Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 651 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

228.

Kraków, 7 Października - Środa.

Rok 1874

CZAS

rr*»sttera*fi »isy)unjąi

W ferak R W 2e I Admlnistraeya ,OMSU." keięg. pp. 8 . A. FrayłanowakJ**« handle DwersMfgo. Wto

rsł.ch ow jslego tud sief ursgdy pocstowe. f i j w M M a m l a (mseratrj przyjmują sig za opłatą od miej

w ia n ia drukiem drobnym (petitowym) za pierwszy ras 10, xa kaidy następny raz po k cnt. EK«d*)»l!»

(na ł stronnice ds(ennikB) od misjeoa wian u* drukism drobnym po »0 enł. za kakdjr ras. BwkąwwwM k w

A m ( ; s M e ’ (prospekt», »yrkularze, ogłos’ enia i t. p.) przyjmnje sig sa teng 1 d r. od 100 egiempl. tu* \

zamitjtcowydb, a 50 out. od 100 eg*, dl» miejeoowyeb prenumeratorów. Frzypadająeą nalełytosó m r w i a

sig a a p n ń d nadesłać praeksiem poeitowyn». I*»-wiDiei*arrwaę i *’f? °!!? * * * * pizjjmnj%s w W l e \ ^

dniu p. A. Oppelik Wollzeile 29 ł w JPTtssl*« i erdinandsstrasie Nr. 38. Na Vraa«yg iA n(llc

w Paryżu p- W. Kaczkowski, Fanbonrg Pdiseouióre Nr. 38. O ctcanw izlw zas: w W itdniu Vvzllfisch

gssae Nr. 10, w Hamburg*. Frankfurtu n. M.. Htrlinu,

BospłW (Szwajcarya) i W ro tU u iu pp. H*a

eenstein i VogIer; w »Ptsdai« F. LCb R e i c h e l athsplatz N. 2 i B- Mosse, SeilerstStts N . 2 ; w Btrlinu Ham

burgu, UonatMum itforymbtrdst p. a Mosse,wFrankfurtu n.M.p.G.L.Daubek O n.

Kraków 6 października.

Oczekiwane przez sejm, a bardziej jeszcze

przeż pewną część opinii kraju, przedłożenie

rządowe w sprawie propinacyi mogło przy

pominać ową gminną piosneczkę: ,,jedzie Zel

man, jedzie, sto par koni wiedzie"... Wreszcie

po przyjeździe p. ministra Ziemiałkowskiego,

istnienie projekta rządowego już nie ulega

wątpliwości, a chociaż czas nagli, treść tej

propozycyi nie jest jeszcze ogólnie znaną. Nie

wiadomo bowiem, z jakiej przyczyny nie uży

to w tym wypadku zwykłej formy przedłoże

nia rządowego, coby z góry zapewniało ko

nieczność załatwietnia tej kw estyi, która już

rumieniec wstydu wywołać zdolna, gdy się

zważy, że trwa ona w stanie prowizorycznym

od lat dwudziestu siedmiu, to jest od zniesie

n ia pańszczyzny, a sejm od lat czternastu nie

zdołał się z nią załatwić, chociaż za tem prze

mawia wzgląd prawny, społeczny i ekonomi

czny.

Dzięki polemice dwóch zapaśników publicy

styki lwowskiej dowiadujemy się, a raczej do

myślamy się tylko, że p. minister Ziemiał

kowski zakomunikował sprawozdawcy komi

syi propinacyjnej sejmowej projekt czy tyl

ko wskazówki rządowe, zgodne z przeszło

rocznemi zasadami przyjętemi przez sejm, a

po wielkiej części i ze zoanym wnioskiem wy

pracowanym przez Wydział krajowy. Zgo

dność ta nie jest wcale zdolną zaspokoić zwo

lenników stanowczej reformy, radykalnego u

sunięcia tej pozosta!łości dawnego społecznego

ustroju, pozostałości, która przechowała przy

w ilej najmniej usprawiedliwiony, nie okupiony

temi obowiązkami opieki i patryarchalnego

stosunku, jaka poniekąd równoważyła ucish

pańszczyźniany; przeciwnie, będący źródłem

demoralizacyi i anachronizmem prawno-ekono

micznym.

Przeszłoroczne zasady czyli projekt W y

działu, czynił zadość tylko formie prawnej,

orzekając w zasadzie wykup wyłącznego przy

w ileju, ale w sposobie przeprowadzeń

zasady przedłużał jeszcze zachowanie «rop

nacyi w rękach dotychczasowych właścicieli.

Nie znając obecnych wskazówek rządowych,

nie chcemy wznawiać teoretycznego sporu o

m odus procedendi całej operacyi wykupu.

Zresztą do tegośmy już niestety doszli w tej

sprawie, która, jakby złowrogie fatum zawi

s ł a nad sejmem, paraliżując jego działalność,

że już wstrzymujemy się od krytyki i rozbio

ru podstaw, na jakich reforma pomieniona

ma być przeprowadzoną, byle sejm raz się

jej pozbył. Cięży nam bowiem ta kwestya jak

plama na sławie sejmu, plama, która bodajby

nie pozostała na przyszłość, że kiedy sejmy

stanowe galicyjskie wołały o zniesienie pań

szczyzny, kiedy szlachta polska na Litwie ten

sam sztandar zniesienia przywileju pańszczy

źnianego podniosła na całą Rosyę, potomko

wie owych niesłusznie ośmieszonych posłów

stanowych galicyjskich, obdarzeni swobodami

konstytucyjnemi, wrzekomo przejęci teoryami

liberalizmu, postępu i demokracyi uczepili się

ostatniego odłamka dawnych przywilejów, hań

biącego przywileju rozpajania ludu i niechcieli

go odstąpić, dopokąd nie przyjdzie samowola

obca i nie wydrze go z krzywdą a może i

pomstą. A niechodzi tutaj o żadną ofiarę ma

teryalną; przeciwnie, o zawarowauie praw

w łasności i dobry interes tak dla właścicieli

jak i kraju całego.

Przeszłoroczne podstawy wniosku Wydzia

łu krajowego nie prowadziły do odrazowego

rozstrzygnięcia kwestyi, tylko jedno prowizo

ryum zastępowały innem, ale przynajmniej

usuwały sprawę z porządku dziennego zadań

sejmowych. Niech więc i tak będzie, jeśb

przedłożenia rządowe nie idą dalej, niechaj

sejm przynajmniej uwolni następne sesye od

tego wiszącego fatum, zwłaszcza, gdy dziesięć

dni już tylko wystarczyć nie mogą do refor

my bardziej stanowczej i prędzej zdążającej

do celu.

Mówiliśmy w przeszłym tygodniu o stron

nictwie reformy jedynem, któreby w obecnej

sytnacyi miało podstawę bytu. Zdawałoby się,

że to sztandar postępowy i liberalny, a je

dnak od początku sejmu widzimy pod nim

tylko garstkę ludzi z zachodniej przeważnie

Galicyi oskarżanych o wsteczuictwo, kleryka

lizm i arystokracyę. Nie raz w tym kierunku

reformy spodziewaliśmy się szczerze korzystać

z poparcia ludzi wręcz nam przeciwnych w

zasadach, wszelako mieniących się postępowy

mi i liberalnymi. Gdy sprawy religijne nie

toczą się na sejmie, a szersza polityka także

już zamknięta, przychodzi się zapytać, co ro

bią ci, co żądali poświęcenia zasad dla utyli

taryzmu, a postępowowość posuwali do skraj

ności? Tymczasem kierunek reformy miasto

ich poparcia znachodzi w nich zawadę; po

wstał bowiem, jak się zdaje, jakiś złowrogi

sojusz zaściankowego, że tak go nazwiemy,

propinacyjnego konserwatyzmu z liberalizmem

na wzór wiedeński. Sojusz ten jest przyczyną

zwlekania wszelkiej reformy i doprowadzić

musi do kompromitacyi sejmu, jak gdyby swój

utylitaryzm zwracał tylko tam, zkąd czerpie

swój liberalizm — to jest do centralizacyi.

K0RE8P0NDENCYA ,,CZASU!*

E r w ó w 4 pt’źd?.iomika.

lite Posiedzenie sejmu krajowego.

Dziś wniesioną została telegraficzna petycya gmi

ny Gorlic o d?raż lą zapomogę z powodu iż mia

sto do szczętu zgorzało. Odesłano petyeyę tę d

komisyi budżetowej z poleceniem przedłożenia spra

wozdania na przyszłam posiedzeniu.

Po krótkiej dyskusji uchwalono petycye co do

dróg już uchwalonych od sjłać do komisyi budże

towej, jak również wniosek p. Wolańskiego ty

czący się kolei wicycalnych tamże odesłać. D otąd

był w komisyi drogowej.

Sprawozdanie Wydziału krajowego o niektórych

zmianach w budżecie krakowskiego szpitala, tu

dzież w przedmiocie uzupełnienia z funduszu k ra

jowego emerytury rządcy szpitala św. L a?a rza -

odesłano do komisyi budżetowej, poczem przystą

piono do dyskusyi nad sprawozdaniem komisyi

drogowej o wniosku Wydziału krajowego w prz ed

miocie budowy drogi z Szczawnicy do Piwnicznej.

P. Męoiński przedstawił sprawozdanie komi

syi, z którego wyjmujemy co następuje:

Uchwałą z dnia 15 września b. r. polecił Wys.

Sejm komisyi drogowej zbadanie powyższego w nio

sku ; wywiązując się z tego polecenia komisya dro

gowa składa Wysokiemu Sejmowi następujące spra

wozdanie :

Wydział krajowy motywując swój wniosek budo

wy drogi krajowej ze Szczawnicy do Piwnicznej

główny kładzie nacisk na dwie okoliczności: l) Na

skoncentrowanie tutaj ruchu handlowego między

Nowym Targiem, Limanową a Sączem. 2) Nu ko

nieczność połączenia Szczawnicy jako zakładu ką

pielowego ze stacyą kc’ei żelaznej w Piwnicznej.

Co do l) komisya ,jest przekonana, że ruch h a n

dlowy sio może *iię inaczej odbywać, jak po swo

ich nabtra !.iycb a już wytkoiętaęfc keaaiiaśkacyacb,,

a mianewwss-cS Węgier * Koszmarku przez Nie

dzicę, Czorsztyn i Krościenko po drodze krajowej

Czorsztyńsko* Zaborniańskicj, przez Jordanów, Ma

ków ku Krakowu lub Białej, jak również w dru

gim kierunku, a także po drodze krajowej Ntodzi

cko-Sądecko-Tarncwskiej przez Krościenko, Stary

1 Nowy Sącz, Zakluczyn ku Tarnowu.

Wszystkie te drogi łącząc się poniekąd w Kro

ścienku, ztąd będą miały najbliższą 47a mili od

ległą stacyę kolei żelazaej w Starym Sąozu.

Przytem droga ze Szczawnicy do Piwnicznej przez

Wydział krajowy projektowana, mająca wrzekomo

2 Va mili długości, przeehodzićby musiała terenem

nader górzystym i tak licznemi poprzerzynaDym

potokami górskiemi, że, ,jak wykazują przybliżone

tylko kosztorysy i plany bióra technicznego, trz e

b;iby na niej budować 46 rozmaitej długości mo

stów.

Gdyby zresztą była naw et zbudowana droga ze

Szczawnicy do Piwnicznej, to i w takim razie

Szczawnica nie może być punktem zbiorowym han

dlu Węziorako-Galicyjakiego, u produkt czy tow ar

musi odbjć jeszcze zo Szczawnicy do Krościenka

1 milę, aby dalej iść drogą krajową. A że ze Sta

rego Sącza do Krościenka je st mil 4 ’/ a, z Piwni

cznej zaś Da Szczawnicę do Kościenka mil 3 ’/a,

jest zatem różnica o jedną tylko milę. Nie ma

w;ęc powodu, aby dla skrócenia o jedną milę bu

dować nową drogę ze Szczawnicy do Piwnicznej,

która to droga byłaby drogą zupełnie równoległą

do już istniejącej drogi krajowej Niedzicko - Sąde

ckiej.

Handel zresztą Węgiersko-Galicyjski w tej oko

licy głównie odbywać się będzie koleją żelazną

Tarnowsko-Leluchow3ką, a j?śli zboczy od niej, to

pójdzie lów dcjs:ą drogą od Lubowni do Kissz

mcrbu ku Nowemu Targowi i dalej.

Co się tyczy drugiego motywu, że brak tej dro

gi stanie się dotkliwym dla Szczawnicy jako za

kładu kąpielowego, to i w tym względzie komisya

nie podziela zapatrywań Wydziału krajowego.

Ze Szczawnicy do najbliższej sta cyi budującej

się kolei że!szr,ej w Starym Sączu jest 57» mili

drogi krajowej, którą w dobrym etacie utrzymy

wać i zapewnić na niej zawsre pewną i bezpie*

czEą komunikacyę, jest rzeczą Wydziału krajo

wego.

Wysoki Sejm wotuje corocznie fundusze, jakich

ną utrzymanie tej drogi potrzeba, a mając właśnie

wzgląd na istniejący zakład kąpielowy w Szcza

wnicy, nie wahał się w wyznaczeniu znaczniejsze

go funduszu, jf k sumy 45,000 zł. c. w. w most

pod Krościenkiem, który to most jest już wybu

dowany i do użytku publicznego oddany.

W tego roku przedłożonym nam budżecie na r.

1875 preliminuje Wydział krajow y dla tej drogi

na most w Kedczy 27,000 zł. a. w,, na utrzyma

nie z aś całej linii Niedzica - Sącz - Tarnów sumę

18,400 zł. a . w.

W obec tak znacznych kosztów, je kie kraj słu

sznie dla tej ważnej drogi ponosi, komisya nie

może oświadczyć się za budową nowej drogi, któ

r a będąc równoległą do już istniejącej, nie miała

by żadnej cccby handlowej i służyłaby tylko par§

miesięcy w rok u dla użytku pewnej części tylko

publiczności kąpielowe-j.

Gdyby nio było drogi bitej ze Szczawnicy do

stacyi kolei w Starym Sączu, komisya nie waha

łaby się oświadczyć za d rogą ze Szczawnicy do

Piwnicznej, choćby tylko przez wzgląd na to, że

Szczawnica je st zakładem kąpielowym licznie od

wiedzanym. Żs jednak droga taka już jest, a o bi

ema projektowana droga nia tworzyłaby żadnej no

wej komunikacyi, lecz tylko byłaby k rótszą od

dziś istniejącej, komisya więc jak na te ra z nie

nia może uznać nagłości ani gwałtownej potrzeby

budowy tej drogi.

Jest jeszcze jedna «?afcna okoliczność, która wpły*

iigła na zda nie feomisyi.

Sieć drćg krajowych, uchwalonych do budowy

przez Sejm na posiedzeniu z 5 grudnia 1872 dotąd

nie «ostała nawet rozpoc* ętą a mieszkańcy odno

śnych okolic dwa lata już czekają z niecierpliwo

ścią tej chwili, w której .iłrzymają nareszcie obie

caną im komunikacyę i ujrzą ijpełniorą tę ważną

dla kraju uchwałę Wys. Izby. Nie możemy więt

tworzyć dróg nowych, dopokąd nie wybud ujemy

tych, które Wys. Sejm w ogólnem poczuciu dobra

kraju z powszechnem jego uznaniem uz nał jako

niezbędne i zawotował ich budowę na koszt kraju.

Z tycb więc powodów Komisya drogowa w nosi:

,,Nad wnioskiem Wydziału krajowego w przedmio

cie uznania za krajową drogi ze Szczawnicy do

Piwnicznej — Sejm przecb dzi do porządku dzien

negou.

Nad tem sprawozdaniem wywiązała się dyBbueya

bardzo długa.

Przedewszystkiem p. Weigel wystąpił przeciwko

wnioskowi komisyi i sta ra ł się udowodnić ważność

tej drogi ze względu na przewóz osób do Szcza

wnicy, na tra nsport szczawnickiej wody i w ogóle

uważając drogę tę jako mającą cechę drogi krajo

wej i że zasilać będzie kolej tarnowsko-l?luchowską.

Za wnioskiem komisyi przemaw iał najpierw

p. Gross, a zwrócił się przeważnie przeciwko wy

wodom p. Weigla, dowodząc, że komunikacya

Szczawnicy, Krynicy i t, d. z koleją tarnow ską do

statecznie jest zastąpioną! drogą na Stary Sącz

prowadzącą. Z aprzeczał zresztą jakoby dr?ga ze

Szczawnicy do Piwnicznej miała cechę drogi kra

jowaj — a przypuszczając naw et, żo takby było,

wyrzekł, że wobec tego, iż najważniejsze w kraju

drogi dla braku funduszów niemogą przyjść do

skutku, niechodzi tu o to czy ma cechę drogi kra

jowej, ale o to czy ma ją w tym stopniu, aby za

sługiwała na pierwszeństwo przed wszystkiemi in

nemi drogami, których kraj dotąd nie ma, a gwał

townie potrzebuje. Faworyzowanie tej drogi, która

chy ba tylko dla wygody, lecz nie dla potrzeby słu

żyćby mogła, je st skrzywdzeniem innych okolio kraju

P. Chrzanowski uważa drogę tę za konieczną

nawet w mysi uchwały o sieci krajowych dróg,

gdyż uchwalono wtedy, aby budowano dojazdy —

a ona jest takim dojazdem. (Tu przerwał mówcy

śmiech). Droga ta ?;ed!u" mcpcy jest naturalną

komunikaeyą, gŚyż

te ąrosidąifcacjc można u-;

ważać s a naturalno, jak to komisya utrzymuje, któ

ra już istnieją, ale które odpowiadają warunkom.

P Wężyk przemawia za w nioskiem komisyi

głównie z tego stanowiska, i i droga ta przez góry

musi być prowadzoną, ma mieć 46 mostów na pół

trzeciej mili, które ciągle psuć się muszą.

P. Grocholski przemaw ia przeciw wnioskowi

komisyi wskazując na to . iż zdrojowiska w kraju

są bogactwem, które o ile możności wspierać n a

leży, gdyż one promieniem rozszerzają dobrobyt

w kraju.

P. SzujBki jako poseł z tamtych okolio w ska

zują na to, że tameczne reprezentacye powiatowe,

które muszą najlepiej znać stosunki miejscowe ()

świadczyły się przeciw tej drodze.

P. Zyblikiewicz w obszernem bardzo prze

mówieniu staje w obronio tej drogi uderzając w to,

iż powinniśmy Karpaty otworzyć cudzoziemcom, u

łatwić przystęp do naszych zdrojowisk. Już teraz

cudzoziemcy przywożą i zesta w iają w tych okoli

cach przeszło 300,000 złr. rocznie, gdy będzie i;o

munśke,cya u!stwiona , zjedzie icb się jeszcze w ię

cej. Szwajcarya i inne górzyste kraje ciągną zna

czne zyski ze swych gór, i my ta k powinniśmy,

ułetwi%jmy prz eto oraystęp do nich.

P. Gross powtórnie przemawiając zbija wywo

dy Dra Zyblikiewicza, utrzymując, że zysk

300,000, o jakim tenże wspominał nie stoi w sto

su’;ku do wydatków na założenie i utrzymanie tej

drogi. Pow tórnie kładzie nacisk, żo drogi zbytkowe

powinny być dopiero wtedy budowane, gdy już

drogi konieczno są wybudowane. Zresztą nie ma

gwarancyi, aby się obeszło bez większego wydatku

aniżeli 100,000 złr.

P o powtórnem przemówieniu p Weigla i dłu

giej przemowie p. Badeniego, który jako czło

nek Wydziału i obecny referent spraw drogowych

obstaw ał za wnioskiem Wydziału krajowego a przy

tem nieszezędził docinków względem swego poprze

dnika zabrał głos p. Męciński sprawozdawca i

w długiej gładkiej przemowie zbijał zarzut? przo

ciwników komisyi, opierając się głównie na tem,

że skoro je st już komunikacya se Szczawnicy do

kolei to kraj jest nadto ubogi, aby drugą komuni

feacyę ustanawiać skoro tyle powiatów nie ma ża

dnej. Jeżeli zresztą Szczawnica obecnie, kiedy do

niej z Krakowa trzeba jechać 25 mil kołem, już

cieszy się tek znaczną liczbą goAi, to później gdy

będzie otwarta kolej jeszcze więcej :eh będzie, a

cdstraozsć gości niebędzie, jeżeli o 27a mili dalej

jechać będą zmuszeni, skoro tercz jadą mil kilka

dziesiąt.

Przy glosow aniu wniosek komisyi utrzym ał się

ogromną większością

Drugą długą dyskusję wywołało sprawozdanie o

wniosku Wydziału krajowego co do budowy gm a

chu na pomieszczenie sejmu i wydziału krajowego.

Sprawozdawcą był p- Paszkowski. Z spra

wozdania wyjmujemy co następuje:

W Komisyi ustaliło się zdanie, ?,e gdyby zamie

rzona budowa przed kilku laty była przedsięwzię

tą, byłaby mogła być wykonają w łe,twiojszych niż

dziś warunkach. Obecce nie są wprawdzie łatwe,

leoz Komisya sądzi, że dłuższe ociąganie się

z przedsięw zięciem budowy gmachu dla Sejmu i

Wydziału krajowego może być tylko szkodliwem,

narazi bowiem na spotkanie się w przyszłości

z powiększonemi j -szcze trudnościami tak co do

wyszukania odpowiedniego c a gmach miejsca we

Lwowie, jak i co do samej budowy.

Czynsze roczne z lokalów najmowanych dotąd

dla S8jmn i Wydziału krajowego, jeśli zwłaszcza

nastąpi dalsze rozszerzenie się czynności Wydziału

krajowego, pochłaniać będą w przyszłości coro

c?nie jesicze większą Bumę niż obecnie wykazana,

i to bezowocnie o tyle, że za nią nie zostanie na

bytą stała odpowiednia wartość, jak to stać się

może, gdy gmach wybudowany stanowić będzie

część m ajątku krajowego.

Nie można okrom cyfry dziś opłacanego czynszu

oprzeć c a innej praw dopodobnej podstawie wyobra

żenia, jaki w przybliżeniu nakład na budowę gma

chu takiego uczynićby trzeba, nie możDa zwłaszcza

pod żadoą rachubę podciągnąć kosztów nabycia od

powiedniego placu, albowiem cena gruntu we Lwo

wie podług miejscowości nadzwyczajnie j e st różną.

Komisya zastanawiała się nad rozmiarami, jak e

gmachowi dać należy, aby odpow iadał potrzebie,

a budowa jego nie była zbytnim ciężarem dla kra

ju. Kombinacje te atoli nie dadzą się occ-nić biz

pracy dłuższej i fachowej przy planowaniu i przy

zastosowaniu Bię do miejsca na budowę przezna

czonego. Dla tego oprzeć się obecnie ua ściBłem

wyrachowaniu co do obszeruości potrzebnych loka

lów niepodobna. Można tylko orzec, iż wypada

zadość uczynić potrzebie bez przedsiębrania zbyt

wielkiej, kosztow nej i okazałej budowy, narażającej

na zbyt wielki wydatek i do tej zasady ściśle eię

w przygotowaniach zastosować. Biorąc jedynie

miarę z tego ko?.2tu, jaki obecnie budżet krajowy

ponosi na najem lokalów dla Sejmu i Wydziału

krajowego, rzecz przedstawia się jak następuje:

Wysokość czynszów dziś opłacanych jest praw ie

17,000. Wychodząc z nader prawdopodobnego

przypuszczenia, że czynsze t e podniosą eię jeszcze

0 V3, t. j. na 25,000 zł. Coroczny ten wydatek

przedstawiałby kapitał zł. 500,000 i do tej ogólnej

sumy Komisya sądzi, iż wydatek na budowę gma

chu ograniczyćby się powinien. U znając po wię

kszej części słuszność argumentów przytoczonych

przez Wydział krajowy, komisya wnosi:

,,Podnosząc uchwałę swoją z dnia 14go paździor

nika 1869, a mianowicie ustęp jej orzekający, iż

ma byó wybudowany gmach dla obrad Sejmu i po

mieszczenia Wydziału krajow ego, Sejm poleca Wy

działowi krajowemu, żeby bezzwłocznie przystąpił

do przygotowawczych czynności i przedłożył Sej

mowi na następnej sesyi do uchwalenia umowę o

grunt pod budowę, plany gmachu z kosztorysami

1 plan finansowy, bac ząc uważnie ua to, że gmach

ma być postawionym w stylu poważnym a nie

okazałym, a koszt budowy nie ma przeohodzić sm

my zł. 500,000.

*Do pokrycia kosatów z czynościami przygo

iowawczemi połączonych, w yznacza -;ejrs s*nnę

15.000 zł.«

W ogólnej dyskusyi przemawiali pp. W o dzięki

i Skrzyński prawie w jednym duchu a p. W o

dzie ki postawiwszy wniosek przyłączył się późaiej

do wniosku p. Skrzyńskiego. Obadwa posłowie byli

tego zdania, aby niezwlefeać rzeczy przez polecanie

Wydziałowi krajow em u jedynie przedwstępnych czyn

ności, ale upoważnić go do zakupna gruntu i wy

stawienia gmachu na co p. Skrzyński chciał ofia

rować 850,000 złr. z a ś p. W odzicki tylko 500,000

złr. jak komisya.

Przemawialijeszczepp. Dunaiewski,Kamiń

ski, Chrzanowski. Wszyscy uznawali słuszność

argumentów Wydziału K rajowego i komisyi, tudzież

potrzebę gmachu. J edynie p. Wężyk przemaw iał

przeciwko temu opierając się natem, źe choćby

gmach tylko 500,000 złr. kosztował, czemu on nie

wierzy, to kapitał ten trzebaby opłacać procenta

mi i umarzać, co wymsgałoby nakładu przynajmniej

35.000 złr. rocznie, gdy teraz płaci kraj tylko

17.000 złr. za umieszczenie sejmu i Wydziału k ra

jowego.

P. Hausner przemawiał tylko przeciwko dodatko

wi iż gmach ma być w stylu poważnym a Die oka

załym. Zna on styl joński, dorycki, reuaisanse

i t. p . ale stylu poważnego, a zarazem nieokaze*

łcgo nie zna.

Po przemówieniu p. Paszkowskiego jako sprawo

*dawcy upadł wniosek p. Skrz.yńskiego, a utrzym ał

się wniosek komisyi bez dodatku o stylu poważnym

a nieokazałym.

W końcu odczytano wniosek p. Wolańskiego

Erazma wzywający rząd, aby starał s;ę bardziej o

podniesienie chowu koni w Galicyi, tudzież wnio

sek p. Gniewosza podobny do tego, który tenże

poseł postawił w roku zeszłym, a dotyczący rachun

kowości w Wydziale krajowym i układa n:a zam

knięcia rachunków. Wniosek ten ostatni odesłany

został bez drukowania do komisyi budżetowej.

Posiedzenie trwało od godziny 10 rano do wpół

do czwarty po południu. Przyszłe poeiedzenie ju

tro. Na porządku dziennym sprawy zalegsjąćo z

dzisiejszego posiedzenia.

L w ó w 5 października.

Z inicyatywy kilkunastu posłów prezesowie ko

misyj zgromadzili się d. 3. października rod prze

wodnictwem Dra Majera ua naradę w jakim po

rządku i któro kwestye by w tym krótkim czasie

jeszcze załatwić należało. Okazało się, żo w ko

misyach wszystko gotowa i że wszystkie ważniej

sze sprawy traktowonemi być mogą, prezesowie

toż komisyi zgłosili je do M arszałka. Chodziłoby

tylko o to, ?by powściągnąć rozbujała fłukta wy

mowy, które, w sobotę zajęła całą sesyę jedną

sprawą regulacyi Sanu (50.000 subwencyi dla kon

kurencyi) a dzisiaj z dwoma zaledwie, sprawą bu

dynku sejmowego i drogi od Piwnicznej do Szcza

wuicy uporać się pozwoliła. Otrzymaliście zapewne

wiadomość, że komisy» drogowa utrzym ała się w

tej sprawie wbrew Wydziałowi, że zatem droga

budowaną nie będzie. Dopomógł do tego bardzo

sam referent dróg br. Badeni, wyłuszczsjąc o

gromne koszta rekonstrukcji drogi Niedzicko*

Sądeckiej i dowodząc mimowoli, że chciano za

niechf,ć tej drogi. W zapale obrony drogi nowej

zaszli niektórzy posłowie bardzo daloko, bo czy

nili ją conditio sine gua non powodzenia zdrojo

wisk naszych, zapominając, że wybudowanie kolei

i poprawa dojazdów istniejących wpłyną niezmier

nie na ożywienie ruchu kąpielowego.

Komisya drogowa winna by pospieszyć z elabo

ratem Wydziału, który z małemi odmianami przy

jęła. Przyprowadzenie go, byłoby jednym z najle

pszych owoców obecnej seeyi sejmowej.

Z Brzozowskiego 3 października.

W liścio lwowskim (M .) w numerze 221 Czasu

zamieszczoną była wiadomość o powszechnem przy

krem wrażeniu jakie sprawiło powstrzymanie uchwały

Rady gminnej stanisławowskiej przez c. k. staro

stę. Zdarzenie to i następstwa tegoż są rzeczywi

ście złowrogie.

Szanowny korespondent tak jasno wystawia sprze

czność takiego systow a nia, ż9 dalszych wywodów

nio potrzeba. Myli się jednak, jeżeli mniema, że

to systowanie uchwał korporacyj autonomicznych

jest rzeczą nową i niespodziewaną.

U nas w Brzozowie przed parą laty zdarzył

się podobny wypadek z wielu względów, o wiele

jeszcze smutniejszy. Na posiedzeniu 21 stycznia

1871 r , niemal jednogłośnie uchwaliła R ada po

wiatowa najuciżeńszy adres do tronu w numerze

22 Czasu z owego roku umieszczony, za wierający

na jpokorniejszą prośbę, by rząd odpowiednie kroki

przedsięwziął, aby niezawisłość Ojca św. i wolność

Kościoła katolickiego zachowaną została. Ówcze

sny c. k. sta rosta widział się być obowiązanym

do suspendowania rzeczonej uchwały. Najgorsza,

że Wydział Krajowy zapytany przez o. k. Namie

stnictwo, nio znalazł nic do powiedzenia przeciw

temu *wstrzymaniu." Jak to publicznie ogłoszono,

potwierdzenie t?kie Wydziału krajowego niezawo

dnie wpłynęło jako precendens na postępowanie

starosty stanisławowskiego. R ada powiatowa zapa

trzyła się na paragraf 20 ustawy o zakresie działa

uia Rady powiatowej, który opiewa dosłownie: D o

zakresu działania Rady powiatowej na

leżą wszystkie sprawy wewnętrzne odno

szące się do wspólnych interesów po

wiatu i jego przynależnyob.

Któż mógłby sądzić, ża sprawy religii i sumie

nia nie należą do interesów wspólnych mieszkań

ców powiatu. Paragraf 28 tej ustawy orzeka, że:

Rada powiatowa ma prawo w interesie

powiatu przedstaw iać wnioski rządow i. Podwójne

systowanie przeszło niespostrzeżenie.

W tym samym numerze Czasu list Piotra Cygi

jest nie m ałą pociecha dla ludności wiejskiej, wazech

- stronoą niedolą uciśnionej. Po pier^s-.? raz wy

stąpił chłop publicznie i objawi! Is t o t a e pfilrzet)y

Indu wiejskiego, od których spiesznego uwzględ

nienia, pomyślność całego spółoczeństwa zr,wisła.

Słusznie więc narzeka, że dotąd sprawy te nie zna

lazły ani u Wysokiego ssjmu aui w dziennikar

stwie, nawet poważnem, należytego poparcia, a tyl

ko sam figlarny Szczutek użyczył poczciwego po

parcia. Spodziewać się należy, że sprawy raz f 0

ruszone choć zwolna coraz silniejsze poparcie znajdą.

Dodaćby tu jeszcze należało zmianę drogowej

ustawy na sprawiedliwą, gdy obecna ciągle utrzy

muje w ludności wiejskiej spraw iedliwe oburzenie.

Trudno pojąć jak sprawa, tak prosta jak są drcgi gmin

ne, wywoływać możs przez tak długie lata trudno

ści, jakby chodziło o budow anie k anału między

morskiego lub stu milowej drogi żelaznej

Podaćby naicż ało do wiadomości Wysokiego s ej

mu jeszcze jedną pierwszo rzędną sprawę, doty

kającą w wysokim stopniu ludność wiejstą. Mnie

mam tu z nie sie nie przymusu notaryalnego. O od

danio spisu po z ma rłych urzędom gminnym jak się

to d?ieje w Kongresówce; cboć tam ludność wiej

ska mniej edukowana jak u Das, a umie się w tym

rządzić; dla czegożby u nas to być nie mogło przy

tak licznie zaprowadzonych cd dawna szkółkach i

pisarzach gminnych. Przepisane czesne jest woale

umiarkowane. Gdy czynności notaryslue prawie wy

łącznie odnoszą się do ludności wiejskiej, czesne

nie wystarczyłoby ua utrzymanie życia takiego u

rzędnika, a ludność jednego powiatu nie jest w sta

nie utrzymać znakomitego urzędnika bez najwię

kszego ucisku.

Przybywają inne dodatkowe wydatki całkiem nie po

trzebne; do tego jeszcze koszta podróży w kilka zwykle

osób i po kilka razy podejmowane w jednej i tej

samej sprawie, strata czasu i opusta gospodarstwa.

Chłopi w sprawach urzędowych tak są źle prowa

dzani, osobliwie gdy manudukoya prawie zupełnie

została zaniechaną, że zmuszeni bywają udawać się

do kancelar?j notaryalnych w sprawach do not«ry

atu nie należących i żadnych korzyści nie przyno

szących. Przykro bardzo, że członkowie sejmu nie

raz popierają instytucye notaryuazów po wsiach.

Dowodzą tem, że stosunki wsiowe są im całkiem

nie znane. Z jednym tylko powszechnym przymu

sem asekuracyi, za którym szanowny kolega B rze

ski przemawia, zgodzić się nie moż6my. J uż sam

przymus jako taki jest nam wstrętny, mamy ich

już nie mało. Przymus notaryalny tak każdemu

przykry, przymus szkolny i wiele innych. Bywały

zawsze pożary bywali i źli ludzie. Lecz czegoś podo

bnego, jak się obecnie dzieje, nigdy nie było, że

miasta za porządkiem się palą. B adając przyczyny

przyznać trzebs, że pijaństwo znacznie się zmniej

szyło i ludzie są ostrożniejsi — powody czy pozory

zbrodniczej zemsty prawie zupełnie ustały — przy

puszczać wobecnym czasie w Galicyi przyczyny po

lityczne licznych pożarów jest co najmniej śmieszno

ścią. Że pożary nie od bardzo dawca w zwyczaj

niejako weszły, s% powody do pcdejrzywacia, że się

to dzieje od czasu jak ludzie niesumienni obznaj

miają się z manipula cją zakładów asekuracyjnych.

Dałby Bóg, aby mężowie mająoy wpływ w sej

mie, nie wiele zajmowali eię wzorami zagra.,icz:; e

mi, a pilniej badali obyczaje i stosunki krajowe.

Członek Rady powiatowej brzozowskiej

Stanisław Wójcik.

CfaM wyehodzi eodzisnnis, wyjąwszy niedziel« 1 doi śwlątm n« .

Oddsisln c Nr» .Ozasu," o U« zapas starozy, w Krakowi» po 10 o., i prs«sy»ką poertową 12 t.

Prenumerat» wjhmIi

«* «w a w tokow i.......................

X. 99

",f"?*1n*

Po«tą w państwie Aiutmoki*m

,24

do Niemieo i W i o c h ............... .............

Francji i Anglii ......................................;

’

\i8

» Belgu, Szwajcaryi i T u r o yi....................

,48

,12

Fknnmerata przyjmuje sig tylko od pierwszego do ostatniego dnia w m iesiąca. - A is t T * nieniadzmi i

L ^ tS ^ n rg M,Ua(inaeraty).nPr^,z* iig"!!W"0

4° Administracyi nOzasu- w Kra

*ępodl.«« opłacie pocztowej. -

nUfrank,wanych nie

przyjmuje sig.

R ę k o p l u n * nadsyłane Redakcyi mezwracają sig, lecz bywają nkzczonT

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu