarz Jerzego; od czasu

do czasu wzdychał jakoś sentymentalnie i szeptał

sam do siebie: ,,ach! oczy u tego chłopca, oczy.

Jakie on ma oczj’, do matki podobne".

Pan Józef pragnął kilka razy zwrócić rozmowę

na dawne czasy, na chwile młodości swej i pana

Adama, ojca Jerzego; panie jed nak nie dopuściły

do tego, zagarnęły młodego człowieka na swą

wyłączną własność, ich tylko musiał słuchać, do

nich tylko mówić. Wyciągnęły go na opowiadanie

o jego pobycie w Anglii, mroczna wyspa Albionu

miała dla nich urok ogromny; nawet Oskar wmie

sza! się raz do rozmowy i słuchał ciekawych uwag

o cywilizaeyi i rolnictwie brytyjskiem z niezwy

kłą u siebie uwagą, a nawet ożywił się był do

tego stopnia, że sam się mieszał do ogólnej roz

mowy i w niejednej kwestyi staczał uparte sprze

czki z Jerzym .

Miody Ukrainiec nie wywiózł z Anglii arcymi

łych wspomnień, nie był zapalonym anglomanem ,

nie głosił bałwochwalczych zachwytów dla potę

żnych wyspiarzy; uznawał ich mądrość i prze

myślność, praktyczność i dziwną zdolność do w y

zysku innych ras, oburzał się jednak na podnie

siony na wyżyny dogmatu egoizm, na tę brutalną,

nieoglądającą się na nic dążność zniszczenia wszel

kich innych narodowości, gdzie tylko one w d ro

gę potędze brytańskiej wchodzą.

—

Zdawało mi się nieraz — wołał młody czło

wiek, uniesiony zapałe m — że zwiedzałem" s t a ro

żytną Kartaginę; o niczem się tam nie słyszy,

tylko o pieniądzach , o interesie. Złoto ich z aśle

piło i zginąć muszą, jak tamci ich poprzednicy

zginęli.

O sk ar oponow ał zażarcie.

Na pannie jednak słowa Jerzego robiły snąć

dobre wrażenie, bo stanęła stanowczo po jego

stronie i dziękowała m u, że ,,dla tych obrzydli

wych, z żydzialych przek upniów, którzy niszczą do

reszty nieszczęśliwą Irlandyę", nie ma słów uw iel

bienia.

(Ciąg dalszy nastąpi).

n,,-,

*t " S T s44 W}-?h(l 7i = 0odS e’l nie wi° cz dr, w yjąwszy niedziele i dni świąteczne.

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy w Krakow.c po 10 cnt., z przesyłką pocztową 12 centów;

we Lwowie po 10 centów do nabycia w biurze dzienników, przy ulicy Karola Ludwika I. 9.

I*veiiitniei*a(a wynosi:

...

nn °ały rok na kwartał na 1 miesiąc,

Wmiejscu....

...................................................

20 złr.

5 złr.

1złr. 80ct

Pocztą w p aństwie a u s t r y a c k i e m .........................................

24 złr

6 złr

2złr 50ct

n i e m i e ck i e m ..............................................

28 złr

7 złr"

3 złr’

do Włoch, F ra ncyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi , Tur

cyi i innych państw, należących do związku pocztowego

32 złr.

8 złr.

3 złr.

Prenumeratę przyjmuje się tylko od 1 do ostatniego dnia w miesiącu - Listy z pie

niędzmi i przekazy pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza sie nadsyłać fran -o

Admini stracyi C zasu w Krako wie.

l.isty reklam acyjne nieopieczętowane nie" podlegają opłacie

pocztowej. l .istów niejrunkowanych nie przyjmuje się. -

Rękopismow nadsyłanych nie zwraca się.

I’reii niii era1ę przy jm uj a:

Administracya Czasu w H rako wle i urzędy pocztowe. ]Miejscowa p re n u m e ra ’ę księgarnia

S. A. K rzyżanowskiego , handel Smidowicza w Sukiennicach, biuro dzienników Her za plac Maryacki

1. ii, handel Bąjera ulica Grodzka, główna trafika róg Rynku i ulicy św. J a n a, handel Kretschmera

w Rynku gł.

—

Ogłoszenia (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza drobnym d ru

kiem (petitem) za pierwszy raz 10 cnt., za każdy następny po 5 cnt.

iiailesta ne (na 3 stronie)

od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 ent. za ka"żdy raz.

—

Ogłoszenia * prenum eratę

Przyjm ują: we Lwow ie biuro dzienników ulica K arola Ludwika 1. 9, centralne biuro ogłoszeń ulica

Kopernik a 1. l i ; w l"aryźu wyłącznie p. Adam ru e (In l’our 52, (prenumeratę p, W Raczkowski

Courbevoi pod Paryżem rue du Ciiemin de ter 44); w W iedniu pp. llaasenstcin S i Yogler (także

w Hamburgu, F rankfur ci e n. M , Berlinie, L ipsku , Bazylei i Wrocławia), A. Oppelik, R. Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H, Schalck , M. Dukes, J . Dan ncb erg, II. Friedl,

(tylko prenumerat§ pp. 11. Goldschmidt Comp.); w

furcie u. ii, G. L. Daube «Sc Comp;

w W arsza wie przyjmują ogłoszenia pp. Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej.

1 of 8 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction