Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 665 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

( ’m » wycbodii eodz!i?nuie, wyjąwszy uieUjiefe i Utnę

Oddsiflcf Nra Czasu, o ile *«|«» starczy, w Krakowie po 10 o., we Lwowie Inb * pi resylką piw,Mow j vje

ł*renumerata wynosi!

na cały rok na kwarta( \na I mhshic

Poczty w Państwie

..........................................

24 zła.

o zła.

2 zi.-, 3u e.

Niemiecki e r a ....................................................

2S zła.

7 zła.

j3 zla.

do Włoch, Franryi A nglii, Belgii, Stwajcitryi, Turcyi

ł ianyob państw n aiet^eyeb do związku poc?.iowego .....

32 zła.

8 zła.

|3zia.

Pronumenitę przyjmuje się tylko od Igo do ostatniego dnia w miesiącu. — t,uty z pieniędzmi i prze

kozy pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza eij nadsyłać franco do AdGiiuistmcyi

Czasu w Krakowie.

L isty reklamacyjne niezapieczętowane nie podlegaj% opła cie p o cztowej.

Mstów niefrankowanych nie przyjm uje się.

R ę k o p U m a nadsyłane Ited akcyi nie zwraca.}% się, lecz bywaj% mszęzog§.

słać cały list dowodów, nie już złej woli r/ądu,

ale c/ęjto głupoty władzy, która nie znając kraju,

nie rozumiejąc stosunków, a w Kościele widząc swe

go największego wroga, dochodzi z jednej strony do

absurdum, a z drugiej wytwarza ttaD, jakiego wnaj

gorszych chwilach nie zaznała Bułgarya.

Biskup lubelski X. Baranowski został wezwany

do przyjęcia udziału w komitecie fljtylli korsar

skiej, ponieważ zapewniono go, że składki będą

zbierane dopiero w przyszłym roku, chciał skorzy

stać na czasie, nie odpowiedział ani nie, ani tak.

Ale ponieważ nie odpowiedział natychmiast i sta

nowczo n ie , więc gubernator przyjął to za tak i

wzywa teraz, by stanął na czele komitetu lubel

skiego i kazał zbierać składki po kościołach.

Nie wiemy, co postanowił X. Baranowski i na

co się zdecydował, ale nie przypuszczamy, aby bi

skup katolicki mógł przyjąć przewodnictwo Komi

tetu, który ma na celu formowanie ochotniczej

floty korsarskiej. Może i składki «czerwonego

Krzyża" były na inny cel obracane, ale jeżeli wol

no kapłanowi nieść ulgę i pomoc rannym, bo to

jest jego powołanie i to stanowi jego zadanie ży

cia, to nie można pojąć, iż rząd wzywa ducho

wieństwo do brania udziału w instytucji, która

jest przeciwna nie tylko prawu międzynarodowemu,

ale po prostu moralności. Życzyćby należało, by

X. Baranowski umiał się oprzeć żądaniu tak dzi

wnemu, gdyż się w kraju ustaliła opinia, że gdy

rząd chce nacisk wywrzeć na duchowieństwo, roz

poczyna atak od biskupa lubelskiego, licząc na je

go uległość, wiek podeszły i słabe zdrowie.

Dostał też biskup Baranowski świeżo rozkaz od

jenerał-gubernatora, by wolno było księżom spo

wiadać i miewać kazania tylko w tych kościołach,

do których należą. Rozporządzenie to wymierzone

jest naturalnie na to, by kontrolować jeszcze bar

dziej biednych unitów i nie dopuszczać ich do Ko

ściołów katolickich. R;ąd nie śmie w tej chwili

rozpoczynać na nowo prześladowania, wie bardzo

dobrze, że unici nie przeszli na schizmę, więc

chciałby użyć władzy du’chownej za narzędzie do

utrudniania im znoszenia się z Kościołem. System

nic się nie zmienił, ale ponieważ dzisiaj nie na rę

kę rządowi jawne gwałty, wobec humanitarnych

dążności na Wschodzie, więc tajemnie gnębi lu

dność rusióską, wypierając się oficyalnego działa

nia. Będę miał może sposobność posłać wam kilka

szczegółów z tej sprawy.

sunków. W prześladowaniu religijnem i narodowem

nie nastąpiła żadna ulga, ale powstają coraz to nowe

dziwolągi. X. Sieg został zasądzony na karę pie-nię

żną za mowę na wiecu. Sąd motywował wyrok, że

pobyt proboszczów w parafiach jest niezbędny a X.

Sieg opuścił parafię, aby się udać na wiec. Co za

troskliwość sądu o pieczę duszpasterzy—wszak te

same sądy tylu kapłanów wypędzają z parafii wię

żąc i skazując na banicyę—a tutaj zasądzają pro

boszcza za to, że na parę dni wyjechał na wiec,

aby tam także pouczać włościan.

Minister Falk wydał przed trzema laty rozporzą

dzenie do władz szkolnych, aby się nie zajmowały

wykonywaniem obowiązkówreligijnych przez uczniów,

bo to rzecz rodziców; dziś ten sam minister okól

nikiem nakazuje władzom szkolnym, żeby pilnowa

ły wypełniania obowiązków religijnych i żeby nau

czyciele dawali pod tym względem przykład uczniom

Widocznie p. Falk chcąc uratować swój portfel nie

zawahał się, aby zaprzeczyć wprost temu, co nie

dawno sam polecał, apostoł bezwyznaniowości cofa

się przed zmorą socyalizmu.

Łamią sobie głowy w Prusiech w sferach rządo

wych i po za rządem, jak się socyalistów pozbyć.

Ktoś dowcipną i bodaj czy nie najskuteczniejszą wy

nalazł receptę, radząc, aby rząd jak najprędzej ka

zał wyłowić zatopiony na brzegach Anglii pancer

nik «Kurfiirst" i wyBłał go do Ameryki, Indyi itd.

dokąd schronili się wygnani z Niemiec zakonnicy i

zakonnice, bo oni jedni zdołają wstrzymać szerze

nie się socyalizmu.

Do nowych wyborów do parlamentu zaczynamy

się w Poznańskiem przygotowywać, ale nie tak go

rączkowo jak w Niemczech, bo dla nas niezmie

rną się obowiązki w parlamenc-ie- możemy przeto

tych samych wybierać posłów.

Berlin 29 czerwca.

(P. B . ) Kongres rozpoczął na posiedzeniu wczo

rajszem rozbierać kwestye, tyczące się Serbii, Czar

nogóry, Bośnii i Hercegowiny. Do stanowczej je

dnak decyzyi nie przyszło. Ogłoszono tylko nie

podległość Serbii, ale pod warunkiem, że rząd

Księstwa uzna równość żydów wobec prawa. Spra

wa izraelicka zrobiła znaczny krok naprzód; zasa

da równouprawnienia wszystkich wyznań, ogłoszona

przez kongres na żądanie Francyi, weszła od razu

w życie, a żydzi odnieśli zwycięstwo, o jakiem Bię

im ani śniło. Oznaczenie granic Serbii i Czarno

góry polecono komisyi, złożonej z drugich pełno

mocników. Spodziewają się, że w poniedziałek u

hończy już ona swb prace i będzie mogła przędło*

zyC KungitL.v/.»i

i»

Ar» ułatwi

czne załatwienie.

Tymczasem pełnomocnicy greccy Delyanis i Ran

gabe zostali zaproszeni na posiedzenie dzisiejsze.

Kongres ma się dziś zajmować losem prowincyj

greckich i Albanii. Jeśli rozprawy nad tym przed

miotem nie skończą się dziś, ciągnąć się będą da

lej w poniedziałek. Ale zdaje się, że przyjdzie ła

two do porozumienia; nie przewidują wielkich róż

nic co do tego punktu, chociaż jest on jednym

z najtrudniejszych do załatwienia, gdyby chciano

się trzymać nowoczesnej zasady narodowości. Są

obwody wyłącznie przez Greków zamieszkałe; inne

znów mają ludność mięszaną: albańską, serbską,

rumuńską i turecką. Ale kongreB przyjął w zasa

dzie utworzenie Rumelii wschodniej, podległej Tur

cyi, która otrzyma obszerną autonomię lokalną.

Pozostaje więc tylko oznaczenie granic tej nowej

prowincyi i określenie zasadniczych reguł jej przy

szłej administracji.

Okupacya Bośni i Hercegowiny dała powód do

poważniejszych rozpraw. Torcy ma się rozumieć,

Poznań 29 czerwca.

Wierni zasadzie zbliżenia i zjednoczenia nzlanhtY

polskiej z ludem, przedstawiciele większej własności

w Poznańskiem przyjęli znaczną większością pro

j kt Towarzystwa kredytowego rustykalnego, pomimo

niebespieczeństw, jakiemi zagraża podobne połącze

nie solidarnego kredytu i przyjęcia przez większych

właścicieli odpowiedzialności za małą własność. Nie

bylo jednak innej drogi wyjścia. Rząd bowiem tylko

pod warunkiem takiego połączenia zezwolił na u

’worzenie Towarzystwa kredytowego rustykalnego.

Kto wie czy nie pragnął tego, aby większa wła

sność warunek ten odrzuciła. Odmowa taka mogła

by być użytą dla podniecenia oskarżeń między lu

dem, że szlachta przeszkodziła utworzeniu B ię in

stytucyi kredytowej dla ludu, gdyż wzdrygała się

przyjąć solidarności. Bądź co bądź, fakt ten zapisać

należy jako świeży dowód, że szlachta gotowa do

ofiary, kiedy chodzi o dobro wspólne, o pomoc i

opiekę dla ludu.

Przysięgły p. Biskupski, który odmówił jak wi

dać złożenia przysięgi po niemiecku, gdyż języka

tego dokładnie nie posiada, został skazany na 10 0

tal. grzywny. Wymowna to illustracya naszych sto

i życie codzienne stawało się dla niego codzień

odnawiającym się problematem.

Najszczęśliwsi byli ci, którzy przyszli do Fran

oyi dosyć młodzi i dosyć intelligentni, ażeby wró

cić do nauk w tym kraju i ukończyć edukacyę na

uniwersytetach lub w szkołach Bpecyalnych, do cze

go im rząd dawał wszelkie ułatwienia, a nawet

pewne premia, bo ci co uczęszczali do szkół brali

wyższe subBydya. Z uniwersytetów francuskich wy

szła znaczna liczba lekarzy Polaków. Niema mia

sta we Francyi, gdzieby przed trzydziestu laty nie

było ich kilku a przynajmniej jednego, a Francuzi

chętniej się do nich udawali, niż do doktorów ro

daków swoich, bo jeżeli Francuzi są niezrównane*

mi chirurgami, w praktyce czysto medycznej mniej

mają cierpliwości, wyrozumiałości, troskliwości o

koło chorych, a więcej są interesowni niż doktorzy

Polacy, mianowicie ci, którzy praktykowali we Fran

cyi i którzy czuli instynktowo, że klientelę zjednać

sobie tylko potrafią zaletami, na których doktorom

francuskim zbywa. Kilku lekarzy Polaków pozy

skało sobie wziętość w całej Francyi, jak Kijewski

w Cetle słynny doktór kobiet, które zewsząd do

niego po ratunek się zjeżdżały; Landowski założy

ciel hydroterapii w Lyonie; Raciborski w Paryżu.

Było w tej stolicy świata kilkustu innych dokto

rów Polaków, z których każdy miał dosyć liczną

klientelę, a jeden zostawił po sobie w dzielnicy

ogrodu botanicznego legendową reputacyę. Przy

pominam sobie z rozrzewnieniem, że po śmierci

synka mojego pięcioletniego, kobiety z ludu, które

zeszły się na pogrzeb, mówiły mi: «O panie chłop

czyk pański nie byłby umarł, gdyby żył jeszcze

doktór Polak, którego wszystkie matki w tej czę

ści miasta błogosławią, bo on niepozwalał małym

dzieciom umierać — il ne laissait pas mourir les

petits enfantsu; ale żadna nie umiała mi powie

dzieć jego nazwiska. W Nantes, w Bordeaux i in

nych znaczniejszych miastach, byli podobnież do

ktorzy Polacy wysoko cenieni, a w ogóle powie

-dzięć można, że lekarze polscy przyczynili się wiel

ce do dobrej sławy, jakiej dawna emigracja uży

wała we Francyi.

(Dalszy ciąg nastąpi).

należący do innej kompanii i myśl nieszczęsna

przyszła do głowy obu kapitanom iść w zawody.

Statek, na którym był Kisielewski, pierwszy dobie

gał do mety i chcąc wpłynąć do portu Lauzanny,

skręcił nieoględnie. Drugi statek zbyt rozpędzony,

nie mógł być od razu wstrzymany i przebił na

wskróś swojego współzawodnika. W mgnieniu oka

statek ten zatonął, ą z nim utonęła większa część

podróżnych, Kisielewski w ich liczbie, lubo był do

skonałym pływakiem. Gdy ciało jego na wierzch

wody wypłynę!}, do nćg jego przyczepiona była

jeszcze stara baba, która chcąc Bię ratować, spo

wodowała jego śmierć, pociągnąwszy go za Bcbą

na dno jeziora.

Nie wielu zapewne było emigrantów, których

fortuna takiem kołem się toczyła jak Kisielewskie

go, była jednak dostateczna liczba na pokaz, któ

rzy pracą, przemyślnością i przy pomocy finansów,

doszli w zawodzie przemysłowym lub handlowym,

do bardzo przyzwoitego a nawet dostatniego bytu.

Było takich po kilku w każdem większem mieście.

W Nantes dwóch emigrantów należało do spółki

najznaczniejszego domu, trudniącego się fabryka

cją owych sławnych konserwów w puszkach cyn

kowych, które się rozchodzą po świecie całym.

Kilku innych dorobiło się majątków w handlu win

w Bordeaux, Dijon, Reims, Epernay. W Paryżu

Łabęcki i Okęcki mieli dosyć pokaźne fabryki

lamp. Inni w Lyonie, w Marsylii i w niektórych

innych miastach, wyrobili sobie po kilka lub nawet

kilkanaście tysięcy franków dochodu.( jako komi

syonerzy handlowi.

W ogóle jednak, na kilkunastu Polaków, którym

się powiodło w przemyśle i handlu, było więcej

niż 2,500 takich, którzy niebyliby wyżyli z tego

chleba, gdyby rząd subsydyami ich nie wspomagał.

Nie przysposobieni od lat dziecinnych do rzemiosł

lub kupiectwa, nie zdołali nigdy nabrać w nich

potrzebnej wprawy i biegłości, do cz^Czresztą

natura sama nie bardzo usposobiła Polaków?^*zęzę

śliwym był emigrant, który w jakimkolwiek rze

miośle zarabiał 5 franków dziennie, licząe nawet

w to subsydya, a niemając tego nawet najczęściej

żenił się, niepytając się o posag, pragnąc tylko

mieć swoje ognisko domowe, aby się do niego u

riekał przed tęsknotą. Wkrótce przybywały azieci

niepowodzenie zależało głównie od zmiennego losu

i niemniej zmiennego gustu publiczności. Przyszła

chwila, że pomimo usilnych starań, zabiegów na

szego ziomka, teatry jego zaczęły świecić pustka

mi. Rewolucja lutowa (w r. 1848) odjęła im i tę

resztę publiczności, która jeszcze do nich uczę

szczała. Na domiar nieszczęścia wielki teatr Lyoń*

ski stał się pastwą płomieni, a Die był ubezpie

czony, nie z winy Kisielewskiego, lecz z winy mia

sta, które było właścicielem gmachu i ociągało się

z zabezpieczeniem, lubo Kisielewski ciągle o to na

legał. Widziałem w 1849 r. ten teatr jeszcze w ru

inie. W tych klęskach utonął cały kapitał zakłado

wy, a nawet i posag żony Kisielewskiego, bo wier

ny polskiej maxymie, «nie dam się bądź co bądź"

nie chciał się ogłosić jako będący w Btanie upa

dłości, a teść go w tem postanowieniu utrzymywał.

Wyraz «upadłość" brzmiał jak śmierć dlatego starego

i zacnego przemysłowca. Chcąc się ratować, jezdził

Kisielewski z swoją trupą teatralną, dekoracjami i

kostiumami, jakie ocalić zdołał od pożaru, po mniej

szych miastach, prowincjonalnych i dawał przedsta

wienia, na których ciągle tylko tracił, aż przyszło

do tego, że w kasie jego nie było ani grosza i trzeba

mu było chwycić się jakiegoś rozpacznego środka.

Zabrawszy żonę i dzieci - już miał ich dwoje czy

t,rojc wyjechał z pożyczonemi dwustu frankami do

Genewy. Teść jego ze zmartwienia umarł, on zaś

mężniejszy, rozpatrzywszy się dobrze w Szwajcaryi,

wpadł na myśl zaprowadzenia w tym kraju ubez

pieczeń od zarazy bydła stanowiącego, jak wiado

mo, główne bogactwo tego kraju. Myśl tę należycie

obrobioną i na rachunkach opartą, poddał jednemu

towarzystwu ubezpieczeń w Paryżu, które ją bez

wahania się przyjęło i mianowało go swoim agen

tem ogólnym w Szwajcaryi, tak do ubezpieczeń

bydła jak wszelkich innych. Kisielewski wziął się

nader czynnie do tego nowego przedsiębiorstwa,

umiał przypodobać się Szwajcarom, podobnie jak

dawniej Francuzom, i zaczął odtwarzać swoją for

tunę. W lat kilkanaście już był długi swoje spła

cił i miał pewien kapitalik, gdy padł ofiarą fatal

nego wypadku, któremu gazety dały wielki rozgłos

w Europie.

r.T

Płynął statkiem parowym z Genewy do Lauzan

ny. W tymże samym kierunku dążył drugi statek,

stował niegdyś różne obywatelskie urzędy, ale wten

czas już był się wycofał z przemysłu i z urzędować.

«On mą dorastającą córkę jeżeli się nie mylę, cze

muż do niej nie uderzysz?"

Oh! ona zbyt posażna, odrzekł Kisielewski, a przy

tem zbyt młoda, ażeby mi ją rodzice dali, jeszcze

jest na pensyi.

Eh! brak ci odwagi, powiedział Mer, oto cała

rzecz. Przyjdź do mnie na obiad, naznaczył mu

dzień, to zagajemy ten nowy interes.

I powtórzyła się z małą odmianą scena w któ

rej się ukleiło dyrektorstwo *teatrów dla Kisielew

skiego. Na obiadku u pisarza trybunału zeszedł się

on z panem X. i znowu między gruszką a serem

pan pisarz zaczął krążyć koło projektu, o którym

Kisielewskiemu napomknął. Mówił o pożyteczności

małżeństwa dla swojego protegowanego i odwoły

wał się do zdania pana X. Ten mu potakiwał ale

ostrożnie.

Po tych wstępnych manewrach p. pisarz wystrze

lił wprost do niego tę propozycje: nPan masz

córkę 18-letnią, to mu ią daj". Pan X. namyśliwszy

się chwilę, odpowiedział: Ja osobiście nietylko nic

przeciw panu Kisielewskiemu niemam, owszem wiel

ce go szacuję i uważam za przyjaciela. lecz wzią

łem sobie za zasadę córkom moim zostawić zupeł

ną wolność w kwestyi małżeństwa. Wszystko więc

co dla naszego przyjaciela uczynić mogę i uczynię,

jest to, że sprowadzę córkę moją z pensyi do do

mu. Niech się stara jej przypodobać, a jeżeli po

zyska jei serce, to z mojej strony, a mogę to* sa

mo powiedzieć o żonie mojej, żadnej przeszkody

nie spotka.

Pół roku znowu upłynęło i Kisielewski był na

zenicie swojej pomyślności. Panna X. była jego

żoną, przyniosła mu około 150,000 franków posa

gu. Była to przytem osóbka bardzo roiła, przystoj

na, zgrabna, naiwna i szczerze go kochajęca a te

atry były ciągle jeszcze napełnione.

Gdyby ta pomyślność była potrwała, przeszłaby

w legendę wskazującą jak daleko na drodze fortu

ny mógł zajść emigrant, mający trochę sprytu i

zaskarbiwszy sobie przyjaźń Francuzów, którzy byli

w możności skutecznie mu dopomagać. Na nieszczę

ście na drodze, po której szedł, powodzenie lub

Kraków-, 3 Lipca - Środa.

Bokism

.... . ......... .... ........... 1

1m.mmg

Prenuiiiera(ę przyjmu,ją:

Administracja ,,CZASU" tudzież u rzędy pocztowe. Miejscowa prenumeratę St?!m.

pani:« fe. A. Krzyżanowskiego, handel Nowakow skiej. U g ł o s s r n i u (inseraty) przyjmuj» sie 2.1 o d!hu

mt mie,sea wiersza drukiem drobnym (petitowym), z* pierwszy raz 10, za każdy następny r’sz no 5 o

» » « l e » ł * a e (na a stronnicy dziennika) cd miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 e. ża każdy ras"

l!u ł a rt e iii a d o , . ( ’snsu"* (prospekta, cyrkularze, ogłoszenia itp.) przyjmują sic za ceno j .,-fr ,.u

I(m egzemp!. dla zamiejscowych, a 50 c. od 100 egz. dla miejscowych prenumeriTtoydw, Nalożytoad

uprasza się M przńd nadesłać przekazem pocztowym. W e?iMieula t preoum t*r»ip nrzviuiuiaa

* " L " o w l e Ajeneya ,.Czasu1* w głównym skł’adzie tytoniu Nr. 1 p rzy ulicy iińiickici" Sr 4 1

w i * » r jłU wyłącznie p. Adam, Cnrre?oiif .do la Urok Rouge 2, (ureuiunmte p. W. Bączkowski j w f

bourg roisaoii!Ćre 33); w l li e f tn ł u pp. Uaasensteis 4 Vogler ;taki u w Hamburgu. Frankfurcie V M

Berlinie, Lipąku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, Stubenlmiitei N’r. 2 (także w Pradze i! w , J )

(tjikzo w Berlpue Hamb urgu, Monachium i Norymberdze), (S. L, IMubS * (;ani;), (także w Trunk j r e i e ’

D, MO fiotter 4 Comp.

TKĘT Prze* cały ciąg wystawy Polacy udający

1 Paryża mogą nabywać Nra Czasu w Gbrands

« _ isins d u Pri,nłemps, Boulevard Hsussmann 70.

V od dnia lge Lipca 1878r.

Zprzesyłkąpocztową wpaństwie

Austryackiem:

na.pół roku

na kwartał

na 1 miesiąc

złr. 13

złr. A

złr. 2*50

Z przesyłką pocztową do Niemiec:

na pół roku na kwartał na 1 miesiąc

39 marek 14 marek

6 marek

prasza się o wczesne zamawianie i wyraźne wy

pisanie nazwiska i miejsca odbioru albo nadesłanie

dawne} opaski drukowanej z adresem.

Prenumerataliczy siętylko od pierwszego do

OBtatniego dnia w miesiącu.

Prenumeratę najdogodniej przesyłać p r z e k a z e m

pocztowym.

Cena C z a s u za granicą ogłoszona jest w tytule

każdego numeru.

Kra§lów 2 lipna.

Journal des Debats kończyp.ogląd swój na o

sobistości wchodzące w skład kongresu berlińskie

go następującą charakterystyką reprezentantów tu

reckich.

Karateodory effendi podsekretarz stanu

ministerstwa spraw zagranicznych, wyniesiony w o

słatnich czasach do godności rouszira, zamianowa

ny ministrem robót publicznych (zapytują słusznie,

dlaczego nie został mianowanym ministrem spraw,

zagranicznych) i wysłany na kongres berliński, dla

reprezentowania tamrządu ottomańskiego iako pierw

szy pełnomocnik i bez zaprzeczenia najświetlejszy,

najzdolniejszy i najbardziej doświadczony urzędnik

W. Porty. ’Wykształcony i uczony, posiada on

w wysokim stopniu rzadki talent traktowania spraw

szczęśliwie, dyskutowania nad niemi zręcznie i za

bezpieczenia, o ile się da, będących w grze inte

resów ottomańskich. Zdolności jego w tym ro

dząju są zresztą ogólnie uznane i cenione tak

przez sam rząd, jak przez ambasady i prywa

tnych.

Aleksander Karateodory effendi urodził się w Kon

stantynopolu; należy on do jedne,j z najznakomit

szych rodzin greckich w stolicy, a przez żonę swą

do staroBzlacheckiej rodziny Aristarchi. Wychowy

wał on się aż do 16-go roku w Konstantynopolu.

Wysłany przez rodziców do Europy, ukończył nau

ki i odznaczył się talentami.

Wróciwszy do kraju, przyjęty był do biór W.

Porty i niebawem zwrócił tam na siebie uwagę

pilnością swą i intelligencyą. W kilku stolicach

europejskich zejmował zaszczytnie posadę pierwsze

go sekretarza ambasad i zamianowany został po

raz pierwszy podsekretarzem stanu w ministerstwie

spraw zagranicznych, podczas wielkiego wezyratu

Ali baszy.

W owej epoce nadano mu posadę pełnomocnego

ministra Sułtana przy dworze rzymskim, gdzie prze

był dwa lata.

Powołany do Konstantynopola dla zajęcia powtór

nie posady podsekretarza stanu w ministerstwie spraw

zagranicznych w zastępstwo Artura effendego Da

diana, kreatury Mahmuda Nedima baszy, z tym sa

mym taktem i tym samym talentem wrócił do za

dania, które już był sobie przyswoił.

Jak wszyscy ludzie prawdziwym obdarzeni talen

tem, Karateodory effendi jest skromny, może na

zbyt skromny. Jego powściągliwość jest wistocie nad

zwyczajuą; zachowuje ją względem tych, co się doń

codziennie zbliżają, a nawet względem najlepszych

swoich przyjaciół. Niemożna przeto twierdzić, czy

sprzyja systemowi konstytucyjnemu lub nie. ani czy

jest liberalnym czy nie.

Pomijając jego opinie osobiste, rzec można, że

zawsze okazuje się gotowym iść za rządem drogą,

jaką się temu wybrać podoba. Nie odmawia on

bezwzględnie rad swoich, lecz nigdy nic więcej nie

poWe niż potrzeba.

Dzięki wrodzonym tym przymiotom, które w Tur

cyi, mianowicie pod dawnym systemem były nie

zbędnemu, Karateodory effendi zawsze umiał zacho

wać miejsce między doradzcami rządu. Jeżeli nie

dawał słyszeć głosu swego przy każdej sposobno

ści, to dlatego, że lękał się narzucać. Mówił on

sobie zapewne: Obowiązkiem moim jest być po

słusznym; obowiązek doradzenia rządowi drugie z,aj

muje miejsce, a dopiero potem idzie naleganie i

narzucanie swych zdań. Wogóle rząd ottomański

niemógł lepszego zrobić wyboru co do reprezentan

ta swego w Berlinie. Na wszystkich posadach jakie

Karateodory zajmował bądź w Konstantynopola,

bądź zagranicą, zawsze stał na wysokości swego

stanowiska.

Choć stronnictwo konstytucyjne i liberalne w Tur

cyi nie pokłada w nim wielkich nadziei, wolno mu

jednak mniemać, że ze względu na swą intelligen

cyę i wysokie zdolności, Karateodory pojmie, że zba

wienie Turcyi jest w konstytucyi ottomańskiej, któ

rą Sułtan Hamid łaskawie nadał swym ludom. Bę

dz,ie on przeto umiał, nie bronić jej, gdyż taka ja

ką jest, opiera ona się na podstawach przyjętych

i szanowanych przez wszystkie rządy cywilizowane

w Europie, lecz udowodnić korzyści, jakie jej wy

konanie praktyczne, lojalne i szczere, zapewnić mo

że wszystkim poddanym państwa, do jakiejkolwiek

rasy i religii należą.

Osobistość Meh me ta Ali baszy drugiego peł

nomocnika W. Porty na kongresie, jakkolwiek zna

na publiczności europejskiej, dostarcza jednak tyle

mów oryginalnych, że warto o niej wspomnieć.

Mehemet Ali grał kilkakrotnie ważną rolę w woj

nie przeciw Rosyi. Odznaczywszy się w kampanii

czarnogórskiej, gdzie wspólnie z Sulejmanem baszą

zdołał pokonać to wojownicze księstwo, powołany

został ku końcu lipca z. r. do zastąpienia starego

serdara-ekrem Abdul-Kerima w dowództwie jako

naczelny dowódzca korpusu w oszańcowanym nhnzip

Sżuroli.

Jenerał zręczny lecz roztropny; pierwsze jednak

;ego usiłowania przeciw linii Łomu, bronionej przez

armię Carewicza, wiadomo jak zostały sparaliżowa

ne, gdy namiestnik jego Sulejman basza, słuchając

rozkazu Sułtana, upierał się pozostać przed nie

zdobytą pozycyą wąwozu Szypki. Mehmet Ali po

padł w niełaskę i wkrótce miejsce jego zajął Su

le,jman, niełaska jego nie trwała jednak długo,

otrzymał misyę zorganizowania ku Orchanie korpu

su, uroją dać odsiecz Osmanowi baszy, na którego

napierali zbliska Rosjanie.

Po upadku Plewny Mehemet Ali, którego usłu

gi wojskowe stały się bezużytecznemi; wrócił do

Konstantynopola. Przeznaczony chwilowo jako ne

gocyatór ottomański dla przedyskutowania prelimi

naryów pokoju, postawiony został stanowczo na

czele dwóch korpusów zebranych na prędce dla o

jrony przystępu do Konstantynopola, zagrożonego

marszem armii rosyjskiej.

-Zręczny organizator, z umysłem giętkim, znają

cy równie Zachód jak Wschód, przywykły do wzglę

dów i ciosów losu, Mehmet Ali łączy w sobie przy

mioty filozofia, dyplomaty i wojskowego. Urodzony

i- jest w Prusach, liczy lat blisko 50, ojcem jego by

i- Francuz nazwiskiem Detroit i pochodził z *rodzin;

1- wygnanej skutkiem odwołania nantejskiego edyktu

ń Wychowany w religii muzułmańskiej, od lat 12 sta

h raniem wielkiego Ali baszy, który go przyjął d(

y swego pałacu, Mehemet A!t stał się Turkiem ser

y cem, nietracąc poczucia europejskiej cywilizacji. Mó

wi po francusku i po niemiecku jakby dwoma języka

e mi macierzyste mi. Porta wybi,erając go na delegowa

l,, nego do kongresu w Berlinie, dała dowód zręczno

ń ści, _żaden sympatyczniejszy rzecznik nieraógłbj

e lepiej bronić wobec Niemców sprawy zagrożonegc

Wschodu.

jk"

------

; I0KI8P0NDBKCTA «CZASU:*

--- --- -

Warszawa 27 czerwca.

*i Dekret z Rzymu na Żylińskiego zrobił tu silne

d wrażenie, silniejsze może jeszcze, niżeli w Peters

i- burgu. Dochodzą Bas ztamtąd wiadomości, że pe

e wne sfery spostrzegają błąd, jaki popełniono, zry

i, wając stosunki ze Stolicą Św., i że w pewnych także

0 sferach panuje zły humor na-doradców tego kroku.

Prawdziwym doradcą był dotąd rząd niemiecki.

i dopóki on wyzyskiwać będzie dyplomację rosyj

u ską, dopóty żadnej zmiany w systemie spodziewać

się nie można. Najlepszym na to dowodem odpo

wiedź cesarza Aleksandra na list Papieża, odpo

,. wiedź redagowana w prawdzie w Petersburgu, ale

poprawiona w Berlinie. Kiedy rząd niemiecki do

syć grzecznie się odzywał publicznie do Stolicy Św.,

li a zupełnie pokornie szukał z nią stosunku potaje

3 mnie, w tym samym czasie namawiał rząd rosyj

ski do opozycji Rzymowi i do prześladowania ko

ścicła w Polsce. Na Litwie dekret rzymski na Ży

1 lińskiego może wywołać położenie groźne i nowe

prześladowanie, kiedy Rzym się zdecydował na krok

tak stanowczy, to musiał Bię przekonać, że Da ża

dne układy i na żadne obietnice rządu liczyć nie

s można, Dekret nie jest jeszcze wiadomy wszystkim,

. ale po duchowieństwie rozszedł się prędko, więcej

daleko w dyecezyi Wilińskiej, niżeli mińskiej, bo i

i duchowieństwo wileńskie jest lepsze, niż mińskie,

j Ci księża, którzy przyjęli rytuał rosyjski, nie będą

1 zapewne zważać i na dekret, ale k3ięża dobrzy,

) których dzięki Bogu jest znaczna większość, nie

i mogą dzisiaj uznawać żadnego aktu i żadnego roz

* porządzenia Żylińskiego. Do tej chwili nie widać,

J8lK Sl’g! lasigti.UUipSOtfSC w

latuuutt

: będzie popierać siłą, gdy władza jego zupełnie u

: stała, bo co dotycóczas mogło być de facto po

zwolone, teraz jest d e ju r e zakazane, ale kto wie,

; czy się nie skończy z Żylińskim, jak się skończyło

. z tylu innymi, że kiedy spełnili swoje zadanie, a

- stają się zaporą i przeszkodą rządowi, wyprze go

- się i puści w niepamięć. Taka zapłata kilku zdraj

, ców tego samego zakroju i tego samego rodzaju.

Tymczasem na Litwie zmiany żadnej nie widać

1 i nie widać jej tutaj. Chwilowo w stosunkach du

chowieństwa widać może pewną nlgę, t. j., że jeżeli

- wszystkie prawa dawniejsze istnieją, to są łagodniej

1 wykonywane. Czy upokorzenie na placu boju, czy

- też upokorzenie na kongresie, dość, że w działaniu

gubernatorów i naczelników powiatu nie znać mo

; że tyle zaciętości co dawniej. ’Wiecie co to znaczy?

Oto, że jakiemuś księdzu dano paszport za granicę,

1 drugiego uwolniono z pod dozoru policyi, trzeciego

ukarano przeniesieniem, zamiast wywiezieniemwgłąb

. RosyL To wszystko, ale i to już czuć w kraju, i to

- już uważa się za zwolnienie. Gdybym mógł wam

zacytować fakta i osoby, bez wystawienia intereso

wanych na odpowiedzialność, tobym wam mógł po—

CiąśS literaekG-artystyezna.

Wspomnienia z r. 1848 i 1849

przez autora

Obrasóio z łycia. kilku ostatnich pokoleń w Polsce.

(Ct%g dalszy).

W rzeczy sanJPJ akt uczestnictwa tych panów

w przedsiębiorstwie Kisielewskiego został po kawie

podpisany. Kisielewski objął dyrekcję teatrów lyoń

skich, obsadził Polakami wszystkie miejsca w ad

ministracji jakie im przypaść mogły. Sprowadził

z Paryża dekoracye i kostiumy dla wystawienia w

wielkim teatrze lyońskim sztuki feerycznej L e di able

b o it e u x t która w stolicy ogromne miała powodze

nie, wystawił w dwóch innych teatrach sztuki tra

fn?e wybrano, zastosowane do smaku Lyonczyków

i zaczął swoje przedsiębiorstwo pod nader pomyślną

wróżbą. Cieszył się powodzeniem już blisko od pół

roku, gdy spotkał znowu na ulicy pana pisarza

trybunału. Pogawędzili trochę i już się rozchodzili

każdy w swoją stronę, gdy pisarz odwróciwszy się

nagle rzekł: a p r o p o s słuchajno mój przyjacielu,

teraz ożenić ci się trzeba, mówię ci to na seryo,

bó żona i dzieci, to firma prawie niezbędna ula

człowieka będącego na czele wielkiego przedsiębior

rtwa; dodaje mu powagi, wzbudza zaufanie do me

go i kredyt jego podnosi, gdy tymczasem od bez

źeńcai zaufanie i kredyt stronią.

Kisielewski odpowiedział mu. że niewyrzeka się

bynajmniej małżeństwa, ale nieśmie o niem myśleć

będąc cudzoziemcem, wychodźcą i bez majątku.

Cóż to znaczy, wykrzyknął pisarz, że nie masz

majątku, kiedy masz w ręku sposób zrobienia go

i robotę pomyślnie rozpocząłeś, a co się tyczy two

jej narodowości, to chyba sobie żartujesz wskazu

jąc to jako przeszkodę do małżeństwa. Wiesz prze

cież, że my tu nie czynimy różnicy między Pola

kiem a Francuzem. .. Wszakże, dołożył po chwili,

jesteś w zażyłych stosunkach z panem X. Był to

dawny fabrykant poważany w Lyonie i który pia-

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

An error occurred