Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 672 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nor 224.

Kraków 3 Października — Środa.

Rok 1866.

C« m wychodzi oodzienaie wieczór (wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne)

Numer pojedynczy w K rak o w ie i we Lwowie kosztuje 10 centów.

Prenumerata wynosi:

llej»cow» w Krakowie .... rocznie złr. 20

kwartalnie złr. 5

miesięcznie złr. 2

we Lwowie ....

P» e * tą w państwie Austryackióm

do P r u s .......................... ....

tajii agr2

n Rzeszy memieckiój .

,21»10

» Francyi i Anglii . .

fran . 108

» Turcyi, ’Włoch i Szwajcaryi , 116

» B e l g i i .................................................. 80

Listy _ __

niezapiecżętowane, nie ulegają

5c.25

ta’l. 4 sgr. 8

5 w10

frank. 27

t,2c.25

tal. 1 gr. 16

1*25

frank. 10

a10

» B e l g i i .........................

B,80

»20

ty z pieniędzmi przesyłane być winny franco do Administracyi ,,Czasu."

—_Listy reklam acyjne

niezapieczętowane, nie ulegają frankowaniu.

—

L is tó w niefrankowanych nie przyjmuje się.

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

W Krakowie: Bióro Administracyi bCzasu" przy ulicy Różanej w domu pod L. 423,

tudzież wszystkie Urzęda pocztowe austryackie.

Ogłoszeni»» (inseraty) wszelkiego rodzaju, przyjmują się za opłatą: od wiersza drobnego (petit) za

jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za następne po 5 centów oraz za opłata należytości stęplowój

po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia.

I*rena mero tę 1 Ogłoszenia p rzyjmują:weL w o wiew Ajencyi ,Czasu* p. Ignacu Hercok

ulica Halicka Ner 240. -

W Wiedniu p. A . Oppelik, Wollzeile 22 - Na Francyę i Anelie w Paryżu

L. Płoński, 20 rue des Toumelles.—

Zaś tylko ogłoszenia: w Wiedniu, w Hamburgu i w F ra nk

furcie nad Menem pp. Haasensłein i Vogler - w Berlinie p, A. Retemeyer - w Frankfur«ie

nad Menem p. O

. Daube te Comp. -

w Lipsku p. Henryk Engler - w Wrocławiu p Jenke

et Sarninghausen.

Hęhopi.ma nadsyłane Redakcyi, nie zwracają się i niszczone będą.

OGŁOSZENIE PRZEDPŁATY

na ,,CZAS**

od Igo Października 1 8 0 0

w Krakowie:

rocznie,

półrocznie,

kwartalnie

miesięcznie,

złr.SO

.—

złr.lO .—

złr. S

.—

złr.*.

We Lwowie:

rocz nie,

półrocznie,

kwartalnie,

m iesięcznie,

złr. *1.—

złr.1050c.—

złr.5»Sc.—

złr.» .

Z przesyłką pocztową w państwie austryackiem:

rocznie,

półrocznie,

kwartalnie,

miesięcznie,

złr. »4L

złr.ia.—

złr.o.

złr. a 25 (;—

Prenumeratę przyjmują:

We Lwome: w Ajencyi ,,CZASU** p, Ignacy

Hercok, ulica Halicka Ner 240.

W Wiedniu: p. A . Oppelik, Wollzeile Ner 22.

W Paryżu: (na całą Francyę, Anglię i Belgię) p.

L. Płoński, Boulevard du Prince Eugfene, 95; —

tudzież wszystkie urzędy pocztowe w kraju i za gra

nicą.

Prenumerata liczy się tylko od Igo każdego mie

siąca.

Uprasza się o wczesne nadsyłanie pieniędzy pre

numeracyjnych i wyraźne wypisanie nazwiska i miej—

Bca odbioru, a jeżli można o nadesłanie dawnego

adresu drukowanego, lub przynajmniój przytoczenie

numeru tego adresu.

Cena ,,CZASU** za granicą, ogłoszona je st wty

tu!e każdego numeru.

Dla dogodności Szanownych PP. Abonentów

miejscowych, prenumeratę na IV kwa rtał przyjmo

wać będą: Bióro Administracyi ,,Czasu11 ulica Ró

żana, księgarnia Czecha w rynku w hotelu Dre

zdeńskim, p. Józef Bartl, w rynku na rogu ulicy

Brackiej w domu księcia Jabłonowskiego, tudzież

p. Minasowicz kupiec na Podgórzu.

PP. Prenumeratorowie w tych tylko miejscach,

gdzie abonowali, będą mogli odbierać dziennik.

Pojedyncze numera ,,Czasu11 w tych samych

miejscach będą od Igo października do nabycia.

Kraków 2 października.

W jednem z dzienników* lwowskich czy

tamy, źe Komisya Namiestnicza w Krako

w ie ma być niebawem zwiniętą. Mniemamy,

że czas jaki upłynął, zmiany jakie zaszły,

a zwłaszcza nadzieja, że władza Namiestni

cza w polskie oddana będzie ręce, za

mieniona w pew ność przez nominacyę hr.

Gołuchowskiego, uspokoiła już roznamię

tnione nieco w tym względzie umysły do

tyła, że każdy głos, coby się przeciw bez

względnemu przeniesieniu władz z Krako

wa do Lwowa podnosił, nie będzie już na

tychmiast o chęć podziału G alicyi pomawia

ny. Doznaliśmy tego na sobie; wyznajemy

bowiem, żeśmy do liczby tych głosów na

leżeli, popadliśmy w to podejrzenie, jakk ol

wiek zawsze i wszędzie występowaliśmy z ca

łą siłą przeciw w szelkim zamiarom i dążno

ściom , podział polityczny Galicyi na celu

mającym, jakkolwiek nikt Krakowowi bra

ku p oświęcen ia zarzucić nie może.

W chwili, gdy na ostatniej sesyi sejmo

wej toczyły się w tym względzie rozprawy,

pisaliśmy otwarcie, że nie idzie tu wcale o

polityczny podział Galicyi, który jak naj

silniej odpychamy, że wcale nie chcemy ta

kieg o nawet podziału administracyjnego, j a

ki w ówczas istniał, że nie bronimy wcale

Komisyi Namiestniczej, jaka wtedy była,

odwołującej się wprost do Wiednia; w szy

stko to na nic się nie przydało. Obwiniano

nas, źe żądamy podziału Galicyi, że jeste

śmy seidami Komisyi Namiestniczej ówcze

snej , źe poświęcamy dobro kraju dla ko

rzyści naszego miasta.

Za nadto dawno pracujemy w dzienni

karskim zawodzie, abyśmy nie przywykli

do niesprawiedliwych zarzutów, namiętno

ścią chwilową wywołanych. Nie zrażają one

nas wcale, ani też dla nich przekonania na

szego zmieniać nie możemy. Jak wówczas,

tak i dzisiaj Kraków przedstawia nam się

jak o naturalne og nisko interesów nie tylkó

samego miasta, ale i obywateli ziemskich

pewnej części kraju. Zadośćuczynienie ta

kim ogniskom w sferze administracyjnej,

zdaje nam się jednym z warunków ko nie

cznych dobrego’*zarządu kraju. Tak jak

w sprawie administracyjnego podziału G a

licyi przemawialiśmy za utrzymaniem, ob

wodów, a zastąpieniem urzędów powiato

wych Radami powiatowemi z dodaniem im

komisarza rządowego, dla teg o, że miasta

jak Tarnów, Rleszów, Przemyśl itd. są po

dobnież ogniskami, gdzie koncentrują się

naturalnie liczne interesa obywatelskie — tak

również stawaliśmy w obronie Krakowa,

aby nie zeszedł do rzędu miasteczka po

wiatowego. W żądaniu tem nie mogliśmy

dopatrzeć nic potwornego, jak to przeciwni

cy nasi przedstawiali.

Przyznajemy chętnie, że zwinięcie Kom i

syi Namiestmćzej dzisiaj inaczej się w sku

tkach swych przedstawia. Znikła obawa,

aby «niesienie to wypadło jedynie na ko

rzyść trzeciego; bo zapominać nie trzeba,

źe zagrożonym jest ciągle Kraków przezna

czeniem smutnem na fortecę. Spodziewaliśmy

się wprawdzie, że rodak powołanym będzie

na Namiestnika, ale pewności jeszc ze wtedy

nie było. W tej w szakże nadziei pisaliśmy,

źe Namiestnik będzie mógł władzę w Kra

kowie zjednoczyć ze sw oją, zespolić i urzą

dzić tak, aby żadnego rozdziału administra

cyjnego nie było. Pojmujemy aż nadto do

brze, że silna władza polityczna w ręku

Namiestnika, jakiej sobie życzymy, i o ja

kiej przed kilką dniami mówiliśmy, nie mo

że się pogodzić z władzą w Krakowie, zno

szącą się wprost z Wiedniem. Wiemy także,

iż przy samorządzie władza polityczna na

bywa siły skupiając się i ograniczając co

do liczby urzędów i urzędników. A to na

stąpić musi, bo przecież wielka część jej

zadania spada na Wydział sejmowy, w ię

ksza jeszcze na Rady powiatowe i gminy.

Zniesienie więc Ko misyi namiestniezej w

Krakow ie w innern przedstawia się świetle.

Ale na t o , jak powtarzamy, trzeba było

pew ności, kto będzie Namiestnikiem i czy

samorząd i jeg o instytucye wejdą w życie

w Galicyi. Niemniej atoli pozostają pewne

interesa i względy, które przy tej /mianie

administracyjnej koniecznego zaspokojenia

wymagać będą. Nie wątpimy, że p. Namie

stnik zechce pogodzić i pogodzi warunki

swojej władzy i administracyę całego kraju

z potrzebami naszego miasta, jako też i tej

części kraju, dla której Kraków jest środ

kiem gospodarczym, przemysłowym i han

dlowym. Hr. Gołuchowski zanadto jest mę

żem stanu, aby miał żądać niepotrzebnego

poświęcenia; a przeto z zaufaniem o czeki

wać możemy rozporządzeń, jakie zapowia

dają, a które się od zniesienia Komisyi na

miestniczej rozpocząć mają.

KORESPOHDBHCTA CZASU.

Paryż 27 września.

Cesarz zwiedził wczoraj z Cesarzewiczem flotę

pancerną, która przybyła pod Biarritz. Był przez

trzy godziny bez przerwy na nogach, co dowodzi,

że się ma dobrze. W orszaku cesarskim znajdo

wał się Książę Leuchtenberski Romanowski, który

przybył w tych dniach do swej matki.

* Okólnik margr. de la Valette, uważany przez

opozycyę francuską za znak słabości rządu fran

cuskiego, został żle przyjmy w Berlinie i Peters

burgu, z czego się pokazuje, że zatem nie byl

tak niewinny, jak sądzono. Oba dwory są nieza

dowolone, że Francya zmienia karabiny i reorga

nizuje swą armię. Język ministrów pruskich w

parlamencie berlińskim jest, jak się tu wyrażają,

w yzyw ającym , a Journal de Saint Petersbourg pe

łen wyrafinowanej ironii, i nikt tego tu nie tai.

Wiadomość, że ks. Gorczakow przybędzie do Biar

ritz, jest bajką. Byli tacy romansiści polityczni,

którzy dawniej wiele liczyli na Prusy i Włochy,

a którzy potem głosili, że ks. G orczaków gotów

jest oddać Polskę za... Stambuł-ale polityka nie

jest romansem. W sferach rządowych mówią wy

raźnie, że z Rosyą zgoda jest niepodobna. Co wię

cej, utrzymują tu, że mimo propagandy Pays i In

ternationalu, Cesarz uie myśli wcale o Rosyi, że

propaganda tych dwóch dzienników ma na celu

zespolić bliżej Francyę z Anglią, gdyż ta nie

przestaje jeszcze paraliżować polityki francuskiej

wszędzie, nawet ua Wschodzie. Anneksya Belgii

obudziłaby niechęć Anglii i utrudniłaby rozwiąza

nie kw eatyi polskiej, które uważają za konieczne.

Nowe karabiny wyrabiają się dniem i nocą, a

Francya czyni nadzwyczajne wysilenia, aby kwe

styi wschodniej uniknąć; i zdaje się, że to osiągnie.

Kandyoci zaczynają się dzielić, i jedna ich część

gotow a złożyć broń. Środki militarne, które gabi

net fLrencfci obmyśla w przewidzeniu opuszcze

nia Rzymu przez Francyę, są dowodem, że Wło

chy nie kuszą się o zabór stolicy katolickiej, że

Rzym zachow a swą niepodległość pod gwarancyą

Francyi. Jen. Montebello dał w tym względzie no

we upewnienie Papieżowi w imieniu Cesarza.

Mianowanie hr. Gołuchowskiego namiestnikiem

Galicyi sprawiło tu jak najlepsze wrażenie. G ali

cya potrzebuje stałego i narodowego organizm u.

Margr. Moustier przybędzie jutro do Marsylii i

zaraz uda się do Biarritz, gdzie zastanie barona

Talleyranda, hr. Goltza a może i ks. Metternicha.

Nowy minister spraw zagranicznych jest spodzie

wany w Paryżu w pierw.szych dniach paździer

nika.

Utrzym uje się jeszcze podanie, że p. Gladstone

udał się w rnisyi ua W sdiód- dla zbadania dzi

siejszego położenia Grecyi i możności przyłącze

nia do tego kraju wyspy Kandyi. Ks. de la Tour

d’Auvergne sprzeciwiał się zawsze temu dążeniu,

i czyni podobnie jego zastępca w Londynie baron

Baude. O ruchu Sycylijskim ambasador angielski

we Florencyi był lepiej zawiadom ony niż rząd

wioski. Ruch Sycylijski został przytłumiony, a ruch

wyspy Kandyi zapewnie się uciszy. Francya uui

knie kwestyi Suezkiej czyli morza Śródziemnego;

uniknie także kwestyi wschodniej, tak jak ona zo

stała postawiona przez Rosyą; a jeżeli ta kwestya

stanie się później dodatkiem kw estyi północnej,

Francya będzie się starała rozwiązać ją z Austryą

i Włochami.

W wojsku repubhkańskiem w Mexyku ma być

coraz więcej dawnych żołnierzy Stanów Zjedno

czonych. Marszałek Bazainejeszcze nie wrócił. Od

Jenerała Castelnau rząd francuski odbierze wia

domości dopiero za parę miesięcy. D zienniki pa

ryskie swarzą się w kwestyi, czy pożyczki Mexy

kańskie zawarte w Paryżu odbyły się pod gwa

rancyą Francyi. Rząd ma zamiar zakupić te poży

czki po cenach niskich, dając za nie rentę, i po

tem wybrać wydane sumy z ceł Mexykańskich.

Margr. de Boissy, nieprzyjaciel Polaków, umarł

w Marły le Roi. P . Troplong, prezes Senatu, te

raz odetchnie. W pobliżu zmarłego m argrabiego,

w wiosce Peig, mieszka margr. de la Rochejaque

lein. Ten ostatni skończył z dziennikami polemi

kę o sprzedajność.

Od trzech dni ustały deszcze, i mamy czas pra

w dziwie piękny, ale straty poniesione w plonach

są niepow etow ane. R ząd zajmuje się z całą ener

gią obliczeniem niedostatku tegorocznych plonów.

Rady ministeryalne zbierają się u p. Rouher

dwa razy ua tydzień.

Palermo 23 wrześuia.

Od kilku już tygodni rozbójnicy dokuczali tn

okropnie miastu i jego okolicom ; bandy zbrojne

często do 150 ludzi dochodzące, porywały w dzień

biały spokojnych właścicieli wil, tak pięknie Pa

lermo do koła zdobiących. N a ofiary w góry u

prowadzone, naznaczono okup. Szczęśliwy, kogo

familia wydobyła z rąk bandytów. Często rankiem

znajdywano trupy w mieście, rabowano domy i

magazyny; patrole bersaglierów gwardyi narodo

wćj i publica sicurezza nie m ogły zaradzić temu

stanowi rzeczy. Dziennikarstwo miejscowe jakby

otwartą wojnę wypowiedziało rządowi. Krytyko

wano postępowanie ministrów i jenerałów . Miej

scowa wysoka hierarchia urzędnicza z prefektem,

kwestorem i syndykiem na czele, była że tak po

wiem, na dyskrecyi gazeciarzy.

Obywatele uieukoutentowani z kursu przym uso

wego świeżo bitych papierów, głośno

szemrali

przeciwko w szystkiemu co płynęło z Florencyi

przez ręce prefekta p. Torelli. Na kilka dni przed

16 września zaczęto mówić w mieście, że bry

ganei m ają zejść z gór i zająć miasto. Nie wiele

sobie robiono z tych plotek, ufając gw ardyi na

rodowej i dwom batalionom grenadyerów świe

żo przybyłym z Parmy. Nie przypuszczano, by

jakieś wypadki ważniejsze mogły zajść w tym

czasie. Czuł jednak każdy, że ciężkie nad Paler

mem unosiło się powietrze.

W niedzielę o godz. 5tój rano usłyszałem głos

bębna: była to gw ardya narodowa zbierająca się

w swoich 8ekcyach. O godz. 9tćj wyszedłszy na

ulicę pryncypaluą Toledo, nie znalazłem ani je

dnej doióżki, ani jednego sklepu otwartego, kil

kadziesiąt tylko osób z wystraszonemi fizyonomia

rni przebiegało ulice. Domyślałem się jakiejś de

monstracyi, w tem zbliża się do muie ktoś z ta

jemniczą miną i radzi udać się lepiej do domu

niż kręcie się po ulicy, bo si parła d,alia repu

bl%ca i może być lada cbwila gorąco. Te kilka

slów mi wystarczyły,

zrozumiałem o co idzie.

Kiedy korzystając z rady zdążałem do domu,

spotkałem bandę obdartusów wszelkiego rodzaju

uzbrojoną karabinami, pałaszami, nożami, a było

dużo pomiędzy nimi i z kijami. Nie pojm owa

łem, jak oddział gwardyi narodowćj strzegący

wspólnie z plutonem grenadyerów pałacu fiuausów

i batalion stojący w zamku z kilkoma armatami

tak się biernie przy poczyuającym się ruchu za

chowywali. Nie byłto początek rewolucyi, jakiegoś

powstania ogólnego, bo te się nie tak zaczynają,

było to coś, czego nie można jeszcze dziś osta

tecznie zdefiniować.

O godz. 11 zaczęły się tu i owdzie strzały, w

środku miasta było jeszcze zupełnie cicho. W u

licy i przy bramie Macqueda padło kilka osób

zabitych i rannych ze stron obudwóch. Baud)’

zbrojne zrabowały dwa sklepy z bronią i szyko

wały się uderzyć na municypium, pałac finansów,

Zamek, więzienie i miejsce, gdzie się wojsko zam

knęło.

W poniedziałek rano przybyło statkiem z Me

syny 400 żołnierzy, poczem zerw any telegraf

przeciął wszelkie dalsze stosunki ze stałym lądem.

Pierwszy raz wtedy dano kilka strzałów na coraz

licznićj gromadzących się rozbójników, a salwy

karabinow e krzyżowały się po wszystkich ulicz

kach dążących ku m uuicypium.

Niepodobień

stwem było bez narażenia się przechodzić przez

ulicę Toledo. Zołuierze zabarykadow ani w różnych

miejscach, nie mieli czasu rozróżniać, kto byl

z kijem i w cylindrze, kto ze strzelbą i w czapce

frygijskiój. Najniewinniejszemu mogło się oberwać.

We wtorek zrabowano trybunał, wyrzucono przez

okna akta i księgi, które przez 3 dui paliły się

poroznoszone w różne części miasta; paliły się

meble, szafy itd. Kilkadziesiąt sztuk starćj broni

znikło w okamgnieniu pomiędzy ludem. Rabował

kto mógl, rabowano co się dało. Jednocześnie

napadnięto na municypium , żołnierze w małćj

liczbie poddać się musieli. Mieszkanie syndyka

m arkiza Rudini do szczętu zniszczone. O bok pa

łacu fiuausów jest magazyn rzeczy wojskowych;

ponieważ w arta stojąca cofnęła się do głównego

odwachu, wyłamano drzwi i rabunek zaczął się

znów na ogromną skalę. Z znakomitego składu

w trzy godziny już ani śladu nie zostało. Kiedy już

uie starczyło płaszczy i spodni i butów, manierek

i czapek, wynoszono kociołki do gotowania, ku

ferki, wreszcie drzwi i framugi okien.

Przy podziale łupieży przyszło do bójki. Kiedy

tak kilku rabusiów na środku placu gorącą na

pięście prowadzi dysputę, kilka strzałów padło z

pałacu finansów i cała banda jak stado kruków

zostawiwszy podobno dwóch swoich na miejscu,

ratowała się ucieczką, unosząc jednak tanio na

byty towar.

We środę 19. Gęste strzały armatnie z fortec

św. Jerzego i zamku królewskiego. W nocy bry

ganci w liczbie 400 podsunęli się pod główne

więzienie w zamiarze uwolnienia dei carcerati,

ale celny strzał kartaczowy z fregaty niedaleko

stojącej w porcie, położył ich trupem kilku, a w

liczbie tej ich dowódzcę Saro di Michele — reszta

cofnęła się do środka miasta. O 7-ej godz. rano

stanęło na kotwicy w porcie 7 okrętów wojennych.

Od tej pory zaczął się ogień na miasto, trw ający

3 dni i 3 nocy. H uku było wiele, ale szczęściem

szkód nie ma wielkich. Nie było to bombardowa

nie; małe tylko kanonierki parowe o jednem dzia

le podsuwały się czasami pod brzeg i dawały o

gnia w ulice. Kilka jednak osób jest ranuycb i

zabitych. Lada chwila spodziewają się przybycia

wojska z Liworno i Neapolu. Żołnierze stojący

w zam ku, do Boboty zjedli 4 konie, uie m ając cble

ba; w tem samem znajdowali się położeuiu zaba

rykadowani w pałacu finansów, ale wszedłszy w

jakieś pakta z rebeliantami, dostali żywności.

We czwartek cały dzień kanonada. O zabitych

nie słychać. Pociski ostrzełiwają główne ulice

prowadzące ku morzu: Toledo, Lincoln, Stabile, Sto—

Erasmo itd. Drożyzna w mieście ogromna; ledwo

kilka sklepów otwartych. Przy piekaruiacb duszą

się od t!oku. B arykady wznoszą się po wszystkich

punktach miasta; powozy, stołki, bruk uliczny, la

tarnie gazowe stoją w piramidy poustawiane do

syć porządnie. Palermitauie doskonale, bo z pra

ktyki znają, jak te rzeczy urządzać. Dziś czyta

łem pierwszy raz proklamacye. Są one trzech e

dycyj: jedna w duchu republikańskim, druga bez

barwy, na trzeciej podpisana znakomitość miej

scowa książę Linguaglossa. O dezw a ta bardzo

elastyczna nie podobała się widać czytającym, bo

ją widziałem ua kilku ulicach podartą. Chorągwie

czerwone powiewają na kilku domach, naczelnicy

i herszty band (capi dei squadri) mają szarfy z

czerwonego sukna przez ramię przewieszone. Nie

m a tam najmniejszego pomiędzy niemi porządku,

najmniejszej komendy, tak jak nie ma uwydatnio

nego charakteru ten niepojęty rokosz.

O godz. 6ej przybyły dwa okręty z wojskiem

z Liworna, o 8ej cztery, wioząc bersaglierów i

trochę kauonierów: popłoch dał się uczuć na mie

ście; barykady się wznoszą po najmniejszych na

wet uliczkacb.

W piątek cały dzień trwająca kanonada całe

miasto przejęła przerażeniem. Dachy trzegzczą od

kul, i granaty z bukiem pękają na ulicach; lada

cbwila spodziewaliśmy się ataku wojska na śro

dek miasta, które już zajęło zuaczną część jego

od placu ,,Ruggiero SettimoB i nporte Macqueda",

wypędzając zeń brygantów . Bogatsi obywatele i

kupcy zorganizowali w swoich domach straże bez

pieczeństwa mające czuwać nad ich majątkami;

w chwili bowiem spodziewanego ataku mogło

przyjść do rabunku, który już niejednokrotnio

drogo Palermitauie opłacić byli musieli. Od piąt

ku wieczorem do rana w sobotę cichość niezwy

kła przez te dni 6 panowała w mieście. O godz. 8

jakiś bałaś bez strzałów sprowadził t!umy ludzi

do okien i za chwilę z radością ujrzeliśmy prze

biegających kłusem bersaglierów i ciągnących za

sobą dwa male działka. Bryganci jednak nie u

stępowali i z ciasnych uliczek dawali ognia. W y

strzał armatni kartaczami w ulicę dclla Gancia

oczyścił ją w dwie minuty najzupełniej; ze wszy

stkich stron słychać już było Viva I’!talia. Viva

Vittore Emanuelo. Piazza Marina, punkt bardzo

ważny, był cały zajęty prawie bez krwi rozlewu;

gdzieś dalekie strzały tylko oznajmiały, że się

tu i owdzie ucierano. Główna siła brygautów

schroniła się w góry Bagberia; reszta pochowa

wszy broń po domach prywatnych spokojnie prze

chadza się pomiędzy wojskiem. Solidarność obser

wowaną jest bardzo w Palermie. Szpiegów nie ma

zupełnie; biada temu, kogoby posądzono o ten

brak wzajemnego pomagania sobie w trudnych

okolicznościach! Słyszałem opowiadającego pe

wnego kapitana grenadierów, stojącego kwaterą w

Montreale (gdzie groby królów norm andzkich), że

niewidząc ratunku ani pomocy na początku ruchu,

cofając się ku Palermu, stracił z kompanii, 140

ludzi liczącej, 42 zabitych i rannych, w tej liczbie

dwóch podporuczników. W tej chwili aresztowa

nia nie ustają, rewizye po domach również; nic

jednak ważuego nie odkryto oprócz kilkunastu

sztuk broni.

Kto widział miasto po spaleniu lub jakim gw ał—

Część literacko-artystyczna.

TYGODNIK PARYSKI.

Okólnik Lavaletta i zapowiedziana w nim reor

ganizacya armii, jest wyłącznym przedmiotem

rozmów. Myśl poważna, troska o przyszłość ogól

ną, góruje nawet nad trzpiotowatą obojętnością

Paryża. Przemiana służby wojskowej tak blisko

każdego Francuza dotyczy, że musi go zajmować

przedewszystkiem.

Każdy Francuz ma być żołnierzem-już nietyl

ko de facto ale dejure. Zamiast mustrować się dni

piętnaście na rok, jak dotąd, będzie musiał słu

żyć trzy lata w wojsku, a po tem jeszcze co roku

miesiąc cały na usługi Marsa poświęcać. Nie po

doba się to kupczykom i piszczykom. Ale nie bę

dą ich o zdanie pytali, bo sukcesu urok olśnie

wający, a ze wszystkich demonstracyj najlepiej

przekonywa bitwa wygrana.

Prusacy g ó r ą - więc po pruska trzeba co prę

dzej urządzić wszystko: landwera będz_ie przeko

piowana pod nazwą Gwardyi narodowej ruchomej.

Do naśladownictwa landwery, jak do na_ślado

wnictwa igłowej broni, nikt się tu, naturalnie, nie

przyznaje — co nie przeszkadza, że będzie ono

wierne.

Każdy tu jeśli nie czuje to udaje, że jest pier

wszym. Jeden tylko książę Ludwik Bonaparte,

niegdyś pisał otwarcie, że wojskowa organizacya

pruska najlepsza, jedynie zgodna z duchem czasu,

powinnaby być wprowadzoną do Francyi.

Teraz Cesarz Napoleon korzystając z okazyi,

chce przeprowadzić reformę dawno pożądaną. Bez

egzaminu zdanego pod Sadową, możeby mu się

nie udało. *

Przed ostatnią wojną wojskowi francuscy po

gardzali jawnie tąż landwerą, którą teraz podnie

śli do apoteozy.

Wąsale mówili: ,,Uśmiejemy się — obaczycie:

Austryacy połkną odrazu całą pruską gwardyą." —

,,I nie będą mieli na jeden kęs tych piecuchów11

potakiwali inni.

Czyn dokonany przerwał rozmowę: Sadowa

zajęła miejsce w historyi, a wojskowi krytycy prze

dzierzgnięci w Pindarów, śpiewają teraz wielkość

tejże landwery, którą niedawno wyszydzali. To

najpiękniejsza strona Prus! wołają w uniesieniu.

Kupiectwo paryskie mając na myśli trzy lata

służby, odpowiada, że na świecie są jeszcze inne

interesa prócz interesów wojny ; me na to jedy

nie człowieka Pan Bóg stworzył, żeby go krajali

chirurgi, a fabrykanci nóg drewnianych wyzyski

wali; handel inny ma swoje prawa.

Uczeni napomykają ze swej strony o interesach

nauki i sztuki, dowodzą, że Apollo nigdy nie był

z Marsem w zażyłości.

Rutyuiści wszelacy przy starym porządku mo

cno obstają; twierdzą oni, że Francya ma jeszcze

ze wszystkich narodów najwięcej chwały wojen

nej; że jej wcale nie potrzebna organizacya woj

skowa absorbująca i tamująca wszystko. Z kądże

się wezmą wielcy pisarze artyści i uc_zeni, jeśli

co chwila pod byle pozorem a czasem i bez pozo

ru, wyrywać im będą pióro lub pędzel z ręki, a

zastępować takowe strzelbą systemu Chassepota.

W razie niebezpieczeństwa naród cały, jako je

den mąż wstanie i pójdzie. U nas tak! Nie po

trzebujemy długich ćwiczeń — ojcowie nasi dosta

tecznie tego dowiedli. Narzucając nam zapał w o

jenny, uczynią go właśnie niemożcbnym; entu

zyazm w stanie

chronicznym utrzymywać się

nie da.

Słiczna historya! do wieczystego w ojska dorzu

cać jeszcze dział drugi: pół miliona ludzi... B aga

tela! Wyborna pomoc dla budżetu przemienionego

jnż i tak pomimo woli w Atlasa i zmęczonego

bardzo dźwiganiem na plecach całego świata!

Dowcipnisie z tej okazyi przytaczają rysunek

Gavarniego z podpisem. Obrazek przedstawia wnę

trze teatru. Z parteru dwóch mężczyzn patrzy

w lożę - jeden do drugiego mówi: — Patrz, to

kochanka Adolfa. A drugi na to: -

,,Tiens tiens!

Elle est presque aussi jolie que sa femme."

Jeżli, mówią Paryżanie, porzucimy kouskrypcyą

dla landwery, będziemy zupełnie podobni do owe

go Adolfa: porzucimy żonę dla kochanki daleko

mniej wartej.

Słowem, prócz Constitutionela i jego prenum e

ratorów, wszyscy niekontenci. Paryż powtarza

pół głosem swoją ocenę rzeczy:

,,L’ Italie est faite,

,,Rome contrefaite,

,,L’ Autriche dćfaite,

,,La Prusse surfaite,

La France pen satisfaite

,,et l’ Europę trćs imparfaite."

Powodzenie hrabi Bismarka, przypieczętowane

okólnikiem Lavaletta, w ywołało gdzieniegdzie re

akcyą przeciw świecznikom historyi posadzonym

na pierwszym miejscu, też dla tego, że im się uda

ło. Po większej części ci, co dziś ganią pierwsze

go ministra króla praskiego, mają za bobatyrów

ludzi, którzy niegdyś nie inaczej jak on postąpili,

a obarczają przekleństwem nieboraków, którzy

walczyli za prawdę zwyciężoną.

Im człowiek dłużej żyje, tem mniej wierzy hi

storyi. Od czasu ostatnich wypadków mianowicie,

wielkie figury, które nauczono nas szanować, dzi

wnie zm alały... szczególnie tu, na Zachodzie,

gdzie ludzie zaw sze rozsądni byli i powodowali

się rozumem nie sercem — miłością własną nie

m iłością bliźniego.

Pomijając Ludwika XI sławionego w dziejach

za to, iż zmiażdżył feodalizm i z tej masy ulepił

Francyą— nawet cnoty chrześciańskie Karlomana

stają się podejrzane... Wielkie czyny Rolanda i

Cyda podobniuteńkie do czynów Bism arka...

Rozważając to wszystko, nie jesteś nawet pewien

świętego Ludwika, i pytasz siebie, czy jego wy

lądowanie w Egipcie było zbawienne?

Wobec uwidomionych nitek i sprężyn czynów

niezaprzeczenie wielkich, rycerstwo na wartości

traci: Karol V powszednieje — sam nawet ko

chanek ludu Henryk IV może na to tylko był

dobry, żeby samolubny swój cel osiągnąć...

a Richelieu, ów ,,ksiądz" w którym zakochał się

Piotr Wielki, któż wie czy sławy swojej nie za

wdzięcza jakiej nieznanej fuzyi igłowej ?

Czyniąc tak smutne uwagi, człek mimowolny

respekt czuje dla wszelkiego rodzaju wzgardzo

nych, którym się nie powiodło. W szyscy ci zdraj

cy i spiskowi, co nas tak oburzali, kiedyśmy pi

sali wypracowania w czwartej klasie — owi sza

leńcy, którzy rzucali kamienie pod koła wozu

pierwszego ministra albo zdobywcy— kto wie?

może nie byli tacy żli jak powiadają? Może po

wieszony nie był gorszy od tego co go kazał

wieszać...

Sztuce ludzie ci zawadzali — to rzecz pewna:

łatwiej wyciągnąć dramat z bitwy pod Sadową i

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку