Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 613 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr 139

Kratekw Piątek 19 Czerwca 13^23

Rocznik LXXVII

"WSMW

g WARSZAWIE: Biurt dzienników Prsmież, siica Wińsk UL

"^Wy«B.wiMjŁe» i»oara»mLBa»

Konto P. K. O. w Krakowie Nr. 400.404.

Konto P. K. O. w Warszawie Nr. 149.238.

Wojna gospodarcza z Niemcami.

W chwili, w której to piszemy, wydaje sie

rzeezą nader prawdopodobną, że Niemcy na

rzucą nam -

wbrew naszej woli - wojnę

ekonomiczną. Toczą się wprawdzie jeszcze

w tej chwili rokowania, ale małe są szanse

pomyślnego h h zakończenia. Jak wiadomo

rokowania te trwają już od czterech miesięcy,’

mogły były więc do dawna się ukończyć

gdyby po stronie Niemiec byla istotnie dobra

wola. Ale Niemcy przeciągały ja umyślnie.

Tłumaczono to sobie zrazu tem, jakoby Niemcy

sądziły, iż po 15 tym czerwca (data wygaśnię

cia naszych praw z tytuła Traktatu werssl

skiego) będziemy do ustępstw skłonniejsi. Je

dnakże obecnie wydaje s’ę, iż sabotaż nie*

miecki ma prz,yczyny głębsze, zassdaicze. Wy

gląda to bowiem tak, jakgdyby im chodziło

0 zerwanie stosunków handlowych między

obu krajami. Przyczem zdają się liczyć na to,

iż przemysł i węgiel śląski nie wytrzymają

zamknięcia granic niemieckich i doznają wstrzą

śnięcia prowadzącego d) upadku. Byłoby to,

zdaniem Niemiec, znakomite potwierdzenie

tezy, wedle której Śląsk Jest organiczną czę

ścią gospodarstwa państwowego niemieckiego,

a do Polski został przyłączony sztucznie. Jak

wiadomo, teza ta Jest w tej chwili gorliwie

szerzona przez Niemców w człym świecie -

a zwłaszcza anglosaskim.

Naizaconą nam wojnę musimy podjąć czy

chcemy, czy nia chcemy. Niemcy oświadczają

wprawdzie, że pod pewnemi warunkami goto

we są traktat handlowy z nami zawrzeć, ale

warunki te są na to obrachowane, abyśmy nie

mogli ich przyjąć. Zażądali bowiem ni mniej,

ni więcej tylko klauzuli największego uprzy

wi’ejowania w dziedzinie towarowej i żeglugi

morskiej, co czyniłoby iluzorycznym przywóz

towarów z innych próstw do Polski i wyszło

by na monopol niemiecki; oraz zażądali n

stępstw politycznych: wstrzymania likwidacji

niemieckiej wiasncści w Polsce, oraz nieogra

niczonego prawa dla poddanych niemieckich

do osiedlania się w Polsce. Wzamian za to go

towi są przyznać węglowi śląskiemu skromny

kontyngent przy wywozie do Niemiec (70.000

tonn miesięcznie zamiast faktycznie wysyła

nych obecnie 500.000). Warunki takie są nie

możliwe nawet jako podstawa do rokowań.

Tak więc czeka nas wojna gospodarcza,

która niewątpliwie przyniesie nam ciężkie

chwile. Zatamowanie wywozu węgla śląskiego

wywoła z pewnością konieczność zredukowa

nia pracy na Śląsku i wzrost bezrobocia. Zam

knięcie granic niemieckich przed wywozem

naszego bydła, zboża, ziemniaków da s’ę od

czuć bardzo przykro naszemu rolnictwu, żuła

szcza wielkopolskiemu. Wreszcie potrzebujemy

z Niemiec m rsryn i niektórych surowców, a

ponieważ granice wcbec brakn traktatu han

dlowego będą zamknięte, trzeba le będzie spro

wadzać skądinąd, zapewne drożej. Ale trudno,

są to ofiary i straty konieczne, skoro nam je

narzucają.

Ofiary trzeba ponieść, ale zarazem trzeba

pamiętać, że bronić się możemy. Minister prze

myśla i handlu Klarner przedstawił wczoraj

w wywiadzie szereg środków, przy pomocy któ

rych węgiel i przemysł śląski mogą sobie szu

kać nowych dróg i pól zbytu. Rynek niemie

cki najłatwiejszy i najbliższy był zawsze naj

mniej pewny i zgóry było wiadomo, iż bę

dzie się z roku na rok kurczył. Wojna gospo

darcza przyspiesza tylko jego zlikwidowanie

1 zmusza nas do szybkiego szukania rynków

zastępczych. Jednym z nich musi się stać ry

nek wewnętrzny, który wogóie zamało w Pol

sce węgla konsumuje.

Tak samo i rolnictwo nasze musi się posta

rać o rynki zastępcze. Są obok Niemiec i inne

kraje w Europie wykazujące deficyt środków

alimentacyjnych i do tych musimy trafić. Je

dnym z nich jest np. Anglja. Parlamentarzy

ści angielscy podczas ostatniego pobytu swego

u nas przy każdej sposobności zwracali na to

uwagę, wypowiadając nawet nadzieję, że zna

lazłyby się w Anglji kapitały dla dokonania

inwestycyj w polskie rolnictwo, gdyby istniała

pewność ca do dostarczania zboża i mięsa

z Polski do Anglji. Oczywiście inwestycje ta

kie są potrzebne na cele meljoracji i bodowy

elewatorów, chłodni, rzeźni, sortowni ziemnia

ków i t. p., w czem nas dotąd uprzejmie wy

ręczali Niemcy, zagarniając cały zysk z po

średnictwa w handlu między polskiem rolni

ctwem a innemi krajami. Nie dokonamy te

go odrazu, ale nie trzeba na to znowu ca

łych lat.

Także maszyny i surowce, sprowadzane do

tąd z Niemiec, wypadnie sprowadzać skąd

inąd, co nie jest niemożliwością. Będzie to za

razem utr«fleniem w najsłabszy punkt nie

miecki. Ich bilans handlowy jest równie

chwiejny jak nasz — to znaczy od szeregu

miesięcy bierny. Import do Polski zajmujt

w nim bardzo powsżae miejsce, w niektórych

działach produkcji osiągając 90 procent, w in

nych 40-60 proc. Wogóie import do Polski

zajmuje w statystyce niemieckiej czwarte

miejsce i nie można z nim nawet porówny

wać znikomego importu do Rosji.

Narzuconą nam walkę możemy więc i mu

simy wygrsć. Al9 wymaga ona od nas wiel

kiego wytężenia sił, a w szczególności od na

szej administracji. Musi ona ułatwić szukanie

nowych dróg zbyta, a co najmniej nia prze

szkadzać wysiłkom indywidualnym i zbioro

wym twórczych w Polsce czynników. Gdy

byśmy tę walkę przegrali, popadlibyśmy w za

wisłość gospodarczą od Niemiec, a to wszyst

ko, co Niemcy obecnie głoszą o rozpaczliwym

stania polskiego gospodarstwa, o grożącej Pol

sce ruinie ekonomicznej, o niezdolności naszej

do utrzymania Śląska - okazałoby się praw

dą. Od nas samych zależy, aby tym tatarskim

wieściom raz na zawsze kres położyć, a pod

gospodarstwo polskie rzucić fundamenta od

Niemiec niezależne.

Nie jest to bynajmniej rzecz łatwa. Na

sza produkcja i nasz rząd stają przed za

daniem niemniej trudnem, jak niem był) dla

Polski odparcie bolszewickiego najazdu lub

przezwyciężenie inflacji. Społeczeństwo polskie

ma tę właściwość, iż w chwilach wielkiego

niebezpieczeństwa zdobywa się łatwo na wiel

ki, impulsywny wysiłek. Otóż niewątpliwie

chwila taka nadchodzi.

Ala nietyiko koła gospodarcze, produkujące

stają teraz przed ciężkiem zadaniem i przed

wielkim egzaminem swej sprawności, lecz także

i czynniki rządzące Polską: sejm i senat oraz

rząd. Polityka gospodarcza jest w ich ręku

I najlepszy producent nic nie zdziała, jeśli

tej strony natrafi na przeszkody. Zrozumie

nie dla interesów produkcji przemysłowej, gór

niczej i rolnej musi przeniknąć wszystkie koła

rządzące i podyktować cały szereg zarządzeń,

bez których walki nie wygramy.

Musi ustać lub być wstrzymane niszczenie

warsztatów produkcji przemysłowej i rolnej,

muszą wyjść zarządzenia podnoszące ich spraw

ność i wydajność (dzień pracy), musi być zła

godzonym dokuczliwy wobec nich fiskalizm.

Stoimy przed punktem zwrotnym w dziejach

naszego gospodarczego życia. Zmuszeni jeste

śmy dokonać w krótkim -czasie jego uzdrowie*

aia i zmodernizowania. Jeśli świadomość tego

nie przeniknie najszerszych kół społecznych,

wszystkich partyj Bejmowych i rządu, to wów

czas, ale tylko wówczas, przegramy narzuconą

nam walkę.

Odpowiedź francuska na propozycje niemieckie

Peryż 18 czerwca.

(AW). Ambasador francuski w Berlinie wrę

czył ministrowi spraw zagranicznych Strese*

mannowi odpowiedź francuską na niemieckie

propozycje w sprawie paktn gwarancyjnego.

Rząd niemiecki opublikuje dokum ent w czwar

tek lub w piątek bież. tygodnia.

Wiedeń 18 czerwca.

(PAT). Abendblatl donosi z B erlina: Urzędo

wo donoszą, że nota w sprawie paktu gwa

rancyjnego zostanie opublikowana dopiero

w piątek rano. Konferencje w łonie rządu

niemieckiego rozpoczną się dziś i trwać będą

przez dłuższy czas. Z początkiem przyszłego

tygodnia przywódcy partji zostaną poinformo

wani o treści noty. W połowie następnego ty

godnia zbierze się w tym celu komisja spraw

zagranicznych.

Berlin 18 czerwca.

(Tel. w1) Lokal Anzeiger donosi, że w bieżą

cym tygodniu nie należy, się spodziewać odpo

wiedzi niemieckiej n a Eotę Brianda. Nastąpi

jedynie ogłoszenie całego materjału dyploma

tycznego niemieckiego w sprawie paktu gwa

rancyjnego. Po przetłumaczeniu noty Brianda

na język niemiecki rozpoczną się obrady ga

binetu niemieckiego nad nią, które trwać będą

niewątpliwie czas dłuższy.

Wiedeń 18 czerwca.

(PAT). Abendblatl donosi z Paryża: Nie ocze

kuje się tntaj, aby odpewiedź Berlina na notę

francuską mogła szybko nadejść. Polityczne

koła liczą się z tem, że odpowiedź niemiecka

nastąpi dopiero za cztery lub pięć tygodni.

Sądzą również, że odpowiedź ta będzie stano

wić podstawę do dyskusji. Jeszcze przed wrę

czeniem noty francuskiej w Berlinie nadeszła

do Paryża odpowiedź włoska. W odpowiedzi

tej Mussolini zastrzegł sobie podanie do wia

domości swego stanowiska dopiero w czasie,

który uzna za stosowny. Nota Mussoliniego

stwierdza, że przedewszystkiem ma się do

czynienia z rokowaniami wstępnemi i że ro

kowania właściwe co do paktu gwarancyjnego

jeszcze s’ę nie rozpoczęły. Nota włoska zo

stali uzupełniona ustnem oświadczeniem am

basadora włoskiego w Paryżu, który złożył

Brlandowi wizytę.

Parył 18 czerwca.

(PAT.) W związku z odpowiedzią Francji

aa propozycje niemieckie, dotyczące zawarcia

paktu bezpieczeństwa, Temps pisze: Odpowiedź

rządu francuskiego nie daje pola do żadnej

dwuznaczności i stawia sprawę paktu w spo

sób tik jasny, iż nikt nie będzie mógł odtąd

omylić sie co do jego charakteru, wartości i zna

czenia. Odpowiedź ta godzi całkowicie mogące

istnieć możliwości zawarcia szczerego układu

na zachodzie’ z zobowiązaniami m)ędzynaro

dowemi, które Francja dobrowolaie przyjęła

i które pragnie wiernie wypełniać. Wszystkie

kraje sojusznicze, związane układem z Fran

cją, są żywo zainteresowano w tero, aby Fran

cja b\ł* silną i zabezpieczoną. Gdy stanowi

sko Francji zostanie lepiej zagwarantowane,

układy, które Francja zawarła i które wyko

nywać jak najskrupulatniej jest zdecydowana,

zdobędą tem samem większe znaczenie. Jeżeli

bezpieczeństwo Francji - pisze dziennik —

zależy w pewnej mierze cd bezpieczeństwa

Europy środkowej, Jako że pokój nad Wisłą

z konieczności musi oddziaływać na pokój nad

Renem - Jest rzeczą równie prawdziwą, że

bezpieczeństwo Europy środkowej zależy prze

dowszystkiem od bezpieczeństwa Francji. Nasi

przyjaciele w Warszawie i Pradze rozumieją

to doskonale i nie wątpimy, że odpowiedź

Francji rozprószy całkowicie obawy, jakie pro

pozycja niemiecka i kontrowersje angielskie,

ujawnione w ostatnich tygodniach, mogłyby

u nich wywołać.

Nowy gabinet belgijski.

Paryż 18 czerwca.

(PAT) Prasa donosi z Brukseli, że Poulleto

wi ndało się podobno utworzyć gabinet, w

skład którego wchodzi 4 katolików, 3 osoby

z poza parlamentu oraz 5 socjalistów, wśród

których znajduje się V«nderwelde jako mini

ster spraw zagranicznych.

»,1..

,ui.,fi

Bezrobocie w Anglji.

Londyn 18 czerwca.

(Tel. w ł) Zło położenie angielskiego prze

mysłu spowodowało wzrost ilości bezrobotnych

o 60 tys. w ub. tygodniu, a o 44 tys. w obec

nym. Ogólna ilość bezrobotnych wynosi obec

nie 1,290.000. Bezrobotni zapowiadają na przy

szłą niedzielę wielki pocbód demonstracyjny.

Cła ochronne w Angiji.

Londyn 18 czerwca.

(Tel. %ł) Zastępcy angielskiego przemysłu

metalowego zgłosili w min. skai bu angielskiem

wniosek o nałożenie ceł na importowane za

graniczne wyroby metalowe. Rząd angielski

wydelegował osobną komisję, która ma zbadać

położenie angielskiego przemyśla metalowego,

potem zaś orzec, czy zachodzą okoliczności,

uzasadniające zastosowanie znanego ,actu"

o ochronie angielskiego przemysłu. Oczywiście

wprowadzenie ceł na wyroby metalowe byłoby

bardzo ważnym etapem przejścia Anglji od

systemu wolnego handlu do protekcjonizmu.

Spekulacje zbożowe.

Londyn 18 czerwca.

(Tel. wł.) Z Nowego Yorku donoszą: Urzę

dowe dochodzenia w sprawie spekulacyj na

giełdach zbożowych ustaliły, że istotnie miały

miejsca liczno nadużycia. Niektórzy spekulanci

sprzedawali po 50 miljonów bnschłi zbcża, nie

posiadając ani ziarnka. Coolidge i Hoovar za

żądali od władz giełdowych ostrych zarządzeń

represyjnych, grożąc wydaniem w przeciwnym

razie surowej nstawy w tej mierze.

Sprawa Benitzkiego.

Budapeszt 18 czerwca.

(Tel. wł) Osadzony w areszcie Benitzky od

mawia wszelkich dalszych zeznań w sprawie

zamordowania redaktorów Nepszawy. Gdy pro

kurator zagroził mu użyciem środków przy

musowych przewidzianych ustawą, Benitzky

zażądał możności porozumienia się ze Bwym

adwokatem. Skoro ten mu pokazał w ustawie

§§ zezwalające obwinionemu odmówić zeznań,

o ileby przez to mógł aobie zaszkodzić, Be

nitzky «świadczył, że żadnych zeznań więcej

składać nie będzie.

Konferencja socjalistyczna.

Praga 18 czerwca.

(Tel. wł.) Konferencja socjalistów bałkańskich

zakończyła dziś swoje obrady. Konferencja

ostro potępiła rządy Zankowa i zażądała prze

prowadzenia w Bułgarji nowych wyborów na

zasadzie proporcjonalności.

Polityczne zabójstwo.

Londyn 18 czerwca.

(Ttl. wł ) Z Palestyny donoszą, że tamtej

szy gubernator Gazy (okręgu południowego

Palestyny) Abramson, żyd z pochodzenia, zo

stał przez nieznanych sprawców zamordo

wany.

Wiedeń 18 czerwca.

(PAT). Abtndblatl donosi z Londynu: Wedle

doniesień z Jerozolimy władze angielskie za

groziły ministrowi Hebron na wypadek, gdy

by morderca Abramsona nie został wykryty,

wielką karą pieniężną. Abendblałt donosi w dal

szym ciąga, że zamordowany Abramson byi

urzędnikiem angielskim i nie był żydam.

Ekspidjfcja ratunkowa dla Amundsena.

Berlin 18 czerwca.

(AW). Pierwsza ekspedycja ratunkowa dla

Amundsena przybyła do Spitzbergu i rozpo

częła wyładowanie i montowanie samolotów.

W nocy z sobcty na niedzielę wykonano przy

świetle zorzy północnej próbny lot, który wy

padł doskonale. Ekspedycja w poniedziałek

udaje się do wysp Dońskich.

Koniec koncernu Stinnesa.

Barlln w czerwcu.

Koncern Stinnesa zajmował naczelae stano

wisko w organizacji niemieckiego przemysłn.

A w ostatnich latach wywierał wpływ niemal

decydujący na niemiecką politykę, gdyż stał

się ośrodkiem finansowym wojującego nacjo

nalizmu. Tam organizowała się walka z Fran

cją o Zagłębie Ruhry.

—

tam podkopywano

gabinety koalicyjue Marxa i Brauna, — tam

wreszcie przygotowauo wybór Hindenburga.

Koncern nabył między innemi szereg dzien

ników, -

po części liberalnych, — i nadał

im kierunek wjbituie nacjonalistyczny. Stam

tąd również wyszło pierwsze hasło propagan

dy za rewizją granic wschodnich Niemiec.

Słowem w każdej dziedzinie politycznej, wpły

wy koncernu zaznaczyły się w sposób bardzo

cha raktery styczny.

Oprócz tego koncern Stinnesa miał tenden

cje antysemickie i dążył do stworzenia zakła

dów finansowych woloych od żydowskich kapi

tałów. To była nawet jedna z pierwazych przy

czyn jego obecnych kłopotów.

Koncern Stinnesa składa się z dwóch części:

a koncernu, w którym prócz spadkobierców

Stinnesa, zasiadają jeszcze ioni (nieliczni zresz

tą) kapitaliśc;i i z prywatnego koncernu Stin

nesa. Koncern pierwszy nosi nazwę Siem«ns—

Rhein-Elbe Union i składa się z 72 niemiec

kich i 80 zagranicznych przedsiębiprstw. Kon

cern prywatny Stinnesa składa się z 59 nie

mieckich przedsiębiorstw i 42 zagranicznych.

Kapitał nominalny wszystkich tych towarzystw

sięga 7 miljardów m arek złotych, z tego zaś

prywatnie do rodziny Stinneeów nałoży mniej

więcej miljard m arek złotych.

Cyfry powyższe świadczą wymownie o roz

miarach i obrotach tej jedynej w swoim ro

dzaju przemysłowo,finansowej organizacji.

Dodać tu trzeba, że wielki rozwój Stiane

sowskich zakładów datuje się właściwie od

wojny, a najwyższe zyski osiągnął koncern

w okresie inflacji, kiedy skupił cały szereg

słabszych przedsiębiorstw po cenach st«sun

kowo bardzo niskich. Nie gardził również Stin

nes pieniądzmi państwowemi i on razem

z Kruppem czerpali najspokojniej z kas rzą

dowych podczas biernego oporu w zagłębiu

Rubry.

Ale zarodek słabości leżał właśnie w za

wrotnem tempie rozwoju, Kupując fabryki i

kopalnie w Niemczech i zagranicą, tworzono

nowe akcyjne spółki, aby zapomccą emisji

zdobyć potrzebne kap;tały. Emisje te miały

tylko częściowe powodzenie i dopływ obcych

kapitałów był niewystarczający. To też wiel

kie pakiety akcji musiały pozostać w kasach

koncernu, a niezbędae fundusze zdobywano,

zastawiając je w zaprzyjaźnionych bankach.

Stąd wynikało podwójne obciążenie: zyski o

brotowe pie starczyły na płacenie dywidend

i włjś/icieli obligacyj trzeba było zaspakajać

z kapitałów rezerwowych, a od pożyczek ban

kowych kancaru płacił wysokie procenty. Ta

ka gospodarka nie mogła trwać dłago i rze

czywiście w końca zabrakło kapitała obroto

wego i olbrzymie zakłady przemysłowe będą

ce własnością koncernu stanęły wobec pe r

spektywy unieruchomienia. Wtedy dopiero

kierownicy koncernu zwrócili się o pomoc do

Banku Rzeszy i do banków prywatnych,

Położenie jednak jest banku trudne. Na

giełdzie, gdzie rzucono mnóstwo 8tinneaow

skich papierów jeż zaczęła się dcruts; akcje

spadły niemal do połowy dawnej wartości,

a i wiadomości o płynnych zobowiązaniach

koncernu są niepomyślne. Dyrektorzy koncer

nu żądali pierwotnie 100 miljonów marek pod

gwarancją wszystkich akcyj koncernu, później

jednak okazało się, że ta suma niewystarczy

i że dla uratowania stinnesowskich przedsię

biorstw potrzeba 200 do 250 miljonów marek

złe tych!

W tych warunkach, nie można się dziwić,

że wielkie banki okazały pewną rezerwę.

Z drugiej strony interes państwa wymaga, aby

nie dopuścić do bankructwa, któreby wyrzuci

ło nagle na bruk kilkadziesiąt tysięcy robotni

ków. Niewątpliwie zatem syndykat, który pod

patronatem Banku Rzeszy podejmie się sana

cji koncernu, odrzuci przedewszystkiem, to

znaczy zlikwidaje wszystkie zakłady mało albo

wcale nie rentowne, wzmacniając jednocześnie

zdrowe w zasadzie kopalnie i fabryki. Nastąpi

zatem bardzo znaczna redakcja koncernu i

będą mu zakreślone skromne granice stanu

przedwojennego. Taka sanacja nie obejdzie

się bez poważnych ofiar i może cały prywat

ny majątek spadkobierców Stinnesa zostanie

przez nią pochłonięty. W każdym razie, kon

cern jako czynnik polityczny przestał istnieć,

a nacjonalistyczna i odwetowa propaganda,

która atamtąd czerpała najobfitsze snbwencje,

będzie obecnie ograniczona do skąpych zasił

ków rządowych i zamożniejszych jednostek

starego reżimn.

Z tego punk(a widzenia katastrofa koncernu

przyczyni się poniekąd do oczyszczenia poli

tycznej atmosfery i ułatwi rządowi układy

z sąsiadami w sprawach tak aktualnych jak

pakt gwarancyjny i traktaty handlowe.

Sprawy

czeskie.

Prsga 14 czerwca.

(Od korespondenta Ckam.)

l(P oitl cieiki nad Bałtykiem. — Rozdział kościo

!ła od państwa. — Sikoła czeska na Śląsku. —

Poseł Msxa o Krakowie.)

Część prasy polskiej rozpędziwszy się’w cza

!sie pobytu Benesza w Warszawie nie ustaje

Ew wiwatowaniu na rzecz współpracy polsko

czeskiej nie spostrzegając, że sprawa zaczyna

nieco kuleć. Zoile co prawda twierdzą, że

duża w tem jest zasługa azefa służby praso

wej w poselstwie czeskiem w W arszawie,

który od paru tygodni stał się formalnym in

struktorem niektórych dzienników warszaw

skicb, nie szczędząc informacyj o zagadnie

niach tyczących wszelkich dziedzin i wszel

kich krajów. Mamy podobno zafundować Cze

chom port nad Bałtykiem, w tym celu nie

wątpliwie, aby p. Benesz mógł z większym

niż dotąd powodzeniem zabierać glos w spra

wach bałtyckich. B}, że swego ruchu handlo

wego nie skierują Czechy z Hamburga do

Gdańska a tem mniej do Gdyni to tak pewne,

jak to, że Łaba nie popłynie do Bałtyku,

j Miast łamać sobie głowę nad tą kwadraturą

kcła warto przyjrzeć się nieco bardzo chara

kterystycznym przemianom jakie zachodzą o

becnie? w wewnętrznej polityce czeskiej. Cze

chy zabierają się na dobre — jak słycbać - do

przeprowadzenia rozdziału kościoła i państwa.

Organ czeskiego stronnictwa katolickiego Li

dotve Listy podaje nawet bliższe szczegóły

projektu jaki niebawem znaleść się ma na stole

obrad parlamentu praskiego. Wśród nich wi

dzimy usunięcie ze szkół nauki rcligji i za

mienienie szkół wyznaniowych (istniejących na

Słowaczyźaie) na świeckie. Nauka religji ma

się odtąd odbywać poza szkołą. Wydziały teo

logiczne; na Uniwersytetach mają zostać znie

sione, teologja jako przedmiot wykładów mo

że być traktowaną na jednym z wydziałów

świeckich, ale niema być wykładaną z kato

lickiego stanowiska. Dobra kościelne mają zo

stać oddane funduszowi religijnemu, zaś co do

kościołów proponuje się możuość używania

ich wspólnie przez kilka wyznań (tak!) o ile

nie posiadają w promieniu 8 km. własnych

świątyń. Rzecz nie wymaga komentarzy.

Jest więc wszelka nadzieja, że »zdobyczami"

temi zop(anio obdarzona także i ludność pol

ska na Śląsku, zarówno w szkole, jak i w ko

ściele, gdzie łatwiej się teraz znajdzie miejsce

dla państwowego kościoła narodowego cze

skisgo. Zresztą zapowiada aię w tym roku

dalszy najazd kultury czeskiej na Śląsk. Dzien

niki czeskie w notatkach zatytułowanych bar

dzo obiecująco, np. ,Przejaśaia aię na Śląsku"

donos?ą o całym szeregu szkół czeskich, jakie

mają być wzniesione w miejscowościach pol

skich, a to: NawBie, Jasień, Wędrynia, Nldek,

Mistrzejowice, Sucha, Karwina, Zawada, Łąki

i t. d. Plany pod budowę tych szkól wypra

cował jut arch. Babuszka z Pragi. Jeat to po

stęp, bo przecież dotąd umieszczano szkoły

czeskie w budynkach odebranych polskim. Za

pewae już ich zabrakło.

Aby donieść, isk gorącem zainteresowaniem

cieszy się w Czechach na9z stary Kraków,

pozwolę sobie przytoczyć garść informacyj o

odczycie, jaki na zaproszenie organizacji cze

skich Legjonarzy wygłosi! niedawno w Kralo*

wem Hradcu, dawny poseł czeski w W arsza

wie p. M8xa. Rozpoczął on od rysu historycz

nego stosunków polsko-czeskich, wywodząc

jak bliskie i serdeczne byly stosunki obu na

rodów już od zarania dziejów. Szkoda, że p.

poseł nie przytoczjł na dowód głeśnego zda

nia kronikarza naszego dość wyraźnie zazna

f czającego jako, że Bohami Polonorum infsstiasi’

mi inimici. Dowiódł też p. Maxa, że Polska

| czerpała kulturę z Zachodu , za pośrednictwem

j Czech i że uniwersytet krakowski urządzony

został na wzór praskiego, co zapewne wywoła

zainteresowanie historyków mniemających, że

Kazimierz W. wzorował się nieco na Uniwer

sytetach włoskich. Ale mniejsza o przeszłość,

przejdźmy do teraźniejszości,

Tę namalował p*seł M axi różowo. Polacy

galicyjscy — mówił — nie mogą być dla nas

m’arą dla oceny o wiele nam bliższych Pola

ków z Królestwa i Poznańskiego. Bliskość tę

widzi p. Maxą między innemi w tam, że szlach

ta polska stracili to stanowisko, jakie miała

przed wojną i że doszły do steru warstwy

niższe, podobnie jak w Czechach. Przeciw na

szemu państwu — dcdsł - wystęaowala wro

go głównie Gtlic}a, a zwłaszcza Kraków; ten

jednak przestał być jedaym z głównych miast

i ośrodkiom kultury polskiej i stracił wiel« na

9 awstafcHM o «» **ry^ "

Bmntr psjtitygicty jagSl* .

Mtitiiiin »ia*»t«

WItlt« *l« wwł*jmn

f *4*««*SWd9» A* A«»«».

’d SL

» **m

3,, 80,,

mwsmną

4,, 20,,

F»«*«*»* HleftN)(KWS} yo-o.

H«Js*, księgarnia P otm alskiego i Janickiego w !’odJa,LPw U- JaKlelloi)»ka, Bracia Hildowie, ul. k u n * .

*B«n. S. S okołow sk iego, Reklama pras ow a i K r,,^k’ , 1* L" ° w.le ,G ia s * Jest do nabycia w biura««

w ya S%tsaą Zakopanem, w księgarniach oraz u ń o rtw if’i

J 7 ,T,a rn0W1*» R*e**owi«s J aiU , B*

_____________

0 *ARSiŁAW!E: Biur« dzienników Promie«, aśica Widok UL

....__,_

j., ..—

**»yy^i

w **8fc «a *4* m a wStaMan-t»«*» m MM* mm 15 im, «NtaiF’MHM

jj^tąy, *yfrowy, «łrełepMkeweef 22 gr. I M w l u « od miejsca wiersza »fliinetrww^iśi 80 m | M

20 tr. K»nsan»katy handlowep*kroafa« t f»* M » M

*’f ’ 35 ff - *d mleJsca Wiftr" » milimetrowe*», Omcc H

w«*» cwv O^f.?esonja «*granicz»« o 100*/f UrHeea Ceny powyższe obowiąaaja e? ? ais i n l u e o i t H l M a

%a_ terminowa _ aaau«*zczcraa e g /o n e ? Administracya ai* ed ao w iałn .

Ogryae°’a przyjąnją: w K r ak o w ie wszystkie biura dziewaików i orlorogi,

, o B«klama polska Ja*na 10, R. Messa Marszałkowska 184; L* i Ł. Metal i 6k* %L WairmM!

kewaka laO; L Bnehweita. Marszałkowska 180, B. Buchweitz, Fredry 4, T. Pietraszek, Marszałkowska U l

Wielkopolska agencya reklamy Krakowski. Przedmieście 71, Ifnger, Senatorzka I», M ,l F m ? , Rymarak. r f

A SWW^!r « św iętoj er s ca 34 Jaa Apta, Zielna 36, Międzynarodowe biuro *głoszę? Galery. Luksemburg

A. Fischer Marszałkowska 119, J. Libro?, Marszałkowska 118; tg P o z n a n i a Polska agencya reklamy »Par.

Rycerska 8, Wielko* agencya reklamy Gwarna 19; w W iln ! o S. J ut.n , Niemiecka 4, Jankowki-GradowM?,

Wielka 96; w * L,w ów(« SŁ Sokołowski, biuro dzienników H. Bnehitah, M. Brtck; w » W let^ hi

rn.^?’nY *

n’

*Ł Schalek, Bock et Herzfe!d, H. Brawa, i . Dannenber*,

/.,Rafael, Oest. Anzeige Ges. »Ifra« Wollzeile 12, »Inges. F r a .z Josef Kai 7, w B e r linie »Ala« Krauaenahr. 8t

(.*Sty x pieni adzmi i p r z e k a z y piwiięine na prenumeratę i og/oszenia przyjmuje Administracya afnnmn

w Londynie Agence Haras Cheapside; W Paryża Agence Maras, Plac* 4* la Bora»

Reklam acje Dleopieozętowane nie podlegają opłacie poestowtd»

Mad?w sieoptaeonyeM a«e przyjsmjj* *i«. Rękopisów m mmam t%

%a kafdą zmianę adresu dopłaca się 50 gr.

M m ś Boittte ył i AAmAsistmsiyJLbL i«« TBMUua%ait». «Hsmm.ifek TaŁ ML

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu