Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 672 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 5.

Kraków 8 Stycznia — Sobota.

Rok 1870.

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

W Krakowie Bióro Administracyi »Czasu" przy ulicy Różannej w domu pod L. 423; Księgarnie pp. J . Czecha

w Rynku, Juliusza Wilda przy ulicy Grodzkiej; tudzież wszystkie Urzęda pocztowe austryackie.

O głoszenia (inseraty) wsselkiego rodzaju, przyjmują się za opłatą: za miejsce wiersza drobnego (petit)

za jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za opłatą należytości stęplowej

po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia. W y płata w Krakowie.

Prenumeratę i Ogłoszenia przyjmują: we Lwowie w Ajencyi »Czasu" p. Aleks. Piątkowski

przy placu Katedralnym pod L. ai.

W Wiedniu p. A . Oppelik Wollzeile 22.

Na Franeyę i Anglię

w Paryżu Wny pułkownik Wincenty Raczkowski, Rue du Pout de Lodi Nr 1 . -

Zaś tylko ogłosze

n ia w Wiedniu »Neumarkt Nr li", w Hamburgu, w Frankfurcie n. M., w Berlinie, w Lipsku, Bazylei

(Szwajcarya) i Wrocławiu Rynek Nr, 52 pp. Haasenstein i Vogler— w Berlinie p. A. Retemayer i

p. Rudolf Mosse, Friedrichsstrasse Nr 60.

w Frankfurcie nad Menem p. O. L . Daube et Comp.

w Lipsku p, Henryk Engler -

w Wrocławiu pp. Jankę i Sachse et Comp.

Kraków Kstj’«*11*8.

Jakkolwiek minął już urok słów napoleoń

skich, a Europa nie oczekuje ani się obawia

noworocznych niespodzianek, Cesarz Francu

zów zdaje si§ zawsze posiadać przywilej za

gadkowych przemówień. Do takowych poli

czymy^ wyrazy, które Napoleon I I I w dzień

Nowęęyjr^cu do deputacyi Ciała prawodawczego

powióflww

,,Now e okoliczności -

rzekł

on — zwiększyły prerogatywy Ciała prawo

dawczego, nie zmniejszając zwierzchności, jaką

dzierżę od narodu".

Wiedząc, jakim okoli

cznościom Ciało prawodawcze za wdzięcza roz

szerzenie swej władzy, trudno pojąó aby

przez to władza monarsza nie została ukró

coną. Czyż przejście z rządów osobistych

do rządów nietyiko konstytucyjnych, ale par

lamentarnych, mogło nastąpić bez ogranicze

nia władzy Korony? Wyznajemy, że odgadnąć

tu nie łatwo myśli Cesarea Francuzów. Nie

chciał oh pewnie władzy jaką dzierży, poró

wnać z władzą, jaką król Ludwik Filip posia

dał. A przecież, czyż wielka między temi wła

dzami dzisiaj istnieje różnica? Istotną widzi

my tylko tę, ,,żę Cesarz dzierży ją od narodu"

że źródłem jej głosowanie powszechne. Zape

wne też to chciał przypomnieć Napoleon I I I

Ciału prawodawczemu, o czem nietyiko Izba

ale Francya zapominać się zdaje.

Lecz jeżeli ,,nowe okoliczności" nie zmniej

szył vladzy, czy nie możnaby ztąd wniosko

wać, że Cesarz dzierżył dotąd nierównie wię

kszą, aniżeli mu ją wybory powszechne powie

rzyły ? Wyznanie to byłoby znów nader nie

bezpieczne, bo dawałoby pochop do ,,nowych

^okoliczności", które by jeszcze więcej odpowie

dzialności chciały ulżyć Koronie, zawsze pod

pozorem, że nie zmniejszają zwierzchności, ja

ką dzierży od narodu. Gdzież bowiem grani

ca tego zwiększania ,prerogatyw Izby bez

zmniejszania zwierzchności Korony, i któż ją

oznaczy i wytknie ostatecznie? Kto zatrzyma

ten bieg ,,nowych okoliczności", aby nareszcie

owa zwierzchność nie została bez w ładzy^

W odpowiedzi staje tu tylko siła, czyli woj

sko. I tu. właśnie największe niebezpieczeń

stwo, na które naprowadza owa zagadka tak

wybornie oddająca położenie Cesarza Francu

zów wobec formy rządu parlamentarnej, któ

rą z nowym rokiem inaugurował. Bo władzę

nad wojskiem miał także Ludwik Filip. Pra

wda, że nie miał takiego instrumentu, jak wybo

ry powszechne, na którym dotąd Napoleon wy

bornie grać umiał. Czy atoli instrument ten

będzie zawsze powolnym; w ostatnich bowiem

czasach dość niesfornym się okazywał.

I tn właśnie szukać można klucza do

owej zagadki. Od chwili, jak Francya w Na

poleonie I I I ujrzała zbawcę porządku spółe

cznego, jak w nim jedynie upatrywała ratu

nek, upłynęło lat blisko dwadzieścia. Nowe

wystąpiło pokolenie, które niema tego prze

konania, jak nie miało uczucia obawy, któ

rego doznawało poprzednie. W zięło ono pod

rachubę tę władzę, którą Cesarz dzierżył od

narodu, a której poprzednie nie mierzyło. No

wa generacya we Francyi — oto zdaniem na

szem ,,nowe okoliczności" zagadki napoleoń

skiej, którą przyszłość rozwiąże.

Mniej enigmatycznie wyraził się Cesarz N a

poleon w tymże samym dniu o przesileniu mi

nisteryalnem w Austryi. Donoszą, że pytał

ks. M etternicha, czy się kryzys skończyła,

czy Cesarz Franciszek Józef mianował już mi

nistrów ; a gdy poseł odpowiedział, że to je

szcze nienastąpiło, albowiem monarcha wiele

bardzo okoliczności nwzględnić m u si, Cesarz

Francuzów miał odrzec z uśmiechem: ,,To zu

pełnie jak ja"...

I na to słowo, jeżeli jest prawdziwe, przy

staćby trudno, albowiem nie wdając się w po

równania obu przesileń ministeryalnych, ani

co do ich ważności, ani co do ich następstw,

aż nadto widoczna, że trudności, jakie każ

demu z nich towarzyszyły, były ,,zupełnie"

różne. Skończyła się też kryzys we Francyi

gabinetem 2go stycznia; w A ustryi zaś zdaje

się być odroczoną, sądząc po wyjeździe N.

Pana do Pesztu. Dotąd przynajmniej nie ma

nic stanowczego.

Jakby w przewidzeniu tego co się stało,

znany nasz publicysta p. Julian Klaczko, po

dając w ostatnim zeszycie przeglądu Revue

des deux Mondes bardzo trafny obraz «prze

silenia ministeryalnego w Wiedniu,"

któremu

się za ostatniej swej bytności w tej stolicy

bystro przypatrzył, postawił jako jedyną kon

kluzyę, usiłowania hr. Beusta, aby walczące

z sobą kierunki tak w gabinecie, jak w mo

narchii , sprowadzić do pewnego porozumienia

na korzyść państwa.

Nie wiemy, czy nie

idzie za daleko w widokach pojednawczych

Kanclerza, gdy mu przypisuje, że dzieło, któ

remu tenże dał za podstawę układ z Węgrami,

chce uwieńczyć pojednaniem Słowian, naraża

jąc się w tym szlachetnym celu na rekrymi

nacye swych niemieckich braci.... Radzibyśmy,

aby tak było.

Tymczasem możemy tylko powtórzyć wy

razy jednego z politycznych ludzi w Wiednia,

któremi p. Klaczko zaczął swój artykuł: BJe

steśmy zawsze na tym samym punkcie, w sta-.

nie powolnej a narchii (douce anarchie)

Odbieramy następujące pismo z Rzymu:

Do Szanownej Redakcyi Czasu.

Proszę uprzejmie o zamieszczenie w dzienniku

waszym odpowiedzi mojćj na list otwarty napisany

do mnie od Stowarzyszenia kapłanów polskich a

również ja k mi wiarogodne osoby oznajmiły, ogło

szony w Galicyi przez Gazet§ Narodową.

Zostaję z poważaniem

K. K. Sosnowski.

Do Stowarzyszenia kapłanów polskich

na wychodźtwie.

List Stowarzyszenia datowany w Paryżu pod d.

29 listopada b. r . otrzymałem w Rzymie dnia 18

grudnia t. r ., na który mam zaszczyt odpowiedzieć

następnie.

Szanowne Stowarzyszenie, wychodząc z zasady,

jakoby służyło mu prawo wypowiadać słowem i

ujawniać swe wnioski na koncylkm, gdyby okaza

ło się, iż duchowieństwo krajów Polski pod zabo

rem moskiewskim zostających, żadnego na tymże

świętym soborze nie będzie miało przedstawiciela,

ustępuje mi swego prawa, skoro powzięło wiado

mość:’ ,,że z woli i dobroci najwyższego Pasterza

Kościoła Piusa I X toż duchowieństwo przynajmniej

jednego w osobie mojej mieć będzie reprezentan

ta," Jakoż tak jest rzeczywiście: bo Ojciec Święty

na audyencyi, która d. 11 grudnia biskupom gali

cyjskim i mnie dozwolona była, raczył odezwać się

w te słowa: ,,Za pomocą boską w zdrowiu przy

byłeś tu powtórnie, i dobrześ zrobił, masz bowiem

należyć do koncylium. Zachodziły wprawdzie co

do tego trudności; ja te wszakże powagą i władzą

moją usunąłem. Co też wypadało mi uczynić, zwła

szcza gdy wiem, iż z krajów Polski zostających

j)od rządem rosyjskim, żaden z biskupów w małej

jpż liczbie będących, nie przyjedzie do Rzymu, a to

z tej przyczyny, iż wspomniony rząd niektórym z

nich proszącym o pozwolenie, nie odmawiał wpraw

dzie tegoż, lecz pod warunkiem, aby do kraju ni

gdy nie wracali." Otóż mili Bracia, skoroście prze

widzieli to, że udział mój na św. soborze, nić- ty

le z zajmowanego w hierarchii stopnia, ile z nada

nia mi władzy łaską Stolicy Apostolskiej pochodzi,

mniemam więc, że łatwo też i na to się zgodzicie,

iż ja przyjąwszy ja k należało z uszanowaniem ten

najwyższy wyrok Ojca Sw.,

wziąłem zarazem na

siebie obowiązek spełniać takowy odpowiednio do

położonego we mnie, a tym ostatnim czynem łaski

Apostolskiej, stwierdzonego zaufania, które niewąt

pliwie łączy się z przekonaniem, że działania mo

je na tern stanowisku będą postępowały w tym sa

mym kierunku, ja k i wedle mego sumienia obrałem

w chwili, gdym się widział być zmuszonym wiado*

memi wam okolicznościami, do opuszczenia stron

rodzinnych i wyniesienia się do Galicyi. Jak wtedy,

tak w sprawozdaniu, które złożyłem Ojcu Święte

mu, ja k również i w odezwie przesłanej zawiadu

jącemu w Warszawie *prawami obcych wyznań Ra

dy stanu Muchanowowi, wypowiedziałem to wiaro

we przekonanie, wedle którego nie wolno mi i nie

godzi się skłonić do żadnego czyjego bądźkolwiek

wymagania, zmierzającego czy to wprost czy ubo

cznie, do podwrócenia powagi, znaczenia i praw,

które Stolicy Apostolskiej służą, albo z natury jej

najwyższej godności w kościele chrześciańskim, al

bo przez zgodę wiernych i powagą wieków uświę

cone zostały. Poczuwając się do obowiązków zam

knięcia w takich granicach moich działań, pewny

byłem, iż tym sposobem uczynię zadosyć nietyiko

osobistemu przekonaniu, lecz że zarazem trafię

najzupełniej w myśl moich rodaków, tak ducho

wnych jako i świeckich, którzy wśród straszliwego

rozbicia, jakiemu uległ poważny starożytnością ko

rab unoszący mimo rozhukanych nawałności, które

nieraz zagrażały swą wściekłością całej Europie,

naszą narodowość, naszą wiarę i naszą bohaterską

sławę, dziś nie widzą dla swoich przyszłych na

dziei innej przystani nad tę, jaka im najwyraźniej

ujawnia się przy skale Piotrowej, na której Chry

stus Jezus jako na opoce żadną siłą niespożytej,

swój kościół zbudował.

Jakoż to przewidywanie jest słuszne, a ja dodać

mogę, że jakby prorocze. Mam zaś do tego powód

następujący. Gdy mnie spotkał wysoki zaszczyt

mówienia z Ojcem Świętym podczas poprzedniej

bytności swojćj w Rzymie dnia 2 sierpnia b. r ., i

przedstawienia Jego Swiętobli wości, cierpień które

Polska ponosić musi od zaborczej przemocy, a głó

wnie pod rządem rosyjskim pragnącym wytępienia

jej narodowości, jej mowy i imienia a nawet reli

gii rzymsko-katolickićj, jako najdroższy skarb w

tym kraju od tylu wieków przechowywanej, ten naj

dobrotliwszy Pasterz wszystkich wiernych odezwał

się do mnie w te słowa: «Jestem wprawdzie za

stępcą niegodnym Chrystusa Jezusa Boga i czło

wieka, jednakże nie mam daru wiedzenia tego, co

i kiedy Opatrzność swemi wyrokami ziścić dla lu

dów postanowiła. Mimo to przecież mam mocną

nadzieję, że miłosierdzie Boże tę rózgę kary, któ

ra za różne grzechy i wykroczenia nad narodem

polskim zawisła, zmieni wkrótce na miłosierdzie

i tenże naród tyle dziś cierpiący udaruje łaską

swego błogosławieństwa, przywracając mu jego da

wny byt, niezależność i znaczenie; na zadatek te

go udzielam temuż narodowi i tobie proszącemu

Apostolskie błogosławieństwo."

Jeśliby więc mili

Bracia! można, czego Boże broń, spuścić z oczów

przedmiot wiarowości naszej, przedmiot, który jak

tuszę i pragnę z sumieniem i sercem polskiem, a

z pewnością twierdzę z interesem odgrzebania, o

żywienia i stawiania w bycie nie zależnym naszej

ojczyzny, w ścisłym pozostaje związku, to rzecz tę

materyalnie tylko i wedle bezwzględnej na wyższy

porządek moralny, rachuby uważając, nie waham

się powiedzieć wam, że wszelkie dążenia choćby

najodleglejsze, choćby najmnićj zdawające się zm ie

rzać do uszczuplenia lub ograniczenia praw swo

bód i przywilejów przez Stolicę Apostolską zda

wna posiadanych i teraz utrzymywanych, powinno

być od każdego członka naszego narodu, tem ci też

więcej od Polaków kapłanów jak najbardziej dale

kie i z pilnem staraniem unikane, a to przez samo

pragnienie dobra naszej gjgyr?ny, które je st n aj

milszem i najzaszczytniejsze*n uczuciem naszem.

Boć zresztą wy sami obejrzci - się do koła po tym

bożym świecie, i zważcie jaks i zk ąd nadzieja in

na ukazuje się naszemu oku, któraby posłużyła

do rozjaśnienia tej posępnćj ponurćj i ciemnej dla

nas przyszłości, a którą od dawna tak wy. jako i

inni b racią wasi, w świetnćj barwie zorzy porannej

ciągle sobie wyobrażając, tymczasem wszyscy r a

zem znosimy, jako przesłańców onej, jeśli nie wy

gnanie i tułactwo, to ucisk, niewolę, prześladowa

nie od zdziczałej tyranii, a obojętność, lekceważe

nie i omal że nie pogardę od tych nawet narodów,

n a których współczucie i dziefhą pomoc bratersk ą

mieliśmy prawo liczyć.

Takie mając przekonanie, wynikające z poglą

du na same «,ylko toczące się wypadki, mogęż py

tam się przyjąć na siebie zlecenie jakie mi swym

listem otwartym poruczacie? zlecenie kładące za

główny warunek domaganie się od Sgo Soboru

zniesienia lub ograniczenia praw przez Stolicę A

postolską posiadanych, którvch pogwałcenie i znie

waga przez rząd moskiewski dokonywana pobudzi

ła tylu Biskupów i duchownych polskich do odda

nia się na męczeństwo, mnie zaś spowodowała za

pomocą łaskiej Bożej do okazania, iż jestem go

tów pomimo nieudolności mojej wystąpić w obronie

tychże, zawsze i wszędzie gdzie tylko do tego n a

stręczy mi się sposobność. Dziwi mnie więc nie po

mału, że wy obecne stanowisko, które powaga

Ojca świętego zajmować mi dozwoliła w opaczny

sposób pojmując, wymagacie po mnie jakiejś od

wagi, jakiegoś śmiałego wystąpienia, k tó re gdy

by zostało przezemnie podjęte, to zapewne bez ża

dnych korzystnych następstw, o jakich wam tylko

w samotnej zadumie, szeroko marzyć można, a

zawsze z wielką dla wrogów naszej wiary i naro

dowości pociechą, zadowoleniem, radością, że ich

usiłowania, ich idee zwycięzką trzymają chorągiew,

nie mniej z hańbą dla mnie i zasmuceniem wszy

stkich prawych katolików szczególniej naszych współ

braci, z których liczby jak w aśnie wyłącza wspól

na niedola, ta k również i wy ściśle jednoczyć się

powinniście z. nimi tożsamością szczerej chęci

zmienienia onej w pomyślność, i przedsiębrania

środków do tego celu wiodących.

Dziwi mnie również i to, że wy mili B racia po

mimo nawet zwracania uwagi n a tę drobną przy

sługę, którą ja wedle mego przemożenia usiłowa

łem przynieść sprawie Kościoła Bożego, samym o

gromem krzywd, jakich tenże Kościół ze wszech

stron, a szczególniej z strony caratu i jego scbiz

matyków doznaje, nie przyszliście do poczucia w

sobie przekonania, że wam jako katolikom do te

go jeszcze kapłanom polskim, żywym świadkom ba

nawet ofiarom okrucieństwa i prześladowania przez

wspomniony Rząd nad narodem naszym bez ża

dnego pomiarkowania spełnionych, nie godzi się

pod jakim bądź pozorem zwiększać ponoszonych

przez Stolicę Apostolską i jej wiernych synów u

dręczeń. Choćbyście nawet w dobrej wierze mnie

mali, że usiłowania wasze jako mające za cel nie

samo tylko ścieśnienie władzy, którą do tychczas

Najwyższy Pasterz w Kościele Chrystusowym wy

konywa, lecz rozwinięcie i rozszerzenie tejże do

krańców, któreby temuż Kościołowi zapewniały

większą pomyślność, swobodę i wzrost: nie dążą na

szkodę rzeczywistą Ojca świętego, bo On właśnie

przed wszystkimi innymi wiernymi ma obowią

zek pragnąć ich pomyślności i szczęścia, tak do

czesnego, jako i wiecznego. Albowiem widoczne d(a

was to być powinno, iż podnosząc głos niby to za

swobodą Kościoła świętego, przechodzicie tem sa

mem do obozu przeciwnego katolicyzmowi, przy

najmniej wedle rozumienia tych,_ którzy otwarcie

przeciw onemu walczą i są dla niego zupełnie nie

przyjaznymi. Jakoż żądaniami zmierzającemi do

rozprzestrzenienia swobód Kościoła trafiacie w

myśl innowierców, którzy od tego samego zaczą

wszy, przyszli do zaprzeczenia Najwyższej Władzy

Apostolskiej przez Chrystusa Jezusa postanowionej

na strażnicy czystości wiary i prawideł moralności,

a dziś swobodnie rozsiadają się jakby na Jej miej

scu z doktrynami nie tylko wierze świętej i zdro

wemu rozumowi, ale nawet społecznemu porządko

wi i prostej sprawiedliwości przeciwnemi.

Wierzcie mi zatem mili bracia, że ciężką na

siebie zaciągacie odpowiedzialność przed Bogiem

chcąc podnosić rękę na odbudowanie Kościoła w świe

tniejszym wedle mniemania waszego kształcie; bo

owszem ten wasz zamiar dążyłby do nadwerężenia

jego najsilniejszych podstaw, a to na przekor obie

tnicy i zapewnieniu Jezusa Chrystusa, że mocy pie

kielne nie zdołają przemódz tego Kościoła, który

On na Opoce Piotrowej zbudował. Niemniej także

zawinilibyście przeciw drogiej Ojczyźnie naszej,

gdyż odwracając onę’ od synowskiej zależności, z

jak ą niezachwianie dla Najwyższego Władcy Ko

ścioła zostawała, dopomagalibyście wrogowi imienia

polskiego do wyrwania braci waszych z łona wier

nych katolików i zapanowania nad nimi przemo

cy schizmy, którą on szerzyć i narzucać szczegól

niej współwyznawcom naszym usiłuje — Rzym

dnia 22 Grudnia 1869 r. (podpis.)

Na tem ograniczać się! miała odpowiedź, którą

zamierzyłem przesłać Stowarzyszeniu Kapłanów

Polskich na odezwę ich wzmiankowaną. Nie uwa

żałem bowiem za potrzebę, dotykać po szczególe

przedmiotów, które wy mili Bracia jak o pożytecz

ne i możebne do przedstawienia na święty Sobó

uznajecie. Tem bardziej gdym miał nadzieję, iż

nie znając mnie więcej jak tylko z nazwiska, które

nie dawno zaszłym co do mnie wypadkiem nabyło

niejakiego rozgłosu, zechcecie wstrzymać się z pu

blikacyą waszego listu i pozostawicie tenże tajem

nym mimo nadanej mu nazwy, otwarty, aż do prze

konania się, czy ja zlecenie wasze zechcę przyjąć

i czy w myśl takowego działać podejmę się. Sta

ło się tymczasem inaczej. Nie czekaliście na mo

ją odpowiedź, k tó ra wedle zasad miłości chrze

ściańskiej nie była wymierzona na potępienie’zdań wa

szych lecz na wykazanie niebezpieczeństw, ta k dla]Re

ligii katolickiej jako i dla Ojczyzny naszej, z obstawa

nia przy nich uporczywego wyniknąć mogących, a tem

samem na odwrócenie za łask ą Boga ciosów, które za

pewno więcej przez niebacznośći obałam uceniesiępo

litycznemi wyobrażeniami, jak przez lekceważenie

zasad w katolickiej Religii powszechnie za zbawien

ne i pożyteczne kościołowi uznawanych, zamierza

liście wyrzucić. Tak niestety, nie czekaliście na

dokiedzeni9 się o mojem postanowieniu co do

wolnego przyjęcia waszego zlecenia, czego prze

cież miałem wielkie prawo spodziewać się, lecz

prostym gwałtem ogłosiliście w piśmie publicznem

wasz list otwarty, którym narzucacie mi władzę

wam samym niesłużącą, przedstawiania do u

chwały świętego Soboru wniosków, dobru Kościo

ła, powadze naczelnej Głowy onegoż, tudzież in

nych członków hierarchii, a tem samem i Religii

Itz. Katolickiej zupełnie przeciwnych. Snać obawia

liście się mili bracia, aby uwagi wiekowego k apła

na czerpane z sumienia, doświadczenia i jakiej

kolwiek znajomości rzeczy, nie wpłynęły na ostu

dzenie waszego reform atorskiego zapału, którym

rozognieni, pragnęliście podsycać pożar, który już

i tak owe wrogi zapamiętałe społecznego porząd

ku larwą liberalizmu okrywające się na wszystkie

strony miotają, aby zniszczyć jeżeli można zwłasz

cza w kraju naszym wszystkie zabytki drogiej

nam świetnej przeszłości, oraz tę Religią rzym.

katolicką pozostawioną nam przez przodków n a

szych jako najświętszy zakład naszej szczęśliwości

doczesnej i wiecznej. A że ujawnienie waszego pi

sma nie dało mi osiągnąć mego pragnienia, które

zmierzało do sprowadzenia was na drogę umiarko

wania i pokoju, to mnie więc zmusiło do oznaj

mienia także jawnego, iż zlecenia waszego nie ty l

ko nie przyjmuję, lecz zawarte w nim twierdzenia

i wnioski jako niewłaściwe, dobru Kościoła i p ra

wom przezeń uchwalonym przeciwne, w zupełno

ści odrzucam, a oprócz tego nie mogę pominąć

wskazania pokrótce onych niestosowności.

Głównie zaś co do pierwszego, w którym powa

żacie się twierdzić, jakoby władza doczesna przez

Papieży od wieków sprawowana, sprzeciwiać się

m iała wykonywaniu i swobodnemu rozwojowi przez

tychże Naczelników Kościoła, władzy duchownej,

oświadczam wam, a to pouczonym zostawszy o tym

ważnym przedmiocie, którego ostatnich okoliczno

ści ile w granicach państwa rossyjskiego mieszkający

nie wiedziałem, tu dopiero w Rzymie przez pewne

go znakomitego pobożnością i n auką Dostojnika

Kościoła, że kwestya ta przez cały episkopat k a

tolicki jak również i przez biskupów, którzy do sto

licy świata chrześciańskiego na uroczystość Kanoniza

cyi Świętych męczenników zgromadzili się, stanow

czo rozwiązana i orzeczona została w ten sposób:»

że posiadanie przez Ojca Święt. władzy doczesnej,

która czyni nietylko Jego Osobę niezależną w rzą

dzeniu Kościołem od obcej przemocy i zmienności

wypadków czasowych, lecz zarazem zapewnia Bis

kupom całego świata bezpieczne zbliżanie się do

Naczelnego p asterza i znoszenie się z Nim w po

trzebach kościoła tak szczególnych jako i ogólnych,

uważać należy za najszczęśliwszy wypadek opatrz

nościowy, przez który uwydatnia się jawna opieka

Boska nad Kościołem Katolickim czuwająca." I wyż

to w małym poczcie składający według własnej

nazwy nie już ogół wychodztwa polskiego, lecz tyl

ko cząstkowe stowarzyszenie, odważacie się do pod

niesienia głosu w obec przedstawicieli Kościoła

Chrystusowego na Sobór powszechny zgromadzonych,

głosu sprzeciwiającego się zdaniu, które cały ogół

dziś obradujących Ojców z największą zgodą przed

niedawnym czasem uroczyście wyrzekł? a które ja

ko odpowiednie powadze i wolności działań Naj

w_yższego Rządcy Kościoła tylu znakomitych mę

żów światłem i pobożnością nawet świeckich w uczo

nych swych pismach niezbitemi dowodami po

parło ?.

Nie więcej także wstrzemięźliwości i rozwagi

w przedsięwzięciach ważnych koniecznie potrzebnej,

wykazaliście i w drugim punkcie waszego żądania.

Owszem dowiedliście większego upodobania w po

wziętem zawcześnie przez siebie zdaniu, ja k ule

głości i posłuszeństwa dla wyroków tego Świętego

Kościoła powszechnego, którego wedle symbolu wa

szej wiary i powołania jesteście synami. Gdyż nie

czekając na to, co Synod Śty z natchnienia Ducha

Bożego wyrzecze i ogłosi, jako prawidło wiary dla

Chrześcian Katolików w przedmiocie nieomylności

Ojca świętego,’ wy już wyprzedzacie swem błahem,

bo tylko z ludzkich sił, pomysłów i rozumowań

wyprowadzonem zdaniem, wyrok mający być zdzia

łany mocą tej powagi, wsparcia i opieki Boskiej,

której Jezus Chrystus zapewnić nas raczył temi

słowy: » Ja z wami jestem aż do skończenia wieku"

Przypuściwszy więc że w myśli tej, której okazu

jecie się się być przeciwnymi, Sobór powszechny

pomienipny przedmiot orzecze i ogłosi; to będąc

Katolikami zapewne nic na tem nie stracicie, gdy

uznacie być waszym sumiennym obowiązkiem, p o

łączyć wiarę swoją z wiarą powszechnego Kościoła,

który przecież w zdaniach i postanowieniach swo

ich nie tworzy nowych zasad w zbiorze pisma świę

tego i tradycyi Apostolskiej nieznajdujących się,

lecz rozjaśnia i tłomaczy w wyraźniejszych pojęciach

to tylko, co zawsze, wszędzie i przez wszystkich

Katolików wyznawane i wierzone było na p o d s t a

wie nieomylnej przez Jezusa Chrystusa objawio

nej nauki.

Nie mogę też pominąć innych zdań waszych zmie

rzających jak wy mniemacie do ulepszenia stosunków,

w składzie tak wyższej jako i niższej hierarchii

zachodzących, z powodu obsadzenia wakujących

miejsc duchownych. Tu zaś mam na widoku tę dzi

wną myśl waszą, wedle której chcielibyście, aby zaj

mowanie stolic biskupich a również i przeznaczenie

duchowieństwa do spełniania pieczy około dusz

ludzkich w sposób inny jak dotąd, to jest w formie

demokratycznej odbywało się. Otóż co do pierw

szego z historyą w ręku odpowiadam wam, że przed

miot ten zbyt wiele obchodził Najwyższych Pa

sterzy, aby się onym troskliwie nie mieli zajmować.

Znane wam są olbrzymie w tej mierze wysilenia

wielu Papieży, począwszy od Śgo Grzegorza VII.

Ze jednak te nie zawsze pomyślnym wieńczone

były skutkiem, przeto mądrość Stolicy Apostolskiej

sterująca łodzi Piotrowej w pośród rozlicznych burz

i nawałności, taki zawsze kierunek i drogę w swej

żegludze wybierała, k tórą widziała być najbezpiecz

niejszą. Co więc Ona uznała za dobre, to my rów

nież za takie przyjąć powinniśmy, mając to prze

konanie, że naszą ubożuchną wiedzą nie zdołamy

ani Jej sprostać, ani nawet coś przydać do tej

zdolności, mocy i siły, jak a się w Jej tylowieko*

wem rządzeniu Kościołem Bożym, nawet samym

wrogom onego, podziwu godną być okazała.

Co drugiego, to na to doprawdy brak mi pojęcia,

że wy Bracia, coście mieli największą sposobność

przypatrzyć się co to jest w danych razach i wy

padkach lud, o którym już Horacy może nieco z

poetyczną przesadą wyraził bię, m u ltorum belua

capitum a szczególniej co to są wyborj! jego, ma

rzycie o tem, aby poważny urząd pasterzy dusz nie

zależał jak dotąd głównie od Biskupów; którym

wedle kanonów, służy prawo uznawania za zdol

nych lub przeciwnie kapłanów prezentowanych so

bie przez patronów zwanych niewłaściwie kolla

torami, lecz od parafian bardzo często mało uspo

sobionych, a niekiedy w zupełnem zaniedbaniu umy

słowem i moralnem zostających. I jakież to następ

stwa z takiego wyboru wynikać by musiały ? o za

pewno najopłakańsze: w czasach zwłaszcza dzisiej

szych, które niestety zagęszczone są przykładami

nie tylko obojętności dla wiary Katolickiej, a nawet

widocznego przeciw niej wstrętu i niechęci. Mogłyż

by takie niezależne od wpływu i powagi zwierzch

nich pasterzy, wybory przewodników ludu, wypadać

bez niepowetowanych strat, jakieby ten sam lud

ponosić musiał, pozbywszy się niemiłych stróżów

bacznie wglądać obowiązanych, aby zakon Boży i

Jego objawiona nauka, zachowywane i ściśle wy

pełniane były przez im podwładne owieczki, a to

wedle prawidła danego Pasterzom w liście Pawła

Apostoła: »ty zaś nad wszystkiem czuwaj, sprawuj

dzieło Ewangielisty, we wszystkiem pracuj i posłu

gę twoją spełniaj, k arć, strofuj, zaklinaj, błagaj z

wszelką n auką i cierpliwością", bo przyjdzie czas,

a ten właśnie je st obecnie, że ludzie nie będą chcie

li wytrzymywać zdrowej nauki, lecz stosownie do

swych żądz przybierać sobie będą nauczycieli łech

cących uszy ich.

O bracia moi, snać spuściliście z uwagi waszej

powyższą przestrogę wielkiego Nauczyciela narodów,

żądając , aby Kościół święty najważniejszy urząd

przewodniczenia na drodze wiary i mdralności po

zostawił wolnemu, jak wy słowem tylko określa

cie, bo w rzeczywistości najbardziej niewolniczemu,

wyborowi ludu. Tu znowu powołać się muszę na

historyą, która przecież jest wam znana. Zapisała

ona na swych k artach wiele faktów tej swobody

ludowej w pierwszych wiekach chrześciaństwa zda

rzających się, lecz nie mogła też pominąć milcze

niem tych licznych przykładów nieporządku, spo

rów, nieładu, a nawet i gwałtu, jakie Kościół Bo

ży opłakiwać musiał z przyczyny tej to mniemanej

swobody ludu w wyborach przełożonych ducho

wnych. Możecież więc żądać, aby to, co przez smu

tne doświadczenie okazało się być szkodliwem dla

Kościoła i religii, a jako tak ie nowszemi ustawa

mi kościelnemi zniesione zostało, przywrócić na no

wo do by tu , i tym sposobem roztworzyć podwoje

dla niedowiarstwa i moralnego zepsucia?

Nareszcie mili B racia, czynicie zarzut sposobo

wi dotychczasowego wychowania w seminaryach

młodzieży powołaniu duchownemu poświęcającej

się, a to twierdząc, że taż młodzież je st jedynie

kształcona w widokach hierarchii kościelnej; bez

względu na to, że kapłan jako przeznaczony do

zajmowania ważnego w społeczeństwie stanowiska

powinien być należycie obeznany z obowiązkami

tego kraju, który zamieszkuje. Niesłuszny to zai

iste a nawet niedorzeczny zarzut; bo chcąc go u

sprawiedliwić, a przynajmniej upozorować, należa

łoby dowieść, że wychowanie chrześciaóskie dawa

ne młodzieży duchownej w seminaryach, niweczy

ważność obowiązków, jakie mają wszyscy obywate

le dla kraju i rządu, .którego władzy z woli Bożej

są poddani; lub zresztą, że wpaja co do wiernego

wykonywania takowych, lekceważenie i obojętność.

A przecież tego zarzutu w ten sposób postawione

go i uzasadnionego żaden poważny człowiek nie

uczynił. Że zaś młodzież duchowna w seminaryach

głównie zajęta bywa naukami ćwiczącemi ją w

gruntownem poznaniu tego, co należy tak do wia

ry i obyczajów chrześciańskich, jak niemniej do

ugruntowania się w cnotach i pobożności chrześciań

skiej, która uświęcając doczesne życie człowieka

jest dla niego zadatkiem do wiecznego uszczęśli

wienia; to takie wychowanie, jakie mające o state

czny i najwyższy cel naszego bytu na tym świę

cie, powinno być właśnie najgłówniejszem zadaniem

wychowania odpowiedniego powołaniu kapłaua. Bo

przecież pamiętać o tem potrzeba, że Jezus Chry

stus nie dla tego na ten świat zstąpił, aby ro

dzpjowi ludzkiemu zabezpieczył swem odkupieniem

znikomą i marną szczęśliwość doczesną, lecz iżby

udarował go zbawieniem wiecznem, do którego o

siągnięcia jeżeli pasterze dusz z całą gorliwością

przewodniczą wiernym, to już tem samem przyno

szą największy zaszczyt swemu powołaniu i stają

się najużyteczniejszymi swym bliźnim prowadząc

ich drog ą cnoty, bogobojności, sumiennego wykony

wania obowiązków swego stanu i powołania, do

osiągnienia wiekuistej nagrody.

Obyście B racia kochani przejąć się chcieli po

wyższemi uwagami, które z miłości, jaką mam ku

wam u znałem za konieczność tu przedstawić, a to

w celu przekonanią was, że jak mnie niegodzi sig

C « . wychodzi codziennie wieczór ( w y jrzy niedziele i dnie świąteczne.)

Numer pojedynczy w Krakowie i we Lwowie kosztuje w centów .

Prenumerata wynosi:

ejscowa w Krakowie:

. roczniezłr. 20

kwartalnie rłr 5 -

miesięcznie złr. 2

’tą w państwieAustryackiem

B24

6—

B2c.25

do Prus i Rzeszy niemieck.

B tal. 16 sgr. 20

tal. * sgr. 5

tal. l sgr. 15

» Francyi i Anglii

n fran. 108

fran. 27

fran 10

jj Belgu Włoch iSzwajcaryi B

B80

B20

’ z pieniędzmi przesyłane być winny franco do Administracyi ,,Czasu" -

lif.ty reklamacyjne

niazapieczętowane nie ulegają frankowaniu.

Ł u tó w niefrankowanych nie przyjmuje się.

B ę k o p is m a nadsyłane Redakcyi, nie zwracają się i niszczone będą.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction