Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 653 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N*r283.

Kraków, i()Grudnia— Piątek

llok 1880.

CZAS

Ogłoszenie przedpłaty.

Z prieajrłką pocztową w pań stwie

Anstryackiem na grudzień . . złr. 2*5C

Od 1 grud.dokońcamarca1881 K 8’

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieekiem na grudzień . . . 6 marek.

Od 1 grud,dokońca marca 1881 20 n

WKF*Prenumerata liczy się tylkood plenrneao do

ostatniego dnia w miesiącu.

Rrłifeńw 9 grndnia.

Przyczyna niesłychanego gniewu, jakim

wszystkie organa partyi wiernokonstytucyj

nej wybuchły przeciw expotć ministra fi

nansów , zdaje się na pierwszy rzut oka

trndną do wytłumaczenia. P . Dunajewski

nie potrącił ańi jednem słowem o złą go

spodarkę ery ustępującej dziś z pola, nie

odmówił nawet nznania kiku zdrowszym

poglądom swych poprzedników, obecny stan

rzeczy przedstawił znpełaie przedmiotowo,

do reformy podatków nie dąży drogą na

głego przewrotu, przyjmuje owszem smutną

spuściznę po Bwych poprzednikach, i to do

tego stopnia, że na początek dokonywa na

wet rozpoczęte przez nich dzieła; możnaby

więc mniemać, że partya wiernokonstytu

oyjna powinna być z niego zadowoloną.

Tymczasem tak nie jest. Gniew jej i na

gły jego wybuch ma głębszą psychologi

czną przyczynę. Właśnie to przedmiotowe

przedstawienie obecnego stanu finansów w ca

łej jego rzetelnej nagości, który całym swym

ciężarem spada na odpowiedzialność partyi

wiernokonstytucyjnej, ta loika cyfr zwraca

jąca ostrze swego wyrzutu przeciw do

tychczasowej gospodarce, jest tem żądłem,

które wpuszcza swój jad w serca poczuwa

jących się do winy. Dla partyi wiernokon

stytucyjnej byłoby o wiele mniej dotkliwem,

gdyby minister Dunajewski był jej choćby

najboleśniejsze poczynił zarzuty, a zeBtawił

muiej przejrzyste liczby jej finansowego

działania. Z wyrażeniem zdania ministra

wyznającego inne zasady polityczne, można

było przynajmniej walczyć, składając przy

czyny zarzutów na karb stronniczości prze

ciwnika, ale jak tu walczyć z liczbami, nie

dającemi się zaprzeczyć? Pau minister nie

zwracał się do osób, ani do koteryi, nie

gromił, nie obwiniał nawet nikogo, ale za

to cyfry przedstawiające stan rzeczy i jego

genezę są tak wymownemi, źe powołają

wyraźnie przed sąd publiczności, parlamentu

i historyi działalność partyi wiernokonsty

tucyjnej na polu ekonomiczno - fiaansowem.

Najwydatniejszym rezultatem sumiennego

zestawienia cyfr jest deficyt, który zamiast

się zmniejszać, zwiększał się ciągle w cza

sie ery wiernokonstytucyjnej, aż doszedł do

34 milionów. Ciekawym jest sposób dotych

czasowego obchodzenia się z nim. Przed

stawiającemu się corocznie deficytowi zara

dzała gospodarka ostatniego dziesięciolecia

(od 1870—79) w taki sposób, że sprzedała

dóbr państwowych za 31 milionów, zaprze

paściła różne źródła nadzwyczajnych do

chodów w ogólnej kwocie okrągłej 40 mi

lionów i zużyła na pokrycie go 423 milio

nów zyskanych z operacyj kred} towycb, t. i.

z abiła około 500 milionów nowego długu

T ;i rodzaj pokrywan’a deficytu, doprowa

dź 1też do tego, że dziś sam procent od

przyrostu do długu państwa wynosi około

25 milionów, że dochód z dóbr skarbo

wych przepadł, a inne nadzwyczajne docho

dy, w przecięciu 4 miliony rocznie wyno

szące, do szczętu prawie wyczerpnięte zo

stsiy wt*k że Da rok 1881 przedstawiają

się już tylko w kwocie 170,000 złr. Doli

czając do tego ciężary, jakie skarb ponosi

skutkiem wadliwości w traktowaniu kwestyi

gwarancyj rządowych przy koncesyonowa*

niu i nadzorowaniu kolei żelaznych, można

śmiało powiedzieć, że cały deficyt 34 mi

lionów, z perspektywą pojawiania się co

rocznie w takiej samej wysokości, jest dzie

łem koryfeuszów partyi wiernokonstytu

cyjnej.

Deficyty zdarzają się wprawdzie i w pań

stwach lepiej od Austryi administrowanych,

ale łatwo je tam pokryć użyciem źródeł

nadzwyczajnych dochodów, lnb podwyższę

niem podatków. Ale era wiernokonstytu

cyjna nie tylko wyczerpała wszystkie źró

dła nadzwyczajnych dochodów, ale działal

nością swą przyłożyła się nadto do upad

ku zarobkowania we wszystkich gałęziach

przedsiębiorstw produkcyjnych, nie przy

czyniając się niczem do ich podniesienia*

tak ,że śruba podatkowa nie da się jaż bar

dziej przyciągnąć. Skonstatował to mini—

Bter oświadczeniem Bwem, że nie ma na

dziei, ażeby deficyt za pomocą zwyczajne

go mechanizmu podnoszenia podatków dał

się uchylić. Trzeba pierwej podziałać na

wzmocnienie siły podatkowej i w miarę jej

wzrostu dopiero podwyższać podatki.

Program ministra finansów jest ściśle

zastosowany do takiego stanu rzeczy. Przez

wnioski do ustaw podatkowych, jakie mi

nister przedłożył Izbie deputowanych, defi

cyt ma być tylko o tyle ścieśnionym, aże

by pokrywania go coroczne kredytem pań

stwa nie przyczyniło się lanadto do wzro

stu ciężaru opłacanych proceutów, a poru

szenie wszystkich sprężyn obudzających

ruch produkcyjny ma dopiero umożebnić

stopniowe dalsze wyrównywanie budżetn.

Że tylko taką drogą postępować dziś mo

żna, jest jedynie winą dotychcrasowego dzia

łania partyi wiernokonstytucyjnej.

Ze stanowiska swego politycznego czu

je ona niep’)hamowany pociąg do zaczepia

nia ministra finansów, ale pozostaje w am

barasie, o co go ma zaczepić. O deficyt

niemoże, bo ten jeet jej dziełem, o brak

propozycyi do stałego wyrównania budżetu

tem mniej zaczepiać jej go wypada, bo wszy

stkie źródła, z których w zwykłym porządku

rzeczy można czerpać środki pokrycia nie

doboru, sama wysuszyła. Uczuwa więc tę

gorycz niemocy, ten gniew bezsilny, który

zwykle jest najgorszym doradcą. Knuje

przeto zamiary, które tylko do reszty skom

promitować ją mogą; bo jeżeli nieudolność

jej do zaradzenia złemu, wynikająca z cyfr

zawartych w eocposS ministra finansów, za

stąpienie jej gospodarki zdroieszemi za

sadami uczyniła pożądauem, to zamiar od

mówienia przyzwolenia na dalszy po

bór podatków_ na poż czkę i nt wszel

kie wnioski fi la isowe, jeśliby w nim wy

(rwać miała, ir.oże tylko rzucić na nią po

dejrzenie o chęć podkopania potęgi pań

stwa i o teorye przewrotu, któreby ją mo

żności jakiegokolwiek udziału w rządzie

na zawsze pozbawić musiały.

W dalszym ciągu uwg; naszych nad reformą

szkoły lndowćj z powoda obradującej komisyi we

Lwowie, zastanowimy się nad sprostowaniem przez

p. Stanisława Olszewskiego w N. 276 i 277 Ga

zety Lwowskiij ogloszonem, a spowodowanem n

wagami naszemi nad wnioskami przez niego w sek

cyi pedagogicznej stawianeml.

Przedewszystkiem wyrazić musimy zdziwienie, iż

uwagi nasze, oparte na sprawozdaniach zamieszcza

nych w nrzędowćj Gazecie Lwowshiij, która prze

cież wedłng oświadczenia n. przewodniczącego

sekcyi pedagogicznej w N. 279 tegoż dziennika,

podaje rzeczy wi er ni e, nwagi poparte faktami,

których sprostowanie nie nsilnje nawet zachwiać,

uw agi pisane całkiem przedmiotowo, ze spokojem

i umiarkowaniem, jakiego ważność sprawy trak

towanćj i poczncie własnći godności wymaga, mo

gły obudzić w kimkolwiekhądź myśl, iż celem ich

nie krytyka poważna stosunków szkoły ludowój,

lecz ,,chęć pofolgowania własnćj (’tj. dziennika) go

ryczy przeciw inspektorom szkolnym."

Wobec tego oświadczamy ponownie, iż cel wszy

stkich naszych nwag w sprawie ankiety jeat od

początku do końca ten sam, jakeśmy go jasno i

dokładnie w chwili zwołania ankiety określili, a

mianowicie; Bacznem śledzeniem toku obrad an

kiety i zamieszczaniem w miarę potrzeby nwag,

jakie nam wzgląd na dobro krajn i jaka taka

znajomość niedostatków dzisiejszćj szkoły nasuwa,

przyczynić się choć w części do grunt iwncgo zba

dania wad w dzisiejszych urządzeniach szkolnych

i postawieniś pewnych, trwałych zasad, na któ

rych nrządzona szkoła ludowa bedzie w stanie

podołać zadaniu, jakiego od nićj kraj wymaga i

wynftgać ma prawo. To jest iedyny cel wszyst

kich naszych uwag, jakie w tej «prawie zamie

szczamy i zamieBŻezać będziemy. Z«dnyeh innych

celów nie mamy. Zadanie to isfc;eśmy sobie w tćj

sprawie założyli bądź ępbądż spełnimy do ostat

ka. Nie powstrzyma nas*od tego, ani sprowadzi

z raz wytkniętćj drogi podsuwanie nam jakichś

ubocznych tendencyj lnb osobistych nienawiści.

Wszelkie podobne zrzuty odtrącamy, jako niego

dne dziennika, który zawsze występował i wystę

puje w imię zasad, a nigdy nie schodzi na pole

osobistych wycieczek.

Jeżeli jednak zadanie, jakieśmy sobie w tćj

sprawie postawili, mamy spełnić sumiennie, nie

możemy poprzestać na powierzchownem traktowa

niu sprawy, nie możemy się krępować żadnemi

ubocznemi względami, ale mnsimy stanowczo, choć

rozważnie i spokojnie docierać do grnntn rzeczy,

musimy wyjaśnić i podnieść to, co uważamy za

niedostateczne lnb wadliwe, chociaż by to było

wadliwem 1 niedostatecznem jedynie w naszem

przekonaniu. Tylko tą drogą dojść można do grun

townego zbadania niedostatków, a następnie cał

kowitćj, trwalći naprawy dzisiejszćj szkoły, do

ustalenia racyonalnych za«ad, ra jakich ma się

nadal rozwijać zdrowa oświata lndn.

Zgodnie z tem cośmy wyżćj powiedzieli zasta

nowimy się nad sprostowaniem p. Olszewskiego,

rozbierając zarzuty spokojnie, ale o ile potrafimy

gruntownie.

Zarznca głównie p. Olszewski, ii nwagi nasze

oparliśmy na pojedynczych ustępach z jego prze

mówienia, wyrwanych z całego toku obrad i In

żnie postawionych, ,,da!ć), że punkta, na których

osnuliśmy brytyke nie były ,,ani wnioskiem,

ni uchwałą, leczpros tem wyjaśnieniem,

wreszcie, ie dyskusya tyczyła się jedynie szkół

jedno i dwuklasowych."

Na te zarzuty mnsimy najpierw odpowiedzieć.

Wystąpienie nasze nie odnosiło się bynajmniej do

przemówienia i wyjaśnienia p. Olszewskiego, jut

z tej prostej przyczyny, że takowe ani nam, ani

szerszej pnbliczności nie było znanem. Mogliśmy

jedynie wys’ępować i rzeczywiście wystąpiliśmy

przeciw temu, co i w jakiej formie doszło do wia

domości publicznej, a więc i naszej, t, j. wystą

piliśmy przeciw wnioskom, jak je podało spra

wozdanie z rozpraw sekoyi pedagogicznej w Nr.

264 urzędowej Gazety Lwowskiej a podało je zn

pełnie wiernie, bo świadczy o tem powtórnie wspo

mniane wyżej sprawozdanie p. przewodniczącego

sekoyi pedagogicznej w N r 281 tejże Gazety, gdzie

wyraźnie iest powiedziane, iż ,p . Stanisław Olszew

ski przedłożył sekcyi pedag. d . 22 listopada sze

reg wniosków, które ogłoszone zostały w Nr.

264 Gaz. Lwow. nJedyn!e na wnioskach tam

podanych, na niczem więcej, opieraliśmy nasze u

wagi, i to nie wyrywając z całego tokn, ale bio

rąc tym porządkiem, jak te wnioski sprawozda

nie podało. Opieraliśmy się na tem sprawozdaniu

tem pewniej, iż ono żadnemu ze strony csób in

teresowanych nie uległo sprostowaniu, jakkolwiek

do nkazania się naszych nwag cały tydzień n

płynął.

Sprawozdanie zaś to wyraźnie powiada: ,pan

Radca Olszewski wniósł następnie projekt obej

mujący kwestye, któremi zająć się ma sekcya pe

dagogiczna. Z wniosków p. radcy Olszewskie

go pierwsze zastrzegają, że sekcya bierze pod o

brady tyko zmiany w systemie i planach nauki

szkół Indowych z nwzględnieniem 6 letniego

okresu. Dalsze wnioski tak opiewają; Sekcya

oświadcza, iż bierze pod rozwagę obecny sy

stem i ustrój naukowy w seminaryach nanczyciel

skich w myśl wniosków hr. Reya i prof. Szujskie

go o tyle tylko, o ile zmiany w systemie i plh

nach nauki dla szkół Indowych tego wyma

gają. Sekcya oświadcza: a) że żadna wła

dza szkolna nie nakazywała dotąd systematycznej

i ściśle teoretycznej nanki gramatycznej w s zk o

łacb ludowych i t. d . b) Nauki przyrodnicze

mają być według prz’pisanych obecnie planów

i t. d " Zwracamy się do samego autora sprosto

wania z zapytaniem: l) Czy według podanego

brzmienia sprawozdania z obrad mogliśmy nie n

ważać za wnioski tego, co przedstawiono jako dal

sze wnioski, a mianowicie czy mogliśmy nważaó

to za proste wyjaśnienie? 2) Czy czyttjąc

ciągle o szkołach ludowych a w szczególno

ści iż Bżadna władza nie nakazywała systematy

cznej nanki gramatycznej w szkołach lado

wy ch, mogliśmy prze to rozamieć, iż tn nie jest

mowa o szkołach Indowych lecz jedynie o pewnych

kategoryach szkół lądowych, a mianowicie o szko

łach jedno i dwnklasowych? 3)Czy w razie nawet

gdyby w sprawozdania powołane wnioski nie by

ły wnioskami, lecz prostem wyjaśnieniem, gdyby

w sprawozdania wymienione szkoły Indowe nie

m iały oznaczać szkół lądowych tylko najniższą

kategoryą szkół Indowych t. j . szkoły jednoidwn

klasowe, nam należy czynić zarznt, nże na myl

nych podstawach oparliśmy swe wnioski i swą

krytykę?* Albo sprawozdanie było wierne a

w takim razie oparliśmy się na rzetelaej podsta*

ie; albo sprawozdanie nie było wierne, a w ta

kim razie obowiązkiem było wnioskodawcy na

tychmiast sprostować to, co fałszywie podając do

publicznej wiadomości jego sposób przedstawienia

sprawy w

ankiecie, wyrządzało

równocześnie

krzywdę całemn nauczycielstwu tak uroczystym

w formie wniosku wypowiedzianym zarzutem

niewiadomości lnb nadużycia. I w jednym i w dru

gim wypadku nie nas obwiniać wypada.

Tak więc upadają główne zarzuty, jakie nam spro

stowanie czyni, a z niemi i dalsze argumenta.

Nie będziemy się też nad niemi rozrodzić; na

niektóre jednak okoliczności mnsimy zwrócić u

wagę.

I tak p. Olszewski przyznaje w sprostowania,

iż plany wymagają naprawy, w jakim to celu na

wet przedłożył ściśle sformułowane wnioski wzglę

dem zmian pożądanych w istniejących pla

nach nauki, mimo to, oświadcza, ,iż nie przesta

nie twierdzić na podstawie dłago!etniego doświad

czenia, że utyskiwania na obecny system szkól lu

dowych m ają przeważnie swe źródło wnieflosta*

tecznem wykonaniu istniejących pla

nów nanki i przepisów szczególniej ze stro

ny nauczycieli dawniejszych".

Z tego wypły

wa, że antor sprostowania dopatruje wad i niedo

statków w planach, a nawet doradza zmiany po

żądane, ale lżej mn jakoś na sercu, gdy winę

przypisze nie tym niedostatkom , które nr,naje, lecz

niedostatecznemu wykonania tych niedostatecznych

planów, teraz jut tylko ze strony jednej kategoryi

nanczycielit.j. dawniej szych nanczycieli.

A my ośmielimy się mimo to ob;tawać przy swem

twierdzeniu, że źródło leży w samych planach, a

które to twierdzenie popiera sam p. antor sprosto

wania, bo uznaje potrzebę poprawy takowych, a i

my nie jednego jnż na poparcie tego twierdzenia

dostarczyliśmy dowodu; źródło leży również w nie

dostatecznych , wadliwych, a często sprzecznych

wprost ze sobą przepisach, których nietylko da

wniejsi, ale nawet świeżsi nauczyciele nie są w sta

nie wykonać. Nie zwykliśmy nigdy mówić bezd -

wodów, to też rzecz objaśnimy przykładem, tylko

znów musimy się zastrzedz nroczyście, le nie ma

my wcale na’myśli kogokolwiek osobiście dotykać.

Wydany przez Radę krajową Regulamin szkolny

z poleceniem ,czuwania z wszelką ścisłością i sta

nowczością nad bezwarnnkowem przestrzega

niem przepisów w nim zawsrtyeh" w § 67 po*

wiada, iż ,,przepisy zawarte w pianach nauko

wych i dołączonej do tychże Instrukeyi mają

nauczyciele szkól Indowych wykonywać z wszelką

ścisłością i sumiennością, za co odpowiedzialni są

wobec nadzorczych władz szkolnych.11 A więc prze

pisy Regulaminu i przepisy Instrnkcyi mają być

bezwarunkowo wykonane. Otóż pnnkt 6 ty tejże

Instrukeyi opiewa: nO postąpieniu ucznia z klasy

niższej ao wyższej, tadzież z oddziała niższego do

wyższego lnb z grnpy niższej do wyższej, rozstrzy

gać ma postęp w nankacb. Na tej podstawie mole

uczeń w ciągu nawet rokn szkolnego postąpić

z oddziała niższego do wyższego itd.11 § 62 zaś Re

gnlaminn powiada; ,,Przenoszenie nczennic i n

czniów z niższego oddziała do wyższego lub z niż

szej klasy do wyższej odbywasię z końcemje

dynie roku szkolnego.*

Cóż ma zrobić nieborak dawniejszy nanczyciel,

aby źródło ntyBkiwań nie tkwiło w niedostatecznem

w ykonaniu owych przepisów? Albowiem czy

wykona § 62 Regulamin n, czy też tym samym

Regulaminem polecony punkt 6 Instrukeyi, zawsze

zgrzeszy przeciw jednemu z przepisów poleco

nych sobie ndo (bezwarunkowego przestrzegania

pod zagrożeniem odpowiedzialności wobec nadzor

czych władz szkolnych.* Odwołujemy się więc

z zapytaniem bodaj do tego samego »nieuprzedzo

nego, a zaznajomionego należycie ze sprawami

szkół ludowych*, na którego się sprostowanie co

chwila powołuje, czy nie mamy słuszności, gdy

utrzymujemy, że źródło może leżeć również i

przepisach samych.

Mówiąc o przestrzegania ścisłem planów pod

względem nauk przyrodniczych, powiada p. autor

sprostowania, iż ,,rzeczywiście postępują tak, jak

sprostowanie podaje, nanczyciel? roztropni, praco

wici i dobrej woli, nie narzekając wcale

ani na plany, ani na przepisy".

Otóż tn

nasnwa nam się pewna wątpliwość. Wiadomo bo

wiem, te w czasie ostatniej konferencyi krajowej

plan i przepisy, a między temi głównie regulamin

szkolny z polecenia samej Rady szkolnej krajowej

przedłożone konferencyi do rozpatrzenia, właśnie

wywołały bardzo głośne narzekania i szcze

gółową krytykę, oraz liczne uchwały, mające na

celn poprawę tak planów jak przepisów. Nie chce

my się nad tem rozwodzić, dla czego rozprawy

i uchwały konferencyi krajowej przed trzema laty

powzięte nie wpłynęły na poprawę wszystkich

tych niedostatków i dopiero Sejm widział się znie

wolonym przystąpić do zbadania 1 poprawy tych

niedostatków. Nie chcemy się również i nad tem

rozwodzić, na jaki cel zwołuje się tak znacznym

Częśćliteracko-artystyczna.

stanąiTu

mety

youi:m,i

(z francuskiego).

Cóżto -

dopieno trzec-ia na zegarzeP... a ja

bym pragnął, aby jnż pięć lat było minęło... - "

mówił przeciągając się przed kominkiem,^ gdzie

krótką właśnie odbył drzemkę, Oskar, zamieszku

jący mały apartament na tizeciem piętrze przy

nlicy Lafayette.

Oskar należał, moralnie przynajmniej, do rzędu

tych niefortunnych — szczęśliwych może w swem

nieszczęściu, którzy składają bez własnego współ

działania w ręce czarodziejskiej i opatrznościowej

przyszłości, spełnienie tego wszystkiego, co może

być dla nich dobrem w życiu, a zarazem rozpę

dzenie wszelkich ich trosk. Tym razem troski O

skara niemiały ważniejszej podstawy. Był on pra

wie zadowolonym zdwu trzecich częścidnia. Praca

ranna i zajęcia wieczorne znajdowały go zwykle

ożywionym i dobrze usposobionym.

Lecz był on literalnie rozstrojonym w ciągu po

południa, które wydawało się dla niego straconem.

Czy to tajemnic» jego organizacyi moralnej — czy

poprostn żołądka -

od śniadania aż do godziny

piątej, Oskar czując się odurzonym mógł tylko

przechadzać się i czytać, i dopiero wieczorem od

zyskiwał werwę i chęć do zajęcia. Wtedy siadał

do pracy oczekując obiadn.

Oskar był z rzemiosła pisarzem posiadającym

ów pół-rozgłos, który sprawia, że się nie jest dośó

dokładnie nieznanym. Był on literatem -

jakich

cała rzesza istnieje w Paryżu —

który zdolnym

był napisać romans, komedyę lnb stndyum litera

ckie — wszystko nie bez pewnego iwdzięku — i

umieścić mniej lub więcej korzystnie swe prace.

Posiadał on serce i umysł wyższego polotu w skro

mnej i spokojnej powłoce, niemając jasnego poję

cia, jaki nada stanowczo przebieg swemu życiu;

zresztą żyjąc sam, nienawidząc więzów ibrzemion,

uważając ze złej strony wszystko, co ma podo

bieństwo do nieodwołalnego zobowiązania i poczy

tując prawie za zbrodnię pozbawienie się wolno

ści ze strony człowieka, którego nie zaślepiła na

miętność lnb interes.

Piękny i pod pewnym względem chwalebny ten

rodzaj natur cechuje zwykle skłonność do nndów.

Wiadomo nam jnż, że Oskar ulegał im raz na

dzień, a w chwili tej spłacał im właśnie najsowi

tszy haracz.

Wydawszy żałosny okrzyk, który rozpoczyna ten

rozdział, Oskar ubrał się, chcąc się udać na prze

chadzkę w którybądź z zakamarków stojącego

jeszcze starego Paryża, przekładając tę wycieczkę

nad inne. Na szczęście deszcz spotkał go pod ar

kadami Palais royal. Wtedy przypom niał sobie,

że od miesiąca nie wiele zdziałał, i pomyślał:

,,chodźmy pracować,"

Pracować L Jakąż pojęcie to proste i łatw e dla

lndzi, którzy nic nie robią, tajemniczą otacza się

groźbą i dziwnemi zawikłaniami dla człowieka,

który zamierza pisać ! Zaiste jeżeli niechcemy wy

puścić z duszy naszej tajemnicy idealnego świata,

który tam wewnętrzne słońce oświeca; jeżeli nie

chcemy banalnym łachmanem pokryćulubionego go

ścia naszego ducha, jeżeli niechcemy pospolitować

go w ciżbie, któraby go zgniotła w pochodzie -

oględność naszą nazywają lenistwem (i dumną bez

siinością. Jeżeli przeciwnie, aby uniknąć tej na

gany, dajemy niezwlekając ani chwili, wolny lot

temu ptastwu, co nam śpiewa w sercu i głowie...

wołają na nas zewsząd, że zniżamy sztukę i na

tchnienie do poziomu handln i rutyny, że zamiast

czekać przybycia Muzy i właściwie lękając się, że

nieprzybędzie, gwałcimy ją i dla tego

niema

wdzięku w naszych utworach. Dowodzą nam z ła

twością, że wszystko to jnż powiedzianem było

przed nami, że myśl, którą uważamy za nasz twór

niepokalany, była bachantką całego świata, i

w imie prawdziwej przyjaźni zachęcają nas do

m ilczenia,

Tak marząc zdążał Oskar melancholieznie do

swego mieszkania, pod dżdżystem i prawie czarnem

niebem, po bruku świecącym od wody. Wszedłszy

do pokojn oświadczył osobie dojrzałego wiekn i

niezbyt ujmnjącej powierzchowności, która zarzą

dzała jego gospodarstwem, że nikogo nie przyjmie

i że będzie pracował. Podobne oświadczenie wy

wierało zawsze na tej prostej lecz niedowierzającej

kobiecie wrażenie wątpliwości i śmiesznego zdzi

wienia :

—

On... pracować!., zdawała się mówić; ja co

innego, ja to pracuję na prawdę.

Po kwadransie namysłu, przepisanym zwycza

jami literackiemi, Oskar przysunął do siebie papier

na biurku, spróbował śmiało pióra i w tem... za

dzwoniono do jego drzwi.

Odgłos dzwonka zachwyca nieraz poetę; nie

przebrzmiał on jeszcze, kiedy nagle pokój roz

jaśnia się promieniejącym pojawem kobiety, która

zawsze wtedy jest wiosną, prawdą, życiem L

Oskar nie spodziewał się nic podobnego i dźwięk

dzwonka był dlań obojętny.

Gospodyni poszła jednak otworzyć.

—

Czy pan Oskar jest w domn? zapytał głos

jeden z najbardziej męskich.

Krótkie to zapytanie, które nasz literat nsłyszał

w swoim gabinecie, zdiawało mu się zdaleka po

chodzić od kogoś, komn bardzo pilno i nie zważał

na nic więcej.

—

Tak jest, odpowiedziała gospodyni, pan Oskar

tn mieszka, ale możesz sobie pan powiedzieć, że

ci się nie poszczęściło; a może go pan i nie zna.

—

Kogo nie znam?

—

A jużcić pana Oskara.

—

Chyba ci się śni moja matko!.,

ja go nie

znam?... najdawniejszy jego przyjaciel... przyjaciel,

rozumiesz mnie? czy to dostateczny pasport?

—

To dlaczegożeście sobie nie powiedzieli ndzień

dobry!* na schodach?.. Dopiero co wyszedł.. Je

stem pewna, że musiałeś go pan spotkać,

W tej chwili przypominała gospodyni równie

naturalnością dykeyi jak szczerością nczncia tych

aktorów, którzy na próbie żądają od autora wy

puszczeń, a wieczorem na przedstawienia stoją po

bohatersku w obronie ustępów, których wykre

ślenia żądali.

Przybyły godzien był odegrać z nią rolę, miał

on za sobą upór i stanowczość.

—

Rzecz dziwna! ale ci nie wierzę... rzekł do

pełnomocniczki Oskara.

Oskar, który nie dość że słyszał co mówiono

ale począł się wsłuchiwać, nie rozeznał jeszcze

g osu, lecz rozmowa zajmowała go żywo.

—

A przecież tak jest, jak panu mówię, cią

gnęła dalej gospodyni... i n:e mam pann nic in

nego powiedzieć.

—

Idż go tylko uprzedzić, że to dawny jego

przyjaciel Dćtiot, przybyły z daleka, aby go od

wiedzić i który wraca jutro wieczorem do domn;

a jeżeli po tem wszystkiem nie przestanie być

nieobecnym, wtedy ci uwierzę... a nadto przy

znam ci słuszność, jeżeli ci to przyjemność zrobi.

I wesoły Dćtiot tupnął nogą i zawołał jakby

szermując: raz, dwa!..

Natychmiast Oskar wybiegł z wielkim łoskotem

z swojej biblioteki i ujął w ramiona mężczyznę

wyprostowanego i chudego, którego nazwisko co

dopiero sam jego właściciel objawił. Przekroczyć

on musiał od niewielu lat czterdziestkę. Od lat

dwunastu nie Bpotkali się już z sobą. Oskar przy

jął wobec tak upragnionego gościa odpowiedzial

ność na siebie za barykadę postawioną u drzwi.

Zadowoliło to przyjaciela, ale nie zadowoliło go

spodyni, która spojrzała z ukosa na swego paca,

mrueząc pod nosem.

—

To zawsze tak... kiedy powie, żeby nie przyj

mować i że będzie pracował.

—

Cóż to za szczęście, że cię znów widzę, mój

dobry panie Dćtiot! powtarzał Oskar ze łzami

oczach, podczas gdy Dćtiot również łzy ronił;

ale czy to tylko pan na prawdę? Tak się mało

zmieniłeś, że cię trudno poznać.

—

Brawo!., m asz dowcip, mój malcze!

I po pięciuminntowych uściskach:

—

Tak, to ja, malcze, rzekł Dćtiot siadając

przy kominie. Musisz wiedzieć, że moja lista cy

wilna nie dozwala mi otrzymywać poselstwa. A

więc to ja w mojej osobie, na którego patrzysz.

Pół godziny temu byłem jeszcze w dworcu w Saint—

Denis. Tyle tylko, żem złajał woźnicę, który mnie

wziął za kogoś z prowincyi... i oto jestem.

(Dalszy ciąg nastąpi).

«SBMI wyefetósJ eoiitoanie, wyjąwssy «Łaaaiss* i fes iwi%tejsae.

^ćzJsIbsB*s C’m»**, o Ba%*pw etsra,? . w Arakowi* go 10 s,, waŁwowia tak i §sraasyik§poaatof?§18a.

**«*»»*«*»1«WjriBOSlS

II. ..fl*-rn -

awosĄf«*

«* *»«**«i caiei»s*«a

rsf

w faanwu *afeyafcass»

JMs b

a ti,. 60T

.......................... ... ..................

38m,

7Ha

»sb,

ć."

t r o t y l , Anglii, BoigK, Sswąjfeasy^ ImiB-jt

ąńatw nalei%cyeh do swiąsku poestowegoai aa,-,

8ab.

» ti,.

’Si Ł

k**yj«s*»5ig a% «yi»» *tik Migu, sio «Mitat*aK«tt»

w sktaafcoa.

Maty

toa-tw s!^rw !* ^«^*««s Łł SMaauaere^ i ogłoeasaui* (twaraiy) apnt(M tą nadayfe» frmneo

y C*cwu w Krakowie. - L w .y rekuMUH]gaa KMGpiaos*«*M»»« ni* *,odiegaj» op(ada

P°°»towżl- -; IdtUw n^frunkowtnyoh nia pn,yjmuje się.

ł,

m * n*dayłane Kedakoyi nia swracą)§ się, lec* hywą]ą cIeiyzugs.

hV,^

_________

r»«B«afvaią p»y|Hi|ąi

rn m»rnSuiwlaiĄfedaiitnaya *OLABUjtadsiał anody poosiowa. W ajaM »ą m a a a m * S jr%

says?sj^assdSa

"**.*°

********" (u« 8 *tronnioydiiencika) od mla)aaa wiernadrukiemdroknymę?^^

*cnt aa baioy rai.ńflsia a sls da n1*Tiaa*» (prospekt*, enknlarae, ottoaaeniai t,d."’ DłsyWj«

*Ż*«y»81

***lejłeowyJ^aM oent. od100egiem. dla mifjaeowytH pte*

ŁŁjaoraiorOw.

Naieiytott npraoaa dfl auspnAi nadoaład praekaaam poeatowya.

«*laam***»*Sffi

»»*»«ratopwganif:W.

AJencys ,OtABU* w *Wtmym sfckd«*. tytoniu tb i! **

pray ottoy TrykwjdakłąJ Li;w raay ia wylaoanio p.Adam, Boa CHtoeat t : (prosom aię p Wis

55* *5*12**« touterozg Połasonióra88); w W tafela pp.Hauons(e2a AVogtor (takto w M*«

kuj« , PrMkforda nad Hanem, Berlinie, Upekn, Basyld i Wrooławią), A. OppelikTStukeu.łssiei Nr i

(takie w Pnd*^, Ł *obi» (takie w Berlinie. Hamburgu, Bonsoblum 1 Norymbwdse), G. U D*"l.

A Comp. (takie w Frankfurcie nad Benem), Hotter A Comp. Błemcrgisse 18,

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu